T.C.

MLL ETM BAKANLII

KUYUMCULUK TEKNOLOJS

KPE ZM VE YAPIMI
215ESB026

Ankara, 2011

Bu modl, mesleki ve teknik eitim okul/kurumlarnda uygulanan ereve retim Programlarnda yer alan yeterlikleri kazandrmaya ynelik olarak rencilere rehberlik etmek amacyla hazrlanm bireysel renme materyalidir. Mill Eitim Bakanlnca cretsiz olarak verilmitir. PARA LE SATILMAZ.

NDEKLER
AIKLAMALAR .................................................................................................................... ii GR ....................................................................................................................................... 1 RENME FAALYET1 .................................................................................................... 3 1.MODELLERDEN KPE ZME VE RENKLENDRME ................................................. 3 1.1.Kpenin Tanm ve nemi ............................................................................................. 3 1.2. retilebilir Kpe izimi ve Tasarm Aamasnda Dikkat Edilecek Hususlar .............. 5 1.3. Kpe izime ve Renklendirme ..................................................................................... 6 LME VE DEERLENDRME .................................................................................... 13 RENME FAALYET2 .................................................................................................. 16 2.Metali ekillendirerek Kullanlabilir Kpe Haline Getirme ............................................... 16 2.1.Tasarm Yaplan Kpe Desenini Metal zerine Aktarma .......................................... 16 2.2.Metali ekillendirme lemi ......................................................................................... 16 UYGULAMA FAALYET .............................................................................................. 17 2.3.ekillendirme Sonras Son Dzeltme ve Temizlik ilemleri ....................................... 21 LME VE DEERLENDRME .................................................................................... 22 MODL DEERLENDRME .............................................................................................. 25 CEVAP ANAHTARI ............................................................................................................. 33 KAYNAKA ......................................................................................................................... 34

AIKLAMALAR AIKLAMALAR
MODLN KODU ALAN DAL / MESLEK MODLN ADI MODLN TANIMI 215ESB026 Kuyumculuk Tak malatl Kpe izimi ve Yapm Kuyumculukta tak olarak kullanlan kpe tasarmlarnn yapld, tasarm biten kpelerin retim aamalarnn anlatld renme materyalidir. 40/32 Tak detay izimi modln baarm olmak. Tasarmlar yaplan kpelerin retimini gerekletirmek. Genel Ama Uygun tasarm ve kuyumculuk atlyesi salandnda, kuyumculukta tak olarak kullanlan kpe tasarmlarn doru olarak yapabilecek, tasarmn yaptnz kpelerin retimini tekniine uygun olarak gerekletirebileceksiniz. Amalar Modellerden faydalanlarak kpeyi doru, hatasz izebilecek ve renklendirebileceksiniz. Metali doru ve tekniine uygun ekillendirerek, kullanlabilir kpe haline getirebileceksiniz. izim masas, izim aletleri, model, krtasiye malzemeleri, basl ve grsel kaynaklar, kataloglar vb kpe retim malzemesi, kuyumculuk atlyesi ara gereleri. lme aletleri, silindirik malafalar, kuyumcu el aletleri, tel ve astar haddeleri, kaynak gereleri, motorlu freze ve matkap ular, hetek ve zmbas, el breyzi, Atlye nl.

SRE N KOUL YETERLK

MODLN AMACI

ETM RETM ORTAMLARI VE DONANIMLARI

Modln iinde yer alan her faaliyetten sonra, verilen

LMEVE DEERLENDRME lme aralar ile kazand bilgi ve becerileri lerek kendi kendinizi deerlendireceksiniz. retmen, modl sonunda size lme arac uygulayarak modl uygulamalar ile kazandnz bilgi ve becerileri lerek deerlendirecektir.

ii

GR GR
Sevgili renci, Kulaa taklarak kullanlan kpeler kiinin kltr, zevki ve sosyal stats hakknda fikir verir. Bu nedenle retilen kpeler tasarm aamasndayken toplumlarn kltr anlay, kiilerin zel zevkleri gz nnde bulundurularak tasarlanmaldr. Ayrca tasarm yaplan kpeler tekniine uygun, ll, uygulanlabilir izimler olmas gerekir. Bu izimleri yaparken grsel kaynaklardan yararlanmak, uygulamada karlaabileceiniz problemleri azaltr. Bu kaynaklar yaratc dncenizi gelitirir, uygulama tekniklerini kavramada yardmc olur. Uygulayacanz taklar llendirerek kda aktarmak tam uygulama aamalarnda size yol gsterecek ve iinizi kolaylatracaktr. Ayn zamanda malzeme ve zaman kazanmanza yardmc olacaktr. Kiilerin isteklerine uygun imal edilen kpeler geni bir tketici gurubuna hitap etmeli ve ekonomik olmaldr. Bunun iinde alclarn istekleri gz nnde bulundurulmal, bunlarn nda tasarm ve retim yaplmaldr. Kpeler kulakta ar olmamal, kpe zerindeki girinti ve kntlar kiiye ve elbiselerine zarar vermemelidir. Kpe izimi ve yapm modlnde eitli katalog ve dergilerden mterilerin isteklerine ve zevklerine uygun kpe tasarmlar yapabileceksiniz. Tasarm ve renklendirmesini yaptnz kpe retimini atlye ortamnda gerekletirebileceksiniz.

RENME FAALYET1
AMA

RENME FAALYET1

Bu faaliyette verilen bilgiler dorultusunda uygun ortam salandnda eitli dergi ve kataloglardan kullanlabilecek kpe tasarmlar ve perspektif izimlerini izim kurallarna uygun olarak yapp renklendirebileceksiniz.

ARATIRMA
Kpe iziminde kullanlan ara-gereleri (izim kalemleri, kt eitleri vb) ve kuyumculuk alan ile ilgili kpe modellerini eitli bror, dergi ve kuyumcu atlyelerinin tasarm blmlerinden aratrma yaparak bir rapor halinde sununuz.

1. MODELLERDEN KPE ZME VE RENKLENDRME

1.1. Kpenin Tanm ve nemi
nsanolu bulunduu ortamda dier kiilere kar bir stnlk kurmak veya kendisini o toplumda konuulur hale getirmek istei duyar. Bu stnlk bazen para, bazen kuvvet, bazen bulunduu konum bazen de zerinde tad deerli taklarla olur. Eski alardan beri insanolu deerli veya yar deerli taklar hep kullanm ve onlar n plana karmtr. Kiilerin deiik ortamlarda kendilerine daha farkl bir grnm kazandrmak ve giyilen elbiseleri estetik adan tamamlamak iin kulaklara taklan deerli veya yar deerli taklara kpe denir. Kpe de bu taklardan biridir. Kpe bazen kiilerin giydii elbiselerin estetiini tamamlar bazen de kullanlan kpelerin estetiini tamamlayarak onlara yeni bir grnm kazandrr. Kpe boyutlar kk olduu iinde maliyetleri dk olur. Bu zellii ile kpenin geni kullanm alanlar vardr. Kpeler dkm el iilii veya presleme yntemiyle retilir. Ta veya mine ile sslenerek daha deiik grnm kazandrlr. Farkl renk alamlar kullanlarak ift renkli olarak retilebilir. Ayrca florantin rodaj ve kumlama yntemleriyle yzeylerine daha deiik renk ve grnmler kazandrlr.

Kpe eitleri
Piyasada kpe eitleri ve kullanm alanlar ok genitir. Kpe retim biimi ve retim srasndaki tasarm biimine gre isimlendirilir. Bu isimlendirmeye gre kpe eitleri u ekildedir.

a-Fantezi kpeler: Maliyeti fazla dikkate alnmayan, pahal, gsterili, deerli talar ile sslenmi kpelerdir. Seri imalat usulleri ile retilmeyen el ii kpelerdir.

b- Tal kpeler: Yar deerli talar ile sslenen genellikle dkm yntemiyle imal edilen tek tarafl kpelerdir.

c- Tasz kpeler: Dkm veya pres usulleriyle seri halde imal edilen kpelerdir. ilikleri dk olduu iin sirklsyonu ok olan kpelerdir.

d- Telkari kpeler: Telkari yntemiyle tellerin ekillendirilmesi sonucu retilen kpelerdir. ilikleri yksektir, zarif olduklar kadar nazik taklardr.

e- i bo kpeler: Hafif olduklarndan alclara ekonomik gelen kpelerdir. Genel olarak presleme yntemiyle retilir.

1.2. retilebilir Kpe izimi ve Tasarm Aamasnda Dikkat Edilecek Hususlar

Kpe tasarm yaplrken Etd ve Takda Detay Modl ile Temel Sanat Eitimi modlndeki bilgiler altnda izimler yaplr. Tasarmlar yaplrken eitli dergi, bror ve modellerden faydalanlr. Tasarmlar yaplrken retim aamas da dnlerek tasarlanan kpenin retilebilir olmasna dikkat edilmelidir. Ayn zamanda bir kpe retilirken ekonomik olmasna da zen gsterilmelidir. Estetik ynden gzel ve kullanabilirlik gibi zellikler olmaldr. Kpenin kulaa taklabilmesi iin menge teli, kska veya klipsli kilit yaplr. Bunlarn yapmnda, insan salna zarar vermeyecek malzeme ve tasarmlar kullanlmaldr. Sivri ve keskin ular yuvarlatlmal kpe zerindeki ak ta trnaklar kapatlmaldr.

1.3. Kpe izime ve Renklendirme

UYGULAMA Kpe izime (Halka Kpe)

Gerekli Malzemeler A4 byklnde 1 adet Schoeller izim kd 0,5 ulu H-B kurun kalem Pistoleler Silgi Hamur silgi Cetvel 1- Kpe izimi iin gerekli malzemeleri temin ediniz (Malzemeleri krtasiyeden temin ediniz). 2- Kpe izimine balamadan nce izeceiniz kpe resmini dikkatlice inceleyiniz. Kpe modelinin 3 ayr paradan olutuuna dikkat ediniz. (Resimdeki kpe modelinin perspektif grnmne ve detaylarna, var ise modelin bombeli ya da keskin yzeylerine dikkat ederek yapacanz izimi ve kat zerindeki kompozisyonunuzu kurgulaynz). 3- 3 mm. yksekliinde 4 cm e 4 cm llerinde bir dikdrtgen prizma iziniz. (izdiiniz bu gen prizmay sadece kpe izerken size yardmc olmas iin izdiinizi unutmaynz ve bu yzden kaleminizi fazla bastrmadan silik iziniz. izgilerinizin eri olmamas iin cetvelin dz kenarn kdnzn kenarna oturtunuz).

4- izmi olduunuz prizmann ierisine halka kpe modelini oluturan yuvarlaklar iziniz.

5- Prizma izgilerinizi siliniz ve izdiiniz kpe zerinde gerekli grdnz izgi

deerlerini belirginletiriniz. Kpe halkas zerindeki detaylar iziniz.

(Kdnzn kirlenmemesine dikkat ediniz. Elinize srtnen kurun kirini belli aralklarla
temizleyiniz).

6-.Kpe zerindeki detaylar veriniz. izgilerinizin gnyeli olup olmadn kontrol edip
gerekli dzeltmelerinizi yapnz. (Pistole ve ablonlarnz kullanarak izgilerinizdeki erilikleri dzeltiniz).

Kpe Modelini Renklendirmek (Halka kpe) Gerekli Malzemeler A4 byklnde 1 adet resim kd 0,5 ulu H-B kurun kalem Yuvarlak ablon Silgi Hamur silgi Cetvel Kuru boyalarnz ( sar, kahve, kzl ve gri tonlar) 0.1 pilot kalem Kpe iziminizi renklendirmek iin gerekli malzemeleri temin ediniz Masanzn zerini temizleyerek kullanmayacanz gerelerinizi

(Malzemeleri krtasiyeden temin ediniz). kaldrnz (Temiz ve dzenli olunuz).

iziminiz rerindeki koyu izgilerinizi hamur silginizi kullanarak izdiiniz kpe model resminize baknz ve renkler arasndaki geilere Sar flamaster kaleminiz ile parlaklk veriniz.

hafifletiniz (Bu ilemi hamur silginizi sadece izgileriniz zerine bastrarak).

dikkat ediniz.

(Falmaster keleminizi kullanrken kdnzn anmamas ve istediiniz k parlaklnn olumas iin renklendireceiniz alan tek seferde boyamanz gerektiini unutmaynz (Renklendirme yaparken boya kaleminizi fazla bastrmadan boyaynz. Renk Modlnde Renk Skalas konusuna baknz).

Kzl kahve kaleminizi alnz ve yzk koluna bombe olacak ekilde derinlikleri veriniz. (Kuru boya glgelendirme tekniine dikkat ediniz. Obje Etd ve Renklendirme Modlnde Metal Eya Etd ve Renklendirme konusuna baknz).

Ik geilerinizi gerekli grdnz yerlerde hamur silginizi bastrp 0,1 ulu pilot kalem ile halkalarn orta ksmlar kl kalacak ekilde

kaldrarak veriniz. kontur izgisini iziniz. (Kesien kelerin daha koyu, bombe ve kvrmlardaki kontur izgilerinin daha flu olduuna dikkat ediniz).

Kpe izime (Damla Kpe) Gerekli Malzemeler A4 byklnde 1 adet resim kd 0,5 ulu H-B kurun kalem Yuvarlak ablon Silgi Hamur silgi Cetvel Kuru boyalarnz ( sar, kahve, kzl ve gri tonlar) 0.1 pilot kalem

Kpe izimi iin gerekli malzemeleri temin ediniz (Malzemeleri krtasiyeden temin ediniz). Kpe izimine balamadan nce izeceiniz modeli ayrntlarna dikkatle inceleyiniz ve kt zerindeki kompozisyonunu kurgulaynz (Resimdeki kpe modelinin perspektif grnmne ve detaylarna, var ise modelin bombeli ya da keskin yzeylerine dikkat ederek yapacanz izimi ve kt zerindeki kompozisyonunuzu kurgulaynz).

Aydnger kdnza bir kare prizma iziniz ve izmi olduunuz prizmay drde blerek kpenizi oluturan damla parann birinci ovalini yerletirerek damlanz oluturunuz (izgileriniz yardmc izgi olduu iin kaleminizi fazla bastrmadan silik izgiler halinde iziniz. izgilerin dzgn olmas iin cetvelinizi kdnzn dzgn kenarna yerletirip iziniz)..

Ayn ilemi kare prizmann dier yzeyinde de uygulayarak kpenin damla parasn oluturunuz.

Kolye ucunuzun halkaln izebilmek iin erevenin st parasnn orta noktasn bulunuz. Kpe mengecini izmek iin ana parann oranlarna dikkat ediniz ve bu oranlar dorultusunda estetik bak anz da katarak mengeci izmenizde yardmc olacak prizmay iziniz. Prizma ierisine mengeci oluturan yarm topu yerletiriniz.

10

. Ikl masada aydnger kt zerine izmi olduunuz kpe izim paralarn resim kdna aktarnz.

Kpe Modelini Renklendirmek (Damla kpe) Gerekli Malzemeler A4 byklnde 1 adet resim kd 0,5 ulu H-B kurun kalem Yuvarlak ablon Silgi Hamur silgi Cetvel Kuru boyalarnz ( sar, kahve, kzl ve gri tonlar) 0.1 pilot kalem

11

Kpe

iziminizi

renklendirmek

iin

gerekli

malzemeleri

temin

ediniz

(Malzemeleri krtasiyeden temin ediniz). Masanzn zerini temizleyerek kullanmayacanz gerelerinizi kaldrnz (Temiz ve dzenli olunuz).

iziminiz rerindeki koyu izgilerinizi hamur silginizi kullanarak hafifletiniz (Bu ilemi hamur silginizi sadece izgileriniz zerine bastrarak). izdiiniz kpe model resminize baknz ve renkler arasndaki geilere dikkat ediniz. Aada grm olduunuz izim renklendirme aamalarna dikkat ederek iziminizi renklendiriniz (Renklendirme yaparken boya kaleminizi fazla bastrmadan boyaynz. Renk Modlnde Renk Skalas konusuna baknz).

0,1 ulu pilot kalem ile halkalarn orta ksmlar kl kalacak ekilde kontur izgisini iziniz.

12

LME VE DEERLENDRME LME VE DEERLENDRME

Bu faaliyet sonunda kazandklarnz aadaki sorular cevaplandrarak lnz.

LME SORULARI
Aada oktan semeli sorularda doru seenei iaretleyiniz. 1 ) nsanlar kpeleri nerelerine takarlar? A) Kollarna B)Parmaklarna C)Kulaklarna D)Boyunlarna 2 ) Kpeler ne tr taklardr? A) Kk ve hafif B) Pahal ve ar C) lleri byk D) i bo taklardr 3 ) Aadakilerden hangisi kpe eitlerinden deildir? A) Burma kpeler B) Tal kpeler C) Telkari kpeler D) i bo kpeler 4) Aadakilerden hangisi kpe tasarmnda dikkat edilmesi gerekli unsurlardandr? A) Tal oluu B) lsnn byk olmas C) Ekonomik ve estetik olmas D) iziminin gzel olmas. 5) Kpeler kulaa nasl taklr? A) Menge yardmyla B) Zincir yardmyla C) Kilit yardmyla D) p yardmyla

13

6) Kpelerin renklendirilmesinde k alan blgeler hangi renkle boyanr? A) Sar B) Krmz C) Kahverengi D) Boyanmaz. 7) izimler yaplrken ilk izgiler hangi kalemle izilir? A) Boya kalemleriyle B) Pilot kalemle C) H kurun kalemle D) Tkenmez kalemle 8) Halkalarn renklendirilmesinde bombeli yzey nasl elde edilir? A) Orta ksmlar koyu renkle boyanr B) Kenarlar ak renkle boyanr C) Kenarlar koyu orta ksmlar kl olacak ekilde ak boyanr D) Orta ksmlar sar renkle boyanr (Bu faaliyet kapsamnda hangi bilgileri kazandnz belirleyebilmeniz iin bir ksm doru, bir ksm yanl cmleler verilmitir. Cmle doru ise bandaki parantezin ierisine D, yanl ise Y harfini koyunuz). ( ) 9) izgilerdeki koyuluklar hamur silgiyle hafifletilir. ( ) 10) Silindirik paralarn orta ksmlar boyanmayarak veya ak renkle boyanarak bombe verilir. ( ) 11) Kpeler tasarlanrken menge tasarm yaplmaz. ( ) 12) Kpe tasarmlar yaplrken sadece izimin gzel olmasna dikkat edilmelidir. ( ) 13) Kpe tasarmlarnda tasarlanan kpenin elbise ve vcuda zarar vermemesine dikkat edilmelidir.

DEERLENDRME
Cevaplarnz cevap anahtaryla karlatrnz ve doru cevap saynz belirleyerek kendinizi deerlendiriniz. Yanl cevapladnz konularla ilgili konuyu tekrarlaynz. Baarlysanz bir sonraki blme geiniz.

14

KONTROL LSTES DEER LE

EVET HAYIR

DEERLENDRME KRTELLER
izimini yapacanz kpe modelini belirlediniz mi? izim ve renklendirme iin gerekli ara gereleri hazrladnz m? Modele uygun prizmay izerek kpenin kaba llerini prizma ierisine yerletirdiniz mi? izim yaparken izgilerin hafif izilmesine dikkat ettiniz mi? izimi yaptktan sonra hamur silgi ve normal silgiyle fazlalklar temizlediniz mi? Kpenin ana hatlarn koyultarak izimi tamamladnz m? Uygun boya kalemlerini setiniz mi? Renklendirme esnasnda bombeli ve k alan yzeylere dikkat ederek renklendirdiniz mi? Koyu renklerle kpenin kenarlarn renklendirerek derinlik verdiniz mi? Kpenin kenarlarn pilot kalemle izerek belirgin hale getirdiniz mi?

DEERLENDRME
Cevaplarnz kontrol ederek kendinizi deerlendiriniz, Hayr yantlarnz var ise bu yantlarnzla ilgili konuyu tekrarlaynz.

15

RENME FAALYET2 RENME FAALYET2

AMA
Bu faaliyette verilen bilgiler dorultusunda uygun ortam salandnda nceden tasarm ve izimi yaplan kpe retimini teknie uygun ve hatasz olarak yapabileceksiniz.

ARATIRMA
Kpe retiminde kullanlan ara-gereleri, kuyumculukta en ok retilen kpe eitlerini ve yeni kpe tasarmlarnn retilebilirlik durumlarn aratrarak rapor halinde sununuz.

2.METAL EKLLENDREREK KULLANILABLR KPE HALNE GETRME

2.1.Tasarm Yaplan Kpe Desenini Metal zerine Aktarma
Kpe retiminde baz kpeler desen aktarma ilemine gerek kalmadan direk paralar llerinde kesilerek retime geilir. Fakat baz modellerde desen aktarma ilemine ihtiya duyulur. Bu durumlarda Desen Aktarma Modlnde anlatlan yntemlerden uygun olan yntem kullanlarak metal zerine desen aktarma ilemi yaplr.

2.2.Metali ekillendirme lemi

Desen aktarma ileminden sonra kpenin retimine geilir. retim srasnda ekillendirme Teknikleri Modlnde anlatlan teknikler kullanlr. Bu teknikler delme, kesme, eeleme, kaynak vb ilemlerdir. ekillendirme ilemi yaplrken tasarm srasnda gzden kaan ve kullanm esnasnda kiiye zarar verebilecek hatalar giderilmeli ve estetik bir grnm kazandrlarak retim gerekletirilmelidir.

16

UYGULAMA FAALYET UYGULAMA FAALYET

Kpe retimi (Halka Kpe)

Gerekli Malzemeler retilecek kpenin tasarm resmi. retimde kullanlacak gm veya pirin malzemeler (plaka veya tel). Desen aktarma ara-gereleri. ekillendirme ara- gereleri (delme, kesim, kaynak, eeleme vb). Kpe retimi iin gerekli malzemeleri temin ediniz. Modele uygun desen aktarma ilemini (izim, isleme vb) yapnz. Hazrladnz paray tavlayarak demir malafada yuvarlatnz ve

dzeltiniz.

2 nu l para iin 4*4 mm llerinde kare bir para alarak tesviyesini yapnz. Kpe koluna oturacak kenarna kanal aarak kpe koluna altrnz ve ta yuvalarn oluturunuz.

17

 Hazrlanan 2 nu l para 1 nu l paraya altrlarak ak ksmn kenarna gelecek ekilde kaynan yapnz. Kaynak ileminden sonra gerekli tesviye ve dzeltmeleri yapnz.

Parann ak olan ksmna sert telden menge teli hazrlayarak paraya monte ediniz.

Kpe retimi (Damla Kpe)

18

Gerekli Malzemeler retilecek kpenin izimi (tasarm) retimde kullanlacak gm veya pirin malzemeler (plaka ve tel). Desen aktarma ara-gereleri ekillendirme ara- gereleri (delme, kesim, kaynak, eeleme vb). Kpe retimi iin gerekli malzemeleri temin ediniz. 1 nu l para kalp yardmyla basnz, alt ksmlar zmparalayarak

kaynak yerini hazrlaynz (400 mikronluk levha zerine).

1 nu.l paray 400 mikronluk levha zerine koyarak kaynatnz. 1 nu l parann ortasna iki adet 2 nu.l halka kaynatnz. (2 nu l halkalar 800 mikronluk telin 3,5mm'lik silindirik malafaya sararak elde ediniz).

1 nu. l parann i ksmlarn ve 2 nu. l halkalarn orta ksmlarn matkap ucuyla deliniz. Delinen ksmlar parann ve halkalarn kenar izgisi boyunca kesiniz.

19

 Parann i ksmndaki ta yuvas iin 1000 mikronluk teli silindir makinesinde ekerek 400 mikrona drnz. Kullanlacak tan evresini hesaplayarak ta yuvasn hazrlaynz. st ksmna 2 nu.l halkay kaynatnz.

4 nu.l yarm kre iin 450 mikronluk levhadan 6 mm yarapnda yarm kre hazrlaynz. Yarm krenin alt ksmna 2 nu.l halkay kaynatnz.

Menge ksm iin 1000 mikron kalnlnda ve 45mm uzunluundaki telden menge teli hazrlaynz. Menge telini 4 nu l parann arka ksmna kaynatnz.

20

2 nu.l halkalar yardmyla paralar birbirine montaj yapnz.

Gerekli tesviye, dzeltme ilemlerini yaparak cila ilemine geiniz.

2.3.ekillendirme Sonras Son Dzeltme ve Temizlik ilemleri

retimi bitirilen kpelerin son dzeltme ve tesviye ilemi yaplr (Baknz Eeleme Modl). Daha sonra tesviyesi yaplan kpeler zerinde ta takma ilemi vb. ilemler varsa onlar yaplr. Son olarak ta cilalama, rodaj veya yaldz ilemlerinden gerekli olanlar yaplarak kpe retim ilemi tamamlanr (baknz Cilalama Modl, Yaldzlama Modl ve Rodaj Modl).

21

LME DEERLENDRME LME VEVE DEERLENDRME

Bu faaliyet sonunda kazandklarnz aadaki sorular cevaplandrarak lnz.

LME SORULARI
Aada oktan semeli sorularda doru seenei iaretleyiniz. 1 ) Kpe retiminde ilk basamak aadakilerden hangisidir? A)Tasarm yapmak B)Kesim yapmak C)Kaynak yapmak D)Cila yapmak 2 ) Aadakilerden hangisi kpe retimi aamalarndan birisi deildir? A) Tasarm yapmak B) Kaynak yapmak C) Tesviye yapmak D) Tasarm resmini renklendirmek 3 ) Kpeler kulaa hangi para yardmyla taklr? A) Ta yuvas B) Kulp paras veya halka C) Menge D) Zincir yardmyla 4 ) Kpe retiminde ayar veya iletme rumuzu kpenin neresine vurulur? A) Kpenin arka ksmna B) Kpenin n yzne C) Kpenin mengecine D) Vurulmaz 5 ) retimi biten kpeler hangi ileme tabi tutulur? A) Sata sunulur. B) Cila, yaldz veya rodaj ilemine tabi tutulur. C) Tesviye ilemine tabi tutulur. D) Kesim ilemi yaplr.

22

(Bu faaliyet kapsamnda hangi bilgileri kazandnz belirleyebilmeniz iin bir ksm doru, bir ksm yanl cmleler verilmitir. Cmle doru ise bandaki parantezin ierisine D, yanl ise Y harfini koyunuz). ( ( ( ( ( ) 6 ) Kpeler boyuna taklan kk taklardr. ) 7 ) Kpelerin taklabilmesi iin arka ksmlarna ine veya menge teli kaynatlr. ) 8 ) i bo kpe retiminde kpe zerine fazla kuvvet uygulanmamaldr. ) 9 ) Cila veya yaldz ilemi kaynak ileminden nce yaplmaldr. ) 10) Kpe retiminde keskin ve sivri kenarlara fazla yer verilmemelidir.

DEERLENDRME
Cevaplarnz cevap anahtaryla karlatrnz ve doru cevap saynz belirleyerek kendinizi deerlendiriniz. Yanl cevapladnz konularla ilgili konuyu tekrarlaynz. Baarlysanz bir sonraki blme geiniz.

23

KONTROL LSTES DEERLENDRME KRTELLER

retimini yapacanz kpe eidi ve ayarn belirlediniz mi? retimde kullanlacak malzeme ve ara-gereleri hazrladnz m? Kpenin desenini malzeme zerine dikkatli ekilde aktardnz m? Gerekli olan ksmlar delerek kesimini yaptnz m? Gerekli kaynak ilemini yaptnz m? Gerekli tesviye ilemlerini yaptnz m? Kolyeye kulp paras yaparak ayar ve simge rakamlarn vurdunuz mu? Gerekli cila, rodaj ve yaldz gibi ilemleri yaptnz m? Ramat topladnz m? Kpe zerinde bulunan ta, kalem vb tasarmlar yerine getirdiniz mi? ekillendirmeleri yaparken yanma, kesilme vb gibi i kazalarna kar gerekli nlemleri aldnz m?

DEER LE
EVET HAYIR

DEERLENDRME
Cevaplarnz kontrol ederek kendinizi deerlendiriniz, Hayr yantlarnz var ise bu yantlarnzla ilgili konuyu tekrarlaynz.

24

MODL DEERLENDRME MODL DEERLENDRME

YETERLK LME

KPE ZME VE RETME

Gerekli ara gere, malzemeleri hazrlaynz ve makineleri hazrlaynz. retimini yapacanz kpe modelini belirleyiniz. Belirlediiniz modelin izimini yardmc prizmalar ve izgiler yardmyla iziniz. Modelin ana hatlarn belirgin hale getirdikten sonra yardmc izgileri siliniz. izim ileminden sonra renklendirme ilemine geiniz. Bombeli yzey veya k alan yzeylerin boyanmasnda nceki modlleri gz nnde bulundurunuz. Verilen l ve ayara uygun malzemeleri hazrlaynz. Modelin desenini malzeme zerine aktarnz. Gerekli delme, kesme ve tesviye ilemlerini yapnz. Kpe iin menge teli hazrlaynz. Gerekli cila veya yaldz ilemlerini yapnz. Ramat toplama ilemini yapnz. Gerekli kalem atma veya ta takma ilemi varsa uygun blme gnderiniz. Son kontrol ve dzeltmeleri yaparak kpeyi sata sununuz. Gerek veya kataloglardan belirleyeniz. lk izgileri hafif ekilde iziniz ve silineceini unutmaynz Kdn pislenmemesine dikkat ediniz. ncelikle ak renk kalemleri kullannz. Ik alan veya bombeli yzeyler boyamaynz veya ak renkle boyaynz.

Desen Aktarma modln anmsaynz. Delme, Kesme, Eeleme modln anmsaynz. Kpenin modeline uygun estetik kul tasarm yapnz. Cilalama, yaldz modlne baknz.

25

Aadaki modelin izimini ve renklendirmesini yaparak retimini gerekletiriniz.

Gerekli Malzemeler A4 byklnde Schoeller izim kd 0,5 ulu H-B kurun kalem Flamaster kalem (sar) Kuru boya (sar, turuncu, kzl kahve, siyah) ablon (yuvarlak-oval) Silgi Hamur silgi Cetvel Siyah pilot kalem stenilen ayar ve lde metal malzeme Desen aktarma, delme, kesme ve kaynak ara-gereleri Cila ve yaldz ara-gereleri Mhlama ve kalem atma ara-gereleri

26

Kpe izimi ve Renklendirme 1. Kpe izimi iin gerekli malzemeleri temin ediniz. 2.Kpe izimine balamadan nce izeceiniz modeli ayrntlarna dikkatle inceleyiniz ve kt zerindeki kompozisyonunu kurgulaynz. 3. Kpe izimine balamadan nce izeceiniz modeli ayrntlarna dikkatle inceleyiniz ve kpe modelinin 3 ayr paradan olutuuna dikkat ediniz. 4. Aydnger kdnza modelinizin orta ksmn oluturan byk paray izmek iin gereken kare prizma iziniz.

5. izmi olduunuz prizmann ierisine bir kare prizma daha yerletiriniz. izmi ol oluunuz kare prizmalar orta noktalarn bulunuz.

. 6. Modeli bu prizmalar ierisine izerek yerletiriniz. Yardmc izgilerinizi siliniz.

7. Oval yuva iin gereken prizmay iziniz ve ierisine oval yuvay yerlet iriniz. Yardmc izgilerinizi siliniz ve oval ablon kullanarak izgilerinizdeki aksaklklar dzeltiniz.

27

8. Oval yuva balant halkasn iziniz.

9. Ikl masada aydnger kt zerine izmi olduunuz kpe izim paralarn resim kdna aktarnz. Menge izimini yapnz 10. Boya kalemlerinizin ularn aarak hazrlaynz. Masanzn zerini temizleyerek kullanmayacanz gerelerinizi kaldrnz. iziminiz rerindeki koyu izgilerinizi hamur silginizi kullanarak hafifletiniz. 11. Sar flamaster kaleminiz ile parlaklk veriniz. Falmaster keleminizi kullanrken kdnzn anmamas ve istediiniz k parlaklnn olumas iin renklendireceiniz alan tek seferde boyamanz gerektiini unutmaynz.

12. rnek boyamalar inceleyerek renklendirmenizi tamamlaynz. 0,1 ulu pilot kalem ile halkalarn orta ksmlar kl kalacak ekilde kontur izgisini iziniz.

28

Kpe retimi 4

3 2 1. retimde gerekli olan ara-gereler hazrlaynz. 2. 1 nu. l para iin 200 mikron levha zerine kolyenin desenini aktarnz.

29

3. Levhann orta ksmn keserek ereveyi belirgin hale getiriniz. Parann alt ve st ksmlarndan delerek halka yeri hazrlaynz. 100 mikron telden halka hazrlayarak u ksmlara taknz.

4. Kolyenin ortasndaki 2 nu. l ta yuvas iin 200 mikron teli silindirden geirerek hazrlaynz. Hazrladnz teli oval malafa zerine sarnz ve u ksmlarn kaynatnz. Kaynattnz ta yuvasn oval malafada dzeltiniz. st ksmna halka kaynatnz.

5. Halkalar yardmyla ta yuvas ve 1 nu. l paray birletiriniz

30

6 1nu.l parann st ksmna menge teli hazrlayarak taknz. Gerekli tesviye ve dzeltme ilemlerini yapnz.

7. Gerekli tesviye ve dzeltmeleri yaparak cila veya yaldz ilemini yapnz. Ta takma ilemini yaparak retimi tamamlaynz.

31

KONTROL LSTES

DEERLENDRME KRTERLER
1-Faaliyet n Hazrl A.alma ortamn faaliyete hazr duruma getirdiniz mi? B.Kullanlacak ara-gereci uygun olarak setiniz mi? C.Kullanacak malzemelerin salamln kontrol ettiniz mi? 2- Gvenlii A. Asitlerin hazrlanmasnda yanklara ve zehirlenmelere kar tedbir aldnz m? B.Kesilmelere ve yaranmalara kar tedbir aldnz m? C.Kullanlan ara, gerelerin ilem sonunda kaldrdnz m? 3.Kpe iziminin Yaplmas A.Modeli belirlediniz mi? B.Hafif izgiler ile modeli kt zerine aktardnz m? C.Gereksiz izgileri silerek modeli belirgin hale getirdiniz mi? D.Renkli kalemlerle modelin Biimi ve k alma durumuna gre renklendirmesini yaptnz m? E.Modelin kenar izgilerini pilot kalem veya koyu renkli kalemlerle belirgin hale getirdiniz mi? F.Model llerini belirleyerek izimi retim atlyesine gnderdiniz mi? 4. Kpe retiminin Yaplmas A.Modelin desenini nceden hazrladnz malzeme zerine aktardnz m? B.Gerekli delme, kesim ve tesviye ilemlerini yaptnz m? C.Paralarn birletirilmelerini yaptnz m? D.Parann zerine kulp paras yaptnz m? E. Ramat topladnz m? F Kpenin yzeyine cila ve yaldz yaptnz m? G. Gerekli ta takma ve kalem atma ilemlerini yaptnz m?

EVET

HAYIR

DEERLENDRME
Cevaplarnz kontrol ederek kendinizi deerlendiriniz, Hayr yantlarnz var ise hayr yantlarnzla ilgili renme faaliyetlerini tekrarlaynz. Yok, ise bir sonraki retim faaliyetine geiniz.

32

CEVAP ANAHTARI CEVAP ANAHTARI

RENME FAALYET 1N CEVAP ANAHTARI
SOR ULAR 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 CEVAPLA R C A A C C D C C D D Y Y D

RENME FAALYET 2NN CEVAP ANAHTARI

SORULAR 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 MODL DEERLENDRME CEVAPLAR A D C A B D D D Y D

Kpe izimi ve retimi modl, faaliyetleri ve almalar sonunda kazandnz davranlarn deerlendirilmesi iin retmeniniz size lme arac uygulayacaktr. Bu deerlendirme sonucuna gre bir sonraki modle geebilirsiniz. Kpe izimi ve retimi modln bitirme deerlendirmesi iin retmeninizle iletiim kurunuz.

33

KAYNAKA KAYNAKA
ZER H., mer Bykboa, Rfk Altay, Kuyumculuk Meslek Bilgisi Temel Ders Kitab, MEB, Ankara, 2004. stanbul Kuyumcular Odas Aylk Yayn, Gold News Dergileri. stanbul. VITIELLO, Lug., Modern Teknik ve Pratik Kuyumculuk, Milli Eitim Bakanl Yaynlar, Ankara, 1995. Teknik Dkm A.ye ait Dergi ve Brorler, stanbul.

34