Cc hp cht hu c c nit

Cc hp cht nitro

1. Cu to L dn xut thu c khi th nguyn t H trong phn t hirocacbon bng nhm nitro -NO2. Cng thc chung c dng R(NO2)n, vi n 1. Trong phn t ca hp cht nitro c mi lin kt trc tip gia 2 nguyn t C - N v nguyn t N c ho tr IV. Cng thc cu to c biu din:

V d:

2. Tnh cht vt l Cc hp cht nitro l nhng cht rn hoc lng, t tan trong nc. 3. Tnh cht ho hc a) Nhiu hp cht nitro km bn, khi un nng hoc va chm c th b phn tch v t bc chy, phn ng chy khng cn oxi ngo i.

Do nhiu cht c dng lm thuc n, thuc sng nh iamit (nitroglixerin), TNT (trinitroluen). b) Khi b kh bi hiro mi sinh th bin thnh amin. V d:

4. iu ch Cc hp cht nitro c iu ch bng phn ng nitro ho cc hirocacbon. - Cc hirocacbon no mch h:

- Cc hirocacbon thm:

Amin

1. Cu to Amin l dn xut ca NH3 khi thay th mt hay nhiu nguyn t H bng gc hirocacbon. Cng c th xem amin nh dn xut ca hirocacbon khi thay th nguyn t H bng nhm NH2. - Phn loi: bc ca amin:

Ty theo s nhm NH2 ta c monoamin, iamin, V d:

- Trong phn t amin (ging trong phn t NH3), nguyn t N c 1 cp electron khng phn chia.

V th amin c kh nng kt hp proton (H+), th hin tnh baz. Nu R l gc no mch h, c khuynh hng y electron, lm tng in tch m N, lm tng kh nng kt hp H+, ngha l lm tng tnh baz. Amin bc cao c tnh baz mnh hn amin bc thp. Nu R l nhn benzen, c khuynh hng ht electron, ngc li lm gim tnh baz ca amin (tnh baz yu hn NH3) 2. Tnh cht vt l a) Cc amin mch h: Nhng cht n gin nht (CH3 - NH2, C2H5 - NH2) l nhng cht kh, tan nhiu trong nc, c mi c trng ging NH3. Khi khi lng phn t tng dn, cc amin chuyn dn sang lng v rn, tan trong nc cng gim dn. V d. Cht : Nhit si CH3CH2, (CH3)2NH, C2H5NH2, C2H4(NH2)2 -6,3oC +6,9oC +16,6oC +116,5oC

b) Cc amin thm: l nhng cht lng hoc cht tinh th, c nhit si cao, mi c trng, t tan trong nc. 3. Tnh cht ho hc Ni chung amin l nhng baz yu, c phn ng tng t NH3. a) Tnh baz - Cc amin mch h tan c trong nc cho dung dch c tnh baz.

Do lm qu c mu xanh. - Anilin (C6H5 - NH2) v cc amin thm khc do tan t trong nc, khng lm xanh giy qu. - Phn ng vi axit to thnh mui.

Cc mui ca amin l cht tinh th, tan nhiu trong nc. Khi cho cc mui ny tc dng vi kim mnh li gii phng amin.

b) Cc iamin: Cc iamin c th tham gia phn ng trng ngng vi cc iaxit to thnh polime (xem phn iaxit) c) Amin thm: - Nhm NH2 c nh hng hot ho nhn thm v nh hng th vo v tr o-, p-. V d:

- Do nh hng ca nhm NH2, tnh bn ca nhn benzen gim xung, d b oxi ho (v d bng hn hp K2Cr2O7 + H2SO4) cho nhiu sn phm khc nhau. V d:

4. iu ch a) Kh hp cht nitro bng hiro mi sinh:

b) Phn ng gia NH3 vi R - X (X = Cl, Br, I)

Phn ng c th tip tc cho amin bc cao:

c) Phng php Sabatie

5. Gii thiu mt s amin a) Metylamin CH3 - NH2 L cht kh, c mi ging NH3, tan nhiu trong nc, trong ru v ete. b) Etylamin C2H5 - NH2 L cht kh (nhit si = 16,6oC), tan v hn trong nc, tan c trong ru, ete. c) Hecxametyliamin H2N - (CH2)6 - NH2:

- Anbumin: Gm mt s protein tan trong nc, khng kt ta bi dung dch NaCl bo ho nhng kt ta bi (NH4)2SO4 bo ho. ng t khi un nng. C trong lng trng trng, sa. - Globulin: Khng tan trong nc, tan trong dung dch mui long, ng t khi un nng. C trong sa, trng. - Prolamin: Khng tan trong nc, khng ng t khi un si. C trong la m,ng. - Gluein: Protein thc vt tan trong dung dch kim long. C trong thc go. - Histon: Tan trong nc v dung dch axit long. - Protamin: L protein n gin nht. Tan trong nc, axit long v kim. Khng ng t khi un nng. b) Cc protein phc tp: Cu to t protein v cc thnh phn khc khng phi protein. Khi thu phn, ngoi aminoaxit cn c cc thnh phn khc nh hiratcacbon, axit photphoric. Protein phc tp c chia thnh nhiu nhm. - Photphoprotein: c cha axit photphoric. - Nucleoprotein: trong thnh phn c axit nucleic. C trong nhn t bo ng, thc vt. - Chromoprotein: c trong thnh phn ca mu. - Glucoprotein: trong thnh phn c hiratcacbon. - Lipoprotein: trong thnh phn c cht bo. 4. S chuyn ho protein trongg c th.

- Protein l mt thnh phn quan trng nht trong thc n ca ngi v ng vt ti to cc t bo, cc cht men, cc kch thch t, xy dng t bo mi v cung cp nng lng. Khi tiu ho, u tin protein b thu phn (do tc dng ca men) thnh cc polipeptit (trong d dy) ri thnh aminoaxit (trong mt) v c hp th vo mu ri chuyn n cc m t bo ca c th. Phn ch yu ca aminoaxit ny li c tng hp thnh protein ca c th. Mt phn khc tng hp cc hp cht khc cha nit nh axit nucleic, kch thch tMt phn b phn hu v b oxi ho cung cp nng lng cho c th. - ng thi vi qu trnh tng hp, trong c th lun xy ra qu trnh phn hu protein qua cc giai on to thnh polipeptit, aminoaxit ri cc sn phm xa hn, nh NH3, ure O = C(NH2)2 to thnh CO2, ncQu trnh tng hp protein tiu th nng lng, qu trnh phn hu protein gii phng nng lng. 5. ng dng ca protein - Dng lm thc n cho ngi v ng vt. - Dng trong cng nghip dt, giy dp, lm keo dn. - Mt s protein dng ch to cht do (nh cazein ca sa).