Professional Documents
Culture Documents
Nguyn Nh Hin Ha
CHNG I: KHI QUT V TRI PHIU V TH TRNG TRI PHIU 1. KHI QUT V TRI PHIU 1.1. Khi nim tri phiu Theo Lut chng khon ca Quc hi nc Cng Ha X Hi Ch Ngha Vit Nam s 70/2006/QH11 ngy 29/6/2006 th tri phiu l loi chng khon xc nhn quyn v li ch hp php ca ngi s h u i vi mt phn vn n ca t chc pht hnh. Tri phiu l mt chng nhn ngha v n ca ngi pht hnh phi tr cho ngi s hu tri phiu i vi mt khon tin c th (mnh gi ca tri phiu), trong mt thi gian xc nh v vi mt li tc quy nh. Ngi pht hnh c th l doanh nghip (tri phiu trong trng hp ny c gi l tri phiu doanh nghip), mt t chc chnh quyn nh Kho bc nh nc (trong trng hp ny gi l tri phiu kho bc), chnh quyn (trong trng hp ny gi l cng tri hoc tri phiu chnh ph). Ngi mua tri phiu, hay tri ch, c th l c nhn hoc doanh nghip hoc chnh ph. Tn ca tri ch c th c ghi trn tri phiu (trng hp ny gi l tri phiu ghi danh) hoc khng c ghi (tri phiu v danh). Tri ch l ngi cho nh pht hnh vay v h khng chu bt c trch nhim no v kt qu s dng vn vay ca ngi vay. Nh pht hnh c ngha v phi thanh ton theo cc cam kt n c xc nh trong hp ng vay. 1.2. c im c bn Ch th pht hnh tri phiu khng ch c Cng ty, m cn c Chnh ph Trung ng v Chnh ph a phng. Ngi mua tri phiu ch l ngi cho ch th pht hnh vay tin v l ch n ca ch th pht hnh tri phiu. Khc vi ngi mua c phiu l ngi Ch s hu Cng ty. Thu nhp ca tri phiu l tin li, l khon thu c nh khng ph thuc vo kt qu sn xut kinh doanh ca cng ty.
Nhm 4- Lp k16 PSU QNH2 1
1.3. c trng 1.3.1. Mnh gi tri phiu: Mnh gi tri phiu l gi tr danh ngha ca tri phiu l gi tr ghi trn tri phiu. Gi tr ny c coi l s vn gc. Mnh gi tri phiu l cn c xc nh s li tc tin vay m ngi pht hnh phi tr. Mnh gi cng th hin s tin ngi pht hnh phi hon tr khi tri phiu n hn. Mnh gi = S vn huy ng/s tri phiu pht hnh 1.3.2. Li sut danh ngha: li sut danh ngha hay li sut cung phiu l mc li sut m nh u t c hng hng nm,thng c ghi trn tri phiu hoc ngi pht hnh cng b, c xc nh bi cc iu kin th trng ti thi im cho bn tri phiu. Thng thng cc li sut tri phiu u tr li theo nh k ( Fixed -Rate Bond), mi nm mt hoc hai ln ( 6 thng/ln vo ngy 30/6 v 1 nm/ln vo ngy 31/12), tr loi tri phiu khng tr li theo nh k (zero coupon) Li sut ny c xc nh theo t l phn trm so vi mnh gi tri phiu v cng l cn c xc nh li tc tri phiu. S tin li nh u t nhn c hng nm = li sut coupon x Mnh gi Cc nhn t nh hng n li sut tri phiu: + Cung cu vn trn th trng tn dng. Lng cung cu vn li tu thuc vo chu k kinh t, ng thi chnh sch ca ngn hng trung ng,
Nhm 4- Lp k16 PSU QNH2 2
1.3.3.
L khong thi gian t ngy pht hnh n ngy ngi pht hnh hon tr vn ln cui. Tri phiu c thi hn khc nhau, tri phiu trung hn c thi gian t 1 nm n 5 nm. Tri phiu di hn, c thi gian t 5 nm tr ln. 1.3.4. K tr li: L khong thi gian ngi pht hnh tr li cho ngi nm gi tri phiu. Li sut tri phiu c xc nh theo nm, nhng vic thanh ton li sut tri phiu thng c mi nm hai hoc mt ln. 1.3.5. Gi pht hnh L gi bn ra ca tri phiu vo thi im pht hnh. Thng thng gi pht hnh c xc nh theo t l phn trm (%) ca mnh gi. Ty theo tnh hnh ca th trng v ca ngi pht hnh xc nh gi pht hnh mt cch thch hp. C th phn bit 3 trng hp: Gi pht hnh bng mnh gi (ngang gi); Gi pht hnh di mnh gi (gi chit khu); Gi pht hnh trn mnh gi (gi tng).
D tri phiu c bn vi gi no (ngang gi, gi chit khu hay gi tng), th li tc lun c xc nh theo mnh gi ca tri phiu v khi o hn, ngi c tri phiu s c thanh ton theo mnh gi ca tri phiu. Cc nhn t nh hng n gi tri phiu:
Nhm 4- Lp k16 PSU QNH2 3
gn nht Xp hng ln u
Lch s 15 nm xp hng tn nhim ca Moody's v S &P bao gm Vit Nam v cc nc thuc khu vc Chu Thi Bnh Dng:
Nhn vo biu th hin s thay i v xp hng tn nhim vi cc nc, vng lnh th khu vc chu ca Moody's v S&P c th thy cc nc, vng lnh th c nh gi tn nhim cao nht gm Singapore, Hong Kong, i Loan, Trung Quc, Hn Quc (t A n AAA). Nhm gia l cc nc ng Nam nh Malaysia, Indonesia, Thi Lan, n , Philippines. Nhm cui gm c Vit Nam, Sri Lanka, Pakistan vi xp hng dao ng t B n BBB.
Nhm 4- Lp k16 PSU QNH2 5
Ngun: Moody's; Standard & Poor's; Fitch; IMF; Economist Intelligence Unit Cc mc xp hng tng ng gia Moodys, S&P v Fitch
Ngun: Moodys, S&P v Fitch Ring i vi Vit Nam, Hng xp hng tn nhim Standard & Poor's (S&P) hm 28/6 quyt nh gi nguyn xp hng pht hnh tri phiu di hn ca Vit Nam mc BB- v ngn hn B vi trin vng n nh. Ngoi ra, S&P cng gi nguyn xp hng BB- i vi pht hnh tri phiu khng bo m cao cp ca Vit Nam. Xp hng tn nhim ca Vit Nam c ci thin nh n nc ngoi vn mc va phi, chi ph vay thp, thi gian o hn di v tng n nc ngoi s vn di 50%
Nhm 4- Lp k16 PSU QNH2 6
1.5.
- v tr ch th pht hnh: + Ch th pht hnh tri phiu to nn khon n cho doanh nghip ca mnh. Ch
Nhm 4- Lp k16 PSU QNH2 7
pht hnh, c thi hn, mnh gi, li sut v xc nhn ngha v tr n ca Chnh ph i vi ngi s hu tri phiu, TPCP l tn gi chung ca cc loi tri phiu do Kho bc Nh nc pht hnh v tri phiu chnh quyn a phng, cc c quan c Chnh ph cho php pht hnh v c Chnh ph m bo thanh ton. Mc ch ca vic pht hnh tri phiu Chnh ph l nhm huy ng vn b p thiu ht ngn sch nh nc, u t xy dng cc cng trnh, d n trng im hoc xy dng, thc hin cc chng trnh mc tiu ca Chnh ph. Ngun thanh ton TPCP ch yu ly t hoc ngun vn thu hi trc tip t cc cng trnh
Nhm 4- Lp k16 PSU QNH2 8
10
11
Trung Quc vn l ch n nc ngoi ln nht ca M trong thng 6 d lng nm gi tri phiu chnh ph M ca nc ny gim 21,5 t xung 1,276 nghn t USD. y l mc gim ln nht k t thng 12/2011 v l ln gim u tin k t thng 1/2013. Nht Bn nm gi tri phiu kho bc M nhiu th hai, vi lng nm gi ng mc 1,083 nghn t USD, gim 20,3 t USD so vi thng trc .
12
Th trng tri phiu Vit Nam nm 2012 c bc pht trin n tng, c bit l th trng tri phiu chnh ph. Khng ch gp phn bnh n th trng ti chnh, s m rng quy m ca th trng tri phiu chnh ph cn gip tng thanh khon cho th trng n, h tr tch cc cho cng tc iu hnh ngn sch nh nc. Chng ta s phn tch k th trng tri phiu Vit Nam phn II. 1.6.1.2. Tri phiu ca doanh nghip: L nhng tri phiu do doanh nghip nh nc, cng ty c phn v cng ty trch nhim hu hn pht hnh tng vn hot ng. Tri phiu doanh nghip c nhiu loi v rt a dng. 1.6.1.3. Tri phiu ca ngn hng v cc t chc ti chnh: cc t chc ny c th pht hnh tri phiu tng thm vn hot ng.
Nhm 4- Lp k16 PSU QNH2 13
1.6.2. Phn loi theo li tc tri phiu Tri phiu c li sut c nh: L loi tri phiu m li tc c xc nh theo mt t l phn trm (%) c nh tnh theo mnh gi. Tri phiu c li sut bin i (li sut th ni): L loi tri phiu m li tc c tr trong cc k c s khc nhau v c tnh theo mt li sut c s bin i theo mt li sut tham chiu. Tri phiu c li sut bng khng: L loi tri phiu m ngi mua khng nhn c li, nhng c mua vi gi thp hn mnh gi (mua chit khu) v c hon tr bng mnh gi khi tri phiu o hn. 1.6.3. Cn c theo mc m bo thanh ton ca ngi pht hnh Tri phiu bo m: L loi tri phiu m ngi pht hnh dng mt ti sn c gi tr lm vt m bo cho vic pht hnh. Khi nh pht hnh mt kh nng thanh ton, th tri ch c quyn thu v bn ti sn thu hi li s tin ngi pht hnh cn n. Tri phiu bo m thng bao gm mt s loi ch yu sau: Tri phiu c ti sn cm c: L loi tri phiu bo m bng vic ngi pht hnh cm c mt bt ng sn bo m thanh ton cho tri ch. Thng gi tr ti sn cm c ln hn tng mnh gi ca cc tri phiu pht hnh m bo quyn li cho tri ch. Tri phiu bo m bng chng khon k qu: L loi tri phiu c bo m bng vic ngi pht hnh thng l em k qu s chng khon d chuyn nhng m mnh s hu lm ti sn bo m. Tri phiu khng bo m: L loi tri phiu pht hnh khng c ti sn lm vt bo m m ch bo m bng uy tn ca ngi pht hnh. 1.6.4. Cn c vo hnh thc tri phiu
14
l tri phiu hon i (exchangeable bond). Hai loi ny kh ging nhau, ch khc ch loi c phiu m tri phiu hon i nhn c l c phiu ca cng ty khc. Pht hnh tri phiu chuyn i l mt cch gip cng ty trnh vic nh u t nhn nhn cc hnh ng ca mnh theo chiu hng tiu cc. V d, mt cng ty nim yt, chn cch tng vn thng qua vic pht hnh thm c phiu. Th trng thng nhn nhn vic ny nh mt tn hiu cho thy gi c phiu ca cng ty ang c nh gi qu cao. trnh n tng xu ny, cng ty s pht hnh tri phiu chuyn i m nhng ngi nm gi c th chuyn sang c phiu nu cng ty lm n tt. Tri phiu c quyn mua c phiu: L loi tri phiu c km theo phiu cho php tri ch c quyn mua mt s lng nht nh c phiu ca cng ty. Tri phiu c th mua li: L loi tri phiu cho php nh pht hnh c quyn mua li mt phn hay ton b trc khi tri phiu n hn thanh ton. Cn c theo thi gian o hn
1.6.6.
+Tp ngn hn: thi hn 1 n 5 nm: + TP trung hn: thi hn 5 n 15 nm + TP di hn: trn 15 nm. + TP v hn: khng ghi ngy o hn 1.6.7. Cn c theo phng thc tr li + Tp li tc + Tp chit khu 1.6.8. Cn c theo phm vi lu thng + Tp quc ni
Nhm 4- Lp k16 PSU QNH2 16
17
2.3.1.
19
T l n trn vn c phn. Nhng hot ng sinh li. S bin thin mc tp trong thu nhp qu kh. Quy m cng ty. Vic t s dung n th cp. 2.3.3. Cn c nh gi hn mc tn nhim.
i vi doanh nghip: Yu t v kinh doanh. Yu t v qun l. Yu t v ti chnh: tnh n nh ca doanh thu, li nhun, kt cu vn, t l n, kh nng thanh ton hin thi, kh nng sinh li... i vi quc gia: Yu t ri ro v chnh tr. Yu t ri ro v kinh t. 2.3.4. Tc dng ca xp hng tn nhim. i vi nh u t: Hn mc tn nhim l mt ch tiu r rng, n gin v d hiu xem xt quyt nh u t. L nhn t quan trng trong vic nh gi mi quan h ri ro v li nhun thu c.
Nhm 4- Lp k16 PSU QNH2 20
21
Giai on 1991 1994 : Pht hnh trc tip qua h thng kho bc nh nc di cc hnh thc : tn phiu KB ngn hn 3-6 thng; Tri phiu KB trung hn 1-3 nm. Ngun vn huy ng t cc tn phiu, tri phiu ch yu c s dng b p bi chi NSNN
Giai on 1995 1999 : Th trng tri phiu CP c mt bc pht trin ng k nh s ra i th trng u thu tn phiu kho bc qua s giao dch NHNN vi cc thnh vin tham gia l cc ngn hng thng mi v cc t chc ti chnh tn dng
Tuy nhin trong giai on ny, li sut trng thu lun thp hn li sut cho vay ca NHTM. Vic tham gia u thu tri phiu ch l mt gii php linh ng ca cc NH khi ng vn.
22
Giai on t 2000 nay: Cho n nm 2000 Vit Nam hu nh cha c th trng tri phiu th cp mc d tri phiu chnh ph v tri phiu ca mt s doanh nghip c pht hnh trong thp k 1990. thi k tri phiu sau khi c pht hnh ch yu c cc cng ty bo him v ngn hng quc doanh nm gi n khi o hn. Thng 7/2000 Trung tm Giao dch Chng khon TP HCM m ca v sau khng lu mt s tri phiu chnh ph c nim yt trn sn giao dch ny nh du s ra i ca th trng tri phiu th cp. Cng vi NHNN, Trung tm Giao dch Chng khon TP HCM cng c giao t chc uthu mt s loi tri phiu chnh ph di hn. y c th ni l c gng u tin nhm thc y s pht trin ca th trng tri phiu chnh ph ca Vit Nam. Theo cc hnh thc pht hnh tri phiu mi bt u vn hnh: u thu qua TT GDCK (TT GDCK TP.HCM ra i), bo lnh pht hnh v th im bn tri phiu theo gi chit khu
Trong giai on ny TTTP Vit Nam c nhng khi sc. Tuy nhin vn c nh gi l TT cn rt non tr, hng ho ch yu l Tri phiu ca CP.
Tng gi tr tri phiu pht hnh khong 70.000-80.000 t ng, trong 80% l tri phiu do Chnh ph pht hnh.
23
24
Khng ch khi lng pht hnh chng li v c nguy c tt gim, thi gian o hn trung bnh ca phn khc tri phiu chnh ph ( th 2) ngn li lin tc sau khi t nh nm 2004. n cui nm 2011 ch s ny tt xung 5.22 nm, ch cao hn khng ng k so vi thi im 2002 khi Vit Nam gn nh ch pht hnh tri phiu 5 nm.
Nhm 4- Lp k16 PSU QNH2 25
iu ng ni l trong cng khong thi gian hu ht cc nc trong khu vc c ch s ny kh n nh khong xp x 7 nm, thm ch cn tng rt nhanh nh trng hp Philippines. iu ny cho thy cc nh u t cng ngy cng t quan tm n tri phiu di hn (hn 5 nm), rt c th v h lo lng v s bt n ca cc chnh sch v m hoc k vng lm pht di hn qu cao.
Mc dao ng (volatility) li sut tri phiu chnh ph 10 nm ca Vit Nam li cao nht trong khu vc, trung bnh trong 5 nm qua cao gp hai ln Thailand v gp bn ln Malaysia11. S bt n ca gi tri phiu c th v l do chnh sch tin t ca Vit Nam c nhiu bin ng hoc th trng qu yu thanh khon nn gi b tc ng mnh bi cc lnh mua bn ln.
26
iu ny cng c khng nh trong th 4, dc ng cong li sut ca Vit Nam. Ch s ny o bng chnh lch li sut tri phiu chnh ph 2 nm v 10 nm, thp nht v n nh nht trong vi nm gn y so vi cc nc trong khu vc. Trong khi lm pht ca Vit Nam cao nht khu vc, dc ng cong li sut thp ch c th gii thch c bng s tn ti ca li sut trn ngn khng cho li sut di hn tng qu cao phn nh k vng lm pht. Tuy nhin trong na sau 2008 ng cong li sut ca Vit Nam b o ngc mnh, gn nh c nht trong khu vc, l du hiu kinh t s kh khn trong nm 2009. Ch s ny cng b m, d vi mc nh hn, vo cui nm 2010 mt ln na l cnh bo xu cho nm 2011.
S liu n ly tin trong nc (xem Bng trn ) cho n nm 2008 bm rt st tc tng trng s d tri phiu chnh ph biu din trong th 1. Sau nm 2008 hai chui s
Nhm 4- Lp k16 PSU QNH2 27
So vi quc t, th trng tri phiu Vit Nam cn rt hn ch, ch chim khong 89% GDP.Th trng tri phiu quc t, M, Nht Bn v EU chim n 80%. Cn Singapore, Malaysia v Thi Lan chim khong 30-40% GDP. 2. Tng quan v th trng tri phiu Vit Nam
Th trng Tri phiu VN bao gm: tn phiu kho bc, tri phiu CP, tri phiu chnh quyn a phng, tri phiu doanh nghip (bao gm c tri phiu ngn hng thng mi), chng ch tin gi v cc chng khon n c gi tr khc.
Vo cui 2006, c khong 375 loi Tri phiu CP v Tri phiu DN c nim yt trn th trng chng khon, vi tng mnh gi khong 5 t USD.
Cc giao dch Tri phiu CP chim t l ch yu ca ton th trng. D n tri phiu cn rt thp (khong 7% GDP) so vi cc th trng trong khu vc (Trung Quc 21%, Thi Lan 33%, Malaysia 62%)
28
Ch th pht hnh khng a dng, cha c h thng cc nh to lp th trng v h thng giao dch, thanh ton cn nhiu hn ch.
Tri phiu CP chng t c tm quan trng vi t cch l mt ngun vn u t. Trong 3 loi tri phiu hin c pht hnh v mua bn ti Vit Nam, bao gm: Tri phiu CP v tn phiu kho bc Tri phiu chnh quyn a phng Tri phiu doanh nghip Khi lng Tri phiu CP chim u th trn th trng vi 81% th phn,trong khi tri phiu a phng l 10%, v Tri phiu DN 9%
Trong 5 nm giai on 2006-2010, GDP c k vng tng trng mc 8% 8,5%, tng vn u t cn thit c c tnh l 2.675.000 t ng, tng ng 39,9% GDP. Do , nhu cu vn qua pht hnh tri phiu c c tnh l 187.250 t ng. Trong , tri phiu chnh ph s chim th phn ln nht c v khi lng v gi tr. 3. Thc trng th trng tri phiu Vit Nam. C cu pht hnh tri phiu k hn ngn 1-3 nm chim ti trn 70% khi lng pht
hnh thc t v tri phiu k hn t 5 nm tr ln ch chim 2% 3.1. Hot ng ca th trng s cp v tri phiu VN Th trng s cp: (1) Kho bc Nh nc pht hnh:
Tng: 62.718 t ng, bng 62,7% k hoch 2012, tng 49% so vi H1.2011.
(2) 19 NHTM tham gia th trng s cp, chim 50% thnh vin th trng, v mua hn 37.000 t ng TPCP. 3.1.1. Tri phiu Chnh ph. Tn phiu kho bc Tn phiu kho bc c pht hnh qua Kho bc t thng 10/1992 n thng 3/1995 vi tng doanh s trn 13.000 t ng. Li sut tn phiu gim dn qua cc nm, t 5%/thng nm 1991 xung cn 1,7%/thng nm 1995. T thng 6/1995 n thng 12/2004, B Ti chnh phi hp vi Ngn hng Nh nc (NHNN) t chc 392 t u thu tn phiu kho bc vi 63.718 t ng. Th trng u thu tn phiu kho bc nm 2004 gm 48 thnh vin vi 5 ngn hng thng mi (NHTM) nh nc, 20 NHTM c phn, 4 ngn hng lin doanh, 12 chi nhnh ngn hng nc ngoi, 6 cng ty bo him, Qu tn dng nhn dn Trung ng Hin nay, thng thng ch c 5 - 8 thnh vin tham gia u thu. Li sut l li sut ch o ca B Ti chnh. c bn l qua h thng Kho bc Nh nc (KBNN), u thu qua Trung tm Giao dch chng khon (TTGDCK), bo lnh pht hnh, i l pht hnh. Theo S Giao dch chng khon H Ni (HNX) va c kt qu giao dch tn phiu kho bc, ngy 13/3/2013, c 1 triu tn phiu thi hn 1 nm c pht hnh vi li sut 6,79%/nm, gi tr 94,307 t ng. Ti thi hn 6 thng, c 820.000 tn phiu c pht hnh vi li sut 8,95%/nm, gi tr 78,8 t ng v 1 triu tn phiu c pht hnh vi li sut 8,89%/nm, gi tr 95,8 t ng. Tng gi tr giao dch gn 269 t ng.
30
Nguyn nhn ch yu do vic a ra mc li sut trn thp, ch 7,05 7,8%/nm (c t ch l 6,5%/nm) i vi TP k hn 5 nm; 7,95% - 8,6%/nm i vi TP k hn 10 nm; 8 - 8,8%/nm i vi TP k hn 15 nm, trong khi k vng v li sut ca NT ngy mt cao, xut pht t vic tng d tr bt buc t 5% ln 10%. Cng vi s ra i ca hai trung tm giao dch chng khon l ti Tp.HCM v H Ni, cc tri phiu chnh ph pht hnh bng ng ni t cng bt u c giao dch mt cch rng ri hn so vi trc y nhng vn cha to c s hp dn i vi cc nh u t c t chc, do , khi lng giao dch t. iu ny c th bt ngun t quy m ca th trng, c s va yu va thiu ca h tng thanh ton trong h thng ti chnh Vit Nam. C th bao gm mt s im sau: Trc ht, quy m ca tri phiu ni chung v tri phiu chnh ph ni ring hin chim t l rt thp trong tng ti sn ti chnh c nc vi ch bng 8% so vi GDP, con s ny khong 5 t USD rt nh b nu so vi mc t tnh thanh khon 100-200 t USD.
31
Cng tri xy dng t quc pht hnh nm 1999 vi 4.495 t ng, k hn 5 nm; Cng tri gio dc vi 2.579 t ng vi k hn 5 nm, li sut 8% nm, trong Bo him x hi, cc t chc tn dng, cng ty bo him mua 80 %, dn c mua 20%. Tn ti ca vic pht hnh cc loi cng tri l : Pht hnh dng chng ch nn tn km, d b lm gi. Pht hnh qua TTGDCK t kt qu thp. Bo lnh pht hnh cn hn ch, thc cht l pht hnh ring l theo c ch tho thun, trong cc t chc bo lnh pht hnh gi tri phiu vi t cch l mt cng c u t m khng pht hnh ra cng chng. Ph bo lnh l 0,15% to tm l cho cc nh ch ti chnh thch thc hin bo lnh hn l u thu trong nhng t pht hnh tri phiu cng k hn c li sut tng ng. Tri phiu cng trnh trung ng T nm 1995 - 2002: KBNN pht hnh tri phiu cho mt s cng trnh t 347 t ng Nm 2003, B Ti chnh pht hnh tri phiu Chnh ph huy ng vn cho cc cng trnh trng im ca quc gia trong ngnh giao thng v thu li vi 4.492 t ng qua 3 hnh thc: bn l, u thu qua TTGDCK v bo lnh pht hnh. Mt s hn ch: K hn 1 nm, gy kh khn trong thanh ton; C ch thm nh v xt duyt phng n phc tp v cha ng b. Tri phiu u t
34
36
i vi tri phiu Chnh ph, tri phiu c Chnh ph bo lnh: v cng tc huy ng tri phiu trn th trng s cp. Tnh n ngy 17/12/2012, tng mnh gi khi lng tri phiu Chnh ph, tri phiu c Chnh ph bo lnh huy ng c l 189.315,15 t ng, bng 95,13% tng k hoch huy ng c nm 2012. So vi 12 thng cng k ca nm 2010 v 2011, khi lng tri phiu huy ng trong nm 2012 ln hn rt nhiu, c bit l khi lng huy ng tri phiu Chnh ph (bng 173,6% cng k 2011 v bng 206,7% cng k 2010). Vic huy ng c mt khi lng ln tri phiu Chnh ph trong nm 2012 ch yu do tng trng tn dng ca h thng ngn hng l kh thp (11 thng tng 4,62% so vi cng k nm 2011), trong khi , NHNN tip tc duy tr chnh sch tin t hp l m bo thanh khon ca h thng NHTM. Bn cnh , NHNN mua khong 13 t USD t cc NHTM (bm khong 270.000 t ng vo h thng), trong khi khi lng pht hnh tn phiu NHNN t khong 150.000 t ng, hin cn d n ch cn khong 51.000 t ng.
Nhm 4- Lp k16 PSU QNH2 38
Trn th trng th cp, hot ng giao dch nhn nhp hn so vi th trng c phiu, gi tr giao dch bnh qun t 842 t ng/phin, gp 2,3 ln so vi bnh qun phin nm 2011. Gi tr giao dch trn th trng tri phiu chnh ph t 189.086 t ng tnh n thi im u thng 12/2012, trong giao dch repos ch chim khong 30% tng gi tr (giao dch tri phiu gm giao dch outright hay cn gi l giao dch mua t bn on v giao dch repos - sau mt thi hn ngi bn s phi giao dch li tri phiu ).
Ngn hng v cc t chc tn dng l khu vc cung cp phn ln cc ngun vn cho u t ca nn kinh t v cng l ngun cu ch yu i vi tri phiu. Mc tiu ch yu mua
Nhm 4- Lp k16 PSU QNH2 39
40
3.1.2. Tri phiu doanh nghip Th trng tri phiu l knh dn vn rt quan trng i vi nn kinh t. cc nc pht trin, vay vn ngn hng ch l knh huy ng vn ngn hn cn knh huy ng vn t cc nh u t, Qu u t thng qua pht hnh c phiu, v tri phiu mi l knh huy ng vn di hn. Ngc li, VN, knh huy ng vn ny gn nh cha pht trin. l do nhiu nguyn nhn: Hnh lang php l bo v quyn li nh u t, sc khe ca doanh nghip, s minh bch ca th trng, tnh thanh khon i vi nm 2013, kinh t v m vn cn bt n, kinh t cha c du hiu phc hi vng chc, mi nguy lm pht quay tr li vn cn treo l lng nn cc nh u t s rt thn trng. Tnh hnh th trng tri phiu khng my kh quan, nu khng phi cc doanh nghip thc s ln, tim lc mnh, to c lng tin i vi gii u t nh: HAG, Masan, Vincom th vic huy ng vn qua knh tri phiu vn gp kh khn. _Tng d n th trng tri phiu doanh nghip nm 2012 khong 2,47% GDP, tng ng khong 70 ngn t ng. Trong 6 thng u nm 2013, khi lng ng k pht hnh tri phiu ring l ca cc doanh nghip l 19.036 t ng v khi lng pht hnh thc t 8.279 t ng.
41
_Nm 2012, ti Vit Nam c 43 doanh nghip ng k pht hnh khong 33 ngn t ng tri phiu doanh nghip. _T 2006 n nm 2011, theo thng k ca B Ti chnh, c 44 t pht hnh tri phiu ca cc doanh nghip nh nc theo Ngh nh 52 vi d n khong 36 ngn t ng. _T nm 2012, sau khi c Ngh nh 90 (v pht hnh tri phiu doanh nghip), B Ti chnh nhn c ng k pht hnh tri phiu t khong 60 doanh nghip vi khi lng 60 ngn t ng. Khi lng pht hnh trong thc t khong 40 ngn t ng (c nhng trng hp ng k song khng pht hnh v iu kin th trng v cc l do ca doanh nghip). Trn th trng Vit Nam, c cu pht hnh tri phiu k hn ngn 1-3 nm chim ti trn 70% khi lng pht hnh thc t v tri phiu k hn t 5 nm tr ln ch chim 2%. Th trng tri phiu doanh nghip th cp gn nh khng c giao dch. Mc tiu huy ng vn di hn cho doanh nghip trn th trng n cha t c. u nhc im ca tri phiu doanh nghip Kh nng tip cn ngun vn: Khi pht hnh tri phiu, doanh nghip c quyn ch ng a ra nhng iu kin linh hot ph hp vi iu kin th trng: nh loi tri phiu pht hnh l tri phiu trn, tri phiu chng quyn, linh hot trong
Nhm 4- Lp k16 PSU QNH2 42
Th trng th cp: Tng gi tr giao dch: 74.646 t ng, cao gp 2,43 ln so vi 2011 Giao dch k hn 3 nm: 57% tng gi tr giao dch Khi ngoi chim 33% tng gi tr giao dch, cao hn mc 21% ca 2011. 1- Ngn hng c lng tin di do 2- Li sut lin ngn hng thp Tng d n nn kinh t trong 2012 t 2.617.000 t ng, tng trng tn dng 0,76% (xp x 20.000 t ng).
45
Thng k t S Giao dch chng khon H Ni (HNX) - n v vn hnh th trng tri phiu chnh ph s cp v th cp cho thy khi nh u t nc ngoi t u nm nay vn mua rng trn th trng tri phiu chnh ph. Th trng th cp tri phiu trong thng 9/2013 s tip tc m m Th trng s cp si ng hn. Li sut trng thu TPCP k hn ngn tng mnh. Trong thng 8, th trng s cp ghi nhn s phc hi t nhp chng ca thng 7 khi c ti 6,775 t ng tri phiu c u thu thnh cng, tng 127%, bao gm TPCP, tri phiu Ngn hng Pht trin Vit Nam v tri phiu Ngn hng Chnh sch X hi. vin d thu ln, dao ng trong khong 7-25 t chc mi phin u thu.
46
tng, theo quan im ca VCBS, ph hp vi s gia tc ca CPI khi ch s ny tng 0.83% trong thng 8, mc cao nht k t thng 2 nm 2013. VCBS cho rng rt kh c kh nng o chiu gim xung ca li sut theo nh tng quan cung-cu thi im hin ti. Nm 2013 th trng th cp tip tc m m. Li sut tri phiu ngn hn tng.
47
Din bin m m tip tc c duy tr trn th trng th cp vi tng gi tr giao dch gim xung cn 34,927 t ng do giao dch tn phiu tng nh trong khi giao dch tri phiu st gim mnh. C th, khi lng tri phiu c giao dch gim 7.02% xung 32,951 t ng trong khi khi lng tn phiu tng ln 1,976 t ng trong thng 8, gp 3 ln con s ny ca thng 7 l 445 t ng. giao dch tri phiu, gi tr giao dch giao ngay gim xung cn 21,689 t ng trong thng 8, trong khi gi tr giao dch repo tng ln 11,262 t ng. Tri phiu Kho bc Nh nc chim t trng ln nht, khong 87% trong giao dch giao ngay v 13% cn li thuc v tri phiu Ngn hng Pht trin Vit Nam. Ngoi ra, 75.5% trong tng gi tr giao dch giao ngay l ca tri phiu k hn 3 nm, 18.5% l ca tri phiu k hn 3 -5 nm v 6% cn li l cc k hn trn 7 nm. Theo quan im ca VCBS din bin giao dch m m trn th trng th cp s tip tc din ra trong thng ti do ngun cung b nh hng bi khi lng tri phiu v tn phiu o hn khng ng k trong thng 9, cc t chc tn dng khng c nhiu ng lc bn ra tri phiu trong thi im ny khi m tng trng tn dng ang c du hiu gim tc trong thng 8. Li sut tri phiu ngn hn tng ln trong khi li sut tri phiu ca cc k hn di hn gim xung dn n ng cong li sut c xu hng thoi hn. Theo d liu t Bloomberg, tnh n cui thng 8, li sut tri phiu tng gim tri chiu i vi tri phiu k hn ngn v k hn di. Cn theo VCBS, mc li sut cho k hn ngn s tng nh trong thi gian ti trong bi cnh CPI thng 9 c th tip tc tng, nhng mc tng khng cao hn cng k nm 2012 v thanh khon ca h thng ngn hng n nh. Bn cnh , dc ca ng cong li sut s tip tc c duy tr.
Nhm 4- Lp k16 PSU QNH2 48
4.
49
o i tng u t TP :Trc nm 2002, ch yu l cc NHTM v cng ty chng khon. n nay, cc qu u t, cng ty bo him, cng ty ti chnh v cc i tng khc tham gia giao dch TPCP tch cc hn. c bit l cc t chc u t tri phiu nc ngoi. T nm 2005-2007, th trng tri phiu Vit Nam thu ht c s quan tm ca cc qu u t tri phiu quc t, cc qu ny mua 5 t USD TPCP. Gi tr giao dch TPCP ngy cng tng, c bit i vi giao dch ca cc nh u t nc ngoi chim 2/3 tng GT th trng(2007),chim 1/2 (2008). o Cng c giao dch trn th trng ch hn ch mua bn thng thng mua bn li xut hin nhng c giao dch di n di danh ngha giao dch thng thng.Nguyn nhn l do hnh lang php l cha quy nh m h tng thanh ton cha h tr tch bit vic giao dch ca 2 loi hnh giao dch trn. o Chnh ph Vit Nam cng pht hnh thnh cng nhiu t tri phiu theo phng thc u gi li sut o Tri phiu doanh nghip cc th trng pht trin l knh dn vn di hn chnh ca doanh nghip song ti Vit Nam th trng n ca doanh nghip cn s khai, cha thu ht nh u t chuyn nghip nh cc qu, t chc ti chnh ln v c nh u t c nhn. Nh u t cha n
50
51
54
55
56
57