Xaydungdetruongton 1

XY DU NG D TRUO NG T N
|IM COLLINS
|LRRY I. PORRAS
Nguyen Duong HIeu dch
Chu traeh nhiem suat ban. Ts. uaeh Thu Nuyet
ien taj. Tha nh Nam
la. Thu y Trinh
Sua ban in. Iham Nuyen
hy thuat vi tlnh. Thanh Ha
^MA X\A T BA^ TRI
IeI Ly Chlnh Tha n ua n Tha nh jhe He Chl Hinh
DT. 1IeJS1 1IeJII S1e1 S1e1e 1|17
Fas. S1.S.S171| Fmail. nsbtre@ hem.vnn.vn
Yebsite. httj.||www.nsbtre.eem.vn
CMI ^MA^M ^MA X\A T BA^ TRI TAI MA ^OI
J| ne 1I, Nuyen Chl Thanh, uan Den Da Ha Nei
DT k Fas. ||1) 77111
Fmail. vanjhennsbtre@ hn.vnn.vn
BUILT TO LAST. Copyright 1994, 1997 by Jim Collins va Jerry I. Porras. All
rights reserved.
Ban ting Vit do NXB Tre xut ban theo hp ng nhng quyn vi
James C. Collins and Jerry I. Porras Associates, qua Curtis Brown, Ltd.
4
LO I NO I D U
S
MU C LU C
LOI CAM ON ................................................................................................................. 7
LOI NOI DU .............................................................................................................. 12
LOI GIOI THIU ......................................................................................................... 1S
CHUONG MT
CA I T T NH T TRONG NHU NG CA I T T NH T .............................................. 33
CHUONG 2
KHNG CH LA NGUOI BAO GIO, MA PHA I TA O RA D NG H ............ 68
CHUONG 3
HON CA LOI NHU N ............................................................................................. 109
CHUONG 4
GIN GIU CA I C T LO I THU C D Y SU TI N B ............................................ 166
CHUONG 5
CAC MUC TIU DY THAM VONG VA THACH THUC (BHAG) ..................... 184
CHUONG 6
NeN VAN HOA CNG TY MANG TINH NGHI THU C CAO............................. 226
CHUONG 7
THU NHIU CACH VA GIU LAI NHUNG GI PHU HO P..................................... 271
CHUONG 8
PHAT TRIN DI NGU QUAN LY TU NI B ................................................... 321
CHUONG 9
KHNG BAO GIO HA I LO NG VO I THA NH QUA DA T DUO C ....................... 349
Danh tng Joanne va Charlene
6
MU C LU C
7
LOI CAM ON
WInsIon ChurchIII Iung noI rang vIeI mI cun sach phaI
IraI qua nam gIaI doan. O gIaI doan dau IIen, no ch Ia mI
Ihu d choI Irong Iay ban. Nhung den gIaI doan cuI cung,
no Iro Ihanh mI Ien bao chua mun dIeu khIen ca cuc
doI ban. Ngay khI ban sap sua quy nga va dau hang, ban
bng vung Ien gIeI cheI Ien bao chua va dua cun sach cua
ban den voI cng Iuan. Dung Ia nhu vay! Neu khng co
nhung con nguoI IuyeI voI gIup do chung II Irong vIec
hoan Ihanh cun sach nay, Ien bao chua kIa da co Ihe
gIanh chIen Ihang.
NguoI ban, nguoI dng nghIep MorIen Hansen cua chung
II da dong gop Io Ion cho du an nay. La mI hoc gIa
IuIbrIghI, ng phaI Iam IhoI roI bo cng vIec o Nhom Tu
van BosIon Irong sau Ihang de Iham gIa nhom nghIen cuu
SIanIord voI chung II, Irong IhoI gIan nay ng dong vaI Iro
quan Irong Irong vIec chon Iua va phan Ich cac cng Iy so
sanh. Sau khI chIa Iay voI du an, ng IIep Iuc gIu IIen Iac
Ihuong xuyen, IIen Iuc Ihuc day chung II c gang IhoaI
khoI rang buc cua nhung quan nIem cu, Iap Irung chu y
vao nhung bang chung cu Ihe, ngay ca khI chung khng
CHUONG 10
KT THUC CUA KHOI D U.................................................................................. 376
CHUONG 11
XY DUNG TM NHIN VA HOAI BAO CUA DOANH NGHI P ...................... 407
PHN KT
CAC CU HOI THUONG GA P .............................................................................. 444
PHU LUC 1
CAC VN D NGHIN CU U .................................................................................. 4S8
PHU LUC 2
NGUN GC THANH LP CUA CAC CNG TY HANG DU
VA CAC CNG TY SO SA NH................................................................................ 469
PHU LUC 3
CAC BANG BIU ..................................................................................................... 488
8
LO I CA M ON
9
phu hop voI quan dIem Iruoc day cua chung II. MorIen Ia
mI Irong nhung Ir Ihuc Irung Ihuc nhaI ma chung II
Iung bIeI, ng khng bao gIo cho phep chung II sa nga
vao caI bay chu quan Irong khI nghIen cuu: can benh ch
nhin Ihay nhung gi chung Ia mun Ihay! KhI xay dung va
phaI IrIen nhung y Iuong sau cung, chung II Iun Iu hoI:
LIeu nhung dIeu nay co dap ung duoc nhung IIeu chuan
MorIen hay khng7
DarryI RoberIs va |ose Vamos Ia Iro Iy nghIen cuu cua du
an Irong nhIeu nam, cung IhoI gIan do ho con Iam nghIen
cuu sInh IaI SIanIord. DarryI Ihuc hIen cng vIec gIaI ma
co ban dI voI mI s cng Iy chu chI Irong danh sach
nhu Merck, |ohnson & |ohnson, 3M va PhIIIp MorrIs, dong
vaI Iro quan Irong Irong vIec dIeu Ira Iay y kIen Iu cac CLO,
Ia nguoI khng Ihe IhIeu Irong vIec kIem Ira cac y Iuong
cua chung II. |ose dong gop dang ke Irong cac phan Ich
IaI chnh h Iro cho cng Iac nghIen cuu. Ch rIeng vIec
phan Ich cac Bao cao tai chnh va Bao cao thu nhp cua
cac cng Iy Iu 191S Iro dI da Ia mI vIec khng I, In heI
gan mI nam Iron! Ca DarryI va |ose da Iam raI II nhIem
vu cua ho.
Chung II cung nhan duoc su gIup do va cng Iac v
cung quy bau Iu cac Iro Iy khac, da s Ia cac nghIen cuu
sInh Ihac s va IIen s o DaI hoc SIanIord, Iham gIa vao
nhom nghIen cuu Irong khoang IhoI gIan duoI mI nam.
Chung II xIn Iran Irong cam on cac ban co Ien sau day:
Tom BenneII, ChIdam ChIdambaram, RIchard Crabb, MuraII
Dharan, YoIanda AIIndor, KIm GraI, Debra IsserIIs, DebbIe
Knox, ArnoId Lee, KenI Major, DIane MIIIer, Anne RobInson,
RoberI SIIvers, KevIn WaddeII, VIncenI Yan, va BIII YousIra.
Chung II con nhan duoc su h Iro dac Iuc Iu cac nhan
vIen Ihu vIen |ackson IaI DaI hoc SIanIord: BeIIy BurIon,
Sandra Leone, |anna LeIIIngweII, va Suzanne Sweeney.
Chung II dac bIeI cam on nhan vIen Ihu vIen PauI ReIsI vi
nhung c gang Ira cuu gIup chung II cac IaI IIeu IIen quan
ra doI cach nay hang chuc nam! CaroIyn BIIIheImer Iu cng
Iy DIaIog InIormaIIon ServIces Inc, bang IaI ca kha nang da
h Iro Ich cuc Irong vIec sap xep va phan IoaI cac baI vIeI
ve cac cng Iy hang dau. LInda BeIheI, Peggy Crosby, LIIen
DINuccI, BeIIy GerhadI, LIIen KIIamura, SyIvIa LorIon, Mark
ShIeIds, Karen SIock va LInda Taoka da gop phan Ich cuc
vao cng vIec hanh chnh Irong suI IhoI gIan du an. LIIen
KIIamura sap xep hang ngan IaI IIeu mI cach ngan nap
vao cac h so, gIup IIeI kIem duoc raI nhIeu IhoI gIan khI
Ira cuu. LInda Taoka phu Irach vIec Ien IhoI gIan bIeu hop
Iy nhaI cho du an chung II.
Chung II heI suc cam on cac cng Iy hang dau va cac
cng Iy so sanh da san Iong cung cap nhIeu IaI IIeu (ca qua
khu va hIen IaI) ve cng Iy. LoI cam on dac bIeI xIn duoc
guI IoI Karen LewIs (cng Iy HP) va |eII SIurchIo (cng Iy
Merck). Karen da danh nhIeu ngay Iam vIec voI mI Iro Iy
cua chung II de xac dInh va gIaI Ihch can ke hang Iram
IaI IIeu ve gIaI doan moI Ihanh Iap cua cng Iy HP, gIup
chung II co duoc hIeu bIeI sau sac va day du ve cng Iy,
nhung hIeu bIeI heI suc quan Irong dI voI Iu duy nghIen
cuu cua chung II. |eII SIurchIo nhan vIen quan Iy cac IaI
10
LO I CA M ON
11
IIeu Iuu Iru o cng Iy Merck gIup chung II co duoc nhIeu
IaI IIeu IIch su quan Irong, gm ca nhung ban vIeI Iren gIay
da cua George Merck nhung baI vIeI dau IIen cua ng ve
Iam nhin va hoaI bao cua cng Iy.
MI IoI cam on nua xIn guI IoI cac ban da Iham gIa doc
va cho y kIen ve ban Ihao cua cun sach: |Im Adams (DaI
hoc SIanIord), Les Denend (NeIwork GeneraI), SIeve DennIng
(GeneraI AIIanIIc), Bob Haas (LevI SIrauss), BIII Hannemann
(GIro SporI DesIgn), Dave Heenan (Theo DavIes), Gary
Hessenauer (GeneraI LIecIrIc), Bob |oss (WesIpac BankIng
CorporaIIon), Tom KosnIk (DaI hoc SIanIord), Ldward LeIand
(DaI hoc SIanIord), Arjay MIIIer (DaI hoc SIanIord), Mads
OvIIsen (Novo NordIsk), Don PeIersen (Iord), PeIer RoberIson
(USC), T.|.Rodgers (Cypress SemIconducIor), |Im Rosse
(Ireedom CommunIcaIIons), Ld ScheIn ((Da I ho c MIT), HaroId
Wagner (AIr ProducIs), Dave WIIherow (PC Lxpress), Bruce
WooIperI (GranIIe Rock), va |ohn Young (HewIeIIPackard).
Nhung c van IIn cay hang dau cac ba vo yeu quy cua
chung II |oanne LrnsI va CharIene Porras da doc va gop
y ban Ihao ngay Iu Iuc moI In ra. Ho da Ihuc su gIup do
chung II Irong nhung Ihang ngay daI vaI va voI cng Irinh
nay. Chung II Ihay minh IhaI su may man khI co nhung
nguoI vo IuyeI voI nhu Ihe.
NguoI bIen Ia p cu a HarperBusIness, ba VIrgInIa SmIIh da
cu ng Ia m vIe c ca n ke vo I chu ng II, bIen Ia p va nha n xe I
Iu ng chuong cu a cu n sa ch na y, cho chu ng II nhu ng ch
da n quy ba u de hoa n IhIe n cha I Iuo ng ba n Iha o. Quan Iro ng
hon, ba da Iha I su IIn Iuo ng va o du a n, Iun khuye n khch,
d ng vIen chu ng II Irong mI IhoI gIan daI. Chung II da
c gang khng de ba phaI IhaI vong ve cun sach nay.
CuI cung, IhaI kho ma Iim duoc mI c van, mI dng
mInh, mI Ihan huu II hon nguoI daI dIen cua chung II:
PeIer GInsberg Iu cng Iy CurIIs Brown LId,. PeIer, ban da
nhan ra gIa IrI cua cng Irinh nay ngay ca Iu Iruoc khI
chung II co ban de nghI Ihuc hIen no. Ban da dau Iranh
vi chung II, da cho chung II dng Iuc Ion Iao de Iheo duI
cng Irinh nay. Thuc su neu khng co ban Ihi khng Ihe
nao co cun sach nhu hIen nay. XIn maI bIeI on ban vi dIeu
do.
12
LO I NO I D U
13
LOI NOI DU
Chung II IIn Iuong rang cac CLO, nha quan Iy, doanh
nhan Iren Ihe gIoI deu nen doc quyen sach nay. Cac Ihanh
vIen HI dng quan IrI cua cng Iy, nha Iu van, nha dau
Iu, nha bao, sInh vIen kInh Ie, hay baI cu aI quan Iam den
nhung doanh nghIep, Iap doan hang dau Ihe gIoI voI nhung
dac Inh cua chung, cung nen doc no. Chung II Iuyen b
nhu vay khng phaI vi chung II Ia Iac gIa, ma chnh boI
vi nhung baI hoc quy bau ma nhung doanh nghIep hang
dau nay co Ihe dem IaI cho chung Ia.
Theo chung II duoc bIeI, vIec nghIen cuu va vIeI ra mI
cu n sa ch nhu Ihe na y chua Iu ng duo c Ia m Iruo c day.
Chon ra mI nhom cac cng Iy hang dau da dung vung
qua Ihu Ihach cua IhoI gIan (nam Ihanh Iap Irung binh vao
khoang 1897), chung II nghIen cuu cac cng Iy nay Irong
su so sanh voI mI nhom cac cng Iy so sanh voI IuI doI
Iuong Iu, nhung khng co duoc muc Ihanh cng nhu nhung
cng Iy hang dau ke Iren. Chung II quan saI ho Iu khI
khoI nghIep, khI daI quy m Irung binh, khI daI quy m
Ion. Chung II quan saI khI ho Ihao Iuan, Ihuong IhuyeI,
In IaI qua nhung Ihay dI Ion cua Ihe gIoI: daI chIen Ihe
gIoI, cuc suy IhoaI, cach mang cng nghe, nhung Ihay dI
van hoa. Trong suI qua Irinh nghIen cuu, chung II Iap dI
Iap IaI cau hoI: CaI gi Iao nen su khac bIeI cua nhung cng
Iy hang dau so voI nhung cng Iy khac7
Chung II mun vuoI qua nhung IoI Ie khoa Iruong va
IhoI Ihuong ve quan IrI ngay nay. Chung II quyeI Iam Iim
ra nhung nguyen Iac quan IrI baI bIen Iheo IhoI gIan, nhung
nguyen Iac da Iao ra nhung cng Iy Ihanh cng vuoI bac
va ruc ro. Tren con duong nghIen cuu chung II nhan ra
rang raI nhIeu nhung phuong phap quan IrI moI me, caI
IIen hm nay Ihuc ra chang co gi moI ca. Da s nhung ngn
Iu IhoI Ihuong kIeu nhu quyen Iam chu nhan vIen, su
Irao quyen, phaI IrIen IIen Iuc, TQM, Iam nhin chung,
gIa IrI chIa se, v.v... hoa ra ch Ia nhung khaI nIem duoc
cap nhaI IaI Iu nhung caI, Irong mI s Iruong hop, ra doI
Iu Ihe ky XIX.
Tuy nhIen nhIeu dIeu chung II Iim Ihay da khIen chung
II kInh ngac. Cac huyen IhoaI sup d. Cac khun mau
Iruye n Ih ng cu ng va y. Co khI chu ng II ca m Iha y Ia c huo ng,
khI co nhung chung cu danh Ihang vao cac quan nIem va
kIen Ihuc Iruoc day. Chung II phaI hoc cach quen, phaI
vuI bo ra khun mau cu de xay dung nhung khun mau
moI, dI khI Iu can ban! NghIen cuu In maI sau nam.
Nhung khoang IhoI gIan daI do qua Ia dang gIa den Iung
phuI mI!
KhI nhin IaI cng Irinh cua minh, chung II nhan ra ro
rang hon heI dIeu nay: hau nhu aI cung co Ihe xay dung
mI doanh nghIep hang dau. DaI da s cac nha quan Iy o
14
LOI GIOI THIU
1S
moI cap d co Ihe hoc va ap dung nhung baI hoc Iu nhung
cng Iy hang dau. Theo chung II, Iu nay chung Ia co Ihe
Iu bo nhung quan nIem saI Iam rang quy dao cua phaI
IrIen cua mI cng Iy phu Ihuc vao vIec no duoc dan daI
boI mI s nha Ianh dao co pham chaI dac bIeI va sIeu
hang ma nhung nguoI khac khng Ihe hoc hoac voI IoI
duoc.
Chung II hy vong cac ban se gaI haI duoc nhIeu dIeu Iu
cun sach nay. VoI hang Iram v du cu Ihe, chung II hy
vong co Ihe Ihuc day cac ban co nhung hanh dng ngay
Irong I chuc cua minh. Chung II hy vong nhung khaI
nIem va khun mau cua chung II se In sau vao Ir oc ban,
gIup ban co nhung suy ngh dung dan Irong kInh doanh.
Chung II hy vong ban co Ihe Ihu duoc nhung kIen Ihuc b
ch va IIep Iuc Iruyen cho nhung nguoI khac. Tren heI,
chung II mong ban co duoc su Iu IIn va cam hung rang
nhung baI hoc o day khng ch ap dung cho nguoI khac.
Chnh ban co Ihe hoc va ap dung chung. Chnh ban co Ihe
xay dung nen mI cng Iy hang dau.
|CC VA |IP
Stanford, California
31994
LOI GIOI THIU
Vao ngay 14031994, chung II dua ban Ihao sau cung
cua cun Xy Dng Trng Tn cho nha xuaI ban. Nhu
IaI ca nhung Iac gIa khac, chung II co nhung hy vong va
uoc mo cho cng Irinh cua minh, song khng bao gIo chung
II cho phep nhung hy vong do Iro Ihanh vo doan binh
Ihuong. Chung II bIeI rang de co duoc mI quyen sach
Ihanh cng, phaI co den 10 hay 20 cun sach khac bang
hoac hon no chim dan vao quen Iang! HaI nam sau, khI vIeI
IoI gIoI IhIeu cho Ian xuaI ban nay, chung II IhaI su kInh
ngac Iruoc Ihanh cng cua cun sach: hon 40 Ian xuaI ban
Iren Ioan Ihe gIoI, duoc dIch ra 13 ngn ngu, Ia cun sach
ban chay nhaI o Bac My, NhaI Ban, Nam My va nhIeu nuoc
chau u khac.
Co nhIeu cach danh gIa muc d Ihanh cng cua mI
cun sach, song Iheo chung II dIeu quan Irong nhaI Ia
chaI Iuong dc gIa cua no. XuaI hIen Iruoc IIen Iren hang
IoaI Io bao, Iap ch, cun sach nay mau chong co duoc mI
s Iuong dc gIa va gay ra mI chuI phan ung day chuyen
Iheo kIeu Iruyen mIeng. Va day, dc gIa chnh Ia dIeu quan
Irong nhaI. CaI gi Ia gIa IrI Ihuc su cua mI cun sach7
16
LOI GIOI THIU
17
Hoan Ioan khng phaI Ia gIa bia cua no. DI voI mI nguoI
ban rn, gIa ca cua mI cun sach chang Ia gi ca so voI IhoI
gIan can de doc va hIeu no, nhaI Ia dI voI nhung cun
sach hinh Ihanh Iren nghIen cuu va y Iuong nhu cun sach
cua chung II. Da s moI nguoI khng doc heI cac cun
sach ma ho mua. Do do chung II khng ch ngac nhIen ve
s nguo I da mua, ma co n ve s nguo I da Ihu c su o c no . Ra I
nhIe u nguo I ba n r n, Iu ca c CLO va ca c nha qua n IrI cao ca p
cho de n nhu ng doanh nhan Iham vo ng, Ia nh da o ca c I chu c
phI Io I nhua n, ca c nha da u Iu, nha ba o, nha qua n Iy Ire , Ia I
ca de u da da nh cho Xy D ng Tr ng T n m I chu I Iho I
gIan, ngu n Ia I nguyen quy gIa nha I cu a ho .
Theo chung II, Iuong dc gIa Io Ion cua cun sach nay
Ia do bn nguyen nhan co ban. Mt la, y tng xy dng
mt cng ty to ln va trng tn thc s a gy cam hng
cho rt nhiu ngi. Chung II da gap nhIeu nha quan IrI
Iren Ihe gIoI, ho deu khao khaI Iao ra mI dIeu gi do Io Ion
hon, Iau daI hon ban Ihan ho do Ia mI I chuc voI nhung
gIa IrI Iruong In Iheo IhoI gIan, mI I chuc In IaI khng
ch de kIem IoI nhuan, chIu duoc Ihu Ihach cua IhoI gIan do
co kha nang IIen Iuc Iu dI moI Iu ben Irong.
Khng ch o cac nha Ianh dao cac Iap doan kInh doanh
Ion, chung II nhan Ihay dng co Iren o ca nhung nha
quan Iy cac doanh nghIep vua va nho. Nhung con nguoI
nhu DavId Packard, George Merck, WaII DIsney, Masaru
Ibuka, PauI GaIvIn va WIIIIam McKnIghI nhung nguoI duoc
xem nhu Thomas |eIIerson va |ames MadIson cu a gIo I doanh
nhan IhaI su da daI ra mI IoaI cac IIeu chuan ve gIa IrI
va muc d Ihanh cng cho raI nhIeu nguoI khac c gang
noI Iheo. Ro rang Ia Packard va nhung daI gIa khac khng
phaI Ia nhung nguoI khng I ngay Iu Iuc khoI dau, nguoc
IaI, ho cung co nhung khoI nghIep khIem In nhu bao nguoI
khac, rI Iu nhung doanh nghIep nho be ho da Iap nen
duoc nhung Iap doan Ihanh cng va Iruong In nhaI Iren
Ihe gIoI. MI Ianh dao cua mI cng Iy nho da noI: Nhung
dIeu ho da Iam va daI duoc cho chung II su Iu IIn va ca
hinh mau de noI Iheo.
Hai la, nhng ngi thc s quan tm n kinh doanh
lun tm kim nhng nguyn tc c ban a c th thach
qua thi gian, ho khng my quan tm n nhng khai
nim, hnh mu v quan tr mang tnh thi thng, nht
thi. The gIoI dang Ihay dI voI mI Ic d chong maI,
nhung dIeu do khng co ngha Ia con nguoI khng nen IIep
Iuc Iim kIem nhung gIa IrI co ban da duoc Ihu Ihach qua
IhoI gIan! Nguoc IaI, hon bao gIo heI nguoI Ia raI can nhung
gIa IrI ay. TaI nhIen Ia chung Ia Iun can Iim kIem nhung
y Iuong va gIaI phap moI cac kham pha va phaI mInh
chang phaI da Ihuc day su IIen b cua IoaI nguoI do sao7
Tuy nhIen, va n de chnh d I vo I ca c I chu c nga y nay
khng phaI Ia IhIeu cac y Iuong quan IrI moI (nguoc IaI, co
qua nhIeu y Iuong nhu Ihe!), ma chu yeu Ia o ch IhIeu huI
cac nguyen Iac, gIa IrI co ban cung nhu su IhaI baI Irong
vIec ap dung cac nguyen Iac ay. Bang cach Iro ve voI cac
nguyen Iac co ban, cac nha quan Iy se dong gop duoc
nhIeu hon cho I chuc cua ho, hon Ia chay Iheo cac y Iuong
IhoI Ihuong, moI me ve quan IrI.
18
LOI GIOI THIU
19
Ba la, vi nhng khai nim trong Xay Dung De Truong
T n, ca c nha qua n ly co th th c hi n nh ng thay i
trong giai oan chuyn tip ma khng cn pha bo nn
tang ban u cua cng ty (hoc trong mt s trng hp,
cac khai nim nay giup xy dng cac nn tang o t u).
TraI voI suy Iuan Ihng Ihuong, de dap IaI su Ihay dI Iu
Ihe gIoI ben ngoaI, cau hoI daI ra khng phai Ia Chung Ia
nen Ihay dI nhu Ihe nao7 ma phaI Ia Chung Ia daI dIen
cho caI gi, va IaI sao chung Ia In IaI7. Ch dIeu do khng
nen Ihay dI. Con IaI, co Ihe Ihay dI moI Ihu khac. NoI mI
cach khac, cac cng Iy hang dau phaI phan bIeI raI ro cac
gIa IrI cI IoI va cac muc IIeu daI han (Ia nhung yeu I
khng bao gIo Ihay dI) voI cac chIen Iuoc kInh doanh va
Ihuc hanh hoaI dng (Ia nhung yeu I can Ihay dI de Ihch
ung voI dIeu kIen ben ngoaI). DIeu nay Iro nen dac bIeI
quan Irong dI voI cac I chuc khI gap nhung Ihay dI Ion,
nhu cng Iy ve quc phong RockweII Irong IhoI gIan chIen
Iranh Ia nh ke I Ihu c, cng Iy ha ng IIeu du ng SouIhern
Company Irong IhoI ky Iha nI gIa ca, cng Iy san xuaI
Ihuc Ia UST Irong dIeu kIen phong Irao phan dI huI Ihuc
Ia ngay cang Iang Iren Ihe gIoI, hay cng Iy gIa dinh nhu
CargIII Irong IhoI gIan baI dau co nhung nha Ianh dao Iu
ben ngoaI Iham gIa, nhung cng Iy voI nhung nha Ianh dao
huyen IhoaI nhu Advanced MIcro DevIces va MIcrosoII can
vuoI qua caI bong cua nhung con nguoI IaI ba do v.v...
Ngay ca nhung cng Iy hang dau ma chung II noI IoI
Irong cun sach nay cung can Ihuong xuyen phaI Iu nhac
nho ban Ihan ve su phan bIeI ro rang gIua nhung dIeu cI
IoI va nhung dIeu khng cI IoI, nhung caI khng bao gIo
Ihay dI duoc va nhung caI can Ihay dI. MI v du, cac
Ianh dao cua Iap doan HewIeIIPackard Iun nhan manh
Iam quan Irong cua su phan bIeI nay, gIup cho moI nguoI
Ihay rang moI Ihay dI Irong cach van hanh, cac chuan
van hoa va chIen Iuoc kInh doanh deu khng co ngha Ia
Iam maI dI IInh Ihan cua HP Way Duong II cua HP.
So sanh cng Iy voI con quay hI chuyen, bao cao Ihuong
nIen cua HP vao nam 199S da nhan manh y nay: Con
quay hI chuyen duoc su dung de gIu Ihang bang cho Iau
Ihuy, may bay va ve IInh suI mI Ihe ky qua, bang cach
keI hop su ben vung cua mI banh xe ben Irong voI chuyen
dng Iu do cua mI khung. Tuong Iu, nhung dac Inh ben
vung cua HP dan daI, huong dan chung Ia vua dan daI IhI
Iruong, vua Ihch ung duoc voI nhung Ihay dI Irong cng
nghe va IhI Iruo ng. |ohnson & |ohnson su du ng quan
0lN 0lu 0lN 0lu 0lN 0lu 0lN 0lu 0lN 0lu
Ca c |a tr| Ca c |a tr| Ca c |a tr| Ca c |a tr| Ca c |a tr|
va mu c t|eu c t |o | va mu c t|eu c t |o | va mu c t|eu c t |o | va mu c t|eu c t |o | va mu c t|eu c t |o |
TlNH LlN TU C
VA THAY l
TRONG CA C
CNG TY
HA NG U
1H/Y D0 l 1H/Y D0 l 1H/Y D0 l 1H/Y D0 l 1H/Y D0 l
1Hu c Ha nH Hoa t 1Hu c Ha nH Hoa t 1Hu c Ha nH Hoa t 1Hu c Ha nH Hoa t 1Hu c Ha nH Hoa t
d n va vn Ho a d n va vn Ho a d n va vn Ho a d n va vn Ho a d n va vn Ho a
CH|e n |uc c va mu c CH|e n |uc c va mu c CH|e n |uc c va mu c CH|e n |uc c va mu c CH|e n |uc c va mu c
t|eu cu tHe t|eu cu tHe t|eu cu tHe t|eu cu tHe t|eu cu tHe
20
LOI GIOI THIU
21
nIem nay nhu mI Ihach Ihuc voI cau Iruc I chuc cua ho,
nham dI moI cac quy Irinh hoaI dng Irong Iuc van gIu
vung cac y Iuong cI IoI, cac Iu Iuong cI IoI neu Irong ban
Tn dIeu (Credo) cua Iap doan. Con o Iap doan 3M, ho co
mI quyeI dInh gay ngac nhIen Ion cho gIoI kInh doanh:
ban heI cac b phan khng co kha nang caI IIen cua cng
Iy, qua do Iap Irung cung c muc dch Iau daI cua ho, do
Ia gIaI quyeI cac van de chua duoc gIaI quyeI bang nhung
caI IIen. ThaI su neu co mI b quyeI o nhung cng Iy v daI
va Iruong In Ihi do chnh Ia kha nang quan Iy nhung Ihay
dI va su IIen Iuc mI dIeu can phaI duoc baI buc Ihuc
hIen mI cach co y Ihuc, ngay o nhung cng Iy hang dau
Iren Ihe gIoI.
Bn la, cac cng ty hang u co th xem cun sach cua
chung ti nh la mt s khng nh va cng nhn cho cac
phng phap kinh doanh cua ho. Cun sach nay ch moI
noI IoI mI s cng Iy hang dau, Irong khI Ihuc Ie co raI
nhIeu cng Iy daI Iam co nhu vay, Ihuc du moI IoaI Ion,
nho, cng Iy nha nuoc va cng Iy Iu nhan, cng Iy nI IIeng
va I IIeng Iam v.v... Co Ihe ke Ihem mI s cng Iy hang
dau khng nam Irong nghIen cuu cua chung II nhu Coca
CoIa, LL.Bean, LevI SIrauss, McDonaId's, McKInsey va SIaIe
Iarm v.v... cac cng Iy nhu NIke chua du dIeu kIen ve IhoI
gIan cung co Ihe duoc xem nhu gan du dIeu kIen de IoI
vao danh sach nay. NgoaI ra, con raI nhIeu cng Iy I IIeng
Iam hon (I nhIeu mang Inh an daI, Iach bIeI), nhung
cung Ia nhung cng Iy hang dau. Danh sach nay gm ca
nhung cng Iy Iau nam nhu CargIII, Ldward D. |ones, IannIe
Mae, GranIIe Rock, MoIex va TeIecare... cho den nhung cng
Iy mo I n I Ien nhu BonnevIIIe InII, Cypress, GSD& M,
Landmark CommunIcaIIons, Manco, MBNA, TayIor
CorporaIIon, SunrIse MedIcaI va WL Gore v.v... Bao ch noI
chung Ihuong co khuynh huong dan daI chung Ia quan
Iam den cac cng Iy nI IIeng ngay ca khI chung Ihanh
cng hay IhaI baI. Tuy nhIen van co nhung cng Iy khac
ch quan Iam de n ca c nguyen Ia c co ba n, Ira nh su quan Iam
cu a du Iua n, am Iha m Ia o ra vIe c Ia m, do ng go p cho xa h I.
Chu ng II ca m Iha y Ia c quan ra ng co nhIe u cng Iy nhu va y
ma va n co duo c ca c vI Ir vu ng cha c Iren Ihuong Iruo ng.
XY DU NG TRUO NG T N
TRONG M T Ml TRUO NG TOA N C U,
A VN HO A
Do muoI bay Irong s muoI Iam cng Iy hang dau duoc
nghIen cuu o day co Iru so chnh daI IaI My, IhoaI IIen,
chung II co chuI ban khoan ve vIec cac khaI nIem co ban
duoc ban IoI o day duoc ap dung o cac quc gIa khac nhu
Ihe nao. Sau khI xuaI ban cun sach nay, chung II nhan
ra ra ng nhu ng kha I nIe m co ba n Irong nghIen cu u cu a
chung II da duoc ap dung rng raI Iren Ihe gIoI, Irong cac
mI Iruong van hoa khac nhau. Ban Ihan cac Iac gIa da dI
raI nhIeu noI Iren Ihe gIoI (co Ie ch Iru... Nam Cuc!) de
Iham gIa cac hI Ihao, IhuyeI Irinh cung nhu Iam vIec voI
nhIeu cng Iy khac nhau. Chung II da Iam vIec o mI IoaI
cac quc gIa voI nen van hoa khac nhau, co Ihe ke ra o day
22
LOI GIOI THIU
23
ArgenIIna, Uc, BrazII, ChIIe, CoIombIa, Dan Mach, Phan Lan,
Duc, Ha Lan, IsraeI, Y, MexIco, New ZeaIand, PhIIIppInes,
SIngapore, Nam PhI, Thuy S, ThaI Lan va VenezueIa. Va
Iuy chung II chua co dIeu kIen dI nhIeu noI o chau A,
chnh o day cun sach nay da duoc don nhan nng nhIeI,
voI cac ban dIch ra IIeng Hoa, IIeng NhaI va IIeng Han.
Mong uoc Iao nen mI cng Iy Ion khng ch Ia cua gIoI
doanh nghIep My, ma con Ia cua raI nhIeu doanh nhan Iren
Ihe gIoI. Cac nha Ianh dao kInh doanh o khap noI deu hIeu
duoc Iam quan Irong cua cac gIa IrI vnh cuu va nhung
muc dch vuoI ra ngoaI vIec Iao ra IoI nhuan Ihng Ihuong.
Ho cung cho Ihay su quyeI Iam, IhI Ihuc phaI IrIen nhu
nhung nha kInh doanh My o cac Iap doan hang dau. Chung
II co Ihe ke ra o day vIec ap dung BHAG o BrazII, nen van
hoa doanh nghIep mang Inh nghI Ihuc cao o ScandInavIa,
chIen Iuoc Ihu nhIeu Ihu va gIu IaI nhung caI co gIa IrI o
IsraeI, su c gang Iu hoan IhIen IIen Iuc o Nam PhI. Khap
noI, nhung I chuc Ihanh cng nhaI deu danh su quan Iam
dac bIeI den su nhaI quan va su IIen keI.
VIec chung II chon nghIen cuu cac cng Iy My Irong
cng Irinh nay don Ihuan ch Ihe hIen phuong phap nghIen
cuu ma IhI (chung II Iap ra danh sach cac cng Iy hang
dau Iu vIec nghIen cuu, IIep xuc voI 700 CLO cua cac cng
Iy Iren Ioan nuoc My). NgoaI ra, con nhIeu cng Iy hang
dau day IrIen vong o cac quc gIa khac, chang han nhu
ILMSA o MexIco, Husky o Canada, OdebrechI o BrazII, Honda
o Nha I Ba n, Sun InIernaIIonaI o Anh v.v... Trong m I sa ng
kIe n nghIen cu u mo I day (Iheo ma u cu a Xy D ng Tr ng
T n) de kIe m Ira ca c y Iuo ng m I ca ch co he Ih ng o chau
u, |erry I. Porras (cu ng vo I OCC m I cng Iy Iu va n chau
u) da xa c dInh duo c muo I Ia m cng Iy ha ng da u o chau u
gm: ABB, BMW, CarreIour, DaImIer Benz, DeuIsch Bank,
LrIcsson, IIaI, GIaxo, ING, L'Ore aI, Marks & Spencer, NesIIe ,
NokIa, PhIIIps, Roche, SheII, SIemens va UnIIever.
Chung II cung Ihay rang cac khaI nIem nay cung duoc
ap dung Irong cac cng Iy da quc gIa, cng Iy Ioan cau,
noI Iap Irung nhIeu nen van hoa Irong mI I chuc. MI
cng Iy hang dau se co su phan bIeI gIua cach van hanh
va chIen Iuoc kInh doanh (khac nhau Iu quc gIa nay sang
quc gIa khac) voI cac gIa IrI va muc IIeu can ban (mang
Inh chaI chung va Iau daI Irong cng Iy, du o baI cu IhI
Iruong kInh doanh Ihuc quc gIa nao). MI Iap doan hang
dau se xuaI khau nhung gIa IrI va muc dch cua no den
cac quc gIa ma no kInh doanh, dng IhoI dIeu chnh cac
hoaI dng va chIen Iuoc kInh doanh cho phu hop voI cac
chuan muc van hoa dIa phuong va cac dIeu kIen IhI Iruong
cu Ihe. V du, WaIMarI se xuaI khau gIa IrI cI IoI khach
hang Ia s mI den Ioan b cac chI nhanh cua ho o nuoc
ngoaI, song khng can xuaI khau nhung khau hIeu ma cac
nhan vIen o My phaI h Io hang ngay (day ch Ia mI Iap
quan van hoa de cung c gIa IrI cI IoI cua cng Iy IaI My
ma IhI).
VoI cng vIec Iu van cua minh, chung II da gIup cac
cng Iy da quc gIa Iim ra va xay dung mI Iu Iuong cI
24
LOI GIOI THIU
2S
IoI Ihng nhaI Irong Ioan cng Iy, mang Inh Ioan cau. TaI
mI cng Iy hoaI dng o haI muoI Iam quc gIa, hau heI
cac nha quan Iy (mI nhom nguoI raI hoaI nghI) khng IIn
rang co Ihe Iim ra mI IoaI cac gIa IrI cI IoI va mI muc
dch chung vua co y ngha, vua mang Inh Ioan cau, ph
quaI. TraI qua mI qua Irinh Iu Iim hIeu va xem xeI, baI
dau bang vIec Iung nha quan Iy suy ngh ve nhung gIa IrI
cI IoI ma ho mang IoI cho cng vIec, cuI cung nhom nay
da Iim ra va chIa se mI Iap hop cac gIa IrI cI IoI cua cng
Iy. Ho cung quyeI dInh duoc cac buoc IrIen khaI cu Ihe
nham Iao ra su IIen keI va dem cac gIa IrI nay IoI ca haI
muoI Iam quc gIa ma ho dang kInh doanh mI cach nhaI
quan nhaI. Ro rang Irong Iruong hop nay nhung nha Ianh
dao khng daI ra nhung gIa IrI va muc dch moI, ho ch
kham pha ra nhung dIeu chung Iruoc day khng Ihay duoc
do IhIeu su IIen keI va dI IhoaI. Lan dau IIen Irong vong
1S nam II o day mI nha Ianh dao noI II moI Ihay
duoc chung Ia co dIem chung. ThaI II dep khI bIeI rang
cac dng nghIep cua ban Iren moI mIen IraI daI cung chIa
se voI ban cac nguyen Iac va y Iuong co ban cua cng Iy,
du phuong phap Iam vIec va chIen Iuoc kInh doanh co Ihe
raI khac nhau. Su da dang Ia mI suc manh IhaI su khI no
duoc hinh Ihanh Iren su cung hIeu bIeI ro: Chung Ia daI
dIen cho caI gi, IaI sao chung Ia In IaI. GIo day chung II
phaI Iam sao de dIeu nay Ian Ioa khap I chuc cua chung
II va Iruong In Iheo IhoI gIan.
KhI van hanh II nhaI (khng phaI dIeu nay Iuc nao cung
xay ra), cac cng Iy hang dau khng bao gIo Iu bo cac gIa
IrI cI IoI va cac IIeu chuan hoan Ihanh cng vIec cua ho,
du ho dang kInh doanh o nen van hoa nao dI nua. MI CLO
cua mI Iap doan hang dau (voI IIch su hon mI Iram nam,
IaI san Ien IoI hang Iy dIa) cho bIeI: Chung II In nhIeu
IhoI gIan hon de Iao Iap kInh doanh o mI mI Iruong van
hoa moI, nhaI Ia khI gap kho khan Irong vIec Iim ra nhung
con nguoI phu hop voI he Ihng cac gIa IrI cua chung II
(v du nhu o Trung Quc va Nga, noI ma Iham nhung va
dI Ira Iran Ian). Vi vay, chung II se khoI dau cham chap,
va ch Iang Ic khI da Iim duoc nhung nhan su co Ihe gin
gIu va ung h cac IIeu chuan cua Iap doan. Chung II san
sang bo qua nhung co hI kInh doanh neu nhung co hI
nay baI buc chung II Iu bo nhung nguyen Iac cua minh.
Chung II van In IaI qua hon mI Iram nam, Iang quy m
gap dI cu sau mI 67 nam, Irong khI da s cac dI Ihu
canh Iranh Irong vong nam muoI nam IaI day Iham ch da
khng con In IaI nua. TaI sao7 BoI vi chung II Iun gIu
vung nguyen Iac: Khng bao gIo su dung Ihu doan Ihay vi
IIeu chuan. Chung II co caI nhin daI han Irong moI Inh
vuc. Lun Iun Ia nhu vay!
XY DU NG TRUO NG T N
BN NGOA l PHA M Vl DOANH NGHl P
Do da gIoI han vIec nghIen cuu Irong pham vI cac I chuc
kInh Ie (hoaI dng vi IoI nhuan), chung II da khng Iuong
26
LOI GIOI THIU
27
Iruoc duoc nhung anh huong cua cng Irinh dI voI nhung
nguoI ben ngoaI gIoI doanh nhan. Sau khI xuaI ban, chung
II nhan Ihay Iac pham nay khng ch Ia mI cun sach
kInh doanh, ma con Ia mI cun sach ve vIec xay dung cac
I chuc Iruong In Ihuc baI ky IoaI hinh nao khac! RaI
nhIeu nguoI khng nam Irong gIoI doanh nhan da Iim Ihay
o day nhung khaI nIem raI co gIa IrI. Nhung nguoI nay bao
gm Iu cac I chuc nhu HI Ung Ihu My (AmerIcan Cancer
SocIeIy) den cac Iruong hoc ph Ihng va cao dang, daI
hoc, nha Iho, cac dI nhom, cac Chnh phu, Iham ch nhIeu
gIa dinh va cac ca nhan.
Chang han nhu raI nhIeu I chuc cham soc suc khoe da
Ihay duoc Iam quan Irong cua vIec phan bIeI cac gIa IrI cI
IoI voI cac Ihuc hanh va chIen Iuoc; dIeu nay gIup ho duy
Iri duoc y Ihuc nhIem vu mang Inh xa hI cua I chuc
Irong Iuc van co Ihe dIeu chnh cho phu hop voI cac Ihay
dI va canh Iranh Iu Ihe gIoI ben ngoaI. MI cach Iuong Iu,
mI Ihanh vIen HI dng quan IrI cua mI Iruong daI hoc
cung phan bIeI gIa IrI cI IoI, baI bIen cua Iu do Ir Ihuc voI
nhung cach Ihuc hanh gIang day cu Ihe. ng gIaI Ihch: Su
phan bIeI nay Ia raI quan Irong, gIup II Ihuc hIen nhung
Ihay dI can IhIeI dI voI he Ihng gIang day da Iro nen cu
ky ma van gIu duoc nhung Iu Iuong cI IoI cua nha Iruong.
M I kha I nIe m kha c, kha I nIe m Ia o d ng h (cIock
buIIdIng) cho cac I chuc co nen van hoa mang Inh nghI
Ihuc cao, gIup cac I chuc nay vuoI qua su Ie Ihuc vao
hinh anh cac nha sang Iap ban dau, cung da gIup ch cho
nhIeu I chuc xa hI khac nhau. MI Irong s do Ia CIIy
Year, mI chuong Irinh dIch vu cng dng khuyen khch
hang Iram Ihanh nIen Iham gIa mI nam vao cac du an caI
IhIen cac Ihanh ph o My mI dI quan gin gIu hoa binh
IaI dIa phuong. GIng nhu nhIeu I chuc xa hI khac, CIIy
Year co ngun gc Iu nguoI sang Iap voI nhung dng co
phuc vu xa hI manh me. AIan KhazeI, mI Irong nhung
nha sang Iap, mong mun rang IInh Ihan, nhIeI huyeI phuc
vu se Iro nen dac Inh cua ban Ihan I chuc nay, khng
phu Ihuc vao hinh anh baI cu aI, ke ca chnh ng Ia. ng
Ia da chuyen Iu vIec xay dung hinh anh xa hI sang vIec
xay dung mI I chuc voI muc IIeu xa hI daI han Iuc Ia
chuyen Iu nguoI bao gIo (IIme IeIIer) sang Ihanh nguoI
Iao dng h (cIock buIIder). Cac I chuc mang Inh xa hI
Ihuong baI dau hinh Ihanh de gIaI quyeI mI van de nao
do, cung nhu da s cac cng Iy Ihuong baI dau Iu mI y
Iuong kInh doanh hoac mI co hI IhI Iruong nhaI dInh.
Nhung, cung gIng nhu vIec moI y Iuong Io IaI den may,
moI co hI IhI Iruong cuI cung deu c hu II IhoI, muc IIeu
Ihanh Iap cua mI I chuc xa hI co Ihe duoc Ihuc hIen
hoac Iro nen khng con phu hop nua. Nhu vay, vIec Iim ra
mI muc dch sau sac va Iruong In, vuoI Iren muc dch
ban dau, se Ia quan Irong sng con de xay dung mI I
chuc In IaI Iau daI.
Ve maI khaI nIem, chung II khng Ihay co may khac bIeI
gIua cac doanh nghIep hang dau va cac I chuc phI IoI
nhuan hang dau. Ca haI deu can vuoI Ien khoI su phu
Ihuc vao mI nha Ianh dao hay mI y Iuong cu Ihe, du Ia
Io Ion den Ihe nao dI nua. Ca haI deu phu Ihuc, dua vao
28
LOI GIOI THIU
29
mI b gIa IrI cI IoI, Iau daI, mI muc IIeu daI han vuoI Ien
muc IIeu Iim kIem IoI nhuan don Ihuan. Ca haI deu can
Ihay dI Irong mI Ihe gIoI dang Ihay dI, nhung van phaI
gIu gin nhung gIa IrI cI IoI va muc IIeu co ban. Ca haI deu
duoc huong IoI Iu mI nen van hoa I chuc co Inh nghI
Ihuc cao va su quan Iam den vIec Iap ke hoach cho su ke
Ihua. Ca haI deu can co nhung co che de phaI IrIen: cac
muc IIeu Ion, nhung Ihu nghIem va ban Inh doanh nghIep,
su IIen Iuc Iu hoan IhIen. Ca haI deu can Iao ra su IIen keI
nhaI quan, vung chac Irong nI b de gin gIu cac gIa IrI va
muc IIeu cI IoI, va de Ihuc day su IIen b. TaI nhIen, cau
Iruc, chIen Iuoc, dng Iuc canh Iranh Ia raI khac nhau gIua
haI IoaI I chuc Iren. Nhung ban chaI cua vIec Iam Ihe nao
de xay dung nen mI I chuc, Ihe che Iruong In, v daI Ihi
IaI hoan Ioan khng khac nhau.
Chung II cung baI dau xem xeI cach Ihuc ap dung nhung
khaI nIem Irong Xy Dng Trng Tn o muc d xa hI
, Chnh phu. V du: NhaI va IsraeI Ia haI quc gIa da raI
co y Ihuc xay dung cac xa hI keI dnh voI cac y Ihuc ve
gIa IrI va muc IIeu c I Io I, vo I ca c co che IIen ke I, va ca c mu c
IIeu Io Io n, Ia o ba o mang Ia m qu c gIa (naIIonaI BHAG). Nha
su ho c Barbara Tuchman, Irong cu n sa ch Th c ha nh lch
s da vIe I: Vo I Ia I ca nhu ng va n de cu a minh, IsraeI co m I
Io I Ihe : y Ihu c ve mu c IIeu. Nguo I IsraeI co Ihe khng gIa u co ,
du gIa , hay co m I cu c s ng em a , nhung ho co ca I ma su
du gIa da bo p nghe I, do Ia d ng co. D ng co na y khng phu
Ihu c va o su hIe n dIe n cu a m I Ia nh Iu v da I na o do , ma no
na m ngay Irong ca u Iru c cu a xa h I IsraeI, duo c Iang cuo ng
ma nh me bo I nhu ng co che IIen ke I nhu ngha vu quan su
Ioa n dan. M I ky gIa ha ng da u nguo I IsraeI da no I: Khng
gI ng nhu da s ca c qu c gIa kha c, chu ng II co m I mu c
IIeu Iau da I ma moI nguoI dan deu bIeI: do Ia Iao nen noI
dInh cu an Ioan cho moI nguoI Do ThaI Iren Ihe gIoI.
O My, chung Ia co mI he Ihng cac gIa IrI cI IoI, duoc
phaI bIeu ro rang va dep de Irong ban Tuyn ngn c lp
va Din vn Gettysburg, nhung van can Iim hIeu ro hon ve
nhung muc IIeu co ban. Trong Iuc daI da s cng dan IsraeI
co Ihe Ira IoI ban IaI sao IsraeI In IaI, chung II e rang
khng Ihe Iim Ihay su keI dnh Iuong Iu o xa hI Hoa Ky
ngay nay. Co Ie da s dan My se bI rI khI phan bIeI gIa
IrI cI IoI, baI bIen Iheo IhoI gIan cua daI nuoc nay voI
nhung Ihuc hanh, cau Iruc va chIen Iuoc cua ho... Chang
han, vIec khng kIem soaI sung Irong dan cu Ia mI gIa IrI
cI IoI hay ch Ia mI bIen phap Ihuc hanh7 Hanh dng
khang dInh Ia mI gIa IrI cI IoI hay ch Ia mI chIen Iuoc7
O Iam quc gIa, chung Ia can ap dung quan nIem GIu gin
caI cI IoI, khuyen khch su IIen b nham phan bIeI cac gIa
IrI cI IoI voI cac Ihuc hanh va chIen Iuoc, nham Iao ra
nhung Ihay dI co IoI Irong khI van gIu duoc cac Iy Iuong
quc gIa.
CuI cung va co Ie Ia hap dan nhaI, chung II duoc bIeI
rang co raI nhIeu nguoI cam Ihay cac khaI nIem co ban cua
cun sach raI huu dung dI voI ca nhan va gIa dinh ho...
NhIeu nguoI da ap dung cac khaI nIem mDuong Irong
Gin gIu caI cI IoI, khuyen khch su IIen b vao cac van
30
LOI GIOI THIU
31
de nhan sInh co ban nhu Iu dInh hinh va Iam moI ban
Ihan. TI Ia aI7 TI daI dIen cho caI gi7 Muc IIeu cua II Ia
gi7 Lam cach nao gIu duoc caI II Irong mI Ihe gIoI hn
Ioan va khng Ihe du doan ngay nay7 Lam cach nao II co
Ihe Iruyen y ngha vao cuc sng va cng vIec cua II7 Lam
cach nao de II co Ihe Iun Iun dI moI, cng hIen va co
cam hung7 Nhung cau hoI ngay nay Ihach Ihuc chung Ia
hon bao gIo heI. KhI su n dInh ve cng vIec Ia khng Ihe
dam bao, khI Ihay dI IIen Iuc xay ra, khI Ihe gIoI ngay
cang phuc Iap, mo h, Ihi nhung aI qua phu Ihuc vao mI
Iruong ben ngoaI Irong vIec Iim kIem su n dInh va IIen Iuc
se gap ruI ro ro rang, ho co Ihe Iro nen bo vo, Iac Iong.
Ngun gc duy nhaI de co su n dInh chnh Ia cac gIa IrI
cI IoI ben Irong manh me cng voI su san sang Ihay dI
cho phu hop voI baI cu dIeu gi, Iru nhung caI cI IoI. Trong
mI Ihe gIoI baI n va khng Ihe doan Iruoc, nguoI Ia
khng Ihe bIeI Iruoc ho se dI ve dau, cuc doI se ra sao!
Nhung nguoI Iap nen cac doanh nghIep hang dau da khn
ngoan hIeu duoc rang: II hon Ia nen hIeu ro ban Ia aI hon
Ia hIeu ban se dI ve dau vi huong dI chac chan se Ihay
dI. Do chnh Ia mI baI hoc cho ca ca nhan chung Ia cung
nhu cho cac cng Iy hang dau Iren Ihe gIoI.
Vl C NGHlN CU U VA HO C HO l Tl P THEO
Tu Ian xuaI ban nay chung II da hoc hoI duoc nhIeu
dIeu, va chung II con raI nhIeu dIeu phaI hoc hoI nua.
Chung II bIeI rang nhung nguoI bao gIo co Ihe Iro Ihanh
nhung nguoI Iao dng h, va chung II hoc cach gIup ho
Ihuc hIen su chuyen dI do. Chung II hoc duoc rang chung
II da danh gIa Ihap Iam quan Irong cua su IIen keI, va
chung II da hoc duoc raI nhIeu ve cach Iao ra su IIen keI
Irong I chuc. Chung II cung Ihay rang muc dch (khI
duoc quan nIem dung dan) co anh huong raI Ion Ien I
chuc (ben canh su anh huong cua cac gIa IrI cI IoI), vi Ihe
cac I chuc nen n Iuc hon Irong vIec xac dInh muc dch
cua ho. Chung II bIeI rang vIec sap nhap va mua IaI dua
IoI nhung van de dac bIeI cho cac cng Iy hang dau, chung
II bIeI duoc cach gIup cac I chuc xem xeI ve nhung dIeu
nay Irong khun kh Xy Dng Trng Tn. Chung II
da hoc duoc cach ap dung cac y Iuong cua cun sach vao
cac nen van hoa khac nhau va Irong cac mI Iruong phI
doanh nghIep. Cac cng Iy hang dau cua Ihe ky XXI can co
nhung cau Iruc, chIen Iuoc va Ihuc hanh cung nhu co che
khac bIeI co ban so voI Ihe ky XX, nhung nhung khaI nIem
co ban Irong cun sach nay van se raI quan Irong, Iham
ch con quan Irong hon, chung duoc xem nhu Ia mI khun
mau de IhIeI ke cac I chuc cua Iuong IaI.
Chung II co mI dng Iuc Iu ben Irong ve vIec day va
hoc, dng Iuc ay khng cham duI voI quyen sach nay, no
moI ch baI dau. Chung II IIep Iuc dIeu Ira, nghIen cuu de
hIeu ro hon, phaI IrIen cac khaI nIem va y Iuong moI, Iao
ra cac cng cu ung dung co Ihe co ch. |Im Iap ra mI
phong nghIen cuu o BouIder, CoIorado nham muc dch IIep
Iuc nghIen cuu va Iam vIec voI cac I chuc. |erry IIep Iuc
gIang day va nghIen cuu IaI Iruong DaI hoc SIanIord, noI
32
CAI TT NHT TRONG NHUNG CAI TT
33
ng da Iap ra mI khoa hoc moI ve cac cng Iy hang dau.
De hinh Ihanh cac nghIen cuu IIep Iheo, chung II mong
nhan duoc cac Ihng IIn Iu dc gIa chIa se cac kInh nghIem
va quan saI voI cun sach nay, hoac daI cac cau hoI, cac
van de ma chung II se xem xeI Irong Iuong IaI. Chung II
raI mong nhan duoc Ihng IIn Iu cac ban.
|im Collins
Boulder, CO
Fax: 303-545-0228
Email: JCC512@AOl.com
|erry Porras
Stanford, CA
Fax: 415-725-7979
Email: Porras_Jerry@GSB.Stanford.edu
CHUONG M T
CAI TT NHT
TRONG NHUNG CAI TT NHT
KhI nhin IaI cuc doI Iam vIec cua minh, dIeu Iam II
Iu hao nhaI Ia vIec II da gop phan Iao nen mI cng Iy
ma ca c gIa IrI, Ihu c ha nh va Iha nh cng cu a no da co
a nh huo ng Io n Ien ca ch Ihu c qua n IrI cu a ca c cng Iy kha c
Iren Ioan Ihe gIoI. TI dac bIeI Iu hao ve vIec II da de IaI
sau Iung minh m I I chu c co Ihe IIe p Iu c va n ha nh
nhu Ia m I hinh ma u doanh nghIe p,
ngay ca sau khI II da roI bo no.
WILLIAM R. HLWLLTT,
ng sang lp cng ty Hewlett-Packard, 1990
1
Cam keI cua chung II Ia IIep Iuc duy Iri suc sng
cua cng Iy bao gm ca su phaI IrIen Iheo ngha vaI chaI
Ian su phaI IrIen nhu Ia mI Ihe che sao cho cng Iy nay,
Ihe che nay, IIep Iuc In IaI 1S0 nam nua.
ThaI su, nhu Ihe no se In IaI qua nhIeu IhoI daI.
|OHN G. SMALL,
cu CEO, Procter & Gamble, nhn dp ky nim
150 nm thanh lp P&G, 1986
2
34
3S
Quyen sach nay khng noI ve nhung nha
Ianh dao hang dau, nhung khaI nIem, y Iuong xuaI sac ve
san pham hay nhung hIeu bIeI can ke ve IhI Iruong. No
cung khng noI ve hoaI bao hay Iam nhin cua doanh nghIep.
Quyen sach nay noI ve mI Ihu quan Irong, cI yeu va
Iau ben hon raI nhIeu, do Ia nhung cng ty v ai hang
u.
The nao Ia mI cng Iy hang dau7 Do Ia nhung cng Iy
sIeu hang, xuaI sac, nhung ng vua Irong nganh kInh doanh
cua ho, duoc cac dI Ihu va dI Iac cng nhan va nguong
m mI cach rng raI, Iun Iao ra va de IaI nhung anh
huong Io Ion den Ihe gIoI xung quanh ho. DIem quan Irong:
mI cng Iy hang dau Iruoc IIen Ia mI I chuc, mI Ihe
che. MoI nha Ianh dao, du co Ihng IhaI, xuaI sac va v daI
den dau dI nua, cuI cung cung qua doI, moI san pham va
dIch vu, du Ihanh cng den dau dI nua, deu co Iuc Iro nen
II IhoI va Iac hau. Ngay ca IhI Iruong cung co Ihe II IhoI
va bIen maI. Nhung cac cng Iy hang dau phaI IrIen qua
mI IhoI gIan raI Iau daI, qua nhIeu vong doI san pham
khac nhau, qua nhIeu Ihe he Ianh dao khac nhau.
XIn hay dung IaI mI chuI va Ihu Iap ra mI danh sach
cac cng Iy hang dau cua rIeng ban, hay suy ngh va chon
ra nam den muoI I chuc dap ung duoc nhung IIeu chuan
duoI day:
La Ihe che, cng Iy hang dau Irong nganh kInh doanh
Duoc cng nhan, nguong m rng raI boI gIoI doanh
nhan co uy In
Tao ra anh huong sau dam Ien Ihe gIoI chung Ia dang
sng
TraI qua nhIeu Ihe he Ianh dao
TraI qua nhIeu vong doI san pham dIch vu khac
nhau
Thanh Iap Iruoc nam 19S0 (ban cung co Ihe Iay mc
Ia cac cng Iy co IuI doI Iu S0 Iro Ien)
Hay xem xeI danh sach cua ban. DIeu gi o nhung cng
Iy nay gay cho ban an Iuong7 Co caI gi chung gIua nhung
cng Iy nay7 Dau Ia Iy do cho chaI Iuong va su IhInh vuong
Iau daI cua ho7 Nhung cng Iy nay co khac bIeI gi so voI
nhung cng Iy co cung nhung co hI kInh doanh song daI
duoc Ihanh cng I hon7
Trong du an nghIen cuu keo daI sau nam, chung II da
quyeI Iam xac dInh va nghIen cuu mI cach co he Ihng
qua Irinh phaI IrIen IIch su cua cac cng Iy hang dau,
nghIen cuu nhung khac bIeI cua chung voI cac cng Iy so
sanh nham Iim ra cac yeu I Iao nen Ihanh cng cua chung.
Cun sach nay Irinh bay cac keI qua nghIen cuu cua chung
II va nhung ap dung Ihuc Ie cua cac keI qua do.
XIn duoc noI ro ngay Iu dau: Cac cng Iy so sanh Irinh
bay Irong cun sach nay hoan Ioan khng phaI Ia nhung
cng Iy kem, hoac khng co hoaI bao va Iam nhin xa.
36
37
Thuc su day cung Ia nhung cng Iy Ihanh cng, In IaI qua
IhoI gIan, va nhu ban se Ihay, co vI Ir raI cao Iren IhI
Iruong chung khoan. Nhung chung khng du dap ung cac
IIeu chuan chung II daI ra cho mI cng Iy hang dau. Co
Ihe noI mI cach hinh anh rang neu cac cng Iy hang dau
Ia nhung nha v dIch, nhung nguoI doaI huy chuong vang,
Ihi nhung cng Iy duoc dem ra so sanh o day Ia nhung
nguoI ve Ihu haI, Ihu ba, nhan huy chuong bac, huy chuong
d ng...
Chung II da su dung IhuaI ngu hang dau (vIsIonary)
Ihay vi Ihanh cng (successIuI) hoac In IaI Iau daI
(endurIng) nham neu baI Inh uu vIeI, xuaI chung cua nhung
Ihe che nay. Chung khng ch don gIan Ia Ihanh cng va
In IaI Iau daI, ma con hon Ihe nua: day Ia nhung cng Iy
dung vI Ir Ihu nhaI Irong nhung cng Iy II nhaI, va da
duy Iri duoc Ihanh cng do qua nhIeu Ihap ky. Da s cac
cng Iy nay da Iro Ihanh nhung hinh mau, bIeu Iuong cho
nhung Iap quan quan IrI Irong gIoI kInh doanh Ioan cau
(xem bang 1.1. Luu y rang day khng phaI Ia nhung cng
Iy hang dau duy nhaI Iren Ihe gIoI, ma con nhung cng Iy
hang dau khac nua. Chung II se gIaI Ihch IaI sao chung
II chon ra nhung cng Iy nay o doan sau).
Bang 1.1
DANH SACH CAC CNG TY TRONG NGHlN CUU
CU A CHU NG Tl
Ca c cng Iy ha ng d u Ca c cng Iy so sa nh
3M NorIon
AmerIcan Lxpress WeIIs Iargo
BoeIng McDonneII DougIas
CIIIcorp Chase ManhaIIan
Iord GM
GeneraI LIecIrIc WesIInghouse
HewIeIIPackard Texas InsIrumenIs
IBM Burroughs
|ohnson & |ohnson BrIsIoIMyers SquIbb
MarrIoII Howard |ohnson
Merck PIIzer
MoIoroIa ZenIIh
NordsIrom MeIvIIIe
PhIIIp MorrIs R|R NabIsco
ProcIer & GambIe CoIgaIe
Sony Kenwood
WaIMarI Ames
WaII DIsney CoIumbIa
Tuy Ia nhung cng Iy hang dau, cac cng Iy nay khng
phaI Ia hoan hao (Thu xem IaI danh sach cac cng Iy do
chnh ba n cho n ra, chu ng II e ra ng da s , ne u khng
mun noI Ia IaI ca cac cng Iy do deu da Iung IraI qua
nhung kho khan, Ihang Iram va khung hoang khng ch
mI Ian Irong IIch su!). WaII DIsney gap van de Irong khung
hoang IIen maI nam 1939 khIen cng Iy phaI c phan hoa,
sau do vao dau nam 1980, cng Iy nay ch chuI nua da
khng con In IaI nhu mI Ihuc Ihe dc Iap do gIa c phIeu
38
39
gIam khIen cng Iy dung Iruoc nguy co bI mua IaI. Hang
BoeIng gap nhung kho khan Ion vao gIua Ihap nIen 1930,
cuI Ihap nIen 1940 va dau Ihap nIen 1970. KhI do ho
phaI cho ngh vIec hon 60.000 nhan vIen. 3M khoI dau Ia
mI cng Iy khaI Ihac mo IhaI baI va gan nhu da pha san
hI dau Ihe ky XX. HewIeIIPackard dI maI voI su caI gIam
nghIem Irong hI nam 194S, va vao nam 1990 c phIeu
cua cng Iy Iham ch gIam gIa xung Ihap hon menh gIa
cua chung. Sony IIen Iuc Ihua I Irong nam nam dau (194S
19S0), con Irong gIaI doan gIanh quyen Ihng IrI IhI Iruong
san pham VCR hI nhung nam 1970, san pham BeIa cua
cng Iy bI qua maI boI VHS. Cng Iy Iord Iung bI Ihua I
o muc ky Iuc Irong nen kInh doanh My (3,3 Iy dIa Irong
vong... ba nam) Iruoc khI kIp guong day va hI sInh dau
nhung nam 1980. CIIIcorp (Ihanh Iap nam 1812, cung nam
NapoIeon IIen vao Moscow!) da IraI qua nhung khung hoang
cuI Ihe ky XIX, vao IhoI ky khung hoang kInh Ie nhung
nam 1930, va gan day nhaI Ia hI cuI nhung nam 1980
khI ho gap van de voI cac khoan cho vay co pham vI Ioan
cau. IBM Ihi gan pha san vao 1914 va mI Ian nua vao
1921, sau nay gap kho khan vao dau nhung nam 1990.
Tha I su Ia Ia I ca nhu ng cng Iy ha ng da u de u da Iu ng ga p
pha I nhu ng Iro Iu c va dI khI da co nhu ng quye I dInh saI
Ia m Irong m I va I Iho I dIe m, Iha m ch m I s cng Iy co n
dang ga p kho khan khI chu ng II Ihu c hIe n cu n sa ch na y.
Tuy nhIen, dIe u quan Iro ng Ia nhu ng cng Iy ha ng da u da
Ihe hIe n Inh da n h I da ng ke kha nang cho phe p ho phu c
h I Iha nh cng Iro Ia I sau nhu ng nghIch ca nh.
KeI qua Ia nhung cng Iy hang dau co duoc nhung keI
qua raI II dep Irong daI han. GIa su ban dau Iu 1 dIa vao
c phIeu cua mI cng Iy binh Ihuong, mI cng Iy so sanh
va mI cng Iy hang dau vao ngay 111926
3
. Neu ban IIep
Iuc dau Iu IaI IaI ca s IIen IaI va co nhung dIeu chnh hop
Iy khI cac cng Iy nay co maI Iren IhI Iruong chung khoan,
1 dIa da u Iu ban da u cu a ba n va o m I cng Iy binh
Ihuong se Iro Ihanh 41S dIa vao 31121990. Khng Ie
Iam, dung khng7 Nhung neu dau Iu vao mI cng Iy so
sanh, 1 dIa cua ban se Iro Ihanh 9SS dIa, hon gap dI
so voI mI cng Iy binh Ihuong! Con neu dau Iu vao mI
cng Iy hang dau, con s nay se Ia 6.3S6 dIa gap hon
sau Ian mI cng Iy so sanh va hon 1S Ian mI cng Iy
binh Ihuong.
(BIeu d 1.A cho bIeI IoI nhuan c phIeu Ich Iuy Irong
IhoI gIan 19261990. BIeu d 1.B cho Ihay Iy Ie hon kem
cua cac cng Iy hang dau so voI cac cng Iy so sanh va cac
cng Iy binh Ihuong Iren cung mI gIaI doan IhoI gIan).
Tuy nhIen, nhung cng Iy hang dau khng ch don Ihuan
Iao ra nhung IoI nhuan IaI chnh Irong daI han, hon Ihe
nua, nhung cng Iy nay da Ihuc su Iham gIa vao cau Iruc
cua xa hI. Hay Iuong Iuong xem Ihe gIoI nay se khac bIeI
nhu Ihe nao neu khng co cac san pham nhu san pham
PosIII cua hang 3M, xe hoI ModeI T va MusIang cua hang
Iord, may bay BoeIng 707 va 747, bI gIaI TIde va xa bng
Ivory, Ihe In dung va sec du IIch AmerIcan Lxpress, may
ATM cua CIIIcorp, bong den va IhIeI bI dIen GeneraI LIecIrIc,
may Inh va may In Laser cua HewIeIIPackard, v.v... Hay
40
41
So d 1.B
Ty le loi nhun c phieu Ich luy
so sanh voi Ihi Iruong chung
1926-1990
Cn ty Cn ty Cn ty Cn ty Cn ty
Ha n d u Ha n d u Ha n d u Ha n d u Ha n d u
so sa nH so sa nH so sa nH so sa nH so sa nH
1H| truc n cHun 1H| truc n cHun 1H| truc n cHun 1H| truc n cHun 1H| truc n cHun
So d 1.A
Loi nhun c phieu Ich luy cua 1 dla du Iu
1-1-1926 31-12-1990
Ha n d u Ha n d u Ha n d u Ha n d u Ha n d u
Sb,3bb Sb,3bb Sb,3bb Sb,3bb Sb,3bb
Cn ty so Cn ty so Cn ty so Cn ty so Cn ty so
sa nH S9bb sa nH S9bb sa nH S9bb sa nH S9bb sa nH S9bb
1H| truc n 1H| truc n 1H| truc n 1H| truc n 1H| truc n
cHun S4b cHun S4b cHun S4b cHun S4b cHun S4b
Cn ty
Han du
Cn ty
so sanH
1H| trucn
cHun
0|a| doa n 0|a| doa n 0|a| doa n 0|a| doa n 0|a| doa n
9Zb 9b 9Zb 9b 9Zb 9b 9Zb 9b 9Zb 9b
42
43
ngh xem co bIeI bao Ire em (va nguoI Ion) da Ion Ien voI
DIsneyIand, chuI MIckey, vII DonaId va nang Bach TuyeI.
Hay ch ra cho II mI daI I nao khng co bang quang cao
ve hinh chang cao bI MarIboro, hay vung nng Ihn Hoa
Ky nao khng co cac gIan hang WaIMarI! Du II hay xau,
nhung cng Iy nay da de IaI nhung dau an khng Ihe phaI
mo Ien Ihe gIoI xung quanh Ia.
Tuy nhIen, Iim hIeu xem bang cach nao nhung cng Iy
nay co Ihe vuon Ien, Iach han ra Ihanh mI nhom nhung
cng Iy hang dau moI Ihuc su Ia mI cng vIec Ihu vI. Ho
da khoI dau, vuoI qua cac kho khan, vuon Ien Iu mI khoI
dau khIem In Ihanh nhung daI gIa, Iam co Ihe gIoI nhu Ihe
nao7 Va khI ho da Iro Ihanh nhung cng Iy Ion, ho da co
nhung dac dIem nao de Iro Ihanh hang dau, vuoI Ien Iren
nhung cng Iy Ion khac7 De Iao ra, Iap nen va duy Iri
nhung cng Iy nhu Ihe, chung Ia can hoc Iap nhung gi Iu
nhung cng Iy hang dau nay. XIn moI quy vI dc gIa Iham
gIa vao mI chuyen dI cung chung II Irong phan IIep Iheo
cua cun sach, de co duoc nhung cau Ira IoI cho nhung cau
hoI Iren.
Phan con IaI cua chuong nay, chung II xIn danh de m
Ia IaI qua Irinh nghIen cuu. Tu chuong 2 Iro dI, chung II
se Irinh bay cac keI qua Iim Ihay cua chung II, Irong s
do co nhIeu kham pha gay ngac nhIen va phan Iruc gIac.
De xem Iruoc cac keI qua Iim duoc cua chuong Irinh nay,
xIn IIeI ke duoI day 12 huyen IhoaI ph bIen da bI dap Ian
Irong qua Irinh nghIen cuu cua chung II.
12 HUY N THOA l TAN VO
Huyen Ihoai 1: De Iap ra mI cng Iy v daI, can mI y
Iuong v daI.
Thc t: Lap ra mI cng Iy Iu mI y Iuong v daI co Ihe
Ia mI... y Iuong kem. Hau nhu khng co cng Iy hang
dau nao ra doI voI mI y Iuong v daI ca. Tren Ihuc Ie,
mI s khoI dau ma khng co y Iuong cu Ihe nao ca, mI
s I khac Iham ch da khoI dau bang nhung IhaI baI.
NgoaI ra, cac cng Iy hang dau cung Ihuong khng daI
duo c Iha nh cng kInh doanh buo c da u ba ng vo I ca c
cng Iy so sanh. Nhu Irong cau chuyen ngu ngn ve rua
va Iho, cac cng Iy hang dau Ihuong co khoI dau cham
chap, song IaI Ia nguoI Ihang cuc sau cung.
Huyen Ihoai 2: Cac cng Iy hang dau doI hoI co nhung
nguoI Ianh dao v daI, xuaI chung, co suc II cun.
Th c t : Nguoc IaI, dIeu nay khng can IhIeI, ma dI khI
con Ia Iro ngaI cho su phaI IrIen Iau daI cua cng Iy. MI
s CLO quan Irong nhaI Irong IIch su cac cng Iy nay
khng Ihuc IoaI cac Ianh dao xuaI chung, v daI Iheo
khun mau. MI s ho Iham ch Iang Iranh nhung khun
mau nhu vay. GIng nhu nhung nguoI khaI sInh ra nuoc
My o HI nghI Lap hIen, ho Iap Irung cng suc huong ve
vIec xay dung nen mI Ihe che Iruong In hon Ia Iao ra
hinh anh mI v nhan. Ho mong mun Iro Ihanh nhung
nguoI Iao dng h, khng phaI Ia nguoI bao gIo don
44
4S
Ihuan. Va ho IhIen ve khuynh huong nay nhIeu hon, khI
so voI cac CLO o cac cng Iy so sanh khac.
Huyen Ihoai 3: Cac cng Iy Ihanh cng nhaI In IaI Iruoc
IIen va Iren heI vi muc IIeu II da hoa IoI nhuan.
Thc t: Nguoc IaI voI nhung Iy IhuyeI kInh doanh, II da
hoa IoI nhuan va II da hoa IaI san cho c dng khng
phaI Ia yeu I Ihuc day chu dao hay muc dch cao nhaI
Irong IIch su cua cac cng Iy hang dau. Nhung cng Iy
nay Iheo duI mI IoaI muc IIeu, IoI nhuan ch Ia mI
Irong s do va khng nhaI IhIeI phaI Ia muc IIeu s mI!
TaI nhIen, ho Iim kIem IoI nhuan, nhung ho van duoc
dan daI voI nhung gIa IrI cI IoI ma muc dch vuoI Ien
Iren vIec Iim kIem IoI nhuan Ihng Ihuong. Tuy nhIen,
nghIch Iy Ia o ch chnh nhung cng Iy hang dau nay IaI
Ihu duoc IoI nhuan Ion hon nhIeu so voI nhung cng Iy
so sanh hoaI dng don gIan ch vi muc IIeu IoI nhuan.
Huyen Ihoai 4: Cac cng Iy hang dau co chung mI s gIa
IrI cI IoI.
Thc t: Khng co mI b gIa IrI cI IoI chung cho cac
cng Iy hang dau. Cac cng Iy nay co Ihe co nhung Iu
Iuong raI khac nhau ve cac gIa IrI cI IoI. Cac gIa IrI nay
khng nha I IhIe I pha I mang Inh nhan van hay khaI
sang, du Irong nhIeu Iruong hop dung Ia nhu vay. DIeu
cI yeu khng nam o nI dung Iu Iuong cua cng Iy, ma
nam o vIec ho IIn Iuong sau sac vao Iu Iuong do nhu Ihe
nao, ho da Ihuc su sng, hanh dng Iheo Iu Iuong do
mI cach nhaI quan nhu Ihe nao. Cac cng Iy hang dau
khng hoI Chung Ia coI Irong dIeu gi7 ma hoI Thuc su
chung Ia coI Irong dIeu gi nhaI7
Huyen Ihoai 5: MoI Ihu Iun Ihay dI.
Thc t: MI cng Iy hang dau Iun gIu vung Iu Iuong chu
dao cua no, hau nhu khng bao gIo Ihay dI. Cac gIa IrI
cI IoI Ia nen Iang vung chac cua mI cng Iy hang dau,
khng Ihay dI Iheo nhung xu huong IhoI Ihuong, Irong
mI s Iruong hop, nhung gIa IrI nay gIu vung qua hon
mI Iram nam. Muc IIeu co ban va Iy do In IaI cua mI
cng Iy nhu ngon haI dang dan daI cng Iy Irong suI
chIeu daI IIch su cua minh. TaI nhIen, cac cng Iy nay
cung Iun co dng Iuc phaI IrIen, san sang Ihay dI va
dIeu IIeI nhung khng bao gIo Ihoa hIep de Ihay dI Iu
Iuong chu dao cua ho.
Huyen Ihoai 6: Cac cng Iy hang dau Ihuong Ihuc dung,
Inh Ioan chac an.
Thc t: Cac cng Iy hang dau Irng co ve chaI che va bao
Ihu Irong con maI nhung nguoI ben ngoaI, nhung Ihuc
ra ho khng he ngan ngaI Irong cac cam keI Iao bao de
daI IoI nhung muc IIeu Ion va day Ihach Ihuc (BHAG).
Nhu khI Ia Ireo Ien mI ngon nuI cao hay bay Ien maI
Irang, cac BHAG nay co Ihe day Ihach Ihuc va ruI ro,
nhung chung v cung hap dan, kch Ihch quyeI Iam,
46
47
Iao ra dng co Ihuc day cho su phaI IrIen. Cac cng Iy
hang dau Ihuong su dung chung de day manh su IIen
b, de vuoI qua cac cng Iy so sanh o nhung IhoI dIem
mau chI, sng con Irong qua Irinh phaI IrIen.
Huyen Ihoai 7: Cac cng Iy hang dau Ia noI Iy Iuong de
Iam vIec dI voI IaI ca moI nguoI.
Thc t: Nguoc IaI, dIeu do ch dung voI nhung aI Ihuc su
phu hop voI nhung Iu Iuong cI IoI cung nhu cac IIeu
chuan cua cng Iy nay ma IhI. Neu Iam vIec cho nhung
cng Iy nay, hoac Ia ban phu hop va phaI IrIen ruc ro
Irong cng vIec (Iheo mI cach khng Ihe nao II hon!),
hoac Ia ban bI day ra ngoaI ngay Iap Iuc. Ch mI Irong
haI kha nang do ma IhI! DIeu do co gi do nhu Ia Ihuc
ve nghI Ie, In gIao vay! Nhung cng Iy nay noI raI ro
dIeu ma ho daI dIen cung cung nhu dIeu ho mun daI
IoI, vi Ihe mI cach don gIan Ia ho se khng co ch cho
baI cu aI khng mun hoac khng Ihe hoa hop duoc voI
cac IIeu chuan da dInh san cua cng Iy ho.
Huyen Ihoai 8: Cac cng Iy Ihanh cng Ion co nhung buoc
dI II nhaI Ihng qua vIec Iap ra nhung ke hoach mang
Inh chIen Iuoc phuc Iap va xuaI sac.
Thc t: Cac cng Iy hang dau Ihuc hIen nhung buoc dI II
nhaI Irong qua Irinh phaI IrIen bang kInh nghIem, phep
Ihu va saI, co hI, va dI khI bang ca ngau nhIen nua.
KhI nhin IaI, nhung dIeu Iuong nhu Ia IIen doan hoac Iap
ke hoach Iruoc da phan ch Ia keI qua cua vIec Ihuc hIen
cau Thu nhIeu cach va gIu IaI nhung cach co hIeu qua.
Theo ngha nay, nhung cng Iy hang dau da duong nhu
Iap IaI qua Irinh IIen hoa cua cac IoaI sInh vaI (Iheo
IhuyeI IIen hoa cua DarwIn), hon Ia nhung dIeu da duoc
Irinh bay Irong baI ky gIao Irinh nao ve ke hoach chIen
Iuoc kInh doanh!
Huyen Ihoai 9: Cac cng Iy can Ihue cac CLO Iu ben ngoaI
de Ihuc day nhung Ihay dI co ban.
Thc t: Trong khoang IhoI gIan Ing cng 1700 nam In
Ia I cu a ca c cng Iy ha ng da u Irong nghIen cu u na y,
chung II ch Ihay co bn Iruong hop Iim kIem CLO Iu
ben ngoaI va bn Iruong hop nay IaI xay ra ch o haI
cng Iy ma IhI. VIec su dung dI ngu quan IrI cao cap
xay dung Iu nI b cng Iy o cac cng Iy hang dau duoc
Ihuc hIen o muc d cao hon nhIeu so voI cac cng Iy so
sanh. Theo IhoI gIan, nhung cng Iy hang dau da pha
bo mI quan nIem raI ph bIen, do Ia: nhung Ihay dI
quan Irong va nhung y Iuong moI khng Ihe den Iu
nhung nguoI Irong nI b cng Iy duoc.
Huyen Ihoai 10: Nhung cng Iy Ihanh cng nhaI chu yeu
Iap Irung vao vIec danh baI cac dI Ihu canh Iranh.
Th c t : Cac cng Iy hang dau chu yeu Iap Irung vao vIec
danh baI chnh minh. Thanh cng va danh baI cac dI
Ihu canh Iranh den voI ho khng phaI Ia muc dch cuI
48
49
cung, ma ch Ia keI qua con IaI cua qua Irinh IIen Iuc daI
cau hoI: Lam Ihe nao de ngay maI chung Ia co Ihe Iam
II hon ngay hm nay7. Ho da Iap dI Iap IaI cau hoI nay
nhu Ia mI phuong Ihuc In IaI Irong mI s Iruong
hop, Iren 1S0 nam qua. Cho du da gaI haI duoc nhung
keI qua II dep va vuoI IrI hon cac dI Ihu den muc nao
dI nua, nhung cng Iy nay van khng bao gIo ngh rang
nhu Ihe da Ia du!
Huyen Ihoai 11: Ban khng Ihe vua an banh vua gIu IaI
duoc banh.
Thc t: Cac cng Iy hang dau khng ap dung nguyen Iac
Dc IaI cua chu HOAC (Tyranny oI Ihe OR) quan
dIem Iheo Iy Ir Ihuan Iuy, cho rang nguoI Ia ch co Ihe
co A hoac B chu khng Ihe co ca haI. Ho Iu chI su Iua
chon gIua n dInh hoac phaI IrIen, dc IaI ca nhan hoac
nen van hoa cng Iy mang Inh nghI Ihuc, cac nha quan
Iy Iu nI b hoac nhung Ihay dI can ban chu yeu, cac
Ihuc hanh mang Inh bao Ihu hoac nhung muc IIeu Ion
mang Inh Ihach Ihuc, Iao ra IoI nhuan hoac Iheo duI
gIa IrI va muc dch. Thay vao do, ho ap dung nguyen Iac
Su ky dIeu cua chu VA (GenIus oI Ihe AND) quan
dIem cho phep nguoI Ia Iheo duI ca A Ian B Irong cung
mI IhoI gIan.
Huyen Ihoai 12: Cac cng Iy Iro Ihanh nhung cng Iy hang
dau chu yeu Ihng qua vIec ra nhung Iuyen ngn ve Iam
nhin va hoaI bao cua cng Iy.
Th c t : Cac cng Iy hang dau daI duoc Iam voc cua ho
khng hoan Ioan do nhung Iuyen b (du dung Ia ho
Ihuong ra nhung Iuyen b nhu vay). Ho cung khng Iro
nen v daI do da vIeI ra nhung Iuyen ngn ve muc IIeu,
gIa IrI, su mang, da Iro nen ph bIen Irong gIoI quan IrI
ngay nay (mac du dung Ia ho da vIeI ra nhung dIeu do
nhIeu hon cac cng Iy khac, va vIeI ra nhIeu nam Iruoc
khI dIeu do Iro nen ph bIen). VIeI ra mI Iuyen ngn co
Ihe Ia mI buoc quan Irong Irong qua Irinh xay dung
mI cng Iy hang dau, song do ch Ia mI Irong s hang
ngan buoc cua mI qua Irinh baI Ian Ihe hIen nhung
dac Inh chu yeu cua cac cng Iy hang dau ma chung II
xac dInh duoc Iu cng Irinh nay.
DU A N NGHlN CU U
Ngun gc: Ai la nha lanh dao co Im nhn xa Iai cng
Iy 3M?
Vao nam 1988, chung II da Iran Iro voI cau hoI ve Iam
nhin doanh nghIep: Ihuc su dIeu nay co In IaI khng, va
neu co, Ihi chnh xac do Ia gi, Iu dau ma co7 Bao ch va
nhung nguoI nghIen cuu quan IrI da danh su quan Iam dac
bIeI cho van de nay, song nhung dIeu da duoc vIeI ra van
chua Iam cho chung II Ihoa man.
Truoc heI, ban Ihan khaI nIem Iam nhin da de gay ra
su nham Ian va Iung Iung khI su dung, no hoan Ioan khng
ro rang. MI s nguoI cho rang do Ia vIec Ihau hIeu IhI
S0
S1
Iruong Iuong IaI. S khac ngh den kha canh cng nghe va
san pham cua Iam nhin. MI s khac nua IaI nhan manh
den kha canh I chuc: cac gIa IrI, muc dch, muc IIeu, hinh
anh cua mI noI Iam vIec Iy Iuong. NoI chung Ia raI rac rI!
De hIeu IaI sao da s doanh nhan hoaI nghI ve khaI nIem
nay, ro rang Ia no gay Iung Iung, IhIeu Ihuc Ie.
Hon nua, dIeu Iam chung II dau dau nhaI chnh Ia vIec
hinh anh cua mI nha Ianh dao co Iam nhin xa khng duoc
de cap Irong hau heI cac cuc Iranh Iuan, cac baI vIeI ve
Iam nhin. Chung II Iu hoI, neu nhu su Ianh dao co Iam
nhin xa Irng rng Ia quyeI dInh cho Ihanh cng cua mI
I chuc Ihi aI Ia nha Ianh dao xuaI sac va co Iam nhin xa
o cng Iy 3M7 Chung II khng Ira IoI duoc cau hoI nay.
Ban Ihi sao7 3M Ia mI cng Iy duoc nguong m qua nhIeu
Ihap k, Ihe ma I aI co Ihe ke Ien CLO hIen IaI cua cng Iy
nay, hoac nhung CLO IIen nhIem cua no.
RaI nhIeu nguoI dng y rang 3M Ia cng Iy hang dau,
nhung duong nhu no khng co, hoac chua Iung co cac nha
Ianh dao hang dau, xuaI chung. 3M Ihanh Iap nam 1902,
den 1994 da IraI qua muoI Ihe he CLO. Ro rang Ihanh cng
cua 3M khng ch don Ihuan den Iu mI san pham hang
dau, mI IhI Iruong hang dau hay mI dI pha may man,
IaI ca nhung dIeu do khng du de Iam nen gan mI Ihe k
Ihanh cng cua cng Iy duoc.
Chu ng II nha n ra 3M da Ihe hIe n m I dIe u gi do vuo I Ien
Iren su Ia nh da o ha ng da u, sa n pha m, IhI Iruo ng, hay Iuyen
b kInh doanh ha ng da u. Chu ng II ke I Iua n, co Ihe m Ia
3M I I nha I ba ng cu m Iu : M I cng Iy v da I va ha ng dau.
Va nhu Ihe chung II da baI dau du an nghIen cuu mo
rng, Iu do ra doI cun sach nay. NoI ngan gon, chung II
co haI muc IIeu co ban cho du an, do Ia:
1. Xac dInh nhung dac Inh va dng Iuc chung cua nhung
cng Iy hang dau (nhung dac Inh va dng Iuc nay
Ia o ra su kha c bIe I gIu a chu ng va nhu ng cng Iy
khac), Iu do dua nhung keI qua Iim kIem duoc vao
mI khun mau khaI nIem huu ch.
2. DIen daI mI cach hIeu qua nhung khaI nIem va nhung
keI qua Iim kIem duoc, nham Iao anh huong den vIec
Ihuc hanh quan IrI, dng IhoI gIup ch cho nhung aI
mun Iap ra va xay dung nen nhung cng Iy hang
da u.
Buoc 1: Chung Ii nghien cuu nhung cng Iy nao?
XIn hay dung IaI va suy ngh mI chuI. GIa su ban can
Iap ra danh sach cac cng Iy hang dau de nghIen cuu.
Truoc day chua co aI Iap ra mI danh sach nhu Ihe, ngay
ca khaI nIem cng Iy hang dau cung con raI moI me. Ban
se Iam gi7
Chung II da Iran Iro nhIeu ve van de nay va dI den keI
Iuan Ia ban Ihan chung II khng nen Iap ra danh sach
nay. TaI sao7 BoI co Ihe chung II chua hIeu ro va day du
ve IaI ca cac cng Iy, do do se de dang co IhIen kIen khI Iap
ra mI danh sach, chang han se uu IIen hon cho cac cng
Iy o CaIIIornIa hoac cac cng Iy ve cng nghe, don gIan boI
chung II quen Ihuc, ranh re ve nhung cng Iy nay hon.
S2
S3
De gIam IhIeu nhung IhIen kIen ca nhan co Ihe xay ra,
chung II Iua chon cach sau: phong van CLO o mI IoaI cac
Iap doan hang dau Ihuc nhIeu quy m khac nhau, nhIeu
nganh khac nhau, nhIeu IoaI khac nhau, o nhIeu dIa phuong
khac nhau, va nho ho gIup Iap ra danh sach cac cng Iy
hang dau. Chung II chon va IIn Iuong vao y kIen cua ho
hon Ia y kIen Iu gIoI hoc IhuaI boI cac CLO nay Ia nhung
nguoI Ihuong xuyen va Iruc IIep dI maI voI Ihuc Ie va
Ihach Ihuc cua vIec xay dung va quan IrI cng Iy. Chung
II hIeu rang cac CLO hang dau chac chan se co nhung
hIeu bIeI II nhaI ve cac cng Iy Irong va ngoaI nganh kInh
doanh cua ho, ngoaI ra ho cung Iun phaI Iheo doI chaI che
cac cng Iy ban hang va dI Ihu canh Iranh Iren IhI Iruong.
Vao Ihang 81989, chung II da Ihuc hIen nghIen cuu
mau Iu 700 CLO Ihuc cac Ihanh phan sau:
S00 cng Iy cng nghIep (Iheo danh sach cua Iap ch
Fortune)
S00 cng Iy dIch vu (Iheo danh sa ch cu a Ia p ch
Fortune)
S00 cng Iy Iu nhan Inc.
100 cng Iy cng cng Inc.
De dam bao mau dIeu Ira co daI dIen Iu moI nganh kInh
doanh, chung II chon ra cac CLO Iu ca cac cng Iy cng
nghIep va dIch vu Irong danh sach cua Fortune (mI IoaI
2S0 cng Iy). Cac cng Iy Inc. (ca cng cng va Iu nhan)
cho chung II daI dIen cua cac doanh nghIep co nho hon
(200 cng Iy IoaI nay da duoc dua vao mau). Chung II de
nghI cac CLO duoc phong van hay neu ra Iu 1S cng Iy
ma ho ngh Ia hang dau, sIeu hang, co Iam nhin va hoaI
bao Ion, voI Iuu y rang cau Ira IoI nay phaI Ia cua chnh
ban Ihan ho, chu khng phaI nho baI ky aI khac Irong cng
Iy Ira IoI h.
Chung II da nhan duoc I Ie Ira IoI Ia 23,S cac CLO
duoc hoI (16S phIeu duoc np IaI), voI I Ie Irung binh Ia 3,2
cng Iy duoc neu Ien Iren mI phIeu. Chung II Ihuc hIen
mI phan Ich Ihng ke nham dam bao da nhan duoc mau
Ira IoI Iu moI IoaI dI Iuong nghIen cuu. NoI cach khac,
khng co nhom CLO nao vuoI IrI ve s Iuong, chung II da
nhan duoc nhung cau Ira IoI nay Iu cac cng Iy Ihuc moI
nganh kInh doanh, Ihuc du IoaI va quy m khac nhau
4
.
Dua Iheo keI qua Ihu duoc, chung II Iap ra danh sach
20 cng Iy hang dau duoc ke Ien nhIeu nhaI Irong cac
phIeu Ira IoI noI Iren. Chung II IoaI bo cac cng Iy Ihanh
Iap sau nam 19S0, voI suy ngh rang cac cng Iy Iap ra
Iruoc nam 19S0 da chung Io ban Ihan chung khng ch Ia
keI qua cua mI nha Ianh dao hay mI y Iuong xuaI sac
nao do ma IhI. Bang cach nay, danh sach ruI xung con
18. Cng Iy Ire nhaI Irong danh sach nay Ihanh Iap nam
194S, va Iao Iang nhaI Ia cng Iy Ihanh Iap nam 1812.
Vao IhoI gIan nghIen cuu nay dIen ra, d IuI Irung binh
cua cac cng Iy hang dau Irong danh sach nay Ia 92, IhoI
dIem Ihanh Iap Irung binh Ia nam 1897, va IhoI dIem Ihanh
Iap Irung binh cu Ihe Ia 1902 (xem bang 1.2).
S4
SS
Bang 1.2
NM THANH LP CUA CAC CNG TY HANG U
1812 CIIIcorp
1837 ProcIer & GambIe
1847 PhIIIp MorrIs
18S0 AmerIcan Lxpress
1886 |ohnson & |ohnson
1891 Merck
1892 GeneraI LIecIrIc
1901 NordsIrom
Trung binh: 1902 3M
1903 Iord
1911 IBM
191S BoeIng
1923 WaII DIsney
1927 MarrIoII
1928 MoIoroIa
1938 HewIeIIPackard
194S Sony
194S WaIMarI
Buoc 2: Ne Iranh by Kham pha cac cao c - Lp ra
danh sach cac cng Iy so sanh
Chung II co Ihe xep cac cng Iy hang dau Ihanh mI
nhom va nghIen cuu bang cach Ira IoI cac cau hoI daI IoaI
nhu Dau Ia nhung dac Inh chung o cac cng Iy nay7,
song duong nhu day chnh Ia khIem khuyeI co ban cua
phuong phap phan Ich Iim cac dac Inh chung.
Hay cung xem cach Iam nay do o ch nao: V du, chung
II co Ihe kham pha ra rang IaI ca 18 cng Iy nay deu co...
van phong va cac cao c, deu co ban ghe, he Ihng Ihanh
Ioan, HI dng quan IrI, he Ihng ke Ioan, v.v... Ban Ihay
day, ro rang phuong phap nay khng cho ban bIeI Ihem
keI Iuan gi moI me va co ch ca.
XIn dc gIa dung hIeu saI y cua chung II khI Iap dI Iap
IaI van de nay. Chung II phaI Iap dI Iap IaI o day vi mI
dIeu dang bun Ia da s cac nghIen cuu ve kInh doanh gan
day roI vao caI bay Kham pha cac cao c nay. GIa du ban
nghIen cuu mI nhom cac cng Iy Ihanh cng va ban phaI
hIe n ra ra ng ca c cng Iy na y de u Ia p Irung va o kha ch
hang, Iang chaI Iuong hang hoa, Irao quyen cho nhan vIen,
ban co Ihay rang nhung phaI hIen do chang qua cung ch
nhu nhung phaI hIen ve nhung Ioa cao c ma moI cng Iy
Ihanh cng deu co hay khng7 Ban co kham pha ra dIeu gi
phan bIeI nhung cng Iy Ihanh cng voI nhung cng Iy
binh Ihuong khng7 Ban khng bIeI, va khng Ihe bIeI Iru
phI ban co mI nhom cac cng Iy khac de dem ra so sanh,
mI chuan so sanh nhaI dInh!.
Cau ho I chu ch I o day khng pha I Ia Dau Ia dIe m
chung cua cac cng Iy nay7, ma phaI Ia Dau Ia su khac
bIeI chnh o nhung cng Iy nay7 CaI gi gIup Ia phan bIeI
chung voI nhung cng Iy khac7. Chung II dI den keI Iuan:
Ch co Ihe daI den muc IIeu nghIen cuu neu so sanh cac
cng Iy hang dau voI mI s cng Iy khac co su khoI dau
Iuong Iu nhu chung Irong kInh doanh.
RaI kho khan, chung II da chon ra mI cach co he Ihng
cac cng Iy so sanh cho Iung cng Iy hang dau (mI cng
S6
S7
Iy so sanh Iuong ung voI mI cng Iy hang dau xem bang
1.1), ap dung nhung IIeu chuan sau day:
Co cung thi im ra i: Cac cng Iy so sanh duoc
Iap ra Irong cung mI IhoI ky voI cng Iy hang dau.
Cac cng Iy so sanh Irong nghIen cuu cua chung II
co IhoI dIem Ihanh Iap Irung binh vao nam 1892 (so
voI cac cng Iy hang dau Ia 1897).
Co san phm va th trng tng t luc mi thanh
lp: Chung II chon ra cac cng Iy so sanh co cung
cac san pham, dIch vu va IhI Iruong Iuong Iu nhu cac
cng Iy hang dau Irong IhoI gIan moI khoI nghIep.
Tuy nhIen, sau do cac cng Iy nay khng nhaI IhIeI
phaI cung mI nganh kInh doanh (v du Iruong hop
cng Iy hang dau MoIoroIa ngay nay da co pham vI
kInh doanh vuoI xa ra ngoaI cac san pham dIen Iu
IIeu dung Iuc dau, Irong khI cng Iy so sanh cua no
ZenIIh Ihi khng duoc nhu vay). O day chung II
mun Iim hIeu IaI sao cung mI su khoI dau IaI co Ihe
co nhung keI qua khac nhau nhu vay.
Cac cng ty so sanh cung a xut hin (duoc nhac
IoI) Irong keI qua dIeu Ira Iu cac CLO, nhung I hon
cac cng Iy hang dau, nham dam bao vIec Iay Ihng
IIn Iu cung mI ngun cac CLO.
Cac cng ty so sanh hoan toan khng phai la cac
cng ty kem hay tht bai. VIec so sanh cac cng Iy
hang dau (raI II, IuyeI hao) voI cac cng Iy so sanh
(II), Iheo chung II, se dem IaI nhIeu gIa IrI va d IIn
cay cao hon Ia neu so sanh voI cac cng Iy kem hoan
Ioan (v du: ban so sanh gIua mI dI bong v dIch
OIympIc voI mI dI bong cua Iruong daI hoc, su
khac bIeI Ia de Ihay, song su khac bIeI ay khng noI
Ien dIeu gi ca. Nhung neu so sanh dI v dIch voI mI
dI bong hang haI hoac ba va Iim Ihay nhung khac
bIeI, Ihi keI qua so sanh cua ban IhaI su co gIa IrI va
huu ch).
Buoc 3: Lich su va Iien hoa
Chung II da daI ra mI nhIem vu nang ne: nghIen cuu
cac cng Iy hang dau Irong Ioan b IIch su phaI IrIen cua
chung. Khng ch hoI Cac cng Iy nay co nhung dac dIem
gi hm nay7, chung II chu yeu daI ra cac cau hoI nhu
Cac cng Iy nay khoI nghIep nhu Ihe nao7 PhaI IrIen ra
sao7 Da gIaI quyeI kho khan khI o quy m nho, IhIeu vn
nhu Ihe nao7 Da quan Iy qua Irinh phaI IrIen Iu buoc khoI
nghIep Ihanh mI Iap doan ra sao7 Da chuyen IIep Iu Ihe
he sang Iap vIen sang cac Ihe he Ianh dao IIep Iheo nhu Ihe
nao7 Da dI pho, Ihch ung voI cac bIen dng IIch su nhu
chIen Iranh va suy IhoaI ra sao7 Da dI pho voI cuc cach
mang cng nghe nhu Ihe nao7
Chung II Iheo duI vIec phan Ich Iheo IIch su Iheo ba
Iy do. Thu nhaI, chung II mun Ihu Ihap cac Ihng IIn co
gIa IrI khng ch dI voI cac dc gIa o cac Iap doan kInh
doanh Ion, ma con dI voI ca nhung nguoI Iam vIec o nhung
doanh nghIep vua va nho. Chung II co nhung kInh nghIem
S8
S9
Ihuc Ie va Iy Ihuye I ve vIe c xay du ng va qua n IrI ca c doanh
nghIe p nho cho Io I vIe c Ia p ke hoa ch cho nhu ng Ihay d I o
ca c Ia p doa n kInh doanh Io n va chu ng II mu n cung ca p
ca c kIe n Ihu c va cng cu huu ch o ca haI Iruong hop Iren.
Thu haI, quan Irong hon, chung II IIn rang ch co mI
cach nhin mang Inh IIch su va Iheo suI qua Irinh IIen hoa
moI co Ihe gIup ban hIeu duoc nhung dng Iuc co ban dang
sau m I cng Iy ha ng da u. M I ca ch hinh a nh, ba n se
khng Ihe hIeu mI cach day du ve nuoc My neu khng
hIeu IIch su cua no, voI hang IoaI su kIen IIep nI nhau, Iu
ChIen Iranh cach mang, HI nghI Iap hIen, nI chIen, vIec
mo rng bo coI ve pha Tay, suy IhoaI hI nhung nam
1930, a nh huo ng cu a nhu ng |eIIerson, LIncoIn, I.D
RooseveII, va nhung yeu I IIch su khac. Theo quan dIem
cua chung II, cac cng Iy Ion raI gIng cac quc gIa o ch
chung deu phan anh su Ich Iuy cua cac su kIen qua khu
cung nhu anh huong cua yeu I dI Iruyen Iu cac Ihe he dI
Iruoc Ien quy m phaI IrIen hm nay.
Lam sao ban co Ihe hIeu duoc cng Iy Merck ngay hm
nay neu khng Iim hIeu ve IrIeI Iy cng Iy da duoc George
Merck de ra Iu nhung nam 1920: Thuc Ia de cho nguoI
benh, chu khng phaI vi IoI nhuan. LoI nhuan se den sau!.
Lam sao ban hIeu duoc 3M ngay nay neu ban khng bIeI
duoc rang ban dau ho da suyI pha san khI con Ia mI cng
Iy khaI Ihac mo7 Lam sao hIeu duoc con Ihuyen GeneraI
LIecIrIc duoI su cam IaI cua vI Ihuyen Iruong IaI ba |ack
WeIch neu khng nghIen cuu Iim hIeu ve quy Irinh Iuyen
chon va phaI IrIen dI ngu Ianh dao ke Ihua mI cach co
he Ihng IaI cng Iy nay vn baI dau Iu dau Ihe ky XX7 Va
neu khng hIeu ve ngun gc IIch su cua ban Tn dIeu
(Credo) cua |ohnson & |ohnson (vIeI ra Iu nam 1943), Iam
sao Ia co Ihe hIeu duoc cach gIaI quyeI cuc khung hoang
IIen quan den san pham TyIenoI Irong Ihap nIen 1980 cua
cng Iy nay7 Ro rang Ia khng Ihe.
Thu ba, chung II IIn rang vIec phan Ich so sanh se II
hon neu nhin Iu kha canh IIch su. So sanh haI cng Iy
hang dau va cng Iy so sanh Irong IhoI dIem hIen nay
chang khac gi vIec ban xem... 30 gIay cuI cua mI cuc
dua maraIhon: ban co Ihe bIeI duoc aI Ia nguoI Ihang cuc,
nhung ban khng hIeu duoc IaI sao nguoI do IaI Ihang. De
hIeu va Ihuong Ihuc Iron ven mI cuc dua daI va gIan kh
nhu Ihe, ban can Iheo doI Iu dau va Ioan b qua Irinh cua
no, Iung kIImeI mI. Cung nhu vay, chung II mun dI
nguoc IhoI gIan de Iim cau Ira IoI cho nhung cau hoI hoc
bu a nhu:
Bang cach nao MoIoroIa da phaI IrIen Iu mI co so
sua chua pIn raI khIem In Ihanh mI Iap doan kInh
doanh radIo Irong xe hoI, IIvI, ban dan, dIen IhoaI dI
dng, Irong khI hang ZenIIh (Ihanh Iap cung IhoI gIan
voI quy m Iuong duong) chua bao gIo daI Ihanh
cng vuoI IrI Iren IhI Iruong, Iru maI hang IIvI7
Bang cach nao P&G da IIep Iuc phaI IrIen IhInh vuong
sau 1S0 nam ke Iu ngay Ihanh Iap, Irong khI da s
cng Iy cam Ihay may man khI In IaI duoc 1S nam
ma IhI7 Va bang cach nao P&G da Ihng IrI IhI Iruong
60
61
Irong nganh kInh doanh cua ho du khI khoI nghIep
ho Ihua kem dang ke so voI dI Ihu CoIgaIe7
Bang cach nao ma H&P IIep Iuc n dInh va phaI IrIen
sau khI nhung nguoI sang Iap BIII HewIeII va Dave
Packard ngh huu, Irong khI hang Texas InsIrumenIs
suy yeu han khI nguoI Ianh dao PaI HaggarIy ra dI7
TaI sao hang WaII DIsney Iro Ihanh mI bIeu Iuong
cho nuoc My, In IaI va phaI IrIen qua nhung c gang
mua Ia I Iu ca c d I Ihu , Irong khI ha ng CoIumbIa
PIcIures dan dan suy sup, khng Ihe Iro Ihanh mI
bIeu Iuong, cuI cung bI mua IaI boI mI cng Iy cua
Nha I7
Bang cach nao hang BoeIng (vn Ia mI ke mo nhaI
Irong nga nh ha ng khng dan du ng) da Irua I ngI
McDonneII DougIas mI cach ngoan muc. Pham chaI
gi BoeIng da co Irong nhung nam 19S0 ma McDonneII
DougIas IaI IhIeu7
Kham pha nhung nguyen Ic bI bien
Ch nhin vao IIch su IIeu chung Ia co dua ra duoc nhung
keI Iuan khng7 LIeu nguoI Ia hoc duoc gi Iu nhung dIeu
nhung cng Iy nay Iam o 10, 30, S0 hay Iham ch mI Iram
nam Iruoc day7 Ro rang Ihe gIoI dang va se IIep Iuc Ihay
dI. Chung II Ihua nhan rang nhung phuong phap cu Ihe
duoc cac cng Iy nay ap dung Ihanh cng Irong qua khu
co Ihe khng con dung Irong Iuong IaI. Nhung Irong qua
Irinh nghIen cuu, chung II IIep Iuc quyeI Iam Iim ra nhung
nguyen Iac va khun mau co ban, baI bIen Iheo IhoI gIan,
co Ihe duoc ap dung qua nhIeu IhoI daI nua. V du nhu
nhung phuong Ihuc cu Ihe ma cac cng Iy hang dau ap
dung de gIu vung caI cI IoI va khuyen khch su IIen b
(nguyen Iac co ban duoc ban den Irong cun sach nay) se
con IIep Iuc phaI IrIen va Ihay dI, song ban Ihan nguyen
Iac noI Iren Ihi se khng bao gIo Ihay dI, Iu 18S0 den
1900, 19S0, 20S0 v.v... Muc IIeu cua chung II Ia su dung
cac nghIen cuu ve IIch su cng Iy de hIeu va dua ra cac
khaI nIem, cac cng cu huu ch cho vIec xay dung cac cng
Iy hang dau Irong Ihe ky XXI va xa hon nua.
1Ht su ma no|, kH|a canH pHn b|et ro nHt cun sacH cua cHun
t| vc| tt ca nHun cun sacH ve quan tr| trucc dy |a v|ec
cHun t| xem xet cac cn ty tron sut cH|eu da| ||cH su cua
cHun, xem xet cHun tron m| tucn quan so sanH truc t|ep vc|
cac cn ty kHac. Dy |a pHucn pHap cHu yeu nHm |t |a|
nHun Huyen tHoa| tHm cn c de va nHm tHu tr|et cac nuyen
tc cc ban da ducc ap dun rn ra| qua tHc| |an c mo| nanH
k|nH doanH kHac nHau.
Buoc 4: Hang nui du lieu, hang Ihang nghien cuu va cuc
sn rua
KhI da Iua chon ra cac cng Iy can nghIen cuu cung nhu
quyeI dInh ap dung phuong phap nghIen cuu so sanh va
IIch su, mI van de nua IaI nay sInh: Chnh xac Ia chung
Ia can nghIen cuu dIeu gi Irong Ioan b IIch su cng Iy7
62
63
ChIen Iuoc chang7 Hay co cau I chuc, quan Iy7 Van hoa
cng Iy7 GIa IrI7 He Ihng7 Day chuyen san pham7 v.v...
BoI khng bIeI Iruoc yeu I nao se quyeI dInh Inh hang
dau cua cng Iy, chung II khng Ihe nghIen cuu Irong
pham vI hep, ma can Ihu Ihap cac chung cu Iren binh dIen
rng hon nhIeu.
SuI IhoI gIan nghIen cuu, chung II Iun nho den hinh
anh CharIes DarwIn suI nam nam IroI da dI nghIen cuu
Iren con Iau Beagle, kham pha quan dao GaIapagos va baI
choI nhan ra nhung con rua Ion, co hinh dang khac nhau
Iu dao nay sang dao khac. Nhung quan saI baI choI do da
cham ngoI cho nhung suy ngh cua ng Iren hanh Irinh ve
que huong, cung nhu nhung nghIen cuu sau nay IaI Anh
quc. DarwIn co co hI de co nhung kham pha moI do ng
da Iinh co va may man quan saI duoc mI s su kIen, hinh
anh khng ngo IoI. Ban Ihan DarwIn khng he co y dInh
Iim kIem nhung bIen dang cua IoaI rua, nhung ng IaI Ihay
chung o do, Iren nhung hon dao nhung con rua Io Ion, Iac
Iu, co hinh dang ki Ia, khng Ihe xep vao IoaI nao Irong gIa
IhIeI ve cac IoaI duoc
S
. Chung II cung mong mun duoc
gap nhung con rua co hinh dang ki dI nhu Ihe, chung co
Ihe khoI day nhung suy ngh co ch.
TaI nhIen chung II mong Iam vIec co he Ihng hon Ia dI
Iong vong khng co muc dch, cho doI mI co may Iu Iren
IroI roI xung. De dam bao Ihu Ihap va phan IoaI cac du
IIeu mI cach day du va co he Ihng, chung II su dung
m I ky Ihua I co Ien Ia phan Ich do ng I chu c (OrganIzaIIon
SIream AnaIysIs)
6
. Theo cach nay, nhom nghIen cuu da Ihu
Ihap va phan IoaI chn IoaI Ihng IIn Irong Ioan b IIch su
cua cac cng Iy. (Xem bang A.1 phu Iuc 3). Cac IoaI Ihng
IIn nay bao gm gan nhu Ioan b cac kha canh cua mI
cng Iy, Iu I chuc, chIen Iuoc kInh doanh, san pham dIch
vu cho den cng nghe, quan Iy, co cau chu so huu, van
hoa, gIa IrI, chnh sach va mI Iruong ben ngoaI. Chung II
cung nghIen cuu co he Ihng cac bao cao IaI chnh Ihuong
nIen Iu nam 191S va IoI nhuan hang Ihang cua c phIeu
ke Iu nam 1926. NgoaI ra, chung II cung xem xeI Ing
qua I IIch su nuo c My no I rIeng Iu nam 1800 de n nam
1990, xem xeI Ing quaI Iung nganh cng nghIep ma cac
cng Iy nay Iham gIa vao.
De Ihu Ihap Ihng IIn cua 36 cng Iy Irong IhoI gIan
Irung binh Ia hon 90 nam cho mI cng Iy, chung II da
phaI Iham chIeu hon mI Iram cun sach, hon 3.000 IaI
IIeu ca nhan (baI bao, cac Iinh hung xu Iy, IaI IIeu Iuu Iru,
cac an pham cng Iy, bang hinh). Tnh saI sao, chung II
da doc qua hon 60.000 Irang IaI IIeu (con s Ihuc Ie co Ihe
Ien den 100.000 Irang). TaI IIeu cho du an nay chIem heI
ba ngan Iu cao, bn ke sach, 20MB du IIeu Iren may Inh
(xem bang A.2, phu Iuc 3 ve cac ngun IaI IIeu).
Buoc 5: GI hai Ihanh qua lao dng
Buoc IIep Iheo Ia buoc kho nhaI Irong Ioan b du an.
Chung II da chaI Ioc mI khI Iuong Ihng IIn khng I
(chu yeu Ia Ihng IIn dInh Inh) Ihanh mI s khaI nIem chu
yeu, IIen keI voI nhau Irong mI khun mau, Iam Irung Iam
64
6S
cho cac chung mInh h Iro chI IIeI cua cng Irinh nay.
Chung II Iim kIem cac khun mau Iap dI Iap IaI, xac dInh
cac khuynh huong va dng Iuc ben Irong, voI muc IIeu xac
dInh cac khaI nIem gIaI Ihch su Ihanh cng qua IhoI gIan
cua cac cng Iy hang dau, dng IhoI co Ihe su dung nhu
Ia nhung ch dan Ihuc Ie cho cac nha quan Iy khI xay dung
cng Iy Irong Ihe ky XXI.
Su phan Ich mang Inh so sanh Ia yeu I quyeI dInh cho
nhung keI qua Iim duoc. SuI qua Irinh nghIen cuu chung
II IaI dI IaI IaI cau hoI co ban: DIeu gi da Iao nen khac bIeI
gIua cac cng Iy hang dau va cac cng Iy so sanh Irong
mI IhoI gIan daI nhu vay7 Chung II cung keI hop qua
Irinh so sanh voI qua Irinh sang Iao. Chung II mun pha
bo nhung gIao dIeu kInh doanh va nhung quan nIem quan
IrI ph bIen Iren bao ch cang nhIeu cang II. NoI cu Ihe,
chung II mun kch Ihch nhung suy ngh moI me bang
nhung y Iuong IhoaI Irng ben ngoaI khng co gi IIen quan
den kInh doanh ca, rI keI hop chung voI nhung quan saI
co duoc Irong qua Irinh nghIen cuu. Vi vay, chung II da
doc raI nhIeu sach khng IIen quan den kInh doanh: sInh
vaI (nhaI Ia hoc IhuyeI IIen hoa), dI Iruyen hoc, Iam Iy hoc,
Iam Iy xa hI, xa hI hoc, IrIeI hoc, khoa hoc chnh IrI, IIch
su va nhan IoaI hoc.
Buoc 6: Thuc nghiem va ap dung vao Ihuc Ie
Trong suI IhoI gIan nghIen cuu, chung II da IIen Iuc
kIem Ira nhung keI qua Iim duoc, nhung khaI nIem moI
bang cach dua chung vao Ihuc Ie kInh doanh Ihng qua
cac cng vIec Iu van va nhung Irach nhIem cua HI dng
quan IrI. KhI vIeI cun sach nay, chung II da ap dung
nhung khun mau va cac cng cu dua Iren nghIen cuu nay
IaI hon 30 I chuc, Iu nhung cng Iy moI Ihanh Iap, doanh
Ihu duoI 10 IrIeu dIa cho den nhung cng Iy Irong Iap ch
Fortune 500 co doanh Ihu hang Iy dIa, o nhIeu nganh
khac nhau, Iu may Inh, cham soc suc khoe, duoc pham,
cng nghe sInh hoc, xay dung, ban Ie v.v... Thuong Iam
vIec voI b phan quan IrI cao cap, Iheo yeu cau Iruc IIep
cua CLO, chung II co co hI Irinh bay cac y Iuong cua
minh voI b phan nhung nguoI cung ran, Ihuc Ie, sac sao,
khn ngoan, co doI hoI cao nhaI Irong gIoI doanh nhan.
Phuong phap Iua Ihu vang nay da cho chung II nhung
phan hI v cung quy gIa de IIep Iuc Ihuc hIen cac khaI
nIem Irong IhoI gIan nghIen cuu. V du, Irong mI Ian Iam
vIec voI mI hang duoc pham, mI nha quan Iy da hoI Co
nhung gIa IrI cI IoI dung va saI khng7 NoI cach khac,
nI dung cua cac gIa IrI cI IoI Ia quan Irong nhaI, hay Inh
chan Ihuc va nhaI quan cua cac gIa IrI ay (baI ke nI dung
cua no) moI Ia quan Irong nhaI7 Co nhung gIa IrI nao ph
bIen o moI cng Iy hang dau khng7 Chung II da Iro IaI
cac du IIeu nghIen cuu va Ira IoI nhung cau hoI nay mI
cach co he Ihng (xem chuong 3), bang cach nao do da
hoan Ihanh mI vong Iuan chuyen Iu nghIen cuu den
Ihuc hanh va Iro IaI nghIen cuu (xem so d 1.A). Qua Irinh
Iuan chuyen nay xay ra raI nhIeu Ian, dI voI nhIeu van de
khac nhau Irong suI nam nam nghIen cuu, IhaI su da
dong gop raI nhIeu cho Ihanh cng cua cun sach nay.
66
67
HA Y CA C CHU NG CU LN Tl NG
MoI du an nghIen cuu ve khoa hoc xa hI deu co nhung
kho khan va han che nhaI dInh, va cng Irinh cua chung
II cung khng Ia ngoaI Ie. Chung II ch co Ihe su dung cac
Iu IIeu IIch su va Ian dung hIeu qua nhung Ihng IIn nay,
chung II khng co dIeu kIen Iap dI Iap IaI cac Ih nghIem
can IhIeI nhu Irong mI nghIen cuu khoa hoc. Trong phu
Iuc 1, chung II da Irinh bay mI s van de dc gIa Iuu Iam
(nhung cau hoI co Ihe daI ra) va nhung Ira IoI, gIaI dap cua
cac Iac gIa cho nhung van de IIen quan den phuong phap
nghIen cuu cua du an nay.
Tuy nhIen, cho du co IaI ca nhung van de Iren, Ihi khI
Iuong Ihng IIn khng I ma chung II da xem xeI keI hop
voI qua Irinh Iuan chuyen Iu nghIen cuu den Iy IhuyeI, den
Ihuc Ie, da cho chung II su Iu IIn raI Ion rang cac keI Iuan
Iim duoc Ia co Iy va quan Irong hon ca Ia huu ch cho vIec
phaI IrIen cac cng Iy xuaI sac. Chung II khng huenh
hoang Iuyen b da Iim ra chan Iy. Khng aI co Ihe Iuyen
b nhu vay Irong khoa hoc xa hI ca. Chung II ch Iu IIn
Iuyen b rang chuong Irinh nay gIup chung II hIeu ro hon
ve cac I chuc va Iim ra cac cng cu de Iap nen nhung cng
Iy II hon Irong qua khu.
GIo day chung II xIn duoc chIa se nhung dIeu chung II
Iim duoc Iu chuong Irinh nay. HI vong dc gIa Iim ra duoc
nhIeu dIeu co ch, vi IIch su cac cng Iy nay co Ihe day
chung Ia nhIeu dIeu. Tuy nhIen, chung II cung mong dc
gIa hay Iu minh suy ngh khach quan va co Inh phe phan
khI doc, chung II mong cac ban suy xeI mI cach co suy
ngh va phan bac khI can, hon Ia chap nhan mI cach v
dIeu kIen cac keI Iuan chung II dua ra. Hay de cac chung
cu Iu Ien IIeng. Ban se Ia Irong IaI, Ia quan Ioa co quyen
phan xeI, dung khng7
VO NG LUN CHUY N
NH|en cu u NH|en cu u NH|en cu u NH|en cu u NH|en cu u
/ p du n / p du n / p du n / p du n / p du n
tron tHu c te tron tHu c te tron tHu c te tron tHu c te tron tHu c te bHa | n|e m bHa | n|e m bHa | n|e m bHa | n|e m bHa | n|e m
va kHun m u va kHun m u va kHun m u va kHun m u va kHun m u
68
KHNG CH LA NGUO I BA O GIO MA PHA I TA O RA D NG H
69
2h30'12'' sang, ngay 2341401. ng Ia Ia mI nguoI bao
gIo xuaI sac, va chung II raI nguong m ng Ia ve kha
nang IuyeI voI do. Nhung se Ia IuyeI voI hon neu Ihay vi ch
don gIan bao gIo, ng Ia Iam ra duoc mI dng h co kha
nang bao gIo maI maI, ngay ca sau khI ng Ia qua doI.
9
Nhu vay, co mI y Iuong v daI, hoac Iro Ihanh mI nha
Ianh dao xuaI sac, co suc II cun nguoI khac chang qua
ch Ia vIec bao gIo, con xay dung nen mI cng Iy co Ihe
phaI IrIen Iau daI, khng phu Ihuc vao mI nha Ianh dao
nao do moI Ia vIec Iao ra dng h. Chung II se cho ban
Ihay nhung nguoI sang Iap ra cac cng Iy hang dau Iun
co khuynh huong Iao ra dng h, chu khng ch Ia bao
gIo don Ihuan. Ho Iap Irung chu yeu vao vIec xay dung
mI I chuc mI chIec dng h Iau ben hon Ia vIec ch
dua vao mI san pham, mI IhI Iruong Ihanh cng ma IhI.
Thay vi c daI duoc hinh anh mI nha Ianh dao xuaI sac,
ho mang phong cach cua mI kIen Iruc su, cng hIen Ioan
b suc Iuc vao vIec Iap nen mI I chuc IuyeI hao. KeI qua
nhung n Iuc cua ho khng phaI Ia vIec IrIen khaI Ihanh
cng mI y Iuong, Ihe hIen mI Inh cach Ianh dao vuoI IrI
hay Ia su gIau co cho mI ca nhan. Nguoc IaI, su sang Iao
Ion nhaI cua ho chnh Ia ban Ihan cng Iy va nhung dIeu
ma cng Iy do daI dIen.
Chung II da dI IoI khaI nIem quan Irong nay dua vao
nhu ng chu ng cu Iim duo c Irong qua Irinh nghIen cu u, nhu ng
Iy Ie da danh d haI huyen IhoaI, haI cach ngh ph bIen
Irong gIoI kInh doanh Irong nhIeu nam qua. Do Ia huyen
IhoaI ve y Iuong v daI va huyen IhoaI ve nha Ianh dao v
CHUONG HAl
KHNG CH LA NGUOI BAO GIO,
MA PHAI TAO RA DNG H
Tren Ia I ca mo I Ihu Ia kha nang xay du ng, xay du ng,
xay du ng khng ngu ng ngh, khng nhin Ia I pha sau,
khng bao gIo keI Ihuc xay dung nen mI Ihe che...
Sa ng Ia o v da I nha I cu a WaII DIsney
chnh Ia cng Iy WaII DIsney.
RICHARD SCHICKLL,
The Disney Version
7
TI da cng hIen Ioan b suc Iuc va kha nang
de Iap nen mI cng Iy ban Ie II nhaI co Ihe. Cham heI.
Con vIec Iam nen mI gIa san kech xu cho ban Ihan
chua bao gIo Ia muc dch cua II.
SAM WALTON,
ngi sang lp Wal-Mart
8
Hay Iuong Iuong ban gap mI nguoI co kha
nang nhin Ien bau IroI vao baI ky IhoI dIem nao Irong ngay
va no I Ien chnh xa c Iho I gIan, cha ng ha n Bay gIo Ia
70
71
daI. MI Irong nhung keI Iuan quan Irong nhaI, Ihu vI nhaI
cua chung II, do Ia vIec xay dung nen mI cng Iy hang
dau hoan Ioan khng doI hoI mI y Iuong kInh doanh v
daI hay mI nha Ianh dao v daI nao ca. Tham ch chung
II con co nhung chung cu cho Ihay vIec cac nha Ianh dao
IaI ba voI nhung y Iuong kInh doanh v daI dI khI con
khng IIen quan gi den vIec xay dung Ihanh cng mI cng
Iy hang dau nua. Nhung phaI hIen gay kInh ngac nay buc
chung II phaI xem xeI Ihanh cng Irong kInh doanh Iu
nhung goc d hoan Ioan moI, Iheo nhung quan dIem hoan
Ioan khac bIeI so voI Iruoc kIa.
HUY N THOA l V Y TUO NG V A l
Ngay 2381937, haI ky su moI ngoaI 20 IuI, vua II
nghIep, khng he co kInh nghIem kInh doanh gi, gap nhau
de ban chuyen Ihanh Iap mI cng Iy moI, ma khng he co
y Iuong ro rang rang cng Iy nay se kInh doanh caI gi cu
Ihe ca. Ho ch bIeI rang ho mun cung nhau mo mI cng
Iy hoaI dng Irong mI Inh vuc raI rng Ion ve ky IhuaI
dIen Iu. Ho da suy ngh raI nhIeu ve san pham dau IIen
cung nhu cac co hI IhI Iruong, nhung ho khng co y Iuong
chu dao nao co Ihe Ia ngun cam hung cho cng Iy con non
Ire nay ca.
Va Ihe Ia BIII HewIeII va Dave Packard da quyeI dInh cho
ra doI mI cng Iy, sau do moI xac dInh xem cng Iy nay
se Iam gi. Ho quyeI dInh cu baI dau caI da, Ihu nghIem baI
cu dIeu gi co Ihe, mIen Ia... du IIen Ihanh Ioan cac chI ph
dIen nuoc va chI ph IIen quan khac IaI gara nho be noI ho
khoI nghIep. BIII ke IaI:
KhI noI chuyen IaI cac Iruong day ve kInh doanh, cac
gIao su ve quan IrI da raI sung sI khI II noI rang
chung II chang he co ke hoach gi khI khoI nghIep ca,
chung II Ihuan Iuy ch Ia nhung ke co hI. Chung II
Iam baI cu dIeu gi de kIem ra IIen, Iung xu mI, Iu
nhung den bao (xInhan) Irong bowIIng, dng h Irong
knh vIen vong, IhIeI bI dI nuoc Iu dng Irong IoIIeI,
may xung dIen de gIam beo... Chung II ch co von
ven S00 dIa va phaI Iam baI cu dIeu gi nguoI Ia ngh
Ia chung II co Ihe Iam duoc.
10
Nhung san pham dau IIen cua ho (nhu da noI o Iren)
chang dI den dau ca, chang co vI Ir gi Iren IhI Iruong. Thuc
Ie Ia cng Iy da vaI va suI gan mI nam Iruoc khI co don
hang Ion dau IIen ho ban duoc Iam may nghIem dao dng
cho hang WaII DIsney de su dung khI Iam phIm Fantasia.
Tham ch sau do, HP van IIep Iuc phong cach khng Iap
Irung cua minh, Ioay hoay voI raI nhIeu san pham khac
nhau, ma I cho Io I khI ho co buo c d I pha bu ng n Iu
nhung hop dng Irong chIen Iranh vao dau Ihap nIen 1940.
Nguoc IaI, cng Iy Texas InsIrumenIs IaI co khoI dau voI
mI y Iuong kInh doanh raI Ihanh cng. Thanh Iap nam
1930 voI caI Ien GeophysIcaI ServIce Inc, Cng Iy dau IIen
nghIen cuu ve dIa chan o cac vung khng co mo dau, voI
phong Ih nghIem IaI Texas san xuaI ra nhung dung cu cho
cng vIec nay.
11
Khng gIng nhu HewIeIIPackard, nhung
72
73
nguoI sang Iap ra TI da Iap ra cng Iy nham khaI Ihac mI
co hI IhI Iruong va cng nghe cu Ihe.
12
TI da khoI dau
bang mI y Iuong v daI. HP Ihi khng!
Sony cung nhu vay. KhI Masaru Ibuka Ihanh Iap cng Iy
cua ng vao Ihang 8194S, ng hoan Ioan khng co y Iuong
cu Ihe gi ve san pham ca. ThaI su Ia Ibuka va bay nhan
vIen dau IIen da co nhung buI hop (sau khI da Ihanh Iap
cng Iy!) Irong do moI nguoI cung suy ngh va ban bac xem
se san xuaI san pham gi. Theo IoI AkIo MorIIa, (Iham gIa
vao cng Iy I Iau sau do) Ihi Nhom chung II ngI hang
Iuan voI nhau, c suy ngh ra xem cng Iy phaI kInh doanh
caI gi de co Ihe co IIen ma hoaI dng IIep.
13
Ho da suy ngh
ve raI nhIeu san pham khac nhau, Iu xup dau ngoI den cac
dung cu danh goII co nho va Ihuoc gap.
14
Khng ch nhu
vay, san pham dau IIen cua Sony nI com dIen Iham ch
da khng hoaI dng duoc mI cach sun se, va san pham
chnh dau IIen (may ghI am) Ihi IhaI baI Iren IhI Iruong.
Trong nhung ngay dau nay, cng Iy da In IaI duoc bang
cach khau cac day dIen vao vaI de Iam nen mIeng dem Iao
suc nong, Iuy Ih kech song IaI ban duoc.
1S
Trong khI do,
nguoI sang Iap ra hang Kenwood, duong nhu da co san
mI IoaI san pham Irong dau vao IhoI dIem khoI nghIep.
ng Ia daI Ien cho cng Iy cua minh Ia Kasuga WIreIess
LIecIrIc IIrm vao nam 1946, va ke Iu Iuc Ihanh Iap Iheo
cun Japan Electronics Almanac, Ihi Kenwood Iun Ia mI
hang IIen phong Irong cng nghe audIo.
16
GIng nhu Ibuka va HewIeII, Sam WaIIon cung co buoc
dau kInh doanh ma khng co mI y Iuong v daI nao ca.
ng buoc vao kInh doanh ch voI mong mun duoc Iu Iam
chu, va voI mI chuI kIen Ihuc (nhung raI nhIeu dam me)
ve ban Ie. ng Ia da khng he Ihuc day vao mI buI sang
va keu Ien Lureka, II da co mI y Iuong v daI va gIo day
II se Ihanh Iap mI cng Iy! Khng he Ia nhu vay. WaIIon
da khoI su nam 194S voI duy nhaI mI cua hIeu nho ban
nhu ng ha ng va I va nh, o m I IhI Ira n nho : NewporI,
Arkansas. TI khng he co vIen canh nao ve quy m Iuc
khoI nghIep WaIIon sau nay Ira IoI phong van cua New
York Times nhung II Iun Iun IIn rang, mI khI chung
Ia Iam II cng vIec va phuc vu khach hang II, Ihi se
khng co mI gIoI han nao cho quy m phaI IrIen cua cng
Iy ca!
17
. WaIIon da dI Iung buoc, phaI IrIen Iu mI cua
hang nho be Iuc dau Ihanh mI he Ihng sIeu IhI voI sang
kIen v daI ve vIec gIam gIa cho khu vuc nng Ihn. Duong
nhu do Ia mI qua Irinh IIen hoa hoan Ioan Iu nhIen vao
haI Iha p nIen sau do . Trong Sa n xu t ta i My (Made In
AmerIca), ng da vIeI nhu sau:
Ra I nhIe u nguo I co a n Iuo ng ra ng WaIMarI Ia m I y
Iuo ng v da I Iu dung xua I hIe n o II, va chnh y Iuo ng
na y da bIe n Iha nh m I Iha nh cng ngay Ia p Iu c. Nhung
Ihu c ra cu a ha ng WaIMarI da u IIen chnh Ia ke I qua
cu a Ia I ca nhu ng c ga ng cu a chu ng II Iu nam 194S
m I Ih nghIe m nu a ma IhI. Va cu ng nhu mo I Iha nh
cng kha c, dIe u na y I n Io I 20 nam de co Ihe co duo c.
18
Trong khI do Ames SIores (Cng Iy so sanh cua WaIMarI
Irong nghIen cuu), da dI Iruoc Sam WaIIon bn nam Irong
74
7S
vIec gIam gIa ban Ie o khu vuc nng Ihn. KhI Iap ra Ames
vao nam 19S8, nhung nguoI sang Iap Ia MIIIon va IrvIng
GIIman da co dInh huong Iheo duI y Iuong ve gIam gIa
ban Ie cho nng Ihn ngay Iu dau. Ho IIn rang vIec gIam
gIa se Ihanh cng o cac IhI Iran nho va da daI doanh Ihu
1 IrIeu dIa ngay Iu nam dau hoaI dng
19
(Sam WaIIon ch
gIam gIa cho khu vuc nng Ihn vao nam 1962, Iruoc do
ng ch don gIan Ia van hanh mI he Ihng cac cua hIeu
nho, daI Iren cac duong ph chnh)
20
. Ma cung dau ch
rIeng Ames Ia co khoI dau II hon WaIIon. Theo IoI nguoI
vIeI IIeu su cua WaIIon Ia Vance TrImbIe Ihi vao nam 1962,
da co raI nhIeu nha ban Ie cung Iam nhu vay (gIam gIa).
Ch co dIeu WaIIon da Iam dIeu do II hon baI ky aI khac.
Nhu Ihe, HP, Sony va WaIMarI da danh d mI huyen
IhoaI saI Iam ve ngun gc cua cac cng Iy Ihanh cng
huyen IhoaI mIeu Ia cac cng Iy voI nhung nha sang Iap co
Iam nhin xa Irng rng, Iap ra mI cng Iy Iren nhung y
Iuong Io Ion va su Ihau hIeu IhI Iruong. Huyen IhoaI nay
cho rang cac cng Iy Ihanh cng Ion Ihuong baI dau Iruoc
he I bo I m I y Iuo ng I I (ve sa n pha m, cng nghe , IhI Iruo ng),
sau do IIep Iuc quy dao phaI IrIen cua minh. Tuy nhIen, du
huyen IhoaI do raI ph bIen va nghe co ve heI suc IhuyeI
phuc, no cung khng chung Io duoc do Ia mI hinh mau
chung cho vIec Iap ra cac cng Iy hang dau.
ThaI su hau nhu khng co cng Iy hang dau nao Irong
nghIen cuu cua chung II khoI nghIep bang mI y Iuong v
daI hoac mI san pham Ihanh cng. |. WIIIard MarrIoII Iuc
dau ch co y Iuong mun kInh doanh, song kInh doanh
nganh gi Ihi ng Ia cung chua ro! CuI cung ng Ia danh
quyeI dInh khoI dau bang mI y Iuong duy nhaI kha IhI Iuc
do: xIn mI gIay phep nhuong quyen va mo mI cua hang
ban Ihuc ung khng cn, co huong vI re cay o WashIngIon
D.C.
21
Cng Iy NordsIrom dau IIen ch Ia mI IIem ban gIay
o SeaIIIe, khI nguoI chu cua no |ohn NordsIrom, vua Iu
Cuc d x dI Iim vang (GoId Rush) o AIaska Iro ve va
khng bIeI phaI Iam gi IIep Iheo.
22
Merck khoI nghIep Ia mI
nha nhap khau hoa chaI Iu Duc.
23
ProcIer & GambIe Iuc
dau Ia mI Irong s 18 co so san xuaI xa bng va nen o
CIncInnaII hI nam 1837.
24
MoIoroIa khoI nghIep Ia mI co
so sua chua pIn cho radIo Sears.
2S
PhIIIp MorrIs ban dau Ia
mI cua hIeu ban Ie Ihuc Ia IaI ph Bond, London.
26
Hon nua, mI s cng Iy hang dau Irong nghIen cuu cua
chung II, gIng nhu Sony, Iham ch con khoI dau bang
nhung IhaI baI nang ne. 3M IhoaI IIen IhaI baI Irong vIec
khaI Ihac mo corundum, khIen gIa IrI c phIeu cua cng Iy
xung IoI muc haI c phIeu dI Iay... mI cc whIskey re
IIen.
27
Khng bIeI Iam gi, cng Iy danh quay sang san xuaI
san pham gIay nham. KhoI dau cua cng Iy kem den muc
vI chu IIch Ihu haI cua ho khng co Iuong Irong suI... 11
nam dau Irong nhIem ky cua ng Ia. Nguoc IaI, NorIon
CorporaIIon (cng Iy so sanh cua 3M) khoI dau raI Ihanh
cng voI cac san pham caI IIen, IhI Iruong IIen Iuc phaI
IrIen, Irong 1S nam dau IIen Iun Iao ra IoI Iuc n dInh cho
c dng, dng IhoI Iang vn Ien dung 1S Ian.
28
ChIec may bay dau IIen cua BIII BoeIng da IhaI baI nang
ne, va cng Iy cua ng Ia da Ihuc su gap kho khan Irong
76
77
nhung nam dau IIen den muc phaI chuyen sang kInh doanh
d nI IhaI de IIep Iuc In IaI.
29
Nguoc IaI DougIas AIrcraII
IaI co khoI dau heI suc Ihanh cng. Ho da IhIeI ke ra chIec
may bay dau IIen Irong IIch su co Ihe bay IIen Iuc Iu bo
dng den bo Iay cua nuoc My, cho duoc mI Iuong hang
hoa Ion hon Irong Iuong cua chnh no. Sau do, DougIas
chuyen mau IhIeI ke nay Ihanh mI IoaI oanh Iac co cho
ngu II, ban cho HaI quan voI s Iuong Ion.
30
Khac voI
BoeIng, DougIas chua bao gIo phaI chuyen sang kInh doanh
d nI IhaI de gIu cho cng Iy IIep Iuc In IaI.
31
SerI phIm hoaI hinh dau IIen cua WaII DIsney Alice
x s thn tin (ban da bao gIo nghe Ien do chua7) IhaI baI
Iham haI Irong cac rap chIeu bong. NguoI vIeI IIeu su cua
DIsney Ia RIchard SchIckeI vIeI rang noI chung Ia mI Iac
pham sao rng, kem coI, don gIan ch Ia mI Iruyen Iranh
vuI duo c dua Ien phIm...
32
Kha c vo I DIsney, CoIumbIa
PIcIures Ihanh cng ngay Iu Ian ra maI dau IIen. B phIm
ang thng hai hn la khinh b (1922) voI chI ph 20.000
dIa da Ihu duoc 130.000 dIa, gIup hang co mI Iuong
kInh ph dI dao de Iam Ihem muoI b phIm Ihanh cng
nua Irong vong chua den haI nam sau do.
33
CHO O l M T Y TUO NG V A l
CO TH LA M T Y TUO NG KE M!
Theo nghIen cuu cua chung II, ch co ba cng Iy hang
dau da khoI nghIep bang mI y Iuong v daI mI san
pha m, dIch vu da u IIen mang Inh d I pha va dem Ia I
Ihanh cng, do Ia |ohnson & |ohnson, GL va Iord. Tham
ch Irong Iruong hop cua GL va Iord, chung II con nhan
Ihay nhung IhIeu soI nho Irong y Iuong cua ho. TaI cng
Iy GL, y Iuo ng cu a LdIson Io ra ke m hon y Iuo ng cu a
WesIInghouse. Trong khI LdIson Iheo duI he Ihng dIen
mI chIeu (DC), WesIInghouse IaI chu Iruong phaI IrIen cac
he Ihng dIen xoay chIeu, IoaI sau nay da hoan Ioan Ihang
Ihe Iren IhI Iruong My.
34
Trong Iruong hop cua Iord, IraI
voI nhung dIeu dn daI b an, khng phaI Henry Iord da
co y Iuong ve IoaI xe ModeI T va sau do Ihanh Iap cng Iy
dua Iren y Iuong nay. Hoan Ioan nguoc IaI Ia khac! Iord ch
co Ihe Ihanh cng voI ModeI T vi da co cng Iy Iruoc do
nhu Ia mI buoc dem rI. Vao nam 1903, ng Ia Iap ra
Iord MoIor Company voI IaI nang ve IhIeI ke xe hoI (day Ia
cng Iy Ihu ba cua ng Irong ba nam), sau do gIoI IhIeu
nam mau xe moI (ModeI A, B, C, I va K) Iruoc khI Iung ra
ModeI T nI IIeng vao nam 1908.
3S
Iord ch Ia mI Irong
s... S02 cng Iy xe hoI duoc Iap ra o My Irong khoang IhoI
gIan Iu 1900 den nam 1908 ro rang chang co khaI nIem
hay y Iuong kInh doanh nao moI me o day ca. Nguoc IaI,
voI cac cng Iy hang dau, chung Ia Ihay co 11 cng Iy so
sanh co su khoI dau gan IIen voI mI khun mau y Iuong
v da I na o do : Ames, Burroughs, CoIgaIe, Kenwood,
McDonneII DougIas, NorIon, PIIzer, R. |. ReynoIds, Texas
InsIrumenIs, WesIInghouse, va ZenIIh.
NoI cach khac, chung II nhan ra rang noI chung cac
cng Iy hang dau khng Ihuong duoc baI dau bang mI y
Iuong v daI nhu Ia cac cng Iy so sanh, hon Ihe nua, ho
78
79
cung khng co duoc nhung Ihanh cng kInh doanh ban
dau nhIeu bang cac cng Iy so sanh. Trong s 18 cap cng
Iy duoc dem ra so sanh o day Ihi ch co ba cap Irong do
cng Iy hang dau co Ihanh cng ban dau Ion hon cng Iy
so sanh cua chung, muoI cap voI cac cng Iy so sanh co
buoc khoI dau nI IrI hon ro reI, nam cap con IaI Ihi khng
phan bIeI duoc muc d hon kem. Co Ihe noI mI Iuong
quan gIua Ihanh cng kInh doanh ban dau va IrIen vong
phaI IrIen Ihanh mI cng Iy hang dau, nhin chung Ia IIeu
cuc. MI cach hinh anh, ve Iau daI Ihi nhu Irong cau chuyen
ngu ngn, Rua se ve dch Iruoc Tho.
(Hay xem phu Iuc 2 de bIeI chI IIeI ve ngun gc Ihanh
Ia p cu a ca c ca p cng Iy duo c nghIen cu u Irong du a n.
Chung II khuyen dc gIa nen coI qua phu Iuc nay ngay
bay gIo!)
Neu ban Ia mI nha kInh doanh co IIem nang, mun Iap
nen mI cng Iy Ihanh cng Iau daI ma chua dam khoI
dng vi chua co y Iuong kInh doanh gi cu Ihe, Ihi Iheo
chung II, ban nen ru bo khoI Iam Ir ban caI huyen IhoaI
saI Iam ve y Iuong v daI dI. Thuc Ie chung mInh rang Iap
cng Iy ma khng bI am anh boI mI y Iuong cu Ihe nao
co khI IaI II hon. TaI sao7 BoI vi phuong phap dua Iren y
Iuong nay se Iam ban khng Ihay duoc rang chnh cng Iy
moI Ia sang Iao sau cung va quan Irong nhaI.
CHlNH BA N THN CNG TY
MO l LA SA NG TA O SAU CU NG
Cac khoa hoc ve quan IrI chIen Iuoc va kInh doanh o cac
Iruong kInh doanh deu nhan manh Iam quan Irong cua
vIec khoI su kInh doanh bang mI y Iuong II va mI chIen
Iuoc san pham , IhI Iruong duoc xay dung can Ihan, sau
do Ian dung II cac co hI mo ra Iruoc maI ban. ThaI ra
nhung nguoI Ianh dao cac cng Iy hang dau Ihuong khng
ngh va Iam nhu vay! Trong nhIeu Iruong hop, hanh dng
cua ho IraI nguoc han voI nhung dIeu dang duoc gIang day
IaI cac Iruong hoc ve kInh doanh.
Do do, ngay Iu khI baI dau du an nay chung II da Iu bo
cach gIaI Ihch Ihanh cng cua mI doanh nghIep dua Iren
chIen Iuoc kInh doanh, va xem xeI dIeu nay Iren mI goc
nhin moI: chuyen dI Iu cach nhin cng Iy nhu Ia mI
phuong IIen cua san pham sang cach nhin san pham nhu
Ia mI phuong IIen cua cng Iy. Chung II phaI phan bIeI
ro rang gIua vIec bao gIo va vIec Iao dng h.
Hay so sanh haI cng Iy GL va WesIInghouse Irong ngay
dau cua ho. George WesIInghouse Ia mI nha phaI mInh va
Ianh dao IaI ba, co Iam nhin xa Irng rng, da Iung Iap ra
S9 cng Iy khac nhau ngoaI WesIInghouse.
36
ng Ia cung
hIeu ro rang he Ihng dIen xoay chIeu se duoc su dung
rng raI hon dIen mI chIeu cua LdIson (dIeu nay Ihuc Ie
da chung mInh ng Ia hoan Ioan dung!).
37
Trong khI do, vI
chu IIch dau IIen cua GL Ia CharIers CoIIIn hoan Ioan khng
80
81
phaI mInh ra mI san pham nao ca. Nhung ng Ia da IaI
Iro cho vIec Ihanh Iap ra phong Ih nghIem nghIen cuu GL,
duoc menh danh Ia Phong Ih nghIem nghIen cuu cng
nghIep dau IIen o My.
37
George WesIInghouse bao gIo, Irong
khI C. CoIIIn da Iam ra mI caI dng h. Sang Iao Ion nhaI
cua G. WesIInghouse Ia he Ihng dIen xoay chIeu, Irong khI
sa ng Ia o Io n nha I cu a CoIIIn chnh Ia cng Iy GeneraI LIecIrIc.
Than may man Iun mm cuoI voI nhung aI kIen nhan,
quyeI Iam, dIeu nay hoan Ioan dung voI nhung nha Ianh
dao Ihanh cng. Nhung nguoI sang Iap ra cac cng Iy hang
dau Ia nhung nguoI sng Iheo phuong cham: Khng bao
gIo dau hang, khng bao gIo bo cuc. Nhung ho kIen Iri
Iheo duI dIeu gi7 Do chnh Ia cng Iy cua ho. Hay san
sang Iu bo, Iam moI hay Iao ra mI y Iuong (ban Ihan GL
sau nay da Iu bo he Ihng dIen mI chIeu va chuyen sang
dIen xoay chIeu), nhung khng bao gIo Iu bo cng Iy. Neu
ban danh dng Ihanh cng cua mI cng Iy voI Ihanh cng
cua mI y Iuong cu Ihe nao do (raI nhIeu doanh nhan ngh
Iheo cach nay), Ihi hoac Ia ban se de dang Iu bo cng Iy
neu y Iuong kIa IhaI baI, hoac Ia ban se bam vu maI vao
y Iuong do neu no Ihanh cng, ngay ca khI cng Iy can
chuyen huong sang Inh vuc kInh doanh khac. Nhung neu
coI cng Iy Ia muc IIeu sau cung, II Ihuong, chu khng
phaI ch don Ihuan Ia vIec Ihuc IhI mI y Iuong hay Ian
dung mI co hI IhI Iruong, Ihi ban se co Ihe kIen Iri dua
cng Iy vuoI qua moI y Iuong du II hay xau, Ihanh cng
hay IhaI baI huong IoI vIec Iap nen mI Ihe che Io Ion va
Iau ben.
MI v du khac: cng Iy HP da co khoI dau raI khIem In,
gap mI IoaI IhaI baI, cac san pham dau IIen cung Ihanh
cng heI suc han che. Tuy nhIen, haI nha sang Iap BIII
HewIeII va Dave Packard van IIep Iuc kIen Iri may mo, Ihu
nghIem cho den khI Iim ra cach xay dung mI cng Iy Ihe
hIen duoc cac gIa IrI cI IoI cua ho, daI duoc uy In Io Ion
qua cac san pham hang dau. Vn hoc ve ky IhuaI, Iy ra ho
hoan Ioan co Ihe Iheo duI muc dch cua minh nhu Ia
nhung ky su, nhung ho da khng Iam nhu Ihe. Thay vao
do, ho chuyen Iu vIec IhIeI ke cac san pham sang vIec IhIeI
ke mI I chuc, Iao ra mI mI Iruong gIup cho vIec Iao ra
nhung san pham Ihanh cng. GIua Ihap nIen 19S0, BIII
HewIeII da noI ve quan nIem Iao nen dng h Irong mI
baI phaI bIeu nI b nhu sau:
Cac ky su cua chung II Iun Iam vIec n dInh. DIeu
nay khng phaI ngau nhIen ma co. Ky su Ia nhung
nguoI sang Iao, do do chung II phaI dam bao cho ho
Ia m vIe c Irong m I mI Iruo ng n dInh, an Ioa n. Chu ng
II cung dam bao cac ky su Iam vIec voI HP co co hI
Irong daI han, co nhung du an Ihch hop de Iam vIec.
NgoaI ra, chung II c gang co su gIam saI Ihch hop
sao cho mI nguoI Irong s ho deu IhoaI maI va Iam
vIec voI hIeu suaI cao nhaI. Quy Irinh Iam vIec nay Ia
m I Irong nhu ng sa n pha m quan Iro ng nha I cu a chu ng
II, va chung II se IhIeI Iap chuong Irinh ky IhuaI II
nhaI Iu Iruoc den nay. Neu ban cho Ia cng Iy chung
II da hoaI dng II rI, Ihi xIn hay doI haI, ba nam
nua, ban se Ihay cac nhan vIen Ihuc phong nghIen
82
83
cuu moI Ihanh Iap Iao ra san pham, cac nha quan Iy
Ihi Iam cac cng vIec quan Iy cua ho. KhI do cng Iy
se co nhung IIen b IhaI su!
38
Dave Packard cung nhac IaI vIec dInh huong nay vao
nam 1964, Va n de Ia o ch Ia m Ihe na o Ia o ra duo c mI
Iruo ng Ia m vIe c gIu p mo I nguo I co kha nang sa ng Ia o. TI
ngh ra ng ba n se pha I ma I ra I nhIe u cng su c de suy ngh
ve ca u Iru c cu a I chu c nha m Ia o ra mI Iruo ng do .
39
Nam
1973 Irong m I cu c pho ng va n, nguo I Ia ho I Packard xem
dau Ia quye I dInh ve sa n pha m quan Iro ng nha I cu a ng.
Cau Ira Io I cu a Packard khng IIen quan de n m I sa n pha m
cu Ihe na o ca ma hoa n Ioa n Ia ca c quye I dInh ve I chu c: xay
du ng m I d I ngu ky su, chnh sa ch a p du ng ky Iua I ve Ia I
chnh, chuong Irinh chIa se Io I nhua n, chnh sa ch qua n IrI
va nhan su , IrIe I Iy qua n IrI kIe u HP, v.v... Nguo I pho ng va n
da da I IIeu de cho ba I ba o sau do Ia Ca c nha la nh a o cu a
HP xy d ng cng ty b i s thi t k ky ca ng, co n sa n xu t
ra ma y tnh (m t sa n ph m cu a HP) m t ca ch tnh c .
40
3an tao sau cun, tren Het cua B||| Hew|ett va 0ave lackard
kHn pHa| |a mt san pHm cu tHe nHu may nH|em dao dn
Hay may t|nH d|en tu bo tu|. Do |a cn ty Hew|ettlackard, |a
ducn || Hl |Hl way.
GIng nhu vay, san pham Ion nhaI cua Masaru Ibuka
khng phaI Ia WaIkman hay TrInIIron, ma chnh Ia cng Iy
Sony va nhung dIeu ma no daI dIen. Sang Iao Ion nhaI cua
WaII DIsney khng phaI Ia cac b phIm raI Ihanh cng cua
hang, hay Iham ch Ia cng vIen DIsneyIand, ma do chnh
Ia hang WaII DIsney va kha nang ky dIeu cua no: dem IaI
nIem vuI cho moI nguoI. Sang Iao Ion nhaI cua Sam WaIIon
Ia he Ihng WaIMarI mI I chuc ap dung cac khaI nIem
ve ban Ie Iren quy m Ion II hon baI ky aI Iren Ihe gIoI.
TaI nang cua PauI GaIvIn khng nam o ch Ia mI ky su
hay mI nha phaI mInh (ban Ihan ng Ia mI nguoI Iu hoc,
mI nha kInh doanh da Iung gap IhaI baI, khng he duoc
dao Iao chnh quy ve cng nghe)
41
, ma nam o vIec ng Ia
da hinh Ihanh nen mI I chuc ky IhuaI co kha nang Iun
dI moI ma chung Ia bIeI IoI duoI caI Ien cng Iy MoIoroIa.
Cng hIen quan Irong nhaI cua WIIIIam ProcIer va |ames
GambIe khng phaI Ia mI hay raI nhIeu san pham cu Ihe
cua ho (IaI ca chung deu se co Iuc II IhoI), ma Ia mI I
chuc co kha nang Ihch nghI cao, voI Iruyen Ihng, dI san
ve IInh Ihan
42
, nIem IIn vao cac gIa IrI cI IoI duoc Iruyen
qua nhIeu Ihe he con nguoI o P&G.
Chung II mong dc gIa co su Ihay dI can ban Irong suy
ngh o dIem nay: cac ban hay nhin ban Ihan cng Iy nhu
Ia su sang Iao sau cung, Iren heI. Neu ban dang hoac se
xay dung, dIeu hanh mI cng Iy, Ihi su Ihay dI nay se co
anh huong Ion den cach su dung IhoI gIan cua ban: ban se
danh I IhoI gIan hon cho vIec suy ngh ve mI san pham
hay mI chIen Iuoc IhI Iruong cu Ihe, va danh nhIeu IhoI
gIan hon de suy ngh va IhIeI ke I chuc. DIeu do cung co
ngha Ia ban se danh I IhoI gIan cho cng vIec bao gIo,
de IhoI gIan va cng suc cho vIec Iao ra dng h cho cng
Iy cua ban.
84
8S
Chung II khng noI rang cac cng Iy hang dau khng
bao gIo co cac san pham hay y Iuong IuyeI hao. ThaI su
Ia ho co, va da s ho coI cac san pham,dIch vu Ia nhung
dong gop huu ch va quan Irong cho cuc sng cua khach
hang. Cac cng Iy nay In IaI de Iam nhung dIeu co ch
chu khng ch don Ihuan In IaI nhu Ia mI cng Iy ma
IhI. Nhung chung II mun neu Ien rang dong san phm/
dch vu tuyt hao t cac cng ty nay co ngun gc cn
nguyn la t mt t chc tuyt hao, ch khng phai t
i u g kha c. Ha y nho ra ng m I sa n pha m, dIch vu , y
Iuo ng, du Iha nh cng de n dau, de u se co Iu c I I Iho I.
Nhung mI cng Iy hang dau se khng bao gIo II IhoI, no
se Iruong In boI kha nang IIen Iuc Ihay dI va Ihch ung
qua nhIeu Ihe he san pham,dIch vu ke IIep nhau. (Cach
Ihuc Ihuc hIen Ihanh cng dIeu nay se duoc Irinh bay chI
IIeI Irong cac chuong IIep Iheo).
Cung nhu vay, moI nha Ianh dao va quan Iy du IaI ba
xuaI chung den may cung se den Iuc qua doI. Nhung mI
cng Iy hang dau se khng bao gIo cheI, nhung suc manh
I chuc se gIup no vuoI Ien Iren nhung pham chaI Ianh dao
ca nhan, gIup no In IaI va phaI IrIen qua nhIeu Ihe he
Ianh dao ke IIep nhau.
HUY N THOA l
V NGUO l LA NH A O UY TlN, V A l
KhI duoc hoI ve nguyen nhan chu yeu cho Ihanh cng
cua nhung cng Iy hang dau, raI nhIeu nha quan Iy va
nhung sInh vIen Iheo hoc nganh kInh doanh da cung co
cau Ira IoI, do Ia su Ianh dao IaI ba. Nhung caI Ien xuaI
chung nhu G. W. Merck, S. WaIIon, W. ProcIer va |. GambIe,
W. L. BoeIng, R. W. |ohnson, P. GaIvIn, B. HewIeII va D.
Packard, C. CoIIIn, W. DIsney, |. W. MarrIoII, |. |. WaIson,
|. NordsIrom da duoc ke ra. Ly Ie dua ra Ia cac nha Ianh
dao nay da Ihe hIen quyeI Iam raI cao, vuoI qua moI Iro
ngaI Irong kInh doanh, Ihu huI duoc nhan IaI ve cng Iy,
Iruyen cam hung cho nhan vIen Irong vIec huong IoI muc
IIeu chung, va Ihe hIen vaI Iro dau Iau dan daI cng Iy
Irong nhung IhoI khac sng con Irong IIch su cua no.
Nhung ca c ba n co de y khng ca c d I Ihu , ca c d ng su
cu a ho , o ca c cng Iy so sa nh, cu ng de u nhu va y ca .
C. PIIzer, anh em nha GIIman, W. CoIgaIe, D. DougIas, W. BrIsIoI,
|. Myers, L. I. McDonaId, P. HaggarIy, G. WesIInghouse,
H. Cohn, H. |ohnson, I. MeIvIIIe Ia I ca ho cung deu da Ihe
hIen mI cach IuyeI voI pham chaI kIen Iri, vuoI qua moI
Iro ngaI, deu da Ihu huI duoc nhan IaI ve cho cng Iy, deu
da dong gop vaI Iro dau Iau Irong nhung IhoI khac quyeI
dInh cua cng Iy v.v... MI phan Ich co he Ihng cho bIeI
rang cac cng Iy so sanh Irong nhung nam xay dung va
phaI IrIen cung da co su Ianh dao II Iuong duong voI cac
cng Iy hang dau (xem bang A.3, phu Iuc 3)
MI cach ngan gon, chung II khng Iim Ihay nhung
chung cu h Iro cho gIa IhIeI rang yeu I Ianh dao Ia quan
Irong nhaI cho nhung gIaI doan Ihen chI cua qua Irinh
Iap nen cac cng Iy hang dau. Vi Ihe, chung II buc phaI
Iu bo mI huyen IhoaI nua, do Ia huyen IhoaI ve kha
86
87
nang Ianh dao IaI ba, don gIan boI vi no khng du de gIaI
Ihch cho su khac bIeI gIua cac cng Iy hang dau va cng
Iy so sanh.
Phong cach lanh dao Iai ba khng he bI buc
Truoc khI neu ra su khac bIeI quan Irong gIua cac nha
Ianh dao, sang Iap cac cng Iy hang dau va cac cng Iy so
sanh, chung II mun noI Iruoc mI he Iuan sau day: mI
phong cach Ianh dao IaI ba, II cun khng he Ia dIeu baI
buc de Iap nen mI cng Iy hang dau. Thuc Ie da kIem
nghIem dIeu nay qua mI s nha Ianh dao cac cng Iy
hang dau Irong IIch su.
Ban co bIeI WIIIIam McKnIghI Ia aI khng7 ng Ia co phaI
Ia mI nha Ianh dao nI IIeng khng7 Ban da doc IIeu su
ng Ia bao gIo chua7 Co Ie cung gIng nhu nhIeu nguoI
khac, ban hau nhu khng bIeI gi ve con nguoI nay ca. Nam
1993, ng Ia khng co Ien Irong danh sach nhung doanh
nhan nI IIeng cua Iap ch Fortune,
43
cung khng co Ien
Irong cun Hoover's Handbook, mI cun sach ve IIch su
cac cng Iy.
44
Tham ch ngay ca chung II, khI baI dau cng
Irinh nay, cung khng bIeI den Ien ng Ia. y Ihe ma cng
Iy do McKnIghI Ianh dao suI S2 nam (voI cuong vI Tng
GIam dc Iu nam 1914 den nam 1929, CLO Iu nam 1929
den nam 1949, va Chu IIch Iu nam 1949 den nam 1966)
IaI raI nI IIeng va gIanh duoc su nguong m rng raI cua
gIoI doanh nhan Ioan cau, do Ia cng Iy MInnesoIa, MInIng
and ManuIacIurIng Co. (vIeI IaI Ia 3M). 3M Ihi nI IIeng, con
McKnIghI Ihi khng. Chung II ngh rang day chnh Ia dIeu
McKnIghI mong mun.
McKnIghI baI dau dI Iam Iu nam 1907, da IraI qua cac
vI Ir Iro Iy ke Ioan, ke Ioan chI ph, gIam dc kInh doanh
Iruoc khI Iro Ihanh Tng GIam dc. Chang co chung cu
nao cho Ihay o ng Ia mI phong cach Ianh dao II cun,
Ihu huI ca. Trong cun sach IIch su cng Iy (do chnh 3M
xuaI ban), Irong s gan nam muoI ch noI den McKnIghI,
chung II ch Ihay co mI Ian duy nhaI noI den Inh cach
cua ng, Iheo do m Ia ng Ia Ia mI nguoI an noI mem
mong, nhe nhang.
4S
Con Iheo cun IIeu su cua McKnIghI
m Ia Ihi ng Ia Ia mI nguoI bIeI Iang nghe, khIem In,
hoI qua khIem nhuong, an noI mem mong, Iang Ie, suy Iu
va nghIem Iuc.
46
McKnIghI khng phaI Ia nha Ianh dao duy nhaI Iu cac
cng Iy hang dau khng Ihuc Ip cac nha Ianh dao co suc
II cun Ion. Nha sang Iap Sony, ng Masaru Ibuka cung Ia
mI nguoI kn dao, hay suy ngh va huong nI.
47
BIII HewIeII
de Iam nguoI Ia IIen Iuong den mI Irang chu Ihan IhIen,
Ihuc Ie, hIen Ianh Iu mIen Iowa. Cac nha sang Iap ProcIer
& GambIe Ihi co ve cung nhac, nghIem nghI, dung muc, kn
dao, Iham ch qua kn dao den muc Iang Ie Ia khac.
48
BIII
AIIen CLO s mI Irong IIch su BoeIng vn Ia mI IuaI
su, co ve be ngoaI raI hIen Ianh, Iham ch hoI ruI re, ben
Ien, voI nhung nu cuoI khng Ihuong xuyen Iren mI.
49
George W. Merk Ihi heI suc de daI va kIem che, nhung Inh
cach nay Iro nen dIen hinh voI ng Ia.
S0
MI vaI nha quan Iy da IhaI su Iung Iung va kho chIu khI
88
89
ho doc nhung cun sach, baI bao vIeI ve phong cach Ianh
dao kInh doanh II cun, kheo Ieo, ho daI ra cau hoI neu
II khng co duoc phong cach Ianh dao nhu Ihe Ihi sao7.
Cau Ira IoI cua chung II Ia: C de Iao ra mI phong cach
ch ph pham IhoI gIan va nang Iuong ma IhI. Tnh cach
cu a m I con nguo I hinh Iha nh qua dI Iruye n va nhu ng Ira I
nghIe m, va cha ng co gi chu ng mInh duo c ra ng khI ba n o va o
vI Ir qua n Iy ba n co Ihe Iu Ihay d I phong ca ch cu a ba n ca .
S1
Quan Iro ng hon ca , nghIen cu u cu a chu ng II da ch ra ra ng:
Ban khng can phaI co mI phong cach nhu vay.
Neu ban |a nHa |anH dao co pHon cacH || cun, tHu Hut nuc|
kHac se rt tt. Neu kHn tH| cun cHn sao, v| nHu tHe |a ban
se co cun pHon cacH vc| nHun nuc| da |p nen cac cn ty
3l, l&0, 3ony, Boe|n, Hl, va lerk. lt nHom... kHn te,
dun kHn'
Xin c gia ng hiu sai y cua chung ti im nay.
Chung II khng noI rang nhung nguoI Iap nen nhung cng
Iy hang dau Ia nhung nha Ianh dao II. Chung II ch don
gIan noI rang mI phong cach Ianh dao II cun, Ihu huI
hoan Ioan khng phaI Ia dIeu kIen baI buc o nhung cng
Iy hang dau. (Thuc su chung II con co mI s chung cu
cho Ihay mI phong cach Ianh dao heI suc II cun, IaI ba
duong nhu... khng hop voI vIec xay dung mI cng Iy
ha ng da u, song du kIe n ve dIe u na y chua du nhIe u va
manh de dua ra mI khang dInh chac chan!). Chung II ch
mun nhan manh va day Ia nI dung chnh cua chuong
nay rang ca haI IoaI cng Iy hang dau va cng Iy so sanh
deu co nhung nha Ianh dao du manh o gIaI doan xay dung
cng Iy, va du ho co phong cach nao dI nua Ihi dIeu nay
cung khng Ihe gIaI Ihch duoc su vuoI IrI ve sau cua cac
cng Iy hang dau.
Chung II khng phu nhan rang vao cac IhoI dIem quan
Irong Irong IIch su, cac cng Iy hang dau co nhung ca nhan
xuaI sac o cac vI Ir Ianh dao. Do Ia mI Ihuc Ie. Hon nua,
ro rang Ia mI cng Iy khng Ihe IIen Iuc Ihanh cng ch voI
nhung nha Ianh dao Ihuong Ihuong bac Irung. Tuy nhIen,
nhu se phan Ich Irong cac chuong sau, chung II se Irinh
bay cho dc gIa Ihay rang, so voI cac cng Iy so sanh, cac
nha Ianh dao o cac cng Iy hang dau da Iam II hon cng
vIec phaI IrIen va su dung IaI nang quan IrI Iu nI b cng
Iy, vi Ihe nhung cng Iy nay co su ke Ihua, su IIen Iuc (dIeu
gi do gan nhu Ia dI Iruyen) ve muc d IuyeI hao, hang dau
cua dI ngu Ianh dao Irong mI IhoI gIan daI, qua nhIeu
Ihe he. Cac th h lanh ao xut sc ni tip nhau cac
cng ty hang u chnh la kt qua cua vic chnh cng ty
la mt t chc xut sc, ch khng phai v iu g khac.
Hay xem Iruong hop |ack WeIch, CLO xuaI sac cua GL
vao nhung nam 1980 va dau nhung nam 1990. Khng Ihe
phu nhan WeIch da co vaI Iro heI suc Io Ion Irong vIec hI
sInh cho GL, cung nhu khng Ihe phu nhan nang Iuc, dng
co Io Ion va ca Inh cach Ianh dao heI suc uy In, Ihu huI
nguoI khac cua ng Ia. Nhung qua chu y vao dIeu do se
Iam chung Ia quen maI mI dIem co ban: WeIch Iruong
Ihanh Iu GL, chnh ban Ihan ng Ia cung Ia mI san pham
cua GL. MI cach nao do, I chuc GL co kha nang Ihu huI,
90
91
gin gIu, phaI IrIen va Iua chon ra nha Ianh dao WeIch. GL
da Ihanh cng Iruoc khI co WeIch va se con IIep Iuc Ihanh
cng sau khI WeIch ra dI. WeIch khng phaI Ia CLO xuaI
sac dau IIen Irong IIch su cua GL, ma cung khng phaI Ia
nguoI cuI cung. VaI Iro cua ng Ia hoan Ioan khng nho,
nhung ng Ia van ch Ia mI phan cua Ioan b IIch su cng
Iy GL. VIec chon Iua ra WeIch co ngun gc Iu mI kIen Iruc
cng Iy II kIeu kIen Iruc baI ngun Iu sang Iap cng Iy
CharIes CoIIIn, nguoI da ap dung phuong phap kIen Iruc
Irong vIec xay dung cng Iy. (Chung II se con Irinh bay ky
hon ve WeIch va cng Iy GL Irong chuong 8).
PHUONG PHA P Kl N TRU C:
NHU NG NGUO l TA O RA NG H
Nhu da xeI Irong Iruong hop so sanh CharIes CoIIIn va
George WesIInghouse, nghIen cuu da ch ra su khac bIeI
gIua haI nhom nhung nguoI sang Iap, va su khac bIeI nay
Ia IInh Ie, kho nhan ra hon nhIeu so voI mI su khac bIeI
Ihng Ihuong gIua nhung nha Ianh dao v daI va khng
v daI. Theo chung II, khac bIeI o day Ia ve Inh dInh
huong: nhung nguoI sang Iap cac cng Iy hang dau co dInh
huong ve I chuc manh hon nhung nguoI o cac cng Iy so
sanh. Chung II mun Ihay Iu Ianh dao o cac cng Iy
hang dau nay bang nhung Ien goI dung dan hon, nhu kIen
Iruc su, nguoI Iao dng h (khac bIeI quan Irong IIep
Iheo Ia IoaI dng h ma ho Iao ra day Ia chu de cua
nhung chuong IIep Iheo). Cac v du cu Ihe sau day se mInh
hoa ro neI hon ve phuong phap mang Inh kIen Iruc hay
Iao ra dng h nay.
Cac cp so sanh: CiIicorp va Chase
|ames SIIIIman, GIam dc CIIIcorp Iu 1891 den 1909 va
Chu IIch cho den nam 1918, Iap Irung vao vIec phaI IrIen
I chuc nham Iheo duI muc IIeu xay dung mI ngan hang
Iam co quc gIa hung manh.
S2
ng da chuyen ngan hang
Iu mI hang nho hep Ihanh mI Iap doan hoan Ioan hIen
daI. ng gIam saI ngan hang khI Iap ra cac van phong moI,
Ihuc hIen mI cau Iruc I chuc phan quyen voI nhIeu phong
ban b phan, Iap ra mI Ban gIam dc manh me voI cac
CLO hang dau, de ra cac chuong Irinh dao Iao quan IrI va
Iuyen dung Iu raI som (som hon Chase 30 nam).
S3
MI
doa n Irch Iu Citibank 1812-1970 duo I day m Ia ca ch
Ihuc ma SIIIIman da IhIeI ke, xay dung nen mI Ihe che co
Ihe phaI IrIen Iau daI, vuoI qua khoI pham vI cuc doI cua
chnh ng Ia:
SIIIIman co y dInh mun NaIIonaI CIIy |IIen Ihan cua
CIIIcorp] Iun gIu duoc vI Ir Ia ngan hang Ion va
manh nhaI nuoc My ngay ca sau khI ng Ia qua doI.
De Iam duoc dIeu do, ng Ia IIen hanh xay dung ngan
hang voI mI dI ngu nhung nguoI co cung chung
hoaI bao va IInh Ihan kInh doanh, nhung nguoI mong
mun va co Ihe Iap nen mI I chuc. KhI do, ng Ia
co Ihe buoc sang mI ben va de cho ho dIeu hanh
ngan ha ng.
92
93
Trong mI Ia Ihu guI cho me, SIIIIman da vIeI ve quyeI
dInh ruI IuI khoI vaI Iro Chu IIch, nham Iam cho ngan hang
co Ihe de dang phaI IrIen vuoI qua ng Ia nhu sau:
Trong haI nam qua, con da chuan bI de ch con dam
nhan mI vI Ir Iu van IaI ngan hang, dng IhoI ruI IuI
khoI cuc bau cu IaI vao vI Ir Ianh dao chnh Ihuc.
Con ngh dIeu do Ia khn ngoan, no khng ch gIaI
phong con khoI nhung Irach nhIem cu Ihe, ma con
Iao co hI cho nhung phu Ia cua con Iao nen Ien IuI
cho rIeng ho va daI nen mong cho nhung IIem nang
phaI IrIen Io Ion hon nua Irong Iuong IaI.
S4
Trong khI do, dng su cua SIIIIman IaI Chase Ia AIberI
WIggIn, GIam dc Iu 19111929, IaI khng he mun uy
Ihac dIeu gi cho aI ca. QuyeI doan, day Iham vong, khng
he co oc haI huoc, mI quan Iam hang dau cua WIggIn
duong nhu Ia nang cao dIa vI va uy In cua minh. Tham gIa
vao HI dng quan IrI cua... S0 cng Iy khac nhau, ng Ia
dIeu hanh Chase voI mI ban Iay saI, cuc ky Iap quyen,
den muc Iap ch Business Week da phaI vIeI Ngan hang
Chase Ia WIggIn, va WIggIn chnh Ia Chase.
SS
Wal-MarI va Ames
Khng aI nghI ngo ve vIec Sam WaIIon Ia mI nha Ianh
dao co suc huI va uy In Ion dI voI nhan vIen. Khng aI
khng an Iuong Iruoc hinh anh ng Ia nhay mua Iren ph
WaII SIreeI voI cac vu cng nao nhIeI, hay khI ng Ia dung
Iren quay hang va cung hang Iram nhan vIen h vang cac
khau hIeu cua cng Iy. Qua Ihuc Sam WaIIon co mI ca
Inh dc nhaI v nhI, mI phong cach Ianh dao IuyeI voI.
Tuy nhin, co hang ngan ngi khac cung co tnh cach
tng t ma lai chng th nao tao nn c mt tp oan
thanh cng nh Wal-Mart.
DIeu khac bIeI co ban gIua S. WaIIon va cac nha Ianh dao
cng Iy Ames nam o ch ng Ia mang phong cach kIeu
kIen Iruc su nhIeu hon, dong vaI Iro Iao ra dng h
nhIeu hon. Ngay khI moI ngoaI 20 IuI, WaIIon da khng
chu y nhIeu den phong cach ca nhan, ng Ia Iap Irung
phan Ion doI minh cho vIec xay dung va phaI IrIen I chuc
WaIMarI.
S6
Chnh WaIIon da Ihua nhan dIeu nay Irong Iac
pham San xut tai My:
DIeu I aI nhan ra |ke ca mI s gIam dc cua cng Iy
vao IhoI dIem do] chnh Ia vIec ngay Iu dau chung II
da Iun c gang Iro Ihanh nhung nguoI van hanh II
nha I, nhu ng nha qua n Iy chuyen nghIe p nha I! Ro
rang Ia II co Inh cach va pham chaI cua mI nha I
chuc. Nhung ben canh pham chaI do, II Iun co Iam
hn cua mI ke Ihua hanh, mI nguoI Ihuc hIen, Iun
mun Iam cho cng vIec II hon, II hon nua, II nhaI
Irong chung muc co Ihe... TI khng bao gIo ch quan
Iam den muc IIeu Iruoc maI, II Iun mun xay dung
nen mI Iap doan ban Ie II nhaI ma II co Ihe.
S7
V du, WaIIon Iun danh gIa cao nhung Ihay dI, Ihu
nghIem, va nhung IIen b IIen Iuc. Khng ch don Ihuan Ia
94
9S
rao gIang nhung gIa IrI nay, ng Ia da Iao ra mI co che I
chuc cuc ky vung chac de Ihuc day, Iruyen cam hung cho
nhung Ihay dI va IIen b. Su dung quan dIem Cua hang
ben Irong cua hang, WaIIon da cho cac nha quan Iy cua
hang cua Iap doan Iham quyen can IhIeI va su Iu do de ho
dIeu khIen cac cua hang nhu Ia cua rIeng ban Ihan ho.
S8
ng Ia Irao nhung phan Ihuong bang IIen va Iuyen duong
cng khaI dI voI nhung aI co sang kIen, bIen phap caI
gIam chI ph va nang cao dIch vu co Ihe ap dung IaI nhung
cua hang khac nhau. ng Ia I chuc cac cuc IhI khuyen
khch moI nguoI, Iang Inh sang Iao, Iang doanh s ban
hang. ng cung co y Iuong I chuc cac buI hop dInh ky
de ban vIec ap dung cac caI IIen moI Irong ban hang, hay
cac buI hop vao sang Ihu bay hang Iuan, Irong do Iun
neu ra va Iuyen duong mI nhan vIen co Ihanh Ich II
nhaI. VIec chIa se IoI nhuan va ban c phan cho nhan vIen
da Ihuc su Iao ra dng Iuc cho nhan vIen Iim kIem cac y
Iuong moI, Iu do Iam IoI cho Ioan cng Iy. Cac y kIen, y
Iuong cua nhan vIen deu duoc dang IaI Irong Iap ch nI b
cua WaIMarI. Tham ch ho con dau Iu xay dung ca mI he
Ihng Iruyen Ihanh qua ve IInh nham noI Ien IaI ca moI
dIeu ve cng Iy cang som cang II. Nam 198S, nha phan
Ich chung khoan A. G. Ldwards da m Ia su van hanh cua
chIec dng h WaIMarI nhu sau:
Nhan vIen Iam vIec Irong mI mI Iruong noI ma su
Ihay dI duoc khuyen khch. V du, neu mI nhan
vIen Ihuc mI cua hang nao do co nhung de nghI
IIen quan den vIec ban hang hoac IIeI kIem chI ph,
nhung y Iuong do se mau chong duoc phaI Ian. VoI
hon 7S0 cua hang va Iren 80.000 nhan vIen co IIem
nang dua ra nhung y Iuong nhu vay, Ihi vIec Iang
doanh s IIen Iuc, gIam chI ph va Iang nang suaI Ia
nhung dIeu hoan Ioan co Ihe hIeu duoc.
S9
Trong Iuc WaIIon Iap Irung vao vIec xay dung mI I
chuc co Ihe Iu minh Ihay dI va phaI IrIen Ihi cac nha Ianh
dao IaI cng Iy Ames IaI Ihuc hIen IaI ca nhung Ihay dI Iu
ben Iren, quy dInh ro nhung dIeu mI quan Iy cua hang
can Iam, khng Iao dIeu kIen cho cac sang kIen duoc phaI
sInh.
60
Trong khI WaIIon da dao Iao va chuan bI cho minh
mI nguoI ke Ihua xung dang Ia DavId GIass Ihi anh em
nha GIIman IaI khng Iam duoc dIeu do, cuI cung de cng
Iy roI vao Iay nguoI ngoaI, khng cung IrIeI Iy kInh doanh
voI ho.
61
Trong khI WaIIon da chuyen gIao Iron ven dInh
huong Iao dng h cho nhung nguoI ke nhIem Ihi cac Ihe
he CLO IIep Iheo cua Ames IaI vI va va IIeu Inh Irong vIec
mua IaI cac cng Iy khac, don Ihuan Iim kIem su Iang
Iruong Ihuan Iuy ve quy m (mua IaI 388 cua hang cua
Zayre cung mI Iuc). DavId GIass noI ve b quyeI chu yeu
cho mI Ihanh cng cua WaIMarI bang cau Iuyen ngn
Cac nhan vIen cua chung II se Iim ra cach gIaI quyeI va
Cac nhan vIen cua chung II khng bao gIo dau hang.
62
Cung Iuc do, cac CLO cua Ames Iuyen b: Cau Ira IoI Ihuc
su va van de duy nhaI chnh Ia IhI phan.
63
Va mI keI cuc bun da den Irong mI baI bao Iren Iap
ch Forbes vao nam 1990: Dng sang Iap ra Ames, HerberI
96
97
GIIman da Ihay cng Irinh sang Iao cua ng bI huy hoaI.
64
Cung Iuc do, Sam WaIIon qua doI voI mI nIem IIn rang
sang Iao cua doI ng, Iap doan WaIMarI van IIep Iuc phaI
IrIen Iruong In, manh me hon bao gIo heI. BIeI rang minh
kho co Ihe sng IoI nam 2000, nhung khng bao Iau Iruoc
khI qua doI nam 1992, ng da xac dInh nhung muc IIeu
chu chI cho cng Iy, cho IoI nam 2000! DIeu nay cho Ihay
ng Ia da IIn Iuong nhu Ihe nao vao kha nang In IaI va
phaI IrIen dc Iap cua cng Iy Irong Iuong IaI, ngay ca khI
ng khng con nua.
MoIorola va ZeniIh
NguoI sang Iap MoIoroIa PauI GaIvIn Iun Iun mo uoc
ve vIec xay dung duoc mI cng Iy v daI va Iruong In.
6S
NguoI kIen Iruc su cua mI Irong nhung cng Iy cng nghe
Ihanh cng nhaI Irong IIch su nay vn khng he Ia dan ky
IhuaI nhung ng Ia da Iuyen dung duoc nhung ky su gIoI
nhaI. ng khuyen khch Iranh Iuan, baI dng, danh cho
nhan vIen su Iu do Irong cac hanh dng cua minh. ng
dua ra cac Ihach Ihuc, Irao Irach nhIem Ion cho moI nhan
vIen, khuyen khch I chuc va cac Ihanh vIen cua no hoc
hoI va IIen b Iu nhung saI Iam. NguoI vIeI IIeu su cua
GaIvIn da vIeI: ng khng phaI Ia nha phaI mInh ma Ia
mI nha xay dung ma IhIeI ke cua ng Ia nhung con nguoI.
Con con IraI cua ng, RoberI W. GaIvIn noI: Cha II Iun
Ihuc gIuc Iim den con nguoI voI nhung dong gop sang Iao
ve Ianh dao cua ho... ng da suy ngh ve vIec ke Ihua Irong
quan Iy Iu raI som. DIeu haI huoc Ia o ch ng khng he
Io Iang rang minh se maI quyen Iuc. MI quan Iam duy
nhaI cua ng Ia cng Iy |chung II nhan manh].
66
Nguoc IaI, nguoI sang Iap ZenIIh, Commander Lugene I.
McDonaId (con), khng he co mI ke hoach nao cho su ke
Ihua, do do, cng Iy Iam vao khung hoang nguoI Ianh dao
sau caI cheI baI ngo cua ng Ia nam 19S8.
67
McDonaId
Ihuc su Ia mI nha Ianh dao IaI ba, chu yeu dan daI va
dIeu khIen cng Iy bang ca Inh dc dao cua ng Ia. ng
Ia Ihuc su Ia b nao cua ZenIIh, mI nguoI v cung Iu IIn
vao cac quyeI dInh va phan xeI cua minh,
68
yeu cau IaI ca
moI nguoI (Iru nhung nguoI ban Ihan nhaI) goI minh Ia
Commander. La m I nguo I ham me Ihu nghIe m vo I ca c y
Iuo ng va pha I mInh cu a chnh minh, Iha I d cu ng ra n cu a
McDonaId suy I nu a da khIe n ZenIIh ma I dI co h I d I vo I sa n
pha m IIvI.
69
Sau day Ia m I doa n vIe I ve IIch su cng Iy:
Tnh cach khoa Iruong cua McDonaId duoc Ihe hIen
ngay Irong phong cach quang cao cua cng Iy. Phong
cach nay keI hop voI mI IaI nang ve caI IIen va kha
nang nam baI duoc nhung Ihay dI Irong so Ihch
cua khach hang khIen cho Irong suI ba Ihap ky, dI
voI cng Iuan Ihi McDonaId chnh Ia ZenIIh.
70
HaI nam ruoI sau caI cheI cua McDonaId, Iap ch Fortune
binh Iuan: |ZenIIh] van dang phaI IrIen va gaI haI IoI nhuan
Iu nhung a nh huo ng va d ng Iu c cu a nha Ia nh da o da qua
c hinh a nh cu a McDonaId va n Ia m I ca I bo ng qua Io n d I
vo I cng Iy. Tuy nhIen, Iuong IaI cu a ZenIIh se Iu y Ihu c va o
kha nang Ihch u ng cu a cng Iy Irong nhu ng dIe u kIe n mo I
98
99
nhu ng dIe u kIe n ma McDonaId chua bIe I Io I bao gIo . Co n
day Ia Io I cu a m I d I Ihu ca nh Iranh: Theo Iho I gIan, ZenIIh
se co n pha I nho de n McDonaId nhIe u hon nu a.
GaIvIn va McDonaId cheI cach nhau 18 Ihang (1119S9
va S19S8). Nhung sau do, MoIoroIa IIep Iuc IIen buoc Ihanh
cng vao nhung ky nguyen moI cua cng Iy. Con ZenIIh
suy sup IoI muc den nam 1993, cng Iy khng bao gIo co
Ihe Iay IaI duoc nang Iuong va ngon Iua sang Iao Iung co
Irong IhoI ky McDonaId.
WalI Disney & Columbia PicIures
Hay Ihu dung IaI va suy ngh IhaI nhanh ve DIsney. DIeu
gi se xuaI hIen Irong dau ban7 Ban co Ihe ngh ve mI hinh
anh hoac mI nhom hinh anh gan voI DIsney hay khng7
GIo hay Iam dIeu Iuong Iu voI CoIumbIa PIcIures hinh anh
gi xuaI hIen Irong dau ban7 Da s moI nguoI deu co Ihe
ngh ngay ra hang IoaI hinh anh IIen quan den DIsney,
nhung ro rang dIeu Iuong Iu Ia khng Ihe voI CoIumbIa
PIcIures.
WaII DIsney da de IaI dau an ca nhan Io Ion IaI cng Iy:
Chnh ng Ia cha de cua raI nhIeu san pham xuaI sac nhaI
cua DIsney nhu Nang Bach Tuyt (b phIm hoaI hinh daI
da u IIen Iren Ihe gIo I), chu I MIckey, cau Ia c b chu I MIckey,
DIsneyIand va Trung Iam LPCOT. ng ro rang Ia mI nguoI
bao gIo xuaI sac. Nhung du nhu vay dI chang nua Ihi khI
so sanh voI nguoI dng su IaI CoIumbIa PIcIures Harry
Cohn WaII van Ia mI nguoI Iao dng h hoan hao hon.
Cohn xay dung hinh anh ban Ihan nhu Ia mI bao chua,
Iun de san mI caI roI ngua noI ban Iam vIec, Ihuong
xuyen cam va be cong caI roI de nhan manh dIeu gi do.
Thanh cng cua CoIumbIa chu yeu Ia do nhung phuong
phap cua Cohn.
71
MI nha quan saI Ie Iang cua ng Ia
nam 19S8 da binh Iuan rang 1.300 nguoI co maI khng
phaI den de Iu bIeI Cohn ma ch de chac chan rang... ng
Ia da cheI. Chung II khng Ihay co bang chung nao ve su
quan Iam den nhan vIen cua Cohn. ng Ia cung khng bao
gIo Iam gi de phaI IrIen kha nang daI han hoac xay dung
hinh anh cua CoIumbIa PIcIures nhu Ia mI Ihe che IhaI su.
Ro rang Cohn quan Iam Iruoc heI den vIec Iro Ihanh mI
ng Irum dIen anh o HoIIywood (ng Ia nguoI dau IIen o
HoIIywood dam nhan haI chuc vu chu IIch va nha san xuaI
cung mI Iuc), hau nhu khng quan Iam den chaI Iuong va
danh IIeng cua CoIumbIa PIcIures Company.
72
Dng co ca
nhan cua Cohn co Ihe dua CoIumbIa PIcIures phaI IrIen
Irong nhIeu nam, nhung khng Ihe nao dan daI va Iruyen
cam hung cho cng Iy sau khI ng Ia qua doI. KhI Cohn
cheI, cng Iy mau chong Iac II, duoc cuu IhoaI nam 1973,
va sau cung bI ban cho CocaCoIa.
Nguoc IaI, WaII LIIas DIsney, ngay Irong ngay cuI doI
Iren gIuong benh, van IIep Iuc ngh cach de phaI IrIen
DIsney WorId o IIorIda.
73
WaII co Ihe cheI, nhung kha nang
dem IaI nIem vuI, nu cuoI va ca nhung gIoI nuoc maI cho
Ire em va moI nguoI cua DIsney se khng bao gIo cheI.
Trong suI cuc doI minh, WaII DIsney danh su quan Iam
den vIec phaI IrIen cng Iy va nhung kha nang cua no hon
100
101
nhIeu so voI Cohn IaI CoIumbIa. CuI nhung nam 1920,
ng Ia Ira Iuong cho cac nhan vIen nhIeu hon chnh ban
Ihan minh.
74
Dau nhung nam 1930, ng mo cac Iop hoc ve
nghe IhuaI cho cac hoa s phIm hoaI hinh, mo mI vuon
Ihu nho ngay IaI noI Iam vIec de gIup cac hoa s caI IhIen
ky nang ve dng vaI, IIen Iuc dau Iu va phaI IrIen nhung
cng nghe Iam phIm hoaI hinh moI nhaI. CuI nhung nam
1930, ng Ia nguoI dau IIen Irong nganh cng b che d
khen Ihuo ng ha p da n de Ihu hu I ca c Ia I nang ve cng Iy.
Trong Iha p nIen 19S0, ng mo chuong Irinh da o Ia o cho
nhan vIen mang Ien Ba n Ia Nguo I Ta o ra NIe m vuI. Trong
Iha p nIen 1960, ng Iha nh Ia p DIsney UnIversIIy nha m mu c
dch da o Ia o, dInh huo ng va Iruye n ba ca c Iu Iuo ng cu a cng
Iy. Nhu ng dIe u na y Ihi Harry Cohn khng bao gIo Ia m.
Ta I nhIen, WaII khng Ia o d ng h nhu ca c nha Ia nh da o
kha c Irong nghIen cu u cu a chu ng II. Su Iha I Ia cng Iy da
suy ye u Irong ga n 1S nam sau ca I che I cu a ng Ia, khI ca c
Iha nh vIen cng Iy cha y Io I cha y IuI ho I nhau: Trong Iruo ng
ho p na y, WaII se Ia m gi7.
7S
Nhung ca c ba ng chu ng cho Iha y
ra ng khng gI ng Cohn, WaII da Ia o ra m I Ihe che Io Io n
hon chnh ba n Ihan minh, m I Ihe che co Ihe IIe p Iu c pha I
IrIen nhIeu nam sau khI ng Ia qua doI. Cung IhoI gIan
CoIumbIa khng co n I n Ia I nhu m I Ihu c Ihe d c Ia p, WaII
DIsney Company da co m I cu c chIe n da u Iha nh cng Iruo c
m I ke hoa ch mua Ia I. Ca c nha qua n Iy va ca c Iha nh vIen gIa
dinh DIsney co Ihe de da ng kIe m duo c ha ng IrIe u dIa Io I
nhua n c phIe u ne u vIe c mua Ia I do Iha nh cng. Nhung vo I
ho DIsney pha I duo c I n Ia I nhu m I Ihu c Ihe d c Ia p. Trong
Io I gIo I IhIe u cho cu n sa ch Ta n pha vng qu c th n thoa i
(mIeu Ia chI IIe I ve vu vIe c na y), |ohn TayIor vIe I:
VIec chap nhan IoI de nghI mua IaI Ia dIeu gi do khng
Ihe Iuong Iuong nI. WaII DIsney CorporaIIon khng
phaI Ia mI cng Iy binh Ihuong Iap ra ch de Iim
kIem IoI nhuan II da cho cac c dng. DIsney cung
khng don Ihuan Ia mI Ihuong hIeu... Cac nha Ianh
dao cng Iy coI DIsney Ia mI Iuc Iuong gop phan Iao
nen Ihe gIoI Iuong Iuong cua Ire em Ioan cau. T chuc
nay da Iro Ihanh mI phan cua van hoa My. Ho da IIn
Iuong va Ihuc hIen mI su mang quan Irong khng
kem vIec Iim kIem IoI nhuan, do Ia su mang In vInh
cac gIa IrI My.
Nhu Ihe, DIsney IIep Iuc vung buoc IIen Ien Irong Ihap
nIen 1980 va 1990, mI Ian nua Ihap sang ngon Iua Iruyen
Ihng cua WaII may chuc nam ve Iruoc. Nguoc IaI, cng Iy
cua Cohn chang co gi de ma gin gIu, bao In ca. Chang co
aI cam Ihay CoIumbIa phaI Iun duoc duy Iri nhu Ia mI
Ihe che rIeng bIeI. Neu cac c dng co Ihe Ihu duoc nhIeu
IIen hon neu ban cng Iy nay dI, Ihi chac ho cung da Iam
dIeu do rI.
THNG l P CHO CA C CEO,
CA C NHA QUA N LY , CA C NHA KlNH DOANH
MI Irong nhung buoc quan Irong nhaI ban can Iam de
xay dung duoc mI cng Iy Iruong In chnh Ia su Ihay dI
102
103
ve cach nhin, chu khng phaI Ia mI hanh dng cu Ihe nao
ca. O nhung chuong IIep Iheo chung II se IIep Iuc Irinh
bay nhung phaI hIen moI IIen quan den cac hanh dng, cac
buoc dI cu Ihe. Tuy nhIen, de co Ihe Ian dung II da nhung
dIeu nay, ban can phaI co mI khuynh huong suy ngh
dung dan. Va do chnh Ia dIeu ma chuong 2 nay mun guI
den cac ban. Chung II ch yeu cau, doI hoI cac ban co su
Ihay dI IrIeI de, su Ihay dI mang Inh cach mang Irong
suy ngh.
Truoc cuc cach mang khoa hoc cua NewIon, nguoI Ia
gIaI Ihch Ihe gIoI xung quanh mI cach don gIan rang
Thuong de Iao ra moI Ihu, Chua Ia mI Ihe Iuc Ioan nang.
Nhung vao Ihe ky XVII, nguoI Ia da noI: Khng, khng
phaI vay. DIeu Thuong de Iam ch Ia daI vao mI Ihe gIoI
voI nhung nguyen Iac, va chung Ia phaI kham pha ra nhung
nguyen Iac ay. Thuong de khng Iao ra moI quyeI dInh.
NgaI ch Iao ra nhung qua Irinh va nhung nguyen Iac.
76
Tu IhoI dIem do, con nguoI baI dau Iim kIem nhung dng
Iuc co ban, nhung nguyen Iac cho Ioan he Ihng. Do chnh
Ia cuc cach mang cua NewIon.
MI cach Iuong Iu, cuc cach mang cua DarwIn cung cho
chung Ia mI su Ihay dI Io Ion Irong suy ngh ve cac IoaI
sInh vaI va IIch su Iu nhIen su Ihay dI nay cung dem IaI
nhung keI qua Iuong Iu nhu nhung dIeu Ia Ihay o cac cng
Iy hang dau. Truoc IhoI DarwIn, nguoI Ia cho rang Thuong
de Iao ra cac IoaI sInh vaI rIeng bIeI, mI IoaI co mI vaI Iro
rIeng Irong Ihe gIoI: gau Bac cuc co mau Irang, meo keu
gu...gu.., chIm c do co nguc mau do vi Thuong de da Iao
ra nhu vay. Con nguoI co nhu cau gIaI Ihch Ihe gIoI xung
quanh bang cac gIa dInh co aI do da sap xep moI vIec cho
phu hop voI he Ihng sInh IhaI cua chung Ia. Nhung Iheo
cac nha sInh vaI hoc Ihi moI vIec khng dIen ra nhu vay.
Thay vi ke ro ra rang IoaI chIm c do co caI c mau do (noI
gIo IIme IeIIIng), chung Ia suy ngh ve mI qua Irinh IIen
hoa (gen dI Iruyen, DNA, khac bIeI va dI bIen gen, chon
Ioc Iu nhIen) cuI cung da Iao nen IoaI chIm c do voI hinh
dang nhu Iren de Ihch nghI hoan Ioan voI he sInh IhaI ben
ngoaI.
77
Ve dep va cac chuc nang cua Ihe gIoI Iu nhIen baI
ngun Iu mI qua Irinh IIem an, mI co che IInh Ie va phuc
Iap cua mI caI dng h hoan hao nhaI.
Tuong Iu nhu vay, chung II mong cac ban Ihay duoc
Ihanh cng cua cac cng Iy hang dau I nhaI Ia mI phan
xuaI phaI Iu cac qua Irinh IIem an va cac dng co cI IoI
ben Irong cac I chuc, khng he Ia keI qua cua mI y Iuong
v daI hay mI nha Ianh dao voI nhung quyeI dInh v daI
nao heI. Neu ban mun xay dung va quan Iy mI cng Iy,
chung II mong ban ngh ve vIec xay dung mI san pham
hang dau, Iim kIem nhung pham chaI Ianh dao hang dau
I dI, va hay ngh nhIeu hon ve vIec hinh Ihanh mI I chuc
hang dau cung nhu cac dac Inh can IhIeI cua no.
ThaI su chung II yeu cau o ban mI su Ihay dI can ban
Irong suy ngh, Iuong Iu nhu nhung Ihay dI can IhIeI de...
Iap ra nuoc My vao hI Ihe ky XVIII. Truoc khI co nhung
Ihay dI mang Inh cach mang Irong Iu duy chnh IrI o Ihe
ky XVII va XVIII, nguoI Ia cho rang su phn IhInh cua mI
quc gIa chau u phu Ihuc phan Ion vao vI quan vuong
104
10S
cua quc gIa do. Neu vI quan vuong do v daI, Ia mI nha
Ianh dao khn ngoan Ihi quc gIa do se Iruong IhInh.
Bay gIo chung Ia se so sanh khun mau noI Iren voI
phuong phap duoc su dung khI Iap ra nuoc My. Cau hoI
quan Irong nhaI o HI nghI Lap hIen 1787 khng phaI Ia
AI se Ia Tng Ihng7 AI se Ianh dao7 AI Ia nguoI khn
ngoan nhaI7. Nguoc IaI, nhung nguoI sang Iap ra nuoc My
Iap Irung vao cac cau hoI nhu sau: Can co nhung qua
Irinh nhu Ihe nao de co nhung Tng Ihng II sau khI IaI
ca chung Ia o day deu da qua doI7 Chung Ia mun xay
dung mI daI nuoc Iau daI nhu Ihe nao7 Quc gIa nay dua
Iren nguyen Iac nao de van hanh7 Can xay dung nhung
huong dan va co che nao de xay dung duoc daI nuoc ma
chung Ia mong uoc7.
Thomas |eIIerson, |ames MadIson va |ohn Adams deu
khng phaI Ia nhung nha Ianh dao hang dau Iheo phong
cach: TaI ca phu Ihuc vao II!
78
Nguoc IaI ho Iao ra mI
ban HIen phap, Iheo do ho va IaI ca nhung nguoI Ianh dao
Irong Iuong IaI phaI phu Ihuc vao no. Ho Iap Irung vao
vIec xay dung mI daI nuoc, Iu bo hinh mau ve mI quan
vuong! Ho Iheo phuong phap kIen Iruc, Ihuc su Ia nhung
nguoI Iao ra dng h.
Nhung xIn Iuu y, day khng phaI Ia mI caI dng h Iheo
co che Ianh Iung Iheo kIeu NewIon hay DarwIn, ma chIec
dng h nay duoc Iap nen Iren y Iuong va gIa IrI cua con
nguoI, duoc Iap nen Iren nhu cau va cam hung cua con
nguoI. Do Ia caI dng h voI mI IInh Ihan cu Ihe.
Va dIeu do dan chung II den cI Iru Ihu haI Irong cac
keI qua Iim kIem duoc: khng ch don Ihuan Iam nen mI
caI dng h baI ky, can Iao ra mI IoaI dng h rIeng bIeI.
Mac du kch co, kIeu dang, co che va nhIeu Ihuc Inh khac
cua nhung chIec dng h nay co Ihe khac nhau o mI cng
Iy hang dau, chung II van co Ihe nhan Ihay chung deu
chIa se mI s dac dIem chung nhaI dInh. Chung II se Ian
IuoI mIeu Ia nhung dac dIem do Irong cac chuong IIep Iheo
cua cun sach nay. Luc nay, dIeu quan Irong ban can nho
Ia: mI khI ban da Ihay dI quan dIem Iu bao gIo sang
Iao dng h, Ihi hau heI nhung dIeu can IhIeI de Iao nen
mI cng Iy hang dau deu co Ihe hoc duoc. Chang can ngI
cho co hI hay mI y Iuong v daI nao ca. Cung khng can
IIn vao quan dIem saI Iam rang can co mI nha Ianh dao
v daI de co duoc mI cng Iy Ihanh cng. Khng co gi Ia
b maI o day ca. ThaI ra, mI khI ban va nhung nguoI cng
Iac voI ban da hoc va nam duoc nhung dIeu co ban, Ihi
hoan Ioan ban co Ihe baI dau cng vIec Iao nen mI cng
Iy hang dau.
106
107
NOI KHNG VOI CHU HOAC
(NOI CO VOI CHU VA)
Ban co Ihe Ihay rang chung II se Ihuong
xuyen su du ng bIe u Iuo ng amduong Irong IrIe I ho c Trung
Qu c Irong pha n co n Ia I cu a cu n sa ch na y. Chu ng II co
chu y su du ng bIe u Iuo ng na y nha m pha n a nh m I da c Inh
quan Iro ng cu a ca c cng Iy ha ng da u: Ho khng bao gIo
d ng y vo I chu HOA C m I quan dIe m duy Iy khng cha p
nha n ca c nghIch Iy , khng cha p nha n haI ye u I hay y Iuo ng
Ira I nguo c cu ng d ng Iho I I n Ia I. Quan dIe m na y ba I nguo I
Ia IIn ra ng m I va I pha I Ia A hoa c B, chu khng Ihe Ia ca haI.
Co Ihe Iha y quan dIe m na y Irong nhu ng cau sau:
Ban co Ihe Ihay dI HOC n dInh.
Ban co Ihe bao Ihu HOC Iao bao.
Ban co Ihe chon chI ph Ihap HOC chaI Iuong cao.
Ban co Ihe cho phep nhan vIen Iu quan va sang Iao,
HOC co duoc su nhaI quan va quan Iy.
Ban co Ihe dau Iu cho Iuong IaI HOC phaI IrIen Irong
ngan han.
Ban co Ihe ap dung ke hoach HOC mo mam Iim co
hI.
Ban co Ihe dem IaI IoI nhuan cho cac c dng HOC
Iao ra cac phuc IoI cho xa hI.
Ban co Ihe mang pham chaI Iy Iuong (Ihuc day boI
cac gIa IrI) HOC Ihuc dung (Ihuc day boI IoI nhuan).
Thay vi chIu anh huong boI quan nIem nay, cac cng Iy
hang dau Iun ap dung chu VA mI quan nIem cho phep
nguoI Ia co duoc ca haI cuc dI Iap cung mI Iuc. Thay vi
phaI chon Iua A hoac B, ho se Iim cach de co duoc ca A va
B. KhI chung Ia dI vao chI IIeI o cac chuong IIep Iheo, cac
ban, gIng nhu chung II, cung se gap phaI hang IoaI nghIch
Iy, mau Ihuan Irong cac cng Iy hang dau, v du nhu:
MI mI: Tuy nhien, mI khac:
co nhung muc IIeu vuoI ra ngoaI
IoI nhuan
VA van Iheo duI IoI nhuan
co Iu Iuong c I Io I c dInh VA va n co nhung Ihay d I
va chuyen d ng da ng ke
ba o Ihu d I vo I Iu Iuong c I Io I VA Ia o ba o, chap nha n ru I ro
co hoaI ba o, dInh huo ng va Ia m
nhin xa
VA mo mam, Ihu nghIem Iim
co hI
co he Ihng ca c mu c IIeu
Iham vong
VA qua Irinh phaI IrIe n IIen ho a,
Iung buoc
chon cac nha quan Iy chu Irong
de n ca c gIa IrI c I Io I
VA chon ca c nha quan Iy Iim kIem
su Ihay dI
kIem soaI Iheo Iu Iuong VA co su Iu chu Irong va n ha nh
van ho a cng Iy cha I che
(nhu mI In gIao)
VA co kha nang Ihay d I
va Ihch nghI
da u Iu va o da I ha n VA do I ho I nhung ke I qua I I
Irong ngan han
mang Inh IrIe I Iy , ga n vo I Ia m
nhin va hoaI bao Irong Iuong IaI
VA su van hanh hang ngay
hoan hao den Iung chI IIeI
I chuc gan IIen vo I m I Iu Iuong
cI IoI
VA

I chuc Ihch nghI voI
mI Iruong

108
HON CA LO I NHU N
109
O day, chung II khng ch noI ve su can bang. Can
bang ham y Ihoa hIep, S0S0. Thuc ra, mI cng Iy hang
dau khng Iim kIem su can bang gIua ngan han va daI han,
gIua Iy Iuong va IoI nhuan, gIua nhung Iu Iuong cI IoI va
nhung Ihay dI. Nguoc IaI, no Iim cach van hanh hoan
ha o ca Irong nga n ha n va da I ha n, vu a mang Inh Iy
Iuong, vua co IoI nhuan cao nhaI, vua gIu duoc cac gIa IrI
cI IoI, vua co nhung Ihay dI IrIeI de de Ihch nghI. NoI
ngan gon, mI cng Iy hang dau khng mun Irn Ian am
va duong Iha nh m I vo ng Iro n kho phan bIe I ca I na o
nhIeu hon, ma no mun daI duoc am va duong ro rang,
cung mI Iuc, va moI Iuc.
Nghe co ve phI Iy va kho Ihuc hIen7 Dung Ia nhu vay.
Nhung, nhu I. ScoII IIIzgeraId da noI: MI dau oc Ihng
mInh sIeu vIeI phaI co kha nang nam gIu haI y Iuong IraI
nguoc cung mI Iuc, ma van co Ihe phan Ich chung.
79
Do
chnh Ia dIeu ma cac cng Iy hang dau co Ihe Iam duoc.
CHUONG BA
HON CA LOI NHUN
Nhu ng nguyen Ia c co ba n cu a chu ng II va n khng he Ihay
d I Iu khI nhu ng nguo I sa ng Ia p cng Iy Ia o ra chu ng. Chu ng
II phan bIeI ro cac gIa IrI cI IoI va cac Ihuc hanh. Cac gIa
IrI cI IoI khng bao gIo Ihay dI, Irong khI cac Ihuc hanh co
Ihe Ihay dI. Chung II Iun y Ihuc ro rang IoI nhuan du co
quan Iro ng bao nhIeu nu a, va n khng pha I Ia nguyen nhan
cho su In IaI cua cng Iy HewIeIIPackard, nguoc IaI, cng Iy
na y I n Ia I vi nhIe u nguyen nhan co ba n kha c nu a.
|OHN YOUNG, nguyn CEO, Hewlett-Packard, 1992
80
Cng vIe c kInh doanh cu a chu ng II Ia nha m ba o I n, gin gIu
va pha I IrIe n do I s ng cu a con nguo I. Ta I ca ca c ha nh d ng
cu a chu ng II de u pha I duo c da nh gIa qua vIe c da I duo c
nhu ng mu c IIeu Iren.
MLRCK & COMPANY, Hng dn quan tr ni b, 1989
81
DIeu ky dIeu o cng Iy Iord Ia vIec daI IoI nhuan dang sau
con nguo I va sa n pha m.
DON PLTLRSLN, nguyn CEO, Ford, 1994
82
110
HON CA LO I NHU N
111
Trong dIp ky nIem mI Iram nam Ihanh Iap,
Merck & Company cho xuaI ban mI cun sach voI Iua de
Cac gia tr va hoai bao: Mt th ky Merck. Ban de y Ihay
gi o day7 Tua de cun sach khng de cap den nhung dIeu
cng Iy Merck da Iam. Cng Iy co Ihe daI Ien sach Ia: T
hoa cht n dc phm - mt th ky Merck hay Mt trm
nm kinh doanh thanh cng cua Merck, nhung nguoI Ia da
khng Iam nhu Ihe. Thay vao do, Iua de cun sach nham
nhan manh rang cng Iy da duoc huong dan va Iruyen
cam hung boI mI s Iy Iuong va chuan muc nhaI dInh.
Nam 193S (hang Ihap ky Iruoc khI nhung Iuyen ngn ve
gIa IrI Iro nen ph bIen), George Merck II da dIen Ia cu Ihe
nhung IIeu chuan do khI Iuyen b: |Chung II] Ia nhung
nguoI hoaI dng Irong mI nganh cng nghIep, IhaI su bI
IhI Ihuc boI nhung Iy Iuong ve IIen b Irong y hoc va phuc
vu con nguoI
83
. Nam 1991 Iuc Ia sau do S6 nam, Iuong
duong voI ba Ihe he Ianh dao, gIam dc dIeu hanh cua
Merck, ng P. Roy VageIos cung co Iuyen b Iuong Iu: Tren
IaI ca moI Ihu, hay ghI nho rang Ihanh cng Irong kInh
doanh cua chung II cung dng ngha voI vIec chIen Ihang
benh IaI va vIec gIup do cho IoaI nguoI.
84
VoI nhung Iy Iuong do, co gi Ia ngac nhIen khI Merck
phaI IrIen va phaI mIen ph MecIIzan mI IoaI duoc pham
chua IrI chung mu Ioa cho hon mI IrIeu nguoI Iu cac nuoc
Ihuc Ihe gIoI Ihu ba (benh do mI IoaI vI khuan ky sInh
Iren cac m co Ihe, dan dan chuI vao maI va gay chung mu
Ioa). MI IrIeu khach hang IhaI su Ia mI IhI Iruong rng
Ion, Iru mI dIeu Ia nhung khach hang nay khng du IIen
de mua san pham. HIeu duoc rang du an nay co Ihe khng
dem IaI nhIeu IoI nhuan nhin Iu gIac d dau Iu nhung
cng Iy van quyeI dInh san xuaI voI hy vong cac co quan
Chnh phu hoac mI ben Ihu ba se mua va phan phI IoaI
Ihu c na y. Tuy nhIen, dIe u do khng xa y ra, va Merck
quyeI dInh se phaI mIen ph IoaI Ihuc nay cho nhung aI
can no.
8S
Merck cung Iham gIa Iruc IIep vao nhung n Iuc
phan phI Ihuc (bang chI ph cua chnh cng Iy) nham
dam bao rang IoaI duoc pham nay IhaI su den Iay hon mI
IrIeu benh nhan dang raI can co no.
KhI duoc hoI ve nguyen nhan de co nhung quyeI dInh
Iren, VageIos noI rang vIec Iu bo khng Iheo duI san pham
nay co Ihe se Iam nan Iong cac nha khoa hoc Irong cng Iy
nhung nguoI dang Iam vIec cho mI cng Iy Iung Iuyen
b mI cach heI suc ro rang ve muc IIeu kInh doanh nham
gin gIu va phaI IrIen doI sng con nguoI. ng Ia cung
binh Iuan:
KhI II den NhaI Ian dau IIen 1S nam ve Iruoc, cac
doanh nhan NhaI Ban da noI voI II rang cng Iy
Merck da mang Ihuc SIrepIomycIn IoI daI nuoc ho
sau ChIen Iranh Ihe gIoI Ihu haI de Ian dIeI can benh
Iao Iuc do dang hoanh hanh du dI o NhaI Ban. Dung
112
HON CA LO I NHU N
113
Ia chung II da Iam dIeu do, va khng he kIem duoc
mI xu IoI nhuan nao. Nhung ro rang vi vay ma ngay
nay Merck da Ia cng Iy duoc pham My Ion nhaI Iren
IhI Iruong NhaI Ban. KeI qua daI duoc Irong daI han
cua nhung hanh dng Iuong Iu khng phaI Iuc nao
cung ro rang, song, bang cach nao do, II ngh rang
dIeu do Iun mang IaI nhung keI qua xung dang cho
ba n.
CHU NGHA LY TUO NG THU C DU NG
(NO l KHNG VO l CHU HO C)
Co phaI nhung Iy Iuong Iao nen hinh anh cua cng Iy
Merck Iu nhung nam 1920 da Ihuc day vIec dua ra quyeI
dInh ve san pham MecIIzan7 Hay Merck ch don Ihuan Iam
dIeu do Iheo mI cach Inh Ioan Ihuc dung IIep IhI va kInh
doanh II hon Irong daI han7 Cau Ira IoI o day Ia: ca hai.
Ro rang Ia nhung Iy Iuong cua Merck da dong vaI Iro quan
Irong Irong quyeI dInh nay va cng Iy van se IIep Iuc Iam
nhu vay cho du co at c nhng li ch dai han trong
kinh doanh hay khng n a. Nhung ma I kha c, chu ng Ia
cung co Ihe Ihay Merck hanh dng dua Iren gIa dInh rang
hanh dng IhIen ch nhu vay bang cach nao do se dem IaI
keI qua kInh doanh II. Day Ia mI v du kInh dIen ve vIec
chu VA chIem uu Ihe so voI chu HOAC. Trong IIch su Iau
daI cua cng Iy nay, Merck da Iun Ihe hIen cung Iuc ca
Inh Iy Iuong va Inh Ihuc dung. Vao nam 19S0, George
Merck II da gIaI Ihch nghIch Iy nay nhu sau:
TI mun Irinh bay cac nguyen Iac ma cng Iy chung
II c gang Iheo duI va Ihuc hIen... Tom IaI Ia Ihe
nay: Chung II Iun ghI nho rang Ihuc Ia de cho
benh nhan, chu khng phaI Ia vi IoI nhuan. LoI nhuan
se den sau, va se Iun den neu Ia ghI nho dIeu do.
Chung Ia cang khac sau quan dIem Iren chung nao
Ihi IoI nhuan cang Ion chung do.
86
Thuc su, Merck Ia hinh anh mau muc IIeu bIeu cho chu
ngha Iy Iuong Ihuc dung cua cac cng Iy hang dau. NghIen
cuu cua chung II cho Ihay: yeu I co ban Irong b may
cua mI cng Iy hang dau Ia mI Iu Iuong cI IoI (core
IdeoIogy) cac gIa IrI cI IoI va y Ihuc ve muc IIeu vuoI Ien
Iren muc IIeu IoI nhuan Ihng Ihuong IaI ca nhung dIeu
nay dan daI, Iruyen cam hung cho moI nguoI Irong cng Iy
va co Inh chaI baI bIen Irong mI IhoI gIan daI. Trong
chuong nay, chung II se mIeu Ia, mInh hoa va chung mInh
rang yeu I co ban noI Iren cung In IaI mI cach day
nghIch Iy voI vIec cac cng Iy hang dau cung Ia nhung cng
Iy Iao ra IoI nhuan II nhaI.
Cac ban co Ihe phan bac: TaI nhIen mI cng Iy nhu
Merck ma Iuyen b Iheo duI cac Iy Iuong Ihi cung khng
co gi kho khan, vi Ihuc su ho san xuaI ra duoc pham chua
benh, gIam nhe dau don va cuu nguoI. Ly Ie cua ban raI
hay! Nhung Irong mI so sanh voI PIIzer mI cng Iy cung
Irong nganh duoc pham, cung co cac san pham Iuong Iu
chung II Ihay Merck Ihe hIen dng co mang Inh Iy Iuong
cao hon.
114
HON CA LO I NHU N
11S
Trong khI Merck daI Ien cho IIch su cng Iy Ia Gia tr va
hoai bao, PIIzer ch don gIan Ia Pfizer... Lch s tom tt cua
cng ty. Trong khI Merck Iuyen b mI cach ro rang va
khng khoan nhuong ve nhung Iy Iuong cua cng Iy qua
nhIeu Ihe he, maI den cuI nhung nam 1980 Ia moI Ihay
nhung phaI bIeu Iuong Iu o PIIzer. Va cung khng aI Ihay
PIIzer co nhung hanh dng Iuong Iu nhu cach Merck da
Iam dI voI cac san pham MecIIzan va SIrepIomycIn.
Trong khI G. Merck II dua ra mI quan dIem day nghIch
Iy (Ihuc Ia de cho nguoI benh, IoI nhuan se den sau),
|ohn McKeen chu IIch cua PIIzer, cung IhoI gIan do, IaI
dua ra mI caI nhin co phan khng can xung: Chung II
chu Iruong Iim kIem IoI nhuan Irong moI hoaI dng, voI IaI
ca kha nang cua minh.
87
Theo mI baI bao Iren Iap ch
Forbes, McKeen IIn rang IIen nhan rI Ia mI IaI san khng
sInh IoI mI cach raI dang Irach. Trong Iuc Merck Iap
Irung IIen bac dau Iu vao cac nghIen cuu va cac n Iuc
phaI IrIen san pham Ihuc chua benh, McKeen IIen hanh
mI chIen dIch dIen cung mua IaI 14 cng Iy Irong bn
nam, da dang hoa san pham o nhIen Inh vuc khac nhau,
Iu san pham nng IraI, san pham ve sInh cho phu nu, san
pham dao cao rau, va ca chaI Iao mau son nua. Ly do7 De
Iao ra nhIeu IoI nhuan hon, baI ke Ia kInh doanh maI hang
gi. TI mun kIem duoc S IoI nhuan Iren mI Iy dIa dau
Iu vao ban hang hon Ia kIem duoc 10 IoI nhuan Iren vIec
dau Iu 300 IrIeu dIa vao cac san pham Ihuc chua benh,
McKeen noI vay. Chung II khng co y Iranh Iuan ve chIen
Iuoc o day (gIua haI IoaI chIen Iuoc: da dang hoa san pham
Ihng qua mua IaI sap nhap va Iap Irung caI IIen Ihng
qua R&D). Chung II ch mun neu Ien rang Irong IhoI gIan
nay cng Iy PIIzer da co dInh huong kInh doanh chay Iheo
IoI nhuan mI cach Ihuc dung nhIeu hon Ia cng Iy Merck.
TaI nhIen, mI cng Iy o Iam co cua Merck co Ihe chap
nhan duoc vIec Iheo duI cac Iy Iuong cao ca. Vao nam
192S, khI G. Merck II IIep nhan cng Iy Iu nguoI cha, cng
Iy na y da co m I Ioa I ca c Iha nh cng ve kInh doanh duo c ghI
nha n, vo I m I su c ma nh va quy m da ng ke ve Ia I chnh.
Nhu va y, pha I chang Iheo du I m I Iy Iuo ng ch Ia m I Ihu
gi do xa hoa ma ch nhu ng cng Iy Iha nh cng nhu Merck
mo I co Ihe kham n I7 Cau Ira Io I Ia khng. NghIen cu u cu a
chu ng II cho Iha y ra ng nhu ng Iy Iuo ng cao ca , nhu ng Iu
Iuo ng c I Io I Ihng Ihuo ng hinh Iha nh va I n Ia I o nhu ng
cng Iy ha ng da u ngay Iu khI ho co n dang pha I va I I n,
Iranh da u va I va de I n Ia I Iren IhI Iruo ng. Ha y xem xe I haI
v du : Sony Irong gIaI doa n mo I Iha nh Ia p cng Iy va Iord
Irong khung hoang mang Inh quyeI dInh hI nam 1983.
KhI Masaru Ibuka khoI nghIep Sony Irong bI canh daI
nuoc NhaI Ban IhaI baI va bI Ian pha nang ne sau ChIen
Iranh Ihe gIoI Ian Ihu haI, ng Ia phaI Ihue mI can phong
Ing daI dIen IhoaI khng aI dung den Irong mI dng daI
d naI cua mI cua hang bI bom va chay o Tokyo, noI do,
voI von ven bay nhan vIen va 1.600 dIa IIen IIeI kIem ca
nhan, ng Ia baI dau Iam vIec. Dau Ia uu IIen dau IIen cua
ng7 Can Iam gi Iruoc heI: Tim ngun IIen maI, xac dInh
IoaI hinh kInh doanh, Iung ra san pham moI hay phaI IrIen
khach hang7
116
HON CA LO I NHU N
117
Thuc su Ia Ibuka co Iap Irung vao IaI ca nhung vIec do.
Nhung ng Ia con Iam Ihem mI vIec khac raI dang Iuu y
dI voI mI cng Iy dang hang ngay phaI vaI In voI nhung
kho khan de I n Ia I: ng Ia Ia p ra m I Iu Iuo ng cho cng Iy
mo I Iha nh Ia p cu a minh. Nga y 7S1946, chua de n 10 Iha ng
sau khI Io I Tokyo va ra I Iau Iruo c khI huy d ng duo c m I
Iuo ng IIe n ma I da ng ke ng da soa n ra m I Io qua ng ca o
da I cho cng Iy, Irong do co doa n sau (Iuo c dIch):
Neu co Ihe IhIeI Iap cac dIeu kIen Iheo do con nguoI
co Ihe gan keI voI IInh Ihan Iam vIec Iheo nhom va
Ihe hIen II da kha nang ky IhuaI cua ho... Ihi mI I
chuc nhu vay co Ihe dem IaI nIem vuI va hanh phuc
Ion Iao... Nhung aI co suy ngh nhu Ihe se Iap hop voI
nhau mI cach hoan Ioan Iu nhIen de Ihuc hIen cac
Iy Iuong nay...
MU C TlU CU A CNG TY
ThIeI Iap mI noI Iam vIec o do cac ky su co Ihe cam
Ihay nIem vuI cua caI IIen cng nghe, y Ihuc duoc
nhIem vu dI voI xa hI va Iam vIec cho den khI ban
Ihan cam Ihay haI Iong.
Theo duI cac hoaI dng nang dng Irong cng nghe
va san xuaI nham IaI IhIeI NhaI Ban cung nhu nang
cao nen van hoa cua daI nuoc.
Ap dung cng nghe cao vao doI sng daI chung cua
xa hI.
HUO NG D N V QUA N LY
Chung II se IoaI bo hoan Ioan baI cu su Iheo duI IoI
nhuan baI cng nao, nhan manh vIec doI hoI cng
vIec Ihuc chaI, va khng ch Iheo duI vIec Iang Iruong
don Ihuan.
Chung II chap nhan cac kho khan ve ky IhuaI, Iap
Irung vao cac san pham voI ky IhuaI cao, huu dung
dI voI xa hI, du s Iuong I hay nhIeu dI nua.
Chung II cam keI huong ve kha nang, muc d hoan
Ihanh cng vIec cung nhu nhung Inh cach ca nhan
nham Iao dIeu kIen de mI ca nhan Ihe hIen II da
kha nang va ky nang cua minh.
Hay dung IaI va suy ngh dI dIeu ve vIec nay. Ban bIeI
co bao nhIeu cng Iy Ihe hIen IInh Ihan Iy Iuong o buoc
khoI nghIep nhu vay7 Co may nha sang Iap ngh den nhung
gIa IrI cI IoI va co y Ihuc ve muc IIeu ro rang nhu vay ngay
Iu khI con phaI c gang kIem du Iuong IIen maI de doanh
nghIep co Ihe In IaI. Co bao nhIeu cng Iy ngay Iu Iuc
chua xac dInh duoc se san xuaI ra san pham gi ma da co
Ihe xac dInh ro rang Iu Iuong chu dao Irong kInh doanh
nhu vay7 Neu ban dang o nhung buoc dau cua vIec xay
dung va phaI IrIen cng Iy va van con y dInh Iri hoan vIec
xac dInh ro Iu Iuong cua cng Iy cho den khI daI duoc
nhung Ihanh cng dau IIen, Ihi ban nen Ihay dI quan
nIem do khI xem xeI Iruong hop cua cng Iy Sony. Chung
II cho rang Iu Iuong cua cng Iy ma Ibuka da Iap ra Iu raI
118
HON CA LO I NHU N
119
som gop phan quan Irong vao su phaI IrIen cua cng Iy
Sony sau nay.
Nam 1976, Irong cun sach Tm nhn Sony (Sony VIsIon),
NIck Lyons da nhan xeI: nhung Iy Iuong dua ra Irong Io
qua ng ca o no I Iren da da n da I cng Iy Irong su I 30 nam
qua, ch duo c dIe u chnh m I chu I khI Sony pha I IrIe n vo I
m I I c d da ng kInh nga c. 40 nam sau khI Ibuka da I bu I
vIe I nhu ng do ng qua ng ca o Iren, CLO AkIo MorIIa Ia p Ia I y
Iuo ng do Irong m I Iuyen b nga n go n, Ihanh nha vo I IIeu
de Tinh th n tin phong Sony (Sony PIoneer SpIrII) nhu sau:
Sony Ia nguoI IIen phong va khng bao gIo chIu dI
sau nguo I kha c. Trong qua Irinh pha I IrIe n, Sony mu n
phuc vu ca Ihe gIoI nay. Sony Iun Iim kIem nhung
gIa IrI moI me va chua duoc kham pha... Sony co
nguyen Iac In Irong va khuyen khch kha nang ca
nhan... Iun c gang khaI Ihac II da kha nang cua
mI nguoI. Do Ia Iuc Iuong chu chI cua Sony.
Hay xem cng Iy Kenwood, cng Iy so sanh cua Sony
Irong nghIen cuu cua chung II. Chung II da c Ihu Ihap
Iruc IIep Iu Kenwood baI cu IaI IIeu nao IIen quan den IrIeI
Iy, gIa IrI, hoaI bao va Iy Iuong cua cng Iy. Cau Ira IoI Iu
Kenwood Ia ho khng he co mI IaI IIeu nhu vay, va ho ch
don gIan dua cho chung II mI s bao cao Ihuong nIen
gan day nhaI. Chung II cung c Iim nhung IaI IIeu Iuong
Iu Iu cac ngun ben ngoaI cng Iy, nhung cung khng co.
Cung khng co chung cu gi cho Ihay Kenwood co mI Iu
Iuong nhaI quan, nI IrI Iap ra Iu gIaI doan khoI nghIep
nhu Sony. Trong khI chung II co Ihe Iim duoc raI nhIeu
sach vo, baI vIeI, IaI IIeu Iu ca nhung ngun ben Irong va
ben ngoaI ve Iu Iuong kInh doanh cua Sony, Ihi chung II
hau nhu khng Iim Ihay nhung Ihu Iuong Iu ve Kenwood.
Hon nu a, chu ng II co nhu ng chu ng cu chu ye u cho
Ihay su chuyen hoa Iruc IIep cac Iu Iuong cua Sony Ihanh
cac dac Inh va Ihuc hanh huu hinh, chang han nhu nen
van hoa mang Inh ca nhan cao d, va mI cau Iruc phan
quyen (mI cach Iuong dI so voI nhung cng Iy NhaI Ban
kha c), va nhu ng ca ch Ihu c ha nh pha I IrIe n sa n pha m
hoan Ioan xa Ia so voI nhung nghIen cuu IhI Iruong Iheo
phong cach Iruyen Ihng. Ke hoach cua chung II Ia dan
daI IhI Iruong bang cac san pham moI chu khng phaI Ia
Iim hIeu xem IhI Iruong can san pham gi... Thay vi nghIen
cuu IhI Iruong, chung II... Irau chuI san pham... va c
Iao ra IhI Iruong cho no Ihng qua vIec gIao duc va gIao
IIep voI cng chung. Nhung phong cach duoc Ihuc day boI
nhung Iu Iuong cI IoI nay da dua IoI mI IoaI cac quyeI
dInh Iung ra cac san pham vn khng co nhu cau ro rang,
chang han nhu may ghI am Iu Inh dau IIen o NhaI (19S0),
daI ban dan dau IIen (19SS), radIo bo IuI dau IIen (19S7),
may quay vIdeo su dung IaI nha dau IIen (1964), va may
Sony WaIkman (1979).
88
Ro rang Sony mong mun co nhung san pham Ihanh
cng, ho khng mun dI IIen phong de... pha san! Ly Iuong
ve IInh Ihan IIen phong nay co ngun gc Iu nhung ngay
dau cua cng Iy, raI Iau Iruoc khI cng Iy co IoI nhuan va
van gIu nguyen gIa IrI nhu Ia mI kIm ch nam cho cng Iy
120
HON CA LO I NHU N
121
suI gan nua Ihe ky qua. Dung Ia Sony da Iung san xuaI
cac mIeng dem nong Ih so va ca xup dau ngoI de cng Iy
co Ihe In IaI (chu ngha Ihuc dung), nhung cng Iy nay da
Iun mo uoc va huong moI n Iuc vao vIec Iao ra nhung
cng hIen mang Inh IIen phong (chu ngha Iy Iuong).
Bay gIo Ia hay xem xeI mI Iruong hop khac mI cng
Iy khng I dang ben bo vuc cua khung hoang. Dau nhung
nam 1980, Iord MoIor Co. dang gap phaI su canh Iranh
khc IIeI Iu cac dI Ihu NhaI Ban. Thu hinh dung ban o vao
vI IrI cua nhung nha quan Iy cap cao IaI Iord vao IhoI dIem
do: ho dang Ianh dao mI cng Iy I 3,3 Iy dIa (43 IrI gIa
IaI san) Irong ba nam. Ho phaI Iam gi7 Dau Ia uu IIen hang
dau Irong Iuc nay7
MI cach Iu nhIen, cac nha quan Iy o Iord ngay Iap Iuc
Ihuc hIen cac bIen phap khan cap de gIu cho cng Iy In
IaI. Nhung ho con Iam mI dIeu nua, mI dIeu raI Ia Iung
xeI Irong Iinh hinh khung hoang nghIem Irong cua cng Iy,
do Ia: ho dung IaI de xac dInh ro nguyen Iac chu dao, dan
duong cho cng Iy. Theo RoberI Schook (Iac gIa da nghIen
cuu va vIeI mI cun sach ve buoc ngoaI IIch su cua Iord
vao Ihap nIen 1980): Muc IIeu Ia nham dua ra duoc mI
Iuyen ngn Irong do noI cu Ihe cng Iy Iord MoIor In IaI
vi dIeu gi, daI dIen cho caI gi. DI khI nhung cuc Iranh
Iuan ve de IaI nay nghe co ve gIng nhu Irong mI Iop hoc
IrIeI hon Ia Irong mI buI hop ve kInh doanh.
89
(Chung
II khng Iim ra nhu ng ba ng chu ng cho Iha y cng Iy GeneraI
MoIors khI gap nhung kho khan Iuong Iu ve kInh doanh
va bI Ihua I dung IaI va Iranh Iuan ve cac Iu Iuong co
ban cua cng Iy nhu Iord da Iam). Qua Irinh Iren dem IaI
MVGP (MIssIon, VaIues, GuIdIng PrIncIpIes) (su menh gIa
IrI cac nguyen Iac chu dao) cua cng Iy Iord. Nguyen CLO
cua cng Iy, Don PeIersen da nhan xeI:
Chung II da Iranh Iuan raI nhIeu ve Ihu Iu Irong 3P
(con nguoI, san pham, IoI nhuan). KeI Iuan cuI cung:
Con nguoI phaI duoc uu IIen Iruoc heI, |sau do Ia san
pham, cuI cung moI den IoI nhuan].
Ban co Ihe hoaI nghI ve Ihu Iu Iren neu ban bIeI ro ve IIch
su cng Iy Iord, nhung xIn dung hIeu saI y chung II o day.
Chung II khng co y noI rang Iord Ia mI hinh mau ve
quan he gIu a nguo I Iao d ng va cha I Iuo ng sa n pha m.
Nguoc IaI, IIch su Iord da co vaI veI hoen Irong Inh vuc
nay: vu xung dI dam mau voI cng nhan Irong Ihap nIen
1930, vu n Iord PInIo Irong nhung nam 1970, v.v... Tuy
nhIen, chung II cho rang nhung c gang cua cac nha Ianh
dao Iord ve 3P nhu da noI o Iren Ia mI hanh dng kIp IhoI
nham Ihuc Inh IaI nhung Iu Iuong do Henry Iord khoI
xuong Iu nhung ngay khoI nghIep cng Iy. Cac nha Ianh
dao cng Iy Irong IhoI dIem noI Iren khng hoan Ioan Iao
ra nhung y Iuong moI, nhung ho Ihuc su da IhI mI Iung
gIo va dem IaI sInh kh cho nhung y Iuong da bI bo quen
Iau nay. Trong nhung ngay moI Ihanh Iap cng Iy, nam
1916, Henry Iord da noI ve mI quan he gIua 3P nhu sau:
TI khng IIn rang chung Ia nen kIem IoI nhIeu nhu
vay khI kInh doanh xe hoI. TI hon Ia co mI muc IoI
nhuan vua phaI, quan Irong Ia co s Iuong xe hoI ban
122
HON CA LO I NHU N
123
ra cao Ia duoc. So d vay Ia do II mun co nhIeu
khach hang co Ihe mua va su dung nhung IIen ch
cua xe hoI, cung nhu mun nhIeu nguoI Iao dng co
vIec Iam voI muc Iuong II hon IaI cng Iy. Day chnh
Ia haI muc IIeu cua cuc doI II.
90
PhaI chang day ch Ia nhung IoI Iuyen b n ao de Iam
vua Iong du Iuan7 Co Ihe. Nhung xIn hay nho rang, Iord
da gop phan Iam Ihay dI cach sng cua 1S IrIeu gIa dinh
nguoI My voI vIec Iung ra kIeu xe hoI binh dan ModeI T
(kIeu xe cua moI nguoI), da s gIam gIa den S8 Iu 1908
den 1916. Vao IhoI gIan do, cng Iy nhan duoc nhIeu don
hang hon muc ho co Ihe cung cap, va ho hoan Ioan co Ihe
Iang gIa san pham. Nhung Iord van IIep Iuc ha gIa, ngay
ca khI phaI dI maI voI mI don kIen cua c dng Iruoc
hanh dng nay.
91
Cung IhoI gIan nay, Iord manh dan ap
dung muc Iuong S dIa,ngay cho cng nhan gan gap haI
Ian so voI muc Iuong Irung binh cua nganh. DIeu nay Ihuc
su da gay s c va pha n n Irong gIo I sa n xua I va kInh
doanh xe hoI IhoI do.Trong cun sach Ford, RoberI Lacey
da ke IaI:
Tap ch Wall Street Journal cao buc Henry Iord ve
vIec pham nhung saI Iam ngo ngan ve kInh Ie, neu
khng noI Ia II ac, dIeu nay som mun se Iam In
haI den chnh ng Ia, nganh kInh doanh xe hoI va ca
xa hI nua. Theo Io bao nay Ihi Henry Iord voI
mong uoc ngay Iho ve phaI IrIen xa hI da IIem
nhIem nhung nguyen Iac IInh Ihan vao mI Inh vuc
ma IInh Ihan khng nen dnh vao. No qua Ia mI II
ac Io Ion, nhung nha san xuaI hang dau deu Ien an
va coI day Ia hanh vI ngu ngc nhaI Iu Iruoc IoI nay
Irong Ihe gIoI cng nghIep.
ThaI Ihu vI khI bIeI rang Henry Iord quyeI dInh nhu vay
mI phan do anh huong cua IrIeI gIa Iheo chu ngha Iy
Iuong RaIph WaIdo Lmerson, cu Ihe Ia baI IIeu Iuan n bu
(CompensaIIon) cua ng Ia. Tuy nhIen, Ia nguoI noI khng
voI chu HOAC, Iord Iheo duI chIen Iuoc Iren voI nhan
Ihuc ro rang rang Ira Iuong cao cho cng nhan cng voI gIa
ban xe ha se gIup ng Ia ban duoc raI nhIeu xe hoI ModeI
T. Thuc dung hay Iy Iuong7 Ca haI!
MI Ian nua, chung II xIn nhac IaI khng he xem Iord
ngang bang voI Merck va Sony ve maI nay, nhung ro rang
Ia khI so sanh voI GM, Iord Ihe hIen vIec duoc dan daI boI
mI Iu Iuong cI IoI Irong kInh doanh nhIeu hon. GM Ia mI
v du cho Ihay vIec ch don Ihuan co dInh huong Iap dng
h Ihi van Ia chua du. AIIred P. SIoan vI kIen Iruc su
Iruong cua cng Iy nay Ia mI nguoI mang dInh huong do
raI ro neI, song caI dng h ma ng Ia Iao ra IaI Ianh Ieo,
khng mang Inh nhan van, Ihuan Iuy kInh doanh va Ihuc
dung. PeIer I. Drucker, nguoI nghIen cuu raI ky ve GM va
AIIred P. SIoan Irong cun sach quan Irong Khai nim v
cng ty (ConcepI oI Ihe CorporaIIon) da Iom IaI nhu sau:
ThaI baI cua G.M nhu Ia mI Ihe che phan Ion Ia do
IhaI d ky IrI, Ihe hIen ro nhaI Irong cun hI ky cua
AIIred P. SIoan Nhng nm thang vi GM. Cun sach
124
HON CA LO I NHU N
12S
nay chu yeu noI ve cac chnh sach, cac quyeI dInh
kInh doanh, cau Iruc... Co Ie day Ia cun hI ky Ianh
Iung v cam mI cach co chu y nhaI Iu Iruoc den nay.
SIoan ch noI ve mI dIeu duy nhaI: DIeu hanh mI
doanh nghIep sao cho doanh nghIep do co Ihe san
xuaI hIeu qua, Iao ra cng an vIec Iam, IhI Iruong va
ban hang, va Iao ra IoI nhuan. NgoaI ra, doanh nghIep
Irong cng dng, doanh nghIep nhu cuc sng, nhu
mI Irung Iam quyen Iuc... IaI ca nhung dIeu do deu
IhIeu vang Irong Ihe gIoI cua SIoan.
92
Trong cun sach Quan tr: Nhim vu, trach nhim, thc
hanh, Drucker cho bIeI Ihem: GM da In IaI va Ihua huong
dI san cua SIoan. Theo IIeu chuan cua SIoan, GM da Ihanh
cng mI cach dang kham phuc. Nhung no cung da IhaI
baI nang ne.
93
TU TUO NG C T LO l:
KHA M PHA HUY N THOA l V LO l NHU N
Merck, Sony va Iord deu da cho chung Ia Ihay su In IaI
cua mI Iu Iuong cI IoI Ia mI yeu I can ban Irong IIch
su phaI IrIen cua cac cng Iy hang dau. Cung gIng nhu Iy
Iuong cua mI quc gIa, mI nha Iho, mI Iruong hoc, Iu
Iuong cI IoI cua mI cng Iy Ia mI b nhung cham ngn,
nguyen Iac co ban: Chung II Ia aI, chung II In IaI va daI
dIe n cho ca I gi. Theo ca ch cu a nhu ng nguyen Ia c da n
duong Irong Tuyn ngn c lp cua nuoc My (Chung II
coI nhung su IhaI sau day Ia hIen nhIen dung...), duoc
nhac IaI 87 nam sau Irong ban Gettysburg Address (... mI
quc gIa duoc hinh Ihanh Iren co so Tu do, Iun cng hIen
cho nguyen Iac moI nguoI sInh ra deu binh dang...), nhung
Iu Iuong nay Ia II quan Irong dI voI mI cng Iy, va hau
nhu khng bao gIo Ihay dI.
Vo I Sony, Iu Iuo ng na y xua I hIe n Iu Iu c mo I Iha nh Ia p. Vo I
Merck, no ba I ngu n Iu Ihe he Ia nh da o Ihu haI. Co n Irong
Iruo ng ho p cu a Iord, Iu Iuo ng na y co Ihe bI Ia ng quen Irong
m I Iho I gIan da I va ch Iro Ia I Irong nhu ng nam sau do .
Nhung Irong da s Iruo ng ho p, chu ng II Iha y ra ng nhu ng
Iu Iuong cI IoI khng ch Ia IoI Iuyen b don Ihuan, ma Ia
m I Iu c Iuo ng chu da o, go p pha n Ia o nen dIe n ma o cu a cng
Iy. Chung II se Irinh bay ky Iuong ve sac IhaI cua nhung
Iu Iuo ng c I Io I cu ng nhu haI Iha nh I cu a no : ca c gIa IrI c I
Io I va cac muc IIeu, nhung Iruoc heI xIn hay Iro IaI voI mI
Irong nhung phaI hIen hap dan nhaI sau day.
Nguo c Ia I vo I quan dIe m cu a ca c Iruo ng kInh doanh,
chung II khng he Ihay II da hoa IoI nhuan va IoI Iuc
cho c dng Ia yeu I Ihuc day co ban hay muc IIeu chnh
Irong suI IIch su cua cac cng Iy hang dau. Ho Iheo duI
mI IoaI muc IIeu, Irong do kIem IoI nhuan ch Ia mI muc
IIeu, va khng can IhIeI Ia muc IIeu s mI. DI voI cac
cng Iy nay, kInh doanh khng don Ihuan Ia mI hoaI
dng kInh Ie, mI phuong IIen kIem IIen. Tu Iuong cI IoI
cua chung vuoI Ien Iren nhung Inh Ioan va xem xeI kInh
Ie Ihng Ihuong. Va day Ia mau chI cua van de: cac cng
Iy hang dau co Iu Iuong cI IoI o muc d cao hon so voI cac
cng Iy so sanh Irong nghIen cuu cua chung II.
126
HON CA LO I NHU N
127
Phan Ich va so sanh Iung cap cng Iy mI cho Ia Ihay
noI chung cac cng Iy hang dau duoc Ihuc day boI Iu Iuong
nhIeu hon, I bI Ihuc day boI IoI nhuan hon neu so voI cac
cng Iy so sanh (17 cap so sanh Iren Ing s 18 cap cho
keI qua nhu vay xem bang A.4, Phu Iuc 3). Day chnh Ia
mI Irong nhung khac bIeI ro reI nhaI gIua haI nhom cng
Iy nay.
TaI nhIen, chung II khng he noI rang cac cng Iy hang
dau khng quan Iam den IoI nhuan va c dng. Chung II
noI cac cng Iy nay hon Ia cac Ihe che kInh Ie Ihng
Ihuong, chu khng noI khng phaI Ia. Ho Iheo duI IoI
nhuan, nhung ho cung Iheo duI nhung Iy Iuong Io dep,
nhIeu y ngha hon. TI da hoa IoI nhuan khng Ia muc IIeu
s mI cua ho, nguoc IaI ho Iheo duI cac muc IIeu de ra
mI cach co IoI nhaI ve kInh Ie. Cac cng Iy hang dau vua
Iheo duI cac Iy Iuong, vua Iao ra IoI nhuan.
bHa nn s|nH |c| |a d|eu k|en cn tH|et cHo mt cn ty tn ta|,
|a pHucn t|en de dat ducc nHun ket qua quan tron Hcn, nHun
no kHn pHa| |a muc d|cH sau cun c nH|eu cn ty Han du.
lc| nHun cun nHu kHn kH|, tHuc n, nucc un, va mau cua
cc tHe. CHun kHn pHa| |a muc d|cH cua cuc sn, nHun tH|eu
cHun tH| cuc sn kHn tHe tn ta| ducc.
Sau day Ia mI vaI v du cho Ihay cac cng Iy hang dau
da keI hop ca Iu Iuong va IoI nhuan o muc d cao hon,
Ihanh cng hon so voI cac cng Iy so sanh Irong nghIen
cuu cua chung II.
HewleII-Packard va Texas lnsIrumenIs
Hay hinh dung ban o vI Ir cua DavId Packard vao ngay
831960. Ba nam Iruoc, Ian dau IIen cng Iy ban ban c
phIeu ra IhI Iruong. Cuc cach mang dIen Iu da dem IaI su
phaI IrIen bung n cho cng Iy. Da Iung vaI In voI raI
nhIeu Ihach Ihuc cua su Iang Iruong, song ban quan Iam
dac bIeI IoI vIec xay dung mI dI ngu quan IrI IaI nang Iu
nI b cng Iy, vi ban IIn Iuong chnh sach de baI Iu nI
b Ia mI phan cI IoI Irong co che cng Iy. Vi vay, ban de
xuaI mI chuong Irinh phaI IrIen quan IrI cua cng Iy HP
voI quan dIem day se Ia yeu I quyeI dInh cho su phaI IrIen
Irong daI han. Ban chuan bI mI baI noI chuyen khaI mac
voI nhung nguoI chIu Irach nhIem Ihuc hIen chuong Irinh
nay, Irong do ban mun dua ra mI Ihng dIep mang Inh
chu dao cho ho Irong vIec dao Iao cac Ihe he quan Iy o
cng Iy. Ban se noI gi7
Sau vaI IoI phI I, Packard da noI nhu sau:
TI mun Irinh bay xem IaI sao |ng Ia nhan manh]
cng Iy chung Ia In IaI, IaI sao chung Ia co maI o
day7 Theo II, nhIeu nguoI da saI Iam khI cho rang
mI cng Iy Iap ra ch Ia de kIem IIen. ThaI ra do ch
Ia mI keI qua quan Irong cua su In IaI cua cng Iy,
va Ia can dI sau Iim hIeu Iy do chnh yeu cua su In
IaI nay. KhI xem xeI dIem do, chung Ia khng Ihe
khng dI den keI Iuan rang: mI nhom nguoI Iap hop
nhau IaI va hinh Ihanh mI Ihe che (ma nguoI Ia goI
Ia cng Iy) nham gIup ho Iam duoc dIeu ma Iung
128
HON CA LO I NHU N
129
nguoI khng Ihe Iu minh Iam voI Iu cach ca nhan
duoc do Ia dong gop cho xa hI mI cum Iu co Ie
Ia nghe raI nham chan, nhung Ihuc su Ia mI dIeu heI
suc co ban, chu yeu. KhI nhin xung quanh, cac ban
van co Ihe Ihay nhung nguoI ch quan Iam den IoI
nhuan, ngoaI ra khng con Ihu gi khac, nhung nhin
chung nhung dng co Ihuc day IIem an da s baI
ngun Iu mong mun Iam mI dIeu gi do mI san
pham, mI dIch vu, noI chung Ia Iao ra mI gIa IrI. Va
voI suy ngh do, chung Ia hay ban bac xem IaI sao
cng Iy HP In IaI... Ly do IhaI su cua su In IaI nay
Ia vIec chung Ia co Ihe cung cap mI caI gi do heI suc
dc dao |day chnh Ia su dong gop].
94
Nhung nguoI da Iam vIec voI DavId Packard m Ia phong
cach quan Iy cua ng Ia mang Inh Ihuc Ie, Iun dI kem voI
IhaI d xan Iay ao Ien va baI Iay Iam vIec. O Iruong, ng
Ia hoc de Iro Ihanh mI ky su chu khng phaI de Iam mI
gIao su IrIeI hoc. The ma ng Ia da Iran Iro suy ngh ve Iy
do In IaI cua cng Iy, mI van de mang Inh IrIeI Iy phI
kInh Ie. Theo Packard IoI nhuan khng phaI Ia muc IIeu
dung dan cua quan IrI, no ch Ia phuong IIen gIup cho cac
muc IIeu duoc Ihuc hIen ma IhI.
9S
DavId Packard IIeu bIeu cho vIec ap dung quan dIem ve
su ky dIeu cua chu Va, keI hop haI hoa IoI nhuan va
nhung muc IIeu ben ngoaI IoI nhuan, hon ca IoI nhuan. MI
maI, ng Ia xac dInh ro rang rang cng Iy phaI duoc quan
Iy Iruoc heI de dong gop cho xa hI, rang nhIem vu
chnh cua cng Iy Ia IhIeI ke, phaI IrIen, san xuaI nhung
IhIeI bI dIen Iu II nhaI cho su phaI IrIen khoa hoc va phuc
IoI cua con nguoI.
96
MaI khac, ng Ia cung Iuyen b cu Ihe
rang, vi IoI nhuan gIup cng Iy Iheo duI cac muc IIeu noI
Iren, baI cu aI khng chap nhan IoI nhuan nhu Ia mI
Irong nhung muc IIeu quan Irong nhaI cua cng Iy deu
khng Ihe va khng bao gIo co vI IrI Irong dI ngu quan Iy
cua cng Iy.
97
Hon Ihe nu a, ng Ia da Ihe che ho a quan dIe m na y,
Iruyen IaI cho |ohn Young (GIam dc dIeu hanh Iu 1976
1992), nguoI da Ira IoI phong van cua chung II nhu sau:
TI da hoa IoI Iuc cho c dng khng bao gIo Ia uu
IIen hang dau cua cng Iy. Dung Ia IoI nhuan Ia nen
Iang cua cng vIec, Ia Ihuoc do cho su dong gop cua
chung II va cung Ia phuong IIen de phaI IrIen, nhung
no khng bao gIo Ia dIeu chu chI ca. DIeu chu chI
Ia chIen Ihang, dIeu nay duoc danh gIa boI khach
hang va boI vIec Iam duoc nhung dIeu ma Ia co Ihe
Iu hao ve chung. Ve IogIc, co mI su can dI va haI
hoa o day: neu chung II cung cap duoc su Ihoa man
va haI Iong IhaI su cho khach hang IhaI su chung
II se co kha nang sInh IoI nhuan.
De so sanh Texas InsIrumenIs va HP, chung II da Iim
hIeu hon 40 baI vIeI va baI Iap Iinh hung, ma cung khng
Ihe Iim Ihay baI ky Iuyen b nao noI rang TI In IaI vi Iy
do ben ngoaI vIec sInh IoI. Thay vao do, TI mong mun Iro
nen vuoI IrI ve quy m, muc d Iang Iruong va IoI nhuan,
hau nhu khng de y den caI ma D. Packard goI Ia Iy do cua
130
HON CA LO I NHU N
131
kInh doanh. Va o nam 1949, chu IIch TI, PaI HaggarIy da de
ra cau cham ngn cho TI: Hm nay chu ng Ia Ia m I cng
Iy nho va Iha nh cng. Chu ng Ia pha I Iro Iha nh m I cng Iy
Io n va Iha nh cng.
98
Quan nIe m IhIen ve quy m va Iang
Iruo ng na y da chIe m uu Ihe Irong su I chIe u da I IIch su cu a
TI. Cha ng ha n, chu ng II Iha y ra ng kha c vo I HP, Ia I ca ca c
mu c IIeu cu a TI de u huo ng ve Iang Iruo ng Ia I chnh.
Doanh s ban hang daI 200 IrIeu dIa
(Mu c IIeu nam 1949)
99
Doanh s ban hang daI 1 Iy dIa
(Muc IIeu nam 1961)
100
Doanh s ban hang daI 3 Iy dIa
(Muc IIeu nam 1966)
101
Doanh s ba n ha ng da I 10 Iy dIa
102
Doanh s ba n ha ng da I 1S Iy dIa
103
Cng bang ma noI, chung II cung da Ihay nhung muc
IIeu IaI chnh Iuong Iu o mI s cng Iy hang dau, cu Ihe
Ia WaIMarI. Nhung khac voI da s cac cng Iy hang dau,
nhaI Ia HP, TI, ro rang da daI muc IIeu doanh s ban hang
Ihanh yeu I Ihuc day chu dao, I quan Iam den Iy do In
IaI cua cng Iy. VoI TI, quy m cang Ion Ihi cang II, du san
pham co chaI Iuong Ihap hay khng co dong gop gi ve ky
IhuaI. Con dI voI HP, quy m Ion ch duoc coI Ia II khI
cng Iy co dong gop duoc gi do cho xa hI.
104
V du dIen
hinh Ia khI TI san xuaI may Inh bo IuI va dng h dIen Iu
gIa re 10 dIa vao Ihap nIen 1970 (mI hanh dng dIen
hinh cho chIen Iuoc cang nhIeu cang II), Irong khI HP
kIen quyeI khng dI Iheo dong san pham chaI Iuong Ihap
nay vi no khng Iao co hI cho nhung dong gop ve ky IhuaI
cua cng Iy.
|ohnson & |ohnson va BrisIol-Myers
Tuong Iu HP, |&| Iruoc IIen Iuyen b raI ro rang ve nhung
muc IIeu Iy Iuong vuoI Ien Iren IoI nhuan Ihng Ihuong,
dng IhoI nhan manh Iam quan Irong cua IoI nhuan Irong
pham vI nhung Iy Iuong do. KhI Ihanh Iap cng Iy nam
1886, nguoI sang Iap RoberI W. |ohnson dua ra muc IIeu
Iy Iuong GIam nhe nI dau va benh IaI.
10S
Dau nam 1908,
ng phaI IrIen Iy Iuong do Ihanh Iu Iuong kInh doanh,
Irong do dIch vu khach hang va nhung quan Iam den nguoI
Iao dng duoc daI Ien Iren IoI Iuc cua c dng. Ired KIImer,
mI Irong nhung nha quan Iy ve nghIen cuu dau IIen cua
cng Iy da gIaI Ihch (vao dau Ihe ky XX) ve cach ma IrIeI
Iy Iren anh huong den chuc nang cua phong nghIen cuu.
Phong nghIen cuu khng hoaI dng Iheo mI IInh
Ihan Ihuong maI hep hoI nao... khng chay Iheo muc
IIeu Iang Iruong c Iuc hay vi IoI ch rIeng cua cng
Iy. No hoaI dng Iren quan dIem h Iro qua Irinh
phaI IrIen vIec gIam nhe nI dau con nguoI.
Nam 193S, R. W. |ohnson (con) IIep Iuc nhac IaI IInh
Ihan Iren, neu ro phuc vu cho khach hang Iruoc heI, sau
do Ia phuc vu cho nhan vIen va dI ngu quan Iy, sau cung
132
HON CA LO I NHU N
133
moI Ia phuc vu cho c dng.
106
Sau do, vao nam 1943, ng
Ia Ihem vIec phuc vu cho cng dng vao danh sach Iren,
va dIeu nay duoc daI Iruoc vIec phuc vu cho cac c dng.
CuI cung, ng Ia cu Ihe hoa Iu Iuong cua |&| Irong ban
Tn iu cua chung ti (Our Credo), In Iren gIay da va Irinh
bay dung kIeu cach nhu ban Tuyn ngn c lp cua nuoc
My. KhI IaI ca nhung dIeu nay duoc Ihuc hIen ng Ia vIeI
Ihi cac c dng se duoc nhan phan c Iuc xung dang.
Mac du cng Iy Iheo dInh ky co xem xeI IaI va sua dI dI
chuI ban In dIeu nay, nhung IInh Ihan Iu Iuong cI IoI cua
no IraI Iu cao Ihap Irong cac Irach nhIem cua cng Iy, va
su nhan manh ve vIec Iim kIem mI IoI nhuan vua phaI
Ihay vi IoI nhuan II da Ihi van Iun Iun nhaI quan Irong
suI chIeu daI IIch su cua cng Iy.
107
TlN l U CU A CHU NG Tl
C CC CCHun t| t|n tucn rn tracH nH|em du t|en cua cHun t|
|a tracH nH|em d| vc| cac bac s|, y ta, cac ba me va tt ca
nHun a| su dun san pHm cua cHun t|. 3an pHm cua
cHun t| pHa| |un dat cHt |ucn tt nHt. cHun t| pHa| ||en
tuc c n de |am cH| pH| cua san pHm. Cac dcn Han
pHa| ducc tHuc H|en nHanH cHon va cH|nH xac. Cac nHa
k|nH doanH cua cn ty pHa| k|em |c| c muc d vua pHa|.
1 11 11racH nH|em tHu Ha| cua cHun t| |a d| vc| nHun nuc|
dan cun |am v|ec nHun nuc| |ao dn c cac nHa may
va vn pHon cua cn ty Ho pHa| ducc dam bao an toan |ao
dn, co cHe d |ucn Hcp |y, cHe d quan |y cn bn,
|c |am v|ec Hcp |y, d|eu k|en |am v|ec an toan va trt tu.
Nuc| |ao dn pHa| ducc quyen dua ra de nH| va no| ra
cac d|eu cHua ducc Ha| |on. Cac nHa quan |y, cac trucn
pHon ban pHa| co tr|nH d va cn bn. lHa| co cc H|
tHn t|en cHo nHun a| du d|eu k|en, va m| nuc| pHa|
ducc xem xet dua tren nHn pHm va nn |uc cua Ho.
1 11 11racH nH|em tHu ba danH cHo d| nu quan |y cua cn ty.
Ho pHa| |a nHun nuc| co ta|, co |ao duc, co k|nH nH|em
va kHa nn. Ho pHa| |a nHun nuc| H|eu b|et va cu xu
tHeo nHun |e pHa| tHn tHucn.
1 11 11racH nH|em tHu tu |a tracH nH|em vc| cn dn. Cn ty
pHa| don va| tro mt cn dn ucn mu, don op v|ec
|am va tu tH|en cun nHu np tHue dy du. CHun t| pHa|
|n |u cac ta| san ducc quyen su dun, pHa| tHam |a vao
cac c n ca| tH|en dc| sn dn su, suc kHoe, |ao duc,
xy dun mt CH|nH quyen tt, cun nHu |am cHo cn dn
quen tHuc vc| cac Hoat dn cua cn ty.
1 11 11racH nH|em cu| cun tracH nH|em tHu nm |a d| vc| cac
c dn. V|ec k|nH doanH pHa| dem |a| |c| nHun n d|nH,
ben vun, pHa| cHun b| cac kHoan du pHon, t|en HanH cac
nH|en cuu, bu dp cHo cac || |m, tH|eu sot. lHa| xy dun
cac nHa may mc|, tun ra cac san pHm mc|, co cac ke
HoacH k|nH doanH mc|. bH| tt ca nHun d|eu nay ducc tHuc
H|en, cac c dn se nHn ducc |c| tuc tucn xun.
CHun t| quyet tm Hoan tHanH tt ca nHun tracH nH|em
tren vc| tt ca kHa nn cua m|nH.
134
HON CA LO I NHU N
13S
Tren day Ia nguyen van ban In dIeu do R. W. |ohnson
(con) soa n Iha o va o nam 1943. Da u nhu ng nam 1980,
GIam dc dIeu hanh |Im Burke (nguoI Ihua nhan da danh
den 40 IhoI gIan Irong cng vIec gIam dc dIeu hanh de
Iruyen ba cac In dIeu nay Irong nI b cng Iy)
108
mIeu Ia
su IIen he gIua In dIeu va IoI nhuan nhu sau:
Toan b dI ngu quan Iy deu huong ve vIec Iao ra
IoI nhuan hang ngay. Do Ia mI phan cua cng vIec
kInh doanh. Thng Ihuo ng nguo I Ia co suy ngh
chung Ia phaI Iam dIeu nay vi IoI ch daI duoc Irong
ngan han. Ban In dIeu cua chung II, nguoc IaI, cho
phep nguoI Ia noI rang XIn cho mI chuI. TI khng
can phaI Iam dIeu do. Cac nha quan IrI cng Iy da
yeu cau II Iam vIec dua Iheo nhung nguyen Iac neu
ra Irong ban In dIeu, do do II se khng chay Iheo
IoI nhuan ngan han.
109
So voI |&|, cng Iy so sanh BrIsIoIMyers Io ra I co dInh
huong ve Iu Iuong hon nhIeu. Trong khI |&| dua ra cac In
dIeu Iu dau nhung nam 1940 va co nhung y Ihuc ro rang
ve dIeu do Iu dau Ihe ky XX Ihi maI den 1987 BrIsIoI
Myers moI co Ihe Iam dIeu Iuong Iu khI dua ra ban Cam
kt Bristol-Myers voI hinh Ihuc raI gIng ban In dIeu cua
|&|. Chung II cung khng Ihay anh huong IraI rng cua
nhung Iu Iuong cI IoI o cng Iy nay. Nhan vIen cua |&|
co Ihe noI ro su IIen he gIua In dIeu va cac quyeI dInh
quan Iro ng cu a cng Iy, nhung nhan vIen cu a BrIsIoI
Myers Ihi hoan Ioan khng.
Truong kInh doanh Harvard da danh han mI nghIen
cuu ve vIec cng Iy |&| da dua cac In dIeu cua ho vao
hanh dng nhu Ihe nao xeI Irong cau Iruc I chuc, vIec
Iap ke hoach nI b, cac quyeI dInh kInh doanh chIen Iuoc,
va ca anh huong Irong IhoI gIan khung hoang nua. MI v
du: Cng Iy da ap dung cac In dIeu Iren vao cuc khung
hoang 1982, khI ma co bay nguoI cheI o ChIcago do aI do
(khng he Ia nhan vIen cua |&|) da pha Irn Ihem chaI dc
Xyanua vao cac chaI TyIenoI mI san pham cua cng Iy.
Ngay Iap Iuc, |&| ruI Ioan b san pham TyIenoI ra khoI IhI
Iruong nuoc My, du vu vIec Iren ch xay ra o ChIcago. Cng
Iy da phaI huy dng 2.S00 nguoI de gIaI quyeI van de nay,
Ihng bao cac canh bao cho du Iuan, chI ph Ien IoI 100
IrIeu dIa. Bao Washington Post da vIeI ve cuc khung hoang
nay nhu sau: |&| da Ihanh cng Irong vIec xay dung hinh
anh mI cng Iy Iun san sang Iam baI cu dIeu gi dung
dan, hop Iy, baI chap chI ph cao bao nhIeu dI nua.
Trong cung IhoI gIan do, BrIsIoIMyers cung gap phaI
van de Iuong Iu. San pham Ihuc LxcedrIn cua ho bI Iam
gIa IaI khu vuc Denver. Thay vi Iam nhu |&|, cng Iy nay
ch ruI san pham nay ra khoI vung CoIodaro, va khng he
co mI chIen dIch canh bao cho du Iuan nao. Chu IIch cua
BrIsIoIMyers, RIchard GeIb, nguoI Iu mIeu Ia ban Ihan nhu
mI nha quan Iy can Irong mau chong nhan manh voI
bao ch rang vu vIec nay co anh huong khng dang ke IoI
doanh Ihu cua cng Iy.
110
Nhu vay, |&| da Ihuc su ap dung
he Ihng Iu Iuong cI IoI cua cng Iy de phan ung Irong cac
cuc khung hoang, va ho Iun gIu vung IInh Ihan do, Irong
khI BrIsIoIMyers IhIeu han mI kIm ch nam Iuong Iu.
136
HON CA LO I NHU N
137
Boeing va McDonnell Douglas
So voI McDonneII DougIas, BoeIng co nhung quyeI dInh
chIen Iuoc Irong IIch su dua Iren quan dIem Iy Iuong de
khang dInh hinh anh ban Ihan, vuoI ra khoI nhung nguyen
Iac Ihuc dung Ihng Ihuong. Thuc Ie, BoeIng da co nhung
quyeI dInh Ihuc dung dem IaI IoI nhuan Ion Iao, nhu Irong
Iruong hop chap nhan ruI ro khI san xuaI cac may bay Ion
va hIen daI. Nhung co nhung chung cu cho Ihay BoeIng ve
can ban va Irong daI han khng ch don Ihuan chay Iheo
IoI nhuan.
111
BoeIng Iun huong den vI Ir IIen phong Irong
nganh hang khng, mong mun san xuaI ra nhung may
bay Io hon, nhanh hon, hIen daI hon, Iheo duI nhung
Ihach Ihuc, Iim kIem su IIen b ky IhuaI va dong gop cho
xa hI. D nhIen cng Iy khng Ihe Iheo duI nhung muc
IIeu ay neu khng co IoI nhuan, song IoI nhuan khng phaI
Ia Iy do co ban. BIII AIIen GIam dc dIeu hanh Iu nam
194S1968 binh Iuan ve muc IIeu hoaI dng cua BoeIng:
BoeIng Iun c gang vuon IoI ngay maI, dIeu nay ch
co Ihe daI duoc boI nhung nguoI sng cheI voI uoc
mo do. |TI] duoc cng Iac voI mI dI ngu nhung
|con nguoI] day IaI nang va Iam huyeI cng hIen Ioan
b IhoI gIan va suc Iuc cho nganh hang khng. Muc
IIeu cua con nguoI phaI nham huong IoI nhung co hI
phaI IrIen va Iang Iruong chaI Iuong dIch vu Io Ion
hon nua. NIem hanh phuc Ion Iao nhaI cua cuc doI
chnh Ia nIem vuI, su Ihoa man co duoc Iu vIec Iham
gIa vao mI c gang, mI nhIem vu day kho khan va
mang Inh cng hIen nhu vay.
112
Hay Iay quyeI dInh san xuaI may bay 747 Iam v du. KhI
quyeI dInh san xuaI IoaI may bay nay, BoeIng co nhung
dng co phI kInh Ie ben canh nhung Iy do kInh Ie don
Ihuan. Ho san xuaI IoaI may bay nay khng ch de kIem IoI
ma con vi mun khang dInh hinh anh cua cng Iy, nhu Ia
nguoI dan dau Irong nganh van IaI hang khng. TaI sao IaI
Ia may bay 7477 Vi chung II Ia BoeIng. KhI GIam dc
BoeIng, ng CrawIord GreenwaII hoI mI Ihanh vIen quan
IrI cao cap ve IoI ch du Inh Iu vIec dau Iu vao IoaI may bay
nay, nha quan IrI do Ira IoI rang ho da Ihuc hIen mI s
nghIen cuu song chua Inh ra duoc keI qua. KhI do, Iheo
cun Huyn thoai va Di san (RoberI SerIIng) Ihi GreenwaII
da guc dau Ien ban va Iam bam: I Chua oI, nhung nguoI
nay Iham ch con khng bIeI IoI ch co Ihe gaI haI duoc Iu
nhung khoan dau Iu nhu vay Ia gi hay sao7
113
MoIorola va ZeniIh
NguoI sang Iap ra MoIoroIa, PauI GaIvIn coI kha nang
sInh IoI khng phaI Ia muc dch II hau ma ch Ia mI
phuong IIen can IhIeI de daI duoc cac muc IIeu cua cng Iy.
Dung Ia ng Ia Ihuc day vIec gIam chI ph san xuaI, nang
cao chIen Iuoc san pham de Iao ra IoI nhuan, ng Ia dng
y rang mI nha kInh doanh Iruoc heI phaI n Iuc kIem IoI
Iu san pham cua minh. Nhung khng bao gIo ng Ia cho
IoI nhuan Ia muc IIeu co ban va bao Irum cua baI ky cng
Iy nao.
114
Trong cuc daI khung hoang kInh Ie nam 1930,
khI con Ia mI cng Iy nho moI Ihanh Iap, MoIoroIa da
chng IaI Iap quan cua nganh ve vIec bao cao khng Irung
138
HON CA LO I NHU N
139
Ihuc Iinh hinh IaI chnh va IoI nhuan cho cac nha phan
phI. PauI GaIvIn Iuyen b ng Ia baI chap nhung Ie II nhu
vay, rang cu noI heI su IhaI, Iruoc heI vi dIeu do Ia dung
dan, sau nua Ia bang cach nao do ho nhung nha phan
phI som mun cung se bIeI ma IhI!. Cau Ira IoI nay mI
Ian nua chung mInh ban chaI haI maI (vua Iy Iuong, vua
Ihuc dung) cua da s cac cng Iy hang dau Irong nghIen
cuu cua chung II.
Cac cn ty Han du nHu lotoro|a kHn co| v|ec tHeo du| cac
|y tucn va t|nH tHuc dun |a mt su |ua cHon, tra| |a| vc| Ho d|eu
tHacH tHuc |a v|ec t|m ra cac |a| pHap tHuc dun va |un |u
|n cac |a tr| ct |o| cua cn ty.
Hon Ihe nua, PauI GaIvIn Ihe che hoa quan dIem nghe co
ve nghIch Iy nay IaI MoIoroIa, Iap ra mI duong II huong
dan cho cac Ihe he quan IrI Iuong IaI cua cng Iy. Nam
1991, con IraI va cung Ia nguoI ke vI cua ng, RoberI W.
GaIvIn da vIeI mI IoaI baI goI cho cac nhan vIen cua cng
Iy, noI ve de IaI Chung Ia Ia aI7 TaI sao chung Ia In IaI7
Trong Ing cng 31 baI vIeI, ng ban ve Iam quan Irong
cua su sang Iao, caI IIen, Ihoa man nhu cau khach hang,
chaI Iuong san pham, dao duc kInh doanh v.v... hoan Ioan
khng co Ian nao ng Ia noI den vIec II da hoa IoI nhuan
nhu Ia mI muc IIeu cua cng Iy.
11S
Tuyen b chnh Ihuc ve
muc IIeu cua cng Iy (duoc In Irong mI an pham nI b
voI Ien goI Ly do In IaI cua chung Ia Iuyen ngn ve muc
IIeu, nguyen Iac va dao duc) cung gan keI IoI nhuan voI
cac muc IIeu rng Ion hon, Iheo do vIec Iim kIem IoI nhuan
vua phaI (chu khng phaI Ia II da) ch dong vaI Iro mang
Inh chaI h Iro nhu sau:
Muc IIeu cua MoIoroIa Ia phuc vu cng dng bang
ca ch cung ca p ca c sa n pha m va dIch vu da I cha I
Iuo ng cao, vo I mu c gIa vu a pha I cho kha ch ha ng.
Chung II Iam dIeu do de Iim kIem mI IoI nhuan vua
phaI can IhIeI cho cng Iy phaI IrIen, dng IhoI de
dem IaI nhung co hI cho nhan vIen va c dng daI
duoc nhung muc IIeu ca nhan hop Iy, vua phaI cua
ho |chung II nhan manh].
116
Nguoc IaI, IaI cng Iy ZenIIh, nguoI sang Iap Lugene I.
McDonaId khng he Iruyen IaI mI Iu Iuong Iau daI nao cho
cng Iy. Trong ky nguyen cu a McDonaId, mu c IIeu cu a
ZenIIh duong nhu chu yeu Ia... mI mon d choI va be
phong cho nguoI sang Iap ra no. Sau khI McDonaId qua
doI, cng Iy suy sup do khng co su huong dan va Iruyen
ca m hu ng Irong qua n Iy va Iro ve vo I quan dIe m kInh
doanh vi IoI nhuan Ihuan Iuy. KhI xem xeI cac baI vIeI ve
haI cng Iy nay, chung II Ihay cac baI vIeI ve MoIoroIa IIen
Iuc nhan manh den cac kha canh v hinh cua cng Iy
su coI mo, binh dang, su Ihuc day mang Inh cng nghe,
IInh Ihan Iac quan... Trong khI do cac baI vIeI ve ZenIIh,
nhaI Ia sau caI cheI cua McDonaId, nhan manh hon ve cac
dIeu kIen IaI chnh, IhI phan, cung nhu cac IIeu ch IaI
chnh khac. NoI ngan gon, sau khI McDonaId qua doI nam
19S8, khng co bang chung nao cho Ihay ZenIIh Iheo duI
baI ky mI Iu Iuong nao khac ngoaI vIec chay Iheo Iang
Iruong IhI phan va II da hoa IoI nhuan.
140
HON CA LO I NHU N
141
MarrioII va Howard |ohnson
Tuong Iu MoIoroIa va HP, MarrIoII CorporaIIon Iheo duI
ca Iy Iuong va Ihuc dung mI cach heI suc ro rang. KhI
duoc hoI ve vIec Ihanh Iap ra cng Iy nay de kIem IIen hay
de xay dung nen mI vuong quc, |. WIIIard MarrIoII
(cha), da Ira IoI nhu sau:
TI ch co ba y Iuong chung chung, quan Irong ngang
nhau Irong dau. MI Ia, cung cap dIch vu Ihan IhIen
cho cac khach hang. HaI Ia, cung cap Ihuc an chaI
Iuong cao voI gIa ca phaI chang. Ba Ia Iam vIec II da,
ca ngay Ian dem de Iao ra IoI nhuan... KhI phaI IrIen
cng Iy II mong uoc co duoc nhung keI qua sau: Iao
ra nhIeu vIec Iam hon cho nguoI Iao dng, kIem ra
nhIeu IIen de Io cho gIa dinh II va dong gop cho
nhung muc dch II dep khac
117
... Nganh kInh doanh
dIch vu Iun hua hen dong gop cho xa hI. MI bua
an ngon, mI ch ngu II, su IIep don nng hau... IaI
ca khIen cho nhung du khach xa nha cam Ihay hanh
phuc va duoc hoan nghenh nhu Ia dang sng gIua
nhung nguoI ban IhaI su.
Va cu ng nhu Irong nhu ng v du Iruo c day, MarrIoII cu ng
Ihe che ho a quan nIe m na y nha m Ia m cho no IIe p Iu c I n Ia I
Irong ca c Ihe he IIe p Iheo. ng Ia dua ra nhu ng quy Irinh ra I
IInh vI nha m Iruye n ba Iu Iuo ng cu a cng Iy cho ca c nhan
vIen, Iheo do , nhan vIen duo c quan Iam ha ng da u, kha ch
ha ng Ia nhu ng nguo I kha ch Irong gIa dinh Iha I su . ng Ia
cu ng Ia p ra ca c chuong Irinh da o Ia o ve qua n IrI nha m da m
ba o IInh Iha n va phong ca ch Iruye n Ihu no I Iren. Con IraI va
Ia nguo I ke vI ng Ia, |. WIIIard MarrIoII (con), duo c da o Ia o
ky Iuo ng de khng ch na m duo c chI IIe I cu Ihe cu a vIe c dIe u
ha nh I chu c ma co n IIe p Iu c gin gIu , duy Iri duo c ca c gIa
IrI co ba n cu a no . M I ba I ba o va o nam 1991 nha n dInh:
Ca c nha qua n Iy o MarrIoII Iun Iuan Ihu nghIem nga I ba n
H ng d n v Qua n ly ma |. WIIIard da de ra Irong m I bu c
Ihu gu I cho con nam 1964 khI nguo I con Iro Iha nh Pho GIa m
d c dIe u ha nh cng Iy.
118
Chu ng II may ma n do c duo c Ia
Ihu kha da I do , va co Ihe Iha y duo c su Iuong d ng he I su c
ro ra ng gIu a nhu ng huo ng da n Irong Ihu vo I nhu ng dIe u ma
con IraI ng Ia pha I IrIe n 20 nam sau do :
1964
|. Willard MarrioII (cha)
119
Con nguoI Ia yeu I hang dau: su
pha I IrIe n ca nhan, Io ng Irung Iha nh,
Io I ch, IInh Iha n d ng d I. Pha I IrIe n
con nguoI Ia nhIem vu chnh cua
con. Ha y nhin ra ca c pha m cha I I I
de p cu a ho va ha y c ga ng pha I IrIe n
nhu ng pha m cha I do .
GIao nhIe m vu cho nhan vIen, ba I ho
chIu Irach nhIem ve keI qua cng
vIec. Neu mI nhan vIen khng co
kha nang hoa n Iha nh cng vIe c, Iim
vIec khac cho anh Ia hoac caI hop
d ng ngay Ia p Iu c, khng Iri hoa n.
Quan Iy IhoI gIan, Ian dung Iung
phu I Irong cng vIe c. GIu Iho I quen
haI huoc, Iao nIem vuI Irong cng
vIec cho ban Ihan va nguoI khac
1984
|. Willard MarrioII (con)
120
Chu ng Ia dang kInh doanh con
nguoI... gIao duc, gIup do va quan
Iam de n ho . Ha y dem Ia I Io I ch cng
bang cho ho, dao Iao cac ky nang,
gIu p ho Iha nh cng va Iim ra nhu ng
nguo I chIe n Iha ng Irong s ho .
Tim ra nhan su Ihch ho p va hy vo ng
ho hoa n Iha nh cng vIe c. Ne u su Iu a
cho n nhan su saI Ia m, ke I Ihu c ho p
d ng m I ca ch cng ba ng va nhanh
cho ng.
La m vIe c he I su c, nhung vuI ve . La m
vIe c va hoa n Iha nh cng vIe c Ia m I
nIe m vuI Io n. Quan Iro ng Ia pha I duy
Iri duo c nIe m vuI do .
142
HON CA LO I NHU N
143
KIen dInh Iheo duI nhung nguyen Iac dan duong do
nguoI cha Iruyen IaI, MarrIoII (con), binh Iuan rang dng co
cua cng Iy khng phaI Ia IIen bac, ma Ia y Ihuc Iu hao ve
vIec hoan Ihanh xuaI sac cng vIec duoc gIao. ng Ia ch
ro rang voI vIec quan Iam II da den nhan vIen va cung cap
dIch vu IuyeI hao cho khach hang, Ihi keI qua raI Iu nhIen
se Ia IoI Iuc hap dan (chu khng phaI II da) cho cac c
dng.
121
DI voI cng Iy Howard |ohnson, Iuy nguoI sang Iap co
de ra Iu Iuong cI IoI (nhan manh den Inh nhaI quan va
chaI Iuong dIch vu), song khng co bang chung cho Ihay
ng Ia da Iruyen daI IaI cho nhung nguoI ke nhIem Iham
nhuan Iu Iuong nay. Khng co gi ghI IaI vIec gIao duc ve Iu
Iuong Iu Ihe he quan Iy Iruoc sang Ihe he sau, cung nhu
qua Irinh Iruyen ba nhung Iu Iuong do Irong nhan vIen
nhu o cng Iy MarrIoII. Vao gIua nhung nam 1970, Howard
|ohnson (con), Ihuc chaI da dIeu hanh cng Iy mI cach
phIen dIen, IhIen ve kha canh IaI chnh (Iang Iruong ban
hang va IoI nhuan) hau nhu khng de y den khach hang va
nhan vIen. Theo ba baI bao (haI baI Iren Business Week va
mI baI Iren Iap ch Forbes), Howard |ohnson da baI cheI
cac khach hang Iren duong cao Ic voI gIa ca raI cao Irong
khI cung cap chaI Iuong bua an, ch o deu kem, IInh Ihan
phuc vu cham chap va IhIeu nIem no.
122
CuI cung ng Ia
phaI ban cng Iy cho mI nha dau Iu nguoI Anh.
123
Philip Morris va R. |. Reynolds
O cng Iy PhIIIp MorrIs, chung II cung Iim Ihay nhung
bang chung cho Ihay cng Iy da hoaI dng Iheo mI khung
Iu Iuong hon Ia ch Iheo duI IoI nhuan don Ihuan. Ross
MIIIhIser, Pho chu IIch cng Iy vao nam 1979, noI:
TI raI yeu Ihuc Ia, do Ia mI Irong nhung Ihu Iam
cuc doI nay Iro nen dang sng hon. Thuc Ia dem IaI
mong uoc, cung nhu mI kha canh nao do Irong su
can bang cua con nguoI. Su can bang cua con nguoI
Ia Iun c gang de Iu can bang chnh no, va Ihuc Ia
gop mI phan Irong qua Irinh do.
124
MI Iu Iuong hay ch Ia mI ao gIac7 Hay ch Ia IoI IIep
IhI IaI ba7 Kho ma Ira IoI duoc. Nhung chung II Ihay o
PhIIIp MorrIs mI IInh Ihan dng dI, mI y Ihuc ve nhIem
vu chung, IaI ca nhung caI do khng co o R. |. ReynoIds
suI 30 nam Iro IaI day. Cac nha Ianh dao cua PhIIIp MorrIs
Io ra dam me san pham Ihuc Ia cua ho hon cac dng
nghIep o R. |. ReynoIds. PhIIIp MorrIs Iheo duI quyeI IIeI
chu Iruong ung h vIec huI Ihuc Ia cua ho, Irong khI R. |.
ReynoIds ke Iu nhung nam 1960 duong nhu khng quan
Iam may den ban Ihan san pham, don gIan ch coI day Ia
mI phuong IIen kIem IIen cua ho. Theo IoI cua chu IIch R.
|. ReynoIds vao nam 1971, neu cng Iy Iu bo nganh san
xuaI Ihuc Ia ma kIem duoc nhIeu IIen hon Ihi ho san sang
Iam nhu vay!
12S
Nguoc IaI, cac nha Ianh dao PhIIIp MorrIs IhaI su chIen
144
HON CA LO I NHU N
14S
dau cho dIeu Ihuc cua ho, voI Iuyen b: Chung Ia co
quyen huI Ihuc, do Ia mI chon Iua Iu do khng aI co Ihe
cha dap Ien duoc! Trong cac baI bao ve PhIIIp MorrIs, chung
II Ihay raI nhIeu buc anh cac nha Ianh dao cng Iy Irong
Iu Ihe day... khIeu khch va nI Ioan: DIeu Ihuc Irong Iay,
anh maI day Ihach Ihuc nhu mun noI Dung bao gIo co
y ngh baI II phaI roI bo dIeu Ihuc Ia nay!. MI baI bao
Irong Iap ch Fortune vIeI:
MI nen van hoa huI Ihuc day Ihach Ihuc Ian Iran
khap cng Iy, noI do nguoI Ia keo manh bao Ihuc ra
khoI IuI, cham Iua huI, rI quang manh bao Ihuc
xung maI ban cho IaI ca deu Irng Ihay.
126
Hanh dng Iren cho Ihay ho Iu coI minh Ia nhung chang
cao bI ngang Iang, Iu do Irong cac bIen quang cao MarIboro
cua cng Iy. MI nu nhan vIen Iung Iam vIec cho cng Iy
da mIeu Ia mI Iruong Iam vIec IaI day nhu co mI In gIao
huI Ihuc dang ngu IrI, khI ma cng Iy baI buc c Ia va
cac dng nghIep dem nhung bao Ihuc ve nha cung voI sec
Ihanh Ioan Iuong cua ho. MI Ihanh vIen quan IrI cua PhIIIp
MorrIs noI voI chung II (voI dIeu Ihuc Iren Iay) nhu sau:
TI IhaI su yeu Ihch cng Iy, day dung Ia mI cng Iy v
daI. Cng Iy da daI dIen cho dIeu gi do khIen ban co Ihe
Ihuc su Iu hao ve no.
127
MI baI bao Iren Iap ch Forbes noI
ve chu IIch cua cng Iy vao nam 1971, |oseph CuIIman,
nhu sau:
RaI nhIeu nguoI cam gheI ng Ia do IhaI d bao ve raI
hung hang cua ng dI voI vIec huI Ihuc. Thay vi xIn
II ve dIeu do (huI Ihuc), ng Ia Iham ch noI den ch
IoI cua vIec huI Ihuc dI voI suc khoe IInh Ihan cua
con nguoI.
128
Chung II o day khng co y noI rang PhIIIp MorrIs hoaI
dng vi IoI ch con nguoI. Tu Iuong cua ho Iruoc heI IIen
quan IoI quyen Iu do ca nhan, Iam vIec hang say, nhung
co hI, Ihang IoI va hoan IhIen ban Ihan, Iim kIem nIem Iu
hao Iu vIec kInh doanh xuaI sac vi IoI ch cua chnh no.
GIam dc dIeu hanh cng Iy nam 1991, MIchaeI MIIes, nguoI
duoc Iap ch Fortune m Ia Ia Ihuc dung, Ian nhan, Ianh
Iung...
129
Iun suy ngh ve cng vIec kInh doanh Iung phuI
m I,
130
binh Iuan: TI khng Ihay co gi saI IraI ve dao duc
dI voI cng vIec kInh doanh nay ca. TI van khng Ihay co
gi saI IraI Irong vIec ban cho con nguoI san pham ma ho
can mua.
131
Day khng phaI Ia gIa IrI mem hay mang Inh
nhan van. Va noI cho cung, Ihuc Ia cung dau gay ra benh
mu Ioa.
Nhung dIe u da ng nga c nhIen Ia o PhIIIp MorrIs, nhu Merck,
cung co mI IInh Ihan dng dI, gan voI nhung Iu Iuong
cI IoI cua cng Iy. TaI nhIen Iu Iuong cua PhIIIp MorrIs raI
khac bIeI so voI Merck, nhung ca haI cng Iy deu vuoI IrI
so voI cac cng Iy so sanh cua chung neu xeI ve phuong
dIen duoc dan daI boI mI Iu Iuong cI IoI. Theo IIeu chuan
nay, Ihuc su PhIIIp MorrIs va Merck raI gan guI voI nhau.
132
146
HON CA LO I NHU N
147
CO T N TA l M T TU TUO NG
U NG N KHNG?
VIec Merck va PhIIIp MorrIs haI cng Iy cung cap haI
IoaI san pham hoan Ioan IraI nguoc nhau cho khach hang
nhung cung Ia nhung cng Iy hang dau, hoaI dng Iheo
Iu Iuong manh me va raI khac bIeI, da daI ra nhIeu van de
Ihu vI. Co In IaI mI Iu Iuong cI IoI dung dan, ap dung
cho moI cng Iy hang dau khng7 NI dung cua Iu Iuong
quan Irong den muc nao7 Dau Ia nhung dIem chung, nhung
khun mau cua cac Iu Iuong cI IoI o cac cng Iy nay7
Chung II IIeI ke cac Iu Iuong cI IoI cua IaI ca cac cng
Iy hang dau Irong nghIen cuu cua chung II (bang 3.1) va
nhan Ihay: mac du In IaI vaI dIem chung (v du nhu su
dong gop, IIen keI, In Irong va quan Iam den nguoI Iao
dng, dIch vu cho khach hang, sang Iao va dan daI IhI
Iruong, Irach nhIem voI cng dng v.v...), hoan toan khng
co mt im nao trong t tng ct loi xut hin mt cach
lin tuc tt ca nhng cng ty nay.
MI s cng Iy (|ohnson&|ohnson, WaIMarI) coI khach
hang Ia Irung Iam, Irong khI mI s khac (Iord, Sony)
Ihi khng.
MI s cng Iy (HP va MarrIoII) coI su quan Iam dI
voI nhan vIen Ia Irung Iam, Irong khI cac cng Iy nhu
NordsIrom va DIsney Ihi khng.
MI s cng Iy nhu Iord va DIsney coI Irong san
pham va dIch vu hon ca, Irong khI cac cng Iy nhu
IBM va CIIIcorp IaI khng dng y ve dIeu do.
Ca c cng Iy nhu Sony va BoeIng chu Iruong cha p
nhan ruI ro, nhung cac cng Iy nhu HP va NordsIrom
IaI khng Iheo duI dIeu nay.
Cac cng Iy nhu MoIoroIa va 3M de cao vaI Iro caI
IIen Irong Iu Iuong cua ho, song cac cng Iy nhu P&G
va AmerIcan Lxpress Ihi khng nhu vay.
No| tom |a|, cHun t| kHn t|m tHy bt cu n| dun cu tHe nao
|a cH|nH yeu tron tu tucn cua cac cn ty Han du. NH|en
cuu cHo tHy su tn ta| tHt su cua tu tucn ct |o| va muc d
n ket nHt quan cua cn ty d| vc| tu tucn ct |o| quan tron
Hcn n| dun tu tucn do.
NoI mI cach khac, vIec ban co dng y hay phan dI Iu
Iuong cua PhIIIp MorrIs, Merck, MarrIoII v.v... khng quan
Irong. KeI Iuan cua chung II Ia: DIeu cI yeu Ia mI cng
Iy hang dau phaI co mI Iu Iuong cI IoI (dung dan hay
duoc ua chung hay khng cung khng quan Irong), va Iu
Iuong do dan daI, Iruyen cam hung cho moI nguoI o Irong
cng Iy do!
148
HON CA LO I NHU N
149
Bang 3.1
Tu Iuong cI loi cua cac cng Iy hang du
3M
133
Ca I IIe n: Ba n khng nen ch I bo m I y Iuo ng sa n pha m mo I
Tuye I d I Irung Ihu c
Tn Irong sang kIen ca nhan va su phaI IrIen con nguoI
Cha p nha n ca c saI Ia m
San pham co chaI Iuong va d IIn cay
GIa I quye I ca c va n de Ia vIe c chnh cu a chu ng II
AmerIcan DIch vu kha ch ha ng Iuye I ha o
Lxpress
134
Da m ba o d IIn ca y cu a dIch vu Iren Ioa n Ihe gIo I
Khuyen khch cac sang kIen cua ca nhan
BoeIng
13S
DI IIen phong Irong nga nh ha ng khng
Chap nhan nhung Ihach Ihuc va ruI ro Ion Iao
San pham co chaI Iuong va d an Ioan cao
KInh doanh Irung Ihu c va da o du c
An, ngu , hI Iho cu ng nga nh ha ng khng
CIIIcorp
136
Mo rng quy m kInh doanh va dIch vu
Lun dI da u ve mo I ma I (quy m, sa ng kIe n, Io I nhua n)
Tu chu , phan quye n
Tu IIn, nang n
Iord
137
Con nguoI Ia cI ngun cua suc manh cng Iy
San pham (xe hoI) Ia keI qua cuI cung cua cac n Iuc
Lo I nhua n Ia phuong IIe n ca n IhIe I, Ia Ihuo c do Iha nh cng
Trung Ihu c, chnh Iru c Irong kInh doanh
(Lu y : y la th t trong MVGP cu a Ford va o nh ng nm
1850. Th t nay thay i theo thi gian trong lch s cua
Ford)
GeneraI Nang cao cha I Iuo ng cu c s ng Ihng qua ca I IIe n va cng
LIecIrIc
138
nghe
Can bang va phu Ihuc Ian nhau gIua cac Irach nhIem dI
vo I kha ch ha ng, nhan vIen, xa h I va c dng (khng co m I
Ihu Iu ro ra ng)
Trach nhIem va co hI cho mI ca nhan
Trung Ihu c va chnh Iru c
HewIeII Do ng go p ve ky Ihua I cho Inh vu c ma cng Iy Iham gIa
Packard
139
Tn Iro ng, Ia o co h I cho nhan vIen Iham gIa va o Iha nh cng
Irong cng Iy
Do ng go p va Ira ch nhIe m d I vo I c ng d ng
ChaI Iuong chap nhan duoc dI voI khach hang
Lo I nhua n va Iang Iruo ng nhu Ia phuong IIe n de da I ca c mu c
IIeu va gIa IrI kha c
IBM
140
Quan Iam da y du de n mo I nhan vIen
Da nh nhIe u Iho I gIan dem Ia I nIe m vuI cho kha ch ha ng
DI de n cu ng Irong mo I cam ke I, Iun o vI Ir da n da u
|ohnson Cng Iy I n Ia I de gIa m nhe n I dau va be nh Ia I
& |ohnson
141
Thu Iu ca c Ira ch nhIe m: Kha ch ha ng, nhan vIen, xa h I, c
dng
Co hI cho cac ca nhan, khen Ihuong dua Iren cng Irang
PhI Ia p Irung ho a ba ng sa ng Ia o va kha nang sa n xua I
MarrIoII
142
DIch vu Ihan IhIe n vo I gIa IrI cao, coI kha ch ha ng nhu nhu ng
nguo I kha ch cu a gIa dinh Iha I su
Con nguo I Ia quan Iro ng nha I
Lam vIec heI suc nhung van gIu duoc nIem vuI Irong cng
vIe c
LIen Iu c Iu ca I IIe n
VuoI Ien nghIch canh de xay dung Inh cach cua cng Iy
1S0
HON CA LO I NHU N
1S1
Merck
143
Cng vIe c kInh doanh cu a chu ng II Ia gin gIu va nang cao
cuc sng con nguoI. MoI hanh dng cua chung II phaI
duoc danh gIa bang Ihanh cng Irong vIec daI duoc muc
IIeu Iren.
Trung Ihu c va chnh Iru c
Tra ch nhIe m d I vo I xa h I cu a cng Iy
CaI IIen dua Iren khoa hoc, khng baI chuoc
Tim kIe m su hoa n ha o Irong mo I ma I cu a cng Iy
Tim Io I nhua n Iu ca c hoa I d ng dem Ia I Io I ch cho con nguo I
MoIoroIa
144
Phu c vu c ng d ng ba ng vIe c cung ca p sa n pha m va dIch vu
co chaI Iuong cao, gIa ca phaI chang
Lun Iu Ia m mo I minh
KhaI Ihac kha nang sang Iao IIem an Iu nI b cng Iy
LIen Iuc IIen b ve moI maI: y Iuong, chaI Iuong, dIch vu
kha ch ha ng
D I xu vo I nhan vIen nhu Ia m I ca nhan co pha m gIa
Trung Ihu c, chnh Iru c, da o du c Irong mo I phuong dIe n kInh
doanh
NordsIrom
14S
DIch vu kha ch ha ng Ia Iren he I
Lao d ng he I minh vo I nang sua I cao
Khng bao gIo ba ng Io ng, IIen Iu c c ga ng
Ta o danh IIe ng cho cng Iy
PhIIIp Quyen Iu do ca nhan (quyen huI Ihuc, duoc mua baI ky
MorrIs
146
sa n pha m gi ba n mu n) da ng duo c ba o ve
ChIe n Iha ng, Iun Ia nguo I s m I
Khuyen khch cac sang kIen ca nhan
Ta o co h I Ihang IIe n cho nhan vIen du a Iren Iha nh Ich c ng
hIe n, ba I ke gIo I Inh, chu ng I c, gIaI ca p
Lao d ng he I minh va Iun Iu ca I IhIe n
ProcIer Sa n pha m hoa n ha o
& GambIe
147
LIen Iu c Iu ca I IhIe n
Trung Ihu c, cng ba ng
Tn Iro ng va quan Iam de n ca nhan
Sony
148
Mong daI duoc nIem vuI co duoc do phaI IrIen, caI IIen va
a p du ng cng nghe vi Io I ch cu a c ng d ng
Nang cao doI sng van hoa cua NhaI Ban
Lun Ia nguo I da n da u
Tn Iro ng va khuye n khch kha nang va sa ng Ia o cu a nhan
vIen
WaIMarI
149
Cung cap gIa IrI cho khach hang Iam cho cuc sng II
dep hon voI gIa ca ha va nhIeu Iua chon
BoI nguo c do ng, Iha ch Ihu c ca c Iy Ihuye I Iruye n Ih ng
Cu ng h I cu ng Ihuye n vo I nhan vIen
Lao d ng vo I nhIe I Iinh, dam me va Ira ch nhIe m
Theo duI cac muc IIeu cao ca
WaII Khng cha p nha n su hoa I nghI, ye u Ihe
DIsney
1S0
Chu y de n Inh nha I qua n va chI IIe I
LIen Iu c pha I IrIe n Ihng qua kha nang sa ng Ia o, Iuo ng Iuo ng
Qua n Iy va gin gIu hinh a nh ky dIe u cu a DIsney
Dem nIe m vuI de n cho mo I nguo I. NuI duo ng, ba o I n ca c
gIa IrI kIe u My
* Bang Iren day Ihe hIen cac Iu Iuong cI IoI mang Inh nhaI quan Irong
su I chIe u da I IIch su cu a ca c cng Iy ha ng da u Irong nghIen cu u cu a chu ng
II. Chu ng II khng don Ihua n Ia p Ia I nhu ng Iuyen b ve mu c IIeu, gIa IrI,
hoaI bao, nhIem vu... moI nhaI cua ho, chung II cung khng ch dua vao
m I ngu n Ia I IIe u na o. Nguo c Ia I, chu ng II Iim kIe m su nha I qua n mang
Inh IIch su IraI qua nhIeu Ihe he quan Iy cua cac cng Iy nay.
1S2
HON CA LO I NHU N
1S3
Loi noi hay hanh dng?
Lam sao co Ihe bIeI chac cac Iu Iuong cI IoI cua cac cng
Iy Iren khng ch don Ihuan Ia nhung Iuyen b, nhung IoI
noI II dep7 Co haI cau Ira IoI cho cau hoI nay. MI Ia, cac
nghIen cuu Iam Iy xa hI ch ra rang khI con nguoI Iuyen
b cng khaI Iruoc du Iuan ve vIec Ian Ihanh mI quan
dIem nao do, Ihi ho co khuynh huong hanh dng, ung xu
nhaI quan voI quan dIem do, ngay ca khI Iruoc kIa ho
khng he co quan dIem nay.
1S1
NoI cach khac, Iu Ihan hanh
dng Iuyen b ve nhung Iu Iuong nay (dIeu ma cac cng Iy
hang dau Iam o muc d Ion hon raI nhIeu so voI cac cng
Iy so sanh) da co anh huong den su kIen dInh Iheo duI Iu
Iuong do.
HaI Ia , dIe u na y quan Iro ng hon, khng ch Iuyen b , ca c
cng Iy na y IIe n ha nh ca c buo c, ca c bIe n pha p nha m Ia m
cho IInh Iha n, Iu Iuo ng do Iha m nhua n, Ian Io a kha p I
chu c, khIe n cho no vuo I Ien Iren ba I cu ca nhan Ia nh da o
na o. Trong ca c chuong ke IIe p, chu ng II se Ia n Iuo I mIeu Ia :
Cac cng Iy hang dau Iruyen ba Iu Iuong cho nhan
vIen cua ho II hon cac cng Iy so sanh, ho Iao ra nen
van hoa cng Iy raI manh me, dI khI mang mau sac
In gIao va nghI Ihuc cao xung quanh nhung Iu Iuong
na y.
Cac cng Iy hang dau heI suc Ihan Irong Irong vIec
dao Iao va Iuyen chon dI ngu quan IrI cap cao sao
cho phu hop II da voI he Ihng Iu Iuong cua ho, hon
Ia cac cng Iy so sanh.
Cac cng Iy hang dau Ihe hIen su kIen dInh cao hon
Irong vIec gan keI Iu Iuong cI IoI voI cac maI khac
nhu mu c IIeu, chIe n Iuo c, chIe n Ihua I, IhIe I ke I chu c...
khI so voI cac cng Iy so sanh.
D nhIen, de Iam duoc nhung dIeu nay khng phaI Ia de
dang. |ack WeIch (cng Iy GL) da Iung noI Ien nhung kho
khan khI phaI hoaI dng Irong su cang Ihang, gIang co
gIua Iy Iuong va Ihuc dung (Iheo cach noI cua ng Ia gIua
nhung con s va nhung gIa IrI).
Nhung con s va nhung gIa IrI. Chung II khng co
cau Ira IoI sau cung I ra Ia II khng co cau Ira IoI
nhu vay. Nhung nguoI daI duoc doanh s va chIa se
cac gIa IrI voI chung II duong nhIen duoc Ihang IIen.
Nhung nguoI khng daI duoc doanh s song van chIa
se cac gIa IrI co vI Ir Ihu haI. Nhung aI khng Iao ra
doanh s va khng co gIa IrI raI de gIaI quyeI. Van
de Ia o nhung nguoI Iao ra doanh s nhung khng
chIa se cac gIa IrI: Chung II IhuyeI phuc ho, chung
II gap raI nhIeu kho khan voI ho.
1S2
Trong Ihuc Ie, khng phaI Iuc nao mI cng Iy hang dau
cung IIeu bIeu cho cac Iu Iuong cua ho. V du, GL da co vaI
vI pham ve dao duc va IuaI phap vao nhung nam 19S0 va
1960, Irong do co vu IaI IIeng khI Ihng dng voI mI s
cng Iy san xuaI vao nam 19SS. Vao nam 1991, cng Iy
P&G Iung ngam ngam Iim cach co duoc cac doan bang ghI
am dIen IhoaI o CIncInnaII nham dIeu Ira va Irung phaI
1S4
HON CA LO I NHU N
1SS
nhung ngun IIn nI b da I ra cho Io bao Wall Street
Journal.
1S3
Hanh dng Iren ro rang Ia su pha vo gIa IrI Iau
doI cua cng Iy Irong vIec In Irong cac ca nhan. Ngay ca
|&| cung phaI c gang raI vaI va de gin gIu va Iheo duI cac
In dIeu nI IIeng ay. Vao nam 1979, Iuc Ia 36 nam sau khI
ban In dIeu nI IIeng cua RoberI W. |ohnson ra doI, cng
Iy |&| IIen hanh mI qua Irinh Iim kIem IaI nhung IInh Ihan
cua ban In dIeu do Iren mI quy m rng Ion. GIam dc
dIeu hanh Iuc bay gIo, |Im Burke noI:
Nhung nguoI IIen nhIem IuyeI dI IIn Iuong vao ban
In dIeu, song cac nha quan Iy va dIeu hanh hIen IaI
khng IhaI su heI cng Iheo duI nhung cam keI do...
Do do, II Iap hop 20 nha quan Iy hang dau cua cng
Iy IaI va Iuyen b: Day Ia ban In dIeu cua cng Iy.
Hoac Ia chung Ia phaI Iheo dung nhung cam keI da
ghI Irong do, hoac Ia xe bo no dI... CuI buI hop, cac
nha quan Iy cua cng Iy da co hIeu bIeI sau sac hon
cung nhu nhIeI Iinh va IIn Iuong hon vao ban In dIeu
nay. TIep Iheo, chung II IIep Iuc gap go Iung nhom
nho cac nha quan Iy cua cng Iy Iren Ioan Ihe gIoI
cung voI de IaI nay.
1S4
Cac cng Iy hang dau khng phaI Iuc nao cung hoan
hao. Nhung qua cac Iruong hop Iren cua |&| va GL, chung
Ia co Ihe Ihay nhin chung ho deu da nhan manh vao vIec
phaI co mI Iu Iuong cI IoI, cung nhu n Iuc raI Ion de duy
Iri no. Va dIeu chu yeu Ia ho Iam nhung dIeu nay II hon
so voI cac cng Iy so sanh Irong nghIen cuu cua chung II.
CA C HUO NG D N DA NH CHO CA C CEO,
CA C NHA QUA N LY , CA C NHA KlNH DOANH
MI buoc v cung quan Irong Irong vIec xay dung mI
cng Iy hang dau Ia vIec xac dInh ro Iu Iuong cI IoI cua
cng Iy. Dua Iren nhung keI qua nghIen cuu chung II dua
ra mI dInh ngha ve Iu Iuong cI IoI gm haI phan nhu
sau:
Tu Iuo ng = Cac gia Iri cI loi
cI loi
+
Mu c Iieu
Cac gIa IrI cI IoI = Cac nguyen Iy chu chI va Iau daI cua I chuc, cac
nguyen Ia c huo ng da n chung nha I. Khng nen nha m
Ia n chu ng vo I ca c Ihu c ha nh ve van ho a hay va n ha nh
cng Iy. Ca c nguyen Iy na y pha I duo c gIu vu ng, khg
duo c dem ra da nh d I Ia y nhu ng Io I ch Ia I chnh hay
dng co ngan han.
Mu c IIeu = Ly do I n Ia I chu ye u cu a I chu c, vuo I Ien Iren vIe c
Iim kIe m Io I nhua n Ihng Ihuo ng. Day Ia m I mu c IIeu
huo ng da o, xIn du ng nha m Ia n vo I ca c mu c IIeu kInh
doanh hay cac chIen Iuoc kInh doanh cu Ihe.
Cac gia Iri cI loi
Day Ia nhung nguyen Iy chu chI, In IaI Iau daI, khng
duoc dem ra Ihoa hIep de dI Iay IoI ch IaI chnh hay de
Ihuc hIen nhung dng co ngan han. Trong cun sach nho
Kinh doanh va nim tin, Thomas |. WaIson (con), cuu GIam
dc dIeu hanh IBM da binh Iuan ve vaI Iro cua cac gIa IrI
cI IoI (ng Ia goI Ia cac nIem IIn) nhu sau:
1S6
HON CA LO I NHU N
1S7
TI IIn rang su khac bIeI gIua Ihanh cng va IhaI baI
cua mI I chuc Ihuong IIen quan den vIec I chuc
khaI Ihac va Ian dung nang Iuc va IaI nang cua con
nguoI den muc nao. T chuc da Iam gi de moI Ihanh
vIen deu co cung chung mI su nghIep voI nhau7...
Lam Ihe nao de duy Iri IInh Ihan do, cung voI y Ihuc
dInh huong IraI qua cac Ihay dI Iu Ihe he nay qua
Ihe he khac7 Theo II, cau Ira IoI nam Irong suc manh
cua caI ma chung Ia goI Ia nIem IIn, cung nhu su IhI
Ihuc cua nIem IIn ay dI voI moI nguoI. TI IIn Iuong
sau sac rang de In IaI va gaI haI Ihanh cng, mI I
chuc can phaI xay dung duoc mI he Ihng cac In
dIeu, Iren co so do xay dung cac chnh sach va hanh
dng cu Ihe. TIep do, II IIn rang, yeu I quan Irong
hang dau Irong Ihanh cng cua doanh nghIep Ia su
gan bo chaI che va Irung Ihanh voI nhung nIem IIn
do. NIem IIn phaI Iun dI Iruoc chnh sach, Ihuc hanh
va muc IIeu. Nhung yeu I nay phaI duoc dIeu chnh
neu chung vI pham cac nIem IIn co ban, chu chI
|chung II nhan manh].
1SS
Trong da s cac Iruong hop, mI gIa IrI cI IoI phaI duoc
dIen Ia mI cach don gIan nhaI: O WaIMarI, Sam WaIIon
da noI ve gIa IrI hang dau nhu sau: Chung II daI khach
hang Ien Iren heI. Neu ban khng phuc vu khach hang
hoac h Iro cho nhung aI phuc vu khach hang, Ihi ban
khng phaI Ia nguoI chung II can.
1S6
|ames GambIe phaI
bIeu don gIan va Iao nha ve gIa IrI cI IoI ChaI Iuong san
pham va kInh doanh Irung Ihuc cua cng Iy P&G nhu sau:
Neu ban khng Iam ra duoc mI san pham co chaI Iuong
II, hay Iam IaI san pham do du vaI va den Ihe nao dI
nua.
1S7
|ohn Young, cuu GIam dc dIeu hanh HP Iuyen b
Duong II cua HP HP Way Ia su In Irong va quan Iam
den cac ca nhan, voI phuong cham Iam cho nguoI khac
nhung dIeu ban mun nguoI Ia Iam cho minh, do Ia IaI
ca.
1S8
Nhu vay, gIa IrI cI IoI co Ihe duoc Ihe hIen bang
nhIeu cach, song chung Iun don gIan, ro rang, Ihang Ihan
va day suc manh.
Cac cng Iy hang dau nhin chung ch co vaI gIa IrI cI IoI,
Ihuong Ia Iu ba den sau gIa IrI ma IhI. Ro rang Ia s Iuong
nay khng Ihe nhIeu hon duoc, vi day Ia nhung gIa IrI heI
suc co ban va I khI Ihay dI.
Xac dInh duoc cac gIa IrI cI IoI cua I chuc co y ngha
v cung quan Irong. Neu neu ra qua nhIeu gIa IrI, ban se
khng ro dau Ia gIa IrI cI IoI IhaI su. Neu ban chuan bI xay
dung mI Iuyen b ve gIa IrI cI IoI, xIn hay Ihu Ira IoI cau
hoI sau: GIa IrI nao Ia gIa IrI ma Ia se Iheo duI, sng cheI
voI no du hoan canh ben ngoaI co Ihay dI, Iham ch Iao
ra nhung baI IoI cho chung Ia7 Nguoc IaI, nhung gIa IrI nao
chung Ia san Iong Ihay dI hay vuI bo neu mI Iruong ben
ngoaI khng Ihuan IoI7 Cac cau hoI nay se gIup ban xac
dInh duoc dau Ia gIa IrI cI IoI IhaI su.
MI Iuu y quan Irong: XIn dung nham Ian khI coI cac gIa
IrI cI IoI cua cac cng Iy hang dau Ia ngun de xac dInh
cac gIa IrI cI IoI cho cng Iy, I chuc cua ban. Cac Iu Iuong
cI IoI khng bao gIo den Iu vIec baI chuoc Iu Iuong cua
nguoI khac ngay ca Iu cac cng Iy hang dau cung vay,
1S8
HON CA LO I NHU N
1S9
cu ng khng hinh Iha nh Iu me nh Ie nh ben ngoa I, Iu ca c Iy
Ihuye I qua n IrI Irong sa ch vo , hay Iu su Inh Ioa n don Ihua n
xem gIa IrI nao Ihuc dung, ph bIen va co co hI nhaI.
Khng, khng pha I nhu va y. DIe u quan Iro ng nha I Ia pha I
na m ba I duo c ba n Iha I su IIn Iuo ng dIe u gi, chu khng pha I
nhu ng dIe u ma ca c cng Iy ha ng da u hay ba I cu aI IIn Iuo ng.
Can hIeu rang, Iu Iuong cI IoI In IaI nhu mI yeu I nI
IaI, dc Iap voI mI Iruong ben ngoaI. Theo mI cach Iuong
Iu , nhu ng nguo I sa ng Ia p ra nuo c My khng neu ra Iu
Iuong ve Iu do va cng bang boI vi mI Iruong ben ngoaI
doI hoI dIeu do. Ho cung khng bao gIo mong nhan dan My
do bo nhung Iu Iuong do do anh huong cua mI Iruong
ben ngoaI. TraI IaI, ho coI Iu do va cng bang Ia nhung Iy
Iuong hIen nhIen, baI dIeI, nhung Iy Iuong se soI sang va
dan duong cho cac Ihe he nguoI My Irong Iuong IaI. DIeu
nay cung xay ra dI voI cac cng Iy hang dau.
0 mt cn ty Han du, cac |a tr| ct |o| tu tHn cHun kHn
cn su |a| tH|cH suy |y Hay ben noa| nao. CHun kHn |un |ay
va tHay d| tHeo tHc| |an. CHun cun kHn tHay d| kH| d|eu
k|en tH| trucn tHay d|.
RoberI W. |ohnson (con), khng vIeI ban In dIeu cua |&|
vi chung IIen keI voI IoI nhuan hoac vi ng Ia da doc duoc
nhung dIeu nay Irong sach vo. ng Ia vIeI ra ban In dIeu
boI vi cng Iy hIen Ihan cho nhung nIem IIn sau sac ma
ng Ia mun gin gIu. George Merck II IIn Iuong sau sac
ra ng Ihu c chu a be nh Ia da nh cho nguo I be nh, ng Ia
mong mun moI nhan vIen cng Iy cung chIa se nIem IIn
do. Thomas |. WaIson (con) mIeu Ia cac gIa IrI cI IoI cua
IBM Ia nIem IIn IuyeI dI cua cha ng: DI voI cha II, cac
gIa IrI do Ihng IrI ca cuc doI, chung phaI duoc bao In
bang moI gIa, chung phaI duoc Iruyen daI cho moI nguoI,
phaI duoc Iuan Ihu Irong suI cuc doI kInh doanh.
1S9
DavId Packard va BIII HewIeII khng Ia o ra phong ca ch
HP hay nguyen nhan I n Ia I cu a HP, ho ch co m I nIe m
IIn Io Io n ve ca ch ma m I doanh nghIe p duo c xay du ng, sau
do ho Ihu c hIe n ca c buo c de neu ra va ph bIe n nhu ng nIe m
IIn do sao cho chu ng duo c gin gIu va noI Iheo. Ho Iheo du I
ca c nIe m IIn do ba I cha p nhu ng quan nIe m qua n IrI dang
IhInh ha nh Iu c do . KhI nghIen cu u ca c van ba n Iuu Iru Ia I
cng Iy, chu ng II ba I ga p pha I bIe u sau cu a DavId Packard:
|Vao nam 1949] II co Iham du mI cuc hop cua cac
nha Ianh dao kInh doanh, IaI do II de nghI cac nha
quan IrI nen co nhung Irach nhIem cao hon ngoaI
vIec dem IaI IoI Iuc don Ihuan cho cac c dng. TI
noI rang chung Ia co Irach nhIem dI voI nhan vIen
Irong vIec Ihua nhan nhan pham cua ho, va dam bao
cho ho quyen duoc chIa se cac Ihanh cng Irong cng
vIec. TI cung ch ro rang chung Ia co Irach nhIem dI
voI khach hang, voI cng dng. TI raI ngac nhIen Ia
khng aI Irong cuc hop dng y voI cac quan dIem
cua II ca. Du ho van gIu IhaI d nha nhan, IIch su
khI khng dng y voI II, ro rang ho da IIn rang II
khng phaI Ia mI nguoI Irong s ho, rang II khng
du pham chaI de dIeu hanh mI cng Iy Ion.
160
160
HON CA LO I NHU N
161
HewIeII, Packard, Merck, |ohnson, WaIson khng ch dua
ra nhung cau hoI nhu GIa IrI kInh doanh nao se II da hoa
IoI nhuan7, TrIeI Iy nao Ia dep maI7 hay NIem IIn nao
se Iam haI Iong cng dng IaI chnh7. Khng! Ho Iim hIeu
va da xac dInh ro nhung dIeu mau chI ben Irong cac van
de nay mI cach heI suc Iu nhIen. Van de o day khng ch
Ia nIem IIn, ma Ia mc cua nim tin va Inh nhaI quan
dI voI nhung Iy Iuong cua cac I chuc cua ho. MI Ian nua,
chIec chia khoa vang Ia tnh chn thc, Inh chan Ihuc
IuyeI dI cua nhung nIem IIn do.
Muc Iieu
Muc IIeu Ia mI nhom Iy do co ban cho su In IaI cua
cng Iy ben ngoaI vIec Iim kIem IoI nhuan. Muc IIeu duoc
xac dInh boI vIec Ira IoI cac cau hoI cua DavId Packard da
Irinh bay o phan Iruoc cua chuong nay. (TI mun Irinh
bay xem IaI sao |ng Ia nhan manh] cng Iy chung Ia In
IaI, IaI sao chung Ia co maI o day7 Theo II, nhIeu nguoI da
saI Iam khI cho rang mI cng Iy Iap ra ch Ia de kIem IIen.
ThaI ra do ch Ia mI keI qua quan Irong cua su In IaI cua
cng Iy, va Ia can dI sau Iim hIeu Iy do chnh yeu cua su
In IaI nay).
Mu c IIeu khng nha I IhIe I pha I mang Inh d c nha I, chuyen
bIeI. HaI cng Iy co Ihe co cung muc IIeu, cung nhu chung
co Ihe cung chIa se nIem IIn vao mI gIa IrI nao do. VaI Iro
Iruoc IIen cua muc IIeu Ia de huong dan va Iruyen cam
hung, chu khng can IhIeI phaI Iao nen su khac bIeI. V du,
co Ihe co nhIeu cng Iy co cung muc IIeu voI HP ve vIec
dong gop cho xa hI qua cac san pham dIen Iu nham dem
IaI IIen b Irong khoa hoc va phuc IoI cho con nguoI. Van
de Ia o ch IIeu cac cng Iy nay co kha nang Iheo duI cac
muc IIeu do mI cach kIen dInh, nhaI quan nhu HP hay
khng7 Cung gIng nhu cac gIa IrI cI IoI, van de o day Ia
Inh xac Ihuc cua muc IIeu, chu khng phaI Ia su khac bIeI
don Ihuan.
KhI da duoc hinh Ihanh mI cach dung dan, muc IIeu co
Ihe rng Ion va Iau daI, dan daI I chuc Irong mI IhoI gIan
raI daI. Roy VageIos, khI nhin ve Iuong IaI mt trm nm
IoI, da m Ia vaI Iro Iau daI cua muc IIeu o cng Iy Merck
nhu sau:
Hay Iuong Iuong IaI ca chung Ia bng nhIen o vao
nam 2091. RaI nhIeu chIen Iuoc va phuong phap kInh
doanh se phaI Ihay dI do nhung su phaI IrIen chung
Ia khng Iuong Iruoc duoc. Nhung du co Ihay dI gi
Irong cng Iy dI nua, Ihi van co mI dIeu quan Irong
nhaI khng Ihay dI do Ia IInh Ihan cua con nguoI
o cng Iy Merck. TI IIn rang den Iuc ay IInh Ihan
dng dI cua chung Ia van nhu ngay hm nay... TI
IIn Iuong dIeu do vi quyeI Iam cua cng Iy Irong vIec
chIen dau voI benh IaI, gIam nhe nI dau va gIup do
con nguoI se Ia ngun cam hung cho nhung gIac mo
v daI nhaI. Do Ia mI su nghIep baI dIeI, dan daI
chung Ia nhung Ihanh vIen cua Merck den nhung
Ihanh cng Io Ion hon nua Irong Iuong IaI.
161
162
HON CA LO I NHU N
163
ThaI su mI cng Iy hang dau IIen Iuc Iheo duI cac muc
IIeu cua no nhung khng bao gIo hoan Ioan daI duoc hay
hoan Ihanh cac muc IIeu do, nhu Ihe chung Ia dang c dI
IoI duong chan IroI hay duI Iheo mI vi sao. WaII DIsney
Ihau hIeu duoc ban chaI Iruong In, khng bao gIo keI Ihuc
cua muc IIeu khI ng noI:
DIsneyIand se khng bao gIo hoan Ihanh chung nao
ma su Iuong Iuong con In IaI Iren Ihe gIoI nay.
162
Tuong Iu, HP cung khng bao gIo co Ihe noI Chung II
khng Ihe cng hIen duoc gi hon nua. GL cung se khng
bao gIo hoan Ihanh nhIem vu nang cao chaI Iuong doI sng
con nguoI Ihng qua caI IIen va cng nghe.
MarrIoII co Ihe phaI IrIen qua nhIeu gIaI doan, co Ihe dua
ra nhung san pham moI chua aI hinh dung duoc Irong Ihe
ky XXI, song ho se khng bao gIo hoan Ihanh Iron ven
nhIem vu khIen cho nhung du khach xa nha cam Ihay ho
dang IhaI su duoc chao don gIua nhung nguoI ban.
MoIoroIa co Ihe phaI IrIen qua cac san pham radIo su
dung IaI nha, radIo su dung Irong xe hoI, IIvI, ban dan, vI
mach, dIen IhoaI dI dng, he Ihng ve IInh v.v... nhung se
khng bao gIo vuoI qua duoc Ihach Ihuc phuc vu cng
dng bang cach dem IaI nhung san pham, dIch vu chaI
Iuong cao, gIa Ihanh ha.
DIsney cung vay, ho co Ihe san xuaI ra raI nhIeu phIm
hoaI hinh, rI DIsneyIand, Luro DIsney, va nhIeu san pham
khac nua chua aI bIeI duoc, song ho khng bao gIo co Ihe
vuoI qua nhIem vu can ban cua cng Iy: dem IaI hanh
phuc cho IrIeu IrIeu con nguoI.
DI voI cng Iy Sony, du ho co cung cap bao nhIeu san
pham hIen daI va da dang dI nua, Ihach Ihuc van o pha
Iruoc, nam ngay Irong muc IIeu co ban cua cng Iy Iim
nIem vuI Irong vIec ap dung cac caI IIen cng nghe nham
dem IaI hanh phuc va IoI ch... va nang cao nen van hoa
NhaI Ban.
NoI ngan gon, mI cng Iy hang dau co Ihe va Iun Iun
phaI IrIen nhung cng vIec kInh doanh moI me, song van
Iun duoc dan duong boI cac muc IIeu can ban cua no.
VoI ngu y nay, neu ban dang suy ngh ve muc IIeu cho
cng Iy cua ban, xIn dung ch vIeI ra mI cau m Ia cu Ihe
ve san pham hay khach hang (cng Iy chung II In IaI de
cung cap san pham X cho khach hang Y). V du, dI voI
DIsney Ihi Iuyen b Chung II In IaI de san xuaI phIm
hoaI hinh cho Ire em khng Ihe coI Ia mI Iuyen b ve muc
IIeu dung dan, co kha nang In IaI Iau daI. Trong khI do,
Su dung oc Iuong Iuong de dem IaI hanh phuc cho con
nguoI co Ihe de dang Iro Ihanh muc dch cua cng Iy nay
Irong suI ca Iram nam. Van de quan Irong Ia Iim ra duoc
nhung nguyen nhan sau xa hon, can ban hon cho su In
IaI cua mI cng Iy, mI I chuc. Mun xac dInh muc IIeu,
hay daI ra cau hoI TaI sao chung Ia khng dong cua cng
Iy va chIa IaI san cho cac c dng7. Sau do, hay c Iim
kIem mI cau Ira IoI dung dan cho cau hoI Iren, khng phaI
ch vao IhoI dIem hIen IaI ma ca Irong Iuong IaI xa hon nua.
164
HON CA LO I NHU N
16S
Chung II mun noI ro o day rang chung II khng he
Iim Ihay mI Iuyen b chnh Ihuc va ro rang nao ve muc
IIeu Irong IaI ca cac cng Iy hang dau ma chung II nghIen
cuu. Nguoc IaI, dI khI chung II Ihay cac muc IIeu duoc
Irinh bay mI cach ngu y va khng chnh Ihuc. Tuy nhIen,
muc IIeu va gIa IrI cI IoI co nhung khac bIeI co ban ve vaI
Iro va Inh chaI, va co den 13 Irong 18 cng Iy hang dau
Irong nghIen cuu cua chung II vao mI IhoI dIem nao do
Irong IIch su da co nhung Iuyen b (ro rang hoac ngu y,
chnh Ihuc hoac khng chnh Ihuc) nhu Ia ve cac muc IIeu
cua ho. Chnh vi nhung Ie do, can IhIeI phaI coI muc IIeu
Ia mI Ihanh phan cu Ihe, rIeng bIeI cua mI Iu Iuong cI
IoI.
163
Chung II Ihay rang hau heI cac cng Iy deu huong
IoI Iu vIec xac dInh ro ca gIa IrI cI IoI va muc IIeu Irong
Iu Iuong cng Iy, chnh vi vay chung II khuyen khch cac
ban cung Iam nhu vay.
Luu y dc bieI cho nhung nguoi khng phai la CEO
Mac du chuong nay duoc vIeI Iren goc nhin cua mI I
chuc, Iheo chung II, nhung quan dIem nay van co Ihe ap
dung o moI cap d quan Iy Irong I chuc. Khng co Iy do
gi ngan can chung Ia xay dung mI Iu Iuong cI IoI cho
nhom Iam vIec hay phong ban cua minh ca. Neu cng Iy da
co mI Iu Iuong cI IoI, ro rang Iu Iuong do se han che va
anh huong Ien Iu Iuong cua phong ban nhaI Ia ve kha
canh cac gIa IrI cI IoI. Tuy Ihe, ban van co Ihe co nhung
muc IIeu cho phong ban, nhom cua ban Ihan, xay dung
mI Iu Iuong voI nhung IIeu chuan rIeng bIeI. Chang han,
Ira IoI cac cau hoI Ly do In IaI cua phong,ban nay Ia gi7
Neu no khng In IaI Ihi co IhIeI haI gi7
Con neu nhu cng Iy khng co mI Iu Iuong cI IoI Ihi
ban van co Ihe Iham ch con Iu do hon Iap ra Iu Iuong
do o cac muc d phong ban cua ban. Bang cach do, Iham
ch ban co Ihe Iro Ihanh nguoI dI dau Irong vIec Ihuc day
su hinh Ihanh mI Iu Iuong cI IoI Iren pham vI Ioan cng
Iy. Da co nhung v du cho Ihay mI s nhom, phong ban
Ihanh cng Irong cng vIec gay suc ep Ien Ing cng Iy
bang vIec Iao ra nhung khun mau Iu ben Irong.
Luu y danh rieng cho cac nha kinh doanh va quan ly
doanh nghiep nho
Khng phaI IaI ca, ma ch mI s I cac cng Iy hang dau
khoI nghIep voI mI Iu Iuong ro rang. Do Ia Iruong hop cua
|&| va Sony, hinh Ihanh nhung Iu Iuong cI IoI Iu gIaI doan
dau IIen. Con nhung cng Iy nhu HP va MoIoroIa ch hinh
Ihanh Iu Iuong cua minh sau khI da IraI qua gIaI doan phaI
IrIen dau IIen, Ihuong Ia khoang mI Ihap ky sau khI Ihanh
Iap (nhung Iruoc khI ho Iro Ihanh nhung cng Iy Ion). Trong
nhung buoc dI chap chung dau IIen, hau heI deu c gang
n dInh de caI canh, cac Iu Iuong ch Iro nen ro rang sau
khI cng Iy da co su IIen b vuoI bac. Do do neu ban dang
o buoc khoI nghIep va van chua Ihe dInh hinh duoc mI Iu
166
GIN GIU CA I C T LO I THU C D Y SU TI N B
167
Iuong cI IoI cho cng Iy Ihi cung khng sao. Song ban nen
Iam dIeu do cang som cang II. Va Ihuc su ma noI, neu ban
da co IhoI gIan doc cun sach nay, chung II manh dan
khuyen khch ban danh IhoI gIan de xac Iap Iu Iuong cI
IoI cho cng Iy ban ngay bay gIo.
CHUONG B N
GIN GIU CAI CT LOI
THUC DY SU TIN B
PauI GaIvIn Ihu c da y chu ng II IIe n ve pha Iruo c, Iun Iun
van dng... ng Ihuc day su Iam moI IIen Iuc, su Ihay dI.
Nhung dIe u do pha I co gIo I ha n: Iun Iun pha I a p u nhu ng
nguyen Ia c co ba n da duo c xa c dInh.
ROBLRT W. GALVIN,
cu Giam c iu hanh, Motorola, 1991
164
Su nha I qua n cu a nguyen Ia c da dInh huo ng chu ng II
nhu ng nguyen Ia c da Iro Iha nh da c Inh rIeng bIe I cu a P&G Iu
h I cng Iy Iha nh Ia p nam 1837. Trong khI duo c dInh huo ng
den IIen b va Iang Iruong, dIeu cI yeu Ia moI nhan vIen deu
hIeu duoc rang cng Iy khng ch quan Iam den keI qua ma
con quan Iam den cach daI duoc nhung keI qua do.
LD HARNLSS,
Cu chu tch P&G, 1971
165
0|n |u 0|n |u 0|n |u 0|n |u 0|n |u
ca | c t |o | ca | c t |o | ca | c t |o | ca | c t |o | ca | c t |o |
1Hu c d y 1Hu c d y 1Hu c d y 1Hu c d y 1Hu c d y
su t|e n b su t|e n b su t|e n b su t|e n b su t|e n b
168
169
Trong chuong 3, chung II da Irinh bay ve Iu
Iuong cI IoI nhu Ia mI Ihanh phan chu chI cua mI cng
Iy hang dau. Nhung ch co Iu Iuong IhI Ihi chua Ihe Iao
nen mI cng Iy Ihanh cng duoc. Neu co Iu Iuong ma ch
ngI yen va Iu chI Ihay dI, ban se bI Ihe gIoI qua maI Iap
Iuc. Sam WaIIon da ch ro: Ban khng Ihe ch gIu IaI nhung
gi da Ihanh cng Iruoc day, vi moI Ihu xung quanh deu
Ihay dI. De Ihanh cng, ban can phaI vuoI Ien Iren nhung
Ihay dI do.
166
Tuong Iu nhu Ihe, Thomas |. WaIson (con)
da bao Iruoc Irong cun sach mong Kinh doanh va nim
tin nhu sau:
Neu mI I chuc phaI dI maI voI nhung Ihach Ihuc
Iu mI Ihe gIoI Iun Ihay dI, t chc o phai sn
sang thay i moi th ngoai tr nhng nim tin c
ban nht... iu quan trong nht trong mt t chc
phai la trit ly kinh doanh c ban cua no. |chung II
nhan manh]
167
Theo chung II, IBM baI dau danh maI vI Ir hang dau Iu
cuI nhung nam 1980, dau nhung nam 1990 mI phan Ia
do cng Iy da bo quen IoI canh bao Iham Iha cua WaIson
noI Iren. Ro rang Irong ba nIem IIn co ban cua cng Iy
(quan Iam den nhan vIen, Iam khach hang haI Iong, Iun
c gang Iam moI vIec Iro nen dung dan, chnh xac), chung
Ia khng he Ihay nhung chI IIeI nhu dng phuc, chnh sach
cu Ihe, quy Irinh cu Ihe, IraI Iu Irong I chuc, hay cac may
vI Inh v.v... Do khng phaI Ia nhung gIa IrI cI IoI. IBM Ie
ra nen Ihay dI IaI ca nhung dIeu do cho phu hop voI mI
Iruo ng, ngoa I Iru nhu ng gIa IrI c I Io I nha I. Thay va o do , ho
duo ng nhu da ba m vu qua Iau va o phuong ca ch Ihu c ha nh
va nhu ng Ihe hIe n van ho a cu a ca c gIa IrI do . Chu ng II Iha y
ra ng ne u Ia m Ia n gIu a Iu Iuo ng c I Io I va nhu ng Ihu c ha nh
cu Ihe Ihi ca c cng Iy se ga p pha I nhu ng ra c r I. Cng Iy
khng Ihe duy Iri qua Iau nhu ng Ihu da ng ra pha I Ihay d I
de Ihch nghI vo I hoa n ca nh mo I. M I ke I Iua n quan Iro ng
duo c ru I ra o day: M I cng Iy ha ng da u Iun gin gIu va ba o
ve Iu Iuo ng c I Io I, song mo I bIe u hIe n cu Ihe cu a Iu Iuo ng
a y ca n Iun sa n sa ng Ihay d I de pha I IrIe n. V du :
Tn Irong va quan Iam den mI nhan vIen Ia phan
baI bIen va Iruong In Irong Iu Iuong cua cng Iy HP,
con vIec phuc vu banh keo va IraI cay cho nhan vIen
vao 10 gIo sang hang ngay ch Ia mI bIen phap
Ihuc hanh co Ihe Ihay dI duoc.
VuoI Iren su mong doI cua khach hang Ia In ch
cua WaIMarI, Irong khI vIec sap xep cho nhan vIen
dung don khach ngay IaI cua chnh cua cac gIan hang
ch Ia mI bIen phap co Ihe Ihay dI khI can IhIeI.
VoI BoeIng, Iu Iuong cI IoI Ia Iun Ia nguoI IIen
phong Irong nganh hang khng, Iu Iuong nay Ia baI
bIen. VIec Iheo duI san xuaI may bay cho khach co
Ion ch Ia mI chIen Iuoc don Ihuan, co Ihe Ihay dI.
170
171
Tn Irong sang kIen ca nhan Ia Iu Iuong cua 3M,
con quy dInh cho phep cac nhan vIen ky IhuaI Iuy y
su dung 1S IhoI gIan cua cac du an ch Ia mI bIen
phap cu Ihe.
Phuc vu khach hang Iren heI Ia phuong cham vnh
cuu cua NordsIrom, con nhung cach Ihuc nhu Iap
Irung vao Iung khu vuc dIa Iy, b Ir nguoI choI pIano
ngay IIen sanh, quan Iy hang In kho v.v... Ia nhung
caI co Ihe Ihay dI Iheo IhoI gIan va hoan canh.
Tu Iuong baI bIen cua Merck Ia gin gIu va nang cao
doI sng con nguoI, con nhung cam keI nghIen cuu
Iim ra Ihuc chua can benh cu Ihe ch Ia mI chIen
Iuoc nhaI dInh, Irong mI IhoI gIan nhaI dInh.
DIeu quan Irong nhaI Ia khng duoc nham Ian gIua Iu
Iuong cI IoI voI nhung yeu khac nhu van hoa, chIen Iuoc,
bIen phap, van hanh, chnh sach va nhung Ihuc hanh khng
quan Irong khac. Theo IhoI gIan, moI Ihu noI Iren deu se
phaI Ihay dI, ch Iru mI Ihu, do Ia Iu Iuong cI IoI. Do Ia
dIeu Ia can Iuu y neu mun xay dung mI cng Iy Ihanh
cng va Iruong In.
Va dIeu nay chnh Ia khaI nIem Irong Iam cua cun sach:
dng co IIem an cua vIec gin gIu caI cI IoI va Ihuc day su
IIe n b chnh Ia ba n cha I cu a m I cng Iy ha ng da u. Chuong
nay se dong vaI Iro nhu mI IoI gIoI IhIeu ngan gon cho raI
nhIeu cau chuyen chI IIeI cua cac cng Iy hang dau nham
mInh hoa cho quan dIem Iren o cac chuong con IaI.
NG CO CU A SU Tl N B
Tu Iuong cI IoI cua mI cng Iy hang dau co IIen he chaI
che voI mI su quyeI Iam, IhI Ihuc, khao khaI IIen b, Ihuc
day cac Ihay dI va chuyen dIch ve pha Iruoc Irong moI b
phan khng mang Inh cI IoI. Ham mun nay mang Inh
chaI raI nguoI ham mun kham pha, sang Iao, chIem
Inh, Ihay dI va IIen b. Long khaI khao IIen b khng ch
don Ihuan Ia nhung khau hIeu, no phaI Ia mI khao khaI
sau Iham Iu ben Irong I chuc.
Chnh do Ia dIeu da khIen Sam WaIIon Irong nhung ngay
cuI doI van IIep Iuc ban bac ve doanh s ban hang voI
mI nhan vIen quan Iy cua hang den Iham ng Ia Irong
benh vIen. Do cung Ia nhung IhI Ihuc dI voI |. WIIIard
MarrIoII, nguoI Iun sng Iheo phuong cham Iun Iun
Iam vIec va cng hIen, den Ian khI Iia doI... Iam sao cho mI
ngay deu co y ngha.
168
NIem khaI khao IIen b do cung IhI Ihuc CIIIcorp daI
muc IIeu Iro Ihanh mI I chuc IaI chnh hang dau Ihe gIoI
ngay Iu nhung ngay dau, khI ho con raI nho be, den muc
ch mI muc IIeu Iao bao cung co Ihe duoc xem Ia ngo
ngan, neu khng mun noI Ia ngu ngc. DIeu do cung da
IhI Ihuc WaII DIsney daI cuoc danh IIeng cua cng Iy vao
DIsneyIand mI san pham hoan Ioan khng co mI du
kIen nao ve nhu cau IhI Iruong Iruoc do. Iord cung vay. VoI
nhung IhI Ihuc Iuong Iu, ho huong IoI Iuong IaI voI muc
172
173
IIeu day Iham vong dan chu hoa xe hoI, Iu do da de IaI
mI dau an khng Ihe phaI mo Iren Ihe gIoI. Do cung Ia Iy
do MoIoroIa Iheo duI phuong cham Iun chuyen dng vi
IoI ch cua chnh su chuyen dng do, Iheo do ho IIen Iuc
dua ra ha ng Ioa I sa n pha m, Iheo du I IIeu chua n cha I
Iuong II uu sau sIgma (34 phe pham Iren 1.000.000
san pham). RoberI GaIvIn da dung Iu dI moI, Iam moI de
noI ve nIem khaI khao IIen b cua MoIoroIa nhu sau:
DI moI Ia Iuc day ben Irong cua cng Iy. Ngay Iu
ngay dau Ihanh Iap cng Iy, voI san pham dau IIen
nam 1928, cha II da baI dau nghIen cuu mI san
pham Ihay Ihe vi san pham hIen IaI duoc du doan
se II IhoI vao nam 1930. ng khng bao gIo ngung
dI moI, va chung II cung vay... Ch nhung aI Iran
Iro voI nhung y Iuong moI, du mo nhaI va kho nam
baI, ch nhung aI san sang, chap nhan ca ruI ro va
hua hen cua nhung y Iuong do, nguoI do moI co Ihe
Iha nh cng.
169
NIem khao khaI IIen b da IhI Ihuc 3M IIen Iuc Ihu
nghIem va gIaI quyeI cac van de ngay ca nhung vIec ma cac
cng Iy khac chua coI Ia van de. KeI qua Ia cng Iy da
Ihanh cng voI nhung caI IIen rng khap, nhung san pham
nhu gIay nham khng Iham nuoc, bang ScoIch, hay mIeng
ghI chep PosIII. No cung IhI Ihuc P&G chap nhan nguyen
Iac phan chIa IoI nhuan va c phan hoa Iu nhung nam
1880, ngha Ia raI Iau Iruoc khI nhung dIeu nay Iro nen
IhInh hanh, ph bIen; IhI Ihuc Sony Iung ra cac san pham
ban dan dau nhung nam 19S0, khI ma khng co cng Iy
nao dam Iam dIeu Iuong Iu. Do nhung IhI Ihuc ay ma
BoeIng da Iao vao nhung canh bac mao hIem nhaI Irong
IIch su kInh doanh, nhu quyeI dInh san xuaI BoeIng 747,
du chua chac chan ve nhu cau IhI Iruong, nhung IhI Ihuc
duoc WIIIIam L. BoeIng xac dInh ro ngay Iu nhung ngay
dau Ihanh Iap cng Iy:
Khng aI nen noI ve mI y Iuong rang dIeu do khng
Ihe Ihuc hIen duoc. Cng vIec cua chung II Ia IIen Iuc
nghIen cuu, Ihu nghIem va dua cac keI qua Iu phong
Ih nghIem vao san xuaI chung nao co Ihe, voI quyeI
Iam khng de vuI maI baI cu IIen b nao Irong nganh
hang khng.
170
Thuc su ma noI voI Iong khaI khao IIen b, nguoI Ia se
khng bao gIo bang Iong voI hIen IaI, du hIen IaI do co II
dep Ihe nao dI nua. GIng nhu mI caI gi do am , nhuc
nhI, chay bong, nIem khao khaI nay khng bao gIo duoc
Ihoa man hay cham duI, ngay ca khI da daI duoc nhung
Ihanh cng Io Ion, voI quan nIem: Lun co Ihe Iam II hon,
dI xa hon, Iim ra nhung kha nang moI hon. Nhu Henry
Iord da no I, Ba n pha I Iun Ia m vIe c va IIe n ve pha Iruo c.
171
Ni khaI khao Iu ben Irong
Cung gIng nhu Iu Iuong cI IoI, su khao khaI IIen b Ia
mI Iuc Iuong nI IaI, no khng cho doI Ihe gIoI ben ngoaI
voI nhung cau noI nhu Da den Iuc phaI Ihay dI, phaI caI
174
17S
IIen, hay phaI mInh ra dIeu gi do. Khng, khng phaI nhu
vay. DIeu nay co ve Iuong Iu nhu nhung dng Iuc, cam
hung ben Irong mI nha nghe s, mI nha phaI mInh, no
IhI Ihuc ho IIen ve pha Iruoc. Ban khng Ihe Iao nen
DIsneyIand, san xuaI may bay 747, c phan hoa vao nhung
nam 1880, hay IIep Iuc ban cng vIec kInh doanh ngay khI
sap Iu gIa coI doI v.v... ch vi hoan canh ben ngoaI doI hoI
dIeu do. Ban phaI co nhung IhI Ihuc Iu chnh ben Irong
ban Ihan ban. O mI cng Iy hang dau, nhu cau, khaI vong
dI xa hon, Iam II hon, kham pha nhung kha nang moI me
hon hoan toan khng cn nhng ly do ngoai lai nao.
Do nhung khaI vong do ma mI cng Iy hang dau Iun
Ihe hIen su Iu IIn va kha nang Iu phe phan raI cao. Su Iu
IIn cho phep ho daI ra nhung muc IIeu Ion Iao, co nhung
hanh dng quyeI IIeI, dI khI IIeu Inh, coI Ihuong nhung
kIen Ihuc kInh doanh Ihng Ihuong va Iruyen Ihng, nham
daI IoI nhung keI qua hoan hao, phI Ihuong nhaI. MaI
khac, kha nang Iu phe phan sau sac va IrIeI de cho phep
ho co nhung Ihay dI, caI IIen do. NoI ngan gon, khaI vong
IIen b Iu ben Irong se IhI Ihuc, doI hoI nhung Ihay dI,
nhung chuyen dng ve pha Iruoc o moI kha canh, moI van
de, mIen Ia khng Ihuc ve Iu Iuong cI IoI cua cng Iy.
Hay Ihu nhin su Iu danh gIa v cung nghIem khac cua
Bruce NordsIrom khI ng Ia nha n duo c nhu ng Io I khen ngo I
ve cha I Iuo ng dIch vu kha ch ha ng cu a cng Iy: Chu ng II
khng mu n no I ve dIch vu cu a chu ng II. Chu ng II Ihu c su
khng Ia m I I nhu danh IIe ng nguo I Ia d n da I. Danh IIe ng
do ch Ia dIe u gi do ra I mong manh. Don gIa n Ia ba n phaI
Ihuc hIen II cng vIec cua minh moI Iuc, moI noI.
172
Va
hay cung Iang nghe nIem khaI khao daI duoc su hoan IhIen
cua mI nha quan Iy IIep IhI cua HP khI ng Ia khng bao
gIo cho phep nhan vIen ngu quen Iren chIen Ihang:
Chung II Iu hao va chuc mung nhung Ihanh cng
daI duoc. Nhung su hao huc IhaI su nam o vIec ban
bac, suy ngh xem Iam Ihe nao de Iam II hon Irong
Iuong IaI. Do Ia mI qua Irinh khng co dIem dung,
khng bao gIo co Ihe noI Chung Ia da den dch. TI
khng mun chung Ia Ihoa man voI Ihanh cng, vi do
chnh Ia Iuc chung Ia baI dau dI xung.
173
GlN GlU CA l C T LO l
VA THU C Y SU Tl N B
Hay chu y den su Iuong h qua IaI gIua Iu Iuong cI IoI
va dng Iuc Ihuc day daI duoc nhung IIen b Irong bang
sau:
Tu Iuong cI loi
Tao dIeu kIen cho s n nh va
IIen Iu c.
Co gc re b n v ng, nhaI quan.
Kha I khao Iie n b
Thu c da y nhu ng thay i IIen Iu c
ve dInh huo ng, phuong pha p,
chIen Iuoc v.v...
LIen Iu c chuy n ng ve pha
Iruo c.
176
177
Nguoc IaI, su khao khaI IIen b cung co anh huong
II den Iu Iuong cI IoI, boI neu khng IIen Iuc Ihay
dI va Ihch nghI, cng Iy se bI IuI hau, Iham ch
khng In IaI nua.
Mac du nhung dIeu nay Ihuong do ca nhan dua ra, mI
cng Iy ha ng da u Iun Ihe che ho a chu ng, bIe n chu ng
Ihanh nhung yeu I, Ihanh phan cua I chuc. Tu Iuong cI
IoI va khaI vong IIen b khng ch In IaI nhu mI he Ihng
In dIeu don Ihuan. MI cng Iy Ihanh cng khng ch dua
ra mI Iu Iuong va Ihe hIen mI khaI vong, ma con phaI co
nhung co che cu Ihe, huu hIeu de gin gIu Iu Iuong va
khuyen khch nhung IIen b do.
Theo IInh Ihan do, WaII DIsney da Iap ra Iruong DaI hoc
DIsney va yeu cau moI nhan vIen phaI Iham gIa nhung
khoa hoc ve Truyen Ihng DIsney. HewIeIIPackard khng
ch noI ve Duong II HP, ma Iap ra mI chnh sach ve
Ihang IIen Iu nI b cng Iy, cu Ihe hoa bang cac IIeu
chuan danh gIa va Ihang chuc cho ho, khIen cho baI ky
nhan vIen nao mun Iro Ihanh nhung vI Ir quan Iy cao cap
deu phaI Iuan Ihu chaI che phong cach HP. MarrIoII khng
ch noI ve cac gIa IrI cI IoI ma con Iap ra nhung co che
kIem Ira nhan vIen ky Iuong, cac quy Irinh Iuyen Iruyen Iu
Iuong cng Iy, va cac co che de IIep nhan nhung phan anh
cua khach hang. DI voI cng Iy NordsIrom, ho khng ch
IhuyeI gIao sung ve dIch vu khach hang, nguoc IaI, ho dua
IInh Ihan phuc vu Ien hang dau bang nhung bIen phap
Ihuong phaI cu Ihe. NordIes (nhan vIen NordsIrom) nao
MI Iuong quan gIua haI yeu I Iren Ia mI Irong nhung
phaI hIen quan Irong Irong cng Irinh cua chung II. Theo
dung IInh Ihan su ky dIeu cua chu VA, mI cng Iy hang
dau khng ch can bang gIua caI cI IoI va su IIen b, ma
Iun Iim cach daI duoc ca haI cung mI Iuc, va Irong moI
Iuc. Co Ihe noI day gIng nhu haI maI m va Duong, mI
ben deu Iao dIeu kIen, b sung va Iam manh Ian nhau:
Tu Iuong cI IoI Iao dIeu kIen cho IIen b bang vIec
Iao ra mI co so mang Inh IIen Iuc, Iren nen Iang do
mI cng Iy co Ihe Ihu nghIem, Ihay dI va phaI IrIen.
MI khI da xac dInh ro dIeu gi Ia can ban, chu chI,
cng Iy se co dIeu kIen de dang hon de Ihuc hIen
nhung Ihay dI va chu dng o nhung dIeu con IaI.
Tu Iuong cI loi
Ha n ch nhu ng kha nang va dInh
huo ng mo I cho cng Iy (ne u qua
Irung Iha nh m I ca ch cu ng
nha c vo I Iu Iuo ng).
Co nI dung ro rang cu Ihe: y
la Iu Iuo ng c I Io I va chu ng Ia
se khng pha bo no.
Xay du ng m I Iu Iuo ng c I Io I, ve
ba n cha I, Ia m I ha nh d ng ba o
thu .
Kha I khao Iie n b
M r ng va phaI IrIen cac kha
nang cu a cng Iy.
Co Ihe mang nI dung khng ro
rang: mo i su IIe n b de u I I,
mIe n Ia chu ng nha I qua n vo I Iu
Iuo ng c I Io I.
Khao khaI IIen b se dan IoI
nhu ng Ihay d I ca p IIe n, IrIe I
de , mang tnh ca ch ma ng.
178
179
cI IoI va nhung khaI vong IIen b cua cng Iy bIeu hIen o
khap moI noI.
Cac y d|nH |un |un tt va dun dn... NHun cH| co su cHuyen
Hoa cac y d|nH do tHanH nHun cc cHe, HanH dn cu tHe va Huu
H|eu mc| co tHe tao nen su kHac b|et |ua mt cn ty Han du
va mt cn ty b|nH tHucn ma tH|.
Chung II Ihay rang co nhIeu I chuc co nhung y dInh va
hoaI bao Io Ion, song ho khng Ihuc hIen cac buoc chuyen
hoa nhung y dInh, hoaI bao do Ihanh nhung dIeu cu Ihe.
DI khI, moI vIec con Ie hon khI ho chap nhan ca nhung
dac Inh, chIen Iuoc cua I chuc vn khng an khop voI
nhung y dInh cao ca noI Iren, va dIeu nay se gay ra nhung
hoaI nghI va Iung Iung. NI dung va co che hoaI dng cua
chIec dng hcng Iy Iun phaI an khop voI nhau, hoaI
dng Irong mI IIen keI gIua vIec kIen dInh cac Iu Iuong cI
IoI va vIec Ihuc day su IIen b. Nhung nguoI Iap nen cac
cng Iy hang dau Iim kIem su IIen keI Irong moI Inh vuc,
Iu chIen Iuoc, chIen IhuaI, he Ihng I chuc, den cau Iruc,
he Ihng ben ngoaI, m Ia cng vIec v.v...
CA C KHA l Nl M CHU Y U
DA NH CHO CA C CEO, CA C NHA QUA N LY ,
CA C NHA KlNH DOANH
Trong qua Irinh nghIen cuu, duoc Iam vIec voI raI nhIeu
nha quan Iy cao cap, chung II Ihay rang can IhIeI phaI
phuc vu khach hang II duoc xem nhu nhung nguoI hung
cua cng Iy voI muc Iuong hau hnh, con nhung aI Iam vIec
nay khng daI yeu cau se bI sa IhaI ngay Iap Iuc.
MoIoroIa khng ch IhuyeI gIang ve chaI Iuong san pham,
ho Iheo duI muc IIeu raI cao ve vIec gIam Iy Ie san pham
kem chaI Iuong, c gang daI GIaI Ihuong BaIdrIge ve ChaI
Iuong. GeneraI LIecIrIcs khng ch vach ra Iam quan Irong
cua cac caI IIen IIen Iuc ve cng nghe, ho con Iap ra mI
Irong nhung phong Ih nghIem R&D dau IIen Iren Ihe gIoI.
BoeIng khng ch mo uoc dan dau nganh hang khng Ioan
cau, ma con kIen quyeI Iheo duI nhung du an day Ihu
Ihach nhu san xuaI BoeIng 747 mI du an neu khng
Ihanh cng se Ihuc su chn vuI cng Iy. ProcIer & GambIe
khng ch coI su IIen b, Iu hoan IhIen Ia y Iuong II, ho
cu Ihe hoa dIeu do bang vIec Iap ra mI co che Ihuc day su
canh Iranh Irong nI b cng Iy, gIua nhung day chuyen
san pham khac nhau, su dung su canh Iranh nay nhu Ia
mI dng Iuc de IIen b. 3M khng ch hua sung khI
khuyen khch cac sang kIen va caI IIen cua ca nhan, ho phI
Iap Irung hoa quan Iy, danh cho cac nha nghIen cuu 1S
IhoI gIan Iu do Iheo duI cac du an ma ho ua Ihch, xay
dung cac quy nI b cng Iy cho cac y Iuong moI, Iham ch
ap dung mI IuaI Ie Iheo do 2S doanh s ban hang hang
nam phaI baI ngun Iu cac san pham duoc Iung ra nam
nam Iruoc do.
Huu hinh. Vung chac. Cu Ihe. KIen dInh. Quan saI mI
cng Iy hang dau, ban se Ihay no gIng nhu mI chIec
dng h dang chay deu dan, Ich Iac... Ban se Ihay Iu Iuong
180
181
Ihau Iom cac y Iuong chnh ma chung II Iim kIem duoc
vao mI khung mau, Iheo do cac nha quan Iy co Ihe su
dung nhu Ia mI huong dan ve khaI nIem, gIup ho IhIeI ke
va dIeu hanh I chuc II hon.
Khun mau cua chung II (so d 4.A) gm co haI Iop. Lop
Iren gm nhung kham pha da duoc Irinh bay Irong cac
chuong Iruoc: dInh huong Iao dng h (chuong 2), bIeu
Iuong amduong (noI khng voI chu HOAC), Iu Iuong cI IoI
(chuong 3), va khaI vong IIen b (chuong 4). Co Ihe coI Iop
nay nhu Ia nhung kIm ch nam v hinh cho mI cng Iy
hang dau. Tuy nhIen, du Ia nhung yeu I v cung quan
Irong, van Ia chua du de xay dung mI cng Iy hang dau.
VIec nay doI hoI mI qua Irinh chuyen hoa, dIen gIaI nhung
Iu Iuong v hinh do, Ihe hIen o Iop Ihu haI Irong so d. Day
chnh Ia buoc ma hau heI cac cng Iy da IhaI baI khI Ihuc
hIen.
Neu nHu ban dan xy dun va H|nH tHanH mt t cHuc, d|eu quan
tron nHt ban co tHe rut ra tu cun sacH nay |a tm quan tron
|cn |ao cua v|ec xy dun cac cc cHe Huu H|nH n ket vc| v|ec
|n |u ca| ct |o| va tHuc dy su t|en b. Dy cH|nH |a ban cHt
cHu yeu cua v|ec tao dn H...
So d 4.A
Khung mu khai niem
(xem trang bn)
Cng Iy
ha ng da u
M I Ihe che ngoa I ha ng
Duo c Ihu a nha n va nguo ng m
De IaI nhung dau an kho phaI mo Iren
Ihe gIoI
Co IIch su hon S0 nam
TraI qua nhIeu Ihe he Ianh dao
TraI qua nhIeu vong doI san pham,dIch vu
Cng Iy
ha ng da u
DInh huo ng Ia o d ng h
Cac co che huu hinh
The hIe n
Iha nh
LIN K T vo I
1u tuc n 1u tuc n 1u tuc n 1u tuc n 1u tuc n
c t |o | c t |o | c t |o | c t |o | c t |o |
bHa t vo n bHa t vo n bHa t vo n bHa t vo n bHa t vo n
t|e n b t|e n b t|e n b t|e n b t|e n b
0|n |u 0|n |u 0|n |u 0|n |u 0|n |u
1Hu c d y su 1Hu c d y su 1Hu c d y su 1Hu c d y su 1Hu c d y su
t|e n b t|e n b t|e n b t|e n b t|e n b
182
183
va Ihu nghIem, khng Iheo ke hoach dInh san, nham
huong IoI nhung su IIen b va Ihanh cng baI ngo
Irong kInh doanh (o kha canh nay, cac cng Iy hang
dau duong nhu da baI chuoc su IIen hoa cua cac IoaI
Iheo IhuyeI cua DarwIn) (Ihuc day su IIen b).
i ngu quan ly c phat trin t ni b cng ty:
Cac nha quan Iy cao cap baI buc duoc chon Iua Iu
nhung nguoI da cng hIen Iau daI, Iham nhuan Iu
Iuong cua cng Iy (gIu gin caI cI IoI).
Khng bao gi t bng long: MI qua Irinh IIen Iuc,
khng ngu ng ca c c ga ng nha m Iu hoa n IhIe n va
vuon IoI su hoan hao Irong Iuong IaI (Ihuc day su IIen
b).
Chung II se dua ra nhung v du, ke nhung gIaI IhoaI,
dua ra nhung chung cu mang Inh he Ihng de mInh hoa
va gIaI Ihch Iung bIen phap Iren. Chung II khuyen cac
ban nen su dung nhung khun mau Ing quaI chung II da
dua ra nhu Ia mI huong dan de dInh benh va chan doan
cho I chuc cua ban.
T chuc cua ban da Ihay dI quan nIem Iu vIec bao
gIo sang Iao dng h chua7
Da Iu bo chu HOAC va van dung su ky dIeu cua chu
VA chua7
Co hay khng o I chuc cua ban mI Iu Iuong cI IoI
voI cac gIa IrI cI IoI va cac muc IIeu vuoI Ien Iren vIec
Iim kIem IoI nhuan Ihng Ihuong7
ThaI su neu chung II mun Iom gon keI qua cua qua
Irinh nghIen cuu suI sau nam ch Irong mI khaI nIem Iam
Ihe nao de Iap nen mI cng Iy hang dau, chung II se dua
ra bIeu Iuong sau day:
Trong cac chuong ke IIep, chung II se Ian IuoI Irinh bay
cac bIen phap ma cac cng Iy hang dau da ap dung de gin
gIu, kIen dInh cac gIa IrI cI IoI dng IhoI van Ihuc day
duoc su phaI IrIen, IIen b cua cng Iy. Co nam IoaI rIeng
bIeI duoI day:
Cac muc tiu ln va y tham vong (BHAG): Cam keI,
quyeI Iam Ihuc hIen cac muc IIeu kho khan, Iham
vong, va Ihuong Ia day ruI ro (Ihuc day su IIen b).
Nn vn hoa cng ty mang tnh nghi thc cao: Cng
Iy se Ia noI Iam vIec Iy Iuong cho nhung aI quan IrIeI
va chIa se Iu Iuong cI IoI cua cng Iy, con nhung aI
khng phu hop voI Iu Iuong do se bI dao IhaI Iuc
khac (gin gIu caI cI IoI).
Th nghim nhiu cach va gi lai nhng g phu hp:
Cac cng Iy nay quyeI Iam Iheo duI cac hanh dng
0|n |u 0|n |u 0|n |u 0|n |u 0|n |u
184
CA C MU C TIU D Y THAM VO NG VA THA CH THU C
18S
CHUONG NM
CAC MUC TIU DY THAM VONG
VA THACH THUC (BHAG)
T I hon he I Ia ha y cha p nha n nhu ng Iha ch Ihu c Io n Iao
de co duo c nhu ng Iha ng Io I huy hoa ng, ngay ca khI pha I Ira
gIa ba ng nhu ng Iha I ba I. DIe u do co n hon Ia nha p bo n vo I
nhu ng nguo I nghe o na n va ye u du I ve IInh Iha n, nhu ng
nguo I khng bIe I de n ca chIe n Iha ng cu ng nhu Iha I ba I.
THLODORL ROOSLVLLT, 1899
174
Chung II Iam vIec dIen cung (de daI IoI cac muc IIeu de ra).
BoI chung II khng he so haI, chung II co Ihe
Iam duoc mI dIeu gi do dac bIeI.
MASARU IBUKA,
ngi sang lp Sony, 1991
175
DIe u quan Iro ng nha I Irong Ia I ca nhu ng vIe c II da Ia m
Ia ke I ho p duo c Ia I nang cu a Ia I ca nhu ng aI Ia m vIe c
cho cng Iy va huo ng ho de n m I mu c IIeu nha I dInh
WALT LLIAS DISNLY,
ng i sa ng l p Walt Disney, 1954
176
Co hay khng o I chuc cua ban mI dng co khao
khaI cho su IIen b Iun san sang Ihay dI va IIen
Ien Iren moI phuong dIen khng phaI Ia nhung caI cI
IoI cua I chuc7
T chuc co IhaI su kIen Iri gin gIu caI cI IoI va Ihuc
day su IIen b, voI vIec ap dung cac bIen phap cu Ihe
nhu cac muc IIeu Ion, phaI IrIen dI ngu quan Iy Iu
nI b, va nhung bIen phap khac duoc m Ia Irong
phan con IaI cua cun sach nay hay khng7
Trong I chuc co IhaI su co su IIen keI cho phep IaI
ca moI nguoI co cung mI phong cach ung xu de Iuan
Ihu cac Iu Iuong cI IoI va daI duoc nhung keI qua
mong uoc hay khng7
KhI doc xong sau chuong IIep Iheo cua cun sach nay,
ban se co Irong dau mI danh sach cu Ihe nhung cng vIec,
nhung bIen phap co Ihe ap dung vao I chuc cua ban de
khIen no Iro nen Ihanh cng hon. Du ban Ia CLO, nha quan
Iy, nha kInh doanh hay ch Ia mI ca nhan binh Ihuong
Irong I chuc, ban van co Ihe dua nhung y Iuong nay vao
hanh dng va Ihuc Ie.
0|n |u 0|n |u 0|n |u 0|n |u 0|n |u
186
187
mau may bay IoaI nay.
179
(May man Ia van co Ihe chao ban
IoaI may bay phan Iuc nay cho quan dI de ho su dung
nhu Ia may bay cung cap nguyen IIeu, song noI gi Ihi noI,
van phaI daI ruI ro vao 1S IrIeu dIa cho du an nay).
Theo ban, nen Iam gi7
Nhung nha Ianh dao BoeIng da IIeu Inh baI chap cac ruI
ro va quan Iam Iheo duI muc IIeu day Iham vong: Iro
Ihanh nguoI dan dau Irong nganh cng nghIep san xuaI
may bay dan dung. Ho san xuaI IoaI may bay phan Iuc Iren
va goI no Ia may bay 707. Va ho Ihuc su da dua nganh
hang khng buoc vao ky nguyen cua may bay phan Iuc.
Nguoc IaI, cng Iy DougIas (sau nay Iro Ihanh McDonneII
DougIas, cng Iy so sanh cua cng Iy BoeIng Irong nghIen
cuu cua chung II) IaI quyeI dInh IIep Iuc gan bo voI cac
san pham may bay van hanh bang pIsIon, dng IhoI can
Ihan ap dung quan dIem cho doI va nghe ngong dI voI
cac san pham may bay phan Iuc.
180
Ho cu cho, cho maI, va
de BoeIng qua maI, chIem daI da s IhI phan may bay dan
dung. Ngay ca vao IhoI dIem cuI nam 19S7, khI ma Iheo
Business Week, cac hang hang khng d x dI mua may
bay phan Iuc de Ihay Ihe may bay van hanh bang pIsIon,
181
Ihi hang DougIas van chua san xuaI ra duoc mI may bay
phan Iuc nao. MaI den nam 19S8, DougIas moI Iung ra
duoc san pham may bay phan Iuc DC8, song khng bao
gIo co Ihe duI kIp BoeIng nua.
Co Ihe aI do se phan ung: Co Ihe BoeIng ch an may Ihi
sao7 Nhin IaI Ihi de dang, song ro rang ho cung da co Ihe
saI Iam! Ly Ie nay raI chnh xac, va chung II cung se dng
Hay Ihu hinh dung ban dang o Irong dI
ngu quan Iy cua cng Iy BoeIng vao nam 19S2. Cac ky su
cng Iy co y Iuong che Iao mI IoaI may bay phan Iuc co
Ion cho IhI Iruong hang khng dan dung. HIen IaI cng Iy
BoeIng van chua co IhI phan o IhI Iruong nay, nhung c
gang Iruoc do deu IhaI baI. Cng Iy chu yeu san xuaI may
bay quan su (Phao daI bay B17, sIeu phao daI B29, oanh
Iac co BS2) va den 88 doanh s cua cng Iy Ia Iu mI
khach hang: Khng quan.
177
Hon nua, cac bao cao ve ban
hang deu cho Ihay cac hang hang khng o My va chau u
hau nhu khng quan Iam den y Iuong mua may bay phan
Iuc dan dung cua BoeIng. Nguoc IaI, nhin chung ho deu
khng may IhIen cam voI BoeIng: do Ia mI hang may bay
nem bom, cham heI! Cac cng Iy san xuaI may bay khac
cung khng cho rang IhI Iruong co nhu cau ve IoaI may bay
phan Iuc danh cho hang khng dan dung. DI Ihu canh
Iranh, cng Iy DougIas, Iham ch con IIn rang IoaI may bay
Iruc Ihang van con IIep Iuc Ihng IrI Irong nganh hang
khng dan du ng. Cng Iy BoeIng va n chua quen kInh nghIe m
dau Ihuong ve vIec phaI sa IhaI hang IoaI nhan vIen (Iu
S1.000 nguoI xung con 7.S00 nguoI sau The chIen Ihu
haI).
178
Va de keI Iuan, uoc Inh so b cho Ihay cng Iy se
phaI In mI khoan chI ph Iuong duong ba Ian Ing s IoI
nhuan sau Ihue cua nam nam gan day nhaI hoac Ia mI
phan Iu Ing gIa IrI IaI san cua cng Iy de IhIeI ke mI
188
189
cng Iy voI vIec dua ra may bay 737. Ve Iy IhuyeI, DougIas
hoan Ioan co Ihe dap IaI nhung Ihach Ihuc ke Iren nhanh
chong nhu BoeIng, song van de Ia o ch ho da khng Iam
nhu vay. (MI Iuu y ngoaI Ie: BoeIng da du Inh IhI Iruong
cho 727 khoang 300 chIec, nhung rI cuc ho da ban duoc
hon 1.800 chIec, va 727 Ihuc su Iro Ihanh IoaI may bay
Iam ngan chu yeu Irong nganh hang khng Ioan cau).
Nam 196S, BoeIng Ihuc hIen mI Irong nhung buoc dI
can dam nhaI Irong IIch su kInh doanh: quyeI dInh san
xuaI may bay phan Iuc co Ion 747, mI quyeI dInh gan
nhu da gIeI cheI cng Iy. Trong cuc hop HI dng Quan
IrI, mI Ihanh vIen dua ra binh Iuan neu du an nay |747]
khng IIen IrIen II, chung Ia van Iun co Ihe ruI IuI. KhI
do, chu IIch WIIIIam AIIen da Ira IoI mI cach cuong quyeI,
RuI IuI7 Khng. Neu cng Iy BoeIng da noI Ia se san xuaI
IoaI may bay nay, chung Ia se san xuaI no ngay ca khI dIeu
do doI hoI IIeu In Ioan b IaI san cng Iy dI nua!
Va cung nhu dI voI cac san pham Iruoc do P26, B17,
707 va 727, BoeIng da cuong quyeI Iap Irung Ioan b IaI
Iuc, nhan Iuc va n Iuc vao 747. Trong IhoI gIan nay, khI
Iham cng Iy, mI nguoI da noI, Nay ng AIIen, may bay
747 se cho raI nhIeu hanh khach. ng se Iam gi neu no
n Iung ngay Irong chuyen bay dau IIen7 Sau mI khoang
Im Iang keo daI, Chu IIch cua BoeIng Ira IoI, Co Ie nen noI
ve dIeu gi vuI ve hon mI cuc chIen Iranh haI nhan
cha ng ha n!.
MI Ian nua, dI Ihu cua ho, McDonneII DougIas, IaI Io ra
cham chan hon Irong du an san xuaI may bay phan Iuc co
y voI ban, Iru mI dIeu: IhaI su, BoeIng da co mI qua Irinh
IIch su Iau daI Irong do cng Iy kIen dInh Iheo duI cac
muc IIeu day Ihach Ihuc va Iham vong. Nhin IaI Iruoc do,
ngay Iu dau nhung nam 1930, chung Ia co Ihe nhan ra
phong ca ch kIen quye I do khI BoeIng da I mu c IIeu Iro
Ihanh cng Iy hang dau Irong nganh san xuaI may bay
quan su, voI vIec daI cuoc vao cac IoI may bay P26 va
pha o da I bay B17.
182
Truyen Ihng va phong cach noI Iren cung khng he
cham duI voI IoaI may bay 707 nay. Trong IhoI gIan phaI
IrIen san pham may bay 727 dau nhung nam 1960, BoeIng
da bIe n nhu ca u cu a m I kha ch ha ng IIe m nang (ha ng
hang khng LasIern) Ihanh mI Ihach Ihuc duong nhu Ia
baI kha IhI cho cac ky su cua ho: san xuaI ra mI IoaI may
bay phan Iuc co Ihe ha canh xung duong bang 422 IaI
san bay La GuardIa (mI duong bang ch co 4.860 b, qua
nga n, khng du cho ba I cu Ioa I pha n Iu c na o ha ca nh
duoc), dng IhoI co Ihe bay Ihang Iu New York den MIamI,
du rng sau hang ghe, cho duoc 131 hanh khach va van
dap ung duoc cac IIeu chuan ve d ben cua may bay BoeIng.
Cac ky su BoeIng da Iam duoc mI dIeu gan nhu Ia khng
Ihe (san pham may bay 727) don gIan ch vi ho khng con
la chon nao khac.
Trong khI do, cng Iy DougIas Io ra cham chap Irong cac
phan ung Iuong Iu, maI haI nam sau do moI dua ra duoc
mI IoaI may bay DC9, va cang ngay cang Ihua xa BoeIng
Iren IhI Iruong may bay dan dung. Cung Iuc do, BoeIng IIep
Iuc hoan IhIen san pham may bay phan Iuc Iam ngan cua
190
191
chung chung kIeu Hay day manh chuong Irinh vu Iru cua
chung Ia. ThaI su Ihi danh gIa khoa hoc Iac quan nhaI ve
kha nang Ihanh cng Irong vIec dua nguoI Ien maI Irang
vao nam 1961 cung ch o I Ie S0S0, va hau heI cac chuyen
gIa deu Io y hoaI nghI ve dIeu do.
183
Tuy nhIen, Quc hI
van phe chuan ngan sach S49 IrIeu dIa ngay Iap Iuc (va
hang Iy dIa Irong nam nam sau do), Ihe hIen su ung h
IuyeI dI voI Iuyen b cua Ing Ihng Kennedy vao ngay
2SS1961: DaI nuoc chung Ia phaI quan Iam daI duoc
muc IIeu dua nguoI Ien maI Irang va Iro ve IraI daI an
Ioan Irong Ihap ky nay. QuyeI Iam nay vao Iuc do qua
Ia heI suc IIeu Inh. Nhung do chnh Ia mI phan cua co
che gIu p cho nuo c My , va n co n suy ye u va Ia o da o Iu
nhu ng nam 19S0 va o Iho I ky T ng Ih ng LIsenhower,
vung buoc IIen manh ve pha Iruoc.
Muc Iieu phai ro rang va co Inh chI bI buc
MI BHAG IhaI su phaI ro rang va mang Inh chaI baI
buc, menh Ienh, co Iac dung nhu Ia dIem Iap Irung moI n
Iuc, Iao nen IInh Ihan dng dI cao nhaI. Muc IIeu nay can
co IhoI han ro rang, de I chuc co Ihe xac dInh duoc khI
nao ho da daI duoc no, va moI nguoI noI chung deu co
khuynh huong c gang chay dua den dch nhu vay.
lt BH/0 tHuc |uc tt ca mo| nuc|, no Huu H|nH, tp trun va
bun n. lo| nuc| pHa| deu co tHe H|eu ducc muc t|eu do nay
|p tuc, Hu nHu kHn cn |a| tH|cH da| don|
Ion. LoaI may bay DC10 su Ira IoI cua McDonneII DougIas
khng bao gIo co duoc Ihanh cng Iren IhI Iruong nhu
747 cua BoeIng.
CA C MU C TlU LO N, Y THAM VO NG
VA THA CH THU C - M T CO CH Hl U QUA
THU C Y SU Tl N B
BoeIng CorporaIIon co Ihe xem Ia mI v du dIen hinh
cho vIec cac cng Iy hang dau Ihuong su dung cac muc IIeu
Io Ion va Iham vong (BHAG) nhu mI co che hIeu qua de
Ihuc day su IIen b cua cng Iy. TaI nhIen khng phaI IaI
ca cac cng Iy hang dau deu ap dung bIen phap nay, vaI
cng Iy nhu 3M va HP chu yeu su dung nhung co che khac
ma chung II se Irinh bay ky hon o nhung chuong sau. Tuy
nhIen, co nhung bang chung cho Ihay cac cng Iy hang
dau ap dung Ihuong xuyen hon, Ihanh cng hon cac co che
nay so voI cac cng Iy so sanh (dIeu nay co Ihe chung mInh
o 14,18 cac cap so sanh cua nghIen cuu). Trong bn cap
con IaI, co ba cap hau nhu ngang nhau khI xeI ve BHAG,
va ch co mI cap o do cng Iy so sanh Iam dIeu nay II
hon ma IhI (Bang A.S, Phu Iuc 3).
MoI cng Iy deu co nhung muc IIeu, Iuy vay, ch daI ra
muc IIeu va kIen quyeI Iheo duI nhung Ihach Ihuc Io Ion,
day ruI ro Irong cac muc IIeu do Ia haI vIec raI khac nhau.
Hay nho IaI Iruong hop dua nguoI Ien maI Irang cua nuoc
My vao nhung nam 1960. Tng Ihng Kennedy va cac cng
su co Ihe ch I chuc cac cuc hop va dua ra cac Iuyen b
192
193
General ElecIric WesIinghouse
186
Phan dau daI vI Ir s mI hoac s haI Cha I Iuo ng ha ng da u
o mo I noI ma cng Iy Iham gIa, ca I I Da n da u IhI Iruo ng
cng Iy nham daI duoc su IInh hoaI, Thuc day boI cng vIec
uye n chuye n, nang d ng nhu m I Mang pha m cha I Ioa n ca u
doanh nghIe p nho . Tang Iruo ng Ia p Irung
Da da ng
Van de o day khng phaI Ia o ch muc IIeu nao Ia dung,
muc IIeu nao Ia saI. Van de Ia muc IIeu cua GL raI ro rang,
mang Inh menh Ienh va co khuynh huong Ihuc day moI
nguoI phan dau, nhu muc IIeu dua nguoI Ien maI Irang cua
nuoc My vay. MI BHAG co dung dan hay khng, co dInh
huong dung dan duoc moI nguoI hay khng chang he Ia
van de cI yeu. ThaI su ban chaI cua BHAG nam o cac cau
hoI sau day: No co kch Ihch IIen b khng7 Co Iao ra
dng Iuc khng7 Co khIen moI nguoI phan dau khng7 Co
khIen nhan vIen cam Ihay hung Ihu, phIeu Iuu de ho cng
hIen Ioan b IaI nang va nang Iuong vao do khng7 (Chu
y: MI cng Iy hang dau khng Iheo duI mI BHAG mI
cach ngau nhIen, mI van de khng kem phan quan Irong
Ia vIec xac dInh xem BHAG do co phu hop voI Iu Iuong cI
IoI cua cng Iy hay khng. Chung II se noI ky hon van de
nay vao cuI chuong).
Ha y xem xe I Iruo ng ho p cu a PhIIIp MorrIs va R. |.
ReynoIds. Vao nam 1961, cng Iy R. |. ReynoIds Ia cng Iy
Ion nhaI ve IhI phan (gan 3S) va muc IoI nhuan Irong
nganh cng nghIep san xuaI Ihuc Ia, Irong Iuc PhIIIp MorrIs
V du, nhIem vu dua nguoI Ien maI Irang chang can den
mI uy ban chuyen no Ihanh mI IoI Iuyen b ve muc
IIeu daI dong, Irang Irong, rac rI va kho nho. Khng, Iu
ban Ihan muc IIeu day Ihach Ihuc do da raI de nam baI,
Iu no da Ia mI menh Ienh duoc moI nguoI hIeu ro du dIen
gIaI bang cach nao dI nua. KhI mI doan Iham hIem quyeI
dInh chInh phuc dnh LveresI noc nha cua Ihe gIoI, ho
chang can baI cu IaI IIeu daI dong nao dIen Ia dnh nuI do
Ia gi ca! Hay nhin IaI I chuc cua ban, IIeu no co dua ra
nhu ng Iuyen b mu c IIeu da I do ng, song Ia I IhIe u Inh Ihu c
da y, Iruye n ca m hu ng nhu nhu ng mu c IIeu Irinh ba y o Iren
hay khng7 Co ra I nhIe u cng Iy dua ra nhu ng Iuyen b
muc IIeu khng he co kha nang khoI goI, Ihuc gIuc moI
nguo I, du nhu ng mu c IIeu do go p pha n gin gIu Iu Iuo ng chu
ye u cu a cng Iy. De Ihu c da y su IIe n b cu a cng Iy, ca c ba n
nen Ioa I bo ca c Iuyen b mu c IIeu mang Inh cha I Iruye n
Ih ng, ha y a p du ng m I co che hu u hIe u cu a m I BHAG.
KhI hI Iuong IaI cac Ihach Ihuc ma GeneraI LIecIrIc phaI
dI dIen, CLO |ack WeIch noI rang buoc dau IIen Ia cng Iy
phaI xac dInh ro dch den boI mI Ihng dIep mang y ngha
rng Ion, song van don gIan ro rang va de hIeu.
184
Cu Ihe,
GL dua ra muc IIeu: Phan dau daI vI Ir s mI hoac s haI
o moI IhI Iruong, caI I cng Iy nham daI duoc su IInh hoaI,
uyen chuyen, nang dng nhu mI doanh nghIep nho.
18S
Va nhu vay, moI nhan vIen cua GL deu de dang nam baI
va ghI nho muc IIeu nay. Bay gIo, hay Ihu so sanh BHAG
cua GL voI Iuyen b muc IIeu cuc ky kho hIeu, kho nho
ma cng Iy WesIInghouse dua ra nam 1989:
194
19S
Ihng Ihuong. Chung II Ihuong dung Iruong hop cua PhIIIp
MorrIs (d nhIen Ia gIau Ien IhaI cua cng Iy) dua ra cho cac
hoc vIen MBA Irong mn Iap ke hoach chIen Iuoc. Hau nhu
khng co hoc vIen nao cho rang cng Iy nay nen Iheo duI
mI muc IIeu nhu vay, IraI IaI cng Iy nen c gIu vung IhI
phan cua ho Ihi hon. Ro rang Ia PhIIIp MorrIs co Ihe da saI
Iam khI Iheo duI muc IIeu do, ho co Ihe da roI vao quen
Iang va khng xuaI hIen Irong cun sach nay. Song cung
chac chan khng kem rang neu cng Iy PhIIIp MorrIs e de
va bang Iong voI IhI phan nho be cua minh, khng dam
Ihach Ihuc cac dI Ihu hang dau, Ihi chung II cung da
khng vIeI ve ho Irong cun sach cua chung II.
1ron trucn Hcp cua lH|||p lorr|s, BH/0 Het suc ||eu ||nH va
dy tHam von. bH| |ua cHon mt muc t|eu nHu vy, |y tr| va
nHun suy |un tHn tHucn co tHe no| D|eu do |a kHn tHe
ducc, nHun kHat von tHanH cn se tH| tHuc ban CHun ta
t|n tucn cHun ta se |am ducc d|eu do|. lt |n nua x|n nHn
manH: dy kHn pHa| |a mt muc t|eu dcn tHun, ma |a mt muc
t|eu to |cn, tHam von, dy kHo kHn va tHacH tHuc.
MI v du nua. Vao nam 1907, nha kInh doanh xe hoI
Henry Iord (khI do 43 IuI) da Ihuc gIuc cng Iy IIen ve
pha Iruoc voI muc IIeu Dan chu hoa xe hoI. Iord Iuyen
b :
PhaI san xuaI ra IoaI xe hoI cho daI chung... GIa cua
IoaI xe hoI nay phaI du Ihap de baI ky aI voI dng
Iuong vua phaI cung du IIen mua va su dung no cung
ch Ia mI cng Iy Ihuong Ihuong bac Irung, xep Ihu sau
voI chua IoI 10 IhI phan.
187
Nhung PhIIIp MorrIs co haI
dIeu ma R. |. ReynoIds khng co. Thu nhaI, ho vua Ihanh
cng Irong vIec bIen MarIboro, mI IoaI Ihuc Ia danh cho
phu nu I nguoI bIeI, Iro Ihanh mI nhan hIeu duoc ua
chung voI bIeu Iuong chang cao bI Iren vo bao. Thu haI,
PhIIIp MorrIs co mI muc IIeu de phan dau.
Tu mI vI Ir khIem In, PhIIIp MorrIs daI ra mI muc IIeu
day Iham vong: Iro Ihanh mI GeneraI MoIors cua nganh
san xuaI Ihuc Ia
188
(vao nhung nam 1960, muc IIeu nay
cung dng ngha voI vIec Iro Ihanh nha san xuaI Ihuc Ia
hang dau Ihe gIoI). Cng Iy quyeI Iam daI den muc IIeu
nay, Iu Iu vuon Ien Iu hang sau, dan dan qua maI ca R. |.
ReynoIds o vI Ir s mI. Trong cung IhoI do, R. |. ReynoIds
Io ra u Ii, cham chap, khng co mI muc IIeu ro rang va
nang dng nao ngoaI vIec c dem IaI IoI nhuan cao hon cho
cac c dng ma IhI.
D nhIen PhIIIp MorrIs co nhIeu dng Iuc hon dI Ihu cua
ho, vi ho nhu DavId dang c duong dau voI GoIIaIh! LaI d,
danh baI duoc mI nguoI khng I ro rang Ia Ihu vI va hap
dan hon nhIeu so voI vIec ch c duy Iri vI Ir hang dau!
Nhung co su IhaI khng Ihe chI caI Ia Irong Ing cng
nam cng Iy san xuaI Ihuc Ia ngang hang voI PhIIIp MorrIs
hI do, ch co ho Ia du Iu IIn daI ra va daI duoc muc IIeu
ha nc ao dI Ihu s mI va Iro Ihanh ke dan dau IhI
Iruong ma IhI. Tu vI Ir Ihu sau ma daI ra muc IIeu Iuong
Iu ro rang Ia IhIeu khn ngoan, neu khng mun noI Ia ngu
ngc, neu xeI Iheo nhung suy Iuan ve ke hoach chIen Iuoc
196
197
I chuc co dau hIeu moI meI, can daI cau hoI: PhaI chang
I chuc da daI BHAG va chua de ra nhung muc IIeu, nhIem
vu moI Ihay Ihe muc IIeu cu7)
Hay xem xeI mI v du khac ve su IIeu Inh cua mI cng
Iy nho , mo I Iha nh Ia p. Cu I nhu ng nam 19S0, Tokyo TsushIn
Kogyo mI cng Iy nho va khng may aI bIeI IoI ngoaI
NhaI Ban Ihuc hIen mI buoc dI mang Inh dI pha: DI
Ien Ihanh Sony CorporaIIon. Ngan hang cua cng Iy da
phan dI: Cac ng da maI muoI nam de Iao Ien IuI cua
Tokyo TsushIn Kogyo Irong nganh nay, nay sao IaI Ihuc
hIen mI Ihay dI ngo ngan nhu vay7 AkIo MorIIa nguoI
Ianh dao Sony da Ira IoI mI cach don gIan rang caI Ien
moI se gIup cng Iy phaI IrIen ra Ioan cau, Irong khI Ien cu
raI kho doc dI voI nguoI nuoc ngoaI.
191
Co Ihe ban ngh rang su Ihay dI nay chang co gi Io IaI
va IIeu Inh, som mun cac cng Iy vua va nho deu huong
IoI IhI Iruong nuoc ngoaI, va suy cho cung day cung ch Ia
vIec dI mI caI Ien ma IhI. Nhung hay Iang nghe Iy gIaI
cua AkIo MorIIa, qua do ban se Ihay IIem an mI muc IIeu
v cung Io Ion:
Du cng Iy chung II van con nho be, va chung II
coI NhaI Ban Ia mI IhI Iruong rng Ion va day IIem
nang... mI dIeu ro rang Ia neu chung II khng daI
ra muc IIeu huong den cac IhI Iruong ngoaI nuoc,
cng Iy se khng phaI IrIen den muc ma Ibuka va II
mong doI. Chung II mun Ihay dI hinh anh ngheo
nan ve chaI Iuong cac san pham NhaI Ban Irong con
maI Ioan Ihe gIoI.
192
voI gIa dinh. AI cung co Ihe co mI xe hoI nhu Ihe. Va
Iren cac xa I cua chung Ia, xe ngua se bIen maI,
nhuong ch cho xe hoI...
189
Vao IhoI dIem nay, IhI Iruong xe hoI con Ia mI IhI Iruong
moI me chua co cng Iy nao nI Ien nhu Ia s mI, va voI
1S IhI phan, Iord ch Ia mI Irong s hon 30 cng Iy dang
phaI canh Iranh quyeI IIeI de gIanh duoc ch dung cua
minh. Tham vong Io Ion da khIen Ioan b dI IhIeI ke cua
Iord Iam vIec dIen cung, hau nhu hm nao cung Iam vIec
IoI 1011 gIo dem.
190
CharIes Sorenson, mI Ihanh vIen cua
dI IhIeI ke, nho IaI: Co nhung Iuc ng Iord va II Iam vIec
IIen Iuc 42 IIeng dng h khng ngh.
Cung IhoI gIan do, GeneraI MoIors (cng Iy so sanh voI
Iord Irong nghIen cuu nay) khng phan ung gi ro reI khI
IhI phan gIam Iu 20 xung con 10, con Iord mau chong
Ieo Ien vI Ir hang dau Irong nganh xe hoI.
Tuy nhIen, dIeu khI haI sau do Ia khI Iord da daI duoc
muc IIeu de ra (dan chu hoa xe hoI), ho IaI Iro nen Iu man,
khng daI cac muc IIeu moI, vi vay ma ch nhin dI Ihu
(GeneraI MoIors) daI ra va cung daI duoc muc IIeu Iham
vong khng kem: vuoI qua Iord. Chung II nhan manh:
BHAG ch co Iac dung dI voI I chuc mI khI no chua daI
duoc BHAG do. Iord da phaI ganh chIu hau qua Iu IhaI d
Iu bang Iong voI cac Ihanh qua daI duoc khI da hoan Ihanh
BHAG ma chua dua ra BHAG moI. (Neu I chuc cua ban
dang phan dau Iheo duI mI BHAG nao do, ban cung nen
danh IhoI gIan suy ngh ve nhung BHAG ke IIep mI khI da
daI duoc BHAG Irong hIen IaI. Tuong Iu nhu vay, neu Ihay
198
199
Ngay ca neu nhu ng co Ihe san xuaI ra mI san pham IIeu
dung voI ban dan, Ihi IIeu aI co du IIen de mua no7
Do Ia dIeu moI nguoI deu ngh, Ibuka Ira IoI. NguoI Ia
cho rang ban dan khng Ihe In IaI duoc Irong Ihuong
maI... dIeu do khIen cng vIec cua chung II ngay cang Iro
nen Ihu vI hon. ThaI su ra, cac ky su Sony raI hao hung
voI y Iuong Iam mI dIeu gi do IIeu Inh va daI dI, Iham
ch khng Iuong Irong con maI nhung nguoI ben ngoaI
cng Iy.
Va cuI cung, Sony da hoan Ihanh muc IIeu do, bIen
radIo bo IuI Ihanh mI san pham Iran ngap IhI Iruong Ihe
gIoI. N Iuc do cung dem IaI gIaI NobeI cho mI nha khoa
hoc cua Sony voI nhung cng hIen mang Inh dI pha Irong
cng nghe ban dan.
WaIMarI cung co nhung BHAG Iuong Iu, baI dau Iu nhung
gIan hang dau IIen cua Sam WaIIon hI 194S, khI ma muc
dch Iuc do cua ng Ia ch Ia Iam cho cua hang nho nay
Iro Ihanh cua hang II nhaI, co IoI nhuan cao nhaI Irong
khu vuc Arkansas Irong vong nam nam IoI.
193
Muc IIeu
nay doI hoI phaI Iang doanh s ban hang hon ba Ian, Iu
72.000 dIa,nam Ien 2S0.000 dIa,nam. Muc IIeu do Sam
WaIIon da daI duoc, va cac cua hang cua ng da Iro Ihanh
cac cua hang Ion nhaI, co IoI nhaI khng ch Irong vung
Arkansas ma con Irong ca nam IIeu bang Ian can nua.
WaIIon IIep Iuc de ra cac muc IIeu day Ihach Ihuc, Iuong
Iu cho cng Iy, Iu Ihap ky nay qua Ihap ky sau. Vao nam
1977, muc IIeu daI ra Ia Iro Ihanh mI cng Iy IrI gIa 1 Iy
dIa sau bn nam (ngha Ia Iang Iruong hon gap dI ve quy
Vao Ihap nIen 19S0, cum Iu san xuaI IaI NhaI Ban
(Made In |apan) co ngha Ia re, chaI Iuong kem. Cac IaI
IIeu Iim Ihay IaI Sony cho phep chung II keI Iuan rang
cng Iy Sony khng ch Iim kIem Ihanh cng cua chnh ho
ma con mun Iro Ihanh mI cng Iy duoc bIeI IoI nhIeu
nhaI do vIec Iam Ihay dI hinh anh ve chaI Iuong ngheo
nan cua cac san pham hang IIeu dung NhaI Ban. VoI mI
cng Iy co chua IoI 1.000 nhan cng va hoan Ioan chua
hIen dIen IaI IhI Iruong nuoc ngoaI, day khng he Ia mI
Iham vong Iam Ihuong chuI nao!
Day khng phaI Ia v du dau IIen ve BHAG Irong IIch su
Sony. V du, hI 19S2, ho da su dung dI ngu nhan vIen
ky IhuaI I oI cua cng Iy vao vIec Iheo duI mI nhIem vu
baI kha IhI: Iim cach san xuaI radIo bo IuI, voI kch co nho
du bo Irong IuI ao somI. Ngay nay chung Ia co Ihe coI
radIo bo IuI Ia mI dIeu gi do raI binh Ihuong, song vao
IhoI gIan do radIo con hoaI dng phu Ihuc vao cac ng
chan khng, chnh vi Ie do san xuaI mI IoaI radIo co nho
doI hoI raI nhIeu n Iuc, Ihu nghIem va nhung caI IIen Io
Ion. Luc do cng nghe ban dan hay con chua duoc ap dung
Irong san xuaI radIo Iren Ioan Ihe gIoI.
Hay nghIen cuu ve vIec ung dung ban dan vao radIo, du
co kho khan den dau dI nua Masaru Ibuka Iuyen b TI
IIn chac Ia chung Ia se san xuaI duoc radIo ban dan.
KhI Ibuka dem y Iuong can dam do hoI mI chuyen gIa,
nguoI kIa da Ira IoI, RadIo ban dan u, ng co chac khng7
Ngay ca o My nguoI Ia cung ch moI su dung ban dan cho
cac muc IIeu quc phong, noI ma IIen bac khng Ia van de.
200
201
Cam keI va rui ro
Khng ch co su hIen dIen cua muc IIeu ma con can co
muc d cam keI Ihuc hIen muc IIeu do, Ihi moI co Iac dung
Ihuc day su IIen b. Khng Ihe coI mI muc IIeu nao do Ia
BHAG neu cng Iy khng co muc d cam keI raI cao dI voI
muc IIeu do. V du, san xuaI may bay 747 co Ihe da Ia mI
muc IIeu Io Ion va Ihach Ihuc. Nhung chnh cam keI san
xuaI IoaI may bay nay du phaI su dung Ioan b ngun Iuc
cua cng Iy moI bIen no Ihanh mI BHAG IhaI su. Thuc Ie
Ia dau nhung nam 1970, khI doanh s ban cua may bay
747 Ihap hon du doan, BoeIng da gap kho khan nghIem
Iro ng. Trong ba nam 19691971, BoeIng sa Iha I 86.000
cng nhan, Iuc Ia 60 Ing s Iao dng cua ho.
19S
Trong
nhung ngay v van kho khan do, aI do da dung mI bang
dIen gan InIersIaIe S o SeaIIIe Iren do ghI dong chu:
NguoI cuI cung roI khoI SeaIIIe,
xIn vuI Iong IaI den!
Bay gIo Ihi aI cung dng y rang 747 Ia IoaI may bay phan
Iuc co Ion dung hang dau Irong nganh hang khng, nhung
vao nhung nam 1960 Ihi dIeu do khng han Ia nhu vay.
Tuy nhIen, BoeIng san sang chap nhan ruI ro, va ca nhung
maI maI. Neu ch mun dIeu gi do de dang, Ihi cng Iy se
khng bao gIo co Ihe phaI IrIen duoc.
MI v du khac co Ihe xem xeI Ia cng Iy WaII DIsney,
mI cng Iy Iun huong den nhung muc IIeu cuc ky Ihach
m so voI hIen IaI).
194
Khng dung IaI o do, WaIMarI IIep
Iuc dI Ien, chInh phuc nhung dnh cao moI. Nam 1990,
Iang doanh s ban hang 60 cho mI IooI vung vao nam
2000. Sau khI chung II dua nhung Ihng IIn nay vao mI
baI vIeI hI do, chung II nhan duoc Ia Ihu sau Iu mI gIam
dc cua WaIMarI:
C99Z
Cac n da dun kH| v|et rn 3am wa|ton da de ra nHun
muc t|eu tn p d| |ucn cua Han va tn doanH s ban
Han |en bC" tren m| loot vun vao nm ta| cH|nH ZCCC.
D|eu quan tron Hcn ma |a| b| bo quen |a v|ec n ta da
dt ra muc t|eu cu tHe Zb ty d|a. luc do, cn ty ban |e
Han du tHe |c| dat doanH s 3C ty d|a. Cu| tHan
99, wa|lart dat 3Z,b ty d|a va trc tHanH nHa ban |e
Han du c ly va toan tHe |c|. 1p doan duy nHt tren tHe
|c| co tHe dat doanH s Zb ty d|a |a 0enera| lotors.
1| |a mt tron nHun |am dc cua wa|lart tu 9C va
Hoan toan t|n rn muc t|eu ma 3am wa|ton de ra se ducc
Hoan tHanH. Neu a| do nH| muc t|eu H| nm 9// |a qua
||eu ||nH, tH| nuc| do se tHuc su kH|ep sc trucc muc t|eu
H|en ta| cua cHun t|.
1rn tron,
bobert baHn
1u vn quan tr| va |am dc wa|lart
Do, do chnh Ia BHAG!
202
203
Ihan vao LPCOT, CoIumbIa duoc dIeu hanh boI nhung nguoI
Iun Iu coI minh Ia nhung nha dau Iu Ihuan Iuy, chu khng
phaI Ia nhung nha quan Iy.
198
CuI cung, vao dau Ihap ky
1980, CoIumbIa da bI mua IaI. Con DIsney, sau khI danh
baI cac dI Ihu canh Iranh Ihu dIch, cng Iy nay da phaI
IrIen Iro IaI, IIep Iuc Iheo duI cac cam keI moI, nhu |apan
DIsney va Luro DIsney.
GIng nhu DIsney, cng Iy IBM cung vuoI IrI so voI dI
Ihu Burroughs o nhung buoc ngoaI kho khan Irong IIch su
voI nhung cam keI ro rang, dI khI IIeu Inh, huong IoI
nhung muc IIeu day Ihach Ihuc. De daI duoc BHAG da de
ra, IBM da Iheo duI mI vu dau Iu duoc an ca, nga ve
khng. KhI san xuaI mI IoaI may vI Inh moI mang Ien goI
IBM 360. Vao IhoI dIem do, du an nay Ia du an dau Iu Ion
nhaI cua Iu nhan, no doI hoI s vn bo ra nhIeu hon ca du
an ManhaIIan nghIen cuu san xuaI bom nguyen Iu cua Hoa
Ky. Tap ch Fortune coI day Ia canh bac S Iy dIa cua IBM
mI canh bac Ion nhaI Irong gIoI kInh doanh Irong IhoI
gIan vua qua. Trong gIaI doan gIoI IhIeu san pham nay,
danh sach chI ph cho cac cng vIec dang Iam cua IBM da
Ien IoI 600 IrIeu dIa, va cng Iy da gan nhu phaI vIen IoI
cac khoan vay no nong de co Ihe Ira Iuong cho nhan vIen.
Hon nua, chnh san pham 360 nay se khIen hau heI cac
day chuyen san pham hIen IaI cua cng Iy Iro nen II IhoI.
KhI Ihng bao rng raI cho du Iuan ve san pham moI, nhu
cau cua khach hang dI voI cac san pham hIen IaI cua IBM
Iap Iuc khng con nua, va nhu Ihe cng Iy da Ihuc su...
khng co duong IuI! Cung Iheo Iap ch Fortune dIeu nay
Ihuc, IIeu Inh nham Iao ra su IIen b vuoI bac. Vao 1934,
WaII DIsney huong den mI vIec chua aI Iam Irong gIoI dIen
anh Iuc bay gIo: san xuaI Ihanh cng mI b phIm hoaI
hinh daI. VoI vIec Iam phIm Bach Tuyt va bay chu lun,
WaII DIsney da Iap Irung moI ngun Iuc cua cng Iy, baI
chap nhung canh bao cua cac dng nghIep Irong nganh
kInh doanh nay. Va ng Ia da Ihanh cng. HaI Ihap ky sau,
sau ha ng Ioa I phIm hoa I hinh da I nu a nhu Pinocchio,
Fantasia va Bambi, DIsney IIep Iuc Iheo duI mI cam keI
raI IIeu Inh: xay dung mI IoaI cng vIen gIaI Ir hoan Ioan
moI me, ma sau nay chung Ia deu bIeI Ia DIsneyIand. Den
nhung nam 1960, DIsney Iap IaI dIeu do mI Ian nua Irong
gIac mo cuI doI cua ng Ia: xay dung Irung Iam LPCOT o
IIorIda.
196
NguoI em cua WaII DIsney, Roy, IIep Iuc Iheo
duI nhung cam keI ay, Iheo IoI ng MIchaeI LIsner nhu
sau:
ng Ia Ihuc su danh ca cuc doI de Ihuc hIen uoc mo
Iao ra mI Ihe gIoI DIsney cua nguoI anh. ng Ia
khng ngh huu, ng Ia Iruyen cam hung cho cng
vIen bang chaI Iuong DIsney, Iheo doI du an cho den
khI hoan IaI, Iu minh caI bang khanh Ihanh. ng da
qua doI haI Ihang sau su kIen Iong Irong do.
197
Nguoc IaI, hang CoIumbIa PIcIures hau nhu khng co
nhung quyeI dInh co Iam nhin xa, manh me va chap nhan
ruI ro. Vao nhung nam 19S0 va 1960, ho co Iam duoc vaI
phIm kha, song ro rang Ia cng Iy khng he san sang cho
nhung cam keI huong IoI Iuong IaI. Trong Iuc DIsney dan
204
20S
Hay quay ve nam 1924, khI do cng Iy CTR (CompuIIng
TabuIaIIng RecordIng Company) moI ch Ia mI Irong s
hang Iram cng Iy co vua, dang vaI In Iren IhI Iruong de
Iim kIem IhI phan. Ba nam Iruoc do, cng Iy da gan nhu
pha san neu khng co nhung khoan vay Ion va kIp IhoI.
202
Cng Iy Iuc do chu yeu kInh doanh cac san pham dng h
va can, voI von ven S2 nhan vIen kInh doanh.
203
Nhung
Thomas |. WaIson (cha), khng he Ihch Ihu voI vIen canh
mI cng Iy CTR o muc d Iam Iam nhu vay, ng Ia mun
cng Iy phaI IrIen nhIeu hon nua, daI muc d mI cng Iy
Ioan cau, va do do ng quyeI dInh dI Ien cng Iy. Ngay
nay, nguo I Ia khng ngh nhIe u ve ca I Ien da y du
InIernaIIonaI BusIness MachInes cua IBM nhung vao nam
1924, caI Ien do co ve ngo ngan va I bIch. Thomas |.
WaIson (con) hI Iuong IaI:
Cha II dI Iam ve, m me II va Iu hao Ihng bao ke
Iu bay gIo CTR se mang caI Ien IBM. Luc do II dung
o cua phong khach va Iham ngh MI cng Iy nho Ihe
nay ma.... Chac han cha da phaI hinh dung Irong
dau hinh anh cua mI IBM Irong Iuong IaI, chu con
hIen IaI Ihi cng Iy ma ng dang dIeu hanh ch gm
Ioan nhung nguoI ban cac IoaI may xay caphe va can
o cua hang IhII!
Tu Ihan vIec dI Ien Ihi khng co gi Ia Iao bao. Nhung
Iuyen b Ia mI cng Iy quc Ie san xuaI cac IoaI may kInh
doanh InIernaIIonaI BusIness MachInes CorporaIIon vao
nam 1924 mI cach IhaI su Ihi ro rang Ia Iao bao, Iham
Iuong Iu nhu vIec hang GeneraI MoIors IoaI bo hoan Ioan
cac kIeu xe cua ho va dua ra mI IoaI mau ma moI voI dng
co va nhIen IIeu hoan Ioan moI.
199
Tom WaIson (con), vIeI:
Khng co nhIeu co hI cho nhung saI Iam. Day Ia
quyeI dInh Ion nhaI, ruI ro nhaI ma II Iung gap, va
II da phaI vaI va suy ngh ve no hang Iuan IIen.
Nhung Iu Irong sau Iha m Io ng minh, II IIn ra ng khng
co gi IBM khng Ihe Iam duoc.
200
Co dIeu khI haI Ia Burroughs (cng Iy so sanh voI IBM)
vn co IoI Ihe ve cng nghe hon so voI IBM Irong Inh vuc
nay. Tuy nhIen, vao Iuc can dua ra quyeI dInh chIen Iuoc,
Burroughs IaI chon phong cach bao Ihu, Iap Irung vao cac
day chuyen san xuaI may Inh danh cho ke Ioan. Va Ihe Ia
Burroughs da bI IBM qua ma I, chIe m he I IhI pha n. KhI
nhac IaI IhoI gIan nay, Chu IIch cua Burroughs Iuc do, Ray
MacDonaId, da noI, Trong khoang IhoI gIan 19641966,
chung II Iap Irung cac n Iuc vao vIec Iang IoI nhuan. Su
rang buc dI voI cac chuong Irinh may Inh ch Ia Iam
IhoI, va nguyen nhan ch Ia boI chung II can Iang Ihu
nhap ngay Iap Iuc.
201
MI Ian nua, nhu da Irinh bay ve Iu Iuong cI IoI, o day
chung Ia IaI Ihay ro Iam nhin xa, hoaI bao cua mI cng Iy
Ihe hIen o vIec coI IoI nhuan khng phaI Ia muc IIeu Iren
heI cua kInh doanh. IBM phan dau san xuaI san pham may
vI Inh 360 khng phaI ch Ia de kIem IoI nhuan, ma boI vi...
do chnh Ia IBM. Tuy nhIen, dIeu do khng phaI Iun Iun
Ia nhu vay.
206
207
gIan du va quyeI dInh Iay chay khng bun ban voI
nhung nguoI ban Ie nao Iruc IIep Iam an voI cng Iy
hay khng7 Neu vay, cng Iy se bI IhIeI.
Bang cach nao chung Ia co Ihe xay dung duoc mI
dI ngu nhan vIen kInh doanh du Ion de co Ihe IIep
can moI cua hang Iren Ioan quc7 DI ngu nhan vIen
kInh doanh khI do co khI con dng hon ca... quan Iuc
Hoa Ky do Ia y kIen cua Phong kInh doanh.
Chu IIch P&G Iuc do, RIchard Deupree IIn Iuong vao kha
nang vuoI qua kho khan cua cng Iy, dng IhoI ng Ia cho
rang muc IIeu Iao ra cng an vIec Iam n dInh hoan Ioan
xung dang de cng Iy chap nhan ruI ro va Ihach Ihuc.
(NIem IIn nay phan nao dua Iren mI Ihu nghIem Ihanh
cng cu a cng Iy khI IIe n ha nh phan ph I Iru c IIe p cho nguo I
ba n Ie Ia I New LngIand). P&G Iheo du I y Iuo ng Iren va suy
ngh ra ca ch bIe n no Iha nh hIe n Ihu c. De n nam 1923, mu c
IIeu da I ra da hoa n Iha nh. M I ba I ba o Iu c do vIe I:
Vao ngay 181923, cng Iy P&G dua ra mI Ihng
bao gay ra mI su quan Iam dac bIeI dI voI gIoI Iao
dng va gIoI cng nghIep. Do Ia IoI dam bao ve cng
an vIec Iam n dInh cho cac nhan vIen IaI cac van
phong va nha may cua cng Iy IaI 30 Ihanh ph cua
nuoc My. Lan dau IIen Irong IIch su cng nghIep My,
hang ngan cng nhan o mI Irong nhung Iap doan
hang dau daI nuoc duoc dam bao co cng an vIec Iam
n dInh suI ca nam, baI ke nhung suy IhoaI IhoI vu
cua kInh doanh.
vong va IIeu Inh. (XIn Iuu y, maI den nam 19S3 Burroughs
van con mang Ien Burroughs AddIng MachIne Company,
va chung II co Iy do de nghI ngo rang caI Ien nay co anh
huong den suy ngh cua nhan vIen cua Burroughs ve Iuong
IaI cng Iy cung nhu caI cach ma caI Ien IBM anh huong Ien
nhung nguoI Iam vIec o do).
Ngay ca mI cng Iy co IIeng Ia bao Ihu P&G cung
dInh ky su dung cac BHAG. V du, nam 1919, P&G daI muc
IIeu Iao vIec Iam n dInh cho nhan vIen bang vIec Ihay dI
hoan Ioan he Ihng phan phI, bo qua cac nha ban s, va
IIep xuc Iruc IIep voI nhung nguoI ban Ie (cac nha ban
bun Ihuong daI hang voI s Iuong Ion, sau do nhu mI
con ra n IIeu ho a con m I cu a no ho na m Im ha ng Iha ng
Iro I, vi Ihe Iun da I P&G va o Iinh Ira ng ba p benh: khI Ihi co
don ha ng va pha I Ihue Ihem nhan cng, Iu c Ihi e a m va pha I
sa IhaI boI nguoI Iao dng). Oscar SchIsgaII, Irong cun
sach Hng ti ngay mai: S phat trin P&G da ke IaI
cuc Iranh Iuan Irong nI b cng Iy ve muc IIeu nhu sau:
Neu Iam vay, s IaI khoan cua chung Ia se Iang Iu
20.000 Ien 400.000 ca c nhan vIen ke Ioa n pha n
nan cac ng co bIeI chI ph ke Ioan se dI Ien bao
nhIeu khng7
Chung Ia phaI mo Ihem hang Iram cua hang Iren
khap daI nuoc do Ia y kIen cua ben phan phI
chung Ia se phaI Ihue cac cng Iy xe IaI Iren Ioan
quc de cho san pham den cac cua hang ban Ie.
MI s nha quan Iy neu y kIen, LIeu cac nha ban
bun bI Iuoc maI vIec kInh doanh voI P&G co Iro nen
208
209
khIem In, voI nhung san pham khIem In nhu CTR ro
rang Ia heI suc... IhIeu khIem In khI Iuyen b dI Ihanh
InIernaIIonaI BusIness MachInes CorporaIIon. Tuong Iu nhu
vay, vIec xay dung DIsneyIand Ia IhIeu can Irong, vIec Iuyen
b dan chu hoa xe hoI Ia ngng cung, quyeI Iam soan
ngI cua R. |. ReynoIds cua PhIIIp MorrIs IhIeu Ihuc Ie, va
Irong con maI cua Ihe gIoI duong nhu Ia I bIch v.v... Nhu
vay, ro rang o day co mI nghIch Iy dIen r In IaI ben
Irong cac cng Iy hang dau.
Cac BH/0 trn co ve tao bao tron con mt nuc| noa| cuc
Hcn |a d| vc| nHun nuc| ben tron cn ty. bH| quyet d|nH
vut ru Hum, cac cn ty Han du kHn He tHy HanH dn
do |a ||eu ||nH Hay qua dan. CH| dcn |an |a Ho quyet tm |am
bn ducc nHun | Ho da de ra.
Hay Ihu IIen Iuong IoI cng vIec Ieo nuI. Ban hay nhin
mI nha Ieo nuI dang chenh venh Iren mI nuI da khng
co day an Ioan neu IuI day, anh Ia se roI xung va co
Ihe cheI. DI voI nhung aI quan saI canh nay, con nguoI kIa
co ve IIeu Inh, Iim kIem su ruI ro mI cach daI dI. Nhung
ban ngh Ihe nao neu nguoI Ieo nuI bIeI rang anh Ia dang
Iam mI vIec kha IhI, anh Ia IIn Iuong rang voI su Iap
Iuyen va Iap Irung Ihch hop, anh Ia se Ieo duoc ngon nuI
do. Ro rang Ia vIec bIeI rang neu IuI Iay Ia cheI da kch
Ihch su quan Iam cua anh Ia, song anh ra raI Iu IIn vao
kha nang cua minh. KhI Iap ra cac BHAG, cac cng Iy cung
co nhung suy ngh raI gIng nguoI Ieo nuI Irong v du Iren.
Duepree da gIaI Ihch va m Ia cam keI nay nhu sau:
Chung II mun bIen caI khng Ihe, khng Ihuc Ie
Ihanh caI co Ihe, caI Ihuc Ie mIen Ia dIeu do Ihuc su
dung dan. Hay Iam dIeu gi ban cam Ihay Ia dung, va
neu co gap kho khan, hay chap nhan mao hIem de dI
IoI cung.
CoIgaIe, nguoc IaI, Irong suI IIch su cua minh Iun Io ra
I sang kIen, I quan Iam Iheo duI cac du an moI me va
Ihach Ihuc hon so voI P&G. Con rIeng dI voI vIec phan
phI san pham Iruc IIep cho cac nha ban Ie, duong nhu
CoIgaIe Iun dI sau P&G mI buoc, phan ung cua ho Ia Iheo
kIeu an Iheo, Iuc Ia Iun bI dan daI boI nguoI Ianh dao IhI
Iruong. (Chung II se phan Ich ro hon ve mI Iuong phan
gIua haI cng Iy nay o chuong sau).
Phm chI dam vuI ru hum
MI Ihanh vIen cua nhom nghIen cuu cua chung II nhan
Ihay rang cac cng Iy hang dau co su Iu IIn raI cao, dI khI
duong nhu IhaI qua mI ve Iu IIn kha ngao man va Ihach
Ihuc IaI ca. Chung II coI day Ia mI pham chaI raI rIeng
cua nhom cng Iy nay, co Ihe noI mI cach hinh anh Ia
pham chaI dam vuI rau hum.
DaI ra mI BHAG ro rang doI hoI mI su Iu IIn den muc
v Iy, hay vuoI qua nhung suy Iy Ihng Ihuong. Cam keI
Iheo duI vIec san xuaI BoeIng 707 va 747 ro rang Ia khng
hop Iy neu suy ngh mI cach Ihng Ihuong. MI cng Iy
210
211
IIen Ien hoan Ihanh muc IIeu do. VoI vIec de ra mI BHAG,
WaIIon da de IaI sau Iung ng Ia mI co che IhaI su huu
hIeu nham Ihuc day su IIen b. Tu Ihan muc IIeu do da
vuoI Ien Iren baI ky nguoI Ianh dao nao.
Truong hop BoeIng cung dua IoI nhung keI qua Iuong Iu.
Ro rang WIIIIam AIIen co vaI Iro chu chI Irong cam keI cua
cng Iy san xuaI IoaI may bay 747, song chnh muc IIeu Io
Ion moI Ia dng Iuc, Ia ngun cam hung cho moI su c gang
sau do, chu khng phaI Ia WIIIIam AIIen. NguoI ke nhIem T.
A. WIIson, Chu IIch va Tng gIam dc cng Iy Iu 1968, khI
ma du an 747 con dang Ihuc hIen, dng IhoI cng Iy dang
gap kho khan nghIem Irong do doanh s ban IoaI may bay
nay Ia kha Ihap Irong gIaI doan dau. Tuy nhIen, BoeIng da
khng he suy yeu sau khI AIIen ve huu. Hay nho IaI, cng
Iy na y da a p du ng nhu ng co che de Ihu c da y su Iang
Iruong Iruoc IhoI ky cua AIIen (v du: cac IoaI may bay P
26, B17, v.v...) va sau do (vIec hoan IaI 747, sau do Ia 7S7,
va 767). Cac cam keI Iap dI Iap IaI dI voI vIec hoan Ihanh
cac BHAG chnh Ia co che quan Irong hang dau, Ia mI b
phan cua chIec dng h BoeIng, vn da IraI qua sau Ihe
he Ianh dao Inh den ngay hm nay.
Trong khI do, vIec McDonneII DougIas cham chan hon
BoeIng phan Ion IIen quan den phong cach Ianh dao cua
|ames McDonneII. M I ba I ba o Iren Business Week ve
McDonneII DougIas hI 1978 co Iua de Ni phong cach
quan ly quyt nh chin lc da ch ro phong cach cua
NgaI Mac Ihan Irong va bao Ihu da hinh Ihanh nen cac
chIen Iuoc kInh doanh ma khng he dua ra Ihao Iuan nhu
MU C TlU,
CHU KHNG PHA l NGUO l LA NH A O
(TA O RA NG H , CHU KHNG CHl BA O GlO )
Chung II mun nhan manh rang co che chu chI o day
hoan Ioan khng phaI Ia mI su Ianh dao IaI ba. Trong v
du ve vIec c dua nguoI Ien maI Irang, khng aI phu nhan
vaI Iro Ianh dao xuaI sac, cung nhu nhung y Iuong Iao bao
va quye I doa n cu a T ng Ih ng Kennedy. ng ra I xu ng
dang duoc ca ngoI vi IaI ca nhung dIeu do. Tuy nhIen, yeu
I Ianh dao do khng phaI Ia yeu I chu dao de Ihuc day
su IIen b. Sau khI Kennedy cheI nam 1963, phaI chang
nhIem vu noI Iren Iro nen kem hap dan, bI Iri hoan, khng
con gay duoc su quan Iam nua7 Hoan Ioan khng! Chnh
ve dep cua su menh cao ca nay co kha nang kch Ihch IaI
ca moI nguoI cng hIen cho no, du Tng Ihng nuoc My co
Ia aI dI nua. Chnh ban Ihan muc IIeu Ia co che mang Inh
Ihuc day, Ia dng Iuc Ion nhaI.
Hoac, hay Iro IaI voI Ia Ihu ma RoberI Kahn (mI gIam
dc cua WaIMarI) guI cho chung II. KhI ng Ia vIeI Ia Ihu
nay (1011992) Sam WaIIon dang o Irong ngay cuI cung
cua doI minh (ng Ia cheI ngay S41992 vi ung Ihu xuong).
Nhu cac ban co Ihe Ihay, du suc khoe Sam WaIIon dang
suy sup, R. Kahn van bay Io su IIn Iuong IuyeI dI vao
kha nang hoan Ihanh muc IIeu cua WaIMarI. DIeu ro rang
o day Ia ngay ca khI Sam WaIIon khng con nua, muc IIeu
day Iham vong cua cng Iy van IIep Iuc Ihuc day, cun huI
n Iuc cua moI nguoI nhu mI Ihanh nam cham huI saI
212
213
vIec do. Ibuka da day chung II rang mI khI da co
nhung cam keI huong IoI muc IIeu Ihi khng bao gIo
duoc bo cuc, dau hang. TInh Ihan do anh huong den
moI cng Iac nghIen cuu phaI IrIen IaI Sony.
BHAG va Inh Irang Ir Ire sau khi nguoi lanh dao ra di
RaI nhIeu I chuc gap kho khan Irong vIec IIep Iuc duy
Iri dng Iuc phan dau sau gIaI doan cua nhung nguoI Ianh
dao IaI nang va nhIeI huyeI (Ihng Ihuong Ia nguoI sang
Iap). RaI nhIeu cng Iy so sanh ma chung II nghIen cuu
xuaI hIen Iinh Irang nay: Burroughs (sau IhoI ky Boyer),
Chase ManhaIIan (sau RockeIeIIer), CoIumbIa (sau Cohn),
Howard |ohnson |sau |ohnson (cha)], MeIvIIIe (sau MeIvIIIe),
TI (sau HaggarIy), WesIInghouse (sau George WesIInghouse)
va ZenIIh (sau MacDonaId). Trong khI do, o da s cac cng
Iy hang dau, dIeu nay khng xay ra, Iru haI Iruong hop cua
WaII DIsney (IhoI ky sau WaII DIsney) va Iord MoIors |IhoI
ky sau Henry Iord (cha)]. Cac cng Iy hang dau dua ra
m I gIa I pha p nhu sau: Ia o ra ca c BHAG vo I do I s ng
rIeng cua chung, bang cach do Iro Ihanh dng Iuc de cng
Iy phan dau qua nhIeu Ihe he Ianh dao ke nhau. (Neu ban
Ia mI CLO sap ngh huu, hay suy ngh ve van de nay mI
cach IhaI su nghIem Iuc. Hay Ira IoI cac cau hoI: Cng Iy
da co cac muc IIeu de phan dau sau khI ban roI khoI cng
Iy hay chua7 Va quan Irong hon, liu muc tiu (BHAG) o
co kha nng lin tuc tao ra muc tiu mi trong tng lai
hay khng?)
Ihe nao.
204
O BoeIng, du voI baI ky nha Ianh dao nao Ihi
vIec cam keI Iheo duI nhung du an Io Ion, Ihach Ihuc van
Ia dac dIem cua cng Iy. Con o McDonneII DougIas, phong
cach bao Ihu, khng chap nhan ruI ro ch don Ihuan Ia Inh
cach Ianh dao cng Iy Iuc do. Ro rang, o BoeIng Ia Iao ra
dng h, con o McDonneII DougIas Ia bao gIo ma IhI.
Sony cung bIen cac BHAG Ihanh mI dIeu gi do duoc Ihe
che hoa mI phong cach sng cua cng Iy. NIck Lyons,
nguoI bo cng nghIen cuu I m hoaI dng quan Iy IaI Sony,
khI vIeI cun sach Tm nhn Sony da vIeI Muc IIeu. Do Ia
Iu II nghe Iap dI Iap IaI bang IIeng Anh o cng Iy nay.
TIen s MakaIo KIkuchI, gIam dc nghIen cuu cua Sony vao
gIua Ihap nIen 1970, noI voI Lyons ve Iam quan Irong cua
qua Irinh do nhu sau:
NhIeu nguoI dn rang Sony da danh mI phan Ion
hon Irong doanh s de dau Iu vao nghIen cuu so voI
cac cng Iy khac, song khng don gIan ch Ia nhu
vay... Su khac bIeI gIua Sony voI cac cng Iy NhaI Ban
khac khng nam o Irinh d cng nghe, nang Iuc cua
cac ky su, hay s ngan sach danh cho vIec nghIen
cuu va phaI IrIen (vao khoang S doanh s). Khng,
su khac bIeI nam o su IhIeI Iap cac cng Iac nghIen
cuu co dInh huong muc IIeu, cung voI nhung muc
IIeu Ihch hop. RaI nhIeu cng Iy de cac nha nghIen
cuu cua ho hoan Ioan Iu do. Sony khng Iam nhu
vay. Chung II xac Iap cac muc IIeu ro rang va cu Ihe,
sau do Iap ra cac nhom cng Iac de hoan Ihanh cng
214
21S
Qua Ia mI muc IIeu Io Ion, nhaI Ia dI voI mI ngan
hang ma moI mI nam Iruoc day ch co Iam pho chu IIch,
muoI chuyen vIen, gan nam Iram nhan vIen... IaI duy nhaI
m I dIa dIe m o ph WaII. R I Irong Ihe he IIe p Iheo, CharIes
MIIcheII IIep Iuc Iap IaI phuong cham IIen ve pha Iruoc
nhu nguoI IIen nhIem, Irong mI baI phaI bIeu Iruoc nhan
vIen vao nam 1922 nhu sau: Chung Ia dang Iren duong
IIen IoI su Io Ion, v daI hon nua. Tuong IaI cua NaIIonaI
CIIy Bank se sang sua hon bao gIo heI. Hm nay chung Ia
da san sang Iao ve pha Iruoc voI mI Ic d cao nhaI.
208
VoI Ic d II da do, CIIy Bank da Iang Ing IaI san Iu
3S2 IrIeu dIa nam 1914 Ien 2,6 Iy dIa vao nam 1929,
ngha Ia Irung binh Iang hon 3S,nam.
Cung nhu da s cac ngan hang khac, CIIy Bank phaI vaI
va IraI qua nhung nam khung hoang hI 1930, IIep Iuc
phaI IrIen sau The chIen Ihu haI voI nam Ihe he Ianh dao
sau do, va van IIep Iuc Iheo duI khaI vong cua SIIIIman va
VanderIIp Iro Ihanh mI Ihe che IaI chnh co quy m rng
Ion nhaI. Chu IIch Iu 19S9 1967, George Moore da noI heI
nhu nhung nguoI IIen nhIem:
Va o khoa ng 1960, |chu ng II quye I dInh] se pha n
dau cung cap cac dIch vu IaI chnh huu ch o moI noI
Iren Ihe gIoI.
Cac ban hay Iuu y den Inh nhaI quan Irong muc IIeu IraI
qua nhIeu Ihe he Ianh dao. Dung Ia mI Ihe he co mI CLO
va y Iuong dau IIen ve muc IIeu Ihuc ve nguoI sang Iap
cng Iy. Nhung Iu Ihan muc IIeu Io Ion ay da vuoI Ien Iren
V du, khI nghIen cuu CIIIcorp, chung II Ihay cng Iy
nay IIen Iuc de ra cac muc IIeu Ion, nhIeu Iham vong, nham
dua cng Iy IIen Ien, IraI qua nhIeu Ihe he Ianh dao nI IIep
nhau. Vao nhung nam 1890, CIIIcorp (Iuc do con mang Ien
CIIy Bank) ch Ia mI ngan hang dIa phuong khng may
IIeng Iam, voI von ven mI chu IIch, mI Ihu quy va vaI
nhan vIen. The ma Chu IIch |ones SIIIIman da de ra mI
muc IIeu raI ngng cung (song ro rang Ia day khch Ie):
Tro Ihanh mI ngan hang Ion mang Iam co quc gIa.
20S
MI nha bao IaI chnh da vIeI nhu sau vao nam 1891:
|ng Ia] mo uoc xay dung CIIy Bank Iro Ihanh mI
ngan hang Ion, daI Iam co quc gIa. Do Ia dIeu ng
Ia c Ihuc hIen, do Ia dIeu Iun Iran ngap Iam Ir va
Ihu c da y mo I ha nh d ng cu a ng. ng dIe u ha nh
ngan hang nay khng huong IoI IoI nhuan cho cac c
dng, ma huong IoI mI Iy Iuong... Iam cho no Iro nen
v daI Irong gIoI IaI chnh Irong nuoc va quc Ie do
chnh Ia mo uoc cua SIIIIman.
206
Mac du co Ihe de dang nhan Ihay rang SIIIIman da de ra
BHAG nay, Iuy nhIen Iu Ihan BHAG do co doI sng rIeng
cua no, Ihuc day cng Iy IIen Ien Irong nhung Ihe he Iuong
IaI. Nam 191S (mI phan Iu Ihe ky sau gIac mo cua SIIIIman,
va sau nam sau khI SIIIIman da sang ParIs ngh huu), nguoI
ke nhIem ng Ia o vI Ir chu IIch, Irank VanderIIp, da vIeI:
TI hoan Ioan IIn rang co hI da mo ra cho chung II,
de Iro Ihanh mI Ihe che IaI chnh hung manh nhaI,
co dIch vu II nhaI, co quy m rng Ion nhaI Iren Ihe
gIoI Iu Iruoc den nay.
207
216
217
va ng Ia danh da s n Iuc cho vIec IhIeI ke mI I chuc
va khoI xuong mI chuong Irinh phaI IrIen ky nang quan
Iy. George Moore Iap Irung Iruoc heI va Iren heI vao vIec
bIen CIIIcorp Ihanh mI Ihe che IaI chnh xay dung Iren
nen mong Ia cac quy Irinh ve Iim kIem, dao Iao va Ihang
IIen nhan su. ng Ia vIeI khng co nhung nhan su xuaI
sac duoc co che nay Iao nen Ihi se khng co muc IIeu nao
duoc hoan IaI!. Nguoc IaI, Chase IaI chu yeu Iap Irung vao
IhI Iruong va cac chIen Iuoc san pham: ngha Ia cac chIen
Iuoc bao gIo, hon Ia Iao dng h.
Tuong Iu BoeIng va CIIIcorp, MoIoroIa Ia mI v du dIen
hinh ve vIec su dung BHAG nhu Ia mI phan cua co che I
chuc IraI qua nhIeu Ihe he. NguoI sang Iap PauI GaIvIn
Ihuong su dung cac BHAG de Ihuc day cac ky su cua ng
Ia bIen nhung dIeu khng Ihe Ihanh co Ihe. Chang han, khI
MoIoroIa buoc vao IhI Iruong IIvI cuI nhung nam 1940,
GaIvIn da dua ra mI BHAG cho cng Iy nhu sau: phan dau
ban duoc 100.000 IIvI o muc gIa 179,2S dIa Irong nam
dau IIen.
Cac nha may cua cng Iy chua du kha nang san xuaI o
muc do mI nha quan Iy cua cng Iy keu Ien nhu vay.
Chua bao gIo chung Ia daI duoc doanh s o muc do
dung Ihu ba hoac Ihu bn Iren IhI Iruong! VI Ir II nhaI
cua chung Ia dI voI san pham radIo ch Ia Ihu bay hoac
Ihu Iam do Ia y kIen cua mI nguoI khac.
Ngay ca voI muc gIa 200 dIa,caI, chung Ia cung chua
chac hoan vn mI ky su san xuaI noI.
Chung Ia se Iam nhu vay GaIvIn Ira IoI. TI khng
cha de cua no, va quyeI Iam Iheo duI muc IIeu do da an
sau vao I chuc cua cng Iy.
Chase ManhaIIan (cng Iy so sanh cua CIIIcorp) cung co
nhung muc IIeu va Iham vong Iuong Iu, va haI I chuc nay
da canh Iranh voI nhau heI suc gay gaI. SuI Ihe ky XX,
CIIIcorp va Chase Ihuong xuyen o vI Ir ngang nhau. Trong
nhung nam 1960, haI ngan hang nay IIen Iuc Iranh dua
daI vI Ir s mI ve IaI san, va Ihuc Ie Ia Iu 19S41969, keI
qua cua ho Ia gan nhu ngang bang nhau! MaI den 1968,
CIIIcorp moI buI pha Ien duoc, cuI cung da daI duoc quy
m gap dI so voI Chase. Dung Ia CIIIcorp hoI gap kho
khan cuI nhung nam 1980, dau nhung nam 1990, nhung
Chase va nhIeu ngan hang khac cung IraI qua nhung kho
khan Iuong Iu vao IhoI ky do.
Du co raI nhIeu dIem Iuong dng, van co nhung khac
bIeI Irong cac chIen Iuoc va phong cach Ihuc hIen cua haI
Iap doan nay Irong vIec huong IoI cac muc IIeu cua ho su
khac bIeI co Ie phan nao gIaI Ihch duoc quy dao khac bIeI
cua haI Iap doan ke Iu sau 1968. DavId RockeIeIIer Iro
Ihanh chu IIch cua Chase Iu 1960, va ke Iu do danh baI
CIIIbank duong nhu Ia muc IIeu cua RockeIeIIer hon Ia cua
Chase.
Cac nha Ianh dao CIIIcorp khng nhu vay, ve co ban ho
su dung cac chIen Iuoc mang Inh I chuc (phong cach Iao
dng h) Irong vIec Ieo IaI con Ihuyen CIIIcorp huong den
nhung muc IIeu cua no. SIIIIman raI quan Iam den Inh ke
Ihua Irong quan Iy cung nhu co cau I chuc. VanderIIp coI
han che ma ng Ia co Ihe nhan ra Ia o chaI Iuong quan IrI,
218
219
hon cac san pham radIo va IIvI, cuI cung da san xuaI
duoc mach vI xu Iy M68000 duoc cng Iy may Inh AppIe
su dung nhu Ia b nao cua chIec may vI Inh MacInIosh!
Va khI chung II vIeI nhung dong nay, MoIoroIa dang Iao
vao BHAG Ion nhaI Irong IIch su cua ho: du an IrIdIum,
mI canh bac 3,4 Iy dIa IIen doanh voI mI cng Iy khac
Irong vIec Iao ra mI he Ihng ve IInh Ioan cau, cho phep
Ihuc hIen cuc goI dIen IhoaI gIua baI ky haI dIem nao
Iren Ihe gIoI.
211
Cung nhu MoIoroIa, ZenIIh cung da daI ra mI s BHAG
Irong gIaI doan dau IIen: BIen radIo IM Ihanh mI san
pham duoc chap nhan rng raI, cam keI Iheo duI vIec Iro
Ihanh mI nha san xuaI IIvI hang dau, cung nhu IIeu Inh
chap nhan ruI ro Irong du an IIvI Ira ph. Nhung van de Ia
o ch ZenIIh da khng Ihe hIen duoc khuynh huong mang
Inh I chuc Irong vIec xay dung cac BHAG sau caI cheI cua
nguoI sang Iap cng Iy vao nam 19S8. Dau nhung nam
1970, su can Ihan qua dang duong nhu Iran ngap cng Iy
ZenIIh, nhu IoI mI kIem soaI vIen cng Iy vao nam 1974:
ThaI kho gIaI Ihch IaI sao nguoI Ia IaI quyeI dInh
khng Iam dIeu gi do. Co raI nhIeu Iy do. Dang sau
mI quyeI dInh nhu vay, Irong do ca su can Ihan c
huu. MI maI chung II Iun bang Iong va gan chaI
voI cac IhI Iruong hIen IaI, nhung IhI Iruong dem IaI
keI qua cao nhaI va Ia noI chung II hIeu ro nhaI...
Chung II cam Ihay kho canh Iranh Irong nhung IhI
Iruong moI Iru khI chIu Iu bo mI phan IoI nhuan, va
mun Ihay mI ban phan Ich chI ph nao nua chung nao
cac anh Iim ra duoc cach kIem duoc IoI nhuan o muc gIa
do, voI doanh s do. Chung Ia se c gang Iam dIeu do.
209
Va Ihuc su MoIoroIa da Ieo Ien vI Ir Ihu bn Irong nganh
kInh doanh IIvI ngay Irong nam do . Nhung quan Iro ng
hon, GaIvIn da Iam cho I chuc Iham nhuan khaI vong
vuon Ien, Iu do dem IaI vIec IIen Iuc dua ra nhung BHAG
moI Irong cng Iy. KhI dao Iao cho nguoI con de ke vI vaI
Iro CLO, ng Ia Iun nhan manh Iam quan Irong cua vIec
Iam cho cng Iy IIen Iuc chuyen dng, dI chuyen, va rang
vIec dI chuyen ve baI ky huong nao cung Iun II hon Ia
dung yen mI ch ng Ia noI vay.
210
Hang chuc nam sau khI GaIvIn qua doI vao nam 19S9,
MoIoroIa van IIen Iuc dua ra nhung BHAG moI, chang han
nhu Iim kIem vI Ir hang dau Irong cng nghe dIen Iu cao
cap, Iim kIem chaI Iuong hang dau (IIeu chuan sau sigma),
phan dau gIanh gIaI Ihuong MaIcoIm BaIdrIge QuaIIIy. Con
IraI va nhung nguoI ke nhIem GaIvIn su dung Iu dI moI
de noI ve nhung Ihay dI IIen Iuc daI duoc qua nhung cam
keI Iheo duI nhung du an Ion Iao. Bob GaIvIn Iruyen IaI
cho cac Ihe he IIep Iheo mI menh Ienh Chung Ia phaI
Iun hanh dng voI nIem IIn rang nhung gi khng Ihe chung
mInh duoc van co Ihe Iam duoc.
Chnh MoIoroIa cng Iy nho be da khoI nghIep bang cac
san pham nhu d sua chua cho radIo Sears va cac IoaI
radIo so saI dung Irong xe hoI da IIen ve pha Iruoc qua
cac muc IIeu Io Ion, dua cng Iy IIep Iuc Iruong In, ngay
ca khI nha sang Iap khng con nua. MoIoroIa da IIen xa
220
221
Iung nhan hang cu Ihe. Cng Iy NordsIrom IhIeI Iap BHAG
mI cach co he Ihng Iu Iren xung duoI, o moI cap d
khu vuc, cua hang, gIan hang, Iung nhan vIen kInh doanh.
S Iuong BHAG cua mI I chuc Ia Iuy y, khng can phaI
han che ch co mI BHAG vao mI IhoI dIem. Chang han,
Sony va BoeIng Ihuong xuyen Iheo duI nhIeu BHAG cung
mI Iuc, IaI nhIeu cap d khac nhau Irong I chuc cua ho.
BHAG dac bIeI Ihch hop cho cac cng Iy nho. Hay nho
IaI quyeI Iam cua Sam WaIIon bIen cua hIeu nho be dau
IIen Ihanh cua hang Ihanh cng nhaI Irong vung Arkansas
Irong nam nam, cua Sony Irong nhung nam dau San xuaI
Ihanh cng radIo bo IuI, cua Tom WaIson (cha) bIen cng
Iy nho be Iha nh InIernaIIonaI BusIness MachInes
CorporaIIon... ThaI ra ma noI, da s cac nha kInh doanh
moI khoI nghIep deu co san mI BHAG, do Ia caI canh khoI
maI daI, va daI den vI Ir nhaI dInh gIup ho khng con
phaI Io Iang gi ve kha nang In IaI cua cng Iy nua.
Chung II da Irinh bay qua da s nhung Iuan dIem chnh
ve BHAG Irong chuong nay. Sau day Ia vaI dIem can Iuu y
khI xem xeI hinh Ihanh BHAG cho cng Iy ban:
MI BHAG phaI ro rang, de hIeu, mang Inh menh
Ienh, hau nhu khng can phaI gIaI Ihch. Do Ia mI
muc IIeu, khng phaI Ia mI Iuyen b. Neu khng
Iruyen duoc nhIeI Iinh, khaI vong cho moI nguoI, Ihi
do khng phaI Ia mI BHAG.
MI BHAG phaI IIeu Inh, Ihach Ihuc, day Iham vong,
moI nguoI phaI co Iy do de IIn rang co Ihe daI duoc
chung II da khng san sang Iam nhu Ihe. Nguyen Ia
mI cng Iy My, chung II mun cng Iy van cu Ia
nhu va y.
212
GIam dc dIeu hanh cua ZenIIh, |ohn NevIn cung Iap IaI
quan dIem Iren khI noI ve su cham chap cua cng Iy dI voI
nhung san pham cng nghe moI (v du: san pham dIen Iu
ba n da n): Ca c ba n co quye n no I ZenIIh ca n Iha n va ba o Ihu
hon so vo I ca c d I Ihu ca nh Iranh Irong vIe c dem nhu ng ca I
IIe n mo I (ve cng nghe ) va o IhI Iruo ng. Chu ng II dang n Iu c
dua sa n pha m mo I (dIe n Iu ba n da n) va o IhI Iruo ng, song II
cu ng co n dang nghI ngo kha nang Iha nh cng cu a chu ng.
NguoI sang Iap ZenIIh, Commander McDonaId, da khng
Ihanh cng Irong vIec de IaI cho cng Iy kha nang IIen Iuc
kham pha va dI moI ban Ihan bang vIec dua ra cac muc
IIeu moI. ng Ia Ia mI nha Ianh dao v daI mI nguoI
bao gIo v daI nhung ng Ia da qua doI Iu Iau. Trong khI
do cng Iy MoIoroIa cua PauI GaIvIn IaI In IaI va phaI IrIen
ruc ro 3S nam sau khI ng Ia qua doI. GaIvIn da Ihanh
cng Irong vIec Iao dng h.
HUO NG D N CHO CEO,
NHA QUA N LY , NHA KlNH DOANH
Mac du chuong nay duoc vIeI Iren goc nhin Iu mI cng
Iy, Ihuc ra BHAG co Ihe duoc ap dung de kch Ihch su phaI
IrIen o baI ky cap d nao cua I chuc. Cac nha quan Iy day
chuyen san xuaI o P&G Ihuong dua ra nhung BHAG cho
222
223
d cao nhaI, cac bIen phap phan Ich va chay Ihu o muc
ky Iuong nhaI dI voI mI may bay dan dung. Du suc ep
ve IaI chnh co Ion bao nhIeu dI nua, hang WaII DIsney van
Iun Irung Ihanh voI phong cach quan Iam dac bIeI IoI
Iung chI IIeI nho nhaI khI Iam phIm hoaI hinh, DIsneyIand
va DIsney WorId. Merck, Irung Ihanh voI gIa IrI cI IoI ve
kha nang Iuong Iuong va sang kIen, Iun Iim kIem su vuoI
IrI, vIec dua ra nhung caI IIen mang Inh dI pha, chu
khng phaI cac san pham baI chuoc, an Iheo. |ack WeIch
o GL Iuyen b ro rang rang daI duoc vI Ir s mI hay s
haI Iren IhI Iruong mI cach IhIeu chnh Iruc se khng bao
gIo duoc chap nhan ca. CIIIcorp Iun duy Iri nIem IIn vung
chac vao vIec Ian dung nhan IaI va Ihang IIen Iu nI b
Irong khI Iheo duI cac muc IIeu cua Iap doan. MoIoroIa
khng bao gIo Iu bo hay Iang quen nIem IIn va su In Irong
cua cng Iy vao ca nhan Irong suI IhoI gIan Iheo duI
nhung Ihach Ihuc, nhung muc IIeu Ion Iao cua ho.
NgoaI ra, mI cng Iy hang dau khng mu quang chay
Iheo baI cu BHAG nao. Ho ch nham IoI nhung muc IIeu
Iam Iang suc manh cho Iu Iuong cI IoI, nhung muc IIeu
phan anh quan nIem ve ban Ihan cua cng Iy. Sau day Ia
su IIen he gIua BHAG va Iu Iuong cI IoI:
muc IIeu, song no cung doI hoI n Iuc II da va dI
khI Ia mI chuI may man nhu Iruong hop cua IBM
360 va BoeIng 707.
MI BHAG phaI Iao bao va hap dan, co kha nang IIep
Iuc kch Ihch c gang cua moI nguoI ngay ca neu nhu
nguoI Ianh dao roI khoI I chuc Iruoc khI muc IIeu do
duoc hoan Ihanh nhu Iruong hop cua CIIIbank va
WaIMarI.
MI BHAG co nguy co c huu, rang mI khI da daI
duoc no Ihi I chuc co Ihe roI vao Irang IhaI Iu man,
maI dI su nang dng va dng Iuc, nhu da xay ra o
cng Iy Iord nhung nam 1920. Cng Iy can chuan bI
dI pho bang cach dua ra BHAG IIep ngay sau do.
BHAG cung can duoc su h Iro boI nhung bIen phap
co Inh chaI Ihuc day su IIen b khac nua.
CuI cung, quan Irong hon ca Ia BHAG phaI mang
Inh nhaI quan voI Iu Iuong cI IoI cua cng Iy.
Gn giu cai cI loi - Thuc dy su Iien b
BHAG khng Ihe mI minh no Iao ra mI cng Iy Ihanh
cng duoc. Tu ban Ihan su phaI IrIen (du duoc Ihuc day
boI co che nao dI nua) cung khng Iao ra mI cng Iy hang
dau. Trong qua trnh theo ui BHAG, mt cng ty lun
cn nh bao v va gn gi t tng ct loi cua no.
V du, vIec san xuaI may bay 747 Ia mI du an v cung
IIeu Inh va ruI ro, song khI Iam dIeu do, cng Iy BoeIng
Iun Iuan Ihu cac gIa IrI cI IoI cua ho ve d an Ioan o muc
Tu Iuong cI loi
(Pha I gin gIu , ba o ve )
Tro Iha nh nguo I da n da u
nga nh ha ng khng, nguo I IIen
phong, cha p nha n ru I ro.
BHAG (de Ihu c d y
Iie n b va pha I Irie n)
Danh cuoc vao cac san
pha m B17, 707, 747.
BoeIng
224
22S
Cach mang hoa nganh kInh doanh duong saI co Ihe Ia
BHAG cua cng Iy Iord vao nam 1909, song noI den Iord
khng phaI Ia noI ve duong saI, ma Ia xe hoI. San xuaI ra
IoaI radIo re IIen nhaI Irong IIch su co Ihe Ia BHAG cua
Sony hI 19S0, song dIeu do khng phu hop voI hinh anh
ma Sony quan Iam daI duoc: dI dau Irong cng nghe, dI
dau Irong cng cuc Iam Ihay dI quan nIem ve san pham
san xuaI IaI NhaI Irong con maI khach hang quc Ie. Chuyen
huong hoan Ioan ra khoI nganh Ihuc Ia sau su kIen ban
bao cao y hoc cua cac nha gIaI phau co Ihe Ia BHAG cua
PhIIIp MorrIs nhung nam 1960, nhung Iam sao dIeu do co
Ihe phu hop voI hinh anh cua cng Iy hinh anh chang cao
bI MarIboro dang Iu do, Ihach Ihuc... Ro rang Ia khng!
MI BHAG Iun hap dan va kch Ihch su Ihay dI, su
dIch chuyen cua cng Iy. Song mI BHAG cung phaI con Ia
mI Iuyen b vung chaI ve Iu Iuong cua cng Iy. Thuc su
ma noI, BHAG con co Ihe gIup cho su hoaI dng cua van
hoa cng Iy mang Inh nghI Ihuc mI Irong cac co che
nham gIup cho vIec bao ve cac gIa IrI cI IoI. VIec Ihach
Ihuc moI kho khan, huong IoI nhung muc IIeu Io Ion nhaI
dac bIeI neu nhung dIeu nay co ngun gc Iu mI Iu
Iuong cI IoI chac chan se khIen moI nguoI Irong cng Iy
cam Ihay ho Ihuc ve mI I chuc dac bIeI hon, II dep hon
binh Ihuong.
XIn Iro IaI voI mI dIem can ban cua mI cng Iy hang
dau, do Ia su IIen he qua IaI gIua Iu Iuong cI IoI va khaI
vong phaI IrIen, IIen b. HaI yeu I nay b sung nhau, Iang
suc manh cho nhau. Tu Iuong cI IoI Iao nen mong cho su
Tu Iuong cI loi
(Pha I gin gIu , ba o ve )
Tim kIem su vuoI IrI Irong
mo I Inh vu c. Dem Ia I nIe m vuI
cho khach hang.
Sa n xua I xe hoI cho mo I nguo I,
nhaI Ia nhung nguoI co Ihu
nha p Irung binh.
Tan dung suc sang Iao IIem
a n Irong n I b cng Iy, IIen
Iuc Iu dI moI va phaI IrIen,
phu c vu c ng d ng ba ng ca c
sa n pha m I I.
GIanh vI Ir dan dau, chIen
Iha ng mo I d I Ihu . Quye n Iu
do Iua chon dang duoc bao
ve .
Dem nIe m vuI cho ha ng IrIe u
nguo I, quan Iam de n Iu ng chI
IIe I; sa ng Ia o, Iuo ng Iuo ng.
Nang cao van hoa va gIa IrI
NhaI Ban; Iro Ihanh nguoI
IIen phong, bIe n nhu ng dIe u
khng Ihe Ihanh co Ihe.
Gin gIu va nang cao do I s ng
con nguoI; Ihuc Ia de cho
nguoI benh chu khng phaI
de kIem IoI; cac caI IIen va
sa ng Ia o.
BHAG (de Ihu c d y
Iie n b va pha I Irie n)
Dau Iu S Iy dIa vao san
pha m 360, da p u ng nhu ng
nhu ca u kha n IhIe I cu a kha ch
ha ng.
Dan chu hoa xe hoI.
Tim ra ca ch ba n 100.000 IIvI
o muc gIa 179,9S dIa, Iim
kIem chaI Iuong IuyeI hao
(IIeu chan sau sIgma), gIanh
gIa I Ihuo ng BaIdrIdge, Iung ra
du a n IrIdIum.
Ha guc nguoI khng I va
chIem vI Ir s mI Irong
nga nh Ihu c Ia , ba I cha p
nhu ng pha n d I hu I Ihu c Iu
xa h I.
Xay dung DIsneyIand Iheo
IIeu chua n Ihng Ihuo ng cu a
nga nh gIa I Ir.
Thay dI hinh anh cac san
pha m Nha I Ba n Iren Ioa n Ihe
gIo I; Ia o ra radIo ba n da n bo
Iu I.
Tro Iha nh nha sa n xua I Ihu c
chu a be nh ha ng da u Ihe gIo I,
nghIen cuu de san xuaI cac
san pham Ihuc chua benh
mo I.
Merck

Xaydungdetruongton 1

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Xaydungdetruongton 1

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

XY DU NG D TRUO NG T N

You might also like