Simpo PDF Merge and Split Unregistered Version - http://www.simpopdf.

com

Simpo PDF Merge and Split Unregistered Version - http://www.simpopdf.com

nghin c u v c i m sinh h c ca c Bithynia ssp. v bi n i b nh l vi th c ti n hnh t i b mn K sinh trng v b mn B nh l khoa Th y tr ng i h c Nng nghi p H N i. Cc m u c c phn lo i theo kha phn lo i c a Mugum (1963), sau c m tm u trng (Cercaria) v nh lo i theo kha phn lo i c a Markevich (theo ngu n ti li u c a ng Ng c Thanh & cs., 1980). c c nui trong bnh th y tinh, cho n lin t c l x lch, trong i u ki n phng th nghi m nhi t 200C n 300C. Ti n hnh theo di cc c tnh sinh h c c a c, ho t ng n i chm, t p tnh sinh s n. M khm mo t i cc a i m nghin cu, sau l y b nh ph m gan v ng m t ca mo nghin cu bi n i vi th t i gan v ng m t; Tiu b n b nh l c b o qu n trong formol 10 % > 24 gi ; sau t y s ch b ng cch ch y qua vi n c my ch y ch m > 3 gi , ti p t c x l b nh ph m trn my x l t ng trong 24 gi qua cc dung d ch c n, xylen, parafin. c b nh ph m b ng my c t tiu b n Microtome; lm slide nhu m Haematoxylin v Eosin. Cu i cng, g n lam knh b ng keo Mount quick, Soi d i knh hi n vi v i phng i 150 - 400 l n. Th i gian ti n hnh nghin cu t thng 1/2011 n thng 12/2012.

Clonorchis sinensis l b nh chung gia ng v t v ng i. B nh x y ra t i nhi u ni trn th gi i, c bi t l cc n c nhi t i nng m. T i Vi t Nam tnh hnh m c b nh sn l gan nh ng i ngy cng gia t ng. n nay, 24 t nh v i hng nghn b nh nhn b b nh sn l gan ph i nh p vi n gy nh h ng r t l n n s c kh e con ng i (Nguy n V n v Ph m V n Khu, 2009). Sn l gan nh k sinh ng m t c a ch, mo v ng i. Trong chu k s ng, chng ph i qua v t ch trung th nh t l c n c ng t v qua v t ch trung gian th hai (v t ch b sung) l c n c ng t. Khi ch, mo v ng i n ph i nang u (Metacercaria) s m c b nh. Cc nghin c u tr c y cc tc gi xc nh c Bithynia ssp l v t ch trung gian th nh t c a C.sinensis nh ng ch a c nghin c u no c p n t l nhi m u trng sn l gan nh Cercaria c v c i m sinh h c c a c Bithynia, c ng ch a c ti li u no cng b v bi n i b nh l trn ch, mo khi m c b nh sn l gan nh . Do , m c ch c a nghin c u nh m tm hi u m t s c i m sinh h c c a c Bithynia ssp k ch trung gian th nh t, s phn b c a Cercaria m t s loi c n c ng t, t l nhi m Cercaria c a sn l gan nh c Bithynia ssp v nhng bi n i b nh l vi th trn ng v t gp ph n ra cc gi i php nh m phng ch ng b nh sn l gan nh b o v s c kh e cho con ng i.

3. K T QUl V TH l O LUt N
3.1. Xc nh v t ch trung gian th nht c a sn l gan nh , t l nhi m Cercaria c 3.1.1. Xc nh v t ch sn l gan nh trung gian c a

2. Vt T LI U V PH

NG PHP

n c c ng t c thu l m t nhin t i 4 huy n thu c 3 t nh l Nam nh, H i D ng v H N i. Cc m u b nh ph m c l y t mo nhi m sn l gan nh t i huy n Ngh a Hng t nh Nam nh. Cc

T i cc a i m nghin cu tm th y 12 loi c n c ng t thu c 2 b l b c c mang v b c c ph i, cc loi c ny

445

Simpo PDF Merge and Split Unregistered Version - http://www.simpopdf.com

b nh cho ng i v gia sc c thu th p. c bi t c loi Bithynia misella l v t ch trung gian ca sn l ga n nh . T l nhi m Cercaria c a sn l gan nh trn c Bithynia misella c trnh by b ng 2. T l nhi m u trng ca sn l gan nh tuy l r t th p (0,32-4,78 %) nh ng chng t t i cc a i m nghin c u c s lu hnh c a u trng sn l gan nh trong v t ch trung gian. y l m i lin h xc nh nguyn nhn v sao b nh ny cn t n t i trn ng i, ch mo t i vng nghin cu. T i huy n Ngh a H ng t nh Nam nh ni c d ch sn l gan nh c nn t l nhi m u trng trn c cng l cao nh t (4,78%). T l ny g n t ng ng v i k t qu c cng b c a tc gi Bi Th Dung (2008) v thnh ph n c t i x Ngh a L c v Ngh a Ph huy n Ngh a H ng v i 10.878 c th c t i 211 i m nghin cu, t l nhi m u trng ca sn l l 4,12 %.

Cercaria v nh loi. Trong cc loi c, ch c loi c Bithynia misella c cha u trng c a sn l gan nh Clonorchis sinensis, cc cc loi c khc ch a tm th y (B ng 1). Theo B mn K sinh trng, Tr ng i h c Y H N i (2001) th c Bithynia l v t ch trung gian th nh t c a sn l gan nh , v loi B.striatula v B. fuschiana l v t ch trung gian th nh t c a sn l gan nh c xc nh Trung Qu c v Nh t B n. 3.1.2. T l nhi m u trng sn l gan nh c a c Bithynia T i cc a i m nghin cu, nhi u loi c l v t ch trung gian c a sn l gy

Bng 1. S phn b c a u trng

Thnh ph n c Pila conica Angulyagra Melanoides tuberculatus Assmina brevicula Diginiostomasiamense Paraforarubusstratulus Polypilishaenuspherula Bithynia misella Stenothyramessageri Snotriarvei Lymnaea viridis Sermyla toranatela

Cercaria trong c

Nhm Cercaria
Amphistomata + + + Echinostomata + + + Furocercaria + + + + + + + + + C.sinensis + + Fasciola

(Ch thch : + Nhi m ; - Khng nhi m)

Simpo PDF Merge and Split Unregistered Version - http://www.simpopdf.com

Bithynia thch hp.

c ph ng php phng tr

chi m 37,75 %, ch c 170 con th y thy vc n c ch y chi m 3,96% (B ng 3). i u ny chng t r ng c Bithynia thch hp s ng ni n c t c s thay i th ng xuyn. pH, hm l ng oxy trong n c, thc v t th y sinh lm th c n cho c, thc v t lm ni cho c bm v trao i kh l nhng i u ki n c n thi t cho cc loi c t n t i v pht tri n. Cc c Bithynia ssp. thu c t cc a i m nghin cu ti p tc c nui trong phng th nghi m theo c tnh s ng v kh n ng . K t qu c trnh by b ng 4 v b ng 5. S sinh s ng v ho t ng ca c ph thu c nhi u vo nhi t mi tr ng: ma h khi nhi t trn 26oC th c lun n i trn m t n c, ma ng khi nhi t th p th c lun chm xu ng bn. Theo H a B ng Nh (1964) khi nhi t mi tr ng gi m xu ng 9 -15oC r t t khi g p c, c ho t ng v pht tri n m nh nh t mi tr ng c nhi t t 25 -30 oC. y v c

i u tra s phn b c a c Bithynia t i 3 lo i th y vc l yn t nh, t m th i, n c ch y, cho th y: Thy v c yn t nh l cc ao, h , m ni l ng n c t ng i n nh t c s thay i, th y vc t m th i l ng ru ng ni c y la ho c tr ng cy th c n, ni ny l ng n c c s thay i nhng khng nhi u, thy v c n c ch y nh m ng mng, c ng rnh l ni n c thay i th ng xuyn. T i thy v c yn t nh c s l ng c Bithynia s ng nhi u nh t: 2496 con chi m 58,27 %, thy v c t m th i c 1617 con

Bng 3. S phn b c a c Bithynia ssp. t i cc th

a i m (Huy n) Gia Lm Thanh Tr Thanh H Ngh- a Hm ng Tng s S c thu m c 1240 620 1713 710 4283 Phn b Yn t-nh 873 436 927 260 2496 (58,28% T m th i 367 184 786 280 1617 (37,75%)

Nm c ch y 0 0 0 170 170 (3,97%)

447

Simpo PDF Merge and Split Unregistered Version - http://www.simpopdf.com

Simpo PDF Merge and Split Unregistered Version - http://www.simpopdf.com

Simpo PDF Merge and Split Unregistered Version - http://www.simpopdf.com

gia ti u thy v t nh m ch gian thy dn r ng cha y h ng c u, t bo gan b thoi ha m v thoi ha khng bo.

Bithynia ssp. l v t ch trung gian th nh t c a sn l gan nh do Clonorchis sinensis. T l nhi m u trng c a sn l gan nh trong c Bithynia t 0,32 n 4,78 %. c Bithynia ch y u s ng thy vc yn t nh (58,27%) v thy vc t m th i (37,75%). Ma h khi nhi t cao c n i ln trn m t n c (100%), ma ng c chm xu ng t ng bn (93,34 %). Khi nhi t cao t l ca c t t 8 5 - 100%, kho ng cch gia 2 la t 9 - 12 ngy B nh tch ng m t th hi n thnh ng m t x d y, m t s ng m t b t c nn c s t ng sinh ng m t nh , xung quanh c cc t bo vim bao g m t bo i toan, t ng bo, t bo lymfo v cc i th c bo. B nh tch gan th hi n gan sung huy t, vi qu n xuyn tm dn r ng cha nhi u h ng c u, m t s vng t nh m ch

TI LI U THAM KHl O
B mn K sinh trngm Tr ng i h c Y H N i (2001). K sinh trng y c. h Nh xu t b n Y h c. Tr 192 - 195. Bi Th Dung (2008). Kh o st khu h c nm c ng t v tnh hnh nhi m u trng sn l2 x Ngh - a L c v Ngh - a Ph, huy n Ngh-a H m ng, t nh Nam nh. B n tin d n K sinh trng gy b nh c ngu n g c th y s n Vi t Nam". S 07 thng 6/ 2008, Nguy n V n , Ph m V n Khu (2009). B nh k sinh trng truy n ly gi a ng m i v n g v t. Nh xu tb n Gio d c Vi t Nam. Tr 46 - 52 Ph m V n Khu, Phan L c (1996). K sinh trng v b nh k sinh trng th y. Nh t xu b n nng Nghi p. Tr 82. ng Ng c Thanh v c ng s (1980). ng v t khng xmk ng s ng nmc ng t mi n B c Vi t Nam. Nh xu t b n Nng nghi p.