PROJECT PART FINANCED

BY THE EUROPEAN UNION

Πρόγραμμα WAREMA

Αξιοποίηση Συμμετοχικών Διαδικασιών

για την Ανάπτυξη Περιοχών

Δίκτυο ΜΕΣΟΓΕΙΟΣ SOS

Μεσολόγγι, 11 / 4/ 2008
ΣΥΝΕΔΡΙΟ
«ΑΕΙΦΟΡΟΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗ
ΠΡΟΣΤΑΤΕΥΟΜΕΝΩΝ ΠΕΡΙΟΧΩΝ»
ΣΥΜΜΕΤΟΧΙΚΕΣ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΕΣ
Αυξανόμενο ενδιαφέρον για τη συμμετοχή
του κοινού στη λήψη αποφάσεων που
αφορούν στη διαχείριση του περιβάλλοντος

Αναγνωρίζεται πλέον ευρέως ο ρόλος των

συμμετοχικών διαδικασιών
(1) ως απαραίτητο εργαλείο για την επίλυση
μακροχρόνιων συγκρούσεων και

(2) ως προϋπόθεση για τη βιώσιμη ανάπτυξη

 ΣΥΜΜΕΤΟΧΙΚΕΣ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΕΣ
¾ Σε ποιο βαθμό όμως η Διοίκηση έχει καταφέρει να
αλλάξει φιλοσοφία διακυβέρνησης και να ενσωματώσει
συμμετοχικές διαδικασίες στον αναπτυξιακό της
σχεδιασμό;

¾ Σε ποιο βαθμό μπορεί να ενταχθεί ο συμμετοχικός

σχεδιασμός στη διαδικασία λήψης αποφάσεων και τι
εργαλεία μπορούν να συνεισφέρουν σε αυτή τη
κατεύθυνση;

¾ Πως μπορεί η Κοινωνία των Πολιτών να συμβάλλει

θετικά προς τη κατεύθυνση της βιώσιμης ανάπτυξης
σε τοπικό επίπεδο;
 ΣΥΜΜΕΤΟΧΙΚΕΣ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΕΣ
ΕΧΕΓΓΥΟ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΚΟΤΗΤΑΣ
¾ Δεν πληροφορούν απλά τους πολίτες, τους
καταστούν κοινωνούς της λύσης

¾ Διασφαλίζουν τη συναίνεση στις αποφάσεις

¾ Διασφαλίζουν την εφαρμογή των αποφάσεων σε

βάθος χρόνου

¾ Αμβλύνουν πιθανές συγκρούσεις (π.χ. Για

οριοθέτηση περιοχών NATURA ή τη
χωροθέτηση των χωματερών)
Συμμετοχή δεν σημαίνει πάντα
ελεύθερη συζήτηση
Στο εξωτερικό έχει αναπτυχθεί επιστημονικός κλάδος σχετικά με
επιτυχημένες μεθόδους και κατάλληλα εργαλεία που υποστηρίζουν
τις συμμετοχικές διαδικασίες και συμμετοχικό σχεδιασμό, όπως:
z Εργαστήρια σεναρίων

z Συναινετικές συνελεύσεις

z Δικαστήρια πολιτών

z Συμμετοχικές προσομοιώσεις

z Εργαστήρια οραματισμού

Ελάχιστα γνωστά στην Ελλάδα αν και έχουν πολλά πεδία

εφαρμογής στον περιβαλλοντικό σχεδιασμό.

Κοινός Στόχος όλων των εργαλείων

η υποστήριξη του δημιουργικού και δομημένου διαλόγου για πιο
αποτελεσματικά και συναινετικά αποτελέσματα περιβαλλοντικού και
εν γένει αναπτυξιακού σχεδιασμού μιας περιοχής
 Τι επιδιώκουμε

Στο Δίκτυο ΜΕΣΟΓΕΙΟΣ SOS προωθούμε την

εφαρμογή τέτοιων διαδικασιών και μεθοδολογικών
εργαλείων για να πείσουμε
-τη διοίκηση,
-τους τοπικούς φορείς,
-τους πολίτες

πως η συμμετοχή στις αποφάσεις είναι όχι μόνο

απαραίτητη για τη βιώσιμη ανάπτυξη αλλά και
εφικτή!
 Δυσκολίες - Προβληματισμοί

¾ Έλλειψη διαθέσιμων και αξιόπιστων στοιχείων

¾ Μη επαρκή στελέχωση και λειτουργία των αρμόδιων
υπηρεσιών για την εφαρμογή του νόμου και των προεδρικών
διαταγμάτων
¾ Έλλειψη ενημέρωσης των φορέων (Τοπικής Αυτοδιοίκησης,
Υπηρεσιών, επαγγελματικών ενώσεων κ.λπ.) για το
περιεχόμενο, τους στόχους και τις απαιτήσεις της Οδηγίας
Πλαίσιο για το Νερό και του Νόμου 3199/03
¾ Επιφύλαξη ως προς την αρμοδιότητα των φορέων
υλοποίησης του προγράμματος και επέμβασής τους στο
πεδίο αρμοδιοτήτων της Τοπικής Αυτοδιοίκησης
¾ Αδυναμία εφαρμογής του Σχεδίου Δράσης που προέκυψε
από τη συμμετοχική διαδικασία
¾ Κίνδυνος απογοήτευσης των πολιτών που συμμετείχαν
ενεργά στις διαδικασίες διαμόρφωσης του Σχεδίου Δράσης
Καινοτομώντας στις συμμετοχικές διαδικασίες
του προγράμματος WAREMA
¾ Φόρουμ: εκπροσωπούνται οι θεσμικοί φορείς που εμπλέκονται
στη διαχείριση των υδάτων, οι τοπικοί φορείς και οργανωμένες
ομάδες πολιτών, πανεπιστημιακοί και επιστήμονες

¾ Οργανωτική Επιτροπή: περιορισμένος αριθμός εκπροσώπων

του Φόρουμ που αποφασίζουν για τρέχοντα οργανωτικά
ζητήματα

¾ Τεχνική Συμβουλευτική Επιτροπή: στελέχη της διοίκησης και

των υπηρεσιών, ακαδημαϊκοί, άτομα και οργανώσεις με τεχνική
εξειδίκευση
 Εμπλοκή του κοινού

I. Διάγνωση της κατάστασης

II. Πολιτική δέσμευση και υποστήριξη

III. Διαμόρφωση κοινού οράματος και στόχων-

δράσεων

IV. Διαμόρφωση προϋποθέσεων για εφαρμογή του

σχεδίου δράσης που θα συναποφασιστεί
 Ι. Διάγνωση
9 Ανάλυση της κατάστασης στην περιοχή μελέτης
9 Περιβαλλοντική διάσταση
9 Οικονομική διάσταση
9 Κοινωνικό και νομοθετικό πλαίσιο
9 Στοιχεία της τοπικής κουλτούρας

9 Καταγραφή των βασικών φορέων

9 Εθνικές, περιφερειακές και τοπικές αρχές
9 Φορείς διαχείρισης προστατευόμενων περιοχών
9 Επαγγελματικές ενώσεις
9 Κοινωνικές/περιβαλλοντικές ΜΚΟ – ομάδες γυναικών –
πολιτιστικοί σύλλογοι
9 Πανεπιστήμια
9 Τελικοί χρήστες του νερού
 ΙΙ. Πολιτική δέσμευση και υποστήριξη

Η πολιτική δέσμευση των θεσμικών φορέων αφορά:

α) την υποστήριξη της συμμετοχικής διαδικασίας

β) την ενεργή συμμετοχή των υπηρεσιών και του ανθρώπινου
δυναμικού στη διαβούλευση
γ) την προώθηση και εφαρμογή συλλογικά συναποφασισμένων
δράσεων
δ) τη συνέχιση εφαρμογής συμμετοχικών διαδικασιών

“ Κρίσιμο στοιχείο για την επιτυχία

της συμμετοχικής διαδικασίας
1ο Εργαστήριο – Μεσολόγγι, 27/2/2007

¾ Εξασφάλιση της
στήριξης των φορέων
¾ Δέσμευσή τους για
περαιτέρω προώθηση
της διαδικασίας
¾ Προώθηση
της συνεργασίας
 ΙΙΙ. Συμμετοχή των πολιτών
σε διαδικασίες διαβούλευσης
¾ Διαμόρφωση του κοινού οράματος της τοπικής κοινωνίας για
το μέλλον (20 χρόνια μετά), εστιάζοντας στα ζητήματα
διαχείρισης υδατικών πόρων
¾ Αναγνώριση των τρόπων και των μέσων με τα οποία μπορεί
να επιτευχθεί το όραμα
¾ Παρουσίαση της σημερινής κατάστασης και καταγραφή των
προβλημάτων και των ελλείψεων, ως σημαντικών
προκλήσεων που πρέπει να αντιμετωπιστούν
¾ Διαμόρφωση σχεδίου δράσης που θα αντιμετωπίσει τις
προκλήσεις και θα συμβάλλει στην επίτευξη του οράματος

Εφαρμογή:
Υπό τη μορφή «εργαστηρίων συζήτησης» (ανοιχτών σε
ολόκληρη την τοπική κοινωνία, ή εστιασμένων σε
συγκεκριμένες ομάδες)
2ο Εργαστήριο – Μεσολόγγι, 23/3/2007
Οι μαθητές παρουσίασαν – με
ζωγραφιές & τραγούδια – σκέψεις,
φόβους, ελπίδες για την περιοχή τους

3ο Εργαστήριο – Μεσολόγγι, 31/5/2007

Ο προσδιορισμός του οράματος για τον
τόπο:
Ομάδα 1η: Οικονομική ζωή
(Πρωτογενής & Δευτερογενής τομέας)
Ομάδα 2η: Οικονομική ζωή (Τριτογενής
τομέας)
Ομάδα 3η: Κοινωνία – Περιβάλλον –
Ποιότητα ζωής
4ο Εργαστήριο – Αιτωλικό,12/7/2007
1η Τεχνική Επιτροπή:
Τουρισμός και Διαχείριση Υδατικών Πόρων

5ο Εργαστήριο – Νεοχώρι, 14/10/2007

Ημερίδα: Διαχείριση Υδατικών Πόρων –
Αγροτική Παραγωγή – Αγροτουρισμός

Παρουσίαση/Επεξεργασία των
αποτελεσμάτων της 1ης Τεχνικής
Επιτροπής
6ο Εργαστήριο – Μεσολόγγι, 20/12/2007
2η Τεχνική Επιτροπή :
Αλιεία και διαχείριση Υδατικών Πόρων

7ο Εργαστήριο – Μεσολόγγι, 20/12/2007

3η Τεχνική Επιτροπή:
Περιβάλλον και Διαχείριση Υδατικών
Πόρων
8ο Εργαστήριο – Πάτρα, 30/1/08
Συνάντηση με τη Διεύθυνση Χωροταξικού
Σχεδιασμού της Περιφέρειας Δυτικής Ελλάδας

9ο & 10ο Εργαστήριο – Μεσολόγγι, Απρίλης

2008
Συναντήσεις για το Χωροταξικό Σχεδιασμό και
αποτύπωση σε χάρτες των προτάσεων που
προέκυψαν από τη συμμετοχική διαδικασία
 IV. Εφαρμογή του σχεδίου δράσης

¾ Διαμόρφωση θετικού κλίματος και ευνοϊκών

προϋποθέσεων για την εφαρμογή του σχεδίου δράσης
που θα συναποφασιστεί με συναίνεση από όλους τους
συμμετέχοντες στη διαδικασία (εκπροσώπους των
κυριότερωνκοινωνικών εταίρων, της διοίκησης, των
πολιτών, των επαγγελματικών ενώσεων)

¾ Υλοποίηση της διαχειριστικής πρότασης από τους

φορείς που έχουν αντίστοιχα το θεσμικό αυτό ρόλο
(Περιφέρεια, Νομαρχία, Δήμοι, Φορέας Διαχείρισης κ.ά.)

ΕΥΕΛΠΙΣΤΟΥΜΕ Η ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΤΟΥΣ ΔΕΣΜΕΥΣΗ ΝΑ

ΓΙΝΕΙ ΠΡΑΞΗ!
 Συμμετοχικές διαδικασίες: μόλις
ξεκινήσαμε...

Μονόλογος Æ Διάλογος Æ Από κοινού προγραμματισμός

Κεντρική Ενημέρωση Συμμετοχή Υλοποίηση

λήψη Εκπαίδευση Διαβούλευση
αποφάσεων Συν-
διαμόρφωση
 Ευχαριστούμε
για την προσοχή και τη συμμετοχή σας,
είναι πολύτιμη...

Δίκτυο ΜΕΣΟΓΕΙΟΣ SOS

Άννυ Μητροπούλου
Υπεύθυνη Συμμετοχικών Διαδικασιών