31

QUMICA
Cualificacin: Cuestins =2 puntos cada unha; problemas: 2 puntos cada un; prctica: 2 puntos CUESTINS (Responda SOAMENTE a DAS das seguintes cuestins) 1. Indique xustificando a resposta, se as seguintes afirmacins son certas ou falsas: (a) o in Ba2+ ten configuracin de gas nobre. (b) o raio do in I- maior que o do tomo de I. (c) a molcula CCl4 apolar. 2. Se queremos impedir a hidrlise que sofre o NH4Cl en disolucin acuosa indique, razoadamente, cl dos seguintes mtodos ser o mis eficaz: (a) engadir NaCl disolucin. (b) engadir NH3 disolucin. 3. Nomee os seguintes compostos orgnicos, indique os grupos funcionais e sinale cles son os carbonos asimtricos se os houbese. (a) CH3-CH2-CONH2 (b) CH3-CHOH-CH2-CH3 PROBLEMAS (Responda SOAMENTE a DOUS dos seguintes problemas) 1. Nun recipiente de 10,0 L introdcense 0,61 moles de CO2 e 0,39 moles de H2 quentando ata 1250 C. Unha vez alcanzado o equilibrio segundo a reaccin: CO2(g) + H2(g) CO(g) + H2O(g) analzase a mestura de gases, atopando 0,35 moles de CO2. (a) Calcule os moles dos demais gases no equilibrio (b) Calcule o valor de Kc a esa temperatura. 2. Se se disolven 0,650 g dun cido orgnico monoprtico de carcter dbil de frmula HC9H7O4 nun vaso con auga ata completar 250 mL de disolucin, indique: (a) o pH desta disolucin (b) o grao de disociacin do cido. Dato: Ka= 3,27.10-4 3. (a) Axuste polo mtodo do in-electrn a seguinte ecuacin qumica, indicando as semirreaccins correspondentes, a especie que se oxida e a que se reduce: K2Cr2O7(aq) + FeSO4(aq) + H2SO4(aq) K2SO4(aq) + Cr2(SO4)3(aq) + Fe2(SO4)3(aq) + H2O(l) (b) Cantos gramos de sulfato de cromo(III)[tetraoxosulfato(VI) de cromo(III)] podern obterse a partir de 5,0 g de dicromato potsico[heptaoxodicromato(VI) de potasio] se o rendemento da reaccin do 60 %? PRCTICAS (Responda SOAMENTE a UNHA das seguintes prcticas) 1. Vertemos en dous tubos de ensaio disolucins de AgNO3, nun, e de NaCl no outro. Ao mesturar ambas as das disolucins frmase instantaneamente un precipitado que, pouco a pouco, vai sedimentando no fondo do tubo. (a) Escriba a reaccin que ten lugar. (b) Describa o procedemento, indicando o material necesario para separar e recoller o precipitado. 2. Indique o material e reactivos necesarios e cmo procedera para construr no laboratorio unha pila con elctrodos de cinc e cobre. Faga o debuxo correspondente e indique as reaccins que se producen, as como o sentido de circulacin dos electrns. Datos: E(Zn2+/Zn)= -0,76 V e E(Cu2+/Cu)= +0,34 V

139

31

QUMICA
Cualificacin: Cuestins =2 puntos cada unha; problemas: 2 puntos cada un; prctica: 2 puntos CUESTINS (Responda SOAMENTE a DAS das seguintes cuestins) 1. Xustificar, razoadamente, se son certas ou falsas as seguintes afirmacins: (a) a molcula de acetileno (C2H2) presenta hibridacin sp2. (b) a auga ten un punto de ebulicin anormalmente alto comparado co que presentan os hidruros dos outros elementos do seu grupo, por exemplo o sulfuro de hidrxeno. 2. Disponse dunha disolucin saturada de cloruro de prata en auga. Indique, razoadamente, qu sucedera se a esta disolucin: (a) se lle engaden 2 g de NaCl; (b) se lle engaden 10 mL de auga. 3. (a) Das seguintes frmulas moleculares, indique a que pode corresponder a un ster, a unha amida, a unha C3H6O2 C2H5ON C4H8O cetona e a un ter: C3H8O (b) Indique os tomos de carbono asimtricos que ten o 2-amino-butano. Razoe as respostas. PROBLEMAS (Responda SOAMENTE a DOUS dos seguintes problemas) 1. Nun recipiente de 5 L introdcense 1,0 mol de SO2 e 1,0 mol de O2 e quntase 727 C, producndose a seguinte reaccin: 2SO2(g) + O2(g) 2SO3(g). Unha vez alcanzado o equilibrio, analzase a mestura atopando que hai 0,15 moles de SO2. Calcule: (a) os gramos de SO3 que se forman (b) o valor da constante de equilibrio Kc. 2. O in antimonio(III) pdese valorar en medio cido oxidndoo a in antimonio(V) empregando unha disolucin de in bromato[in trioxobromato(V)] que se converte en in bromuro. Para valorar 25,0 mL dunha disolucin de cloruro de antimonio(III) gstanse 30,4 mL dunha disolucin 0,102 M de bromato potsico[trioxobromato(V) de potasio]. (a) Axuste a ecuacin inica rdox, indicando as semirreaccins de oxidacin e reducin. (b) Cal a molaridade da disolucin de cloruro de antimonio(III)? 3. Para unha disolucin acuosa de cido actico[cido etanoico] 0,10 M, calcule: (a) a concentracin de in acetato[in etanoato]. (b) o pH e o grao de disociacin. Dato: Ka=1,80.10-5 PRCTICAS (Responda SOAMENTE a UNHA das seguintes prcticas) 1. (a) Explique cmo construira no laboratorio unha pila empregando un elctrodo de cinc e outro de cobre. (b) Indique as reaccins no ctodo e nodo e o E da pila. Datos: E(Cu2+/Cu)= +0,34 V e E(Zn2+/Zn)= -0,76 V 2. Mestranse 25,0 mL dunha disolucin 0,02 M de CaCl2 e 25,0 mL dunha disolucin 0,03 M de Na2CO3. (a) Indique o precipitado que se obtn e a reaccin qumica que ten lugar. (b) Describa o material e o procedemento empregado para a sa separacin.

140

CONVOCATORIA DE XUO
CUESTINS 1. a) VERDADEIRA. O nmero atmico do Ba es Z= 56, na ltima capa presenta unha configuracin 6s2; mentres que o in bario Ba2+, na sa ltima capa ser 5s25p6, dicir, 8 electrns; polo tanto unha configuracin electrnica de gas nobre. 1. b) VERDADEIRA. Os dous teen o mesmo nmero atmico, Z=53, pero o in I- ten 1 electrn mis c tomo de I, o que implica unha maior repulsin entre os electrns o tamao aumenta e, polo tanto, maior raio. 1. c) VERDADEIRA. A molcula de CCl4 presenta 4 orbitais hbridos sp3; a xeometra da molcula tetradrica. A pesar de que os enlaces C-Cl son polares, o momento dipolar resultante da molcula de CCl4 cero ( =0), plo tanto unha molcula apolar. Tamn sera correcto o razoamento segundo a teora da repulsin dos pares de electrones de la capa de valencia. 1 punto por apartado (sen razoar 0,5). Total 2 puntos 2. a) Se engadimos NaCl; ten lugar a disociacin NaCl Na+ y Cl, ningn destes ins afecta ao equilibrio de hidrlise, polo que non se modifica o grao de hidrlise do NH4Cl b) Se engadimos amonaco, segundo o principio de Le Chatelier ao aumentar a concentracin de amonaco o equilibrio desprzase cara esquerda, polo que dimine a hidrlise do NH4Cl. , polo tanto, o mtodo mis eficaz. Total 2 puntos. Sen razoar 0,5 puntos. 3. a) CH 3CH 2CONH 2, propanoamida. Grupo funcional amida Non ten carbono asimtrico.
R -C O NH2

no equilibrio = 0,35 moles; moles de CO 2 que reaccionaron= 0,610,35= 0,26 moles. Polo tanto, os moles de CO no equilibrio = moles de H2O no equilibrio= 0,26 moles; e os moles de H 2 no equilibrio= 0,390,26=0,13 moles 1. b) 1 punto por apartado. Total 2 puntos. 2. O cido monoprtico o cido acetil salcilico, principio activo da aspirina. A concentracin inicial do cido a seguinte:

0,650 g

c=

180 g / mol = 0,0144 M 0,250 L

a) Ao disolvelo na auga disciase segundo a seguinte reaccin: HC9H7O4 + H2O H3O+ + C9H7O4 [Inicial] Disociacin [Equilibrio] e a expresin do . Despois de resolver a ecuacin de segundo grao ou de facer 0,0144x0,0144 resulta a [H3O+] = 2,2.103 M, polo que o pH= log[H3O+]= log[2,2.10-3 M] = 2,7 b) Grao de disociacin, 0,0144 x 0,0144-x 0 x x 0 x x

Outra maneira de facelo sera a seguinte:

3. b) CH 3CHOHCH 2CH 3, 2 butanol, grupo funcional alcool secundario. Presenta un carbono asimtrico na posicin 2, xa que o carbono est unido a catro radicais diferentes. Nomes 0, 5 puntos (0,25 puntos por cada un), grupos funcionais 0,5 puntos (0,25 puntos por cada un). Carbono asimtrico 1 punto. Total 2 puntos. PROBLEMAS 1. a) CO2(g) + H2(g) CO(g)+ H2O(g) Moles de CO2 iniciais = 0,61 moles; moles de CO2
141

Reslvese a ecuacin de segundo grao ou considrase que 11 e obtense = 0,144 e o pH= log(0,0144 x 0,144) = 2,7 1 punto por apartado. Total 2 puntos. 3. a) A especie que se reduce o in dicromato Cr2O72 e a especie que se oxida o Fe2+ Semirreaccin de oxidacin: 6 (Fe2+ Fe3+ + 1e) Semirreacin de reducin: Cr2O72 + 14H+ + 6e 2Cr3+ + 7H2O 6Fe2+ + Cr2O72 + 14H+ 6Fe3+ + 2Cr3+ + 7H2O Ec. axustada: 6FeSO 4 + K 2Cr 2O 7 + 7H 2SO 4 3Fe2(SO4)3 + Cr2(SO4)3 + K2SO4 + 7H2O

3. b) Apartado (a) 1,5 puntos(axuste 1 punto, indicar as especies que se oxida e reduce 0,5 puntos) Apartado (b) 0,5 puntos. Total 2 puntos. PRCTICAS 1. a) Reaccin que ten lugar: AgNO3(aq) + NaCl(aq) AgCl(s) + NaNO3(aq) b) Empregarase un sistema de filtracin por gravidade (funil, papel de filtro, e vaso de precipitados) ou filtracin a baleiro (matraz kitasato, trompa de auga, funil Buchner, papel de filtro) Exemplo de procedemento: preprase o funil Buchner e o matraz Kitasato conectados trompa de baleiro, e fltrase a baleiro para separar o precipitado de AgCl, que quedar sobre o papel de filtro. Lvase varias veces o precipitado con auga destilada e engdeselle periodicamente mostras do lquido que gotea no funil Buchner ata que non se observe turbidez verter unhas gotas de AgNO3. Recllese o precipitado formado, co papel de filtro. 1 punto pola reaccin, 0,5 puntos polo procedemento e 0,5 puntos pola descripcin do material. Total 2 puntos. 2. Deberiamos ter preparadas senllas disolucins de CuSO4 e de ZnSO4.Con axuda dunha probeta medimos 100 mL de cada disolucin e colocmolos en dous vasos de precipitados , seguidamente introducmos a lmina de Zn na disolucin de ZnSO4 e a lmina de Cu na disolucin acuosa de CuSO4. Para permiti-la circulacin de ins entre os dous recipientes utilizaremos unha ponte salina, que pode ser un tubo en U, os extremos debern ser tapados cuns algodns, cunha disolucin dun electrlito inerte respecto do proceso redox (disolucin de KCl, por exemplo), As mesmo para que poidan circula-los electrns polo circuto externo deber de pecharse unindo os dous elctrodos cun condutor mediante senllas pinzas de crocodilo. Entre os dous elctrodos podemos intercalar un voltmetro ou polmetro, que nos indicar aproximadamente 1,1 V, que a f.e.m. da pila Daniell. As reaccins que teen lugar son: Cu2+(ac) + 2e- Cu(s) E=0,34VReducin: ctodo Zn(s) Zn2+(ac)+ 2e E=0,76VOxidacin: nodo Zn + Cu2+ Zn2+ + Cu E=1,10V No nodo os electrns flen cara ao circuto externo e o ctodo capta os dous electrns para depositarse como Cu metlico. 0,5 puntos polo material e reactivos, 0,25 puntos polo procedemento, 0,75 puntos polo debuxo e 0,25 puntos polas reaccins que se producen e 0,25 puntos polo sentido de circulacin dos electrns. Total 2 puntos.

CONVOCATORIA DE SETEMBRO
CUESTINS 1. a) FALSA. A molcula de acetileno presenta triplo enlace, hibridacin sp e a molcula lineal (=180). Cada tomo de carbono ten dous orbitais hbridos sp que se empregan en unirse o tomo de hidrxeno e ademais nese ao tomo de carbono mediante enlaces . Qudanlle dous orbitais p non hibridados orientados de tal xeito que lle permiten formar dous enlaces . 1. b) VERDADEIRA. As substancias que presentan enlaces de hidrxeno teen un punto de fusin e de ebulicin anormalmente elevados. A electronegatividade do osxeno maior c do xofre. Na auga cada tomo de hidrxeno forma un enlace de hidrxeno e cada tomo de osxeno por posur dous pares de electrns non enlazados, participa noutros tantos enlaces de hidrxeno. As cada molcula
142

de auga est unida moi establemente a molculas prximas. 1 punto por apartado (sen razoar 0,25 puntos). Total 2 puntos. 2. AgCl Ag+ + Cl a) Se engadimos NaCl; ten lugar a disociacin NaCl Na + y Cl , estarase aumentando a concentracin de in cloruro. Este in est presente no equilibrio de solubilidade efecto do in comn o equilibrio de solubilidade desprzase esquerda dimine a solubilidade formndose mis AgCl. b) Ao engadir auga, diminen as concentracins de ins cloruro e prata, procedentes da ionizacin do sal, e a disolucin deixa de ser saturada. 1 punto por apartado (sen razoar 0,25 puntos). Total 2 puntos.

3. a)

e a expresin do

C3H8O ter

C3H6O2 ster
O O-CH3

C2H5ON Amida
CH3-C O NH2

C4H8O Cetona
O CH3-CH2-C-CH3

CH3-CH2-O-CH3 CH3-C

Despois de resolver a ecuacin de segundo grao ou de facer 0,1x0,1 resulta a [H+] = 1,34.103 M b) o pH= log [H+]= log [1,3.10-3 M] = 2,87 Grao de disociacin, 0,0134 ou 1,34%. Outra maneira de facelo sera a seguinte: =

b) 2-amino-butano, CH3-CHNH2-CH2-CH3. Presenta un carbono asimtrico na posicin 2, xa que o carbono est unido a catro radicais diferentes. 1 punto por apartado (sen razoar 0,25 puntos). Total 2 puntos. PROBLEMAS 1. a) Pm(SO3)=80 g/mol y 727C=1000K
2SO2(g) + moles 1 iniciais moles 1-0,15=0,85 reaccionan moles equilibrio [equilibrio] 0,15 0,15/5 O2(g) 1 0,85/2=0,425 1-0,425=0,575 0,575/5 2SO3(g) 0,85 0,85 0,85/5

Resolvese a ecuacin de segundo grao ou considrase que 11 e obtense = 0,0134 e o pH= log(0,1 x 0,0134) = 2,87 1 punto por apartado. Total 2 puntos. PRCTICAS 1. Deberiamos ter preparadas senllas disolucins 1M de CuSO4 e de ZnSO4. Con axuda dunha probeta medimos 100 mL de cada disolucin e colocmolos en dous vasos de precipitados ; seguidamente introducmo-la lmina de Zn na disolucin de ZnSO4 e a lmina de Cu na disolucin acuosa de CuSO4. Para permiti-la circulacin de ins entre os dous recipientes utilizaremos unha ponte salina, que pode ser un tubo en U; os extremos debern ser tapados cuns algodns, cunha disolucin dun electrlito inerte respecto do proceso redox (disolucin de KCl, por exemplo). As mesmo, para que poidan circula-los electrns polo circuto externo, deber de pecharse unindo os dous electrodos cun condutor mediante senllas pinzas de crocodilo. Entre os dous elctrodos podemos intercalar un voltmetro ou polmetro, que nos indicar aproximadamente 1,1 V, que a f.e.m. da pila Daniell. As reaccins que teen lugar son: Cu2+(ac) + 2e Cu(s) Zn(s) Zn2+(ac)+ 2e E=0,34V Reducin: ctodo E=0,76V Oxidacin: nodo

Frmanse 0,85 moles de SO3, que son 0,85 x 80= 68 g de SO3 b) 1 punto por apartado. Total 2 puntos. 2. a) Semirreaccin de oxidacin:

3 x (Sb3+ Sb5+ + 2e) Semirreacin de reducin: BrO3 + 6H+ + 6e Br+ 3H2O Ecuacin inica axustada: Sb3+ + BrO3 + 6H+ 3Sb5+ + Br + 3H2O b)
Apartado (a) Axuste indicando as das semirreaccins 1,5 puntos, senon se indican 0,5 puntos. Apartado (b) 0,5 puntos. Total 2 puntos. 3. a) Ao disolvelo na auga disciase segundo a seguinte reaccin: CH3COOH CH3COO + H+ [Inicial] Disociacin [Equilibrio] 0,1 x (1x)0,1 0 x x 0 x x

Zn + Cu2+ Zn2+ + Cu E=1,10V 0,5 puntos polo material e reactivos, 0,5 puntos polo procedemento, 0,5 puntos polas reaccins que se producen e 0,5 puntos polo clculo da E da pila . Total 2 puntos. 2. a) Reaccin que ten lugar: CaCl2(aq) + Na2CO3(aq) CaCO3 (s) + 2NaCl (aq) . O precipitado que se forma o carbonato de calcio[trioxocarbonato(IV) de calcio]. b) Empregarase un sistema de filtracin por gravidade (funil, papel de filtro e vaso de precipitados) ou
143

filtracin a baleiro (matraz kitasato, trompa de auga, funil Buchner, papel de filtro) Exemplo de procedemento: preprase o funil Buchner e o matraz Kitasato conectados trompa de baleiro; fltrase a baleiro para separa-lo precipitado de CaCO3 (s) , que quedar sobre o papel de filtro. Lvase varias veces o precipitado con auga destilada e engdeselle periodicamente mostras do lquido que gotea no

funil Buchner ata que non se observe turbidez verter unhas gotas de CaCl2. Recllese o precipitado formado, co papel de filtro. 0,75 puntos pola reaccin, 0,25 puntos pola identificacin do precipitado, 0,5 puntos polo procedemento e 0,5 puntos pola descripcin do material. Total 2 puntos.

144