Professional Documents
Culture Documents
bu sizin iin ok edici olabilir ve belki tehise inanmak da istemezsiniz. Bu kesinlikle normal bir tepkidir; kafanzda birok soru, dnce ve korku olabilir. Bu sayfa, birtakm sorularnza cevap vermek iin hazrlanmtr. Serebral paralizili (SP) her ocuk farkldr. Baz ocuklarda SP yle hafiftir ki, ocuk sadece baz hareketlerinde tam bir beceri salayamaz. Baz ocuklarda ise sorun ciddi olabilir. Her ocuk farkl olduundan, bilgiler burada genel bir erevede sunulmaktadr. Ltfen, kendi ocuunuzun sorunlar iin terapisti, psikolou veya doktoru ile grn. Tm sorularnza cevap veremeyebilirler; ancak konu hakknda size drste bilgi vermeye alacaklardr. Burada SPnin farkl tipleri, nedenleri, SP sonucu ortaya kan problemler ve mevcut tedaviler anlatlmaktadr.
SP Tipleri Nelerdir?
Birka farkl tip SP vardr: Spastik SP En sk grlen tipidir. Spastisite, kaslarn sertlii veya gerginlii anlamna gelir. Kaslar serttir, gerilmeye kar diren gsterirler; nk kaslara gelen mesajlar beynin hasar gren blmlerinden yanl ekilde nakledilir. SPli olmayan kiiler bir hareket yaptklarnda, hareketi yaptran kaslar kaslr, o hareketin aksi ynndeki kaslar ise geveyerek harekete izin verir. SPli ocuklarda ise hareket yaplmak istendiinde, kaslmas ve gevemesi beklenen bu kas gruplar ayn anda kaslarak hareketin yaplmasn gletirirler. Spastisitenin miktar genellikle zamanla deiir. Tedavi, cerrahi, ilalar ve cihazlar, spastisitenin kontrolnde yardmc olabilir. Atetoid SP Atetoid (veya atetoz), SPnin bu tipinde ortaya kan kontrolsz hareketler iin kullanlr. Bu kontrol eksiklii sklkla ocuk harekete balad zaman fark edilebilir; rnein ocuk bir oyunca veya ka yakalamaya alrken. Ayrca, atetoid SPli ocuklarn kaslar ounlukla ok zayftr ve tandklar zaman yumuak ve gevek hissi verirler. ounlukla konuma gl ekerler. Beyinde bazal gangliyonlardaki hasar yznden meydana gelir. Ataksik SP SPnin en az grlen tipidir. Ataksik (veya ataksi), dzensiz, sarsak/titrek hareketler veya titreme iin kullanlr. Ataksili ocuklarda ounlukla denge ve derinlik algs sorunu da vardr; kas tonuslar azdr (hipotoni) ve sendeleyerek yrrler. Ataksi, beynin denge ve hareket dzenini salayan ana merkezi beyincikteki hasar yznden meydana gelir. Kark Tip ocuklarn birounda sadece tek bir tip SP grlmez, bu hareket tiplerinin birkann karm gzlenir; rnein, spastik dipleji vb.
Doktor ve terapistler ocuumla ilgili bildikleri her eyi bana syleyecekler mi?
Elbette. Sorularn cevaplanmas g olduunda, anne babalar kendilerinden bilgi saklandn ve onlara her eyin sylenmediini dnebilirler. Oysa durum byle deildir; anne babalara ocuk hakkndaki tm bilgiler verilir.
FO (Foot orthosis) Ayak ortezi AFO (Ankle-foot orthosis) Ayak-ayak bilei ortezi KAFO (Knee-ankle-foot orthosis) Diz-ayak bilei-ayak ortezi 2. Kol splintleri bazen i ve ura terapistleri tarafndan da yaplr. Eklem hareket akln korumak, daha iyi kavrama salamak, kol ve elin fonksiyonunu iyiletirmek iin kullanlr. Genellikle plastik materyalden, her ocuk iin zel olarak hazrlanrlar. 3. Plaster allar bazen bacaklara uygulanr ve baldr kaslarn germek ve yryte ayan pozisyonunu dzeltmek iin kullanlr. Allar bir veya iki haftada bir deitirilir, ocuk bu allarla yrr ve allar genellikle 6 hafta kullanlr. 4. Botulinum toksin A (Botox), gergin veya spastik kaslar, en sk olarak da, baldr ve bacak arkas kaslar iin kullanlr. Enjeksiyon blgesinde geici bir ar olabilir ancak baka yan etkiler nadirdir. Spastisiteyi azaltabilir ve bir sreliine kasn daha normal byme ve gelimesine izin verir. Dezavantajlar, oklu injeksiyonlar gerektirmesi, ilacn etkilerinin tam olarak tahmin edilememesi, etkilerinin ksa srmesi ve pahal oluudur. 5. lalar: spastisiteyi azaltmak iin kullanlan ilalar, Diazepam, Dantrolene ve Baclofendir. Genellikle etkili olmazlar ve ok fazla yan etkileri olabilir. O nedenle ok sk kullanlmazlar. Diazepam (Valium) spastisite iin iyidir, ancak durgunluk yaratabilir. zellikle ortopedik cerrahi sonras yararl olur. Dantrolene (Dantrium) genellikle ok yardmc olmaz ve nadiren karacier problemleri yaratr. Uyku, ba dnmesi ve ishal yapabilir. Baclofen (Lioresal), beyin deil, omurilik hasarlarna bal spastisitede daha yararl olduu sylenmektedir. Ancak ciddi spastisitesi olan ocuklarda kullanm konusunda artan bir ilgi de mevcuttur. Yan etkileri nadirdir ancak mide bulants yapabilir. Nadir bir problem de olsa, havaleleri arttrd rapor edilmitir. 6. Dorsal rizotomi, spastisiteyi azaltmak iin nadiren kullanlan ve omurgaya yaplan byk bir ameliyattr. Yarar tartmaldr. lem sonras ok byk bir rehabilitasyon sreci gerekir. 7. Ortopedik cerrahi. Esas olarak bacaklara, nadiren de kollara uygulanr. Baz ocuklarda skolyoz iin cerrahi de yaplmaktadr. Yaplan kas uzatma ameliyatlar sonras fizik tedavi nemli ve gereklidir. Cerrahinin amac, deformiteleri dzeltmek, grnm dzeltmek ve yrmenin etkinliini arttrmaktr. 8. Plastik cerrahi. Tendon transferleri ve serbestleme ameliyatlar, ellerdeki grnm ve fonksiyonu bazen daha iyi hle getirir. Sonrasnda fizik tedavi arttr.
Glycopyrrolate (Robinul) 4. Kabzlk. Liften zengin bir beslenme ve sv almnn arttrlmas yardmc olabilir. Bu tip beslenmede glk varsa, laksatifler kullanlabilir. 5. Beslenme. Beslenme uzman gzetiminde bir diyet uygulanabilir. Ar arlk, yrmeyi renen ocuklar iin dezavantajdr.
Sonu
ocuunuzun yapabildiklerine ve bunlar en iyi dzeye nasl karabileceiniz zerine younlan. Sizin ocuunuz da dier tm ocuklar kadar sevgi, bakm ve kabullenmeye ihtiya duyar. SP ne kadar ciddiyse, ocuunuz dier ocuklara o kadar benzer ve oyun ve elenceli aktivitelerden ayn zevki alr. ocuunuzun ilerlemesi konusunda iyimser olun; ancak problemler ciddi olduunda gereki olmay da unutmayn (Bu dengeyi tutturabilmek, elbette, ounlukla zordur). Anne babalar ve profesyoneller arasnda gl bir ibirlii olmaldr; bu, ocuun bamszlk kazanmasna yardmc olacaktr. Yine de en byk baar, ocuun, hayata uyum salayabilen bir yetikine dnmesidir.