NH HNG CHN ON TRC BNH NHN HN M

I. NH NGHA Hn m l tnh trng khng p ng trc cc kch thch, y l tnh trng ri lon thc v s thc tnh, m bng cc kch thch ngi ta khng lm bnh nhn phc hi c tr li trng thi bnh thng. II. PHN TCH CC C IM CA TRIU CHNG * nh gi mc su ca tnh trng hn m theo phn loi c in: Cc giai on hn m c nh gi khc nhau, khng r rng v d gy sai st, nn trnh cch nh gi ny loi tr trng hp hn m do ng c thuc gy ng - I: Hn m nh (ln ln): Lm theo lnh n gin. - II: (L m): Hn m cn phn ng: Phn ng thc tnh v nhn mt khi kch thch au, cn phn x bo v thch hp vi kch thch au. - III: Hn m su: Khng c phn ng hay p ng vn ng khng tng ng vi kch thch au (dui cng mt v hay mt no), phn x gic mc mt. - IV: Hn m qu giai on: cht no. * nh gi mc hn m theo thang im Glasgow: Cho php lng ha tnh trng hn m. M mt: Bnh thng 4 im Khi gi to 3 im

Khi kch thch au 2 im Khng p ng 1 im p ng vi li ni: ng 5 im Ln ln 4 im Khng thch hp 3 im Khng hiu ni g 2 im Khng tr li 1 im p ng vn ng: Theo lnh 6 im C nh khu 5 im Gt ng khi gy au 4 im Bng co chi (mt v) 3 im Bng dui chi (mt no) 2 im Khng p ng 1 im Tnh: 15 im; hn m su: 3 im. Mt bnh nhn chn thng s no ang tnh t nhin im Glasgow gim xung cn 7-8 im phi ngh ti t mu ngoi mng cng e da tt no, cn can thip ngoi khoa ngay. Bng im Glasgow khng dng tin lng cho bnh nhn ng c thuc an thn

III. KHM LM SNG * Cch xut hin: Dn dn hay t ngt. Hn m xut hin t ngt bnh nhn ln tui gi tai bin mch no. * Ln u hay ti pht nhiu ln: Ti pht nhiu ln: Hn m sau cn ng kinh ton th, do h ng huyt bnh nhn c khi u tit insulin (insulinome) * Hon cnh xut hin hn m: => Sau mt thi gian st: Cn nguyn nhim khun thn kinh, st rt c tnh => Sau chn thng s no => Sau dng mt s thuc (thuc ng, morphin, thuc h ng huyt). => C mt bnh l nn ni khoa (x gan, suy thn, tiu ng, tng huyt p). => C mu thun, vng mc * Kiu h hp => Kiu Cheyne-stokes: Hn m chuyn ho, tt no vng trn lu tiu no => Kiu Kussmaul: Do nhim toan nng => Tng thng kh: Toan chuyn ho, suy h hp, tn thng thn no cao => Ri lon nhp th vi cn ngng th * Kch thc ng t v phn x vi nh sng + ng t gin v c nh mt bn: => Tt kt hi hi m thu thi dng. + ng t co nh song cn phn x tt => Ng c morphin, thuc gy ng

=> Bnh no chuyn ha + ng t c kch thc trung bnh: => Tn thng no gia => Tt no trung gian + ng t gin to c nh c hai bn: => Bnh no do thiu oxy nng v ko di => Ng c thuc gy gin ng t: Scopo/amin, atropin, methy/ gieo/ * Chuyn ng ng b ca hai mt: + Du hiu lin hp 2 mt => Du hiu mt bp b: (Test mt-no): Ch thc hin khi khng c tn thng ct sng c bng cch quay u bnh nhn nhanh sang 2 bn hay theo chiu ln- xung. Nu h thng thn no khng b tn thng, 2 mt s chuyn ng ng b v theo hng ngc li vi hng quay u. => Test mt- tin nh: p dng khi nghi ng chn thng c bng cch bm 10-50 ml nc lnh vo ng tai ngoi, s thy hai mt chuyn ng ng b v pha tai c bm nc lnh. + Du hiu quay mt quay u: C hai mt nhn sang mt bn + quay u sang cng bn: => Tn thng cu no hay thu trn. * Cc triu chng thn kinh thc th khc + Ri lon tinh thn: St rt c tnh hay hn m gan + Cc ng tc bt thng v cn co git

+ Lit na thn hay lit cc dy thn kinh s (lit mt) + Hi chng mng no * Du hiu ton thn + C th pht hin c mt bnh ni khoa gy hn m nh: X gan, suy thn... + Bng chng gi chn thng s no nh: Rch da, bm mu quanh hc mt, chy mu tai.... + St: + Tng huyt p * Ph no v tt no: + Tng p lc ni s: au u, bun nn, nn, tng huyt p, nhp chm, ph gai th, lit dy VI, tt im Glasgow + Tt no trung gian: Nhp th Cheyne- Stokes + ng t hai bn co nh + Tt hi hi m thu thi dng: Gin ng t mt bn + Lit na ngi bn i din + Tt hnh nhn tiu no: t ngt ngng th trc khi c ngng tim * Bi nhim phi * Lot do t bnh nhn nm lu IV. XT NGHIM * Ti nh: ng mu mao mch nu c iu kin. * Ti bnh vin:

+ XN c bn: => Sinh ho mu: ng mu, in gii , ur, creatinin => Cy mu nu st, k sinh trng st rt nu vng dch t => o cc cht kh trong mu ng mch => Tm c cht trong dch d dy, nc tiu: thuc, ru, cht c nghi vn. Chc nng gan. + Chp CT scan s no + Chc dch no ty: Khi c hi chng mng no + nhim khun. Chng ch nh khi c ph no + in no : Gi trong hn m gan ng c barbituric V. CHN ON PHN BIT * Ngt: Cht lm sng trong thi gian ngn, tim vn cn p * Hi chng kho trong (Locked in syndrome): Lit vn ng hon ton t chi * Cn Hysteria: Khng tip xc vi ngoi cnh, mt chuyn ng trong h mt VI. CC NGUYN NHN GY HN M THNG GP * Cn nguyn r rng, hin nhin + Sau chn thng s no + Giai on hp hi ca tt c cc bnh l nng * Hn m c triu chng thn kinh ch im + Lit na thn: => Tai bin mch mu no

=> Xut huyt no: Ngi tr do d dng mch mu no ngi gi c tin s tng huyt p: Xut huyt no do tng huyt p. => Nhn no: Nht l nhn no tin trin => Tc mch no: Lon nhp hon ton, vim ni tm mc nhim khun, . . . . + Hi chng mng no: => Chy mu mng no: Xut huyt di nhn: Khi khng km lit na thn, chy mu no- mng no: ging nh chy mu no. => Vim mng no: Chc nc no tu l bin php quan trng. * C cn co git + Km st: => Vim no: St nh hay st rt cao (ri lon thn kinh thc vt) => C tnh cht dch t => Nc no tu c th bnh thng => Chn on da trn lm sng v chp CT scan no. => Tc tnh mch no: Thng do t cu, bnh nhn st cao, co git v c nhim khun ngoi no nh da, mt, tiu khung + Khng km st => Cn ng kinh: Cn git in hnh, trng thi hong hn sau cn, tin s c cc git tng t. => Hn m do h ng huyt: C th thy du hiu bo hiu nh bn rn chn tay, cn co, km tng phn x gn xng, du hin b thp hai bn, hon cnh gi nh ang iu tr thuc h ng huyt. iu tr th bng glucose hay tim glucagon: Bnh nhn tnh li.

=>Sn git: Bnh nhn c thai 3 thng cui, tng huyt p, protein niu, soi y mt trong cn git c th thy xut huyt xut tit vng mc hay ph gai th =>Tng p lc ni s v ph no: Du hiu tng p lc ni s, soi y mt c th thy ph gai th, chp CTScan no thy lch ng gia. Cn tm nguyn nhn (u no hay p xe no.... ) => St rt c tnh: Bnh nhn vng dch t, c cn st rt in hnh .Cn lm tiu bn git c v git n tm k sinh trng st rt. iu tr c hiu ngay bng quinin hay artesunat truyn tnh mch. * Hn m chuyn ho: => Hn m do tiu ng: Nhim toan cetn thng gp bnh nhn tiu ng type 1 , hn m tng p lc thm thu mu thng gp bnh nhn tiu ng type 2. => Hn m do cc bnh ni tit khc: Suy gip, suy thng thn => Hn m do ri lon nc v in gii nng: H natri mu, tng calci mu => Hi chng ur mu cao: Du hiu suy thn mn, nhim toan nng, vim mng ngoi tim, m v creatinin mu tng cao. => Hn m gan: tnh trng tin hn m vi ri lon thc, du hiu cnh chim v (flapping tremor), biu hin suy t bo gan. Xt nghim c tng amoniac mu. => Hn m vi tt huyt p nng: Tnh trng sc nng => Hn m vi biu hin suy h hp: Tng CO2 mu, gim oxy mu nng. => Hn m do ng c thuc ng: Bnh nhn tr khng c tin s bnh l c bit, hn m xy ra t ngt, c th thy tang vt li. Thng l mt hn m yn tnh. Xt nghim c cht tm cht gy c (nh lng CO, thuc nghi vn, nng alcol mu). Th dng mt s thuc chng c c hiu. VII. PHC XTR CP CU

* Duy tr chc nng sng: m bo thng thong ng h hp trn, t canun Guedel, th oxy, iu tr sc, m bo huyt ng n nh, cho bnh nhn nhp vin, vo khoa cp cu hay hi sc. * Bt ng c nu nghi vn chn thng c ti khi loi tr chc chn, vn chuyn trn vn cng, khi cn di chuyn bnh nhn dng phng php mc tha * t t th thch hp: + T th nm nghing an ton khi nghi vn ng c thuc ng. + T th u cao 30 khi nghi tng p lc ni s. + T th u thp khi nghi tt hnh nhn tiu no. * p dng ti ch mt s phc : + Vitamin B1 100 mg tim bp hay tnh mch, sau truyn glucose (1g/kg). + Naloxon 0,4-2mg tim bp, tnh mch hay cho trc tip qua ng ni kh qun. + Anexat 0,2 mg tim tnh mch nhanh, nhc li nu cn, ti tng liu 1 mg.