UTICAJ KARAKTERISTINIH VELIINA I PARAMETARA NA KARAKTERISTIKE MOTORA

Posmatraemo samo one koji su znaajni za podeavanje brzine!

Napon statora naponsko napajnje; Struja statora strujno napajanje; Rotorska otpornost (simetrino ukljuenje); Statorska uestanost (naponsko napajanje); Statorska uestanost (strujno napajanje); Promena broja pari polova.

Napon statora Na osnovu prethodnih jednaina:

M e = M e (U s2 ); M pol = M pol (U s2 ); M pr = M pr (U s2 ); s pr s pr (U s ) I s = I s (U s )

Us = 1

momenat

U s = 0.75

U s = 0.5

brzina

Us = 1

struja statora

U s = 0.75 U s = 0.5

brzina
Promene na karakteristikama su vane zbog: 1. Sluajnih varijacija napona u mrei; 2. Putanja motora u rad pri snienom naponu; 3. Podeavanje brzine (ogranieni opseg, zavisi od oblika mehanike karakteristike optereenja).

Struja statora Pomou izvedenih relacija:

M e = M e (I s2 ) U s = U s (I s )

Mogu se dobiti dijagrami:

Is = 2

momenat

Is = 1 I s = 0.5

brzina

napon statora

Is = 2

Is = 1 I s = 0.5

brzina
Ove karakteristike su znaajne zbog regulisanih pogona gde se motori napajaju iz STRUJNIH INVERTORA.

Rotorska otpornost (simetrino ukljuenje)

M pr M pr (rr) - bez obzira na napon napajanja! s pr = s pr (rr)

- vano! - vano! Rr 3 > Rr 2 > Rr1

I s = I s (rr)

momenat

M12

3 21

brzina

Polazei od Kloss ove jednaine moe se dobiti:

s1 = s pr1 [ 2 1

s2 = s pr 2 [ 2 1
gde je: = M pr / M 12 = const.
s1 s pr1 rr1 = = s2 s pr 2 rr2

Ne treba zaboraviti da postoji i drugo reenje:

= s pr1 [ + 2 1 s1 = s pr 2 [ + s2

] 2 1 ]

Oigledno je da i sada vai odnos:

s1 s pr1 rr1 s1 = = = s2 s2 s pr 2 rr2

Uticaj rotorskog otpora na struju statora prikazan je na slici:

Rr1 Rr 2

struja

Rr 3

brzina
Primena ovih osobina: 1. Putanje u rad velikih motora sa ogranienom strujom. 2. Kratkotrajno podeavanje brzine (gubici!).

Statorska uestanost (naponsko napajanje) U najprostijem sluaju, E = const.

3P E = 2r s
2

M pr

rp = rr / r = const.

Ako je:
E / s = = const. M pr = const.

Odgovarajua familija krivih data je na slici:

momenat
fs1=0,2 fs2=0,4 fs3=0,6 fs4=0,8 fs5=1

Polazei od izraza za moment u ovom sluaju:

2

brzina

E r rr M e = 3P r 2 + 2 2 s r r r

Moe se zakluiti da je za Me = const. r = const.!!! Vidi na slici !!! Ovaj sluaj odgovara i sluaju sa Us/s = const. za rs = 0.

U realnijem sluaju: M pr

Us = const.

(rs 0).

3PU s2 1 = = f (U s , s ) 2 s rs2 + s2 (s + r )2 rs s pr = r + (s + r )
2 s 2 s

rr

= f ( s )

Ako bi se u ovom sluaju obezbedilo Us/s = const. dobijaju se karakteristike prikazane na slici:

momenat

fs5=1 fs4 fs2 fs1 fs3

brzina

Povoljniji oblik mehanikih karakteristika dobija se odstupanjem od V/f zakona upravljanja (Us/fs = const.) i uvoenjem naponske kompenzacije Us = f (s). Zavisnost napon od uestanosti odreuje se po razliitim kriterijumima. U posmatranom sluaju kada se eli odrati konstantan prevalni momenat pri svim uestanostima manjim od nominalne ova zavisnost je: N: - normalizovano
U sk = 2 M prs

(r

2 s

+ s2 (s + r ) + rs = f (s )
2

Mehanike karakteristike uz primenjenu kompenzaciju su:

momenat
fs=0,2

0,4

0,6

0,8

brzina

Razmotrimo sada i sluaj analize rada asinhronog motora u kome se mora uzeti u obzir uticaj grane magneenja (PFe 0). Postavljajui odgovarajue jednaine po drugom Circhof- ovom zakonu moe se postaviti izraz za struju rotora: N:

I r (U s , s , r ) =

rr + jr (r + M ) (rs + js (s + M )) j s M j r M

Us

Momenat motora se sada moe odrediti: N: M e (U s , s , r ) = rr I r (U s , s , r )

2

Reavanjem jednaine:
r M e (U s , s , r ) = 0

po r za razliito s dobija se rp = rp (s). Ova zavisnost nije funkcija napona statora!!!

M e (U s , s , rp ( s )) = M e (U sn , sn , rpn )

Reavanjem jednaine: po Us dobija se zavisnost Us = f (s) koja e obezbediti isti prevalni moment pri svim uestanostima, kao i pri nominalnoj uestanosti i naponu.

Obe objanjene zavisnosti prikazane su na slici:

[r.j.]

[r.j.]

Us

rp

uestanost [r.j.]

uestanost [r.j.]

Na sledeoj slici prikazani su dijagrami prevalnog momenta u funkciji uestanosti, kada se odrava Us / fs = const. (nekompenzovan sluaj) i kada se uvaava izvedena zavisnost Us = f ( fs) (kompenzovan sluaj).

Mpr - kompenzovano

Mpr - nekompenzovano

uestanost [r.j.]

Na slici su prikazane zavisnosti napona od struje izraunate za tri razliita pristupa proraunu.

napon

M const. (zasienje) M=const.

M=

uestanost [r.j.]

Kod uestanosti veih od nominalne napon MORA da bude Us = Unom = const. to se naravno odraava na smanjenje prevalnog momenta!

Us 1

Familija karakteristika za fs>fsnom fs = fsnom

fs < fsnom
momenat

fs > fsnom

brzina

Statorska uestanost (strujno napajanje) Na osnovu ranije izvedenih relacija moe se zakljuiti:

M pr f ( s ) M pr = f ( I s )

rp f ( s ) rp = const.

Odgovarajui dijagrami prikazani su na slici.

fs=0,2

0,4

0,6

0,8

momenat [r.j.]

Is=2

Is=1

brzina [r.j.]
Gore pokazane karakteristike pokazuju pogodnosti ovog naina napajanja u pogledu podeavanja brzine. Nedostatak je injenica da je povoljnija (bolji stepen iskorienja i manja valovitost i buka kod nesinusnog napajanja) radna taka na delu karakteristike gde je rad pogona statiki nestabilan. Ovaj problem se reava odgovarajuim upravljakim sistemom.

Promena broja pari polova Ideja vrlo jednostavna:

m =

s
P

Realizacija mnogo sloenija. Motor mora da ima: mogunost prevezivanja namotaja u cilju ostvarivanja razliitog broja pari polova (i na statoru i na rotoru !!!), ili dva ili vie zasebnih namotaja sa razliitim brojem pari polova.

Na ovaj nain mogu se ostvariti dve, tri ili etiri brzine.

Za dobijanje dve brzine obino se koristi prevezivanje istog namotaja, a za vie od dve brzine kombinacija prevezivanja i nezavisnih namotaja.

2P = 8 S N S N S N S N S N N

2P = 4 S S N N S

A1

A2

A3

A4

A1

A2

A3

A4

Za obe brzine se mogu potpuno iskoristiti oba navojna dela, t.j. sa gledita iskorienja namotaja, za oba sluaja se moe dozvoliti ista struja. Pogodnim vezivanjem se moe ostvariti ili konstantni momenat, ili konstantna snaga. Najee veze statora jesu zvezda, trougao i dvostruka zvezda.

Mm 2sm 1 2 M

sm

2sm 1

sm
2

Piz=const M