GII M DI SN VN HA PHI VT TH PHC DNG SN PHM VN HA PHI VT TH: MT CON NG TI HIN DIN MO V CI NGUN CH THC CA NN VN HA VIT.

TS H Hng Quc

iu m mi ngi v mi ngi c th lm c

l ng vi ph nhn nhng chm nh v cng ng vi ph nhn phng php gii m di sn vn ha phi vt th phc dng sn phm vn ha phi vt th trong n lc ti hin li bc tranh din mo v ci ngun ch thc ca nn vn ha Vit. Di iu kin khc nghit ca a d v lch s lm cho nhng chng tch vt th mong manh kh c th tn ti, con ng phc dng sn phm vn ha phi vt th t di sn vn ha phi vt th c l l con ng khng thiu khn ngoan. Mi cng trnh c th ch l mt con kin t ti trong con mt ca nhng khoa hc gia chnh thng v d dng b cho chm xung nhng mt khi s lng kin c th kt ni nhau thnh mt b kin chuyn ch ni s tht v ci ngun vn ha Vit th lc kin s khng cn l kin.

Trung Thin ca Nguyn Thiu Dng: Phc Dng T Huyn S Vit

Mt trong nhng cng trnh nghin cu tm c ca Nguyn Thiu Dng (NTD) l pht hin Trung Thin n bn sau huyn s Vit qua cu chuyn ca Lc Long Qun v u C. Theo ng Trung Thin l chic cha kha hiu v sao Kinh Dch Chu Vn c sp xp theo th t ca n nh chng ta bit cng nh hiu chnh xc hn v ni dung ca kinh. Trong bi Trung Thin Dch S tc gi NTD vit: Truyn thuyt Lc Long Qun - u C khng ch l mt huyn s v

ngun gc dn tc "Con Rng chu Tin", mt thng ip v tnh on kt, ngha yu thng gia cc dn tc anh em, ng bo m cn cha ng mt thng tin v di sn tinh thn v gi ca dn tc Vit Nam c t tin chng ta b mt ct gi trong : ti mun ni n Kinh Dch a con lu lc ca Vit Nam c Trung Quc nui dng v thnh danh . Nu chng ta kt hp nhng thng tin nm ri rc trong cc truyn thuyt Lc Long Qun - u C, truyn H tinh, Mc tinh, Ng tinh ta s thit lp c mt Trung Thin m ngi Trung Quc cha h bit n. Theo Kinh Dch, Lc Long Qun thng c nhn dn gi l B mi khi c vic cn gip c th k hiu bng qu Cn c tng l vua, l cha. Lc Long Qun thng sng Thu ph k hiu l qu Khm c tng l nc. Lc Long Qun dit c H tinh l con co chn ui sng hn ngn nm m Xc Co nay l H Ty, s kin ny c th k hiu bng qu oi tc qu Trch c tng l m. t Phong Chu thi Thng c c cy Chin n sng hng ngn nm, chim hc thng n u y nn ni cn gi l t Bch Hc (nay thuc tnh Ph Th), lu ngy cy ho thnh yu tinh dn gi l thn xng cung, Kinh Dng Vng v Lc Long Qun ra sc nh ui, cu dn thot khi s bc hi ca xng cung. S kin ny c th k hiu bng qu Tn cn gi l qu Phong c tng l mc. Lc Long Qun cng c cng dit c ng tinh, con yu ng x

n tht ngi, chuyn ny cng thuc qu Khm k hiu trn. Truyn thuyt thng ni chung l Lc Long Qun (qu Cn) dit h tinh (qu oi), dit mc tinh (qu Tn), dit ng tinh (qu Khm) cu dn, t ta c c mt v ca Trung Thin : Cn - oi - Tn - Khm. Theo truyn thuyt Lc Long Qun ni vi u C (c tn xng l Quc mu, l m, k hiu l qu Khn): (1, tr 30). Nh th l truyn thuyt xc nh rt r tnh cch tng phn gia Lc Long Qun v u C. Long Qun thuc qu Khm (Thu) th u C thuc qu Ly (Ho). Truyn thuyt k tip: "u C v nm mi con ln t Phong Chu (nay l huyn Bch Hc) suy phc ln nhau, cng tn ngi con c ln lm vua, hiu l Hng Vng, ly tn nc l Vn Lang". Ln Phong Chu l ln ni k hiu l qu Cn c tng l ni, tn ngi con c k hiu l qu Chn v Chn c tng ngi con trng. Ta li c thm v th hai ca Trung Thin : Ly - Cn - Chn - Khn. n y ta khai qut c Trung Thin t lp ngn ng truyn thuyt, cc qu xp theo th t Cn - oi - Tn - Khm - Ly - Cn - Chn - Khn theo chiu ngc kim ng h. . . . Nh c Trung Thin ta c th c li Kinh Dch mt cch chnh xc hn, iu ny nghe c v nghch l v ta lm sao thng tho ngn ng Trung Hoa hn ngi Trung Hoa c, nhng v ta c Trung Thin l la bn t tin ta da vo y vit cc li ho nn chng ta c cch c thun li hn.
Nh vy Trung Thin m NTD b cng gii m phc dng li t huyn s Vit theo li ng m t s ging nh hnh H1 v H1B.

T hnh H1B chng ta d dng nhn ra n rt ging hnh H2B, ngoi tr chi tit c khoanh trong vng .

Hnh H2B l mt hnh phi sinh ca Tin Thin H2 (Tin Thin Bt Qui). Bn trc ca Tin Thin H2 phn b li theo th t ngc kim ng h, lin tc, lin nhau v t m ti dng lm nn cu trc H2B. Khi nim phn b theo trc trong cu trc ca H2B hon ton kh hp vi khi nim trc trong Vit Dch ca H Hng Quc. V nh Vit Dch vit, bn trc ca Tin Thin i din cho 4 Tng: tng khng gian CnKhn, tng nng lng Khm-Ly, tng vt cht v hnh Tn-Chn, v tng vt cht hu hnh Cn-oi. Tuy tm gi H2B l Tin Thin Phi Sinh nhng thc ra phi ni H2B chnh l tin thn ca Tin Thin H2 th ng hn v n m t 2 ng Lc (m Dng/ Lng Nghi) v 4 Nguyn T (4 Trc/ T Tng) trc khi th hin thnh 8 Qui (Bt Qui). Hnh H1B khc vi hnh H2B ch l v tr hai qui Cn-Tn trong hnh H2B b o ngc li trong hnh H1B. Do , to thnh cp Cn-Chn vi 2 dng (+) v cp Tn-oi vi 2 m (-). Ni mt cch khc l Trung Thin H1B ca NTD khng chnh xc tun theo qui lut xp theo th t ngc kim ng h, lin tc, lin nhau v t m ti dng nh l H2B. Nu nh H1B hon ton ging vi hnh H2B th chng ta c th ni l NTD c c s gi H1B l Trung Thin v n thc s l mt hnh

phi sinh ca Tin Thin v c th ng lm trung gian ni kt Tin Thin vi Hu Thin hoc kt ni vi Kinh. Nu nh Trung Thin ca NTD ng l mt trong nhng hnh phi sinh ca Tin Thin v nu nh c th chng minh c ng l n ng mt vai tr quan trng trong qu trnh thnh lp 64 qu ca Kinh Dch Chu Vn th phng php gii m huyn s Vit phc dng li di sn vn ha phi vt th ca Vit khng phi l mt phng php c th d dng b gt b nh nhiu ngi ngh. Khng d gt b c v mt sn phm phi vt th c phc dng t di sn phi vt th khng hn l mt sn phm thiu gi tr v cng khng phi l mt sn phm ly ra t chic nn ca o thut gia. Khng d gt b v phng php gii m phc dng li mt sn phm phi vt th t di sn vn ha phi vt th trong mt cng trnh nghin cu khng hn l thiu s nghim tc v thiu tnh khoa hc. Khoa hc nhn vn khng ging nh khoa hc vt l. N l khoa hc mm. Nhng nghin cu trong khoa hc mm c gi tr khoa hc nm ch action grounded. M nhng di sn vn ha phi vt th ni chung, v huyn s Vit ni ring, li chnh l kt tinh ca tt c actions ca mt dn tc. Gii m di sn vn ha phi vt th chnh l action grounded. Mi bn phc dng chnh l cng trnh hnh thnh t action grounded theory. V nu nh bn phc dng c tested v hold water th bn phc dng ln theory n pha sau n c th c coi l c gi tr, cho n khi ai c th chng minh ngc li, v n lc th chng ta mi c th gt b bn phc dng v n thc s b mt gi tr ch khng phi v xut x ca n l sn phm c phc dng t di sn vn ha phi vt th hoc v phng php phc dng n l phng php mm. Mt vt th rn, th d nh mt cc , nu chm vo mt ngi c th ra gy tn thng th ngi ta khng th khng nghim tc cng nhn gi tr thc dng ca cc . Mt lung m thanh chm vo mt ngi c th gy ra tn thng th ngi ta khng th khng nghim tc cng nhn gi tr thc dng ca lung m thanh . So vi cc l mt vt th rn, m thanh

tuy l phi vt th hay o [so snh tng i] nhng tc ng ca n khng o. Bn cht khoa hc cng v khoa hc mm cng nh th. Phng php gii m phc dng li mt sn phm phi vt th t di sn vn ha phi vt th tuy c khc vi phng php th nghim vt th trong phng th nghim ti lp [phc dng] kt qu ca mt cng thc cho ra mt loi vt th ng dng vo cng ngh, nhng khng v th m ngi ta c th t ng kt lun hay vi v kt lun phng php gii m phc dng [ti lp] li mt sn phm phi vt th t di sn vn ha phi vt th l mt phng php thiu nghim tc hoc phi khoa hc Bn sau huyn thoi no cng c n cha s tht hoc o l. Nu khng c s tht hoc o l n cha bn trong, n khng theo dng sng ca mt dn tc sut mt thi gian di tnh bng nhiu thin nin k. Hay ni mt cch khc, n khng sng st tr thnh huyn thoi. Nu chng ta cho rng huyn thoi ca dn tc ch l huyn thoi khng hn khng km tc l chng ta cho rng tin nhn bo qun v truyn tha huyn thoi cho chng ta ch v chng n thun l huyn thoi. Ni mt cch khc khng quanh co, n c ngha l tin nhn ca chng ta ngu si n mc bo qun my ngn nm giao li nhng th tm pho cho chng ta. C tht l vy khng? C tht l tin nhn chng ta n n, ng ngn ti mc nh vy khng? Hay l h giao vo tay chng ta mt di sn vn ha v gi nh NTD ni? C nhn HHQ tin l bn sau huyn thoi no cng c n cha s tht v o l. Vn l chng ta c bn lnh bc c lp v huyn thoi cho s tht v o l hin l ra hay khng m thi. Nu chp nhn tin ny th chi tit bt ng gia Trung Thin H1B ca NTD v Tin Thin Phi Sinh H2B ng cho chng ta phi quan tm v iu tra ti sao c s khc bit ny. Liu l c mt kt qu gii m no khc hn l kt qu gii m ca NTD c th gip gii ta vng mc? Khng qu kh tm ra p n! Sau

khi r sot li lun gii ca NTD, mt vi im c pht hin. Th nht, NTD gii rng Mc Tinh (thn Xng Cung) thuc qui Phong (Tn) c tng l Mc. Nhng cn c theo Vit Dch ca Vit Dch th hng ng Mc gm c hai qui Tn Gip v Cn t. Tuy cng l hnh Mc nhng Tn Gip l hnh Mc ca cy non cn Cn t l hnh Mc ca cy gi. Bn cht ca Mc Tinh l cy Chin n ngn tui nn Mc Tinh phi c gii l hnh Mc ca cy gi thuc qu Cn tng ni. Th hai, NTD gii rng ln

Phong Chu l ln ni, k hiu l qu Cn. Trong lun gii ny NTD i

phng php gii m t ch ni kt vi cha kha ch (key word) qua ch ni kt vi phng hng, a hnh v t ch ni kt trc tip qua ch ni kt gin tip. Ni mt cch khc, nu gii m cu chuyn Lc Long Qun dit H Tinh thuc qui oi, dit Mc Tinh thuc qui Cn, dit Ng Tinh thuc qui Khm th ln Phong Chu phi l qui Tn s hp l hn thay v suy din Phong Chu hng Ty trn ni ri dn ti qui Cn. Thc ra th NTD cng gii Phong Chu l qu Tn trong phn gii m Mc Tinh. S dng danh xng Phong Chu hai ln --ln trc th gii l Gi Tn cn ln ny th gii l Ni Cn cho hai nhm khc nhau cng l mt tr ngi khc trong cch gii m ca NTD v thiu s nht qun. Ni tm li, ln Phong Chu nn c gii l qui Tn tng Gi. Kt qu gii m trc y ca NTD sau khi c iu chnh li nh va trnh by c th tm gn trong mt hnh ging nh H4 v H4B.

Vi hnh H4 v H4B chng ta c th thy 4 cp qui Khn-Cn, oiCn, Khm-Ly, Tn-Chn xp theo th t ngc kim ng h, lin tc, lin nhau v t m ti dng. Hay ni mt cch khc, Trung Thin H4B ca NTD phc dng (v sau khi c HHQ hon chnh) chnh xc l mt hnh phi sinh ca Tin Thin nh cho thy trong hnh H2B.

NTD gi hnh do ng phc dng l Trung Thin v cho n l cha kha gii thch th t v ni dung ca Kinh Dch Chu Vn khng phi l khng c l, v Trung Thin bn cht vn khng phi l mt hnh nguyn sinh, nh TTBQ hoc HTBQ, m l mt hnh phi sinh ca Tin Thin theo mt qui lut thnh lp cu trc rt cht ch. Khc vi Tin Thin l mt m hnh (a model) m t khi nguyn ca v tr cng qui lut vn hnh vt l v Hu Thin Vit Dch l mt m hnh (a model) m t th gii hu thin vi diu sinh ho cng qui lut vn hnh sinh ha, Trung Thin bn cht l mt bn (a directive map/ relational map) cha ng thng tin ni kt gia vi Kinh. Trung Thin ca NTD c phi l mt sn phm ly ra t chic nn ca o thut gia? Hay n l mt sn phm nm trong mt h thng vn ha phi vt th v t thn cng mang tnh h thng? Chnh xc th Trung Thin ca NTD ni kt no vi Kinh no? Nhng cu hi ny buc chng ta phi kho st li tt c nhng Kinh Dch v Dch tm p n.

Ton b Kinh Dch Chu Vn bn ph thng c sp xp theo th t nh trong hnh H5. Thng kinh m u vi hai qu thun Cn, thun Khn (qu th 1, 2) v kt thc vi hai qu thun Khm thun Ly (qu th 29, 30). H kinh m u vi hai qu oi-Cn Trch Sn Hm, Chn-Tn Li Phong Hng (qu th 31, 32) v kt thc vi hai qu Khm-Ly Thy Ha K T, LyKhm Ha Thy V T (qu th 63, 64). Tuy l nhng qu m u v kt thc thng kinh v h kinh c phn gn kt vi Trung Thin ca NTD nh ng ch ra, nhng s gn kt ny vn khng sc thuyt phc v r rng l thiu cht ch v khng xuyn sut 64 qu. Cng nhn su vo tng th chng ta s cng d cm nhn ra s sp xp ty tin v hn n ca Kinh Dch Chu Vn bn ph thng. a ra nhn xt Kinh Dch Chu Vn bn ph thng b sp xp mt cch ty tin v hn n c l s gy d ng i vi nhiu ngi. Nhng nhng kho st tip theo sau s cung cp chng c khch quan cho nhn xt trn. Kinh Dch Phc Hy thnh lp do s chng qui ca Tin Thin . Nhng ni nh th th vn cha ni ng bn cht ca n. Phi ni cho

chnh xc l do Tin Thin rp vi Tin Thin m hnh thnh 64 qu theo th t v qui trnh c tin hnh nh sau:

1. Trc tin l ni qui Khn ca Tin Thin A (TTBQ_A) rp vi ngoi qui Khn ca Tin Thin B (TTBQ_B), hnh thnh qu Thun Khn (qu s 0 thp phn, qu 000000 nh phn). Sau TTBQ_B chuyn ng, ngoi qui chuyn dch t qui Khn qua Cn, Khm, Tn, Chn, Ly, oi, Cn tc l chuyn dch theo qu o hnh ch S, cng l chuyn dch theo th t s nh phn t 000 ti 111 (s thp phn l t 0 ti 7). Nh vy ni qui Khn bt dch cn ngoi qui bin dch, theo th t thnh lp 8 qu, t qu 0 ti qu 7, nh sau:

2. K tip, ngoi qui Khn ca TTBQ_B rp vi ni qui Cn ca TTBQ_A. Sau ngoi qui cng chuyn dch t Khn qua Cn, Khm, Tn, Chn, Ly, oi, Cn. Nh vy, ni qui Cn ca TTBQ_A bt dch cn ngoi qui bin dch th t thnh lp 8 qu, t qu 8 ti qu 15, nh sau:

3. Lp li qui trnh trn, TTBQ_B tip tc rp vi ni qui Khm, Tn, Chn, Ly, oi, Cn theo th t hnh thnh qu s 16 cho ti qu cui s 63 l qu Thun Cn. V ton b Kinh Dch Phc Hy c tm gn trong hnh H9.

c tnh ca ton b s vn ng m chng ta nhn thy c l ni tnh ngoi ng hay chnh xc hn l ni Tin Thin (TTBQ_A) th tnh cn ngoi Tin Thin (TTBQ_B) th ng, ng theo nguyn l m dng nht tnh nht ng chi v o. Tnh v ng y ch l s so snh tng i ch k thc c hai u cng chuyn ng ch khc ch ni TTBQ_A chuyn ng rt chm (t l 1:8) so vi ngoi TTBQ_B cho nn ni l ni tnh ngoi ng.

Nu xp 32 qu thng kinh, t qu s 63 xung qu s 32, v 32 qu h kinh, t qu s 0 ln ti qu s 31, th chng ta c c mt vng trn nh trong hnh H10. Hnh vng trn ny l biu trng ca mt nguyn l th hin thnh mt i lp, cng mt nguyn l vi cch phn b cc n qui trong tin trnh thnh lp Tin Thin c trnh by trong Vit Dch ca H Hng Quc. Tuy hai na i lp nhau, na bn tri t trn xung v na bn phi t di ln, nhng c hai li c vn hnh bi cng mt ng lc chiu ngc kim ng h. Cn nu xp theo th t lin tc t qu s 0 ti qu s 63 m vn th hin hai mt m dng i lp th chng ta c c mt ch S nh trong hnh H11 hoc mt Lng Nghi nh trong hnh H12. Cha thy ai xp Kinh Dch Phc Hy nh hnh H11 v H12 nh HHQ trnh by y. Gi tr ca hai hnh ny, c bit l H12, th hin l thuyt m dng r rt hn ht v ng vi ni dung hnh thnh Tin Thin c trnh by trong cun Vit Dch ca H Hng Quc.

Nh chng ta thy, Kinh Dch Phc Hy c sp xp rt mch lc theo mt qui trnh rt cht ch. V trong tin trnh t Tin Thin Dch ti Phc Hy Kinh Dch, chng ta khng thy bng dng Trung Thin ca NTD. Kinh Dch Chu Vn bn M Dng i c sp xp nh trong hnh H13. Th t ca 64 qu trong bn M Vng i hon ton khc vi th t 64 qu trong bn ph thng, mc du c hai cng l Kinh Dch Chu Vn.

Quan st ton b kinh, c bit l 8 qu u, t th 1 ti th 8, v 8 qu cui, t th 57 cho ti th 64, chng ta d dng nhn ra qui lut thnh lp th t ca 64 qu v qui lut nh sau: 1. Ni qui chuyn dch nhanh theo th t Cn, Khn, Cn, oi, Khm, Ly, Chn, Tn. Ngoi qui chuyn dch chm (t l 1:8) theo th t Cn, Cn, Khm, Chn, Khn, oi, Ly, Tn. 2. Trc tin ni qui Cn rp vi ngoi qui Cn. Ni qui dch chuyn t Cn sang Khn v i ht mt vng ti Tn. Khi ni qui tr li Cn th ngoi qui chuyn qua Cn. Ni qui li dch chuyn t Cn sang Khn v i ht mt vng ti Tn. Khi ni qui tr li Cn th ngoi qui li chuyn qua Khm. C trnh c lp li nh th cho n khi ngoi qui i ht mt vng ti Tn v ni qui i ht vng cui cng chm dt ti Tn. 3. Sau tt c cc trng qui c chuyn v ra u dng l tri. Cng ging nh nhng ngc li vi Kinh Dch Phc Hy, c tnh ca ton b s vn ng m chng ta nhn thy c l ni ng ngoi tnh

ng theo nguyn l m dng nht tnh nht ng chi v o. Tnh v ng y ch l s so snh tng i ch k thc c hai u cng chuyn ng ch khc ch ni chuyn ng nhanh (t l 8:1) so vi ngoi cho nn ni l ni ng ngoi tnh. T nhng quan st trn chng ta c th phc dng li hai hnh tng tc nhau thnh lp 64 qu ca Kinh Dch Chu Vn bn M Vng i. V kt qu c tm lc trong hnh H14.

Nhn vo H14, mt ln na chng ta li bt gp y cu trc theo khi nim trc. Bn trc Cn-Khn, Cn- oi, Khm-Ly, Chn-Tn xp theo th t ngc kim ng h, lin tc, lin nhau v t dng ti m lm nn cu trc ca Hnh B. lm ni bt bn cht ca n, Hnh B c v li theo dng vung nh cho thy trong hnh H15.

T H15 chng ta d dng nhn ra l n rt ging vi H2A, ngoi tr chi tit khoanh trong vng . Hnh H2A, cng ging nh Hnh H2B thy qua, l mt hnh phi sinh khc (trong s 4 hnh phi sinh) ca Tin Thin H2. N c hnh thnh bng cch xp li 4 trc Cn-Khn, Cn- oi, Khm-Ly, Chn-Tn ca Tin Thin theo th t ngc kim ng h, lin tc, lin nhau v t dng ti m.

So snh H15 vi H2A chng ta cng s d dng nhn ra l trong hnh H15 trc Khm-Ly b o ngc. Da vo b cc cht ch v lin h mt thit ca H2A v H15, chng ta c c s kt lun l trc Khm Ly trong Hnh H15 b li v cn phi iu chnh li. Nh vy, H15 s thnh ra H15A. Ni cch khc, Hnh H15A cng l Hnh H2A v cng l hnh phi sinh ca Tin Thin . Theo cch gi ca NTD, hnh H15A chnh l mt Trung Thin .

Nh chng ta thy, cng ging nh Kinh Dch Phc Hy, Kinh Dch Chu Vn bn M Vng i c sp xp rt mch lc theo mt qui trnh rt cht ch. Du l nhng hnh ln qui trnh thit lp 64 qu ca hai b kinh c khc nhau, nhng c hai u ging nhau ch mch lc, nht qun v xuyn sut. c tnh ny, khi em ra i chiu, lm cho ni cm s sp xp ty tin v hn n ca Kinh Dch Chu Vn bn ph thng. V trong tin trnh khm ph Kinh Dch Chu Vn bn M Vng i, chng ta thy hin hin Trung Thin ca NTD. Tuy nhin, Trung Thin trong Kinh Dch Chu Vn bn M Vng i (H15A = H2A) khng hon ton ging vi Trung Thin ca NTD (H4B = H2B). im khc bit duy nht l Trung Thin ca NTD th theo th t m trc dng sau cn Trung Thin trong Kinh Dch Chu Vn bn M Vng i th ngc li dng trc m sau.

Ti sao c s khc bit ny? Mt trong nhng gii thch, theo kin ca HHQ, l v qui lut m dng ca Trung Thin b ci bin theo quan nim Cn trc Khn sau, dng trc m sau, t dng ti m. Quan nim ny l du n bn sc ca x hi Tu lun lun trng dng khinh m, trng nam khinh n. Do , qui lut m dng trong Trung Thin do ngi Tu phng tc hon ton ngc vi qui lut m dng trong bn gc do ngi Vit trc tc. Tuy cng vic phng tc c tnh cch h thng nhng ngi lm cng vic ny khng nht thit nhn thy Trung Thin n trong Kinh Dch hoc phi hiu r qui lut thit lp cu trc ca Trung Thin , v ch cn o ngc v tr (Khn v Cn v Cn v Khn, vn vn) ca cc ni qui trong 64 qu l xong. V sau, c l v thi quen vn iu cho nn hai qui trn trc Ly-Khm b o ngc thnh Khm-Ly (t trc n nay HHQ vn quen ming ni Cn-Khn, Cn-oi, Khm-Ly, Chn-Tn thay v ni Cn-Khn, Cn-oi, Ly-Khm, Chn-Tn hoc Khn-Cn, oi-Cn, Ly-Khm, Tn-Chn. Qu trnh trn lm cho Trung Thin bn gc H4B (nh NTD gii m) bin thnh H15A (n trong trong Kinh Dch bn M Vng i). Tr li vi hnh H14, nhn vo Hnh A chng ta s nhn ra n l mt bin th ca Tin Thin . Hnh A khc vi Tin Thin ch hai trc bng Chn-Tn v Cn-oi hon v cho nhau (mi trc xoay 90 ngc chiu kim ng h chim v tr ca nhau). Hnh A cng lin h mt thit vi Hnh B. em 4 trc trong Hnh A xp theo chiu kim ng h, lin tc lin nhau, dng trc m sau s cho ra Hnh B. Hoc t Hnh B theo chiu ngc kim ng h trin khai ngc li v xp cc 4 trc theo chiu kim ng h, lin tc lin nhau s cho ra Hnh A. iu ny c ngha l Hnh B c th phi sinh ra Hnh A v cng c th l c phi sinh t Hnh A. Vy th, B sinh A (trng hp 1) hay l A sinh B (trng hp 2)? Hay s trng hp ch l ngu nhin (trng hp 3)?

Trng Hp 1: Nu B sinh A th chng ta c th thy c mt chui kt ni rt trt t v r rng. l, t Tin Thin dn ti Trung Thin bn gc, dn ti Trung Thin bn phng tc, dn n Trung Thin bn M Vng i (b li ti Khm-Ly), dn ti Hu Thin bn M Vng i, v cui cng dn ti Kinh Dch Chu Vn bn M Vng i. V chng ta c th gi Hnh A trong H14 l mt Hu Thin (cha xt ti ng sai v c phi l hnh gc hay khng). iu ny cng c ngha l chng ta s d dng tr li nhng cu hi nh Trung Thin bn M Vng i v Hu Thin bn M Vng i t u m c hoc chng tng tc vi nhau nh th no hnh thnh cu trc ca Kinh Dch Chu Vn bn M Vng i. Trng Hp 2: Ngc li, nu A sinh B th mi lun gii va qua c l cn iu chnh v gi thuyt Trung Thin l hnh phi sinh trc tip t Tin Thin phi i li l phi sinh gin tip t Tin Thin thng qua hnh B. Trng Hp 3: Nu l s trng hp ngu nhin th mi lun gii va qua vn hp l v chng ta ch cn b gi thuyt cui cng trong lun gii v A chng sinh B v ngc li. Vi nhng qui lut gip hnh thnh cu trc ca Kinh Dch Chu Vn bn M Vng i, vi tnh h thng trong cu trc ca Kinh Dch bn M Vng i, vi s c mt xuyn sut chiu di thi gian ca Tin Thin nguyn thy v l ngun gc duy nht c th truy cp ngc v c t Kinh Dch M Vng i, v vi khm ph ca Trung Thin ca NTD, trng hp 1 c th ni l cho chng ta mt s gii thch hp l nht v qu trnh hnh thnh ca Kinh Dch Chu Vn bn M Vng i. Mt iu c bit, thit tng cng nn m ngoc nhc n y, l chng ta hon ton khng thy bng dng Hu Thin Bt Qui ca Chu Vn Vng trong tt c nhng bn Kinh Dch kho cu qua. Nu n

khng c mt trong ton b h thng nhng Kinh Dch, c bit l trong Chu Dch, v cng khng c mt li gii thch hp l trong sut thi gian t khi n xut hin cho n nay th chng ta ch c th i n mt kt lun: n l mt sn phm ly ra t chic nn ca o thut gia v n c Made-In-China. Mt cch nghim tc hn, c l Hu Thin n trong Kinh Dch Chu Vn bn M Vng i mi ch thc l mt hnh m Chu Vn Vng (hoc ai mn danh) mun khm ph. Cn ci gi l Hu Thin Bt Qui ca Chu Vn Vng m chng ta bit ngy nay c th ch l mt sn phm ti-nghn-nh-th-ny cn lu li trong qu trnh tm ti, m mm (ca ai ) m vn cha thc s khm ph ra c nhng hnh n bn trong Kinh Dch Chu Vn. ng nh Nguyn Thiu Dng ni, Trung Thin l cha kho gip chng ta hiu r hn v Kinh Dch Chu Vn. Vi chui gii trnh va qua, chng ta c th nhn thy ton b cu trc ca Kinh Dch Chu Vn bn M Vng i c cu to nh th no, c th gii thch ngun gc ca nhng hnh trong Kinh Dch bn M Vng i, nhn ra s ty tin v hn n trong b cc ca Kinh Dch Chu Vn bn ph thng cng mc tam sao tht bn ca n. Trung Thin do NTD phc dng li t huyn s Vit khng phi l mt sn phm khng gi tr. Cng chc chn hn n khng phi l mt sn phm ly ra t chic nn ca o thut gia nh l Hu Thin ca Chu Vn Vng. Nguyn Thiu Dng o xi bn di lp mt bng di sn vn ho phi vt th ca Vit v dng phng php gii m phc dng li mt sn phm vn ha phi vt th v cho ci arte factum phi vt th ny xut th gp phn vo s ti hin din mo lch s vn hc Vit ca mt thi hong kim. Nh c NTD cho xut th artifact phi vt th Trung Thin m HHQ mi c u mi kho st v cho ra bi vit ny, v bi vit ny li gp phn vo n lc ti hin din mo . Mi mt ng gp, du l mt phn rt nh trong tin trnh v du l c ch thiu st, t vic lm l c gi tr. V chnh ci ng ca NTD v Trung Thin v vai tr ca n i vi Kinh Dch

Chu Vn, nh c gii trnh trong bi vit ny, bo chng cho gi tr ca Trung Thin cng nh s hu ch ca phng php gii m di sn vn ha phi vt th phc dng mt sn phm vn ha phi vt th. Ni mt cch khc, phng php gii m ln Trung Thin ca NTD c gi tr ca ring ca n v khng th d dng b gt b di danh ngha ca cm t thiu khoa hc hoc thiu nghim tc.

Hu Thin Ca Trn Quang Bnh: Phc Dng T Huyn Thoi Vit v Phi Kim Qua Ton Hc
Khng phi ch c mt Nguyn Thiu Dng can m s dng phng php gii m di sn phi vt th phc dng mt sn phm phi vt th nhm chng minh ci ngun Vit ca Kinh Dch. Trn Quang Bnh cng s dng phng php ny phc dng li Hu Thin Bt Qui ca Vit. Trong cun

Kinh Dch, Sn Phm Sng To Ca Nn Vn Hin u Lc TQB gii m

huyn thoi n oa ly v tri nh sau: Vo thi Hin Vin; thn nc Cng Cng (gong=khm) nh nhau vi

thn la Chc Dong. Cng Cng thua trn; hc u vo ni Bt Chu; khin ct tri gy. Tri nghing v pha Ty Bc; t lch v pha ng Nam. Nc t trn tri xung gy ngp lt khp ni. B N Oa t c L thnh tro ngn nc lt; ly ng sc di bin v tri. Sau bt con ra ln ng i tri ln. T ; cuc sng tr li yn bnh. Ta c: a. thn nc Cng Cng hc u vo ni Bt Chu: kt qu l Cng Cng (gong gong=Thun Khm) phi gn Ni=Cn. b. Tri nghing v hng Ty Bc: Cn-Ty Bc. c. t lch v pha ng Nam: Khn-ng Nam.

d. Nc t trn tri xung gy ngp lt khp ni. Vy nc cng gn Tri. Nu sp xp Tri Ty Bc, Nc Chnh Ty v Ni Ty Nam (do a, b, d mang li) th ta thy e v f khng th l gii ni. Vy Tri Ty Bc, Nc Chnh Bc v Ni ng Bc. Ngoi ra ch cn quan st bnh thng th thy cu Nc t trn Tri xung c ngha Nc phi cao hn Tri v nh th mi i qua Tri m xung c. e. B N Oa t c L: B N Oa l Khn t c L=t (ly) c L (Ly)=Thun Ly ngn nc lt t Tri xung. Vy Ly bn tay tri ca Khn. Suy ra Ly=chnh Nam. f. thnh tro ngn nc lt : Ly chnh Nam ngn c nc lt ri th nc lt s nm u? y vn l ngn nc lt ch khng phi l tiu thy. Vng, rt n gin Nc lt s t li thnh vng gn Ly. Hay pha Ty Nam. Tro ngn nc lt th ch to ra nhng m ly sn st v c nhiu bn (tro bn). Nh vy, oi chnh l m nm pha Ty Nam cnh Ly Chnh Nam. C L chc c th l bin m ca c lau hay mc gn ao, h, m. g. ly ng sc di bin v tri: Bin k c Trung Quc ln Vit Nam u l pha ng. Tc khng nh pha ng nm bn tay phi ca b N Oa hay Khn. V cng khng nh thm Ly bn tri Khn l chnh xc. T nhng l gii trn ta nhn c phng v ca 6 qui Hu Thin. Th nhng ti sao l 6 ch khng phi l 8? y cng chnh l trit l ca Kinh Dch Vit Nam; bt qui hu thin c dng t 8 qui nhng linh hn l 6 trng qui bt dch (bng chng hin hin ca trng qui l Cng Cng=gong gong=Thun Khm, v t c (la=Ly) L (La=Ly)=Thun Ly). phng v chnh Ty phi l qui kt hp vi oi to ra trng qui bt dch v tng t nh chnh ng. Vy chng ta nhn c Tn chnh Ty v Chn chnh ng. Chng ta gii m ra mt bt qui Hu Thin t truyn trn. N hon ton trng vi

Bt Qui u Lc trn trng ng cng nh c xy dng li t Ton

hc. Kt qu gii m ca TQB c th tm lc li trong hnh H21. So snh Hu Thin H21 ca TQB vi Hu Thin H22 ca Vit Dch (tc gi HHQ) th chng ta d dng nhn ra l hai hnh rt ging nhau, ngoi tr hai qui trn trc Tn-Chn l ngc nhau. Ch cn hon v mt trong hai th hai hnh tr thnh mt.

tng ng vi nhau ti mc tc l kt qu gii m huyn thoi ca TQB v kt qu gii m 67 li b nhim trong hai v Thi cc sinh

Lng Nghi, Lng Nghi sinh T Tng . . .cn khn vn vt v Thin nht sinh Thy, a lc thnh chi . . . trong Vit Dch ca HHQ gp nhau v
cng c cho gi thuyt mt Hu Thin nguyn thy ca Vit l c tht v n phi ging mt trong hai hnh trn, H21 hoc H22. Cu hi l hnh no chnh xc hn? TQB khng nh trong tt c tng hp (combinations) ca 8 qui thnh lp hnh m ng dng lp trnh ton hc r sot th Hu Thin Bt Qui u Lc l hnh duy nht t ti 8 chiu i xng cao nht. HHQ tin rng TQB ni ng nhng ng thi cng tin rng Hu Thin ca Vit Dch cng t ti tng mc tng xng vi Hu Thin Bt Qui u Lc. Ni mt cch cng bnh th tuy c hai u l sn phm phc dng t di sn vn ha phi vt th, nhng Hu Thin ca Vit Dch c c mt chiu

dy h tr. HHQ chng minh trong nhiu cng trnh l Hu Thin ca Vit Dch stood all the tests. Ni mt cch thng thn: n cha tng b kt khi phi hp vi nhng l thuyt khc lm thnh mt tng th vi cc c tnh xuyn sut, lin tc, nht qun, bn vng . . . v d nhin trong c kh nng tin on. c bit l n gip gii thch tha ng nhng nghi vn/ b n cha tng c gii thch v cha tng nghe ni ti trong sut bao th k. Th d nh gip gii m nhng b n trong T Vi, trong Lc Thp Hoa Gip, trong Ng Hnh Np m, trong tranh Ng H Hng Trng. Liu l c mt kt qu gii m no khc hn l kt qu gii m ca TQB c th gip gii ta nhng vng mc? Cu hi ny buc chng ta phi r sot li tm p n. Trong phn gii m Tn-Khn, TQB ch cung cp mt dng ngn ngi l vy chng ta nhn c Tn chnh Ty v Chn chnh ng ngoi ra khng c gii thch no khc cho bit ti sao Tn hng Ty v Chn hng ng. y l s khinh xut ng tic! Theo HHQ th v tr ca hai qui trn trc Tn-Chn nm trong cu ni ly ng sc di bin v tri. Sau khi v tr ca 6 qui trn 3 trc KhnCn, Khm-Ly, oi-Cn c xc nh th: (a) ly ng sc di bin c ngha l dng Cn v ng hnh hng ng (b) v c ngha l lp vo ch b trng v (c) Tri c ngha l su nhim, thn k cng c ngha l Bt Qui Hu Thin = Dch = Dch = o Dch. Nh vy th ton cu c ngha l: ly Cn lm mc, dng ng hnh hng ng tm ra qui lp vo ch trng ca Dch. Ng hnh ca hng chnh ng chnh l ng Mc thuc qui Tn. V khi xc nh c Tn hng chnh ng nm cnh mc Cn th ch trng cn li hng i din l dnh cho qui Chn hnh Kim phng Ty. Liu kt gii m ny c hp l hay khng? Rt hp l! Ch ni ring v bt qui, trong cu trc v phn b cc qui ca Tin Thin th Cn, oi,

Ly, Chn thuc mt nhm (s thp phn l 7,6,5,4 v s nh phn l 111, 110, 101, 100) cn Khn, Cn, Khm, Tn th thuc nhm i xng (s thp phn l 0, 1, 2, 3 v s nh phn l 000, 001, 010, 011). V trong kt qu gii m ny th chng cng nm ng nhm ca mnh du l v tr cc qui c thay i. Nu em kt hp vi ng hnh th v tr ca Tn, Chn c xc nh trong Vit Dch ca Vit Dch v c gii thch rt nhiu trong cun Vit Dch ca HHQ. Chng ta c th tm c phi kim. Cn hai cu cui cng c l l quan trng hn ht v mt xc nh Hu Thin l ca Vit. l cu Sau bt con ra ln ng i Tri ln. Gii m cu ny th n c ngha l Hu Thin Dch nm trn lng con qui. Nh ni Tri y khng phi l ng Tri cng khng phi l qui Cn. Tri y l mt tng th cha ng s thn k su nhim. Tng th l Hu Thin Bt Qui , l Dch v s su nhim ca n l Dch, l o Dch. V Dch ny nm trn lng qui. Cm ch bt con ra cho thy con ra t thn ch l mt con vt bnh thng khng c g ng gi l thn. N ch ng gi l thn qui i vi vua quan ng Nghiu, nh s Tu ghi, ch v n i Tri trn lng v i vi h th Tri su nhim n thn k. V cu chuyn kt thc vi cu T cuc sng tr li yn

bnh. Cu ny c ngha l cho n khi dn Vit khi phc li c Dch

ca Vit th lc i sng ca Vit mi yn bnh. ngha ca hai cu sau cng c th cn i xa hn khun kh va gii trnh. Nu Tri l o Dch th Tin o khng xut pht t Lo T m n c trc rt lu, c t lc N Oa bt con ra i Tri ln. Nh vy, du cho cc gio phi tu tin c do ngi Tu lp ra trc tin i na th Tin o cng vn l ca Vit. V v N Oa l b m khai ha vn minh cho loi ngi cho nn s yn bnh c ni ti l s yn bnh cho ton nhn loi. Mt thng ip ln hn trong hai cu cui l: cho n khi dn Vit khi phc li c o Dch ca Vit th lc i sng ca nhn loi mi yn bnh.

Kt qu gii m ca TQB sau khi b tc cho hon chnh hn c tm lc trong hnh H23.

Nh vy vng mc c gii to. Du l bng con ng gii m huyn thoi hay l bng con ng gii m 67 ch trong 2 cu ni b nhim th kt qu cng nh nhau. Ch c mt Hu Thin v n ging nh hnh H22/H23. Qua cu chuyn N Oa ly v Tri, mt ln na t tin chng ta xc quyt trn lng thn qui m Vit Thng hin cho vua Nghiu hn bn ngn nm trc tng ghi chp Dch ca Vit. Dch l ca Vit. S tht ny c nhiu ngun s liu Tu xc nhn. Trong Trung Thin Dch S, NTD vit . . . di sn tinh thn v gi ca dn tc Vit Nam c t

tin chng ta b mt ct gi trong : ti mun ni n Kinh Dch a con lu lc ca Vit Nam c Trung Quc nui dng v thnh danh .
HHQ ng vi NTD ngoi tr mt im: Dch mi chc chn l a con Vit ch Kinh Dch th khng chc.

V cho n khi no chng ta phc nguyn li c Dch ca t tin v thc s nm c sui ngun minh trit bt tn t Dch ny th cuc sng Vit mi c an bnh v cuc sng nhn loi mi c an bnh. Chng ta khng th coi nh thng ip ny. c bit l trong bi cnh ca ngy hm nay khi m nhn loi ni chung v dn Vit ni ring ang ng bn b vc thm v nhng lc lng gy ra phn ha v tn hy ang bao trm mt t ni chung v t nc Vit ni ring. N khng ch l mt thng ip m cn l mt huyn khi, mt tin tri v tng lai ca dn tc v ca nhn loi gn lin vi o Dch. Cng ging nh cng trnh ca NTD, hc gi TQB bn thn khng phi l khng hiu g v khoa hc hoc phng php nghin cu khoa hc nhng ng chn phng php gii m di sn vn ha phi vt th phc dng mt sn phm vn ha phi vt th v dng phng php ton hc phi kim. Cng trnh ca ng khng thiu s nghim tc v sn phm ng phc dng chc chn l khng thiu gi tr.

Tin Thin , Hu Thin , H , Ng Hnh Ca Vit Dch: Phc Dng T Khu Quyt Lu Truyn Trong Dn Gian
Mt trong nhng cng trnh tm c ca H Hng Quc l Vit Dch. Mt phn ln ni dung ca cun sch ny gii trnh tng bc qu trnh gii m hai cu khu quyt tng cng 67 li trong 2 v phc dng li 4 hnh quan trng l Tin Thin , Hu Thin , H , Ng Hnh cng vi hu ht nhng hnh cn bn khc trong l hc ng phng. Ngoi tr Tin Thin , 3 hnh cn li u nm chung vi nhau trong mt tng th m HHQ t tn l Vit Dch . Cn tt c nhng hnh cn bn khc khng nhc tn y u l nhng hnh phi sinh t Vit Dch . Mt phn khc trong ni dung ca Vit Dch nhm chng minh gi tr khoa hc v

thc dng ca hai Dch quan trng l Tin Thin v Vit Dch (ng ra phi gi l Tin Thin Vit Dch v Hu Thin Vit Dch ). Phn cn li gii thch tnh cht minh trit cha ng trong hai Dch l tinh yu ca Vit Dch. V khu quyt th nht c ni ti l V Cc nhi Thi Cc, Thi Cc

sinh Lng Nghi, Lng Nghi sinh T Tng, T Tng sinh Bt Qui, Bt Qui sinh cn khn vn vt. v v khu quyt th hai l Thin Nht sanh Thy, a Lc thnh chi, a Nh sanh Ha, Thin Tht thnh chi, Thin Tam sanh Mc, a Bt thnh chi, a T sanh Kim, Thin Cu thnh chi, Thin Ng sanh Th, a Thp thnh chi. Ton b Vit Dch ni chung, v nhng
hnh ni ring, c phc dng t 67 li b nhim nm trong hai v ny. Tin Thin ca Vit Dch hon ton trng khp vi Tin Thin Bt Qui m chng ta bit ngy hm nay, ging nh hnh H2. iu ny chng t n cha b sa i du l bn thn n tri ni x ngi v cn cc ca n b mt. Vit Dch th khng ging vi bt c mt hnh t xa n nay. N l mt hnh c th gi l Thi (a grand model) trong cha ng ton b tinh ty ca ng Phng bao gm c Hu Thin Bt Qui v H , bao gm c thuyt m dng v thuyt ng hnh, bao gm c thin can v a chi, bao gm c thin vn v ma tit, bao gm c ni gii v ngoi gii, bao gm c . . . th gii vi diu sinh ho. Tt c hp nht mt cch thn k trong mt tng th n gin nh cho thy trong hnh H27/ 27B.

iu ng ch y l khi nim 4 Trc trong Vit Dch, cn gi l 4 Nguyn T hoc l T Tng, trong phn gii trnh v cu trc v qui lut thnh lp Tin Thin , c tm thy trong Trung Thin ca NTD (HHQ gip hon chnh) phc dng t huyn s Lc Long u C. V Hu Thin , n trong Vit Dch , ca Vit Dch li hon ton trng khp vi Hu Thin ca TQB (HHQ gip hon chnh) phc dng t huyn thoi N Oa ly v tri. y c phi l nhng trng hp ngu nhin? Chc chn l khng phi!

Vit Dch t u n cui hon ton khng c bng dng Kinh Dch. Vng, hon ton khng c Kinh Dch (tc 64 qu). iu ny lm ngc nhin nhiu ngi v theo quan im ca a s mt cun sch vit v Dch phi c Kinh Dch. Khng c g l ngc nhin. Bi v, VIT DCH vn l DCH khng phi l KINH DCH. v KINH ca DCH c th v nh mt cun phim ca my nh. Ko ra hnh thnh 64 qu th gi l Kinh. Cn nguyn cun trong v bc th gi l . Mi ln ko ra l thnh mt phin bn m nhng thng tin trn phn nh tri thc, tm l v ch ca ngi ko v ca mt thi i m ngi c mt. Ngi i sau tn xng l Kinh. Nhng thc ra n ch l ph phm qu hn c ch tc t mt thi i xa xa. Nu v Kinh vi hng ph phm th c th v vi mt my ch tc ang lun sn sng ch tc. C Thnh Vit hiu r l l ny nn khng li Kinh m ch li . Huyn thoi N Oa v tri l cha kha Vit nhn li Dch ca Vit. Huyn s Lc Long v u C l cha kha Vit nhn li Dch ca Vit. Khu quyt 67 li trong hai v l cha kha Vit nhn li Dch ca Vit. V cn nhiu chic cha kha khc na vn cn nm u trong m di sn vn ha phi vt th ca ngi Vit m chng ta cha khm ph ti. V mi ln ko ra l c mt phin bn cho nn Kinh c th v thng l c nhiu phin bn. ng c, sai c, su c, cn c, nguyn bn gc c, b sa i c. Ngi ta say m vi Kinh m lt lo vi cho nn cng ngy cng xa gc Dch, nhng cng n o hn v Dch. Kinh l ngn ca Dch. l gc ca Dch. C mi c Kinh. C Dch mi c Kinh Dch. Ngi Tu m gi ci ngn v trn trng tn th Kinh Dch. Tin nhn Vit bo qun ci gc do mnh sng to nn em m ha Dch v truyn tha di sn cho con chu sut my ngn nm qua.

V Vit Dch khng c 64 qu nn c ngi bo khng th snh bng Kinh. Ai dm bo trong khng c Kinh? Ai dm bo chng bng Kinh? Chng phi t tin Vit gi Dch l Tri trong chuyn N Oa ly v Tri sao? Khng phi t tin Vit, trong truyn N Oa ly v Tri, gi li thng ip Dch l ci ngun ca minh trit v phi c n th t mi c c an bnh sao? Dch l mt loi v t thin th ngn Kinh khng th snh. Dch l ca thng cn thng tr phm phu khng th thu. Dch xa nht c s Tu ghi nhn [nm 2361 TCN, tc nm Mu Thn th 5 i ng Nghiu. Ngun: Sch Cng Mc Tin Bin ca Kim L Tng; Thut D K trong sch Thng Ch ca s gia Trnh Triu (11041162)] l Dch chp trn lng thn qui, vit bng cch dng vt nng chy p ln mai ra, v vn bn vit bng cch ny gi l lc th [khng vit hoa], ca Vit Thng dng tng vua Nghiu hn 4370 nm trc. Khng phi t tin Vit cng xc nhn bt con ra i Tri ln trong huyn thoi N Oa ly v tri sao? khng phi l thng tin khng nh Dch l ca Vit sao? Ngun gc ca Kinh Dch, tt c cc Kinh Dch, u xut pht t Dch ca Vit Thng. Minh trit ca phng ng gi gn trong Dch ca Vit Thng. Vn ha rng ngi ca Trung Quc ny sinh t Dch ca Vit Thng. Dch l ca Vit th d cho Kinh Dch c l ca ai hay do ai trc tc i na th Dch vn l Vit Dch. V th Dch ch c mt l Vit Dch. Vit Dch tuy l khng trng 64 qu cng khng mt li bn v 64 qu nhng li c rt nhiu qu, nhiu gp ngn ln. Kinh Dch d l Kinh Dch Phc Hy hay l Kinh Dch Chu Vn cng ch mi vn dng n tng th 2 [(2x2x2)^2 hay 8x8 = 64 qu] ca Dch. Cn Vit Dch vn dng n tng th 8 [(2x2x2)^8 tr i trng qui, tc l 8! = 8x7x6x5x4x3x2x1] ca Tin Thin v ca c Hu Thin . Vit Dch khng dng ho m ho dng

trong mt qu phng on ngha ca qu. Vit Dch dng trn qui v ton cc din ca qu, tc th t ca cc qui phn b trong mt qu, nghim l. Tin Thin v Hu Thin n trong Vit Dch ch l mt v ca s khm ph v phc dng. Mt v khc khng km quan trng l Ng Hnh v H . Ng Hnh v H c phc dng chnh yu l t v th hai ca 67 li khu quyt. Hai hnh ny cung cp thng tin ng hnh v s ca Vit Dch . bi vit ny chng ta s khng ch ti H m c bit ch ti L Thuyt Ng Hnh Nguyn Thy rt ra t Ng Hnh ca Vit Dch. L thuyt ng hnh m mi ngi u bit HHQ gi n l L Thuyt Ng Hnh Ph Cp. L thuyt ph cp ny l sn phm ca vn ha Trung Hoa. Ton b l thuyt c xy dng trn nn tng ca 5 loi vt cht v 2 qui lut vn hnh. Nm loi vt cht l Kim. Mc, Thy, Ha, Th. Hai qui lut vn hnh l qui lut Tng Sinh v qui lut Tng Khc. Tng Sinh l Thy sinh Mc, Mc sinh Ha, Ha sinh Th, Th sinh Kim v Kim sinh Thy. Ch tng sinh y b lm dng, v ch c mt chiu sinh nn khng th ni l tng sinh. Tng Khc l Thy khc Ha, Ha khc Kim, Kim khc Mc, Mc khc Th, Th khc Thy. Cng vy, ch tng khc y b lm dng, v ch c mt chiu khc nn khng th ni l tng khc. Ton b L Thuyt Ng Hnh Ph Cp c tm gn trong hnh pha bn tri ca H30.

L Thuyt Ng Hnh Nguyn Thy hin nay c rt t ngi bit n. Nh ni, n c phc dng t v th hai ca 67 li b nhim. V n l ca Vit. Khc vi l thuyt ca ngi Hoa, tuy Ng Hnh cng l Kim, Mc, Thy, Ha, Th nhng L Thuyt Ng Hnh Nguyn Thy c xy dng trn nn tng ca thin vn v tuy cng c hai qui lut vn hnh Tng Sinh v Tng Khc nhng s vn hnh hon ton khc. Hai hnh trong s 4 hnh Kim, Thy, Mc, Ha nm cnh nhau s Tng Sinh cho nhau theo hai chiu thun v nghch kim ng h, mi thc s ng ngha tng sinh. Hai hnh trong s 4 hnh Kim, Mc, Thy, Ha nm i din nhau s Tng Khc nhau theo hai chiu qua li, mi thc s ng ngha tng khc. Cn hnh Th quan trng hn c nm trung cung ca Ng Hnh . N trung dung, trung ha v trung lp. N iu hp, iu gii v iu tit 4 hnh Kim, Thy, Mc, Ha. V tnh cht tng tc th Th i din cho Trung o. V cu trc th Th l Trung Tm. Ton b L Thuyt Ng Hnh Nguyn Thy c tm gn trong hnh pha bn phi ca H30. Vit Dch khng ging vi bt c mt sn phm Kinh Dch no ra i t trc ti nay. N thnh lp mt ci nhn mi v Dch v mt tiu chun mi cho l s. Tuy l hin ti cha c nhiu ngi bit nhng v lu v di t thn Vit Dch s chng minh iu ny. Nhng ci mi ny tht ra l khng mi bi v nh ni l n c phc dng t di sn ca tin nhn Vit li. Ni cch khc, ch c tnh cch phn ng ca n l mi. Hoc gin tip hoc trc tip, Vit Dch ph nhn gi tr lm pht ca Kinh Dch do ngi Tu

phng tc, ph nhn bn quyn Dch l ca Tu, ph nhn Tin Thin Bt Qui v Hu Thin Bt Qui l ca Tu, ph nhn L Thuyt m Dng l ca Tu, ph nhn H l ca Tu, ph nhn gi tr L Thuyt Ng Hnh Ph Cp ca Tu, ph nhn gi thuyt nn vn ha Vit l con ca nn vn ha Tu, ph nhn ngay c Tin o l ca Tu bi v o Dch c trc khi Lo T ra i rt lu. Nhng iu ny, theo thi gian, kt hp vi nhng khm ph khc hin nay v sau ny s thnh lp mt ci nhn t tin hn v ci ngun dn tc. Vit Dch l mt sn phm c phc dng t cng trnh gii m hai cm ch cha 67 li khu quyt tn ti t rt lu trong vn ha dn gian c Khng T thu thp v ghi chp vo Kinh Dch. Vn ha pht sinh t vn minh ca phng Nam (Khng T ni, khng phi HHQ ni). Cng ging nh cng trnh ca NTD v ca TQB, cng trnh ca HHQ cho thy phng php gii m di sn vn ha phi vt th phc dng sn phm vn ho phi vt th v chnh sn phm c phc dng c mt gi tr nht nh.

Ng Hnh Nguyn Thy Trong Lc Thp Hoa Gip: Phc Dng T Qui Lut Ng Hnh Np m
Ng Hnh v L Thuyt Ng Hnh Nguyn Thy khng ch c mt trong Vit Dch m n c mt trong rt nhiu sn phm l hc, m Bng Lc Thp Hoa Gip l mt trong s . Trong cun Gii M B n Lc Thp Hoa Gip, tuy khng phi l ch t lc u nhng xuyn qua cng trnh gii m HHQ nhn din v phc dng li Ng Hnh v L Thuyt Ng Hnh Nguyn Thy trong Lc Thp Hoa Gip. Phng php Ng Hnh Np m l mt b n ln trong nhiu thin nin k i vi hc gi v danh s l s ngi Hoa. Sch Kho Nguyn vit . . . chng bit n u n. Kho st r ngha ca n, i l theo li

dy ca t tin ly ca Dch tng, tc l l ca Tin Thin Hu Thin Bt

Qui vy. 1 Thiu V Hoa, mt nh nghin cu gc Hoa hin i v rt ni

ting, cng tha nhn Np m ng hnh trong bng 60 Gip T cn c theo

nguyn tc g xc nh; ngi xa tuy c bn n nhng khng c cn c r rng v cng cha bn c minh bch. Do vn l huyn b kh hiu. Bng 60 Gip T bin ho v cng; i vi gii hc thut ca Trung Quc cho n nay vn l huyn b kh hiu. 2 Bng 60 Gip T l mt cch gi khc
ca bng LTHG. Thm Qut cng ni Np m lc thp Gip T, rt t ngi

bit nguyn l ca n.
Thm Qut gii thch l hnh kh Dng bt u phng ng m xoay vn theo chiu kim ng h cn hnh kh m khi t phng Ty m xoay vn theo chiu ngc kim ng h. C th m Dng mi an xen nhau m sinh bin ha. Theo , tin trnh np m [tc l np hnh kh m] s np t Kim ri ti Ha ti Mc ti Thy ti Th theo th t. Cn phng php np m th khi u l np Kim vo Gip T. Ri la v tr Gip T m 8 [cch bt] np Kim cho Nhm Thn, ri la v tr Nhm Thn m 8 np Kim cho Canh Thn. Np ba ln Kim [tam nguyn] xong th chuyn qua hnh Ha. La v tr Canh Thn m 8 np Ha cho Mu T, ri Bnh Thn, ri Gip Thn. V tip tc nh vy cho n ht 30 nm ca na chu k u. Ri quay li np Kim vo Gip Ng cho n ht 30 nm ca na chu k sau. 60 nm hoa gip. Tun th quy lut th t ca 5 hnh. Trong mi hnh tun th quy lut Cch Bt v quy lut Tam Nguyn. V, Can Chi v nm st bn di ca Can Chi chng s ly theo hnh kh ca Can Chi chng. Tng cp mt ging nh vy v cho tt c. Tuy Thm Qut gii thch qui trnh np m rt rnh mch nhng qua mt s li lun gii ca ng th ng thi cng bc l cho thy l bn thn ca Thm Qut cng m h nh bao nhiu danh s hc gi ngi Hoa khc. Bi v, nu Thm Qut hiu r th khng ni ch

Trch trong B n 60 Hoa Gip ca Nguyn V Tun Anh - Trung Tm Nghin Cu L Hc Ti trch: Chu Dch v D on Hc ca Thiu V Hoa, trang 68, NXB Vn Ho Thng Tin

ng Phng
2

1996. Ngun: B n 60 Hoa Gip ca Nguyn V Tun Anh - Trung Tm Nghin Cu L Hc ng Phng.

gi l kh bt u phng ng ny l bn ma bt u Mc, i v bn phi chuyn ti Ha, Ha chuyn ti Th, Th chuyn ti Kim, Kim chuyn ti Thy. Ch bo rng m bt u phng Ty ny l Ng m bt u Kim, chuyn xoay v bn tri ti Ha, Ha chuyn ti Mc, Mc chuyn ti Thy, Thy chuyn ti Th.
Ti sao? Bi v ch vi bao nhiu li vn vn nm ngay trong hai cu ni ny bc l cho thy s lng tng ca ng. v u ch gi l kh . . . ti Thy l phn vn hnh thun chiu kim ng h th Thm Qut vn cn nng nu trong quy lut Sinh ca L Thuyt Ng Hnh Ph Cp [qua th t Mc Ha Th Kim Thy do chnh ng xc nhn] nhng ti v th hai Ch bo rng m . . . chuyn ti Th l phn vn hnh nghch chiu kim ng h th Thm Qut li phi xui theo mt quy lut khc [qua th t Kim Ha Mc Thy Th] hon ton khc vi quy lut Khc ca L Thuyt Ng Hnh Ph Cp m Thm Qut nng ta. Khng th ni l ng khng nhn ra iu ny. Nhng ng khng th no ng ra c mt cht manh mi no v mt quy lut khc . ng li khng th ph nhn hoc b i ci gi l mt qui lut khc v nu ph nhn th khng cn c cch no khc gii thch nhng quy lut np m lm nn ci cu trc ca bng LTHG cn b i th khng bit phi thay th bng ci g khi m vng Khc ca L Thuyt Ng Hnh Ph Cp khng c kh nng gii thch cu trc ca bng LTHG. Thm Qut cng khng dm da trn quy lut Khc ca L Thuyt Ng Hnh Ph Cp sa i bng LTHG, du l ng tin v nng ta vo l thuyt , v thc t chng minh l bng LTHG c mt gi tr nht nh mi tn ti c c ngn nm qua. L Hi Tp, cng ging nh trng hp ca Thm Qut, tuy l c nm vng nhng quy lut np m nhng bn thn ng li khng hiu r nguyn l no lm nn tng cho nhng quy lut . V vy nhng gii thch ca ng ch l gt chn cho va giy [theo ngn ng ca Nguyn V Tun Anh]. Ch trong hai cu vn vn Thun hnh l Th ca Ng Hnh, ly tng sinh lm

th t v vy da theo th t lm Kim, Thy, Mc, Ha, Th. Nghch hnh l Dng ca Ng Hnh, em ph tr lm gc . . . v vy th t l Kim Ha Mc, Thy Th th s m m ca ng bc l. v th nht Thun hnh

l . . . Kim, Thy, Mc, Ha, Th cho thy qu r l L Hi Tp ni ti quy

lut Sinh ca L Thuyt Ng Hnh Ph Cp v ng ha thun hnh vi tng sinh [Kim sinh Thy, Thy sinh Mc, Mc sinh Ha, Ha sinh Th, Th sinh Kim]. v th hai Nghch hnh l . . . Kim, Ha, Mc, Thy, Th tuy ng ni nghch hnh nhng li khng ng ha vi tng khc. Nu ng ho n vi tng khc th ng khng ni v vy th t l Kim Ha

Mc Thy Th m th t ny th khng phi l th t ca quy lut Khc ca

L Thuyt Ng Hnh Ph Cp [quy lut Khc ca L Thuyt Ng Hnh Ph Cp phi l Kim khc Mc, Mc khc Th, Th khc Thy, Thy khc Ha, Ha khc Kim = th t Kim, Mc, Th, Thy, Ha]. Cn nh mun hiu nghch hnh l ngc li th t ca tng sinh th cng khng phi v vi th t Kim, Thy, Mc, Ha, Th [tng tng 5 hnh nm trn vng trn c th t theo chiu kim ng h] th chiu ngc li ca th t ny [ngc li ch khng phi Khc] phi l Kim, Th, Ha, Mc, Thy [tng tng 5 hnh nm trn vng trn c th t theo chiu ngc kim ng h]. Nh vy, phn tch th no i na th on vn ca L Hi tp vn khng che du ni nhng bt cp v lng tng. Cng t hn l ng ta nhp nhng Sinh vi Khc trong on Nghch hnh l Dng ca Ng Hnh, em ph tr lm gc. Nh Kim

nhn Ha bt u m c th thnh hu dng, Ha tt bt u t Mc mi c th pht sinh, Mc khng c Thy tc khng c phong ph tt ti, Thy hn thc gi vo Th mi c th dng m tch gi c thnh sng nc, v vy th t l Kim Ha Mc, Thy Th. c gng i n v vy th t l Kim Ha Mc Thy Th. Lp lun kiu l khin cng v gian ln,
cha ni ti nhng iu sai bt khc nm trong nhng cu ni trn. R rng l mt c gng rt . . . tuyt vng. Trong nhng ngi nghin cu v quy lut np m ca LTHG c mt s rt thnh tht v khng ngi cng khai s m m ca mnh, trong th c L Quang a. Trong sch Kho Nguyn ng vit: Np m Ng Hnh

bt u Kim, th n Ha, th n Mc, th n Thy, th n Th, khng c gc u - cui ca n, li khng dng sinh khc, v vy thuyt ny chng bit n u n. Kho st r ngha ca n, i l theo li dy ca t tin

ly ca Dch tng, tc l l ca Tin Thin Hu Thin Bt Qui vy.

Trong on vn ngn ny L Quang a xc nhn 4 iu: Th nht, cm ch Np m Ng Hnh bt u Kim, th n Ha, th n Mc, th n Thy,

th n Th xc nh th t ca ng hnh trong np m l Kim ti Ha ti

Mc ti Thy ti Th; Th hai, cm ch khng c gc u-cui ca n xc nh th t ca ng hnh trong np m l theo cu trc ca mt vng trn; Th ba, cm ch li khng dng sinh khc xc nh l l thuyt ng hnh ph cp khng c ch ng trong LTHG; Th t, cm ch thuyt ny chng

bit n u n xc nh l ton b kin thc cha ng trong tt c Hn

th khng th gii thch v ci vng trn Kim Ha Mc Thy v cui cng l Th. Ni tm li l hc gi v danh s l s ngi Hoa a ra lm th d trn u t th nhn l h khng bit ngun gc ca Ng Hnh Np m v t bc l cho thy L Thuyt Ng Hnh Ph Cp khng c ch ng trong Lc Thp Hoa Gip. Ti sao? Ti v ngi Hoa khng phi l ch nhn ch thc ca l thuyt ng hnh th thit nh nhiu ngi tin v mun tin. Chnh v iu ny m hc gi NVTA ca Vit Nam c nhn xt bng np m hoa

gip 60 nm . . . cng khng trnh khi mt hin tng chung cho tt c cc phng php ng dng khc ca thuyt m Dng Ng hnh l khng c mt nguyn l l thuyt lm tin cho s tn ti ca n. V l mt iu b n tri hng ngn nm - K t khi nn vn hin v i ca ngi Lc Vit sp min nam sng Dng T. V ng mnh ming cho rng Bc mn huyn b ca vn minh ng phng ch c th c h m khi tm v ci ngun ch thc ca n l lch s 5000 vn hin ca ngi Lc Vit. 3

Ngun: B n 60 Hoa Gip ca Nguyn V Tun Anh - Trung Tm Nghin Cu L Hc

ng Phng.

Tuy ci vng trn Ng Hnh Np m ngc kim ng h theo th t Kim-> Ha-> Mc-> Thy-> Th l mt b n lm nhc tr nhng hc gi v danh s l s ngi Hoa nhng cng vic gii m xc nh cn cc ca n th chng c g l kh nhc c. Nu c trang b vi Vit Dch bt c ai cng s d dng nhn thy hnh v l thuyt ng hnh ngoi o chnh l Ng Hnh Nguyn Thy v L Thuyt Ng Hnh Nguyn Thy n trong Vit Dch . Nh cho thy trong hnh H31. Tng sinh hai chiu l du n ca L Thuyt Ng Hnh Nguyn Thy. Ng Hnh Np m trong Lc Thp Hoa Gip chnh l chiu sinh ngc kim ng h ca Ng Hnh Nguyn Thy. Np m tc l np theo dng hnh kh ngc kim ng th hin trong Vit Dch . Hai dng hnh kh chuyn dch ngc chiu nhau trong Vit Dch l mt du n c th ca Vit Dch.

Mun ni l Ng Hnh Nguyn Thy v L Thuyt Ng Hnh Nguyn Thy c phc dng t Ng Hnh Np m trong Lc Thp Hoa Gip cng c hoc ni n phc dng t khu quyt 67 li cng c v sn phm c phc dng khng hai khng khc. Cng trnh gii m nhng b n trong Bng Lc Thp Hoa Gip khng nhng khm ph v phc dng li L Thuyt Ng Hnh Nguyn Thy m cn khm ph ra gc gc ca ngi trc tc Bng Lc Thp Hoa Gip. Kt hp Bng Lc Thp Hoa Gip vi chic cha kha Hu Thin Bt Qui trong Vit Dch cho ra 30 cm thng tin thuc vo thnh 5 nhm tit l cho thy bc chn dung ca vng t v nn vn ha ca ngi lm ra Bng Lc Thp

Hoa Gip.

Bn a nm vng duyn hi, c nhiu ni la, kh hu nhit

i nhiu ma v m, c sng ln v ng bng canh tc la nc, c mt nn cng ngh ch tc dng c kim loi phc v cho nng nghip, c vn ha tng lim bng m thuyn, c mt trnh k thut rt cao ng qun rng bit cch chn la nhng thng tin quan trng v sp xp nhng thng tin mt cch kho lo ri em m ha thnh mt sn phm tuyt vi chnh l k thut rt cao v cn nhiu yu t khc gip xc nh xut x. Khng cn ni chng ta cng t hiu bn a nm u. Kt hp Lc Thp Hoa Gip vi Vit Dch gii m khng phi l lm cn v nh L Quang a xc nhn: Mun kho st r ngha ca n,

i l theo li dy ca t tin ly ca Dch tng, tc l l ca Tin Thin Hu Thin Bt Qui vy.

Lc Thp Hoa Gip l l s ca th gii hu thin. M Hu Thin chnh thng ca Vit th nm trong cu chuyn N Oa ly v Tri c TQB gii m tm thy v trong 67 li khu quyt b nhim c HHQ gii m tm thy. Khng c Hu Thin Vit Dch th khng th no gii m c Lc Thp Hoa Gip ca Vit. Nh chng ta thy, sn phm vn ha phi vt th c phc dng li t di sn phi vt th tr ngn tay v pha ci ngun Vit. T tin ca chng ta ni rng Bng Lc Thp Hoa Gip l ca Vit, Ng Hnh Nguyn Thy l ca Vit, L Thuyt Ng Hnh Nguyn Thy l ca Vit, phng php Ng Hnh Np m l ca Vit, Dch l ca Vit, o Dch l ca Vit, L Thuyt m Dng l ca Vit, m Dng Lch Php l ca Vit, nn vn minh la nc l ca Vit, nhng k thut tin tin vo thi l ca Vit. V nhng im ny u c chng c h tr. Cng trnh gii m nhng b n trong Lc Thp Hoa Gip thm mt ln na cho thy phng php gii m di sn vn ha phi vt th phc dng sn phm vn ho phi vt th c mt gi tr nht nh v chnh sn phm c phc dng t phng php gii m cng c mt gi tr nht nh.

Ng Hnh Nguyn Thy Trong Tranh Ng H Hng Trng: Phc Dng T Tn Ngng Dn Gian
Nh ni, L Thuyt Ng Hnh Nguyn Thy khng ch c mt trong Vit Dch m n c mt trong rt nhiu sn phm l hc. Tranh Ng H Hng Trng cng l mt trong s . T vic phn tch cu trc ca bc tranh qua t th, v tr, mu sc, vc dng ca 5 con h trong tng quan vi nhau v vi nhng hnh nh khc c chn lc a vo tranh mt cch chun xc theo dng , ni dung ca tranh Ng H Hng Trng c gii m. Bn trong bc tranh l mt l thuyt tinh vi c m ho di dng 5 cp: l thuyt ng hnh. Qu trnh gii m c tm lc trong hai hnh H31 v H32.

Bt k l ai, nu c trang b vi Vit Dch th u c th d dng nhn ra l l thuyt ng hnh n bn trong bc tranh Ng H Hng Trng chnh l L Thuyt Ng Hnh Nguyn Thy nh cho thy trong hnh H33.

Con h hnh Th ngi trung tm ca vng trn c phng ln gp i so vi nhng con h khc khng phi ch l to ln, uy nghim, quc thc

. . . biu hin bn lnh vng vng, thnh, tn nh L Hng Qu nhn xt

(Ngun: Mn m Tranh Ng H ) m cn l biu hin ch trng tm ca vn , ch trng im ca l thuyt, ch trng yu ca ni dung. Vai tr ni bt ca hnh Th trung ng l du n c th ca L Thuyt Ng Hnh Nguyn Thy. Vai tr ni bt , i din bi con h nu tht to trung ng,

khng tm c ni v khng th gii thch c bi L Thuyt Ng Hnh Ph Cp. Trn cn bn ct li ca L Thuyt Ng Hnh Ph Cp th Th ch l mt hnh trong s 5 hnh vt cht, tc l bnh ng vi nhng hnh khc. iu ny cng r hn khi nhn vo s tng tc (cng bnh ng) ca cc hnh trong hai qui lut sinh khc. Mt khi nn tng ca L Thuyt Ng Hnh Ph Cp khng nh l hnh Th khng quan trng hn nhng hnh khc th bt c bin lun no cho rng con h nu nm trung ng l i din cho hnh Th ca L Thuyt Ng Hnh Ph Cp u l h lun. Tin nhn khng nhng ch lm ni cm s khc bit cc k quan trng qua hnh nh con h hnh Th tht ln trung tm. Tin nhn cn ch ni cho bit l 5 con h trong tranh c ngun gc t thin vn. y l mt du n c th khc ca L Thuyt Ng Hnh Nguyn Thy khng th tm thy ni cng khng th gii thch c bi L Thuyt Ng Hnh Ph Cp. Nh vy th, ni dung cm nh 5 con h ca bc tranh Ng H Hng Trng c lm sng t. L thuyt ng hnh c c m ha vo trong tranh v giu sau v bc tnh ngng dn gian nht nh phi l L Thuyt Ng Hnh Nguyn Thy. Nhng v sao tin nhn li chn hnh nh 5 con h lm phng tin m ha m khng chn 5 vt hoc 5 con g khc? V ti sao chm Bc u v Thi Dng li c chn t trong tranh chung vi hnh nh 5 con cp? Chng ta bit 5 H cn c cch gi khc l 5 Dn. Trong chu k 60 nm gi l Lc Thp Hoa Gip cng c 5 mc Dn. Th t t u chu k cho n cui l Bnh Dn, Mu Dn, Canh Dn, Nhm Dn v Gip Dn. Ngi ta dng 5 mc Dn ny n/tm Ng Hnh Np m trong nhng ng dng l s, v gi l Ng H n Php. Nh vy th, mt mt cm hnh 5 con h i cng vi cm hnh Bc u-Thi Dng l xc nh l thuyt ng hnh trong tranh Ng H Hng Trng c ngun gc t thin vn v xc nh v tr

pha Bc hnh Thy cho con h en. Vn ny r rng nh ban ngy. Mt mt khc, cm hnh 5 Dn i cng vi cm hnh Bc u v Thi Dng cn tr vo mt ci g c lin quan n lch php, theo lin quan n s vn hnh ca ma tit, v c lin quan n l thuyt ng hnh, theo lin quan n s ng dng ca l thuyt ng hnh. Mt ci g rt nng k v c mt gi tr khng km gi tr ca l thuyt ng hnh. V ci g chnh l Bng Lc Thp Hoa Gip. Nh ni nhiu ln, Bng Lc Thp Hoa Gip c kin to trn nn tng ca L Thuyt Ng Hnh Nguyn Thy. Nh vy th si dy lin kt u tin gia tranh Ng H Hng Trng v Bng Lc Thp Hoa Gip chnh l ci L Thuyt Ng Hnh Nguyn Thy. Si dy lin h th hai gia tranh Ng H Hng Trng v Bng Lc Thp Hoa Gip nm ch c hai sn phm u c cn thn m ha v m ha mt cch tinh vi che giu bn lai din mc v ci ngun trc tc ca hai sn phm. Hai si dy lin kt khng dng li hai sn phm c phc dng ny m cn chy xuyn sut ti tt c nhng sn phm c phc dng khc trnh by t dng u tin cho n cui trong bi vit ny. Nh vy th, n khng kh cho chng ta nhn ra tnh h thng trong ch ca tin nhn trc tc ra chng v tnh thuc v h thng trn bn thn ca mi sn phm c phc dng. Di iu kin lch s ca mt dn tc lun b xm lc v b tn ph mt cch c h thng v c tnh ton thm c th nhu cu m ho nhng di sn vn ho phi vt th di nhiu hnh thc nh khu quyt, huyn thoi, tranh v, l s, tn ngng nhn gian . . . khng c g l kh hiu. Cng nh nhng sn phm khc c tin nhn m ha, tranh Ng H Hng Trng l bc mc bn gin d ca dn gian du sau v bc tn ngng dn gian nhng cha ng mt di sn ln ca Vit.

L Thuyt Ng Hnh Nguyn Thy c thc s l bn Vit chnh thng? Cu hi ny dn chng ta n bc gii m ngha ca cm hnh c, gm v hm n. C, gm, n l biu tng ca quyn lc. Vi con h v i hnh Th ngi trung ng th quyn lc ny phi c hiu l quyn lc tuyt i. Cm hnh ny khng ng ring l m l ng chung vi hai cm hnh kia to thnh b cc v ni dung ca bc tranh Ng H Hng Trng. V vy, ci quyn lc tuyt i m cm hnh mun biu th chc chn l phi c hiu v din gii ngha trong tng quan vi ngha ca hai cm hnh nh kia. Vy th, quyn lc l quyn lc g? Khng, chc chn khng phi l quyn lc sc mnh v tr thin nhin, tit ma, thi vn ca quy lut t nhin nh L Hng Qu nhn xt. Quyn lc l quyn lc vn ha chnh thng, l quyn lc sng to ra bn gc, l quyn lc nm gi tinh yu ca L Thuyt Ng Hnh Nguyn Thy. L quyn lc ca tin nhn Vit vn l ch nhn ch thc ca mt di sn vn ha phi vt th rt l s. Tm li, vi cng trnh gii m b n trong tranh Ng H Hng Trng, da trn nhng bng chng va khm ph, chng ta c th kt lun tranh Ng H Hng Trng khng phi l mt bc tranh ch n gin khc ho hnh

tng nhng v nhin thn va cao qu va gn gi vi con ngi nh ng

Nghim Vn nhn xt khi vit v Tranh Nhn Gian Hng Trng. Tin nhn Vit m ho L Thuyt Ng Hnh Nguyn Thy vo bc tranh Ng H Hng Trng. Tin nhn Vit ch mn hnh nh 5 con h d dng thn ha bc tranh. V nh khoc ln chic o tn ngng dn gian nn nguyn tc mi sng st n ngy hm nay n tay chng ta, nhng hu du ch thc, qua s truyn tha khng canh ci t th h trc qua th h sau. V vn bn th thm: Hy trn trng L Thuyt Ng Hnh Nguyn Thy m ta gi gm vo y. N mi thc s l bn gc ca l thuyt ng hnh sng to t t tin ca cc ngi, l mt phn ca nn vn ha chnh thng ca cc ngi. Ln theo du tch tm li ci ngun minh trit ca t tin. May mn cho ngi c k tha mt di sn vn ha phi vt th v cng s.

Cng trnh Gii M B n Trong Tranh Ng H Hng Trng ca HHQ thm mt ln na cho thy phng php gii m di sn vn ha phi vt th phc dng sn phm vn ho phi vt th c mt gi tr nht nh v chnh sn phm c phc dng t phng php gii m cng c mt gi tr nht nh.

Ng Hnh Nguyn Thy Trong Tranh Ng H ng H: Phc Dng T Tn Ngng Dn Gian

Tranh ng H l mt dng tranh khc trong 3 dng tranh dn gian ca Vit Nam. V cng ging nh tranh Ng H trong dng tranh Hng Trng, L Thuyt Ng Hnh Nguyn Thy cng c m ha thnh nhng bc tranh Ng H v giu kn sau v bc tn ngng ca dng tranh ng H. Nhng bc tranh Ng H ng H thot nhn vo s thy hnh nh v mu sc ca n rt gn gi vi Tranh Ng H Hng Trng (d nhin l y ch mun ni nhng g lin quan ti l thuyt ng hnh). Nhng khi ch quan st th s thy dng nh chng khng c xp t theo mt trt t no ca l thuyt ng hnh, du l L Thuyt Ng Hnh Ph Cp hay l L Thuyt Ng Hnh Nguyn Thy. V l l do m Nguyn V Tun Anh i n kt lun: S sai lch v v tr mu sc to nn Ng hnh tng sinh

ngc chiu kim ng h. Vi NVTA th tng sinh c ngha l qui lut

tng sinh theo L Thuyt Ng Hnh Ph Cp, nh cho thy trong tranh Ng H bn A bn di.

Tuy nhin, bn sau s sai lch v v tr mu sc trong hnh P1 tht ra l mt s sai lch c ch do m ha che giu mt l thuyt tinh vi. V cch m ha cng rt tinh vi, hn c cch m ha ca tranh Ng H Hng Trng. iu ny ng vi c bc tranh Ng H ng H bn B trong hnh P2 bn di.

L thuyt ng hnh n trong hai bc tranh Ng H ng H c m ha hai lp. Vi lp m ha th nht, cng ging nh cch m ha ca tranh Ng H Hng Trng, qui lut tng sinh v qui lut tng khc c

biu hnh ha vi khi nim thn thin v chng i trong tng quan t th ca 4 h Kim, Mc, Thy, Ha cng vi con h to hnh Th trung ng lm nn ton th b cc ca ng hnh. Vi lp m ha th hai, khi nim vn hnh hai chiu c biu ng ha qua cu trc \__/ (hnh ch U bt) ca hai gng phn chiu vi bc tranh nn gia. Vi lp m ha th hai ny, du c nhn ra hay khng nhn ra qui lut tng sinh v qui lut tng khc c biu hnh ha trong lp m ho th nht, th qui lut sinh khc hai chiu cng s phi hin l vi khi nim vn hnh hai chiu c biu ng ha lp m ha th hai mt khi m ngi gii m khm ph ra ng ci cha kho dng gii m bc tranh. Biu hnh ha l mt phng php m ha phi nh vo chic cha kha hnh nh biu th gii m. Biu ng ha l phng php m ha phi nh vo chic cha kho ng tc biu kin gii m. Kt qu gi m bc tranh Ng H ng H bn A cho thy l thuyt ng hnh n bn trong tranh chnh l L Thuyt Ng Hnh Nguyn Thy, nh cho thy trong hnh P3.

Thm vo , kt qu gii m bc tranh Ng H ng H bn B, hnh P4, cho thy n bn trong tranh l qui lut khc hai chiu ca L Thuyt Ng Hnh Nguyn Thy.

Qui lut khc hai chiu ny l qui lut tng khc ng ngha v ch c hai cp hnh tng khc Thy-Ha v Mc-Kim, nh cho thy trong hnh P5, l du n c th ca L Thuyt Ng Hnh Nguyn Thy.

Tranh Ng H ng H bn B gip xc nh mt s tht l nhng bc tranh Ng H ng H l c ch m ha v l thuyt ng hnh n giu trong tranh Ng H ng H ch thc l L Thuyt Ng Hnh Nguyn Thy, khng th ng nhn vi hoc mo nhn bi L Thuyt Ng Hnh Ph Cp. L Thuyt Ng Hnh Nguyn Thy c m ha v giu kn trong tranh Ng H Hng Trng ln tranh Ng H ng H v c che y di v bc tn ngng nhn gian l mt s tht khng th lm ln v khng th

hoi nghi. Ch m ha v s che du c tnh cch h thng. V iu ny c mt ngha rt ln i vi ci ngun vn ha Vit. Cng trnh Gii M B n Trong Tranh Ng H ng H ca HHQ thm mt ln na cho thy phng php gii m di sn vn ha phi vt th phc dng sn phm vn ho phi vt th c mt gi tr nht nh v chnh sn phm c phc dng t phng php gii m cng c mt gi tr nht nh.

Ng Hnh Nguyn Thy Trong Mn T Vi: Phc Dng T L S

Trong bi B n Tam Hp Kim Cc T Du Su Nguyn V Tun Anh cng vit: Thn T Thn l tam hp Thy cc. Trong : Thn (Kim) sinh T

(Thy) v tuyt Thn (Th). Dn Ng Tut l tam hp Ha cc. Trong : Dn (Mc) sinh Ng (Ha) v tuyt Tut (Th). Hi Mo Mi l tam hp Mc cc. Trong : Hi (Thy) sinh Mo (Mc) v tuyt Mi (Th). T Du Su l tam hp Kim cc. Khi tm hiu v cc phng php ng dng ca thuyt m dng Ng hnh lin quan n Tam hp cc, ngui ta ch c th l gii quy tc tam hp nh trn. Ring tam hp Kim cc T Du Su l s b n khng l gii c cng vi thi gian tnh bng thin nin k; bi v T (m Ha) ti sao li c th sinh Du (m Kim)? Bi vy ngi ta cng phi hc thuc lng cc tam hp cc nh mt tin khi ng dng. y cng l mt bng chng na chng t s tht truyn v sai lch ca mt h thng l thuyt cn bn. 4
Ci m hc gi NVTA gi l mt b n khng l gii c thit ng l khng th l gii c bng L Thuyt Ng Hnh Ph Cp. Bi v, nu cn

c theo hai qui lut sinh khc ca L Thuyt Ng Hnh Ph Cp th T Ha lm sao c th sinh Du Kim c m gi l tam hp. Vi L Thuyt Ng Hnh Ph Cp, du cho hc gi v danh s l s c c gng vn dng bt c cch no i na gii thch vng mc ni Tam Hp Kim Cc th s tht Kim Cc vn l cam so vi ba tam hp cc kia thuc v bi. Hay ni mt cch khc l nhng l gii lp lim ch lm la mt mt s ngi ch khng lm sng t c nghi vn v cu trc ca tam hp cc. Nhng ci gt mc khng th gii thch c bng L Thuyt Ng Hnh Ph Cp li l du n c th ca L Thuyt Ng Hnh Nguyn Thy ca Vit Dch. V d nhin l n c kh nng gii thch mt cch hp l, ngay thng v trn vn, nh cho thy trong hnh H34. Duy nht ch c L Thuyt Ng Hnh Nguyn Thy mi c th gii thch c v sau T Ha li sinh cho Du Kim trong Tam Hp Kim Cc. V duy nht ch c L Thuyt Ng Hnh Nguyn Thy mi c th chng minh cu trc ca ton b 4 Tam Hp Cc l mt tng th cht ch v c h thng; trong khng c chuyn mt cam trn chung vi ba bi nh l khi nhn n di lng knh ca L Thuyt Ng Hnh Ph Cp.

Ci m NVTA va cp ch l mt th d c th trong s rt nhiu vng mc nm trong b mn T Vi ni ring v l s ni chung. Chng ta s khng tn thm thi gian trong bi vit ny lp li nhng g c gii thch cn k ri. Nhng ai quan tm c th t mnh tham kho thm trong

cun Gii M Nhng B n Trong T Vi ca H Hng Quc. y chng ta ch mun tm gn nhng khm ph trong cng trnh gii m vi mt cu thi: Cha bao gi L Thuyt Ng Hnh Ph Cp c th gii thch mt cch ngay thng v hp l nhng vng mc trong Tam Hp Cc, T Vi Cc, Vng Trng Sinh, Lc Xung, Lc Hp, Lc Hi, v ngay c trn chnh ci cu trc 12 cung ca Cung Bn T Vi. Khng th l bi v b mn T Vi khng c kin to trn nn tng ca L Thuyt Ng Hnh Ph Cp. Khng th l bi v ngi Tu khng phi l ch nhn ch thc ca n. B mn T Vi c kin to trn nn tng ca L Thuyt Ng Hnh Nguyn Thy v ca Bng Lc Thp Hoa Gip. Chng l sn phm vn ha phi vt th do tin nhn Vit trc tc. V chng ta khng nn ngc nhin v iu ny, v cho n bc gii trnh ny th chng ta kinh qua rt nhiu bng chng ri. C th ni T Vi l mt b mn l s m trong chng ta nhn thy s tht bi thm hi ca L Thuyt Ng Hnh Ph Cp mt cch r rt, y dy v c tnh cch h thng. V nh HHQ vit trong phn m u ca cun

Gii M Nhng B n Trong T Vi: Nhng khm ph, bt ngun t nhng nghi vn tn ti trong nhiu nm, cho thy tt c u ging nhau mt im: s tht bi ca l thuyt ng hnh ph cp. Ni tht bi l v l thuyt ng hnh ph cp khng c kh nng gii thch mt cch tha ng v nghim tc nhng nghi vn . Nu nhng i tng c xt nghim khng lin h nhau th kt lun c l ch l vy. Tuy nhin, v tt c u l thnh phn trong tng th c s h tng ca b mn T Vi cho nn chng ta cn c thm mt kt lun na. l, l thuyt ng hnh trong b mn T Vi hon ton khc vi l thuyt ng hnh ph cp. V cng t nhng bng chng c c, chng ta nhn ra l l thuyt ng hnh trong b mn T

Vi khng hai khng khc vi l thuyt ng hnh nguyn thy ca Vit Dch.
Vi s phc dng chn tng ca L Ng Hnh Nguyn Thy, Ng Hnh Np m v H S trong Bng Lc Thp Hoa Gip xuyn qua cng trnh Gii M Nhng B n Trong T Vi ca HHQ, thm mt ln na chng ta thy l phng php gii m di sn vn ha phi vt th phc dng sn phm vn ho phi vt th c mt gi tr nht nh v chnh sn phm c phc dng t phng php gii m cng c mt gi tr nht nh.

Tm Quan Trng Ca Nhng Cng Trnh Gii M Di Sn Vn Ha Phi Vt Th Phc Dng Sn Phm Vn Ha Phi Vt Th
Tt c nhng cng trnh phc dng c trnh by trn l nhng n lc t pht ca mi c nhn thc hin cng trnh. Ni mt cch khc, khng c mt cng trnh s no hoc mt t chc no ng ra iu hp nhng n lc ny c. Mi sn phm vn ha phi vt th phc dng c t mt cng trnh t pht trong s nhng cng trnh t pht c th ni l ri rc v l loi n ti nghip trong th gii ca c nhn thc hin cng trnh, t ra l trc khi c bi vit ny. Nhng ri tt c nhng sn phm phc dng tnh c gp nhau trn con ng tm li din mo v ci ngun ch thc ca nn vn ha Vit. Tnh c m khng tnh c bi v c mt l do lm cho chng trc sau g cng phi gp nhau. L do chnh l: S THT V CI NGUN VN HA VIT. T sn phm phi vt th Tin Thin Bt Qui ca Nguyn Thiu Dng phc dng t cng trnh gii m huyn s Lc Long Qun v u C; ti Hu Thin Bt Qui ca Trn Quang Bnh phc dng t cng trnh gii m huyn thoi N Oa ly v tri; ti Tin Thin Bt Qui, Hu Thin Bt Qui, H , Ng Hnh , Vit Dch , L Thuyt Ng Hnh trong Vit

Dch ca H Hng Quc phc dng t cng trnh gii m 67 li khu quyt lu truyn trong dn gian; ti L Thuyt Ng Hnh Nguyn Thy phc dng t cng trnh gii m bc tranh mc bn Ng H Hng Trng trong tn ngng nhn gian; ti L Thuyt Ng Hnh Nguyn Thu v Thng Tin Ci Ngun Trc Tc phc dng t cng trnh gii m Bng Lc Thp Hoa Gip v qui lut Ng Hnh Np m trong lnh vc l s; ti L Thuyt Ng Hnh Nguyn Thy phc dng t b mn T Vi ca l s (v c l cn nhiu na ang ch i c khm ph hoc cha c cp n y) . . . tt c lin kt nhau mt cch cht ch v c h thng nh cho thy trong bc tranh tng th H35. Cht ch v c h thng l bi v vn d chng l mt phn ca mt h thng vn ha. H thng vn ha l ca Vit xa, l nn vn ha ca mt thi huyn v (ni theo ngn ng ca NVTA) khi m Vit cn lm ch vng t m ngy nay c gi l Trung Hoa.

Bc tranh tng th H35 tuy l cho chng ta thy c s lin h mt thit mang tnh h thng gia nhng sn phm phc dng c cp trong bi vit ny nhng vn cha lm ni bt ln c s lin h mt thit theo chiu dc ca lch s vn ha. V vy, c l chng ta cn nhn mt gc khc thy ci gi l h thng vn ha ca Vit xa trn vng t Trung Hoa ngy nay. V chng ta s ln theo du chn lch s ca l thuyt ng hnh ti hin mt phn s tht . Mi cho ti by gi cn bn ca L Thuyt Ng Hnh Ph Cp vn l gi gn trong 5 loi vt cht cng vi hai quy lut sinh khc. Trong sut chiu di tnh bng thin nin k, t khi cn l mt khi nim n s cho ti khi tr thnh mt l thuyt t ti tm cao, c th ni mch L Thuyt Ng Hnh Ph Cp l mt mch l thuyt ca Tu hon ton khc vi mch L Thuyt Ng Hnh Nguyn Thy ca Vit. Lch s pht trin ca mch L Thuyt Ng Hnh Ph Cp c gii trnh trong cun Gii M B n Trong

Tranh Ng H Hng Trng ca HHQ.

Truy ngc li dng chy ca thi gian, t bc tranh Ng H Hng Trng ca Vit Nam vo thi im hin ti, ngc v thi im ca b mn T Vi ra i trn t Trung Hoa, ri ngc v thi im ca Ng Hnh Np m v Lc Thp Hoa Gip ra i cng trn t Trung Hoa, chng ta c th thy r mch L Thuyt Ng Hnh Nguyn Thy. V, nh ni, n hon ton khc vi mch L Thuyt Ng Hnh Ph Cp. Mch L Thuyt Ng Hnh Nguyn Thy khng dng li thi im ra i ca Ng Hnh Np m v Lc Thp Hoa Gip. B mn T Vi ln Ng Hnh Np m v Bng Lc Thp Hoa Gip u c ngun gc thin vn v lch php nn n i hi ngi sng to ra chng phi c mt kin thc uyn thm v thin vn v lch php. Chnh trong T Vi Kinh ni Trn on tin sinh cng xc nhn Bn o khng phi l ngi t ra khoa ny. Nhn

ngi trc ni v T-vi, bn o nhn thy Dch-l, Hnh tng Thin vn,

Lch-s, a-l u c uyn nguyn vi nhau, mi tc b nhng rm r ca ngi xa, hp thnh khoa T-vi m thn vit trong tp ny. Ngay c tranh
Ng H Hng Trng cng cho thy s quan trng ca yu t thin vn v lch php. Nh vy, ni kt mch L Thuyt Ng Hnh Nguyn Thy vo mch thin vn lch s tip tc truy ngc v ngun l mt iu t nhin hp l. Theo GS Nguyn Hu Quang, 5 Trung Quc c lch rt sm. Khi u l Lch Can Chi rt phi thai vo thi Hong (ln ngi nm Gip T 2697 TCN), cn c theo cc bn t st nung cn lu tr ti i Hc Yn Kinh. Sau m dng hp lch ra i vo thi vua Nghiu (ln ngi nm Gip Thn 2357 TCN), cn c theo Kinh Th trong thin Nghiu in. Lch ny c phng theo Qui Lch ca vua Hng Vng th 3, tc Hng Ln Lang, cn c vo chi tit trong Thut D K ca sch Thng-ch (2AL, Q II, Ng K Nh, Ch #35, tr. 224) ca s gia Trnh Tiu (1104-1162). Sch chp: o ng chi th, Vit Thng quc hin thin tu thn quy, bi

thng hu vn, giai khoa u th, k khai tch d lai, mnh lc chi, vi chi Quy-lch.
Dch: i o ng, nc Vit Thng dng thn quy ngn tui, trn

lng c vn, u l ch khoa-u [ch nng nc], chp vic t thu khai thin tch-a n by gi, sai chp v gi l Lch Ra.
Sch Cng Mc Tin Bin ca Kim L Tng cng c chp rng, nm

2361 trc Cng nguyn, tc nm Mu Thn th 5 i ng Nghiu S thn Vit Thng Th sang chu dng ra thn". Theo Kim L Tng con ra

Ngun Hn Vit Dch S Lc c a GS Nguyn Hu Quang, Nguyn Ging Vin Vt L

Chuyn v C Hc nh (Axiomatic Mechanics, a branch of Theoretical Physics) ti i Hc Khoa Hc Si Gn trc nm 1975.

gi l thn quy v ra to hn 4 thc ta [khong 1.20 mt], trn lng c u vn, ghi tng qut lch s cu to v tr v nhn loi t thu ban u cho ti i vua ng Nghiu. 6 Gio s L.Wieger, mt nh thng thi dng Tn, cng ghi nhn "ngi

Tu da vo cng phm ra thn m lm ra Qui Lch ( L.Wieger, Hisfoire des croyances religieuses et des opinions philosophiques en Chine, depnis l origine jusqu nos jonrs./ Lch S Tn Ngng V Quan im Trit Hc
Trung Hoa, T Khi Thy Cho n Thi i Chng Ta, trch dn bi TS. Thi Vn Kim). 7 Cng trong Kinh Th, v vic hin thn qui, Nghiu nh ng sai

Hy Thc gi vic ny suy trc kh hu Nam Giao, iu ha mi vic thi tit sm mun v ma h... Suy trc cn thn thng trong H c ng vi thi tit. Li phi xem n vic thay i ca ngi v tri t. (Lch Vi Lch
S Kinh T Chnh Tr V Chin Tranh ca Nguyn Thng, Nghin Cu Lch S s 3 (262) thng 5 & 6-1992, tr.51-59). 8 Nh vy, bn cnh mch L Thuyt Ng Hnh Ph Cp ca Tu tn ti mch L Thuyt Ng Hnh Nguyn Thy ca Vit dc chiu di lch s t thi im hin ti trn t nc Vit Nam ngy nay ngc v ti thi im ti thiu l 4373 nm trc trn t nc Vit xa c tn l Trung Hoa ngy nay. V hnh H36 ngay pha di cho chng ta thy r hn v s tn ti ng thi ca hai mch l thuyt ng hnh ny.

Ngun: Ci Ngun Ca Vn Minh t Nc Vit Nam ca GS Cao Th Dung. GS trch dn Ngun: Ci Ngun Ca Vn Minh t Nc Vit Nam, GS Cao Th Dung. Ngun: Ci Ngun Ca Vn Minh t Nc Vit Nam, GS Cao Th Dung.

t Cng Mc, bn dch - B VHGD, Si Gn 1965, tr.31.

7 8

Nu ch mt cht, chng ta s thy mi ti i Khng Trng Th thi nh Hn th L Thuyt Ng Hnh Ph Cp ch mi va thnh hnh v ng dng nhiu trong khoa T Bnh ra i vo thi nh ng (618 907) nhng c l ti thi nh Tng (960 1127) mi t c tm cao ca l thuyt vi s ra i ca Uyn Hi T Bnh, trong khi th L Thuyt Ng Hnh Nguyn Thy t ti tm cao t thi cui nh Chu (550 450 TCN), cn c vo phng php Ng Hnh Np m cho 60 hoa gip thit lp Bng Lc Thp Hoa Gip. Nu kt hp vi thng tin v m dng hp lch suy din th L Thuyt Ng Hnh Nguyn Thy c l cng t ti tm cao vo thi im ca Hng Quc Vng Ln Lang v lc chc chn l kin thc v thin vn ca ngi Hn cha th snh vi dn Vit Thng. Hai mch l thuyt cng tn ti trong mt thi gian di nhng mi cho ti ngy nay c l y l ln u tin m s hin hu ca hai mch l thuyt

ng hnh mi c ni ti trong tc phm Gii M Tranh Ng H Hng Trng. C l l v L Thuyt Ng Hnh Nguyn Thy c m ha v che giu t nhiu nm qua, nh nhng bng chng cho thy. Cui cng th chng ta phi gii thch th no v ngun gc to ra s tn ti ng thi ca hai dng l thuyt ng hnh trong hai nn vn ha Trung Hoa v Vit Nam? Theo HHQ th p n nm trn lng con ra hin tng vua Nghiu nm xa, chng thc bng di sn vn ha vt th Tu l s liu Trung Hoa v di sn vn ho phi vt th Vit l cu chuyn huyn thoi N Oa Ly V Tri. y l mt gt kt ni ca hai mch vn ha v ngay u ngun ca mch vn ha Tu. Cu chuyn tng ra thn l mt s kin lch s rt quan trng. Nhng trc khi trnh by n quan trng nh th no th trc ht chng ta cn xc nh tnh cht kh tn ca cu chuyn . Bi v, nu cu chuyn khng kh tn th khng c g ng ni tip. N thc s l con ra ln hay l con i mi, mt sn vt t vng bin ca Vit Thng? Chng ta kh c th xc nh. Nhng d l i mi hay l ra th kch c 1.2 mt khng phi l chuyn kh tin. Ra ngn tui cng khng phi l chuyn l. Ngn tui ch l mt cch ni on rng con ra c tui rt cao nhng khng ai bit chc n c t khi no. V li, kch c v tui th ca ra cng c khoa hc xc nhn. Xc ra h Hon Gm hin ang c gi ti n Ngc Sn cn ln hn v c tui th cng gn mt ngn nm. Ti sao gi n l thn qui? Ln vc v sng lu cha gi l thn, ch ng cc ch i, thi v th m thi, do gii thch ca Kim L Tng khng thuyt phc. C hai gii thch khc. Mt, cho n l thn l v n c cng ph h vi Thn Kim Qui trong huyn s Vit. Hai, cho n l thn v trn lng n chp vic t thu khai thin tch

a n gi, nhng vic v cng thn k, v cng cao siu. So ra c l l gii

thch th hai hp l hn c. Vi din tch b mt trn lng ca thn qui liu l c th chp vic t thu khai thin tch-a n by gi? Chc chn l c. Bao nhiu din tch d ch chp xung vi m hnh c kh nng m t s vn hnh ca tri t vn vt t thu khai thin tch a, th d nh hai m hnh Tin Thin cng vi Hu Thin c phc dng t

huyn thoi N Oa Ly V Tri hoc Vit Dch ca Vit Dch phc dng t 67 li khu quyt, v cn d ch cho mt s ghi ch v nhng m hnh . Tm li, iu m chng ta mun xc nh y l ni dung ca cu chuyn hon ton hp l v rt ng tin. S kin lch s ny c HHQ cho l rt quan trng v nhiu l do. Th nht, chuyn tng ra cho vua Nghiu l mt ng thi chuyn giao khoa hc [hiu bit v thin vn, ma v, vn vn] v k thut [cch lm qui lch] c tm chin lc, du l vua quan Vit Thng c thc v h qu ca vic lm ny hay khng. Vic chuyn giao kin thc v k thut ngy c h qu ra sao c l s gia ca chng ta v ca Trung Quc vn cha c dp nhn li v nh gi. Th hai, t nhng thng tin trong cu chuyn tng thn qui ny, chng ta c th suy lun ra l vn ha Vit Thng vo thi im mt tm cao, t nht l v mt thin vn, lch php, l s v nng nghip. Ch tm cao mi c kh nng sng to ra nhng sn phm nh L Thuyt Ng Hnh Nguyn Thy, Ng Hnh Np m, Bng Lc Thp Hoa Gip, T Vi v cn nhng th khc na cha ni ti. Th ba, t nhng thng tin trong cu chuyn tng thn qui ny, n cho chng ta thy l vo thi im c mt lung vn ha tn phng Nam i ngc ln phng Bc khai ha dn bn a phng Bc, t ra l trong lnh vc thin vn, lch php, l s v nng nghip. V, cn c vo cu chuyn ny th sn phm tr tu ca phng Nam i ngc ln phng Bc thng qua knh ngoi giao. ng thi phng Bc c bit quan tm v tip thu sn phm tr tu ca phng Nam. Nu khng c bit quan tm th s khng c chuyn sai

chp v sai Hy Thc i nghin cu v hc hi tn nam giao [phng Nam].

Thc tnh th chng ta khng bit chnh xc l trn lng ra m Vit Thng tng cho vua Nghiu trn 4373 nm trc ghi chp nhng g. Nhng qua s hin hu ng thi ca hai mch l thuyt sut mt thi gian di v qua s mt s kin lch s lm nn mt gt ni chung, c chng thc bi lch s Tu v bi huyn thoi Vit, chng ta c th quyt on l trong vn bn lc th cha mt m hnh Dch tng ng vi Vit

Dch v nhng ghi ch lin quan. V nh th th chuyn tng ra cng c ngha l Vit Thng giao vo tay ngi Hoa bn s ha ca Bt Qui, H , m Dng, Ng Hnh v Dch L. Bn s ha c mt nh hng nht nh i vi nn vn ha Trung Hoa m th d in hnh l ngi Hn lm lch m dng phng theo qui lch ca vua Hng, mt nh hng trc tip u tin c s liu xc nhn. V c l L Thuyt Ng Hnh Ph Cp ca Tu l mt sn phm khc c phng tc t bn s ha . Ni mt cch khc ngn gn v nhng im va gii trnh: (1) chng ta thy l l du n Vit trong ci ngun vn ha Trung Hoa v (2) chng ta thy l l ci gi l h thng vn ha ca Vit xa trn vng t Trung Hoa ngy nay. Ni nh vy cng c ngha l ni vn ha Vit xa l m ca nn vn ha Trung Hoa ch khng phi ngc li nh nhiu ngi lm tng. Nu nhng sn phm c phc dng t di sn vn ha Vit khng gp nhau, khng ni kt nhau, khng to ra tnh cch h thng v khng nm trong mt h thng th c l chng ta cn c th ph nhn gi tr ca chng v coi chng ch l nhng sn phm ni cho vui hay nghe xong ri b. Nhng mt khi chng gp nhau, ni kt nhau, cho thy tnh cch h thng v nm trong mt h thng th chng ta khng th ph nhn c gi tr ca chng cng nh ph nhn gi tr ca phng php gii m di sn vn ha phi vt th phc hi sn phm vn ha phi vt th. Mi mt sn phm v tt c nhng sn phm vn ha phi vt th c phc dng t di sn vn ha phi vt th r rng l c m ha mt cch tinh vi v c h thng c th gn gi v truyn tha cho ti ngy hm nay. V r rng chng l chng tch, chng t, chng ngn, chng c, chng nhn cho s tht v ci ngun ch thc ca nn vn ha Vit. Nu di sn vn ha phi vt th c m ha mt cch tinh vi v c h thng th phng php gii m di sn vn ha phi vt th mt cch tinh vi v c h thng phc dng li sn phm vn ha phi vt th c g l phi khoa hc hoc khng gi tr? Decoding nhng sn phm c coded th

sao li l phi khoa hc hoc khng gi tr? V con ng gii m di sn vn ha phi vt th phc dng sn phm vn ha phi vt th ri cho xut th nhm ti hin li din mo v ci ngun vn ha Vit c g l khng ng? Di iu kin a d v lch s khc nghit, c khi n li l con ng hiu qu v khn ngoan hn ht.

Bch Th Trong M Hn M Vng i & Trc Gin Trong M S Kinh Mn Quch im: Bng Chng Cng C Gi Tr Ca Sn Phm c Phc Dng V Ca Phng Php Gii M Di Sn Vn Ha Phi Vt Th
Trong bi Nghin Cu Trong Th K XX V Lch S T Tng Ca Trung

Quc ca ng Trng Hi Yn (), S Nghin Cu Lch S thuc Vin

Khoa Hc X Hi Trung Quc, ng trong tp ch Trung Quc S Nghin Cu

ng Thi () s 1/2002, tr. 5-15, do hc gi Nguyn Tn

Cng dch ch, vit: Ng hnh ca Nho gia l tr nhn, ngha, l, tr, thnh. Tun T [313TCN 238TCN, trong thin] Phi Thp Nh T, cho rng hc tr ca

T T [tc Khng Cp, chu ni ca Khng T] v Mnh T [372TCN 289TCN] theo thi xa m to thuyt gi l ng hnh. Ci ng hnh

ny Dng Cnh () i nh ng [618CN - 907CN] ch rng: Ng Hnh tc Ng Thng, l: nhn, ngha, l, tr, tn.
Vo nm 1973, mt ngi m Hn [206TCN - 220CN] ti M Vng i c khai qut, ngi ta tm thy trong s bch th c quyn Lo T gip bn (bn A) v phn sau ca quyn sch c mt thin ging v Nhn, Ngha, l, Tr, Thnh. u thin b khuyt mt v cc hc gi t tn cho thin l thin Ng Hnh.

Ri nm 1993, ngi ta li khai qut mt ngi m S [1030TCN 223TCN] ti Kinh Mn Quch im v tm thy trong s trc gin c mt thin gin th [sch vit trn th] c tn l Ng Hnh. N c ni dung tng t nh thin Ng Hnh trong bch th tm c trong ngi m Hn M Vng i, tc l ni v nhn, ngha, l, tr, thnh. Theo GS Nguyn Hu Quang th tc gi ca b sch ny [bch th M Vng i] khng ai khc hn l Thy T T, chu ch tn ca c

Khng Phu T v Th T l mt nhn vt thi Chin Quc m cho n hm nay cng cha ai bit c danh tnh v lai lch (Ngun: Hn Vit Dch S
Lc, Chng 3 - Thin Vn Lch Ton). T nhng thng tin trn chng ta c th xc nh c mt vi iu: (1) Ng Thng ca Nho Gia thi Chin Quc l Nhn, Ngha, L, Tr, Thnh. n i ng (v c th sm hn) bin ra thnh Nhn, Ngha, L, Tr, Tn. (2) Ng Hnh v Ng Thng c s lin quan mt thit. V (3) Ng Hnh thi Chin Quc l m phng theo thi xa. Ni mt cch khc, l thuyt Ng Hnh c trc thi Chin Quc rt lu (v trc rt lu nn mi gi l thi xa). Ngy hm nay nu chng ta vo Google g nhn, ngha, l, tr, thnh truy tm th chng ta s c vn vn 4 kt qu. Trong khi nu g vo nhn, ngha, l, tr, tn th chng ta s nhn c 630 ngn kt qu. iu ny cho thy hnh nh t c ngi quan tm n s khc bit gia Ng Thng thi Chin Quc so vi Ng Thng t i ng tr v sau ny. Nhng s khc bit ny l mt pht hin quan trng, t ra l i vi mch L Thuyt Ng Hnh Nguyn Thy v vi ngun gc vn ha Vit. Quan trng nh th no? Trc ht chng ta hy nhn vo hnh P6 m t s tng quan gia Ng Thng v Ng Hnh hai thi im, thi Chin Quc v thi ng.

Nhn, Ngha, L, Tr, Tn l 5 c tnh ng ng lm nn nhn cch ca mt mu ngi l tng gi l qun t trong hc thuyt ca Nho Gia Ph Cp t thi ng tr v sau. Ng Thng Ph Cp ny tng ng vi L Thuyt Ng Hnh Ph Cp, trong Kim, Mc, Thy, Ha, Th l 5 vt cht ng ng cp. S tng ng ny cho thy trong hnh P6, mt na bn di. Nhn, Ngha, L, Tr, Thnh l 5 c tnh khng ng ng cp trong m hnh Ng Thng Nguyn Thy (vo thi Chin Quc tr v trc). Nhn, Ngha, L, Tr l 4 c tnh ca ngi qun t ng vi nguyn tc"Qun t

s tnh Nhn ngha l tr" ca Nho Gio Nguyn Thy. Bn phm cht ny
(nm vng ngoi) lm nn nhn cch ca mt con ngi ton vn ri t s ton vn c th bc vo v tr Thnh (nm trung tm). Thnh l mt c tnh vt trn hn nhng c tnh lm nn nhn cch ton vn ca mt con ngi bnh thng. Ng Thng Nguyn Thy tng ng vi L Ng Hnh Nguyn Thy, trong Kim, Mc, Thy, Ha, Th l 5 hnh khng ng ng cp. Th l mt hnh quan trng hn v n chi phi v iu hp bn hnh cn li v n nm vo v tr trung ng. Hnh P6, mt na pha

trn, cho thy s tng ng gia Ng Thng Nguyn Thy vi L Thuyt Ng Hnh Nguyn Thy. Nhn, Ngha, L, Tr, Thnh ca Ng Thng Nguyn Thy cn cho thy mt iu quan trng khc trong hc thuyt Nho Gio Nguyn Thy. l, c Khng Phu T mun dn dt con ngi v n ch trn NGI, t n ch THNH hay ni mt cch khc l t Ngi ti Thnh, ch khng phi nn ra mt mu ngi qun t sc mi chnh tr t gia, tr quc, bnh thin h. NGI v THNH trong Nho Gio Nguyn Thy hon ton kh hp vi minh trit ca Vit Dch. Ni v minh trit ca Dch Vit, HHQ ghi trong Vit Dch nh sau: Vit Dch di lng knh minh trit: Vng ngoi l ch ca nhiu

cn tm trung l ni ca mt. Vng ngoi l tr x ca sinh sinh ho ha cn tm trung l tr x ca diu diu huyn huyn. T tm i ra ngoi l hng ngoi, t ngoi tr v tm l hng ni. T tm i ra ngoi l con ng ca nhn dc cn t ngoi tr v tm l con ng ca thin l. Hng ngoi c nhiu, hng ni gi mt. Theo nhiu l l do ca in o, quay cung. Gi mt l ci gc ca thng tnh lng l. Tm trung l n Thnh ca c Th, nhn sanh tin vo n Thnh l bi khng ngoi mt ch Tn. Vng ngoi l nh la ca tam gii, la b n thnh chui vo nh la vui a khng ngoi mt ch dc ca vng . Vit Dch di lng knh minh trit: Tm trung l ch gi o tam tng: tng thin, tng a v tng nhn. Vng ngoi l ch gii tr t c: c Nhn ca Mc, c Ngha ca Kim, c Tr ca Thy, c L ca Ha. Th no l gi o tam tng? Tri vn d d tri t vn d gin nng. M gin d th d tc d tri, gin tc d tng 9 d bit d theo. Mt khi d bit d theo th c lm ngi bit nhiu ngi theo

Hn Vn trch t H T Truyn, Chng 1 ca Kinh Dch

do m thnh tu cng nghip ln d tri tc hu thn, d tng tc hu cng, hu thn tc kh cu, hu cng tc kh i, kh cu tc hin nhn chi c, kh i tc hin nhn chi nghip.
10

Nm c o l

gin d l nm c o l trong thin h. nm c o l trong thin h th ng gia cng vi tri v t d gin nhi thin h chi l c h, thin h chi l c nhi thnh v h k trung h.
11

ng chung c

vi tri t tc l gi o tam tng. Th no l gii tr t c? Tri t khng c t tm, thnh nhn khng c t tm, cho nn mi ni tri t bt nhn coi vn vt nh ch rm, thnh nhn bt nhn coi b tnh nh ch rm, thin a bt nhn, d vn vt vi s cu, thnh nhn bt nhn, d bch tnh vi s cu.
12

Tri t hnh s chng v mnh cng

chng v ai. Thnh nhn hnh s chng v mnh cng chng v ai. Hnh s chng v mnh cng chng v ai chnh tht l gii tr. gia thin h, ly thin h lm lng mnh, coi ht thy nh tr th, ti thin h, hp hp v thin h hn k tm, thnh nhn dai hi nhi,
13

chnh tht l c Nhn. Ly o gip cho ngi lnh o, khng ly bo quyn cng bc thin h, d o t nhn ch d, bt d binh cng thin h, gi ci v danh mc mc tr v dc, tm yn tnh, thin h c bnh yn d v danh chi phc, v danh chi phc ph dic tng v dc, bt dc chi tnh, thin h tng t nh,
14

mi chnh

tht l c Ngha. Khng can thip dn s t nhin v t, khng p bc dn s t nhin ngay thng, khng by v dn s t nhin giu c, khng tham lam dn s t nhin tht th, ng v vi nhi dn t ha, ng hiu tnh nhi dn t chnh, ng v s nghi dn t ph, ng v dc nhi dn t phc, 15 cho nn ly ngay thng m tr quc, ly v s m gi

10 11 12 13 14 15

Hn Vn trch t H T Truyn, Chng 1 ca Kinh Dch Hn vn trch t H T Truyn, Chng 1 ca Kinh Dch o c Kinh, H Dng, Lo T o c Kinh, Nhim c, Lo T o c Kinh, Vi Chnh, Lo T o c Kinh, Thun Phong, Lo T

yn thin h, d chnh tr quc . . . d v s th thin h, ph vn vt chi t nhin,

17

16

gip dn t

b ci qu quay v vi t nhin, phc chng nhn chi s qu, d ly thp lm nn, ly hn l gc d tin vi bn, d h vi c ngi trn m dn khng thy nng, trc m dn khng thy ngi, x thng nhi dn bt trng, x tin nhi dn bt hi,
18

mi chnh tht l c L. Bit khng nhc, bit ngng khng

19

nguy, c ci lu bn, tri tc bt nhc, tri ch bt i, kh d trng cu, lm trn vn m dng nh d dang nhng dng mi chng h, c y m dng nh trng rng nhng dng mi khng ht, rt ngay thng m nh cong, rt hay m nh d, rt hng bin m nh p ng, i thnh nhc khuyt k dung bt l, i doanh nhc xung k dng bt cng, i trc nhc khut, i xo nhc chuyt, i bin nhc nt,
20

khng ra ca m bit khp thin h, thy r o tri,

21

bt xut h tri thin h, bt khuy d kin thin o

quay v gc tnh,
22

phc mnh thng hng, ch h cc . . . phc mnh vit hng

mi chnh tht l c Tr. ch in o, quay cung m vn ung dung t ti l nh trong khng xa o tam tng ngoi khng la gii tr t c. Gi o tam tng, gii tr t c l cung cch ca hin thnh. Vit Dch di lng knh minh trit: Tm trung l tri tim nguyn th v v nhim. Vng ngoi l ni lm cho mu ca c Cha chy ra. Ngi c kh nng chuyn ha, em t hm ti tm, t tan trong nh sng, nhng nghing lch tm thi, bng chc v ng ch, tri ngi t dung thng, th gii hot i ng, thing ling v huyn

16 17 18 19 20 21 22

o c Kinh, Thun Phong, Lo T o c Kinh, Thun Phong, Lo T o Dc Kinh, Hu K, Lo T. o c Kinh, Lp Gii, Lo T o c Kinh, Hng c, Lo T o c Kinh, Gim Vin, Lo T o c Kinh, Quy Cn, Lo T

nhim

23

l v tm ni cha tng la nguyn th v v nhim, thn

ngoi cha tng la tn nghim v hin thin. ch c trc ti tm m vn nguyn th v v nhim, vn tn nghim v hin thin l phm hnh ca ng Cha Thnh Thn. Vit Dch di lng knh minh trit: Tm trung l ch v chp, v cu, v sinh, v dit, bt ng, bt d. Vng ngoi l ch khng thc tnh thc tng, ca chp trc, ca trng trng duyn khi, ca huyn ha, ca v minh, ca sinh dit, ca bin nghip lc. Tm trung l th gii ca diu trm tng tr bt ng tn,
24

l i vin cnh tr, l

ng x tc chn, l tuyt thnh kh tr, l bt ng hin qun, l bn lai din mc, l sanditthiko, l akliko, l opanayiko. Vng ngoi l th gii nh mng huyn bo nh, nh l dic nh in, gia h khng, parasamgate,
27 26 25

l hoa m

l l tr vng thc, l ch gate, gate, paragate,

l kh v tp . Tm trung l nh ca Nh Lai.

Vng ngoi l ch hin by vn php. B tt thng tnh thng lng ngay gia chn in o quay cung l v tm ni cha tng la nh Nh Lai, thn ngoi cha tng la Php Gii; l v vn thy r tt c php u huyn ha nn la tm thc phn bit chng thy bn tng nhn, ng, chng sanh, th gi, chng thng, chng ght; l v vn thy r mi hin tng th gian u khng thm, khng bt, khng d, khng sch
28

nn chng la bnh ng tnh tr, chng bung b g,

29

chng nm gi g, chng n, chng i; l v vn thy r th gian nh chim bao m khi lng i bi nn chng la thc ti hin tin, trong huyn cnh hin huyn thn dng huyn php nng huyn phng

23 24 25 26 27 28 29

Th ca H Hng Quc Kinh Th Lng Nghim Kinh Kim Cang Kinh Hoa Nghim Kinh Bt Nh Tm Kinh Bt Nh Tm Kinh Lng Gi

tin cu huyn chng sanh, ty duyn bt bin. Gia th gian m khng b nhng ci kh ca th gian tri buc chnh l qun t ti. Vit Dch di lng knh minh trit: Tm trung l o, vng ngoi l Danh. Danh l ch ca c khng. Khng l tn gi lc khi u tri t, l v, danh thin a chi thy. hu, danh vn vt chi mu.
31 30

C l tn gi lc ny sinh, l

Thnh nhn ly ci khng chim

32

ngng s k diu, ly ci c xem xt s tinh vi, c thng v dc d quan k diu, thng hu dc d quan k hiu. C khng cng hin hu. Thnh nhn khng thin v. Theo o t nhin nn khng c lm, dy o t nhin nn khng c ni, cng mt th vi o, x v vi chi s, hnh bt ngn chi gio.
33

ch c khng thnh nhn

lm khe nc cho ngi kht, thnh vic m khng k cng, thnh cng m khng li, rng tm, no lng, mm ch, cng xng, khin dn khng dm tham, khin k tr khng dm dng th on, thng hay cu ngi nn khng b b ri, thng hay cu vt nn khng b vt i. Thn tuy Danh nhng tm th o. Lng o vn trng khng nn dung cha v cng. Vit Dch di lng knh minh trit: Tm trung l t ca tin thin, vng ngoi l ch ca hu thin. Tin thin th tch tnh nh nhin, bt sanh bt dit. Hu thin th lun lun bin dch v c c bin ha hai chiu: chiu sanh v chiu t.
34

Tm trung l ch ca Thi Cc hin

ni cung V Cc, l hoa khai kin pht; Thi Cc c hin ni cung V Cc th V Cc mi thnh ch huyn ch diu, mi l huyn chi hu huyn
35

Vng ngoi l ch dng chn Thy gip cho Ha minh linh,

30 31 32 33 34 35

o c Kinh, Lo T o c Kinh, Lo T o c Kinh, Lo T o c Kinh, Lo T Dch L Khai Nguyn ca c ng Phng Lo T, thnh gio Cao i. c Lo T

l ni c cng kin hip vi c nhu thun, chn tr linh tri tng hip, chn tnh chn tnh ng kh, cng nhu phi nhau quay v Trung Chnh ch chn Th l ni Mu K hip nhau bin thnh ao khu
36

im hp ni ngoi chi o kin t phc mn

37

chnh ch dng tm ca tin gia. Gia tm trung vi vng bn ngoi ca Vit Dch , l s c th tm li trong mt ch Dch. N hm cha s thng dung v diu dng. N hm cha s t nhin v v ngi. N hm cha mt th gii nh nguyn trong trng thi tng tc hi ha. chnh l Dch. Hiu v sng trong s tng tc hi ha chnh l nn tng ca minh trit VIT.
Nghim li ngha l ca cp ng o tng ng Ng Thng Ph Cp (Nhn, Ngha, L, Tr, Tn) v Ng Hnh Ph Cp (5 hnh vt cht ng ng) ri so vi ngha l cao siu ca cp ng o tng ng Ng Thng Nguyn Thy (Nhn, Ngha, L, Tr, Thnh) v Ng Hnh Nguyn Thy (5 hnh thin vn bt ng ng), khng kh nhn ra mt s khc bit rt ln. Nh ni, Ng Thng Nguyn Thy l ng o tng ng ca Ng Hnh Nguyn Thy. Do khm ph Nhn, Ngha, L, Tr, Thnh trong nhng di ch c nht v ng tin cy nht m nhn loi c c t hai v khai qut m c M Vng i v Kim Mn Quch im chnh l c thm bng chng vt th cng c cho s chnh xc ca m hnh L Thuyt Ng Hnh Nguyn Thy. Quan trng hn l chnh s chnh xc ca nhng sn phm c phc dng t phng php gii m di sn vn ha phi vt th cho thy gi tr

36 37

Trch thnh gio Cao i. c Lo T

ca nhng sn phm vn ha phi vt th c phc dng v ca chnh phng php gii m di sn vn ha phi vt th phc dng nhng sn phm vn ha phi vt th . ng thi n tip tay lm sng t mt S THT m nhiu hc gi cp tin ca Vit Nam ang c chng minh bng nhiu phng php khc nhau, trong c c phng php gii m di sn vn ha phi vt th phc dng sn phm vn ha phi vt th. S THT rt n gin: NN VN MINH VIT C RA NN VN MINH TRUNG HOA. Nh Trng Hi Yn vit T tng trit hc ca dn tc Trung

Quc c ngay t thi Lo T v Khng T, iu ny khng c g nghi ng. M Khng T th ni vi hc tr ca mnh l [ Ta] ch thut li m khng trc tc, [Ta] tin vo o l ca i xa - [Ng] thut nhi bt tc, [Ng] tin nhi hiu c v cng xc nh mt s tht l ngun gc ca vn minh
nm phng Nam, c ghi li trong sch Trung Dung: lung bao

dung, khoan ha gio ha, khng bo th k v o, l sc mnh ca phng Nam, ngi qun t y! Mc gip ci nga, xng pha gio mc, n cht khng chn, l sc mnh ca phng Bc. K cng o .
Tun T cng xc nhn Ng Hnh Nguyn Thy (ng o tng ng ca Ng Thng Nguyn Thy l Nhn, Ngha, L, Tr, Thnh) l m phng theo thi xa. Vy thi xa l thi xa no, nu khng phi l thi ngi Vit c cn lm ch trn vn t Trung Nguyn? Vn minh phng Nam l vn minh ca ai, nu khng l vn minh ca c Vit?

LI KT
Vi bi vit ny, nu c php li 3 iu trong tm tr ngi c th y l 3 iu m chng ta mun li: 1. Phng php gii m di sn vn ha phi vt th phc dng sn phm vn ha phi vt th nhm ti hin li din mo v ci ngun ch

thc ca nn vn ha Vit l mt phng php khng thiu tnh khoa hc v khng thiu gi tr. 2. Nhng sn phm vn ha phi vt th phc dng t di sn vn ha phi vt th c mt gi tr nht nh v phi c nghim tc cng nhn. iu ny cng r hn khi nhng cng trnh phc dng cho thy s tng lin vi nhau v cng c cho nhau thnh mt thnh mt thm dy ca nhng khm ph, phc dng v chng c lin h. 3. Nn vn ha Vit khng phi sinh t nn vn ha Trung Hoa, nhiu bng chng cho thy ngc li. Gi thuyt Dch l ca Vit, m Dng Ng Hnh l ca Vit, H l ca Vit c c s vng chc. V mt khi nhng sn phm vn ha ny l ca Vit th nn vn ha Trung Hoa chc chn khng th no phi sinh ra nn vn ho Vit. Hu ht hng ta khng xa l g vi tranh Mosaic hoc Dot Graphics. Hnh nh trn bc tranh c to thnh bi nhng chm mu sc li ti. Nu ch chm ch nhn cn cnh vo nhng chm nh li ti th ngi xem tranh ch c th thy nhng chm nh li ti khng hn khng km. Mun thc s thy hnh nh v thng ip trn bc tranh th ngi xem tranh phi ng xa hn nhn. Bc tranh din mo v ci ngun vn ho Vit cng khng khc. Mi cng trnh phc dng v khm ph t di sn vn ha phi vt th ch l mt chm nh li ti trong ci tng th m t din mo v ci ngun vn ha Vit. Mi v nhng chm nh dng nh khng ngha, dng nh lc lng, dng nh khng n nhp vo u. Nhng nu nh khng c nhng chm nh nh th th s khng thnh tng th ca bc tranh, khng c bc tranh. Ti hin bc tranh din mo v ci ngun thc s ca mt nn vn ha huyn v ca mt thi (theo ngn ng ca NVTA) cn nhng chm nh nh vy v nhng chm nh cn c t trong mt khung tng th. Hin ang c mt s chm nh v s cn nhiu chm nh nh vy xut hin trong tng lai. Bi vit ny ch l mt c gng khim tn trong n lc t mt s chm trong mt ci khung tng th ri c mt ngy ton th din mo v ci ngun thc s ca mt nn vn ha huyn v s hin r v s tht ny s c cng nhn. iu m mi ngi v mi ngi c th lm

c by gi l ng vi ph nhn nhng chm nh c v cng ng vi ph nhn phng php gii m di sn vn ha phi vt th phc dng sn phm vn ha phi vt th trong n lc ti hin din mo v ci ngun ch thc ca nn vn ha Vit. Di iu kin khc nghit ca a d v lch s lm cho nhng chng tch vt th mong manh kh c th tn ti, con ng phc dng sn phm vn ha phi vt th t di sn vn ha phi vt th c l l con ng khng thiu khn ngoan. Mi cng trnh c th ch l mt con kin t ti trong con mt ca nhng khoa hc gia chnh thng v d dng b cho chm xung nhng mt khi s lng kin c th kt ni nhau thnh mt b kin chuyn ch ni s tht v ci ngun vn ha Vit th lc kin s khng cn l kin.