Elektrotehni cki fakultet Univerzitet u Sarajevu Logi cki dizajn Predmetni nastavnik: V. prof. dr.

Novica Nosovi c Asistenti: Du sanka Bo skovi c i Amila Akagi c

Lab. vje zba 0: Brojni sistemi, 2 komplement kod, IEEE 754 standard i BCD
1 Pretvaranje broja iz decimalnog zapisa u binarni zapis

Za predstavljanje decimalnog broja u odgovaraju ci binarni broj mogu se koristiti dvije metode: metoda pored enja koja poredi tra zeni broj sa prvim manjim brojem koji je stepen dvojke sve dok rezultat nije jednak 1 ili 0. metoda uzastopnog djeljenja koja decimalni broj dijeli brojem 2 sve dok rezultat djeljenja nije jednak nuli. Primjer 1. Decimalni broj 123 pretvoriti u odgovaraju ci binarni broj metodom pored enja. 123 - 64 ----59 - 32 ----27 - 16 ----11 - 8 ----3 - 2 ----1 = 26

= 25

= 24

= 23

= 21 = 20

Stepeni dvojke predstavljaju poziciju u binarnom broju na cijem se mjestu nalazi broj jedan. Kao sto se vidi iz datog primjera na pozicijama 6, 5, 4, 3, 1 i 0 nalazi se broj 1, stoga se decimalni broj 123 binarno predstavlja kao: 1 1 1 1 0 1 1 - - - - - - 6 5 4 3 2 1 0

Primjer 2. Decimalni broj 197 pretvoriti u odgovaraju ci binarni broj metodom uzastopnog djeljenja. 197 98 49 24 12 6 3 1 / / / / / / / / 2 2 2 2 2 2 2 2 = = = = = = = = 98 49 24 12 6 3 1 0 (+ (+ (+ (+ (+ (+ (+ (+ 1) 0) 1) 0) 0) 0) 1) 1) | | | | | | | | ^

Broj se binarno predstavlja tako da se ostaci djeljenja pro citaju obrnutim poretkom, pa se tako broj 197 predstavlja kao 11000101 u binarnom brojnom sistemu. Zadaci za vje zbu: 1. 69 2. 238 3. 879 4. 1456 5. 17 6. 619 7. 1111 8. 189 9. 2009

Pretvaranje broja iz binarnog zapisa u decimalni zapis

Broj u binarnom zapisu se pretvara u decimalni sabiranjem odgovaraju cih stepena dvojke, tj. onih stepena koji odgovaraju poziciji cifre u binarnom broju na cijem mjestu se nalazi cifra 1. Mno zenje sa cifrom 0 ce dati nulu, pa se stoga zanemaruju stepeni dvojke na cijoj poziciji u binarnom broju je 0. Ova metoda je poznata kao metoda uzastopnog mno zenja. Primjer 3. Binarni broj 1001111010 pretvoriti u odgovaraju ci decimalni broj. 1 0 0 1 1 1 1 0 1 0 - - - - - - - - - 9 8 7 6 5 4 3 2 1 0 Na osnovu pozicija cifri u datom binarnom broju decimalna reprezentacija broja mo ze se dobiti sabiranjem stepena dvojke onih cifri cija vrijednost u binarnom broju je 1, a ciji stepen odgovara poziciji cifre u broju: 29 + 26 + 25 + 24 + 23 + 21 = 512 + 64 + 32 + 16 + 8 + 2 = 634 Zadaci za vje zbu: 1. 10 2. 1010 3. 111011 4. 10000101 5. 111010011 6. 11111011001 7. 10100100100110 8. 1110100001001000 9. 1101111000011100010

Pretvaranje broja iz decimalnog zapisa u heksadecimalni zapis

Heksadecimalni sistem ima 16 cifara, tj. osnovicu 16. Za cifre od 0 do 9 koriste se cifre iz decimalnog brojnog sistema, dok se za cifre od 10 do 16 koristi sest slova abecede: A, B, C, D, E i F. Odgovaraju ce cifre heksadecimalnog sistema su prikazane u tabeli 1 zajedno sa decimalnim i binarnim zapisom. Hex 0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 A B C D E F Dec 0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 Bin 0000 0001 0010 0011 0100 0101 0110 0111 1000 1001 1010 1011 1100 1101 1110 1111

Tabela 1: Cifre heksadecimalnog sistema sa decimalnim i binarnim zapisom. Broj u decimalnom zapisu se pretvara u heksadecimalni zapis sli cno kao sto se decimalni broj pretvara u binarni, samo se ovog puta za osnovicu uzima broj 16, tj. decimalni broj se dijeli sa 16 sve dok rezultat djeljenja nije jednak 0. Primjer 4. Decimalni broj 287 pretvoriti u odgovaraju ci heksadecimalni broj. 287 / 16 = 17 (+ 15) | 17 / 16 = 1 (+ 1) | 1 / 16 = 0 (+ 1) | ^ Broj se heksadecimalno predstavlja tako sto se ostaci djeljenja pro citaju obrnutim poretkom, pa se tako broj 287 predstavlja kao 11F u heksadecilanom brojnom sistemu. Primjer 5. Decimalni broj 4660 pretvoriti u odgovaraju ci heksadecimalni broj. 4660 / 16 = 291 (+ 4) | 291 / 16 = 18 (+ 3) | 18 / 16 = 1 (+ 2) |

1 / 16 =

0 (+ 1) | ^

Broj se heksadecimalno predstavlja kao 1234. Zadaci za vje zbu: 1. 59 2. 445 3. 781 4. 1256 5. 123 6. 4506 7. 1111 8. 10011 9. 2009

Pretvaranje broja iz heksadecimalnog zapisa u decimalni zapis

Broj se iz heksadecimalnog zapisa pretvara u decimalni zapis tako sto se svaka vrijednost cifre u broju mno zi sa te zinskim faktorom broja i tako dobijene vrijednosti saberu. Primjer 6. Heksadecimalni broj CAFE pretvoriti u odgovaraju ci decimalni broj. C*163 + A*162 + F*161 + E*160 = 12*4096 + 10*512 + 15*16 + 14*1 = 54526 Zadaci za vje zbu: 1. 62 2. E 8 3. ABC 4. 78F 5. 123 6. 271B 7. 1111 8. 10011 9. 6EEBA

Heksadecimalni i binarni zapis broja

Broj se iz heksadecimalnog zapisa ne pretvara u binarni zapis, nego se svaka cifra heksadecimalnog broja zamijeni sa odgovaraju cim nizom bita, sto se mo ze vidjeti i iz tabele 1. Primjer 7. Predstaviti heksadecimalni broj EFAC u odgovaraju ci binarni zapis. Rezultat je broj 1110111110101100 koji se dobije nakon sljede cih izmjena: E| F| A| C| 1110| 1111| 1010| 1100| Primjer 8. Predstaviti binarni broj 111010100010110101101 u odgovaraju ci heksadecimalni broj. Dati binarni broj se sa desne na lijevu stranu grupi se u grupe po cetiri bita i na osnovu dobijenih vrijednosti u zamijeni odgovaraju cim zapisom u heksadecimalnom brojnom sistemu. Rezultat ove zamjene je broj 1D45AD, a postupak je prikazan ispod.

1| 1101| 0100| 0101| 1010| 1101| 1| D| 4| 5| A| D| Zadaci za vje zbu: 1. AE16 2. 56816 3. 1C 3416 4. 111116 5. 110111012 6. 111010101110110102 7. 110110001000010100112 8. AF 78EF F 116 9. F F C 12E 416

Pretvaranje broja iz decimalnog zapisa u oktalni zapis

Broj se iz decimalnog brojnog sistema pretvara u oktalni brojni sistem uzastopnim djel jenjem sa 8 sve dok ostatak dijeljenja nije jednak 0. Citanje ostataka dijeljenja obrnutim poretkom predstavlja dati broj u oktalnom brojnom sistemu. Primjer 9. Decimalni broj 2564 pretvoriti u odgovaraju ci oktalni zapis. 2564 320 40 5 / / / / 8 8 8 8 = 320 (+ 4) | = 40 (+ 0) | = 5 (+ 0) | = 0 (+ 5) | ^

Decimalni broj 2564 se u oktalnom brojnom sistemu predstavlja kao 5004. Zadaci za vje zbu: 1. 1210 2. 56810 3. 89210 4. 156910 5. 215610 6. 560010 7. 2456910 8. 8056910 9. 14056610

Pretvaranje broja iz oktalnog zapisa u decimalni zapis

Na osnovu pozicija cifara u oktalnom broju decimalna reprezentacija broja dobija se mno zenjem vrijednosti svake cifre sa odgovaraju cim te zinskim faktorom broja, te sabiranjem tako dobijenih vrijednosti. Postupak pretvorbe broja dat je u sljede cem primjeru. Primjer 10. Oktalni broj 75623 pretvoriti u odgovaraju ci decimalni broj. 7*84 + 5*83 + 6*82 + 2*81 + 3*80 = 7*4096 + 5*512 + 6*64 + 2*8 + 3*1 = 31635

Oktalni broj 75623 se u decimalnom brojnom sistemu predstavlja kao 31635.

Zadaci za vje zbu: 1. 128 2. 5678 3. 6528 4. 15678 5. 21568 6. 56008 7. 245638 8. 605678 9. 1405668

Oktalni i binarni zapis broja

Broj se iz oktalnog zapisa ne pretvara u binarni zapis, nego se svaka cifra oktalnog zapisa zamijeni sa odgovaraju cim nizom bita, sto se mo ze vidjeti i iz tabele 2. Dec 0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 Okt 0 1 2 3 4 5 6 7 10 11 12 13 14 15 16 17 Bin 000 001 010 011 100 101 110 111 001000 001001 001010 001011 001100 001101 001110 001111

Tabela 2: Cifre oktalnog sistema sa decimalnim i binarnim zapisom. Primjer 11. Predstaviti oktalni broj 546327 u odgovaraju ci binarni zapis. Rezultat je broj 101100110011010111 koji se dobije nakon sljede cih izmjena: 5| 4| 6| 3| 2| 7| 101| 100| 110| 011| 010| 111| Primjer 12. Predstaviti binarni broj 110100011100100111111 u odgovaraju ci oktalni zapis. Dati binarni broj se sa desne na lijevu stranu grupi se u grupe po tri bita i na osnovu dobijenih vrijednosti zamijeni odgovaraju cim zapisom u oktalnom brojnom sistemu (vidi tabelu 2). Rezultat ove zamjene je broj 6434477, kao sto je prikazano ispod. 110| 100| 011| 100| 100| 111| 111| 6| 4| 3| 4| 4| 7| 7|

Zadaci za vje zbu: 1. 708 2. 1118 3. 23358 4. 566428 5. 1110001012 6. 1101110001010112 7. 1110100011000000002 8. 7700214568 9. 1134538

Oktalni i heksadecimalni zapis broja

Broj se iz heksadecimalnog zapisa predstavlja u oktalnom zapisu tako sto se prvo pretvori u binarni, a zatim se primijeni postupak pretvaranja binarnog zapisa u oktalni. Veoma sli can postupak se primjenjuje i za predstavljanje broja iz oktalnog zapisa u heksadecimalni zapis, i to tako sto se broj prvo pretvori u binarni, a zatim se primijeni postupak pretvaranja binarnog zapisa u heksadecimalni. Primjer 13. Predstaviti oktalni broj 2157635 u odgovaraju ci broj u heksadecimalnom zapisu.

2| 1| 5| 7| 6| 3| 5| 010| 001| 101| 111| 110| 011| 101| ----------------------------------0| 1000| 1101| 1111| 1001| 1101| 8| D| F| 9| D|

<- oktalno <- binarno (grupe od 3 bita) <- binarno (grupe od 4 bita) <- heksadecimalno

Primjer 14. Predstaviti heksadecimalni broj AABBEE u odgovaraju ci broj u oktalnom zapisu.

A| A| B| B| E| E| 1010| 1010| 1011| 1011| 1110| 1110| ---------------------------------------101| 010| 101| 011| 101| 111| 101| 110| 5| 2| 5| 3| 5| 7| 5| 6| Zadaci za vje zbu: 1. 108 2. 10108 3. 22348 4. 456638 5. 176AE16 6. AF F 7F F16

<- heksadecimalno <- binarno (grupe od 4 bita) <- binarno (grupe od 3 bita) <- oktalno

7. 5631777616 8. AAAAAAAA16 9. 4598332175616

(a) za 4-bitne brojeve

(b) za n-bitne brojeve

Slika 1: Gra cki prikaz 2 komplement koda

10

Predstavljanje brojeva u 2 komplement kodu

Pozitivni binarni brojevi kada se predstavljaju u 2 komplement kodu (2kk) ne trpe nikakve promjene; jedino se treba voditi ra cuna da li mogu biti zapisani u odred enom formatu obzirom na najzna cajniji bit mora biti 0 (tako npr. broj 128 se ne mo ze zapisati na bajtu u 2kk). Negativni brojevi se predstavljaju kao dvojkini komplementi binarno predstavljene svoje apsolutne vrijednosti. Jednom prihva ceni format binarnog broja (broj bita) se ne smije proizvoljno mijenjati ni smanjivati, ni pove cavati. Promjena formata je mogu ca samo kada se zeli pove cati format zapisa ali se tada mora izvr siti kopiranje vrijednosti najzna cajnijeg bita orginalnog formata u sve dodatne bite novog formata: Orginalno 4-bita 0010 1000 Pro sirenje na 5-bita 00010 11000 Pro sirenje na 8-bita 00000010 11111000

Pravila

Tabela 3: Cifre heksadecimalnog sistema sa binarnim i decimalnim zapisom. Postupak za dobivanje 2 komplementa binarnog broja: Odredi se 1 komplement broja: Sve cifre binarnog broja se predstave komplementarnim vrijednostima (0 postaju 1, a 1 postaju 0) Dobijeni 1 komplement broja se uve ca za 1.

Primjer 15. Napisati sljede ce brojeve u 2 komplement kodu na formatu 8 bita: Decimalni broj 12 -12 -18 -20 -128 127 -75 88 Binarni zapis (8 bita) 0000 1100 0000 1100 0001 0010 0001 0100 1000 0000 0111 1111 0100 1011 0101 1000 1kk 1111 1110 1110 0111 0011 1101 1011 1111 1111 1110 1110 1000 2kk 0100 1110 1100 0000

1011 0100 1010 0111

1011 0101 1010 1000

Tabela 4: Primjer predstavljanja decimalnih brojeva u 2kk.

Sabiranje dva broja razli citog predznaka uvijek daje ta can rezultat: 1001 0101 ---1110 1101 0111 ---0100 --> --> -7 +5 ----> -2 -3 +7 ----> 4

--> -->

Med utim treba voditi ra cuna prilikom prekora cenja formata binarnog broja sabiranjem dva broja. 1001 1100 1110 0011 ----------1 0111 1111 0110 0100 0110 0100 ---------1100 1000 --> --> -100 - 29 ----/-> -129 (binarna reprezentacija rezultata nije -129)

--> -->

100 100 ----/-> 200 (najzna cajniji bit nije 0, pogledati pravila)

Zadaci za vje zbu: Zadatak 1: Popunite sljede cu tabelu tako da su brojevi u istoj koloni zapisani u istom brojnom sistemu i u istom formatu, a da brojevi u istom redu predstavljaju istu vrijednost. Ako zadati broj nije mogu ce predstaviti u zadatom formatu napi site nemogu ce. Decimalni broj 35 Binarni zapis (8 bita) 1kk 1101 0001 0111 0111 -90 71 1100 0000 0111 1000 1100 0111 Tabela 5: Popunite tabelu odgovaraju cim vrijednostima. Zadatak 2: Odredite za koje parove brojeva bi do slo do gre ske ako se sabiraju u 2 komplement kodu na najmanjem broju potrebnih bita. Ako zadati broj nije mogu ce predstaviti u zadatom formatu uz dobivenu binarnu reprezentaciju broja napi site nemogu ce. Decimalni broj 5 i -56 4 i 120 -200 i -313 59 i 120 -39 i -58 156 i -29 -19 i -129 87 i 41 Rezultat Komentar 2kk

Tabela 6: Popunite tabelu odgovaraju cim vrijednostima.

11

Predstavljanje decimalnih brojeva u IEEE 754 formatu

Jednostruka preciznost IEEE 754 format jednostruke preciznosti zahtjeva 32bitnu rije c od 0 do 31 bita slijevo na desno. Prvi bit deni se predznak broja, 0 za + 1 za -, zatim slijedi 8 bita eksponenta, te 23 bita mantise.

Z EEEEEEEE MMMMMMMMMMMMMMMMMMMMMMM 0 1 8 9 31 Dvostruka preciznost IEEE 754 format dvostruke preciznosti zahtjeva 64bitnu rije c od 0 do 63 bita slijevo na desno. Prvi bit deni se predznak broja, 0 za + 1 za -, zatim slijedi 11 bita eksponenta, te 52 bita mantise.

Z EEEEEEEEEEE MMMMMMMMMMMMMMMMMMMMMMMMMMMMMMMMMMMMMMMMMMMMMMMMMMMM 0 1 11 12 63 Primjer 16. Odrediti kako se decimalni broj 6.125 predstavlja u formatu brojeva IEEE 754 jednostruke preciznosti. Rezultat prika zite binarno i heksadecimalno. Decimalni broj 6 se binarno predstavlja kao 110. Decimalno .125 je 1/8 ili binarno .001. Slijedi da se decimalni broj 6.125 binarno predstavlja kao 110.001. Ovaj broj treba normalizirati i on se nakon normalizacije mo ze predstaviti kao 1.10001 22 . Eksponent se predstavlja u EXCESS-127 kodu, pa se stvarna vrijednost ekponenta 2 mora sabrati sa 127, nakon cega se dobije vrijednost 129 koja se neozna ceno na 8-bita predstavlja kao: 10000001. Broj je pozitivan, sto zna ci da je vrijednost predznaka 0. Iz navedenog se broj 6.125 u IEEE 754 formatu jednostruke preciznosti predstavlja kao: 0 10000001 10001000000000000000000 (binarno) 0 1 8 9 31 -------------------------------------------------0100| 0000 | 1100| 0100| 0000| 0000| 0000| 0000| 4| 0 | C| 4| 0| 0| 0| 0| -------------------------------------------------0x40C40000 (hex) Nakon normalizacije vrijednost prije binarnog zareza je uvijek 1 i taj bit se naziva sakriveni bit. Na ovaj bit treba voditi ra cuna prilikom konverzije broja iz IEEE 754 formata u decimalni broj. Primjer 17. Odrediti decimalne vrijednosti brojeva predstavljenih u IEEE 754 formatu jednostruke preciznosti:

 0xBE60000 0xBED0000 1. 0xBE60000 0xBE600000 (hex) -------------------------------------------------B| E | 6| 0| 0| 0| 0| 0| 1011| 1110 | 0110| 0000| 0000| 0000| 0000| 0000| -------------------------------------------------1 01111100 11000000000000000000000 (binarno) 0 1 8 9 31 Bit znaka je 1 sto zna ci da je rije c o negativnom broju. Vrijednost eksponenta je 01111100, sto u decimalnoj notaciji predstavlja broj 124. Ovaj broj se u EXCESS-127 kodu predstavlja kao 124 - 127 = -3. Vrijednost mantise je 1.11, tj. heksadecimalni broj 0xBE600000 predstavlja broj 1.11 23 u binarnoj notaciji. Ako se pomjeri binarna ta cka tako da se rije simo eksponenta dobije se 0 broj 0.00111 2 . Konverzija u decimalni brojni sistem: 23 + 24 + 25 = 1/8 + 1/16 + 1/32 = 4/32 + 2/32 + 1/32 = 7/32 Heksadecimalni broj 0xBE600000 predstavlja se kao -0.21875 u decimalnom brojnom sistemu. 2. 0xBED0000 0xBED00000 (hex) -------------------------------------------------B| E | D| 0| 0| 0| 0| 0| 1011| 1110 | 1101| 0000| 0000| 0000| 0000| 0000| -------------------------------------------------1 01111101 10100000000000000000000 (binarno) 0 1 8 9 31 Bit znaka je 1 sto zna ci da je rije c o negativnom broju. Vrijednost eksponenta je 01111101, sto u decimalnoj notaciji predstavlja broj 125. Ovaj broj se u EXCESS-127 kodu predstavlja kao 124 - 127 = -2. Vrijednost mantise je 1.101, tj. heksadecimalni broj 0xBED00000 predstavlja broj 1.101 22 u binarnoj notaciji. Ako se pomjeri binarna ta cka tako da se rije simo eksponenta dobije 0 se broj 0.01101 2 . Konverzija u decimalni brojni sistem:

22 + 23 + 25 = 1/4 + 1/8 + 1/32 = 8/32 + 4/32 + 1/32 = 13/32 Heksadecimalni broj 0xBED00000 predstavlja se kao -0.40625 u decimalnom brojnom sistemu. Primjer 18. Odrediti kako se decimalni broj -18.75 predstavlja u formatu brojeva IEEE 754 jednostruke preciznosti. Rezultat prika zite i binarno i heksadecimalno. Decimalni broj 18 se binarno predstavlja kao 10010. Decimalno 0.75 = 0.5 + 0.25 = 1/2 + 1/4 ili binarno 0.11. Slijedi da se decimalni broj 18.75 binarno predstavlja kao 10010.11. Ovaj broj treba normalizirati i on se nakon normalizacije mo ze predstaviti kao 1.001011 24 . Eksponent se predstavlja u EXCESS-127 kodu, pa se stvarna vrijednost ekponenta 4 mora sabrati sa 127, nakon cega se dobije vrijednost 131 koju treba predstaviti na 8-bita neozna ceno: 10000011. Broj je negativan, sto zna ci da je vrijednost znaka jednaka 1. Iz svega navedenog broj -18.75 se u IEEE 754 formatu jednostruke preciznosti predstavlja kao: 1 10000011 00101100000000000000000 (binarno) 0 1 8 9 31 -------------------------------------------------1100| 0001 | 1001| 0110| 0000| 0000| 0000| 0000| C| 1 | 9| 6| 0| 0| 0| 0| -------------------------------------------------0xC1960000 (hex) Nakon normalizacije vrijednost prije binarnog zareza je uvijek 1 i taj bit se naziva sakriveni bit. Na ovaj bit treba voditi ra cuna prilikom konverzije broja iz IEEE 754 formata u decimalni broj. Primjer 19. Odrediti kako se decimalni broj -18.75 predstavlja u formatu brojeva IEEE 754 dvostruke preciznosti. Rezultat prika zite i binarno i heksadecimalno. Decimalni broj 18 se binarno predstavlja kao 10010. Decimalno 0.75 = 0.5 + 0.25 = 1/2 + 1/4 ili binarno 0.11. Slijedi da se decimalni broj 18.75 binarno predstavlja kao 10010.11. Ovaj broj treba normalizirati i on se nakon normalizacije mo ze predstaviti kao 1.001011 24 . Eksponent se predstavlja u EXCESS-1023 kodu, pa se stvarna vrijednost ekponenta 4 mora sabrati sa 1023, nakon cega se dobije vrijednost 1027 koju treba predstaviti na 11-bita neozna ceno: 10000000011.

Broj je negativan, sto zna ci da je vrijednost predznaka jednaka 1. Iz svega navedenog broj -18.75 se u IEEE 754 formatu dvostruke preciznosti predstavlja kao: 1 10000000011 0010110000000000000000000000000000000000000000000000 (binarno) 0 1 11 12 63 ------------------------------------------------------------------1100| 0000| 0011| 0010| 1100| 0000| ... 0000| 0000| 0000| 0000| C| 0| 3| 2| C| 0| ... 0| 0| 0| 0| ------------------------------------------------------------------0xC032C00000000000 (hex) Zadaci za vje zbu: Decimalni broj 35.0 -400 IEEE 754 jednostruke preciznosti IEEE 754 dvostruke preciznosti

0x405F7D7000000000 0xC263147B 291.22 0xC2C5A8F6 0x40646AE000000000 Tabela 7: Popunite tabelu odgovaraju cim vrijednostima.

12

Aritmetika BCD
Kod 0000 0001 0010 0011 0100 0101 0110 0111 1000 1001 1010 1011 1100 1101 1110 1111 BCD 8421 0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 Excess-3 Hex 0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 A B C D E F

Primjeri BCD kodova:

0 1 2 3 4 5 6 7 8 9

Tabela 8: Cifre oktalnog sistema sa decimalnim i binarnim zapisom. Primjer 20. Decimalni broj 365 predstaviti u BCD. 3| 6| 5| 0011| 0110| 0101| Iz navedenog se da zaklju citi da se broj u BCD predstavlja kao 1101100101BCD . Primjer 21. Sabrati 448 i 489 u BCD. 0100 0100 1000 0100 1000 1001 --------------------------10001 + 0110 --------------------------1 0111 --------------------------1101 + 0110 --------------------------1 0011 --------------------------1001 --------------------------1001 0011 0111 (448 u BCD) (489 u BCD) (>9, dodati korekciju 6)

(1 se prenosi na srednju cifru) (>9, dodati korekciju 6)

(1 se prenosi na najzna cajniju cifru)

(BCD za decimalni broj 937)

Primjer 221. Oduzeti broj 9471 od samog sebe u BCD kodu i pokazati kako se dobije ta can rezultat, tj. 0. Negativan BCD broj se predstavlja kori stenjem 10 komplementa. Broj 9471 u BCD kodu je: 1001 0100 0001 0111 10 komplement od 9417: 9999 -9417 ----0582 (9k) + 1 ----0583 (10k) BCD kod broja 0583 je 0000 0101 1000 0011. Oduzimanje ova dva broja jednako je sabiranju, pa je rezultat zatim jednak: 1001 0100 0001 0111 0000 0101 1000 0011 ---------------------1001 1001 1001 1010 + 0110 0110 0110 0110 ---------------------1 0000 0000 0000 0000 (9471 u BCD) (-9471 u BCD)

(korekcioni kod 0110 tj. 6 za cifre ve ce od 9) (prenos se zanemaruju i rezultat je 0)

Primjer 23. Sabrati 123 i -178 u BCD formatu na 4 cifre. Broj -178 moramo predstaviti kori stenjem 10 komplementa, pa se broj 178 predstavlja kao: 9999 -0178 ----9821 + 1 ----9822

(9k)

(10k) (123 u BCD na cetiri cifre) (-178 u BCD na cetiri cifre) (9945 u BCD)

0000 0001 0010 0011 1001 1000 0010 0010 ---------------------1001 1001 0100 0101

Najzna cajnija cifra je 9 sto zna ci da je broj negativan.

9999 -9945 ----54 + 1 ----55

(9k)

(10k)

Rezultat je broj -55. Zadaci za vje zbu:

1. 5250 - 1321 2. 20 - 100

3. 1902 - 2009 4. 69 - 85

5. 105 - 80 6. 456 - 456