Professional Documents
Culture Documents
I.
I. MC CH BI THC HNH
Kho st lng mui p c v tht.
So snh gia l thuyt v thc hnh v qu trnh p mui v hun khi.
Thy c cc bin i ca nguyn liu trong qu trnh p mui v hun khi
II. TNG QUAN V NGUYN LIU
1. C thu Nht
1.1 c im
Tn khoa hc l Scomberomorus niphonius (Cuvier, 1831; Jordan, Tanaka & Snyder,
1913). Cc tn gi khc nh Cybium gracile (Gunther, 1873), Sawara niphonia (Jordan &
Hubbs, 1925). Tn gi theo FAO l : Japanese Spainish mackerel. C c chiu di ti a l
100cm v cn nng ti a ghi nhn c l 4.5 kg. C thu Nht c nhiu vng bin cc
nc ng nh Nht Bn, Hn Quc, Trung Quc C thu Nht sng tng trn mt nc
bin (su khong 20m tnh t mt nc bin), sng ven b bin. Chng di chuyn
trng vo ma xun v gim s lng vo khong thng 9 n thng 11 qun o Nht
Bn. Thi gian sinh sn ko di t thng 4 ti thng 5 vi s lng trng c trung bnh t
550 000 n 870 nghn trng (Kishinouye, 1923). Thc n ca chng l nhng loi c nh
hn.
Hnh 4.1: Sn lng nh bt c thu Nht ton cu qua cc nm (FAO Fishery Statistic)
2.1 Thnh phn dinh dng ca c thu
Thnh phn c bn: protein, lipid , glucid, nc, khong , cht ngm ra, sc t ng thi
c cha h thng enzyme, vi sinh vt v cc cht hot ng sinh hc khc.
1
Nc
Thnh phn chnh ca c thu l nc chim khong 73,7% trng lng c ti.
L dung mi cho nhiu cht trong c th l mi trng din ra cc phn ng ha hc ca
qu trnh trao i cht, l phng tin vn chuyn cc cht ha tan trong t bo v trong
c th.
Protein
Protein ca c l protein hon thin.Trong khu phn thc n protein cung cp khong
14% tng s calo trong trn 60% do protein ng vt cung cp.
Protein ca c thu chim khong 20,3% trong tng cc thnh phn ha hc ca c. c
cu to t cc acid amin, cc acid amin khng thay th quyt nh gi tr dinh dng ca
thc phm.
C th chia protein ca m c c ra thnh 3 nhm:
Protein cu trc (Protein t c):
Gm cc si myosin, actin, actomyosin v tropomyosin, chim khong 65 - 75% tng
hm lng protein trong c. Cc protein cu trc ny c chc nng co rt m nhn cc hot
ng ca c. Myosin v actin l cc protein tham gia trc tip vo qu trnh co dui c.
Protein cu trc c kh nng ha tan trong dung dch mui trung tnh c nng ion kh cao
(>0,5M).
Protein cht c (Protein tng c):
Gm myoglobin, myoalbumin, globulin v cc enzym, chim khong 25-30% hm
lng protein trong. Cc protein ny ha tan trong nc, trong dung dch mui trung tnh c
nng ion thp (<0,15M). Hu ht protein cht c b ng t khi un nng trong nc
nhit trn 50oC.
Protein tng c c kh nng ha tan cao trong nc, l nguyn nhn lm mt gi tr
dinh dng do mt lng protein ng k thot ra khi ra, p mui,V vy cn ch
duy tr gi tr dinh dng v mi v ca sn phm.
Trong qu trnh ch bin v bo qun, myoglobin d b oxy ha thnh metmyoglobin,
nh hng n mu sc ca sn phm.
Protein m lin kt:
2
Trong c c nhiu enzym khc nhau. Nhm enzym chnh nh hng n cht lng c
l enzym thu phn.
Nhiu loi protease c tch chit t c tht c v c tc dng phn gii lm mm m
c. S mm ho ca m c gy kh khn cho ch bin. Cc enzym thu phn protein quan
trng trong nguyn liu gm: cathepsin, protease kim tnh, collagenase, pepsin, trypsin,
chimotrypsin.
Cc emzym thu phn lipid quan trng trong c gm c: lipase, phospholipase. Chng
thng c trong cc c quan ni tng v trong c tht. Enzym thu phn lipid rt quan trng
i vi c ng lnh, cc loi c ny lipid c th b thu phn khi hot ng ca nc
thp. Trong qu trnh bo qun lnh ng cc axit bo t do c sinh ra t photpholipid v
triglyxerit, c nh hng xu n cht lng ca c. Axit bo t do gy ra mi v xu, nh
hng n cu trc v kh nng gi nc ca protein c tht.
Gluxit
Hm lng gluxit trong c tht c rt thp (di 0,5%), tn ti di dng nng lng d
tr glycogen. Sau khi cht, glycogen c tht chuyn thnh axit lactic, lm gim pH ca c
tht, mt kh nng gi nc ca c tht. S bin i ca pH c tht sau khi c cht c
ngha cng ngh rt ln.
Cc loi vitamin v cht khong
Cung cp ch yu vitamin nhm B (thiamin, riboflavin v B12), vitanin A v D.
Vitamin A v D tch ly ch yu trong gan, vitamin nhm B c ch yu trong c tht c.
Vitamin rt nhy cm vi oxy, nh sng, nhit . Do , trong sn xut hp c nh
hng ln n thnh phn vitamin. V vy, cn phi ch trnh tn tht vitamin trong
qu trnh ch bin.
Cht khong ca c thu phn b ch yu trong m xng, c bit trong xng sng.
2. Tht heo (tht ln)
Tht heo hay tht ln l phn phn c ca con ln. y l thc phm thit yu s dng
hng ngy ca con ngi. Tht heo c chia thnh nhiu phn vi cc tn gi khc nhau
nh tht thn, tht th, nc vai, gi, ba ch (ba ri)
p mui t
p mui hn hp
3.1 Nhng bin i ca nguyn liu tht, c khi p mui
S thm thu mui vo nguyn liu. qu trnh ny c th chia lm 3 giai on:[1]
Giai on 1: khi nng mui cao, s chnh lch nng mui trong v ngoi nguyn
liu ln, mui ngm vo nhanh ng thi nc trong nguyn liu thot ra ngoi. Trong giai
on ny tht, c t thm, mu cn , cha ng c.
Giai on 2: mui thm thu vo trong nguyn liu lm cho s chnh lch nng
gim, khi nc thot ra ngoi chm hn, protein b bin tnh, tht tr nn rn chc, mu
tr nn sm v ng c li.
Giai on 3: p sut thm thu gim dn ti 0. Nng mui bn trong nguyn liu dn
cn bng vi bn ngoi , nguyn liu giai on ny tr nn rn chc, c mi thm c
trng.
Nc v cht dinh dng trong nguyn liu thot ra ngoi.
4.1 Cc yu t nh hng n tc ngm mui khi p tht c
Phng php p: p mui t nhanh hn phng php p mui kh v phng
php hn hp.
Nng : nng mui cao th tc thm thu nhanh.
Thi gian: tc thm thu mui vo nguyn liu tng ln theo thi gian, n ngng s
gim xung v t cn bng.
Thnh phn ha hc ca mui: tc thm thu mui gim khi mui c ln cc thnh
phn nh cation Ca, cation Mg. ng thi cc thnh phn ny cng c th lm cho sn phm
c v ng.
Nhit : nhit tng th tc thm thu tng .
Cht lng nguyn liu: nguyn liu ti th tc thm thu nhanh, nguyn liu mng,
nh th tc thm thu nhanh hn nguyn liu to dy. Hm lng bo cng cao th tc
thm thu mui cng km.
5.1 Qu trnh p mui gy nh hng ti nguyn liu tht c
5 con
Tht ba ri:
5 ming
Mui
ng:
4%
Bt ngt:
0.5%
Tiu:
0.5%
8
Nc
1.2 Dng c
Cn
Thau
R
2. B tr th nghim
i vi c thu Nht: tin hnh p mui kh.
i vi tht ba ri: tin hnh p mui t.
5 nhm tin hnh kho st theo t l mui p v thi gian p mui nh sau:
thi gian p (pht)
C
tht
mui
(%)
3
6
12
15
30
60
90
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
X l
Hn hp
p
Hun khi
B ma
C
hun khi
10
Tht ba ri
X l
p mui
Hn hp
nc mui
Hun khi
B ma
Tht
hun khi
mui trong 30 pht, 60 pht. Cc gia v khc (ng, bt ngt, tiu) trn v p chung vi
mui.
Sau thi gian p, c c ra vi nc mui 3%.
Nguyn liu tht
Tin hnh p mui t cho tht theo t l 2 nc : 1 tht. ha tan mui vo nc theo
cc t l 12%, 15% mui so vi lng nc mui p. Cc gia v khc (ng, bt ngt,
tiu) ha chung vi dch nc mui. Cho tht vo nc mui, p trong thi gian 30 pht,
60 pht, 90 pht.
4.4 Hun khi
Sy: ci nhit 55oC sy nguyn liu trong thi gian 20 pht. 10 pht o chiu
nguyn liu
Hun khi: nng nhit ln 80oC bt u hun khi trong thi gian 30 pht.
Lm chin: nhit 90oC, x ht khi ra ngoi, thi gian lm chin 1 gi.
12
V. Kt qu
Bng 4.2: S liu c p kh
Khi lng ban u (g)
Khi lng sau x l (g)
Mui (g)
ng (g)
Bt ngt (g)
Tiu (g)
Thi gian p (pht)
Khi lng c sau p
mui (g)
Khi lng c sau hun
khi (g)
Khi lng c tng sau
p mui (g)
Khi lng c gim sau
hun khi (g)
Mui 3%
140
130
120
120
3.6
3.6
4.8
4.8
0.6
0.6
0.6
0.6
30
60
140
120
3.6
4.8
0.6
0.6
90
Mui 6%
120
140
110
125.8
6.6
7.548
4.4
5.032
0.55
0.62
0.55
0.62
30
60
120
120
119
130
100
110
120
110
120
4.2
20
10
5.8
13
30 pht
60 pht
90 pht
3%
3%
6%
3%
6%
Mu
Vng ng
Vng ng
Vng ng
Vng ng
Vng ng
Mi
Thm nh
Thm nh
Thm nh
Thm nh
Thm nh
Rt nht
Cu trc
Tht c
mm, mu
hng, ngt
Tht c rt
nht, da c
va n
Tht c
mm, mu
hng, ngt
Tht c nht,
da c va n
Tht c mm,
mu hng,
ngt
Tht c nht,
da c hi
mn
Tht c mm,
mu hng,
ngt
Tht c hi nht,
da c mn
Tht c mm,
mu hng, ngt
210
210
50.2
17.8
2.1
2.1
420
30
220
180
Mui 12%
200
200
48
16
2
2
400
60
x
150
190
190
57
15.2
1.9
1.9
380
30
178
150
Mui 15%
270
270
81
21.6
2.7
2.7
540
60
280
230
250
250
60
20
2.5
2.5
500
90
x
170
300
300
90
24
39
39
600
90
310
240
10
-12
10
10
30
50
80
40
40
60
tht p mui 12%, thi gian p mui cng di, tht hun khi cng gim v khi
lng. c tng 30 pht p mui th khi lng tht hun li gim 1.6 ln.
tht p mui 15%, khi lng tht tng sau khi p 60 pht v 90 pht, tuy
nhin 30 pht th khi lng tht gim.
Tin hnh cm quan cho sn phm tht hun khi.
B mt tht hi kh cc ming tht l do khi tht chn, kt thc qu trnh v tt thit b,
ta khng ly ra lin m bn trong thit b 15 pht sau mi ly ra. Trong qu trnh thit
b cn nng, nhit cn cao s lm m b mt tht mt i, to b mt kh cng cho sn
phm.
Bng 4.5: Tnh cht cm quan ca sn phm tht hun khi
Thi gian
p mui (pht)
Nng
mui p (%)
Mu
Mi
Cu trc
30
60
90
12
15
12
15
12
c trng
sn phm
hun khi
(vng nht).
Thm, t
mi c
trng ca
khi.
B mt hi
nht, phn
tht trong rt
nht.
Tht sn
chc, phn
da dai, phn
tht hi dai.
c trng
sn phm
hun khi
( vng ).
Thm, t
mi c
trng ca
khi.
B mt va
n , phn
tht trong
hi nht.
Tht sn
chc, phn
da dai,
phn tht
hi dai.
c trng
sn phm
hun khi
(vng nht).
Thm, t
mi c
trng ca
khi.
B mt va
n , phn
tht trong
va n.
Tht sn
chc, phn
da dai, phn
tht hi dai.
c trng
sn phm
hun khi
(vng).
Thm, t
mi c
trng ca
khi.
B mt
mn, phn
tht trong
va n.
Tht sn
chc, phn
da dai,
phn tht
hi dai.
c trng
sn phm
hun khi
(vng).
Thm, t
mi c
trng ca
khi.
B mt va
n, phn tht
hi nht.
Tht sn
chc, phn
da dai, phn
tht hi dai.
15
VI. KT LUN
C p mui 3% trong 30 pht t thay i v khi lng.
Thi gian p mui cng di th c sau hun cng gim khi lng.
Sn phm c hun khi 6% mui trong 60 pht c tnh cht cm quan tt nht: c vng
ng, thm nh, tht c nht, da c hi mn. tht c mm, mu hng, ngt.
Hm lng mui s dng p tht, c cng cao th tht cng chc, tuy nhin cht dinh
dng trong tht gim cng nhiu.
Nhit khi hun khng ln lm ko di thi gian hun khi, t lm gim cht
lng cng nh tnh cht cm quan ca tht ba ri v c hun khi.
Qu trnh kho st ch mang tnh tng i do s khng ng u v khi lng cng
nh kch thc ca cc mu tht ba ri, c thu Nht hun khi, cch b tr th nghim
cha chi tit, sai st thao tc trong cc cng on thc hin.
16
VII.
[1] Cng ngh ch bin thy sn sc sn, 2009, Trng H Cng Nghip TP HCM. Trang
45, 49, 50, 51, 56, 57, 58
[2] http://www.voer.edu.vn/module/cac-dang-san-pham-thuy-san-khac
[3] http://www.fao.org/fishery/species/3285/en
VIII. PH LC
Mt s hnh nh trong bi kho st qu trnh p mui hun khi nguyn liu tht c.