Tom Tat Bai Giang TTNH Chuyen 2009

Tm tt bi ging Tin t Ngn hng (dnh cho chuyn ngnh TCNH) - Ths.
Hong Cng Gia Khnh
MC LC
Trang M U Chng 1 : i cng v tin t Chng 2 : H thng ngn hng Chng 3 : Qu trnh cung ng tin t v chnh sch tin t Chng 4 : Cu tin Chng 5 : Lm pht Ti liu tham kho 2 3 8 35 63 68 80
Tm tt bi ging Tin t Ngn hng (dnh cho chuyn ngnh TCNH) - Ths. Hong Cng Gia Khnh
M U
Lch s pht trin kinh t cc nc chng minh rng, ngn hng vi t cch l con ca nn kinh t hng ha-tin t c nhng ng gp quan trng trong vai tr b cho nn kinh t, gp phn to ln ph b nhng ch tc trong lu thng hng ha, to iu kin vt cht cn thit cho sn xut tng trng nhanh chng. Frederic S. Mishkin, tc gi ca tc phm Kinh t hc ca Tin t, Ngn hng v th trng ti chnh1 cho rng, cc ngn hng ng mt vai tr quan trng trong vic khi ngun vn n nhng ngi vay tin c cc c hi u t sinh li, ng thi cc ngn hng cng gi mt vai tr quan trng trong vic bo m cho nn kinh t vn ng nhp nhng v hu hiu. Cn David Cox th nhn nh :Ngn hng c mt v tr kinh t quan trng bi v chng hot ng nh cc trung gian ti chnh gia nhng ngi gi v ngi vay Mi ngi nc Anh u chu tc ng ca ngn hng, d h l khch hng gi tin, mt ngi vay, hay n gin l ngi ang lm vic cho mt doanh nghip c vay vn v s dng cc dch v ngn hng. 2 . Nh vy c th thy, d vi t cch no i na th ngn hng l mt nh ch ti chnh khng th thiu c trong nn kinh t, du rng mi loi hnh kinh t c th c mt loi hnh ngn hng khc nhau. Hot ng ngn hng qu ph bin n mc thut ng ngn hng tr nn qu quen thuc v khng ch dng ring cho ngnh kinh doanh tin t-tn dng m cn c s dng rng ri trong nhiu lnh vc nh ngn hng mu, ngn hng m, ngn hng d liu, .v.v. . Ngy nay, hot ng ca ngn hng trong nn kinh t c v ta nh tun hon ca mu trong c th con ngi. V l do , mn hc Tin t Ngn hng cng vi nhng mn hc lin quan khc trong lnh vc ti chnh, tin t, ngn hng thng c a vo ging dy cho sinh vin thuc khi kinh t mt s ngnh lin quan. to iu kin cho sinh vin theo di bi ging trn lp hc, trong khi ch i t chc bin son v xut bn gio trnh chnh thc ca mn hc, chng ti n hnh Tp Bi ging Tin t Ngn hng. y ch l tp bi ging mang tnh c nhn c ph bin sinh vin s dng kt hp vi bi ging, bi tp, tnh hung trn lp hc v ch dng cho sinh vin khng thuc chuyn ngnh ti chnh-ngn hng. Kt cu ca tp bi ging ny ch trng n cc ni dung lin quan n ngn hng bi l trong hc k trc, sinh vin c hc mn L thuyt ti chnh-tin t trong cp mt s ni dung nht nh v tin t. D ht sc c gng nhng do y l vn ht sc rng ln v phc tp nn Tp Bi ging ny kh c th trnh khi nhng khim khuyt nht nh. Chng ti rt mong nhn c nhng kin ng gp ca sinh vin, qu ng nghip v nhng ngi quan tm c cc chnh l cho nhng ln bin son sau ny./. Ngi bin son Ths. Hong Cng Gia Khnh
Frederic S. Mishkin, The Economics of Money, Banking and Financial Markets, Fourth Edition, Harper Collins Publishers, NY 1992, p.256. 2 David Cox, Nghiep vu ngan hang hien ai, NXB Chnh tr Quoc gia, Ha Noi 1997, trang 14-16.
1
CHNG 1
I CNG V TIN T
1.1. TIN T V CC HNH THI CA TIN T 1.1.1. Khi nim v chc nng ca tin t 1.1.1.1. Khi nim Tin t l phm tr kinh t lch s, n l sn phm t pht ca nn kinh t hng ho, sn phm ca s pht trin cc hnh thi gi tr ng thi cng l sn phm ca s pht trin mu thun gia lao ng v lao ng x hi trong hng ho. S ra i v tn ti ca tin t gn lin vi s ra i v tn ti ca sn xut v trao i hng ho. Tin t l pht minh v i ca loi ngi trong lnh vc kinh t, s ra i ca n thc y nhanh chng cc hot ng giao lu kinh t, lm thay i b mt ca nn kinh t x hi. hay ni cch khc tin t ra i gp phn tch cc trong vic thc y vic pht trin nn sn xut x hi. Cc nh kinh t hc cng tranh lun rt nhiu v khi nim ca tin t, chng hn theo nh kinh t hc ngi Php Raymond Barre th :"Tin t l mt ti sn trao i thng c chp nhn trong mt cng ng thanh ton". Cn gio s Lowell Harris th cho rng :"Tin t l ci g thng c chp nhn trong trao i hoc trong vic thanh ton n". Sau kh nhiu tranh lun khc nhau, ngy nay nhiu nh kinh t hc ng vi quan im ci tht quan trng i vi nh kinh t khng phi l s thng nht v mt nh ngha nh th no l tin t m phi bit v hiu hin tng ca tin t. V vy, thay v phi tranh ci nhiu v khi nim tin t, ngi ta xem xt n bn cht ca vn , l cc chc nng ca tin t. 1.1.1.2. Chc nng ca tin t Chc nng thc o gi tr thc hin cng vic mua bn, trao i hng ha trc ht ngi ta cn xc nh c gi tr ca hng ha. Lc u gi tr ca mt hng ha c xc nh thng qua hng ho khc. Tuy nhin, trong nn kinh t th trng, ngi ta c thi quen nh gi, so snh gi tr cc hng ha dch v bng mt n v o lng chung. l n v tin t. Nu khng c tin t, tht kh ni ga tr ca mt ti sn. Nh c tin t lm phng tin o lng gi tr ti sn, ngi ta d tnh ton la chn hnh ng sn xut, tiu th hay trao i thch hp vi quyn li ca mnh. n v tin t lc u do dn chng la chn mt cch t pht, sau chnh quyn la chn. i khi chnh quyn la chn vt ny lm n v tin t nhng dn chng
li chn vt khc. iu ny c ngha l tin t thc hin chc nng o lng gi tr nu n c y gi tr ni ti (nu khng th d nh nc c bt buc, dn chng vn khng chp nhn cng dng o lng gi tr ca n). Bng 1.1 : S lng gi trong nn kinh t phi tin v nn kinh t tin t S mt hng 3 10 100 1.000 10.000 S lng gi trong nn kinh t phi tin 3 45 4.950 499.500 49.995.000 S lng gi trong nn kinh t tin t 3 10 100 1.000 10.000
Chc nng trung gian trao i Tin t mang chc nng o lng gi tr tht ra xut pht t mc ch l dng lm c s trao i. Do vy, mt khi chp nhn tin t lm thc o gi tr th ngi ta cng chp nhn n lm chc nng trung gian trao i. c chp nhn lm trung gian trao i lu di i hi tin t phi c sc mua n nh, s lng tin t phi cung ng nhu cu trao i hng ho cng nh mi hot ng ca nn kinh t v c cu tin t phi thch hp p ng c nhu cu giao dch ca dn chng. Chc nng bo tn gi tr Sc mua ca ng tin l s lng hng ha v dch v to mi c. Chnh v th trong ng tin, c s lng hng ha v dch v tim n, chnh l gi tr tht ca n. V y chnh l l do ngi ta thch gi tin, tch tr tin. Ngoi ra, vic tch lu di hnh thi hin rt bt tin v phi tn chi ph bo qun kh che du, tnh thanh khon thp. Tuy nhin, vic ct tr tin khng phi l khng c im yu l vic lm pht lm cho ng tin mt gi. V th, tin t c th thc hin chc nng bo tn gi tr th bn thn n phi c sc mua tng i n nh lu di. Nh vy, c th hiu tin t l bt c ci g c y ba chc nng : l thc o gi tr, l phng tin trung gian trao i, l phng tin bo tn gi tr 1.1.2. Cc hnh thi ca tin t 1.1.2.1. Ho t Ho t l tin bng hng ho hay ni khc i mt hng ha no lm phng tin tin t th c gi l ho t. Ha t bao gm hai loi : ha t khng kim loi v ha t kim loi. Ha t phi kim loi
Ha t phi kim loi tc l dng hng ha phi kim loi lm tin. y l hnh thi lu i nht ca tin t. Ty theo tng quc gia, a phng m ngi ta chn nhng hng ho khc nhau lm tin t. Chng hn nh dng b, tru, ru, bia, n l, ..v..v.. lm tin t. Ho t phi kim loi c nhiu bt tin : - Rt kh bo qun, d h hng; - Vn chuyn kh khn; - Kh phn chia thnh n v nh hn; - Ch c cng nhn trong phm vi nh hp. Ha t kim loi Ho t kim loi tc l tin lm bng kim loi. Trn thc t ngi ta thng dng cc kim loi nh vng, bc, ng, km, .v.v. c thnh tin. 1.1.2.2. Tn t Tn t l tin t t n khng c gi tr nhng nh vo s tn nhim ca mi ngi v n c lu dng. Tn t c hai loi l tin kim loi v tin giy. Tin kim loi Tin kim loi thuc hnh thi tn t khc vi tin kim loi thuc hnh thi ho t. Trong ha t kim loi, gi tr cht kim loi c thnh tin bng gi tr ghi trn mt ng tin. Cn trong tn t kim loi, gi tr ca cht kim loi c ln thnh tin thp hn nhiu so vi gi tr ghi trn mt ng tin. Tn t kim loi ch c c ra tng trng cho cc gi tr rt nh nh xu, ho, v.v.. Tin giy Tin giy c hai loi : tin giy kh hon v tin giy bt kh hon - Tin giy kh hon : Tin giy kh hon l tin in bng giy lu hnh thay cho tin vng bc m ngi ta k gi Ngn hng. Bt c lc no ngi c tin giy cng c th n ngn hng i ly mt s vng (hay bc) tng c vi gi tr ghi trn tin giy. - Tin giy bt kh hon : Tin giy bt kh hon l loi tin giy bt buc lu hnh, dn chng khng th em n ngn hng i ly vng hay bc. Tin giy bt kh hon xut hin sau th chin th nht khi m cc quc gia tham chin khng cn vng i cho dn chng. y l loi tin giy m ngy nay tt c cc nc trn th gii ang s dng. 1.1.2.3. Bt t Bt t l th tin v hnh s dng bng cch khi chp trong s sch k ton ti ngn hng.
Khi tin t
Trung gian trao i theo ngha hp Trung gian trao i theo ngha rng Trung gian trao i theo ngha rng v phng tin ct tr
M1 = Tin trong lu thng + Tin gi khng k hn + Sc du lch + Tin gi khc c th pht hnh sc.
M2 = M1 + Tin gi c k hn, lng nh + Tin gi tit kim + Tin gi trn TTTT Hp ng mua li /eurocurrency qua m.
M3 = M2 + Tin gi c k hn, lng ln + Hp ng mua li /eurocurrency c k hn.
1.2. H THNG TIN T QUC T H thng tin t quc t tri qua nhiu thi k, c th chia lm cc thi k sau : 1.2.1. H thng lng kim bn v trc nm 1875 Trc nm 1875, kh nhiu quc gia s dng vng v bc lm phng tin thanh toan quc t. T gi hi ai c xc nh d trn gi tr vng hoc bc. Cc nc ny thng b tc ng bi nh lut Gresham (cho rng ng tin kim lai xu (di do) s lai b ng tin kim lai tt (khan him) ra khi cuc chi). 1.2.2. H thng bn v vng c in t 1875 n 1914 Cc nc theo ui h thng ny ch dng vng l vt m bo duy nht cho h thng tin t, m bo kh nng chuyn i hai chiu gia vng v cc n v tin t quc gia theo mt t l n nh v cho php xut nhp khu vng t do. ng thi, h tr cho kh nng chuyn i tin thnh vng khng hn ch, chnh ph cc nc quy nh vic pht hnh tin phi c da trn lng vng d tr ti thiu. 1.2.3. H thng tin t giai an 1914 -1945 Chin tranh th gii th nht chm dt cng ko theo s chm dt ca thi k bn v vng c in. Nhiu quc gia nh Anh, Php, c, Nga chm dt vic i tin ra vng v ra lnh cm kinh doanh xut khu vng. Trong giai an ny, M l nc i tin phong trong vic khi phc li ch bn v vng v thc s quay li ch bn v vng vo nm 1919. Anh quc quay tr li ch bn v vng vo nm 1925 cn cc quc gia Bc u, Php, Thy s th p dng ch bn v vng vo nm 1928.
Tuy nhin, chnh cc nc ln li theo ui mt chnh sch v hiu ha mi lc ca vng bng cch thc hin vic xut nhp khu vng gn vi chnh sch tng gim v tin t, tn dng trong nc. Do c nhiu quc gia vi phm lut chi nn cui cng c ch iu tit t vn hnh ca h thng bn v vng tr nn bt lc. Thng 9/1931, chnh ph Anh chm dt mi khon chi tr bng vng v th ni ng bng Anh. Hai nm sau, Hoa K cng t b ch bn v vng nhng mi n nm 1936 th Php mi tin hnh hy b ch bn v vng. T xut hin ch bn v tin giy. 1.2.4. H thng Bretton Woods t 1945-1972
H th ng Bretton Woods (1944 1973) th

British pound (GBP)
n h n $/ 2,8
French franc (FRF)

n nh
German mark (DEM)

n nh D E 4, 2 M /$
U.S. dollar (USD)

12,5 GBP 147 DEM
C i nh $35/oz.
GOLD
Sau chin tranh th gii th II, thit lp mt trt t kinh t mi, Anh, M v cc nc ng minh cng nhau xy dng ch t gi c nh Bretton Woods vi mc ch phc hi s pht trin kinh t h thng t bn ch ngha, trc ht l phc hi v pht trin thng mi quc t. H thng Bretton Woods c chp nhn vo thng 7/1944 l mt h thng chuyn i hai tng. Trung tm l ng USD m chnh ph Hoa K m bo c th chuyn i thnh vng vi gi 35 USD/ounce (nhng ch cho cc ngn hng trung ng ch khng p dng trn th trng). Tng th hai l cc nc tham gia c nh tin t ca h vi ng USD theo TGH chnh thc. Vi N nc tham gia, h thng thit lp N-1 t gi hi ai c nh. Trch nhim ca Hoa K (nc th N) l phi theo ui cc chnh sch c th gi gi vng theo USD c nh. Trch nhim ca N-1 nc khc l theo ui cc chnh sch gi cho t gi hi oi theo USD c nh.
H thng hai tng ny c chp thun hn ch bn v vng bi v s lng vng nm gi phn phi khng u v ngi ta lo ngi rng cung vng khng tng trng cung cp kh nng thanh khon quc t thch hp. Thm vo , ngi ta ang rt cn mt h thng linh ng hn ch bn v vng i ph vi tht nghip. Trong khi t gi hi oi c c nh di h thng ny, cc tha thun cng t ra mt iu khon cho php thay i chng trong nhng trng hp mt cn bng nn tng. Qu tin t quc t (IMF) c thnh lp gim st h thng, quyt nh khi no mt nc c th thay i t gi hi oi ca mnh v khi no nc ny nn ti tr cho cc khon mt cn bng v chp nhn iu kin ca IMF. H thng Bretton Woods sp , ging nh ch bn v vng trc n, bi v cc nc thnh vin khng tun theo cc tha thun na. V phn mnh, Hoa K bt u t nhng nm 1960 lm suy yu tin cy cc cam kt ca nc ny i vi gi vng c nh khi tham chin Vit Nam. Cn pha c cng v hiu ho vic tch lu ti sn d tr bng cch trit tiu cc hot ng th trng m. Trong khi , Hoa K t chi thay i cc chnh sch ca mnh theo i hi ca c v gi quan im l nu c khng mun tch ly USD th c phi th ni t gi hi oi v chp thun ng tin ln gi. Cui cng iu ny cng xy ra vo nm 1971. 1.2.5. H thng t gi hi ai linh hat t 1973 n nay. T u nhng nm 1970, sau s sp ca h thng Bretton Woods xut hin ch t gi hi oi th ni cc nc pht trin, nhng phn ln cc nc ang pht trin vn tip tc c nh ng tin ca h vo ng tin ch cht khc m ch yu l USD hoc French franc (FRF) hoc l r tin t. Bt u t cui thp nin 70, mt s quc gia pht trin chuyn i ch t gi hi oi nhng ch yu l c nh vo r tin t - chng hn nh SDR thay v c nh vo mt ng tin nh trc . n u thp nin 80, s chuyn i din ra rng ri hn v ch t gi hi oi tr nn linh hot hn. Nu nh nm 1975 c 87% cc nc ang pht trin p dng ch TGH c nh, ch 13% l c ch t gi hi oi linh hot th n nm 1985 t l ny tng ng l 68% v 32%, v n gia thp nin 90 th a s cc nc p dng ch t gi hi oi linh hot. Khi mi lin kt kinh t gia cc nc ngy cng cht ch hn th s chuyn i ch t gi hi oi ngy cng c th hin r rng hn. Chng hn, nm 1975 cc nc ang pht trin c ch t gi hi oi c nh chim 70% tng kim ngch xut nhp khu ca cc nc ang pht trin, trong lc cc nc ang pht trin c ch t gi hi oi linh hot ch chim c 8% nhng n nm 1996 th m hnh ny b o ngc. Tuy vy, cho n nay vn cn kh nhiu nc p dng ch t gi hi oi c nh, thm vo mt vi nc mc d cng b p dng ch t gi hi oi th ni c qun l hoc th ni t do nhng trn thc t vn cn tip tc c nh khng chnh thc t gi hi oi vo ng tin khc, thng l USD. Mt vi nc khc li quay tr li ch t gi hi oi c nh nh Argentina nm 1991 v HongKong vo nm 1993.
Phn loi t gi hi oi theo IMF

34' 18% 41' 22%
7' 4%
50' 27% 41' 22% 10' 5% 4' 2%
Khng quy nh ng tin ring Ban tn t C nh theo bin C nh c iu chnh bin T gi trt Th ni c qun l Th ni c lp
1.3. LA HA ola hoa (dollarization) la viec s dung mot ngoai te e thc hien mot so hay tat ca cac chc nang cua tien te. Noi mot cach khac, ola hoa xay ra khi dan chung trong mot nc s dung rong rai ngoai te, song song hoac thay the cho ong tien noi te cua mnh. Thuat ng ola hoa c dung theo ngha chung am ch bat ky ngoai te nao ch khong ch ong ola My khi thay the ong tien trong nc dau rang hau het cac nc co s dung ngoai te rong rai th ngoai te pho bien nhat van la ola My. Ngay nay, ola hoa la hien tng kha pho bien, ac biet la cac nc ang phat trien. Theo so lieu ieu tra cua IMF, co t nhat 120 nc a tng s dung tien te cua mot nc khac trong mot giai oan nao o. Tnh en au nam 2000 a co tren 60 nc thc hien ola hoa (chnh thc hoac khong chnh thc) du mc o cua moi nc la co khac nhau . Thong thng, can c vao hnh thc va mc o ola hoa, ngi ta chia ra lam ba loai : khong chnh thc, ban chnh thc va chnh thc. 1.3.1. ola hoa khong chnh thc ola hoa khong chnh thc xay ra khi ngi dan trong mot nc cat tr phan ln tai san cua mnh bang ngoai te ngay ca khi ngoai te o khong phai la ong tien phap nh cua nc mnh. Tren thc te, rat nhieu nc, ola hoa khong chnh thc mac nhien ton tai di nhieu hnh thc khac nhau bat chap cac quy nh cua luat phap. mot so nc th viec cat tr tai san nc ngoai la hp phap nhng mot so nc khac th khong cho phep dan chung nam gi cac tai san nc
10
ngoai, chang han cam m tai khoan bang ngoai te nc ngoai. Thuat ng ola hoa khong chnh thc c dung bao gom cho ca hai trng hp, hp phap lan bat hp phap. Hnh thc n gian nhat cua ola hoa khong chnh thc la viec dan chung co the gi tien ngan hang bang ngoai te hoac cat tr ola mat nhng van tiep tuc dung ong tien noi te trong hoat ong mua ban hang ngay. Giai oan nay thng c goi la thay the tai san bi v hanh ong nay cua dan chung la nham en viec bao am an toan tai san cua mnh khi co lam phat xay ra vi ong tien trong nc. giai oan cao hn, thng c goi la thay the tien te o la luc ngi ta dung ola trong cac giao dch co gia tr ln nh mua xe, mua nha va s dung ola mat nh mot phng tien thanh toan va phng tien cat tr. Ch nhng giao dch thong dung, co gia tr nho nh tien ien, nc, mua sam cac vat dung hang ngay hoac nhng giao dch ma chnh phu bat buoc nh nop thue, chi tra tien lng mi s dung bang noi te. Giai oan cuoi cua tien trnh ola hoa khong chnh thc la luc dan chung thng suy ngh va tnh toan theo ola, gia cua ong tien trong nc luon c quy ra theo ola. Nh vay, nhn chung ola hoa khong chnh thc la viec dan chung cat gi cac tai san di nhng hnh thc sau :

Chng khoan nc ngoai hoac bat ky tai san nao khac (khong phai la tien te) cua nc ngoai; Tien gi bang ngoai te nc ngoai; Tien gi bang ngoai te ngan hang trong nc; Ngoai te mat.
Viec o lng mc o ola hoa khong chnh thc la rat kho khan v ngi ta khong the thong ke chnh xac c lng ola mat ma dan chung nam gi, so d tien gi bang ngoai te trong nc va nc ngoai, gia tr cua cac tai san nc ngoai do dan chung nam gi do o ngi ta ch co the c oan mc o lu hanh cua ong ola My va mot so tien te khac e a ra hnh anh s bo ve s pho bien cua viec ola hoa khong chnh thc. Theo tnh toan cua Cuc d tr lien bang My th ngi nc ngoai hien ang nam gi khoang 300 ty ola mat tc la chiem khoang 55%-70% trong tong so hn 480 ty ola giay ang c lu hanh. Hau het cac nghien cu ve ola hoa c tap trung vao ola hoa khong chnh thc bi v li ch va thiet hai t viec ola hoa khong chnh thc la khong ro rang, rat kho tnh toan va rat khac nhau tuy thuoc vao ac thu cua tng nc.
11
1.3.2. ola hoa ban chnh thc ola hoa ban chnh thc xay ra khi mot nc s dung ong ngoai te nh la ong tien phap nh nhng ong vai tro th hai sau ong noi te trong viec chi tra tien lng, thue va cac chi tieu hang ngay nh tien i ch, tien ien, nc .v.v.v. Khong giong nh cac nc thc hien ola hoa chnh thc, nhng nc co ola hoa ban chnh thc van gi mot ngan hang trung ng trong nc hoac mot he thong tien te khac va co mot khu vc rieng e thc hien chnh sach tien te cua mnh. Nhng nc co ola hoa ban chnh thc tieu bieu nh : Brunei, Tajikistan, Liberia, Lao, Campuchia, .v.v. 1.3.3. ola hoa chnh thc ola hoa chnh thc xay ra khi mot nc khong phat hanh noi te ma hay vao o s dung ola My hoac mot ngoai te khac nh mot tien te chnh thc (mot so t cac nc ola hoa chnh thc co phat hanh tien xu nhng v tien xu co menh gia thap va thng la mot phan phu trong cung tien te nen co khong anh hng en ola hoa). Nh vay, nhng nc nay, ngoai te khong ch s dung trong trao oi mua ban gia cac ca nhan ma con la phng tien thanh toan cua chnh phu. Khi mot nc thc hien ola hoa chnh thc th mac nhien no se tr thanh mot bo phan trong khu vc tien te thong nhat cung vi nc co ong tien ma no ang s dung. Va nh vay, nc ola hoa chnh thc se t bo chnh sach tien te oc lap cua mnh va ap dung nhng chnh sach tien te cua nc ma no ang s dung ong tien. V vay, nc thc hien ola hoa chnh thc se khong the phan ng lai nhng cu soc kinh te bang cach thay oi chnh sach ty gia hoi oai cua nc mnh. Tuy nhien, nc nay van co the s dung nhng phng cach khac nh ieu chnh dong von vao/ra, thay oi chnh sach gia, chnh sach kinh te, .v.v. Nhn chung, ngay nay viec s dung chnh thc ong ola My hay mot ngoai te khac la rat hiem ngoai tr mot so t cac nc co nen kinh te nho v hau het cac nc eu muon co mot chnh sach tien te oc lap. Mat khac, xet ve kha canh chnh tr, nhieu chnh phu xem ong noi te la bieu tng quoc gia va niem t hao chnh tr ngay ca khi dan chung muon s dung rong rai ong ola My. 1.4. CHUYN I TIN T Cho n nhng nm u th k 20, khi m ch bn v vng vn cn c duy tr th chuyn i tin t (currency convertibility) c hiu l quyn chuyn i ng ni t sang vng mt cch t do theo t l chuyn i c nh. Thc cht, quyn chuyn i ny l mt trong nhng yu t quan trng ca ch bn v vng rt thng dng cui th k 19 v u th k 20.
12
Ch bn v vng sp , h thng tin t quc t tri qua nhiu giai on khc nhau v thut ng chuyn i cng c hiu theo nhiu gc khc nhau ty theo phng php tip cn. Nhn chung, ngy nay thut ng chuyn i c hiu l quyn chuyn i t do ng ni t sang mt ng tin ngai t khc theo t gi xc nh. T gi xc nh y c hiu l t gi c nh hoc linh hot ty theo ch t gi m quc gia ang p dng bi v v mt nguyn tc thut ng chuyn i c dng cho mi ng tin cc ch t gi khc nhau. Vic chuyn i ni trn c th gp phi mt s ro cn hn ch hoc t do ty theo chnh sch tin t, t gi hi oi m mi quc gia eo ui. V ch quan, nu nh nc cho php ng tin ca quc gia mnh c t do chuyn i ra ngoi t m khng b hn ch bi cc quy nh v qun l ngoi hi,hoc v mt khch quan, nu mt ng tin ca mt quc gia l ng tin mnh, c uy tn, d dng i ra cc ngoi t mnh khc v c mua bn trn th trng ngoi hi, c s dng trc tip lm phng tin thanh ton quc t th ng tin c xem l ng tin chuyn i t do. Theo IMF, ng tin t do chuyn i l ng tin ca mt nc hi vin ca IMF tha mn hai iu kin : Trong thc t, ng tin ny c s dng thanh ton cho cc giao dch quc t c mua bn t do, rng ri trn th trng ngoi hi ch cht. Tnh chuyn i ca ng tin l vn kh tru tng, ka nh gi v o lng mt cch trc tip, n ph thuc vo ch ca nh nc v trnh pht trin ca nn kinh t. Thng thng, ngi ta nh gi tnh chuyn i ca mt ng tin theo phng php ch th (phn bit mc s dng ngoi t ca ngi c tr v ngi khng c tr) hoc theo phng php giao dch (nh gi mc t do ca giao dch vng lai v giao dch vn). 1.4.1. Giao dch vng lai Giao dch vng lai ch yu l cc giao dch gn lin vi xut nhp khu hng ha dch v. Mt ng tin c kh nng chuyn i tng phn, mc chuyn i ti khon vng lai nu khng c bt k hn ch no trong vic thanh ton cc giao dch vng lai nh : khng c hn ch trong chi tr cho nhp khu, thu phi tr cho hng ha nhp khu, chuyn giao thu nhp, cc khon ng trc cho nhp khu, lng ngoi t chi gtr cho cc dch v v hnh, cc th tc iu ha ngun ngoi t cho nhp khu,.v.v. Nhn chung t do chuyn i tin t trong giao dch vng lai gn lin vi t do ha thng mi, mt trong nhng iu kin tin quyt mt nc c th gia nhp WTO. 1.4.2. Giao dch vn Giao dch vn l nhng giao dch gn lin vi cc dng chu chuyn vn t hot ng u t quc t, vay tr n nc ngoi. Mt ng tin c kh nng chuyn i
13
mc chuyn i ti kon vn khi khng c bt k hn ch no trong vic chuyn i ngoi t thanh ton cc giao dch ti khon vn. Nh vy t do chuyn i ng tin trong giao dch vn gn kt vi t do ha ti chnh, v vy y l qu trnh phc tp hn nhiu so vi t do chuyn i trong giao dch vng lai. Nhn chung vic chuyn i tin t ng vai tr tch cc thc y qu trnh pht trin kinh t v hi nhp, vn c xem l biu trng cho s hng thnh kinh t, l ngun lc to ln thc y cnh tranh, hp dn u t, phn b hp l hn ngun ngoi t, gp phn gia tng uy tn v ch quyn tin t quc gia. Tuy nhin, chuyn i tin t cng c th gy nn nhng bt li cho qu trnh n nh v pht trin kinh t nu nh qu trnh chuyn i khng c tin hnh mt cch hp l vi nhng bc i thch hp.
14
CHNG 2
TNG QUAN V H THNG NGN HNG
2.1. NGUN GC NGN HNG Mt s s gia cho rng, nn vn minh thng mi Trung Hoa t thi nh ng bit n mt s nghip v thanh ton tng t nh ca nghip v ngn hng thi nay. Chng hn, cc thng gia Trung Hoa thi bit s dng hi phiu, mt loi chng th thng mi cho php mt thng gia lnh tin ti mt a im khc, cch xa ni m thng gia gi mt s tin tng ng cho mt thng gia khc. Cc s gia u chu, nhng con ngi duy l, li cho rng, ngn hng c ngun gc t tn gio. Thc vy, vo thi C i, cc gio s dng Temple ti Ty u bit thu nhn lng thc, tin ca, chu bu ca dn chng, ca thng gia v ca c Gia hi em gi ni h. i vi ngi gi, h cm thy rt an ton khi gi gm ca ci ca mnh vo cc lu i ca dng Temple, v chng c xy dng rt kin c v c phng th rt nghim ngt. Cn i vi cc gio s, nhng ngi nhn, bng cch s dng nhng ca ci m h c k thc cho vay li, th h c c mt phng tin cng c thm mc ch tn gio ca h, l s tha nhn ca dn chng. Bn ngoi Gio hi, cc thng gia v a ch cng khng ngn ngi g m li khng lm cho ca ci ca h ngy cng c sinh li nhiu hn bng cch s dng chng cho vay. Tuy vy, ngn chn vic cho vay nng li ca cc thng gia v a ch, Triu nh v Gio hi thi by gi c nhng bin php ngn nga. B Lut Hammourabi c pht hin ti thnh c Suse vo nm 1902 v hin cn c bo qun ti Bo Tng Vin Louvre nc Php c ghi rng, tt c cc vn t cho vay phi c th thc bi mt vin chc ca Triu nh. Kinh Thnh cn a ra nhng gio iu kht khe hn. Kinh Xut Hnh (XVII, 24-25) dy rng : nu ngi cho ngi no trong dn Ta vay bc, ngi ngho kh ni ngi, ngi s khng c x vi n nh ch n, cc ngi s khng t n n li. Mt cch h thng hn, chng ta c th s lc i do qua lch s ngh ngn hng qua cc thi k lch s sau y : thi C Hy Lp, thi k La m, thi Trung C Thin Cha Gio v thi k Cn i. 2.1.1. Thi k c Hy lp Vo th k th VI trc Cng nguyn, ti cc th c Hy lp xut hin nhng ngi chuyn i tin (changeur). Nhng ngi ny ch yu tp trung ti
15
Athnes, thnh ph c nn thng mi rt pht t, v c bit hn c l vic t do nh li sut cho vay c php lut tha nhn. Thot u, nhng ngi i tin tha thun t mt ci bn (trapeza) ti qung trng thnh ph hay ti cc khu ch giao dch. T trapeza, sinh ra mt t mi l trapezite, tc l nhng ngi chuyn i tin. Sau mt s ngi trong h chuyn vic kinh doanh vo cc ca hiu hn hoi v khng t trong s tr nn giu c v c thanh th. V sau, vo thi k La m, chng ta s thy mt cch dng t tng t ca ngi . T ci bn (tavola) dng giao dch i tin, ny sinh ra t tavolieri tc l nhng ngi chuyn i tin. Cng nh vy, xung quanh ci bn giao dch , cc tavolieri t cc gh ngi (banco). Do , mt khi cc cam kt giao dch b ph v dn n vic ph sn ca mt hay nhiu thng gia, ngi ta mn hnh nh chic gh b ph v (banco rotto). cng l ngun gc ca t banqueroute (ph sn) ca ting Php. Tuy vy, vic kinh doanh ca h cng b nhiu ch trch. Ngay c Aristote, trong quyn Chnh Tr (I,4) vit rng, bn cht ca ng tin l bn vng ch khng phi tng ln theo thi thi gian. Mt ci nh, mt tha t ng nhin c th to ra thu nhp mi, nhng ng tin th khng. chng li vic cho vay nng li cng nh lm gim thanh th ca Athnes, nhiu th c Hy Lp khc thnh lp nn mt kiu Ngn hng cng lp c iu hnh bi cc vin chc Triu nh. Bn cnh cc nghip v Ngn hng, cc Ngn hng ny cn kim thm vic thu thu. 2.1.2. Thi k La m Chuyn v nng nghip hn l v thng mi, ngi La M thot u t quan tm n cc hot ng Ngn hng. Nhng ri, nhu cu thng mi ngy cng i hi, h lp nn nhng t chc Tn Dng Tng T (mutuum) gip , tng tr ln nhau m khng tnh li. Nhng cuc chinh phc a ngi La M tip xc nhiu hn vi cc dn tc vng a Trung Hi. Cc nhu cu c th c t ra cho ngi La M nh vic i tin, vic thu v chuyn thu kha v c nhng ti sn chim ot c v Rome, ti chnh duy tr lc lng qun s ng o. Do , ra i hng lot Ngn hng t v cng lp theo khun mu ca ngi c Hy Lp. Ngoi cc loi Ngn hng trn, ngi La m cn bit n cc thng gia ti chnh (negociatore). Ngh ca h l c bm theo v nga chinh chin ca cc on qun vin chinh La m m lm giu bng mi cch, nhng cn bn l cho cc binh s vay tin (d nhin l vi thi hn tht ngn) v thc hin cc nghp v i tin. a s h c ngun gc t phng ng nh Do thi, Syrie 2.1.3. Thi k Thin cha gio trung c Thi trung c l thi k thng tr ca Gio hi thin cha gio. Gio hi ln n vic cho vay ly li. Kinh Luca (VI, 34-35) vit : v nu cc ngi cho vay mn ni nhng k cc ngi cn trng ly li, th cn n vi ngha g ? C nhng k ti li
16
cng cho nhng k ti li vay mn hng c tr li sng phng. Song cc ngi hy yu mn k ch th, v hy thi n, hy cho vay mn, cho d khng trng bo n. V phn thng ca cc ngi s ln lao. S sch cn ghi li l ti Hi ng gim mc Nice hp vo nm 325 cm ch cc Gio s cho vay ly li. Do cc nc Ty u thi Trung c lun lun b e da bi nn ngoi xm t phng Bc, hoc t phng Nam bi cc th lc Hi Gio, dn chng thng sng co cm chung quanh cc thnh ly, lu i kin c. Nhu cu tn dng khng ng k. Tuy vy, ngi ta cng bit s xut hin ca nhng ngi Syrie. H nm ly nhng cng vic trao i c tnh cht quc t, nhn tin k thc ca dn chng v s dng tin cho vay. Nm 789, vua Charlemagne cm ch dn ngoi o cho vay ly li. Vai tr ca ngi Syrie chm dt t . Vi thp k sau , n lt ngi Do thi xut hin. B xua ui ra khi x Palestine, mt s ngi Do thi lu vong tm cch n lm n ti cc nc Ty u. Do thng xuyn b trc xut, bt buc phi ry y mai , t thnh ph ny n thnh ph khc, th i vi ngi Do Thi, ngh thng mi v ti chnh c xem l thch hp nht. hn ch ri ro, h ch cho vay cc khon tin nh, c th chp nhng li vi li sut kh cao. Cng nh ng tin, m h cng to c mt s th lc bo tr nht nh, tn ti, d rng, v mt chnh tr, h b t ra ngoi x hi Thin cha gio phng ty. 2.1.4. Thi k Phc hng Thi k ny c nh du bng nhiu s kin quan trng sau y: chm dt cuc chin tranh Mt trm nm, vic ch to ra my in, vic khm ph ra Tn Th Gii, cc cuc chin tranh Tn gio, Cc s kin trn tc ng rt ln n hat ng ngn hng. Hn na, Gio Hi cng bc u mc nhin vic cho vay ly li. Mt tc gi vit: nhng thc t v i hi ca nn kinh t mnh hn lun l v tha ca Thin Cha Gio. Cc v vng sng knh Thin Cha Gio nht nh Charles XV, Philippe II thi by gi l nhng ngi cn n tin nhiu nht v mun vay c th phi tr li. Vy chnh h l nhng con chin sng o m li i ngc li gio php. Vic ti xut hin cc Ngn hng cng lp c xem l cc s kin ni bt nht: - Ngn hng cng lp u tin ca thi k Phc Hng l Taula de Cambi (ting Php l table de changes c ngha l bn i tin) c lp ra vo nm 1401 ti Barcelone ph v th c quyn ca cc nh bun tin Do Thi. - Th n, theo khun mu ca Taula de Cambi, ngn hng cng lp th hai c lp ra Valence su nm sau . - Ngn hng cng lp th ba c lp ra vo nm 1408 ti Gnes lm lnh mnh ha nn ti chnh ca thnh ph ang n ngp mt ny.
17
Cng trong thi k , cc Tu s dng Francesco thit lp trn khp nc cc monts-de-pit (tim cm ). l mt dng hip hi c lp ra vi mc ch t thin v c s bo tr ca Hi ng thnh ph, thc hin cc hot ng cho vay nhng khng tnh li. Sau , do nhu cu trang tri cc chi ph iu hnh, cc tim cm buc phi nh mt li sut nh i vi ngi vay. Vic thu nhn ngy cng nhiu hn tin k thc t cng chng tng qui m hot ng dn dn bin cc t chc ny thnh nhng Ngn hng cng lp. Mt s kin mang tm quan trng lch s l Hi ng Gim Mc Latran ln th 5 vo nm 1515 chnh thc tha nhn tnh hp php trong vic cho vay ly li ca cc monts-de pit. Trong thi k Phc Hng, cc Ngn hng t cng rt pht trin. Ngi ta bit nhiu n tn tui ca gia nh Medici , Jacques Coeur Php. Thomas Gresham Anh 2.1.5. Thi k Cn i Ngn hng Amsterdam (Banque dAmsterdam) : Ngn hng Amsterdam c thnh lp vo nm 1609. Ngn hng ny chp nhn tt c cc loi k thc ca mi loi tin t. Tt c cc hi phiu ti Amsterdam u phi c thanh ton thng qua Ngn hng Amsterdam. Trong sut th k XVII, Ngn hng Amsterdam c bit n nh mt Ngn hng hng u th gii. Ngn hng ny b gii tn vo nm 1814 v ngay sau c thnh lp li vi mt ci tn mi l Banque de Pays-Bas (Ngn hng H Lan). Ngn hng Anh Quc (Bank of England) : Vo u th k XVII, cc mh ch Ngn hng cn him hoi ti Anh Quc. Cc thng gia thng k gi tin ca ca mnh vo Tour de Londres thuc quyn qun l ca Triu nh. Vo thi k , Triu nh rt cn cc ngun huy ng tin ca phc v cho cc cuc chin tranh. Nm 1640, vua Charles I ngang nhin chim ot mt s vng bc tr gi khong 130.000 livres c ct gi ti Tour de Londres. Sau nhiu cuc m phn ging co, vua Charles I mi chp nhn hon tr nhng vi mt iu kin l cc thng gia phi cho nh Vua vay li mt s tin 40.000 livres (?!). Bt mn trc hnh ng trn ca Triu nh, cc thng gia d nhin khng cn tin tng vo Tour de Londres na. H chuyn sang k thc tin ca vo cc nh Kim hon (goldsmiths). Cc nh kim hon dn d chuyn thnh cc dng ngn hng t. H nhn tin k thc t cng chng v ngc li, trao cho nhng ngi k thc cc chng ch tin gi. H s dng cc ngun vn k thc cho cc thng gia v c Triu nh vay li. Ri khng hong xy ra. Vo nm 1672, vua Charles II, sau khi vay 300.000 livres t cc nh Kim hon, ra lnh cho vin B trng Ti chnh nh ch vic thanh ton trong vng mt nm. Cc nh Kim hon do b ph sn v khng chu ng ni p lc rt tin t cng chng. Cuc khng hong lm pht sinh nhu cu phi thnh lp mt Ngn Hng c y sc mnh v c bit l phi c lp vi Triu nh. Mt d n thnh lp c William Paterson, mt qu tc x Ecosse, trnh ln cho vua Guillaume vo nm 1688. Ngy 24 thng 7 nm 1694, Quc Hi ph chun vic thnh lp Ngn hng Anh Quc.
18
Ngn hng Php quc (Banque de France) : Ngn hng Php quc c thnh lp vo ngy 13 thng 2 nm 1800. Lc u, Ngn hng Php quc l mt Cng ty C phn t nhn c s vn 30 triu quan Php. Su nm sau, vo nm 1806, Hong Napolon t Banque de France vo di quyn lc ca mnh. Ngn hng lin bang Hoa k (Bank of the United States) : Ngn hng lin bang Hoa k c thnh lp vo nm 1791 theo sng kin ca Alexander Hamilton, B trng ngn kh lin bang. Cc nm sau , ngn hng lin bang Hoa k thit lp cc chi nhnh trn hu ht cc thnh ph ln ca lin bang nh mt s khng nh v thm quyn ca mnh. Cc Ngn hng t, mang hnh thc ca cng ty hp vn, cng rt pht trin ti cc tiu bang. Cc ngn hng t ny cng i hi cc tiu bang cho php pht hng gy bc ring, cho nn, trn nhng mc khc nhau, cc ngn hng ny l cc i th cnh tranh ca ngn hng lin bang. Mt trong cc s ngn hng l Bank of Manhattan, c sng lp bi Aaron Burr, ang trn ln lt Bank of New-York m A. Hamilton l sng lp vin. Hamilton v Burr li l i th chnh tr ca nhau. Nm 1804, c hai thch u sng tay i, dn n ci cht ca Hamilton. Ngn hng lin bang Hoa k chm dt hot ng vo nm 1811 v khng c gia hn hot ng do s chng i ca Quc hi v cc Ngn hng tiu bang. T 1811 n 1816 l thi k pht trin ln xn, v chnh ph ca cc Ngn hng tiu bang. Nm 1816, Quc hi cho php thnh lp li ngn hng lin bang Hoa k vi thi hn hot ng 20 nm. T nm 1837 n nm 1864, tr li thi k v chnh ph nh nhng nm 1811-1816. Nm 1864, o lut ngn hng Quc gia (National Bank Act) c Quc ph chun. o lut ny to nn tng php l cho s pht trin n nh ca h thng ngn hng lin bang. Nm 1913, H thng d tr lin bang (Federal Reserve System) c thnh lp v tn ti cho n ngy hm nay. Fed hin nay bao gm cc ngn hng d tr lin bang, Hi ng thng ng ca Fed, y ban th trung m lin bang, Hi ng c vn lin bang v khong 4.000 thnh vin l cc ngn hng thng mi. 2.2. CC LOI NGN HNG Theo iu 20 Lut cc t chc tn dng ca Vit Nam ngy 12/12/1997 th ngn hng l loi hnh t chc tn dng c thc hin ton b hot ng ngn hng v cc hot ng kinh doanh khc c lin quan. Hot ng ngn hng l hot ng kinh doanh tin t v dch v ngn hng vi mt s ni dung thng xuyn nhn tin gi, s dng s tin ny cp tn dng v cung ng cc dch v thanh ton. Ngn hng l t chc ti chnh cung cp mt danh mc cc dch v ti chnh a dng nht - c bit l tn dng, tit kim v dch v thanh ton v thc hin nhiu chc nng ti chnh nht so vi bt k mt t chc kinh doanh no trong nn kinh t. 2.2.1. Ngn hng trung ng (central bank) NHTW l ngn hng ca cc ngn hng, l ngn hng c quyn pht hnh tin, l c quan qun l ca quc gia v tin t, hot ng ngn hng; - NHTW khng giao dch trc tip vi cng chng;
19
NHTW ch giao dch vi cc NH trung gian, giao dch vi chnh ph, cc t chc ti chnh quc t; NHTW ng vai tr quan trng trong vic xy dng v thc thi chnh sch tin t quc gia;
Ty theo m hnh t chc ca mi quc gia, NHTW c th l : C quan c lp vi Chnh ph (thuc quc hi) C quan trc thuc Chnh ph (thnh vin chnh ph).
Ngn hng trung ng Vit Nam hin nay l Ngn hng Nh nc Vit nam, l c quan trc thuc Chnh ph. ng u Ngn hng Nh nc Vit Nam l Thng c l thnh vin ca Chnh ph. Nhn chung, d t chc theo m hnh no th ngn hng trung ng cng thc hin cc chc nng c bn sau y : L ngn hng pht hnh tin; L ngn hng ca cc ngn hng, ng vai tr l ngi cho vay cui cng (lender of last resort); L c quan thc hin chnh sch tin t quc gia L ngn hng ca chnh ph.
2.2.2. Ngn hng trung gian (intermediary bank) Khi nim trung gian y c th c hiu qua hai phng din : - Trung gian gia ngn hng trung ng v cng chng. Ngn hng trung gian chu s qun l, kim tra ca ngn hng trung ng v giao dch trc tip vi cng chng. - Trung gian gia ngi gi tin v ngi c nhu cu vay tin. Chng ta c th phn loi ra 4 loi ngn hng trung gian sau y : Ngn hng thng mi : Ngn hng thng mi l loi hnh ngn hng truyn thng, thc hin danh mc dch v ti chnh a dng nht so vi cc loi hnh ngn hng khc, thng c hiu ng ngha mi ngn hng dch v trng gi (full service bank) bi v cc hot ng ch yu ca n bao trm ln hu ht cc dch v ngn hng nh nhn tin gi, huy ng vn bng pht hnh giy t c gia, cho vay thng thng, thc hin dch v y thc, bo lnh, ti tr mua bn, kinh doanh ngoi hi, dch v ngn hng quc t, dch v thanh ton-ngn qu v cc dch v c lin quan khc. Tuy hot ng c6p tn dng c trong ngn hn, trung hn ln di hn nhng hot ng tn dng ngn hn vn l hot ng trng yu ca ngn
20
hng thng mi. Thng thng ngi ta chia ngn hng thng mi ra lm hai loi l ngn hng bn l (Retail bank) v ngn hng bn bun (Wholesale bank). Ngn hng u t: Ngn hng u t l t chc trung gian ti chnh cung cp dch v ti chnh trn phm vi rng, a dng nhng tp trung vo cc dch v cho th trng vn. Cc dch v ti chnh m t chc ny cung cp bao gm bo lnh pht hnh, ng vai tr n v trung gian gia t chc pht hnh chng khon vi cng chng u t; h tr v thc y cc hot ng ti t chc doanh nghip v ng vai tr mi gii cho cc giao dch ca khch hng t chc ln. Khc vi dng thc ngn hng truyn thng, ngn hng u t khng nhn tin gi tit kim v cng khng cho vay c nhn. Ngn hng c bit : l loi ngn hng ch chuyn thc hin mt s nghip v nht nh. V d nh Php c Ngn hng a c (Banque de Crdit Foncier), Ngn hng ng sn (Banque de Crdit Mobilier). Ngn hng chnh sch, x hi: Hot ng ca cc Ngn hng ny khng nhm mc ch kim li m nhm phc v mt tn ch, mc ch x hi nng , tng tr mt tng lp x hi no . Php c Ngn hng tn dng bnh dn (Banque de Crdit Populaire) c thnh lp gip cc thnh phn ngho kh trong x hi. Vit nam hin nay, c Ngn hng chnh sch. Ngn hng pht trin Vit Nam hin nay cng c th c xem nh loi hnh ngn hng chnh sch bi v theo Quyt nh 108/2006/Q-CP ngy 19/05/2006 th Ngn hng Pht trin Vit Nam c thnh lp trn c s t chc li Qu H tr pht trin (c thnh lp theo Ngh nh s 50/1999/N-CP ngy 08 thng 7 nm 1999) thc hin chnh sch tn dng u t pht trin v tn dng xut khu ca Nh nc. Hot ng ca Ngn hng Pht trin khng v mc ch li nhun, t l d tr bt buc bng 0% (khng phn trm), khng phi tham gia bo him tin gi. Ngn hng Pht trin c Chnh ph bo m kh nng thanh ton, c min np thu v cc khon np ngn sch nh nc theo quy nh ca php lut. 2.3. NGN HNG THNG MI 2.3.1. Khi nim v ngn hng thng mi Cc ngn hng thng mi (NHTM) cc nc u c nhng im khc nhau, bao gm hng hot cc c quan c c cu v quan h s hu khc nhau v trong mi nc, khi nim ngn hng thng mi cng c gii thch khc nhau.

Ngn hng thng mi l t chc ti chnh nhn tin gi v cho vay tin. Lut ngy 13/6/1941 ca Php a ra khi nim :Cc ngn hng l cc x nghip hay t chc m ngh nghip thng xuyn l nhn ca cng chng di hnh thc tin gi hay hnh thc khc, cc khon tin mang ra s dng cho bn thn mnh hay bng cc nghip v chit khu, cc nghip v tn dng hay nghip v ti chnh. Sc lnh s 018 CT/LDG/SL ngy 20/10/1969 ca Chnh quyn Si Gn :Ngn hng thng mi l mi x nghip cng hay t lp, k c chi nhnh hay
21
phn cc ngn hng ngoi quc m hot ng thng xuyn l thi hnh cho chnh mnh nghip v tin dng, chit khu, ti chnh vi tin k thc nhn ca t nhn, ca x nghip hay cng quyn.
Php lnh ngn hng ngy 23/05/1990 ca Vit Nam :Ngn hng thng mi l t chc kinh doanh tin t m hot ng ch yu l thng xuyn l nhn tin gi t khch hng vi trch nhim hon tr v s dng s tin cho vay, thc hin nghip v chit khu v lm phng tin thanh ton. Theo Ngh nh 49/2000/N-CP ngy 12/09/2000 th Ngn hng thng mi l ngn hng c thc hin ton b hot ng ngn hng v cc hot ng kinh doanh khc c lin quan v mc tiu li nhun, gp phn thc hin cc mc tiu kinh t ca Nh nc. Cng c th hiu ngn hng thng mi :NHTM l mt t chc kinh doanh tin t m hot ng ch yu ca n bao gm : huy ng vn, cho vay, chit khu, bo lnh, bao thanh ton, cho thu ti chnh, u t chng khon, lin doanh gp vn, kinh doanh ngoi t, vng bc v cung cp cc dch v ti chnh lin quan (ngn qu thanh ton, y thc, qun l ti sn, .v.v.)
2.3.2. Cc chc nng ca ngn hng thng mi 2.3.2.1. Trung gian ti chnh Quan h tn dng trc tip gia ch th c tin cha s dng v ch th c nhu cu tin t cn b sung gp phi nhiu hn ch v ngi c nhu cu kh tm gp ngi c kh nng cung cp. Hot ng ca NHTM khc phc c hn ch trn bng cch ng ra tp trung cc khon tin t tm thi nhn ri ca tt c cc ch th trong nn kinh t bao gm cc nh doanh nghip, c nhn v cc c quan nh nc trn c s cung cp cho cc ch th c nhu cu cn b sung tm thi. Nh vy NHTM va l ngi i vay va l ngi cho vay. Hay ni khc i, nghip v kinh doanh ca NHTM l i vay cho vay. Trong nn sn xut hng ho pht trin, chc nng trung gian tn dng ca NHTM ng vai tr ht sc quan trng trong vic thc y tng trng kinh t, phn ln cc quan h tn dng c tp trung qua ngn hng, cn cc nh doanh nghip th ngun vn tn dng do cc ngn hng cp tr nn ph bin v chim t trng ngy cng cao trong kt cu ti sn n ca doanh nghip. Chc nng trung gian tn dng cng l chc nng quan trng v l chc nng c trng nht trong cc chc nng ca NHTM. 2.3.2.2. Trung gian thanh ton v qun l cc phng tin thanh ton Nu nh mi khon thanh ton c thc hin bn ngoi ngn hng th chi ph thc hin chi tr rt ln, bao gm nhng chi ph cho lu thng tin mt nh in, c, bo qun, vn chuyn, kim m, .v.v. Vi s ra i v pht trin ca NHTM, i b phn cc khon chi tr v hng ho v dch v ca cc doanh nghip v thm ch mt b phn cc khon chi tr ca c nhn c chuyn giao cho ngn hng thc hin. iu ny c ngha rt ln trong vic thc y qu trnh lu thng hng ho,
22
tit kim chi ph lu thng ng thi to c s cho NHTM thc hin cc nghip v cho vay. Xut pht t ch l ngi th qu ca doanh nghip, ngn hng c iu kin thc hin dch v thanh ton theo s y nhim ca khch hng v ngc li qua vic thc hin cc nghip v thanh ton, ngn hng tr thnh ngi th qu ca cc nh doanh nghip. Khi cc khch hng gi tin vo ngn hng, h s c m bo an ton trong vic ct gi tin v thc hin thu chi mt cch nhanh chng, tin li nht l i vi cc khon thanh ton c gi tr ln, mi a phng m nu khch hng t lm s rt tn km v thiu an ton. Cc nh doanh nghip nay khng cn phi cn tin trao i cho ngi bn cng nh khng cn phi m tin khi nhn cc khon chi tr, mi cng vic ny c thc hin bng cch m ti khon tin gi ngn hng v trn c s ra lnh cho ngn hng thc hin cc khon chi tr ng thi y nhim cho ngn hng thu nhn cc khon tin gi. 2.3.2.3. To tin S ra i ca cc ngn hng to ra mt bc pht trin v cht trong kinh doanh tin t. Nu nh trc y, cc t chc kinh doanh tin t nhn tin gi (vng, bc) v ri cho vay cng chnh cc ng tin , th k t khi h thng ngn hng ra i, vic cho vay khng nht thit phi l tin vng hoc bc m h nhn c t ngi gi. Nh hot ng trong h thng m cc NHTM to ra c bt t thay th tin mt l mt sng kin quan trng th hai ca lch s hot ng ngn hng. Chnh nh phng thc to tin ny m ngn hng tr thnh trung tm ca i sng kinh t hin i. Paul A. Samuelson cho rng, s tht l ton b h thng ngn hng c th lm c ci m tng ngn hng nh khng th lm c : n c th m rng vic cho vay n v t m rng ngun tin ngn hng ln gp nhiu ln so vi s m cc d tr mi to ra cho n, cho d mi ngn hng nh bao gi cng ch cho vay mt phn s tin k gi. Qu trnh to tin ca NHTM c thc hin thng qua hot ng tn dng v t chc thanh ton trong h thng ngn hng. Nu b qua cc yu t phc tp khc m ch thun ty xt n kh nng to ra bt t th qu trnh to ra bt t c th hin cch khi qut bng v d sau y : Mt khch hng A em gi 100 triu vo NHTM 1, trn bng tng kt ti sn ca NHTM 1 th hin : NHTM 1 Ti sn c Tin mt ti qu Ti sn n 100 Tin gi ca A 100
Gi s t l d tr bt buc l 10%, lc ny NHTM 1 c th ton quyn s dng 90 triu ng cn li cho vay hoc u t. Nu NHTM 1 cho khch hng B vay ht s tin 90 triu cn li, bng tng kt ti sn ca NHTM 1 nh sau :
23
NHTM 1 Ti sn c D tr bt buc Cho B vay Ti sn n 10 Tin gi ca A 90 100
Gi s, khch hng B vay s tin trn nhng khng rt tin mt m thc hin chuyn khon thanh ton cho khch hng C c ti khon ti NHTM 2. Sau khi nhn c tin chuyn khon, bng cn i k ton ca NHTM 2 nh sau : NHTM 2 Ti sn c Ti sn n D tr bt buc 9 Tin gi ca C 90 Tin gi NHTW 81 Tip tc gi nh nh trn, sau khi trch lp d tr bt buc 10%, NHTM 2 s dng ht s tin 81 triu cn li cho khch hng D vay. Lc ny, bng cn i k ton ca NHTM 2 nh sau: NHTM 2 Ti sn c Ti sn n D tr bt buc 9 Tin gi ca C 90 Cho D vay 81 Khch hng D khng rt tin mt m yu cu NHTM2 chuyn khon 81 triu ng thanh ton cho E c ti khon ti NHTM 3. Sau khi nhn c tin chuyn khong, bng cn i k ton ca NHTM 3 nh sau : NHTM 3 Ti sn c D tr bt buc Tin gi NHTW Ti sn n 9 Tin gi ca E 81 90
Nu qu trnh ni trn c tip tc nh vy th s tin gi, cho vay pht sinh qua tng ngn hng s ln lt gim i v b trit tiu khi s ln lun chuyn tin n v cng. Tuy nhin, t ngn hng A n ngn hng cui cng th s tin gi m NHTM to ra l mt con s khng l. Bng 2.1 : Qu trnh to ra bt t ca h thng ngn hng thng mi Ngn hng 1 2 3 .. n S gia tng tin gi 100 (A) 90 (C) 81 (E) .. 0 S gia tng cho vay 90 81 72,9 .. n v : Triu ng D tr bt buc (10%) 10 9 8,1 ..
24
C th thy rng s gia tng bt t cho vay v d tr l dy cp s nhn li vi s hn u tin l U1 = 100 triu, cng bi l q = 9/10. V vy tng s tin bt t c to ra ca ton b h thng ngn hng l Sn s l :
U 1 q n 1 = Sn lim n 1 q
( ) =

U1 100.000.000 = = 1.000.000.000 1 q 1 0,9
2.3.2.4. Dch v ti chnh v cc dch v ngn hng khc Trong qu trnh lm dch v ti chnh v cc dch v thanh ton, ngn hng c iu kin v kho qu, thng tin, quan h rng ri vi cc doanh nghip. Vi iu kin , ngn hng c th lm t vn v ti chnh, u t cho cc doanh nghip, lm i l pht hnh chng khon m bo hiu qu cao v tit kim chi ph. Mt khc, ngn hng cn cung cp cho cc khch hng cc dch v ngn hng khc nh gi h ti sn, giy t c gi, hi oi, .v.v.v vi tnh cht chuyn nghip cao. 2.4. CC TRUNG GIAN TI CHNH PHI NGN HNG (NON-BANK INSTITUTIONS) Theo ngha rng, khi nim cc trung gian ti chnh bao gm ngn hng v cc trung gian ti chnh phi ngn hng. S khc nhau gia ngn hng v ccb trung gian ti chnh phi ngn hng l ch c cc ngn hng mi c php nhn tin gi khng k hn t cng chng. Cc trung gian ti chnh phi ngn hng tiu biu : Cng ty ti chnh (finance company) Hot ng ch yu l cho vay mua bn hng ha, dch v bng ngun vn ca mnh hoc vay ca cng chng bng vic pht hnh tri phiu. Theo quy nh ca Vit Nam, cng ty ti chnh hot ng vi chc nng l s dng vn t c, vn huy ng v cc ngun vn khc cho vay, u t; cung ng cc dch v t vn v ti chnh, tin t v thc hin mt s dch v khc, nhng khng c lm dch v thanh ton, khng c nhn tin gi di 1 nm. Cng ty cho thu ti chnh (leasing company) Hot ng ch yu l tn dng trung, di hn thng qua vic cho thu my mc thit b v cc bt ng sn khc. Cng ty u t (investment company) Chuyn kinh doanh, mua bn cc loi chng khon thng qua cc th trng ti chnh. 2.5. CU TRC T CHC HAT NG CA NGN HNG THNG MI 2.5.1. Ti sn v ngun vn ca ngn hng thng mi Cng ging nh cc doanh nghip, hai bo co ti chnh ht sc quan trng m nhng nh qun l ngn hng, cc khch hng ln v c quan chc nng c bit quan tm l Bng cn i k ton v Bo co thu nhp ca ngn hng. Trong phn
25
ny chng ta s cp s lc n Bng cn i k tan qua nm c nguyn l hat ng ca ngn hng. V nguyn tc, bng cn i k tan l bo co ti chnh tng hp c lp vo mt thi im nht nh theo cch phn lai ti sn v ngun hnh thnh ti sn (ngun vn). Phn ti sn th hin tan b ti sn m ngn hng ang qun l v s dng. Thng qua cc s liu phn ti sn, c th nh gi v trnh khai thc v qun l ti sn ca ngn hng. Phn ti sn bao gm cc khan mc sau : 9 9 9 9 9 9 9 Tin mt v tin gi thanh tan ti cc ngn hng Chng khan thanh khan Cho vay Chng khan u t u t di hn Ti sn c nh Cc ti sn khc
Ngy 31/12/2003
BNG CN I K TON CA NGN HNG TMCP CHU (ACB) TI SN

Ghi ch
Tin, kim loi qu v qu Tin gi ti Ngn hng Nh nc Tin gi ti cc ngn hng nc ngoi Tiu gi ti cc t chc tn dng trong nc Cho vay cc t chc tn dng trong nc Cho vay khch hng u t vo chng khon u t vo cc n v khc Ti sn c nh hu hnh Ti sn c nh v hnh Xy dng c bn d dang v mua sm ti sn c nh Ti sn khc 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14
2003 Triu VN
486.722 418.202 140.299 2.211.484 43.638 5.330.490 1.794.883 78.432 115.889 17.535 99.009 118.218 10.854.801
2002 Triu VN
206.486 408.654 1.624.565 2.405.910 3.894.784 456.237 82.703 74.462 20.608 60.764 114.487 9.349.660
TNG CNG TI SN NGUN VN

Tin vay Ngn hng Nh nc Vit Nam Tin gi v tin vay t cc t chc tn dng trong nc Vn nhn t Chnh ph, cc t chc quc t v cc t chc khc Tin gi ca khch hng N khc Thu thu nhp doanh nghip phi np 15 16 17 18 19 31
19.983 644.769 162.252 8.969.542 485.484 10.380
19.983 10.724 98.718 8.297.194 419.648 13.941
26
8.860.208
TNG N VN V CC QU
Vn c phn Cc qu d tr Li nhun cha phn phi
TNG VN V CC QU
10.292.410
20 21 21
423.911 114.756 23.724 562.391 10.854.801
341.428 78.090 69.934 489.452 9.349.660
TNG CNG NGUN VN
Phn ngun vn th hin ngun lc ti chnh m ngn hng dng to nn ti sn. Thng qua cc s liu phn ny, c th nh gi c mc t ch ti chnh ca ngn hng. Phn ngun vn bao gm cc khan mc sau : 9 9 9 9 9 9 9 9 Tin gi thanh tan Tin gi c k hn Tin gi tit kim Cc lai tin gi khc Cc khan vay ca ngn hng khc Cc khan vay ca ngn hng trung ng Cc khan n khc (ngn hn, di hn) Vn ch s hu
2.5.2. Quy nh i vi hat ng ca ngn hng thng mi Cc ngn hng khi tin hnh hat ng, thc hin cc nghip v huy ng vn, cho vay v cc dch v lin quan khc u phi tun th y cc quy nh ht sc nghim ngt v cht ch ca pht lut nhm bo v li ch ca ton x hi. Ngn hng trung ng l c quan qun l chuyn ngnh cao nht trong hat ng ngn hng. Theo , cc ngn hng khi thc hin cc nghip v nhn tin gi v cc cung cp cc cng c ti chnh khc cho cng chng huy ng vn, m hay ng ca cc chi nhnh, tr s, st nhp hay hp nht vi ngn hng khc, tip nhn hay bt u hat ng kinh doanh phi ngn hng u cn phi c s chp thun ca ngn hng trung ng. Khng nhng th, ngn hng trung ng cn thng xuyn thanh tra cn thn cc ngn hng thng mi nh gi cht lng ca danh mc cho vay, u t v s hp l v vn ch s hu. S d cc ngn hng lun b c trong s kim sot cht ch l v cc l do sau y : 9 Ngn hng ng vai tr trung gian ti chnh, huy ng vn nhn ri t dn c v cc doanh nghip v s dng s tin cho vay, v vy u ht sc cn thit l phi m bo kh nng thanh tan cho chnh cc ngn hng. Nu vic s dng vn ca cc ngn hng thiu hp l, khng kim sat cht ch s lm tng kh nng tht that cc khan vn ny, gy nh hng nghim trng n vic han tr tin gi cho ngi gi tin. bo v quyn li ca ngi gi tin m a phn l thiu thng tin v kin thc chuyn mn v
27
ti chnh -, cc c quan qun l phi c trch nhim tp hp v nh gi cc thng tin cn thit xc nh tnh hnh ti chnh thc s ca ngn hng. 9 Cc ngn hng c qun l cht ch bi kh nng to tin t nhng khan tin gi thng qua hat ng cho vay v u t (m rng tn dng). S thay i trong khi lng tin t do ngn hng to ra lin quan cht ch n tnh hnh kinh t, c bit l mc tng trng, vic lm, lm pht. 9 Trnh tnh trng cc cc ngn hng khi cung cp tn dng cho cc nh u t, doanh nghip hoc ti tr tiu dng c cht lng xu hoc phn bit i x trong vic cp tn dng. 9 Tng cng lng tin ca dn chng vo h thng ti chnh. Nh vy, mc ch ca vic nh nc thc hin qun l i vi hat ng ngn hng l nhm : 9 9 9 9 9 Bo m an ton cho hat ng ngn hng Hn ch hoc m rng cho vay / u t Quy nh v vn v vic m rng hat ng ngn hng Kim tra, gim st, nh gi h thng qun l ri ro Bo v quyn li ngi u t.
Tuy nhin, cc quy nh v s qun l nghim ngt ny phi c cn i mt cch hp l nhm to iu kin thun li cho cc ngn hng c th pht trin cc dch v mi p ng nhu cu ca x hi, duy tr mc cnh tranh trong lnh vc cung cp dch v ti chnh mnh m bo mc gi c hp l, m bo s lng v cht lng tha ng cho cng chng. 2.5.2.1. T l an ton vn T l an ton vn cn c gi vi nhiu tn gi khc nhau nh t l m bo vn hot ng (CAR Capital Adequacy Ratio) hay h s Basel l mt trong nhng ch tiu quan trng nh gi mc p ng an ton ca mt ngn hng. Theo quy nh ca Vit nam hin nay, t chc tn dng, tr chi nhnh ngn hng nc ngoi, phi duy tr t l ti thiu 8% gia vn t c so vi tng ti sn ri ro. Tng ti sn ri ro bao gm ti sn ri ro ni bng v ti sn ri ro ngoi bng. Ti sn ri ro ni bng c phn loi v xc nh mc ri ro nh sau : Khon mc 1- Nhm TSC c h s ri ro 0% a- Tin mt b- Vng 0% 0% H s ri ro
28 0% 0%
c- Tin gi ti NHCSXH theo Ngh nh s 78/2002/N-CP ngy 4/10/2002 ca Chnh ph d- Cc khon cho vay bng vn ti tr, u thc u t theo cc hp ng u thc, trong TCTD ch hng ph u thc v khng chu ri ro - u t vo tri phiu Chnh ph, tn phiu NHNN VN, bng ng Vit Nam e- Cc khon chit khu, ti chit khu giy t c gi do chnh TCTD pht hnh h- Cc khon phi i i vi Chnh ph Trung ng, ngn hng Trung ng cc nc thuc khi OECD i- Cc khon phi i c bo m bng chng khon ca Chnh ph Trung ng cc nc thuc khi OECD hoc c bo lnh bi Chnh ph Trung ng cc nc thuc khi OECD 2- Nhm TSC c h s ri ro 20% a- Cc khon phi i i vi TCTD khc trong nc v nc ngoi i vi tng loi ng tin b- Cc khon phi i i vi UBND tnh, thnh ph trc thuc Trung ng; Cc khon phi i bng ngoi t i vi Chnh ph Vit Nam, NHNN Vit Nam c- Cc khon phi i c bo m bng giy t c gi do TCTD khc thnh lp ti Vit Nam pht hnh d- Cc khon phi i i vi t chc ti chnh nh nc; cc khon phi i c bo m bng giy t c gi do cc t chc ti chnh nh nc pht hnh -Kim loi qu (tr vng), qu e- Tin mt ang trong qu trnh thu g- Cc khon phi i i vi cc ngn hng IBRD, IADB, ADB, AfDB, EIB, EBRD v cc khon phi i c cc ngn hng ny bo lnh hoc c bo m bng chng khon do cc ngn hng ny pht hnh h- Cc khon phi i i vi cc ngn hng c thnh lp cc nc thuc khi OECD v cc khon phi i c bo lnh bi cc ngn hng ny i- Cc khon phi i i vi cc cng ty chng khon c thnh lp cc nc thuc khi OECD c tun th nhng tho thun qun l v gim st v vn trn c s ri ro v nhng khon phi i c cc cng ty ny bo lnh k- Cc khon phi i i vi cc ngn hng c thnh lp
0% 0% 0% 0%
20% 20%
20% 20%
20% 20% 20%
20%
20%
20%
29
ngoi cc nc thuc khi OECD, c thi hn cn li di 1 nm v cc khon phi i c thi hn cn li di 1 nm c cc ngn hng ny bo lnh 3- Nhm TSC c h s ri ro 50% a- Cc khon u t d n theo hp ng, quy nh ti Ngh nh s 79/2002/N-CP ngy 25/10/2002 ca Chnh ph v t chc v hot ng ca cng ty ti chnh b- Cc khon phi i c bo m bng bt ng sn ca bn vay 4- Nhm TSC c h s ri ro 100% a- Cc khon cp vn iu l cho cc cng ty trc thuc khng phi l TCTD, c t cch php nhn, hch ton c lp c- Cc khon phi i i vi cc ngn hng c thnh lp khng thuc khi OECD, c thi hn cn li t 1 nm tr ln v cc khon phi i c thi hn cn li t 1 nm tr ln c cc ngn hng ny bo lnh d- Cc khon phi i i vi chnh quyn trung ng ca cc nc khng thuc khi OECD, tr trng hp cho vay bng ng bn t v ngun cho vay cng bng ng bn t ca cc nc - Bt ng sn, my mc, thit b v TSC khc e- Cc khon phi i khc ngoi cc khon phi i quy nh ti khon 1, khon 2 v khon 3 iu 6 Q 457 5- Nhm TSC c h s ri ro 150% a- Cc khon cho vay u t vo chng khon; b- Cc khon cho vay cc cng ty chng khon vi mc ch kinh doanh, mua bn chng khon. c- Cc khon cho vay cc doanh nghip m t chc tn dng nm quyn kim sot. d- Cc khon gp vn, mua c phn vo cc doanh nghip, qu u t, d n u t sau khi tr khi vn t c phn gp vn, mua c phn (nu c) quy nh ti im 3.4 Khon 3 iu 3 Quyt nh 03 Tng cng (B) Ti sn ri ro ngoi bng c xc nh nh sau : 1- Cam kt bo lnh, ti tr cho khch hng (C1) Khon mc a- Bo lnh cho Cng ty B vay vn theo ch nh ca H s chuyn i 100 H s ri ro 0% 150% 150% 150% 150% 100% 100% 50%
50%
100%
100% 100%
30
Chnh ph b- Bo lnh khng th hu ngang cho Cng ty B thanh ton tin hng nhp khu c- Pht hnh th tn dng d phng bo lnh ti chnh cho Cng ty A pht hnh chng khon d- Bo lnh cho Cng ty B thc hin hp ng theo ch nh ca Chnh ph - Bo lnh khng th hu ngang cho Cng ty B d thu e- Cc cam kt khc khng th hu ngang i vi trch nhim tr thay ca TCTD, c thi hn ban u t 1 nm tr ln g- Pht hnh th tn dng khng th hu ngang cho Cng ty B nhp khu hng ho h- Chp nhn thanh ton hi phiu thng mi ngn hn, c bo m bng hng ho i- Bo lnh giao hng k- Cc cam kt khc lin quan n thng mi l- M th tn dng c th hu ngang cho Cng ty B nhp khu hng ho m- Cc cam kt c th hu ngang v iu kin khc Tng cng (C1) 2- Hp ng giao dch li sut, hp ng giao dch ngoi t (C2): H s chuyn i 0,5% 1% 2% 2% 5% 8% H s ri ro 100% 100% 100% 100% 100% 100% 100% 100% 50% 50% 50% 100% 100% 0% 100% 100%
20% 20% 20% 20% 0% 0%
100% 100% 100% 100% 100% 100%
Khon mc 1. Hp ng hon i li sut, c k hn ban u 9 thng vi ngn hng X 2. Hp ng hon i li sut c k hn ban u 18 thng vi ngn hng X 3. Hp ng hon i li sut c k hn ban u 30 thng vi ngn hng X 4. Hp ng hon i ngoi t c k hn ban u 9 thng vi ngn hng X 5. Hp ng hon i ngoi t c k hn ban u 18 thng vi ngn hng X 6. Hp ng hon i ngoi t c k hn ban u 3
31
nm vi ngn hng X Tng cng (C2) 2.5.2.2. Gii hn cho vay, bo lnh Tng d n cho vay ca t chc tn dng i vi mt khch hng khng c vt qu 15% vn t c ca t chc tn dng. Tng mc cho vay v bo lnh ca t chc tn dng i vi mt khch hng khng c vt qu 25% vn t c ca t chc tn dng. Tng d n cho vay ca t chc tn dng i vi mt nhm khch hng c lin quan khng c vt qu 50% vn t c ca t chc tn dng, trong mc cho vay i vi mt khch hng khng c vt qu t l quy nh. Tng mc cho vay v bo lnh ca t chc tn dng i vi mt nhm khch hng c lin quan khng c vt qu 60% vn t c ca t chc tn dng. Tng d n cho vay ca chi nhnh ngn hng nc ngoi i vi mt khch hng ti a khng c vt qu 15% vn t c ca ngn hng nc ngoi. Tng mc cho vay v bo lnh ca chi nhnh ngn hng nc ngoi i vi mt khch hng khng c vt qu 25% vn t c ca ngn hng nc ngoi. Tng d n cho vay ca chi nhnh ngn hng nc ngoi i vi nhm khch hng c lin quan khng c vt qu 50% vn t c ca ngn hng nc ngoi, trong mc cho vay i vi mt khch hng khng c vt qu 15% vn t c ca ngn hng nc ngoi. Tng mc cho vay v bo lnh ca chi nhnh ngn hng nc ngoi i vi mt nhm khch hng c lin quan khng c vt qu 60% vn t c ca ngn hng nc ngoi. T chc tn dng khng c cp tn dng khng c bo m, cp tn dng vi nhng iu kin u i cho cc doanh nghip m t chc tn dng nm quyn kim sot, v phi tun th cc hn ch sau y: Tng mc cho vay v bo lnh ca t chc tn dng i vi mt doanh nghip m t chc tn dng nm quyn kim sot khng c vt qu 10% vn t c ca t chc tn dng. Tng mc cho vay v bo lnh ca t chc tn dng i vi cc doanh nghip m t chc tn dng nm quyn kim sot khng c vt qu 20% vn t c ca t chc tn dng.
T chc tn dng khng c cp tn dng cho cc doanh nghip hot ng trong lnh vc kinh doanh chng khon m t chc tn dng nm quyn kim sot; khng c cho vay khng c bo m i vi cc khon vay nhm u t, kinh doanh chng khon.. Tng mc cho thu ti chnh i vi mt khch hng khng c vt qu 30% vn t c ca cng ty cho thu ti chnh. Tng mc cho thu ti chnh i vi mt nhm khch hng c lin quan khng c vt qu 80% vn t c ca cng ty cho thu ti chnh, trong mc cho
32
thu ti chnh i vi mt khch hng khng c vt qu t l quy nh ti khon 2.1 iu ny. 2.5.2.3. T l an ton chi tr T chc tn dng phi thng xuyn m bo t l v kh nng chi tr i vi tng loi ng tin, vng nh sau: T l ti thiu 25% gia gi tr cc ti sn c th thanh ton ngay v cc ngun vn s n hn thanh ton trong thi gian 1 thng tip theo. T l ti thiu bng 1 gia tng ti sn C c th thanh ton ngay trong khong thi gian 7 ngy tip theo v tng ti sn N phi thanh ton trong khong thi gian 7 ngy tip theo. a. Tin mt. b. Vng. c. Tin gi ti Ngn hng Nh nc. d. S chnh lch ln hn gia tin gi khng k hn ti t chc tn dng khc v tin gi khng k hn nhn ca t chc tn dng . . Tin gi c k hn ti t chc tn dng khc n hn thanh ton. f. Cc loi chng khon do Chnh ph Vit Nam pht hnh hoc c Chnh ph Vit Nam bo lnh: (i) C thi hn cn li t 1 nm tr xung: 100% gi tr trn s sch k ton. (ii) C thi hn cn li trn 1 nm: 95% gi tr trn s sch k ton. g. Cc loi chng khon do t chc tn dng hot ng ti Vit Nam pht hnh hoc bo lnh: (i) C thi hn cn li t 1 thng tr xung: 100% gi tr trn s sch k ton. (ii) C thi hn cn li trn 1 thng n 1 nm: 95% gi tr trn s sch k ton. (iii) C thi hn cn li trn 1 nm: 90% gi tr trn s sch k ton. h. Cc loi chng khon do chnh ph nc thuc khi OECD pht hnh: (i) C thi hn cn li t 1 nm tr xung: 100% gi tr trn s sch k ton. (ii) C thi hn cn li trn 1 nm: 95% gi tr trn s sch k ton. i. Cc loi chng khon do cc ngn hng ca cc nc thuc khi OECD pht hnh: (i) C thi hn cn li t 1 thng tr xung: 100% gi tr trn s sch k ton. (ii) C thi hn cn li trn 1 thng n 1 nm: 95% gi tr trn s sch k ton. (iii) C thi hn cn li trn 1 nm: 90% gi tr trn s sch k ton.
Ti sn C c th thanh ton ngay bao gm:
33
k. Cc hi phiu ca b chng t thanh ton hng xut khu c ngn hng nc ngoi chp nhn thanh ton, c thi hn cn li t 01 thng tr xung: 100% s tin ghi trn hi phiu. 1. 80% cc khon cho vay c bo m, cho thu ti chnh, s n hn thanh ton (gc, li) trong thi gian 1 thng. m. 75% cc khon cho vay khng c bo m, n hn thanh ton. n. Cc loi chng khon khc: (i) C thi hn cn li di 1 thng: 100% (ii) C thi hn cn li t 1 thng n 1 nm: 90% (iii) C thi hn cn li trn 1 nm: 85% o. Cc khon khc n hn phi thu. Ngun vn phi thanh ton gm: a. S chnh lch ln hn gia tin gi nhn ca t chc tn dng khc v tin gi ti t chc tn dng n hn thanh ton. b. 15% tin gi khng k hn ca t chc (tr tin gi ca t chc tn dng khc), c nhn. c. Gi tr cc cam kt cho vay ca t chc tn dng n hn thc hin. d. Tt c cc ngun vn khc s n hn thanh ton. 2.5.2.4. T l ti a ca ngun vn ngn hn c s dng cho vay trung di hn T l ti a ca ngun vn ngn hn t chc tn dng c s dng cho vay trung hn v di hn: a. Ngn hng thng mi: 30% b. T chc tn dng khc: 30% c. Qu tn dng nhn dn trung ng: 20% 2.5.2.5. Gii hn gp vn, mua c phn Mc gp vn, mua c phn ca t chc tn dng trong mt doanh nghip, qu u t, d n u t, t chc tn dng khc khng c vt qu 11% vn iu l ca doanh nghip, qu u t, d n u t, t chc tn dng . Tng mc gp vn, mua c phn ca t chc tn dng trong tt c cc doanh nghip, qu u t, d n u t, t chc tn dng khc khng c vt qu 40% vn iu l v qu d tr ca t chc tn dng. T chc tn dng gp vn, mua c phn vt qu t l quy nh ti Khon 1 v Khon 2 iu ny phi c Ngn hng Nh nc chp thun trc bng vn bn vi iu kin khon gp vn, mua c phn l hp l v t chc tn dng chp hnh cc t l khc v an ton trong hot ng ngn hng, c t l n xu (NPL) t 3% tr xung.
34
2.5.3. Cu trc t chc ca ngn hng thng mi Thng thng, hnh thc t chc ph thuc vo chc nng v quy m hat ng ca mi ngn hng nhm gip cc ngn hng thc hin chc nng v vai tr ca mnh mt cch hiu qu nht. Tuy nhin, vai tr v quy m ca ngn hng khng phi l yu t duy nht quyt nh vic cc ngn hng s c t chc nh th no v hat ng hiu qu ra sao. Cc quy nh ca Chnh ph v Ngn hng trung ng cng gi vai tr quan trng trong vic hnh thnh cu trc t chc v tnh a dng ca cc ngn hng. M HNH T CHC CA NGN HNG
H I NG QUA N TRI
BAN GIA M C
PHO NG TI N DU NG
PHO NG GIAO DI CH /TH.TOA N
PHO NG DI CH VU
PHO NG NGU N V N
CHI NHA NH
PHO NG GIAO DI CH
35
S T CHC CA NGN HNG NGOI THNG VIT NAM
2.5.4. Xu hng pht trin hat ng ngn hng thng S pht trin ca x hi, ca cng ngh v ca cc t chc trung gian ti chnh phi ngn hng c s nh hng nht nh cc hat ng, nghip v v trin vng pht trin ca ngn hng. Nhn chung, ngy nay cc ngn hng ngy cng pht trin v gia tng nhanh chng danh mc dch v cung ng cho khc hng di p lc cnh tranh t cc t chc ti chnh khc, t s hiu bit v i hi cao hn ca khch hng, t s thay i cng ngh. Cc dch v mi to nh hng tt n ngnh cng nghip ngn hng thng qua vic to ra ngun thu mi t khch hng, l cc khan l ph dch v mt b phn thu nhp c xu hng tng trng nhanh hn so vi cc ngun thu truyn thng t li cho vay. Cnh tranh v qu trnh m rng dch v cng c thc y bi s ni lng cc quy nh kim sot ca chnh ph thng qua vic ni rng gii hn php l cho ngn hng v cho cc t chc trung gian ti chnh khc. iu ny s lm gia tng chi ph huy ng vn v ri ro tn tht theo cng tng ln. Trc p lc ny, cc ngn hng buc phi ti lp ct gim cc chi ph hat ng nh gim nhn cng,
36
i mi cng ngh bng cch gia tng cng ngh t ng thay th cho h thng da vo th cng c bit l trong vic nhn tin gi, thanh tan b tr, chuyn khan, .v.v. Tuy nhin, chnh s t ng ha ny li i hi cc ngn hng phi gia tng vn v quy m hat ng, phi hat ng vi quy m ln v mng li rng khp mi hy vng b p c chi ph c nh u t cho cng ngh. Kt qu l xu hng sp nht, mua li cc ngn hng nh ang din ra ngy cnh ph bin hn, s bnh trng a l v hp nht khng cn gii hn trong phm vi lnh th ca mt quc gia m vt khi ranh gii mt quc gia n l hay mt vng lan rng vi quy m tan cu. 2.6. LCH S HNH THNH V PHT TRIN CA H THNG NGN HNG VIT NAM 2.6.1. Thi k trc 1945 Sau khi hon tt cuc thn tnh Vit Nam, Php bt u thc hin chnh sch khai thc thuc a. ng Dng Ngn Hng (Banque de lIndochine) c thnh lp theo Sc Lnh ngy 25-1-1875 ca Tng Thng Php. ng Dng Ngn hng l mt dng cng ty c phn c chc nng pht hnh, cho vay v chit khu. Do vy, ng Dng Ngn hng va l mt ngn hng trung ng, va l mt ngn hng thng mi. Di s bo tr ca Chnh Ph Php cng nh Ton quyn ng Dng, ng Dng Ngn hng c mt v tr c tn, thc thi chnh sch ti chnh-tin t thuc a ca Php ti cc nc ng Dng. Bn cnh ng Dng Ngn hng, cng xut hin mt vi chi nhnh Ngn hng nc ngoi ti Vit Nam nh Php-Hoa Ngn hng, Chartered Bank, BFC, Hng Cng Ngn hng, 2.6.2. Thi k 1945-1954 Sau cuc Cch mng Thng Tm 1945, Chnh quyn cch mng non tr ng u l Ch tch H Ch Minh ng trc mun ngn kh khn v ti chnh, cng kh khn hn khi trong qu trnh khi ngha, khng tip thu c ng Dng Ngn hng. bo m ngun lc ti chnh phc v cho cuc khng chin, Chnh quyn cch mng thc thi nhiu bin php sng sut v ng n nh vn ng quyn gp ti chnh t trong nhn dn nh Qu c lp, phong tro Tun l vng v tng bc thit lp ra mt s c quan lm nn tng cho s ra i ca Ngn hng Quc Gia sau ny nh : T chc Nng Nghip Tn Dng thuc B Canh nng v Kinh t Tn dng thuc B Kinh t vo 12-1945. Ngy 31-1-1946, Chnh Ph ra Sc lnh s 18/B cho php pht hnh giy bc Vit Nam ti min Nam Trung b t v tuyn 16 tr ra v n thng 11-1946, cho c nc. Ngy 3-2-1947, Chnh Ph ra Sc lnh s 14/SL thnh lp Nha Tn dng sn xut.
Mt bc ngoc lch s cho ngnh ngn hng Vit Nam : ngy 6-5-1951, Ch tch H Ch Minh k Sc lnh s 15/SL thnh lp Ngn hng Quc gia Vit Nam. Tip
37
sau , sc lnh s 17/SL giao mi cng vic ca Nha Ngn kh Quc gia v Nha Tn dng Quc gia do Ngn hng Quc gia Vit Nam qun l. 2.6.3. Thi k 1954-1975 Ti Min Bc Sau Hip nh Genve v Vit Nam, min Bc bc vo cng cuc xy dng Ch ngha X hi. Ngn hng Quc gia Vit Nam thc hin nhim v cng c th trng tin t, gi cho tin t n nh, gp phn bnh n vt gi, to iu kin thun li cho khi phc kinh t, pht trin cng tc tn dng, gp phn xy dng nn kinh t dn tc dn ch mi, bc u ca nn kinh t x hi ch ngha. Ngy 20-1-1955, Th Tng Chnh Ph ban hnh Ngh nh 443/TTg thnh lp S Qun l Ngoi hi trc thuc Ngn hng Quc gia Vit Nam. Ngy 27-2-1959, H Ch Minh k Sc lnh cho php Ngn hng Quc gia Vit Nam pht hnh tin mi v thu hi tin c ang lu hnh. Nm 1960, Ngn hng Quc gia Vit Nam c i tn thnh Ngn hng Nh nc Vit Nam. Ti Min Nam Ngn hng Quc gia Vit Nam c thnh lp ngy 31-12-1954 do D s 48 do Bo i k, sau c sa i v b tc bi Sc lut s 020-SLU ngy 3-9-1966 qua , Ngn hng Quc gia Vit Nam l mt c quan cng, c quyn t tr v ti chnh v c t cch php nhn. Cc c quan tn dng chuyn mn ca Ngn hng Quc gia Vit Nam bao gm : Ngn hng Pht trin K ngh : l mt c quan tn dng cng, khng nhn k thc ca cng chng, c mc ch l khuch trng, thc y u t vo cc k ngh mi. Ngn hng Pht trin v u t c mc ch u t vo cc d n kinh t ln ca quc gia. Ngn hng Pht trin Nng nghip : c mc ch thc y pht trin cc ngnh nng, lm, ng nghip. Trung tm Khuch trng Xut cng, Trung tm Khuch trng Tiu cng nghip v Qu Tiu thng Tn dng. Qu Pht trin Kinh t Quc gia. Tnh n 1975, c tt c 32 Ngn hng Thng mi hot ng ti Min nam Vit Nam. Trong c : - 18 Ngn hng Vit Nam.
38
- 3 Ngn hng Php : BNP,BFC, BFA. - 3 Ngn hng Trung hoa : Bank of East Asia, ICBC, Bank of Communication. - 3 Ngn hng Hoa K : Chase Manhattan Bank, Bank of America, First National City Bank - 2 Ngn hng Anh : HSBC, Chartered Bank. - 1 Ngn hng Nht : Bank of Tokyo. - 1 Ngn hng Thi Lan : Bangkok Bank. - 1 Ngn hng i Hn : Korea Exchange Bank 2.6.4. Thi k sau 1975 2.6.4.1. Thi k t 1975 n 1986 Ngy 6-6-1975, Hi ng Chnh Ph Cch mng lm thi Cng ha Min Nam Vit Nam ra Ngh nh s 04/PCT-75 thnh lp Ngn hng Quc gia Vit Nam chu trch nhim ci t h thng ngn hng c, xy dng h thng ngn hng mi trn ton Min Nam. Thng 7-1976, t nc c thng nht, nc Cng Ha X Hi Ch Ngha Vit Nam ra i. Ngn Hng Quc Gia Min Nam c hp nht vo Ngn Hng Nh Nc Vit Nam thnh mt h thng Ngn Hng Nh Nc duy nht trn c nc. Hot ng ca ngn hng trong giai on ny bc l nhiu khim khim, cc ngn hng ch c giao ch tiu v k hoch thu chi tin mt, huy ng vn tit kim, tn dng lu ng, .v.v. Ngn hng phi tp trung n lc, tm mi bin php, bng mi gi phn u hon thnh v hon thnh vt mc k hoch t ch tiu thi ua nhiu hn l quan tm n cht lng v hiu qu kinh doanh cui cng. y l sn phm ca c ch k hoch ho tp trung, n c th hin trong cch thc t chc cng nh trong ton b hot ng ca ngn hng. 2.6.4.2. Thi k t 1987 n 1990 Sau i hi ng ton quc ln th VI, nn kinh t nc ta tng bc chuyn dn t nn kinh t tp trung quan liu bao cp sang nn kinh t th trng c s qun l v iu tit ca nh nc. iu ny i hi h thng ngn hng phi c s thay i thch ng vi yu cu i mi. Ngy 13/7/1987, HBT ban hnh ch th 218/HBT cho php ngn hng th im chuyn sang h thng ngn hng hai cp v ngy 26/3/1988 ban hnh ngh nh 53/HBT chnh thc chuyn sang h thng ngn hng hai cp. Theo Ngh nh ny h thng ngn hng chia ra lm hai cp nh sau : NHNN : ng vai tr l NHTW, l c quan qun l nh nc trong lnh vc tin t, tn dng, v Ngn hng c quyn pht hnh giy bc ngn hng vo lu thng. NHNN khng giao dch trc tip vi cc doanh nghip v c nhn. Chm dt cc nghip v kinh doanh tin t nh nhn tin gi ca cc doanh nghip, dn c .... Cc NH trung gian : l cc ngn hng chuyn doanh thc hin cc nghip v kinh doanh tin t, khng thc hin cc chc nng qun l nh nc nh truc y.
39
Tuy nhin, c cu t chc trong thi k ny vn cn bc l nhng nhc im nht nh : M hnh t chc vn cn qu cng knh NHNN cha s dng c hiu qu cc cng c qun l v m Thiu yu t cnh tranh Gii hn hot ng theo chuyn ngnh kinh t Cng tc kim tra gim st cha c ch trng 2.6.4.3. Thi k t 1990 n nay khc phc nhng nhc im ni trn nhm a h thng ngn hng tin dn n mt h thng NH hin i trong nn kinh t th trng, trong nm 1990 c hai ci t ln, quan trng :
Th nht, tch b phn qun l qu ngn sch nh nc ra khi h thng ngn hng v hnh thnh h thng Kho bc Nh nc : Ngy 4/1/1990 HBT ban hnh Q 07/HBT chuyn nhim v qu ngn sch nh nc v cc qu d tr ti chnh nh nc t Ngn hng Nh nc sang B Ti chnh, ng thi thnh lp h thng Kho bc Nh nc trc thuc B Ti Chnh. Th hai, ban hnh hai Php lnh Ngn hng :Ngy 23/5/1990 HNN ban hnh Php lnh Ngn hng Nh nc Vit Nam; Php lnh Ngn hng, Hp tc x tn dng v Cng ty ti chnh. C hai php lnh ny u c hiu lc k t ngy 1/10/1990. Hai php lnh ngn hng ra i ng vai tr quan trng trong vic n nh tnh hnh hot ng ca cc ngn hng trong giai on ny, ng thi thc y s pht trin ca h thng ngn hng ph hp vi s pht trin ca nn kinh t.
Nh vy, Ngn hng Nh nc thc thi nhim v Qun l nh nc v hot ng kinh doanh tin t, tn dng, thanh ton, ngoi hi v ngn hng; Thc thi nhim v ca mt Ngn hng Trung ng - l ngn hng duy nht c pht hnh tin; L ngn hng ca cc ngn hng v l Ngn hng ca Nh nc; NHTW l c quan t chc vic iu hnh chnh sch tin t, ly nhim v gi n nh gi tr ng tin lm mc tiu ch yu v chi phi cn bn cc chnh sch iu hnh c th i vi h thng cc ngn hng cp 2. Cn cc cp Ngn hng kinh doanh thuc lnh vc lu thng tin t, tn dng, thanh ton, ngoi hi v dch v ngn hng trong ton nn kinh t quc dn do cc nh ch ti chnh Ngn hng v phi ngn hng thc hin. Cng vi qu trnh i mi c ch vn hnh trong h thng ngn hng l qu trnh ra i hng lot cc ngn hng chuyn doanh cp 2 vi cc loi hnh s hu khc nhau gm Ngn hng thng mi quc doanh, c phn, Ngn hng lin doanh, chi nhnh hoc vn phng i din ca ngn hng nc ngoi, Hp tc x tn dng, QTDND, cng ty ti chnh...Trong thi gian ny, 4 ngn hng thng mi quc doanh ln c thnh lp gm: 1) Ngn hng Nng nghip Vit Nam; 2) Ngn hng u t v pht trin Vit Nam; 3) Ngn hng Cng thng Vit Nam; 4) Ngn hng ngoi thng Vit Nam.
40
Tuy nhin, sau nhiu nm p dng, Php lnh ngn hng bc l nhiu nhc im, nhiu quy nh trong Php lnh li thi, khng cn ph hp, mt s quy nh bt hp l, v.v. Thc t ny i hi phi thay i cc quy nh v ban hnh tm cao hn. Ngy 12/12/1997 Quc Hi Kho X, k hp th 2 thng qua Lut Ngn hng Nh nc Vit Nam v Lut cc t chc tn dng c hiu lc k t ngy 1/10/1998, thay th cho hai php lnh c. Ti k hp th 3 Quc hi kha 11 thng qua Lut s 10/2003/QH11 sa i b sung mt s iu ca Lut Ngn hng Nh nc Vit nam ngy 12/12/1997, lut ny c hiu lc k t ngy 01/08/2003. Ti k hp th 5 Quc hi kha 11 thng qua Lut s 20/2004/QH11 sa i b sung mt s iu ca Lut cc t chc tn dng ngy 12/12/1997, lut ny c hiu lc k t ngy 01/10/2004. Tnh en cui nam 2007, h thng cc t chc tn dng Vit Nam bao gm cc t chc sau : (1) Cc t chc tn dng quc doanh : Ngn hng ngai thng Vit Nam, Ngn hng Cng thng Vit Nam, Ngn hng u t v pht trin Vit Nam, Ngn hng Nng nghip v pht trin nng thn Vit Nam, Ngn hng pht trin Nh ng bng sng Cu long, Ngn hng chnh sch, Ngn hng u t. (2) Cc t chc tn dng c phn : 37 ngn hng thng mi c phn. (3) Cc chi nhnh ngn hng nc ngoi : Hn 37 chi nhnh ngn hng nc ngai :City bank, ANZ bank; BFCE; BNP, .v.v.v. (4) Cc ngn hng lin doanh : 05 ngn hng lin doanh : VID Public bank, Vinasiam bank; Indovina bank; Chohungvina bank, NH Vit-Nga. (5) Cc vn phng i din ngn hng nc ngai : Hn 45 vn phng i din c php hat ng vi cc ni dung hat ng : Lm chc nng vn phng lin lc; Nghin cu th trng; Xc tin xy dng cc d n u t ca t chc tn dng nc ngoi ti Vit Nam; Thc y v theo di vic thc hin cc hp ng, tho thun k gia t chc tn dng nc ngoi vi cc t chc tn dng Vit Nam v cc doanh nghip Vit Nam, cc d n do t chc tn dng nc ngoi ti tr ti Vit Nam; Cc hot ng khc ph hp vi php lut Vit nam khi c Ngn hng Nh nc cho php. (6) Cc cng ty ti chnh : 10 cng ty ti chnh vi ni dung hat ng chnh : 1- Cng ty ti chnh c huy ng vn t cc ngun: Nhn tin gi c k hn t mt nm tr ln ca t chc, c nhn theo quy nh ca Ngn hng Nh nc; Pht hnh k phiu, tri phiu, chng ch tin gi v cc loi giy t c gi khc huy ng vn ca cc t chc, c nhn trong v ngoi nc theo quy nh ca php lut hin hnh; Vay cc t chc ti chnh, tn dng trong, ngoi nc v cc t chc ti chnh quc t; Tip nhn vn u thc ca Chnh ph, cc t chc v c nhn trong v ngoi nc.
41
2- Cng ty ti chnh c cho vay di cc hnh thc: Cho vay ngn hn, cho vay trung v di hn theo quy nh ca Ngn hng Nh nc; Cho vay theo u thc ca Chnh ph, ca t chc, c nhn trong v ngoi nc theo quy nh hin hnh ca Lut cc T chc tn dng v hp ng u thc; Cho vay tiu dng bng hnh thc cho vay mua tr gp. 3- Chit khu, ti chit khu, cm c thng phiu v cc giy t c gi khc : Cng ty ti chnh c cp tn dng di hnh thc chit khu, cm c thng phiu, tri phiu v cc giy t c gi khc i vi cc t chc v c nhn; Cng ty ti chnh c ti chit khu, cm c thng phiu, tri phiu v cc giy t c gi khc vi cc t chc tn dng khc. 4- Bo lnh: Cng ty ti chnh c bo lnh bng uy tn v kh nng ti chnh ca mnh i vi ngi nhn bo lnh. Vic bo lnh ca cng ty ti chnh phi c thc hin theo quy nh ti iu 58, iu 59, iu 60 Lut Cc T chc tn dng v hng dn ca Ngn hng Nh nc. 5- Cng ty ti chnh c cp tn dng di cc hnh thc khc theo quy nh ca Ngn hng Nh nc. 6- M ti khon v dch v ngn qu : Cng ty ti chnh c m ti khon tin gi ti Ngn hng Nh nc ni cng ty ti chnh t tr s chnh v cc ngn hng hot ng trn lnh th Vit Nam. Vic m ti khon tin gi ti ngn hng ngoi lnh th Vit Nam phi c Ngn hng Nh nc cho php; Cng ty ti chnh c nhn tin gi phi m ti khon ti Ngn hng Nh nc v duy tr ti s d bnh qun khng thp hn mc quy nh ca Ngn hng Nh nc; Dch v ngn qu: Cng ty ti chnh c thc hin dch v thu v pht tin mt cho khch hng. 7- Cng ty ti chnh c thc hin cc hot ng khc sau y: Gp vn, mua c phn ca cc doanh nghip v cc t chc tn dng khc; u t cho cc d n theo hp ng; Tham gia th trng tin t; Thc hin cc dch v kiu hi, kinh doanh vng; Lm i l pht hnh tri phiu, c phiu v cc loi giy t c gi cho cc doanh nghip; c quyn nhn u thc, lm i l trong cc lnh vc lin quan n ti chnh, ngn hng, bo him v u t, k c vic qun l ti sn, vn u t ca cc t chc, c nhn theo hp ng; Cung ng cc dch v t vn v ngn hng, ti chnh, tin t, u t cho khch hng; Cung ng dch v bo qun hin vt qu, giy t c gi, cho thu t kt, cm v cc dch v khc. 8- Cng ty ti chnh c thc hin cc nghip v di y sau khi c Ngn hng Nh nc hoc cc c quan qun l Nh nc lin quan cho php: Hot ng ngoi hi; Hot ng bao thanh ton; Cc hot ng khc. Cc cng ty cho thu ti chnh : 12 cng ty cho thu ti chnh trong c 03 cng ty lin doanh, hot ng. c php huy ng vn t cc ngun : a) Nhn tin gi c k hn t mt nm tr ln ca cc t chc, c nhn; b) vay vn ngn, trung v di hn ca cc TCTD trong v ngoi nc; c) Pht hnh
42
cc loi giy t c gi (c k hn trn mt nm khi c NHNN cho php); d) Tip nhn cc ngun vn khc theo quy nh ca NHNN v thc hin cc nghip v sau: a) Cho thu ti chnh; b) Mua v cho thu li theo hnh thc cho thu ti chnh; c) T vn cho khch hng v nhng vn c lin quan n nghip v cho thu ti chnh; d) Thc hin cc dch v u thc, qun l ti sn v bo lnh lin quan n hot ng cho thu ti chnh; ) Cc hot ng khc khi c Ngn hng Nh nc cho php v hot ng ngoi hi.
43
C cau to chc he thong Ngan hang Viet Nam hien nay
NHNN Viet Nam (NHTW)
Cac TCTD (NH cap II, NH TG)
Ngan hang
Ngan hang phat trien
TCTD phi NH
NHNN Tnh, Thanh pho
Cong ty tai chnh
Ngan hang au t
Ngan hang chnh sach
C.ty cho thue TC Cac TCTD phi NH khac
Ngan hang hp tac
Cac TCTD (NH cap II)
Ngan hang thng mai

Ngan hang thng mai quoc doanh
Ngan hang thng mai co phan
Khach hang
Ngan hang lien doanh
Chi nhanh Ngan hang nc ngoai
44
TT Tn NH
Thnh lp Thnh lp Vn iu l S lng li (t VND) CN,PGD 1962 1962 1957 1990 1997 TNG 1996 1996 1996 1996 6.429 4.365 7.477 7.646 767,6 2003 5.000 5.000 1,64 1,64 1.800 1,29 1,78,150 2,130,700 1,90
1 VBARD 2 VCB 3 BIDV 4 ICB 5 MHB
6 VBSP 7 VDB
1995 2006
TT 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16
NGN HNG C PHN TH Si gn thng tn Chu K Thng Xut nhp khu Ngoi quc doanh ng Nam ng Phng Nam Nh H Ni Si Gn An Bnh Qun i Phng ng Quc t Si gn cng thng Hi Hng i dng
T.lp 1991 1993 1993 89/1992 1993 1994 1992 1993 89/1992 1992 1993 1994 1996 1996 87/1993 1993
Hi s HCM HCM HN HCM HN HN HCM HCM HN HCM HCM HN HCM HN HCM HH
VL 2007 4.449 2.530 2.500 1.870 1.500 1.500 1.400 1.290 1.260 1.200 1.132/2.300 1.045 750 711,00 689 1.000
45
17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33
Hng hi Nam Thi Bnh Dng Si Gn H Ni Vit Pht trin Nh TPHCM Du kh ton cu Nam Vit Vit Nam Thng tn Kin Long Bc Nht Xng du Petrolimex Vit Hoa (*) Vng Tu (*) Gia nh Nam (*) NNG THN Ninh Bnh G bank Sng Kin Nam Vit Nhn i SG-HN Tn Hip ng Kin Long
1991 1992 1992 1993 2003 89/1992 1993 1995 2006 1995 1994 1992 1993 1992 1991 1992 1993 1993 1995 1993 1993 1995 1992 1992 1993 1993 1993 1992
HP HCM HCM HCM HCM HCM HN HCM ST KG NG.AN HCM HN HCM VT HCM HCM NB KG CT KG KG CT T HH LA N AG
700 576 553 500 500 500 500 500 500 580 400 300 200 72,91 58,00 25,96 20,06 85,00 50,00 70,00 5,00 580 200 90 1.000 504 500 500
C / NT Min Ty ng Thp Mi Hi Hng i dng
2 3 4
Rch Kin i i M Xuyn Tng khi nng thn TNG CNG
46
NGN HNG INDOVINA 1 BANK VID PUBLIC 2 BANK
TL
VL VN ICBV,50% BIDV,50% VCB,50%
NN CUB,Taiwan, 50% PB,Malaysia,50% CHB,Korea,50%
1990 20 1992 20
CHOHUNGVINA 3 BANK 1993 20 4 VINASIAM 5 VIT-NGA STT 1 2 3 4 5 6 7 8 9 Tn Cng ty Cty ti chnh Bu in Cty ti chnh Cao su Cty ti chnh Du kh Cty ti chnh Dt may Cty ti chnh Tu thy Handico Than khong sn Prudential Vit-Si gn 1995 20
2006 10
VBARD,50% SCB,CP,Thailand,50% JSC VNESHTORGBANK, BIDV, 51% 49% T.Lp 1998 1998 2000 1998 2000 2005 2007 2006 2007 GP NH 2003 2003 2003 2003 2003 2005 Hi s HN HCM HN HN HN HN HN Tp.HCM Tp.HCM VL 70 t VN 70 t VN 300 t VN 55 t VN 120 t VN 50 t VN 300 t 7,5tr USD 320 t
47
TT 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12
Tn Cng ty
T.Lp
GP NH
Hi s HN HN HCM HN HCM HCM HN HN HCM HCM HCM HCM
VL 5 Tr USD 150 t VN 150 t VN 102 t VN 150t VN 13 Tr USD 105 t VN 75 t VN 5 Tr USD 100 t VN 100 t VN 10 triu USD
Cty CTTC ANZ-VTRAC 1999 (100% NNg) Cty CTTC I - NH NNo & 1998 PTNT Cty CTTC II - NH NNo & 1998 PTNT Cty CTTC NH T v PT 1998 VN Cty CTTC II NH T v PT 2004 VN Cty CTTC Kexim (KVLC) 1996 (100% NNg) Cty CTTC thng VN Cty CTTC thng VN NH NH Cng Ngoi 1998 1998 2003 2003 2003 2003
Cty CTTC Quc t VN 1996 (VILC) (LD) Cty CTTC Sacombank Cty CTTC ACB Cty CTTC Chailease Quc t 2006 2007 2006
48
CHNG 3
QU TRNH CUNG NG TIN T

3.1. QU TRNH CUNG NG TIN T 3.1.1. Cc i tng lin quan n qu trnh cung ng tin t Ngn hng Trung ng l c quan c chc nng theo di bao qut h thng hot ng ngn hng v c trch thc hin vic ch o chnh sch tin t. Cc ngn hng trung gian (cc t chc nhn tin gi) : nhng trung gian ti chnh, h nhn tin gi t cc c nhn t chc v thc hin vic cho vay Nhng ngi gi tin : l cc c nhn v t chc nm gi tin gi cc ngn hng Nhng ngi vay tin t cc ngn hng : cc c nhn v cc t chc vay tin t cc t chc nhn gi hoc bn chng khon cho cc t chc nhn tin gi, c nhn. Trong bn tc nhn, i tng trn th Ngn hng Trung ng v h thng ngn hng l quan trng nht. 3.1.2. Qu trnh cung ng tin t Cung tin l l bin s kinh t v m tc ng n li sut, t gi hi oi, lm pht v tng sn lng quc gia. S thay i cung tin c th nh hng n thu nhp t hat ng u t, gi c hng ha, dch v v phc li ca nn kinh t. V nhng l do m ngn hng trung ng phi c gng kim sat mt cch tt nht khi lng tin cung ng cho nn kinh t.
Trung gian trao i theo ngha hp Trung gian trao i theo ngha rng Trung gian trao i theo ngha rng v phng tin ct tr
M1 = Tin trong lu thng + Tin gi khng k hn + Sc du lch + Tin gi khc c th pht hnh sc.
M2 = M1 + Tin gi c k hn, lng nh + Tin gi tit kim + Tin gi trn TTTT Hp ng mua li /eurocurrency qua m.
M3 = M2 + Tin gi c k hn, lng ln + Hp ng mua li /eurocurrency c k hn.
49
xem xt qu trnh cung ng tin t ca ngn hng trung ng v m hnh cung tin, chng ta s s dng khi nim tin vi chc nng trung gian trao i theo ngha hp nh cp, l khi tin M1 bao gm tin mt, tin gi thanh ton (tin gi khng k hn, c th pht hnh sc) 3.1.2.1. Ngn hng trung ng v c s tin C s tin t (MB-Monetary Base) cn gi l tin c quyn lc cao (high-powered money) l s lng tin lu hnh (tin giy, tin kim loi) v tin trong h thng ngn hng (tin do h thng ngn hng nm gi). Ni cch khc, l lng tin m NHTW c th tc ng trc tip (cn gi l tin ca NHTW Central Bank Money ngun vn ca NHTW). C s tin (MBMonetary Base) = Tin ang lu thng (CCurrency in circulation) + D tr (R- Reserves)
Chng ta c th thy r c khi nim c s tin khi tip cn n thng qua vic xem xt bng cn i k ton ca ngn hng trung ng bi l khi ngn hng trung ng thc hin cc hot ng lm thay i ti sn v ngun vn ca mnh th ngay lp tc s lm tng hoc gim c s tin. Trong thc t Bng cn i k ton ca ngn hng trung ng l rt phc tp vi hng lot cc khon mc khc nhau, tuy nhin phc v cho mc ch nghin cu chng ny, bng cn i k ton trnh by di y ch l dng n gin vi bn khon mc phn n c cc tc ng ca ngn hng trung ng n c s tin. Bng cn i k ton ca ngn hng trung ng Ti sn Chng khon Cho vay chit khu Ngun vn Tin trong lu thng D tr
Ngun vn ch yu ca ngn hng trung ng bao gm tin trong lu thng v d tr (tin gi ca cc ngn hng ti ngn hng trung ng v tin mt nm gi bi cc ngn hng), tng hai khon mc ny chnh l c s tin. Tin ang lu thng (Currency in circulation) chnh l hiu s gia s tin m ngn hng trung ng pht hnh (Currency outstanding) v s tin c ct gi trong kho tin (Vault cash). Ni cch khc, tin ang lu thng l s tin c nm gi bi khu vc phi ngn hng, cn tin ct gi trong kho l lng tin c nm gi bi cc trung gian nhn tin gi, do vy tin c nm gi trong kho vn l mt trong nhng ngun vn ca ngn hng trung ng. Vi cch tip cn ny th d tr (Reserves) cp trn s bao gm tin c nm gi trong kho v tin gi ca cc trung gian c nhn tin ti ngn hng trung ng. Tuy nhin, vn c th nhn
50
d tr y di gc ca cc ngn hng trung gian, lc n s bao gm d tr bt buc v d tr qu mc. D tr (R- Reserves) = D tr bt buc (RR- Required Reserves) rd x D + D tr vt mc (ER - Excess Reserves) ER
rd (Required reserve ratio) : T l d tr bt buc D (Deposits) : Tin gi thanh ton.
phn ti sn ca ngn hng trung ng, c hai khon mc quan trng l chng khon v cho vay chit khu - l nhng ti sn tc ng n c s tin - y cng chnh l nhng ti sn em li thu nhp cho ngn hng trung ng. Chng khon: Ngn hng trung ng nm gi cc chng khon ch yu l tri phiu chnh ph, tn phiu v cc loi tri phiu khc. Cho vay chiu khu l nhng khon tin m ngn hng trung ng cho cc ngn hng trung gian vay thng qua vic chit khu cc giy t c gi nhm gii quyt vn thanh khon ca cc ngn hng ny. S tin m ngn hng trung ng cho vay chu tc ng ca li sut chit khu v cc iu kin vay do ngn hng trung ng n nh. 3.1.2.2. Thay i c s tin Khi ngn hng trung ng thay i mc ti sn nm gi s lp tc lm tng hoc gim c s tin. Mt cch m NHTW c th lm thay i c s tin t l mua hoc bn cc chng khon thng qua nghip v th trng m. Cn phi lu rng tc dng ca vic mua chng khan trn th trng m i vi c s tin l nh nhau d tin thu c t nghip v c gi dng tin gi hay tin mt. Nhng nu n c gi vo ngn hng th n s c tc ng lm tng d tr ca h thng ngn hng. Tc ng ca nghip v th trng m i vi tin d tr l khng chc chn hn nhiu so vi tc ng i vi c s tin t. Do NHTW c th kim sat c s tin t mt cch c hiu qu hn bng cc nghip v th trng m so vi c th kim sot cc khon tin d tr. S chuyn t tin gi sang tin mt tuy khng lm thay i c s tin t nhng n s tc ng lm thay i s tin trong h thng ngn hng. Bn cnh , khi NHTW cho cc ngn hng thng mi vay tin th cng lm thay i c s tin t. Tuy nhin, vic kim sat c s tin t bng chnh sch li sut mang tnh b ng v n khng th xc nh mt cch n phng v do n khng d bo mt cch han ho s tin m cc NHTM s vay t NHTW. NHTW
51
t ra mc li sut chit khu nhng vic quyt nh c vay hay khng l do cc NHTM. Mc d tng s tin m cc NHTM c th vay b nh hng bi li sut chit khu nhng NHTW s khng th kim sat mt cch y . V nhng l do , ngi ta thng tch tin t ra lm 2 phn : mt phn NHTW c th kim sat mt cch y v phn kia c NHTW kim sat km cht ch hn. Thnh phn c kim sat km cht ch l s tin trong c s tin t c to ra t s tin vay chit khu NHTW. Phn cn li ca c s tin t (c gi l c s khng cho vay) nm di s kim sat ca NHTW bi n ch yu l kt qu ca cc nghip v th trng m. C s tin (MBMonetary Base) 3.1.2.3. S nhn tin Trong chng trc, chng ta cp n s nhn tin dng gin n v chng ta bit s nhn tin (multiplier) th hin s thay i ca cung tin (M) khi thay i c s tin (MB). Tuy nhin, trong m hnh s nhn tin gin n chng ta c kh nhiu gi nh tnh ton, nhng trn thc t, nhng gi nh ny khng phi bao gi cng ng v c th ni, chng chng bao gi xy ra cng mt lc bi l, trn thc t cc c nhn ln doanh nghip bao gi cng c nm gi mt lng tin mt nht nh, cn cc ngn hng th khng bao gi c th cho vay ht s tin c php cho vay. Phn ny s xem xt n s nhn tin m khng s dng nhng gi nh tnh ton nh ni chng trc, v do vy chng ta s xem xt n nhng yu t tc ng n s nhn tin. Ni cch khc, chng ta s xem xt cc quyt nh ca khu vc phi ngn hng v ca c khu vc ngn hng nh hng th no n s nhn tin v mc cung tin. Cung tin (M Money Supply) = C s tin (MBMonetary Base) x S nhn tin (mMoney Multiplier) = C s tin khng vay (MBn; NBR nonborrowed) + Vay chit khu (DLDiscount Loans; BRborrowed)
S nhn tin m cho bit lng tin cung ng thay i bao nhiu nu thay i mt c s tin t MB. Ni khc i s nhn ny cho bit c s tin t c chuyn thnh lng tin cung ng vi bi s no. S nhn tin t ln hn 1 cho nn mt s thay i trong c s tin t dn n mt s thay i nhiu hn trong lng tin cung ng. Nh vy, s nhn tin t phn nh tc dng i vi lng tin cung ng ca nhng yu t khc ngai c s tin t. Quyt nh ca nhng ngi gi tin v tin mt v tin gi c th pht hnh sc (tin gi thanh tan) l mt trong nhng yu t tc ng n s nhn tin. Mt yu t khc l tin d tr bt buc do NHTW p t ln h thng ngn hng. Quyt nh ca cc ngn hng v tin d tr qu mc cng tc ng n s nhn tin t ni trn.
52
Chng ta c : C s tin (MBMonetary Base) C D ER D = C

+
rd x D
ER
T l tin mt / tin gi thanh ton
T l d tr qu mc / tin gi thanh ton C D ER D MB
MB
rd
= C D + rd + ER D
(2)
Mt khc, nhn gc ca khu vc phi ngn hng th cung tin bao gm lng tin ang lu thng v lng tin gi trong ti khon thanh ton (ti khon c th pht hnh sc). Do vy : Cung tin (M) = Tin ang lu thng (C) + Tin gi thanh ton (D). V chnh tin gi thanh ton l s tin c th to ra s nhn tin gi, lin quan n bt t - mt hnh thi tin t c cp chng trc.
Mt khc
Cung ti n (M) = Tin ang lu hnh (C) C D + Ti n g i co th pha t ha nh se c (D)
Hay
Cung ti n (M) = + 1
x
Thay D t cng thc (2), s c

Cung ti n (M = Money supply) MB + 1
x
C D
(3)
C + D
ER rd + D
53
Li c
C s tin (MBMonetary Base)
C s tin khng vay (MBn; NBR nonborrowed)
Vay chit khu (DLDiscount Loans; BR-borrowed)
(4)
Kt hp (1),(3) v (4) :
C Cung tin (M) D = C D + rd + ER D + 1
x
MBn + DL (NBR) (BR)
(5)
Nh vy :
S nhn tin (m-Money Multiplier) = C D
C D +
1 ER D
rd
Cc yu t xc nh s nhn tin
Nhng thay i v t l tin d tr bt buc : Nu t l tin d tr bt buc i vi tin gi thanh ton tng ln trong khi tt c cc bin s khc khng i. S nhn tin t v lng tin cung ng t l nghch vi t l d tr bt buc. Nhng thay i v t l tin mt tin gi thanh ton : S nhn tin t v lng tin cung ng t l nghch vi t l tin mt tin gi thanh ton Nhng thay i v t l d tr qu mc : S nhn tin t v lng tin cung ng t l nghch vi t l tin d tr qu mc. Nhng t l ny s ph thuc vo cc yu t :

S thay i v ti sn, ca ci S thay i ca thu nhp d tnh t tin gi Cc ri ro lin quan n tin gi Tnh thanh khon ca tin gi Cc hot ng bt hp php Mc li sut th trng Mc li sut chit khu T l d tr bt buc
54
3.2. CHNH SCH TIN T 3.2.1. Khi nim v ni dung ca chnh sch tin t Chnh sch tin t l chnh sch cung ng tin ca ngn hng trung ng. Ngn hng trung ng, cn c v thc trng ca nn kinh t, thc hin iu chnh lng tin cung ng bng cch tng hay gim khi lng cung tin cho ph hp vi tng cu, nhm duy tr s cn bng gia cung v cu tin. Cung ng tin ca ngn hng trung ng lm cho gi c, li sut, sn lng, tng cu, sn xut, thu nhp, tiu dng.... u thay i. Cung ng thm tin (thc hin hnh sch ni lng tin t): nn kinh t c di do tin t, mi chi ph gim, cc doanh nghip v ngi tiu dng c nhiu tin v kim tin d dng. Th trng phn vinh, kch thch mi sn xut v tiu dng nhiu hn. u t nhiu hn lm cho sn xut c m rng lin tc, tng thm nhiu vic lm, thu nhp quc dn v ngn sch Nh nc u tng. Tc tng trng kinh t nhanh hn v gi c cng tng i cht. Gim cung ng tin (thc hin chnh sch tht cht tin t): lm cho tin tr nn khan him, cc doanh nghip ln, nh u b thiu vn, ngi tiu dng thiu tin mua hng buc h phi gim c tiu dng v u t. Tiu dng gim lm tng cu gim, gi c h thp, sc mua ton x hi gim hn, sn xut thu hp, tht nghip tng, thu nhp ton x hi gim, GNP gim. Nh vy gim pht lm cho nn kinh t b suy thoi. 3.2.2. Mc tiu ca chnh sch tin t 3.2.2.1. Mc tiu tng qut Mc tiu tng qut ca chnh sch tin t l nng cao phc li kinh t cho nhn dn, mc tiu ny l s tng hp ca su mc tiu c th c quan h cng chiu v ngc chiu vi nhau, l cc mc tiu sau y: Gi c n nh : Trong vi chc nm tr li dy, cc nh lnh o chnh sch tin t ca nhiu nc quan tm nhiu n mc tiu n nh ca gi c. Gi c n nh l mc tiu ca mi nn kinh t, v gi c khng n nh (do lm pht cao hoc gim pht) tc hi nghim trng n ton b nn kinh t quc gia cng nh mc sinh hot ca tng gia nh. Lm pht cao s lm phc tp hn cc quyt nh v k hoch ca ngi tiu dng, doanh nghip v c chnh ph. Li sut n nh : Li sut n nh lun c mong mun v s ln xung ca li sut c th gy ra s bt n nh ca nn kinh t v kh khn trong vic hoch nh. Li sut l gi c ca vn u t v vn tn dng. Li sut khng n nh th cc ngun tit kim s khng chuyn sang tn dng v u t, khng c tn dng v u t th khng th c tng sn lng, vic lm v thu nhp cho ton b nn kinh t.
55
S n nh ca th trng ti chnh v cc t chc ti chnh : Th trng ti chnh l cu ni gia ngi tit kim v ngi i vay. S can thip ca ngn hng trung ng vo th trng ti chnh nhm tng cng s tn ti v pht trin ca th trng ny, nhm chuyn vn tn dng v vn u t ngy cng nhiu t ngi tit kim n ngi cn vay v trnh c nhng v khng hong ti chnh, tin t, chng khon trong nc, gip cho cc ngn hng v t chc ti chnh tn ti v pht trin. Tng trng kinh t : Mc tiu tng trng kinh t c lin quan cht ch vi mc tiu vic lm v thu nhp cao. Khi t l tht nghip thp, doanh nghip cng mong mun u t my mc thit b gia tng cng sut v do lm kinh t tng trng. Ngc li, khi t l tht nghip cao, my mc phi nm khng, cc doanh nghip khng mun u t thm. Tng trng kinh t l s tng ln khng ngng v bn vng ca tng sn lng hng ha v dch v, lm tng thu nhp ca cc gia nh, cc doanh nghip v chnh ph. Mt nn kinh t tng trng s to ra nhiu vic lm, thu nhp cao hn cho mi thnh vin trong x hi, cc chnh sch tng trng kinh t s to ra ng lc cho tit kim v m bo cho cc ngun vn u t trong nc ngy cng tng, mi trng kinh doanh n nh. Vic lm v thu nhp cao : Vic lm v thu nhp cao l mt mc tiu lnh mnh cho mi nn kinh t v hai l do sau y: th nht, thiu vic lm ngha l c t l tht nghip cao, tht nghip cao th sn lng thp v thu nhp thp dn n ngho kh v lc hu. Cng ngho kh v lc hu, t nc cng mt n nh, t nn x hi tng ln, mt n nh kinh t dn n mt n nh chnh tr v x hi, nn kinh t s b ph sn. Th hai, khi t l tht nghip cao, nn kinh t khng nhng ch c cng nhn nhn ri, m cn c cc ti nguyn nhn ri do my mc, cng c khng c s dng, dn n s tht thot ca sn lng. Cng dn c thu nhp kh dng thp hn v do , sc mua s gim st, vic kinh doanh, tit kim v u t cng st gim. Mu thun gia cc mc tiu Mc d nhiu mc tiu k trn c quan h gn kt ln nhau, nhng mt s mc tiu li c mu thun. Chng hn, trong ngn hn, mc tiu gi c n nh thng xuyn xung t vi mc tiu n nh li sut v nhn dng cao. Khi nn kinh t bnh trng v t l tht nghip gim, c hai t l lm pht v li sut u c th bt u gia tng. Nu ngn hng trung ng c gng ngn chn s gia tng li sut, nn kinh t c th nng ln v kch thch lm pht. Nu ngn hng trung ng ngn chn lm pht bng cch gia tng li sut, th trong ngn hn, t l tht nghip c th gia tng. Tc ng ca lm pht n cc mc tiu tng trng kinh t, vic lm v thu nhp cao, gi c n nh khng hon ton ng nht vi nhau, c mu thun vi nhau, thm ch xung t vi nhau. Mc tiu tng trng kinh t v mc tiu vic lm v thu nhp cao ph hp vi nhau, v c tng trng kinh t mi c nhiu vic lm v
56
thu nhp cao, mc tiu n nh li sut ph hp vi mc tiu n nh th trng ti chnh v cc t chc ti chnh, nu li sut khng n nh th cc th trng ti chnh khng th n nh. l nhng v d v s ng nht v ph hp gia cc mc tiu lin quan n cc chnh sch tng trng kinh t. Nhng mc tiu ny li mu thun v xung t vi cc chnh sch n nh gi c, n nh li sut, n nh th trng ti chnh v cc t chc ti chnh. Khi ngn hng trung ng bn cc loi chng khon trn th trng m, c s tin gim i, li sut s tng ln, gim bt chi tiu ca cc doanh nghip v ngi tiu dng v gim tng trng kinh t do sc mua gim. 3.2.2.2. Mc tiu trung gian v mc tiu hot ng Mc tiu trung gian l phng tin gip ngn hng trung ng t c mc ch iu tit nn kinh t trong mt thi gian di, l cc mc tiu c th o lng, kim sot c v kh nng d bo tc ng n mc tiu chung nh li sut ngn hn, li sut di hn, khi tin M1, M2, M3. V, t n cc mc tiu trung gian ny, ngi ta s thit lp cc mc tiu hot ng nh mc d tr, li sut lin ngn hng, .v.v. 3.2.3. Cc cng c ca chnh sch tin t 3.2.3.1. Nghip v th trng m Nghip v th trng m l cng c quan trng nht ca chnh sch tin t ca ngn hng trung ng bi l, cc nghip v ny l nhn t u tin c lin quan n vic thay i ca li sut v d tr trong h thng ngn hng. y l cng c ca ngn hng trung ng tc ng n c s tin l lng cung ng tin. Khi mua chng khon trn th trng m, ngn hng trung ng lm tng c s tin, ngc li khi bn chng khon trn th trng m, ngn hng trung ng lm gim c s tin. S dng mt lng tin ln mua chng khon trn th trng m l cung ng thm tin cho nn kinh t, lng tin mt lu thng tng ln, d tr ca cc ngn hng thng mi tng ln, cc khon cho vay v u t cng tng ln. Ngn hng trung ng mua vo nhiu chng khon, lng chng khon cn li cng t, gi chng khon b y ln. Gi chng khon tng, do cung ln hn cu, lm gim gi tn dng, v li sut ngn hng gim, lng tn dng t. Nh vy khi ngn hng trung ng mua chng khon trn th trng m, l thc hin chnh sch ni lng tin t, m rng lng tin cung ng, lm cho li sut gim, d tr tng, lm pht v t gi ngoi hi u tng. Ngc li, vic ngn hng trung ng bn chng khon trn th trng m nhm thc hin chnh sch tht cht tin t ch xut hin trong tnh hnh nn kinh t ang c lm pht cao, cn nhanh chng thu hi lng tin tha. Kt qu l: Gim lng tin trong lu thng, c tin mt v tin gi, t gim kh nng cho vay v u t ca cc ngn hng thng mi. Ngun vn kinh doanh ca cc Ngn hng thng mi gim, cc khon cho vay ca h thng ngn hng thng mi gim hn.
57
Gi chng khon h, li nhun t vic mua chng khon tng. Li nhun t vic mua chng khon tng buc cc ngn hng thng mi phi tng li sut tn dng trnh tnh trng nhng ngi gi tin rt vn mua chng khon. Li sut tng lm gim lng tin trong lu thng do s ngi mua chng khon v gi tin ngn hng tng ln. Tin khan him lm cho gi c hng ha v t gi ngoi hi gim, sc mua x hi gim, nhp khu gim, sn lng gim, d tr gim. Nh vy khi Ngn hng trung ng thc hin nghip v bn chng khon trn th trng m l thc hin chnh sch tht cht tin t, gim bt cung ng tin lm cho li sut tng, d tr gim, gi c hng ha v ngoi t gim, nn kinh t gim lm pht. 3.2.3.2. Li sut chit khu, ti chit khu Cn c gi l chnh sch chit khu. Chnh sch chit khu lin quan n s thay i ca li sut chit khu v lm thay i d tr ca h thng ngn hng. Khi ngn hng trung ng cp cho ngn hng thng mi mt mn cho vay chit khu (discount loan), ngn hng trung ng lm d tr ca ngn hng thng mi tng ln bng vi mn cho vay. Gia tng d tr lm gia tng cung tin t. Ngi cho vay cui cng (lender of last resort) : Vi t cch l ngi cho vay cui cng, ngn hng trung ng cho cc ngn hng thng mi vay khi khng cn mt ai khc c th tham gia vo trnh cc cuc sp ca nn ti chnh-tin t. Chnh sch chit khu l mt phng cch c bit cung ng d tr cho h thng ngn hng trong nhng giai on khng hong, bi l, chit khu ngay lp tc thu ht d tr vo ngn hng l ni cn d tr nht. Mc d vai tr ca ngn hng trung ng vi t cch l ngi cho vay cui cng c nhng li ch nht nh, chng hn ngn nga cc cuc khng hong ti chnh, ngn hng, nhng li ch cng c nhng ph tn ca n. Nu mt ngn hng thng mi, trong thi k kh khn ti chnh, hy vng s nhn c khon vay chit khu, ngn hng s li c mun tip nhn nhiu ri ro hn , v do , s lm cho cc nh cung cp bo him tin gi, nhng ngi ng thu ng trc nguy c l cao hn. 3.2.3.3. D tr bt buc Cng c chnh sch th ba ca ngn hng trung ng l d tr bt buc. Thay i d tr bt buc lm c tc ng n cu ca d tr. D tr bt buc l nhng khon d tr do lut ngn hng qui nh theo t l phn trm. Trong qa trnh cung ng tin, t l d tr bt buc l mt nhn t quyt nh s nhn tin. Do thay i t l d tr bt buc lm tng, gim nhanh chng M1, M2 v tc ng mnh m n gi c, tng cu v sn lng quc gia.
58
Lut Ngn hng cc nc u qui nh rng cc ngn hng u phi d tr mt phn quan trng trong ti sn ca mnh di hnh thc d tr bt buc, tin gi ti ngn hng trung ng. Lut php quy nh nh vy khng phi ch nhm mc ch tr tin gi n hn cho khch hng theo yu cu m chnh l ngn hng trung ng c th kim sot c lng tin gi sec, lng tin t to, bng cch p t nhng i hi d tr cao theo lut php, ngn hng trung ng c th hn ch lng cung ng tin qua ngn hng trong phm vi d tnh. Tuy nhin, ti cc nc kinh t tin tin, thay i d tr bt buc t khi c s dng nh mt cng c ca chnh sch tin t, bi v thay i d tr bt buc c th ngay lp tc gy ra vn thanh khon cho cc ngn hng thng mi c cc mc d tr d tha thp. Vic thay i lin tc d tr bt buc cng to ra tnh bt n nh nhiu hn, v do , vic qun tr thanh khon s kh khn hn. 3.2.3.4. T gi hi oi Chnh ph, ngn hng trung ng, cc cng ty xut nhp khu, cc nh u t trong nc v nc ngoi, cc t chc ti chnh quc t, u c nhu cu d tr ngoi hi, ch yu l ngoi t mnh. Ngn hng trung ng quan tm n cc khon tin gi ngoi t ca ngi trong nc v ngi nc ngoi tng d tr ngoi hi ca h thng ngn hng. Nhng thay i v d tr hay v t gi ngoi hi c th lm khi ng dy chuyn m rng hay thu hp mc cung tin trong nc. D tr ngoi hi chy ra nc ngoi lm gim lng tin cung ng trong nc, v d tr ngoi hi chy vo trong nc s lm tng lng cung tin. Ngn hng trung ng cc nc u c qu d tr ngoi hi mnh kp thi can thip vo th trng ngoi hi trong nc mi khi c bin ng. 3.2.3.5. Hn mc tn dng Trong trng hp lm pht tng nhanh, ngn hng trung ng t chc vic kim sot tt c cc khon cho vay ln ca cc ngn hng thng mi ln, hn ch cho vay tiu dng, cho vay tr chm, cho vay cm c, cc khon cho vay u t cng b qun l bng cch quy nh hn mc tn dng s tin cho vay ti a. Ngn hng trung ng cng c th gin tip thay i lu lng cp pht tn dng tiu dng, t ngn hn sang trung hn hoc ngc li t trung hn sang ngn hn, ng thi khuyn khch cho vay cc nhnh sn xut mi nhn, sn xut hn xut khu hoc thay i c cu u t.
59
CHNG 4
CU TIN T
Trong chng ny, chng ta s s dng m hnh cu tin gii thch ti sao c nhn, doanh nghip nm gi cn cn tin, chng hn nh tin mt, tin gi thanh ton v cc loi tin gi khc. Sau chng ta cng s s dng m hnh cu tin gii thch nhng hnh vi ca cc c nhn, doanh nghip s nh hng nh th no n s tng, gim cn cn tin trong nn kinh t. Vic xem xt hnh vi ca cc c nhn, doanh nghip trong vic quyt nh mc cn cn tin m h mun nm gi s gip chng ta thu hiu c bn cht ca cu tin. Sau khi xem xt thut ng cn cn tin, chng ta s tho lun v ng c giao dch v a ra m hnh cho thy rng cu tin lin quan n cn cn tin, l mc m dn chng cn cho vic mua sm. Sau chng ta s xem xt n ng c phn tn ri ro (portfolio allocation motives) v gii thch s so snh gia li ch t vic nm gi tin mt vi li ch t vic nm gi cc ti sn khc. Thng qua vic phn tch ny, chng ta s thy c cc nhn t tc ng mc cu tin t hiu c s thay i ca cu tin. 4.1. NG C GIAO DCH Trong cc chng trc, chng ta rt nhiu ln cp n cc chc nng khc nhau ca tin nh chc nng trung gian trao i, thc o gi tr, phng tin bo tn gi tr (ct tr) v c chc nng phng tin thanh ton hon hiu. Tuy nhin, mc khi u ca cc l thuyt v cu tin, cc nh kinh t hc ch gii hn xem xt tin chc nng trung gian trao i v cho rng l do ch yu khin dn chng, doanh nghip nm gi tin (tin giy, tin xu, tin gi khng k hn c th pht hnh sc v cc ti sn gn nh tin) l nhm mc ch giao dch. y l tin cho m hnh cu tin cp trong phn ny: l thuyt s lng tin t. 4.1.1. Cn cn tin thc xem xt l thuyt s lng tin t, chng ta cn phi cp n thut ng cn cn tin bao gm cn cn tin danh ngha (nominal money balance) v cn cn tin thc (real money balance). Cn cn tin danh ngha l tng lng tin m dn chng ang nm gi. Bi v s thay i cn cn tin danh ngha s dn n s thay i tng ng ca mc gi chung nn khng th s dng ch tiu ny trong phng trnh cu tin. Thay vo , ngi ta s s dng cn cn tin thc, l gi tr ca cn cn tin danh ngha c iu chnh khi c s thay i ca sc mua mc gi. Nu k hiu M l cung tin v P l mc gi chung trong nn kinh t th cn cn tin thc s l M/P. Nh vy, cn thn tin thc l ch tiu biu th cho sc mua ca tin ang c nm gi.
60
4.1.2. Tc chu chuyn tin t v cu ca cn cn thc u th k 20, nh kinh t hc Irving Fisher ca i hc Yale phn tch mi lin h gia cn cn tin thc v ng c giao dch. Fisher khi xng m hnh cu tin lin quan n bin s m ng gi l tc chu chuyn tin t (Velocity of money). Bin s ny th hin s ln trung bnh m mt ng tin c chi dng trong mt nm mua hng ha v dch v. Y : Tng sn phm, biu th s lng ca cc giao dch thc. P : Mc gi chung PxY : Tng mc chi tiu mua sm hng ha v dch v M : S lng tin t Kt hp bin s ca tng mc chi tiu v s lng tin, Fisher nh ngha tc chu chuyn tin t V l : V = PxY M (1)
Nu s lng tin t l 210.000 t ng v GDP danh ngha l 630.000 t ng, th tc chu chuyn tin t l 3 vng. iu ny c ngha l trung bnh 1 ng c chi tiu ba ln trong mi nm mua hng ha v dch v. Nhn hai v ca (1) cho M, chng ta c M x V = P x Y (2)
Phng trnh (2) cho thy s lng tin nhn vi tc chu chuyn tin l bng vi chi tiu danh ngha trong nn kinh t. Do vy, vi s lng tin t cho trc, nu tc chu chuyn tin nhanh hn th c ngha l tng mc chi tiu trong nn kinh t s tng ln. Fisher cho rng tc c xc nh bi cc t chc trong mt nn kinh t v s nh hng n cch c nhn thc hin cc giao dch. Nu ngi ta dng s ghi n v th tn dng tin hnh cc giao dch ca mnh th tin s c s dng t hn so vi mc thng thng khi mua sm. Nh vy, M s gim v do vy V s tng ln. Ngc li, nu mua tr bng tin mt v bng sc l thun tin hn th cn s dng lng tin nhiu hn tin hnh cc giao dch c pht sinh bi cng mt mc thu nhp danh ngha, lc tc s gim xung. Tuy nhin, theo Fihser th nhng c im v t chc v v cng ngh ca nn kinh t s ch nh hng n tc mt cch chm chp qua thi gian, cho nn tc thng thng s gi nguyn mt cch hp l trong thi hn ngn. Vi lp lun cho rng tc chu chuyn tin V l khng i do vy ng ta cho rng cu ca cn cn tin thc l tng ng vi mc giao dch. Nh vy, phng trnh (2) chnh l hm cu tin, v Fisher cho rng s lng thu nhp danh ngha ch c xc nh bi nhng chuyn ng trong s lng tin t,
61
khi lng tim M tng gp i th MV tng gp i v gi tr ca thu nhp danh ngha PY cng phi nh vy. Chng hn, gi nh rng tc l 3 v lc u thu nhp danh ngha l 630.000 t ng v cung tin t l 210.000 t ng. Nu cung tin t tng gp i thnh 420.000 t ng th thu nhp danh ngha s tng gp i tc l s mc 1.260.000 t ng = 3 x 420.000 t ng. Nhng nh kinh t c in bao gm c Fisher ngh rng tin lng v gi c l hon ton linh hot cho nn h tin rng mc tng sn phm uc sn xut trong nn kinh t Y trong nhng thi gian thng s gi mc cng n vic lm y , do vy Y trong phng trnh trao i c th c coi l khng thay i mt cch hp l trong thi gian ngn. Nh vy l thuyt s lng tin t hm l nu M tng gp i v V v Y khng i th P cng phi tng gp i. Trong v d trn, nu tng sn phm l 630.000 t ng, tc chu chuyn tin l 3 v cung tin 210.000 t ng th s cho thy mc gi c bng 1, bi v 1 x 630.000 t ng bng thu nhp danh ngha 630.000 t ng. Khi cung tin t tng gp i ln 420.000 t ng th mc gi cng phi tng ln thnh 2 v 2 x 630.000 t ng bng thu nhp danh ngha 1.260.000 t ng. Phng trnh (2) s c chuyn i thnh l thuyt s lng cu tin t bng cch cho thy hnh vi ca cc c nhn v doanh nghip trong vic ra quyt nh giao dch tc ng n s lng ca cn cn thc : M P = 1 Y V (3)
Khi th trng tin t cn bng, s lng tin m cng chng nm gi M bng s lng tin c yu cu Md v chng ta li t M vo phng trnh trn y bng Md. Xc nh k = 1/V l mt hng s bi v V l mt hng s, chng ta vit li phng trnh nh sau : Md = k PY Phng trnh ny cho thy v k l mt hng s (do V l mt hng s) nn mc cc giao dch sinh ra bi mt mc c nh ca thu nhp danh ngha PY, xc nh s tin Md m cng chng yu cu. Nh vy l thuyt s lng tin t ca Fisher nu ln rng cu v tin t l mt hm s ca thu nhp v li sut khng c nh hng n cu ca tin t. Fisher i n kt lun v ng ta tin rng nhn dn gi tin ch tin hnh cc giao dch v khng c t do hnh ng theo s tin m h mun nm gi. Cu ca tin t c xc nh bi mc cc giao dch pht sinh do mc thu nhp danh ngha PY v cc t chc trong nn kinh t m nh hng n cch dn chng tin hnh cc giao dch, cch ny quyt nh tc v t do quyt nh k. S thay i ca tc chu chuyn tin t : Gi nh ch cht trong l thuyt ca Fisher l tc chu chuyn tin t c nh. thi ca Fisher, cc s liu kinh t khng c xc nh mt cch chnh xc nh hin nay v v vy gi nh ca Fisher khng th kim chng c. Tuy nhin, ngy ny th ngi ta hon ton c th xc nh c iu ny. Thng thng th cc nh kinh t s dng thu nhp danh ngha GDP xem xt n s lng giao dch do vy chng ta hon ton c
62
th s dng cc s liu thng k lin quan n lng tin nm d v thu nhp danh ngha t cc c quan thng k tnh ton tc chu chuyn tin t v thc t cho thy tc chu chuyn tin t khng phi l con s c nh. 4.2. NG C PHN TN RI RO M hnh cu ca cn cn tin thc ch xem xt duy nht v ng c giao dch m khng gii thch mt cch y s chuyn ng trong cn cn tin thc. xy dng m hnh ng n hn, nhiu nh kinh t sau ny xem xt thm cc l do khc tc ng nhu cu nm gi tin trong m hnh cu tin ca h. Khng nhng th, vic phn tch khng ch dng li chc nng trao i ca tin m cn cp n cc chc nng bo tn gi tr, mt trong nhng l do c bn khin cng chng quyt nh nm gi tin trong cn cn tin ca mnh. Tt nhin, tin khng phi l ti sn duy nht m cng chng ct tr, h hon ton c th nm gi bng cc ti sn khc, khng phi l tin. Vic dn chng quyt nh nm gi tin hay cc ti sn khc ph thuc vo nhiu yu t khc nhau. Chng ta s xem xt nhng yu t ny da trn cc l thuyt ca hai nh kinh t hc John Maynard Keynes v Milton Friedman. 4.2.1. L thuyt v s a thch tin mt (thanh khon) ca Keynes Trong cun sch ni ting ca mn xut bn nm 1936, L thuyt chung v vic lm, li sut v tin t, Keynes xy dng m hnh cu tin bao hm c ng c phn tn ri ro. Mc d ng ta tin rng ng c giao dch ng vai tr quan trng trong vic lm thay i cu v cn cn tin thc, nhng l thuyt s a thch tin mt nhn mnh n tnh nhy cm ca cu tin i vi s thay i ca li sut. Keynes cho rng cc c nhn v doanh nghip s dng ng c d u c (speculative motive) so snh gia vic nm gi tin hay l cc ti sn phi tin. Hnh vi ny l mt trong nhng v d n gin minh ha cho ci gi l ng c phn tn ri ro. Keynes a ra gi thuyt rng cc c nhn s phn chia ti sn ca h ra lm 2 loi : tin v tri phiu (tiu biu cho cc ti sn ti chnh). Keynes gi nh rng thu nhp t vic nm gi tin mt l khng. Cn thu nhp t vic nm gi tri phiu bao gm tin li t tri phiu v li hoc l t chnh lch gi vn. Nu li sut trn th trng gim, gi tri phiu s c xu hng tng, ngi nm gi tri phiu s c li do vy nu d bo li sut gim, h s nm gi tri phiu hn l nm gi tin. Ngc li, nu li sut tng, gi tri phiu s h, lc ny vic nm gi tin s c kh nng em li thu nhp d tnh cao hn so vi nm gi tri phiu. Kt qu l, cu tin s c mi lin h m vi mc li sut ca cc ti sn phi tin. Ngoi ng c giao dch (transactions motive) v ng c u c, theo Keynes, cc c nhn cn quyt nh vic nm gi tin mt da vo nhu cu ca ng c d phng (precautionary motive), l ng c nm gi tin khng phi giao dch v d phng cho nhu cu chi tiu trong tng lai, v n ph thuc vo thu nhp hin ti ln thu nhp d tnh trong tng lai.
63
Kt hp c ba ng c ny vo m hnh ca mnh, Keynes cho rng nhu cu nm gi tin ph thuc vo thu nhp, Y, v li sut ca cc ti sn phi tin, I, v a ra hm s f (cho s a thch tin) ca li sut v thu nhp nh sau : M P = f (i,Y) -+ (4)
Bi v s lng ca cu cn cn tin thc gia tng khi thu nhp nhp v mc giao dch tng cho nn khi Y tng s ko theo s gia tng ca M/P tng, l mi lin h ng bin. V cng bi v s gia tng ca li sut s lm gia tng chi ph c hi ca vic nm gi tin v s lm gim s lng cu tin cho nn khi i tng s ko theo s gim st ca M/P, l mi lin h nghch bin. Mi lin h nghch bin gia cn cn tin thc v li sut trong l thuyt s a thch tin mt ca Keynes gip chng ta gii thch c bin ng ca tc chu chuyn tin t. C th thy r iu ny qua vic nghch o phng trnh (4) v nhn hai v cho Y th s c : PxY M = Y f (i,Y)
Chng ta c phng trnh (1) rng PY/M chnh l tc chu chuyn tin t, do vy V phng trnh (1) s l : V= Y f (i,Y) (5)
Vi phng trnh ny th chng ta d dng thy rng V l bin s nu nh tng thu nhp thay i v li sut bin ng. 4.2.2. L thuyt v cu tin ca Friedman Nm 1956, Milton Friedman a ra mt s gii thch khc v cu tin. ng ta khng ng vi cch chia tin thnh cc thnh phn hay ng c nh Keynes lm. Thay vo , ng nhn nhn mt cch tng qut hn khi phn tch n cc nhn t xc nh cu ti sn. Trong n lc phn tch r hn nhu cu ca dn chng khi nm gi tin mt, Friedman kho st da trn khi tin M2 rng hn nhiu so vi khi tin M1 v Keynes xem xt. Friedman cho rng vic nm gi tin ph thuc vo s mong i ca cc c nhn v thu nhp ca h trong sut thi gian m h sng, k hiu l Y*. ng ta gi Y* l thu nhp thng xuyn (permanent income) v cho rng Y* tng ng vi ca ci. Ca ci li nh hng n s phn tn ri ro v n cng nh hng n cu v cn cn tin thc ca cc c nhn khi cc c nhn c mt ng c phn tn ri ro trong m hnh ca h. Thng qua vic so snh thu nhp d tnh t vic nm gi tin mt vi cc ti sn phi tin, Friedmen cho rng cu tin c mi lin h nghch bin vi hai yu t ca chi ph c hi khi nm gi tin :
64
Chch lch gia thu nhp mong i t vic nm gi ti sn ti chnh, i, v thu nhp t vic nm gi tin, im Chnh lch gia thu nhp mong i t vic nm gi hng ha o lng bng t l lm pht e v thu nhp t vic nm gi tin V vy, m hnh cu tin ca Friedman nh sau : Md P = f(Y*, i im, e im) + -
Trong m hnh ca Friedman, cu v cn cn tin thc s gia tng khi thu nhp thng xuyn gia tng - tc l c mi lin h ng bin Y* - v gim nu c s gia tng chi ph c hi cho vic nm gi tin tc l c mi lin h nghch bin vi
Y*, i im, e im.
65
66
67
68
69
70
71
72
73
74
75
76
77
78
79
TI LIU THAM KHO
1. Kobert W.Kolb, The Commercial Bank Management Reader, Kobl Publishing Company 1992. 2. Frederic S. Mishkin, The Economics of Money, Banking and Financial Markets, Fourth Edition, Harper Collins Publishers, NY 1992. 3. Peter S.Rose, Commercial Bank Management, Fourth Edition, Mc Graw-Hill 1999. 4. Frederic S. Mishkin, Tin t, ngn hng v th trng ti chnh, bn dch ting Vit, NXB Khoa hc k thut 1993 5. David Cox, Nghiep vu ngan hang hien ai, Ban dch cua Ban nghien cu va xay dng von Ngan hang Nha nc Viet Nam, NXB Chnh tr Quoc gia 1997. 6. Le Van Te (chu bien), Nghiep vu ngan hang thng mai, NXB Tp.HCM 1997. 7. Nguyn Vn Ngn, Mt s Nghip V Ngn hng Thng Mi, Nh Xut Bn Thng K, 1996. 8. Nguyn Vn Ngn, Tin T v Ngn hng, i hc M v Bn Cng TP-HCM, 1992. 9. L Vn T, Cc Nghip V Ngn hng Thng mi, Nh Xut Bn Thng K, 1997. 10. Trng Quang Thng, Hang Cng Gia Khnh, Tp bi ging tin t ngn hng (lu hnh ni b), Khoa Kinh t, 2003. 11. B lut Dn s nc Cng Ha x Hi ch Ngha Vit nam. 12. Luat Ngan hang Nha nc, Luat Cac to chc tn dung, cac van ban luat va van ban phap quy lien quan en lnh vc ngan hang. 13. Bao cao tong ket cua Ngan hang Nha nc Viet Nam cac nam t 1995 en 2004. 14. V cc vn bn php lut c lin quan khc.

Tom Tat Bai Giang TTNH Chuyen 2009

Uploaded by

Document Information

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Tom Tat Bai Giang TTNH Chuyen 2009

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

Tm tt bi ging Tin t Ngn hng (dnh cho chuyn ngnh TCNH) - Ths.

Hong Cng Gia Khnh

M3 = M2 + Tin gi c k hn, lng ln + Hp ng mua li /eurocurrency c k hn.

H th ng Bretton Woods (1944 1973) th

French franc (FRF)

German mark (DEM)

U.S. dollar (USD)

Phn loi t gi hi oi theo IMF

50' 27% 41' 22% 10' 5% 4' 2%

TNG QUAN V H THNG NGN HNG

NHTM 1 Ti sn c D tr bt buc Cho B vay Ti sn n 10 Tin gi ca A 90 100

U1 100.000.000 = = 1.000.000.000 1 q 1 0,9

BNG CN I K TON CA NGN HNG TMCP CHU (ACB) TI SN

TNG CNG TI SN NGUN VN

19.983 644.769 162.252 8.969.542 485.484 10.380

19.983 10.724 98.718 8.297.194 419.648 13.941

423.911 114.756 23.724 562.391 10.854.801

341.428 78.090 69.934 489.452 9.349.660

TNG CNG NGUN VN

20% 20% 20%

20% 20% 20% 20% 0% 0%

100% 100% 100% 100% 100% 100%

Ti sn C c th thanh ton ngay bao gm:

PHO NG GIAO DI CH /TH.TOA N

S T CHC CA NGN HNG NGOI THNG VIT NAM

C cau to chc he thong Ngan hang Viet Nam hien nay

NHNN Viet Nam (NHTW)

Cac TCTD (NH cap II, NH TG)

NHNN Tnh, Thanh pho

Cong ty tai chnh

C.ty cho thue TC Cac TCTD phi NH khac

Ngan hang hp tac

Cac TCTD (NH cap II)

Ngan hang thng mai

Ngan hang lien doanh

Chi nhanh Ngan hang nc ngoai

1 VBARD 2 VCB 3 BIDV 4 ICB 5 MHB

Hi s HCM HCM HN HCM HN HN HCM HCM HN HCM HCM HN HCM HN HCM HH

C / NT Min Ty ng Thp Mi Hi Hng i dng

Rch Kin i i M Xuyn Tng khi nng thn TNG CNG

NGN HNG INDOVINA 1 BANK VID PUBLIC 2 BANK

VL VN ICBV,50% BIDV,50% VCB,50%

NN CUB,Taiwan, 50% PB,Malaysia,50% CHB,Korea,50%

Hi s HN HN HCM HN HCM HCM HN HN HCM HCM HCM HCM

QU TRNH CUNG NG TIN T

M3 = M2 + Tin gi c k hn, lng ln + Hp ng mua li /eurocurrency c k hn.

rd (Required reserve ratio) : T l d tr bt buc D (Deposits) : Tin gi thanh ton.

Chng ta c : C s tin (MBMonetary Base) C D ER D = C

T l tin mt / tin gi thanh ton

T l d tr qu mc / tin gi thanh ton C D ER D MB

Thay D t cng thc (2), s c

C s tin khng vay (MBn; NBR nonborrowed)

Vay chit khu (DLDiscount Loans; BR-borrowed)

MBn + DL (NBR) (BR)

TI LIU THAM KHO

You might also like