Cng ty TNHH in thoi Vn Chung

a ch: 157 ng Tin ng, ng a, H Ni Tel: 04 3 5375995 Fax: 04 3 5376006 CC HC THUYT QUN TR KINH DOANH

S lc lch s pht trin qun tr kinh doanh Kinh doanh ra i cng vi s pht trin ca nn kinh t hng ho, lc u n cha phi l mt ngnh khoa hc c lp m ch l mt lnh vc kin thc mang tnh c l, kinh nghim ca cc nh kinh doanh v n cui th k 19, u th k 20 mi tch thnh mt ngnh khoa hc mang tnh c lp vi nhiu bc tin khc nhau v nhiu trng phi khc nhau: trng phi c cu v ch ca h thng, trng phi quan h con ngi vi con ngi trong h thng, trng phi qun l kinh t cc nc x hi ch ngha ng u (c), trng phi qun tr h thng gn vi mi trng v.v... 1. Trng phi c cu v ch ca h thng Trng phi ny dnh nghin cu qun tr trong phm vi h thng doanh nghip gc to ra mt c cu t chc qun tr hp l, mt ch iu hnh khoa hc v cht ch em li hiu qu cao cho cng tc qun tr trong h thng. ng gp to ln cho trng phi ny k ti cc nh qun l Robert Owen, Andrew Ure, C.Babbage, F., Taylor, Henry Fayol v.v... a. Robert Owen (1771 - 1858) l mt trong nhng ch x nghip u tin Scotland tin hnh t chc mt "x hi cng nghip) c trt t v k lut, ng ch ti nhn t con ngi trong t chc v cho rng nu ch quan tm u t ti thit b my mc m qun yu t con ngi th x nghip cng khng th thu c kt qu. Quan im qun tr ca R.Owen mc d cn gin n nhng bc u chun b cho s ra i ca mt b mn qun l c lp. b. Andrew Ure (1778 - 1857) ngi sm nhn thy vai tr ca qun l v vic o to kin thc cho cc nh qun l. ng l mt trong nhng ngi u tin ch trng vic o to bc i hc cho cc nh qun tr v ng cho qun tr l mt ngh. c. Charles Babbage (1792 - 1871) ngi u tin xut phng php tip cn c khoa hc trong qun l, ng rt quan tm ti cc mi quan h gia ngi qun l v cng nhn, v cng l mt ngi gpphn tch cc a qun l tr thnh mt b mn khoa hc c lp. d. Frederich Winslow Taylor (1856 - 1915) l ngi c th gii phng Ty gi l "cha ca thuyt qun l khoa hc", l mt trong nhng ngi m ra mt "k nguyn

www.vctel.com/www.vanchung.vn

Cng ty TNHH in thoi Vn Chung

a ch: 157 ng Tin ng, ng a, H Ni Tel: 04 3 5375995 Fax: 04 3 5376006 vng" trong qun l ca nc M, ngi xy dng mt phng php qun l c dng lm c s tri thc cho cng vic qun l M, Anh, Ty u, Bc u v Nht Bn trong cc x nghip sau ny. F.W.Taylor nhn nhn con ngi nh mt ci my, ng cho con ngi l mt k trn vic v thch lm vic theo kiu ngi lnh (hc thuyt X), v th cn thc h lm vic bng cch phn chia cc cng vic mt cch ht sc khoa hc chuyn mn ho cc thao tc ca ngi lao ng, h hot ng trong mt dy chuyn v b gim st cht ch, khng th li bing, Taylor vit nh sau: - Khi ngi ta bo anh nht mt thi kim loi v khnh i, anh s nht n v i; v khi n ta bo anh ngi xung v ngh th anh hy ngi xung. Anh phi lm vic ngay lp tc trong sut c ngy v khng mt li ci li. - Nh qun l l nh t tng, nh ln k hoch, trch nhim ca h l lp k hoch, ch o v t chc cng vic. nhng ch khc nhau, h phi tp trung vo vic ln k hoch sn xut, kim sot nguyn vt liu, th tc hnh chnh v mi chi tit nh nht c lin quan ti nhng cng vic ny. T tng ct li ca F.W. Taylor l i vi mi loi cng vic d l nh nht nht u c mt "khoa hc" thc hin n, ng tp hp, lin kt cc mt k thut v con ngi trong t chc. ng cng ng h hc thuyt con ngi kinh t v cho rng vic khuyn khch bng tin i vi ngi lao ng l cn thit h sn sng lm vic nh mt ngi c tnh k lut. F.W. Taylor a ra 4 nguyn tc qun tr sau: - Nhn vin qun tr phi am hiu khoa hc, b tr lao ng mt cch khoa hc thay th cho cc tp qun lao ng c h. - Ngi qun tr phi la chn ngi cng nhn mt cch khoa hc, bi dng ngh nghip v cho h hc hnh h pht trin y nht kh nng ca mnh (cn trong qu kh th h t chn ngh, t c gng hc tp nng cao tay ngh). - Ngi qun tr phi cng tc vi ngi th n mc c th tin chc rng cng vic c lm ng vi cc nguyn tc c cn c khoa hc nh.

www.vctel.com/www.vanchung.vn

Cng ty TNHH in thoi Vn Chung

a ch: 157 ng Tin ng, ng a, H Ni Tel: 04 3 5375995 Fax: 04 3 5376006 - Cng vic v trch nhim i vi cng vic c chia phn nh nhau gia ngi qun tr v ngi th. Nhn vin qun l phi chu trch nhim ton b i vi cng vic m mnh c kh nng hn; cn trong qu kh th ton b cng vic v phn ln trch nhim l vo u ngi cng nhn. e. Henry Fayol (1841 - 1925) ngi ch trng phi c mt l thuyt qun tr khoa hc da trn quy tc v chc nng nht nh. Trong cun "L thuyt qun tr hnh chnh chung v trong cng nghip) xut bn Php nm 1915, ng vit: "Ti hy vng rng mt l thuyt s bt ngun t cun sch ny" v "Qun tr hnh chnh l d on v lp k hoch, t chc iu khin, phi hp v kim tra". ng kt lun rng: mt nh qun tr ti nng c c thnh cng khng phi nh nhng phm cht c nhn, m nh cc phng php m anh ta p dng cng nh cc nguyn tc ch o hnh ng ca anh ta. Theo H.Fayol qun tr x nghip phi c thc hin theo nhng nguyn tc sau: - C k hoch chu o v thc hin k hoch mt cch nghim chnh. - Vic t chc (nhn ti, vt lc) phi ph hp vi mc tiu, li ch, yu cu ca x nghip). - C quan qun tr iu hnh phi l ngi duy nht, c nng lc v tch cc hot ng. - Kt hp hi ho cc hot ng trong x nghip vi nhng c gng phi hp. - Cc quyt nh a ra phi r rng dt khot v chun xc. - T chc tuyn chn nhn vin tt, mi b phn phi do mt ngi c kh nng v bit hot ng ng u, mi nhn vin phi c b tr vo ni c th ph hp vi kh nng ca h. - Nhim v phi c xc nh r rng. - Khuyn khch tnh sng to v tinh thn trch nhim ca mi ngi trong x nghip. - B p lu di v tho ng cho nhng cng vic c hon thnh.

www.vctel.com/www.vanchung.vn

Cng ty TNHH in thoi Vn Chung

a ch: 157 ng Tin ng, ng a, H Ni Tel: 04 3 5375995 Fax: 04 3 5376006 - Cc li lm v khuyt im phi b trng pht. - Phi duy tr k lut x nghip. - Cc mnh lnh a ra phi thng nht. - Phi tng cng vic gim st trong x nghip (c i vi lao ng v vt lc). - Kim tra tt c mi vic. - Hn ch ch yu ca H.Fayol l ng cha ch y cc mt tm l v mi trng x hi ca ngi lao ng, h thng ca ng vn b ng kn, cha ch r mi quan h gia x nghip vi khch hng, th trng, cc i th cnh tranh v cc rng buc ca nh nc. 2. Trng phi quan h con ngi vi con ngi trong h thng Trong trng phi ny c s quan tm tho ng n yu t tm l con ngi, tm l tp th v bu khng kh tm l trong x nghip, ni nhng ngi lao ng lm vic, phn tch yu t tc ng qua li gia con ngi vi con ngi trong hot ng x nghip. i din ca trng phi ny l M.P. Follet (1868 - 1933) ngi ph phn cc nh qun tr trc kia cha quan tm n kha cnh tm l v x hi ca qun tr, tip l Elton Mayo (1880 - 1949) ngi rt quan tm n yu t c nhn trong tp th (nhm), mc d ng nh gi con ngi l th ng trong quan h vi tp th v.v... 3. Trng phi qun l kinh t cc nc x hi ch ngha ng u (c) T khi hnh thnh h thng cc nc x hi ch ngha, vic qun l c t ra trn c s bn cht ch x hi ch ngha l xo b bc lt, thc hin s hu x hi x hi ch ngha v t liu sn xut vi hai mc tiu qun l l to ra nng sut hiu qu cao v cng bng nhn o x hi, vic qun l c thc hin tp trung trong phm vi c nc. Qun l kinh t thc s c tch thnh mt mn khoa hc c lp vi mt h thng l lun v phng php lun cht ch v chun xc, do nhanh chng gp phn thc y nn kinh t ca cc nc x hi ch ngha pht trin vt bc. Nhng cho n u nhng nm 50 do s pht trin kinh t bt u chng li nhiu nc, cc ch tc bt u xut hin bi nhiu l do, trong ng k nht l l do qun l tp trung duy ch ca cc c quan nh nc, bt chp cc quy lut khch quan ca th trng vi cc yu km ca i ng cc nh qun l iu hnh b my ny. S b tc ko n khng

www.vctel.com/www.vanchung.vn

Cng ty TNHH in thoi Vn Chung

a ch: 157 ng Tin ng, ng a, H Ni Tel: 04 3 5375995 Fax: 04 3 5376006 hong mt s nc v ang i hi cc nh qun l phi xem xt li l thuyt qun l ca mnh c bin php chnh l v hon thin thch hp. 4. Trng phi qun tr gn h thng vi mi trng Cc nc t bn ch ngha trc cuc khng hong kinh t tha, trc cc b tc ca quan im v cch thc qun tr ca mnh v h tm thi thu c nhng kt qu nht nh. Cc nh qun tr phng Ty tiu biu l P. Drucker l ngi u tin m rng phm vi qun tr ca doanh nghip ra vi th trng khch hng v rng buc ca x hi, cc i th cnh tranh v cc nh cung ng vt t thit b cho x nghip. Theo P. Drucker, qun tr c 3 chc nng: qun tr cng nhn, cng vic; qun tr cc nh qun tr v qun tr mt doanh nghip. Qun tr theo P. Drucker cn l s ch ng sng to kinh doanh ch khng phi l s thch nghie th ng, l vic bm chc vo khch hng v th trng. Vi t tng ny P. Drucker l mt trong nhng nh qun tr gp phn xy dng nhiu l thuyt qun tr kinh doanh hin i ngy nay (marketing, kinh t v m v.v...). Chnh vi quan im ni trn P. Drucker gp phn gii quyt cc b tc tng nh khng gii ni ca ch ngha t bn, ng c cc nh t bn phng Ty v Nht, M gi l "Peter i ". Hn ch ca ng ch khng cp ti bn cht li ch ca hot ng qun tr, iu m cc nh t bn lun lun n trnh v bn cht bc lt ca n. - Cc nh qun l Bc u, li a thm vic gn qun l kinh nghim vi vic iu ho li ch mt phn cho x hi thng qua cc c quan qun l ca chnh ph. Chnh iu ny lm cho nhiu nc Bc u (Thu in, an Mch, H Lan v.v....) cng t nhn mnh l cc nc x hi ch ngha. Cc nc ny nhanh chng tr thnh cc quc gia phn vinh, cc t tng qun tr ca h c nhiu quc gia theo di hc tp, nhng trong thp k cui th k 20 ny, cc nc ny ang bc vo nhng b tc mi vi nhiu kh khn tr ngi m h ang c gng gii quyt. - Cc nh qun tr Nht Bn, cc nc ng Bc v cc nc ng Nam (ASEAN) th li b sung thm vic qun l theo phng thc hin i vi sc mnh ca truyn thng dn tc v con ngi, h to ra mt ng c tm l mnh cho cng ng x hi vi mong mun nhanh chng tr thnh cng quc dn u th gii. Cc nc ny cng "vang bng mt thi" v vn cn ang c nhiu ngi ca ngi thnh tu ca h mc d nhng nm gn y bt u chng li vi cc b tc tt yu ca ch ngha t bn.

www.vctel.com/www.vanchung.vn

Cng ty TNHH in thoi Vn Chung

a ch: 157 ng Tin ng, ng a, H Ni Tel: 04 3 5375995 Fax: 04 3 5376006 - Mt s quc gia thuc phm vi nh hng ca cc th lc quc v phn ng quc t hy vng em li s thnh vng nhanh chng cho t nc mnh bng cch qun l ton x hi trn bo lc, roi vt (in hnh l b l Pn - Pt, Ing Xary Campuchia v.v...) nhng cng nh pht xt c, Nht h u tht bi thm hi. - Cc nh qun l kinh t cc nc x hi ch ngha c thay i lp trng quan im v li ch ca qun l, ch trng a nguyn v chnh tr, xo b nhanh chng ch cng hu v t liu sn xut, khuyn khch t do cnh tranh, tranh th s h tr ca cc nc t bn ch ngha, h hy vng l con ng duy nht a t nc ra khi cuc khng hong ton din vi nhiu b tc v v. Hu qu tt yu khng th trnh khi l s t b ch ngha x hi. Vic nh gi cc quan im v phng thc qun l ca cc nc ny cn qu sm, cn phi cho lch s phn xt v cho lc lng qun chng nhn dn ca cc nc ny cn qu sm, cn phi cho lch s phn xt v cho lc lng qun chng nhn dn ca cc nc ny t ln ting. - Mt hng khc ca cc nc x hi ch ngha trong c nc ta, vn kin tr con ng x hi ch ngha, nhng phi nhanh chng i mi c ch qun l sao cho ph hp vi cc i hi ca quy lut khch quan, quy t c ng o nhn dn di s lnh o ca chnh ng giai cp v sn, chp nhn th trng m ca, chp nhn cnh tranh nhng trong khun kh c s iu tit v m ca Nh nc

www.vctel.com/www.vanchung.vn