Mt s m hnh nui ch hiu qa

Trong nhng nm qua, ch ( c bit l ch ng ) c xem l mt trong nhng loi thy sn ni a c gi tr kinh t cao ng bng sng Cu Long ni ring v c nc ni chung. V vy, vic khai thc loi ch bn a lm ngun li ch ngy cng mt cn kit, nn vic nghin cu u t quy trnh sn xut t sinh sn nhn to n nui ch thng phm thay th ngun ch bn a ngoi t nhin l ht sc cn thit. Vy loi ch no l ph hp tham gia vo quy trnh sn xut ni trn ? Trc y, Vit Nam du nhp nhiu loi ch khc nhau t nhiu ngun khc nhau ( nh Cuba, Mexico, Brazil, ) nhng kh nng thch nghi ca cc loi ny km nn khng pht trin rng ri Vit Nam, v th m loi ch ng Vit Nam vn tip tc b khai thc mnh m. Nhng cho n 2 nm tr li y, Vit Nam du nhp mt loi ch mi t Thi Lan. Theo kin ca ng L Thanh Hng v Ban Gim c Trung tm Nghin cu sn xut ging thy sn An Giang cho bit, loi ch Thi Lan ny l loi thch hp a vo quy trnh sn xut hng lot An Giang ni ring v ng bng sng Cu Long ni chung, bi c im sinh trng ca ch Thi Lan l rt ph hp vi iu kin mi trng y, c bit l iu kin nui gi v n mi tnh nh thc n vin hay thc n t ch. ch Thi Lan c tn khoa hc l Rana Rugulosa, c ngun gc t Thi Lan, l loi lng c, chu k sng c 3 giai on ( nng nc, ch ging v ch trng thnh ). Ngun nc nui ch phi sch, khng b nhim; mn ca nc khng qu 5o/oo; pH nc t khong 6,5 - 8,5; nhit nc thch hp t 25 - 32C. Thc n cho ch l mi sng, di ng ( nh cn trng, giun, c, ) hay mi tnh ( nh thc n cng nghip hay thc n t ch gm cm v c tp vi t l 1:1 ) u c. Ma sinh sn ch thng t thng 3 - 7 m lch; ch 1 tui ( 50 - 60g/con ) bt u tham gia sinh sn nhng ch t 2 - 3 tui s cho th h con tt hn; ch tng cp ( 1 c : 1 ci ); ch 3 - 4 ln/nm, ch ci nm th nht t 2500 - 3000 trng, ch ci t 3 - 4 tui th t 4000 - 5000 trng/nm. ch ging sau khi nui c 3 - 4 thng tui ch t trng lng t 300 - 400 g/con.

Tim nng pht trin ca m hnh nui ch Thi Lan An Giang T nhng nhu cu ngy cng ln ca th trng tiu th ch thng phm v s thch nghi tt ca loi ch Thi Lan ny, S Khoa hc v Cng ngh An Giang tip nhn chuyn giao quy trnh sinh sn nhn to ch Thi Lan t Trng i hc Nng lm TP. HCM cho n v tip nhn l Trung tm Nghin cu sn xut ging thy sn An Giang. Cho n nay, trung tm trin khai c 5 t b tr th nghim sinh sn nhn to v sn xut ging ch Thi Lan thnh cng v n nh quy trnh vi 147 cp ch b m tham gia sinh sn v kt qu t c nh sau: T l sinh sn, t l th tinh, t l n v t l sng trung bnh qua 5 t b tr ln lt l 90, 80, 75, 70%. Qua kt qu t c cho thy, ch c t l sinh sn v t l sng l t cc ch tiu k thut theo hp ng chuyn giao cng ngh sinh sn nhn to v sn xut ging Thi Lan. Hin nay, Trung tm Sn xut ging vn tip tc u t nhp thm 300 cp ch b m t Thi Lan tip cho sinh sn nhn to nhm mc ch va cung ng con ging cho mt h nng dn lnh ngh v va chn la mt th h b m mi trong tng lai gia tng ngun ch b m chun b cho v sinh sn nm sau m khng cn phi nhp ch b m t Thi Lan. Trc nhng kt qu ng khch l nh ni trn l ngun ng lc S Khoa hc v Cng ngh kt hp vi Trung tm Nghin cu sn xut ging thy sn tip tc tin hnh thc hin cc m hnh kho nghim nui thng phm ch Thi Lan trong tng lai mt s im trnh din trong a bn tnh An Giang, vi 3 m hnh nui nh nui ch trong ao t, trong b xi mng v trong giai hay ng qung, nhm chn ra m hnh nui thm canh ch thng phm hiu qu nht, t c th nhn rng sn xut i tr cc h nng dn, gip nng dn c thm ngun thu nhp mi t ging ch Thi Lan cn mi m ny. M hnh nui ch Hng Sn li cao Hng Sn c din tch trn 12 ha nui thy sn nc ngt, l x kh nht trong phong tro nui trng thy sn nc ngt ca huyn Hm Thun Bc. Trong cc hnh thc nui c, tm, ba ba th hin nay Hng Sn m hnh nui ch cho li kh cao ang c nhiu nng dn cc x khc n tham quan hc tp. l m hnh ca anh Phm Ngc Li nm nay 40 tui thn 2 x Hng Sn. Anh c 2.500m2 trng la 3 v, anh dnh 70m2 chia ra 6 bao li xung quanh nui 2.400 con ch. Sau 3 thng hao ht cn 1.600 con. n tham quan m hnh nui ch ca anh Li, ai cng tm tc khen v t ngy th ch con n nay ch mi 2 thng m t 100 - 150 g/con, c con n 200g. M hnh ny d lm, b vn t nhng thu li cao gp 2 - 3 ln trng la. Anh Li cho bit : "Ti

u t vn mua con ging, thc n, lm lng li si nilon, thuc, s tin chi ph l 5.500.000 ng. Thi gian 3 thng s thu hoch, ch c trng lng bnh qun 300 g/con, ti thu c 0,5 tn. Gi bn ti ch 25.000 ng/kg, s thu c 12.500.000 ng. Sau khi tr chi ph ti c li 7 triu ng. Ch 70m2 rung la v 6 lng nui ch, trong 3 thng li 7 triu ng, cao hn 3 ln trng 1 so la". y l m hnh nui ch u tin Hng Sn, nh p dng tt quy trnh k thut nn trong 3 thng anh thu li kh cao. M hnh ny s c nhiu nng dn n hc tp. Cc m hnh nui ch H Tnh Nm 2004, Trung tm Khuyn ng v Ging thy sn tnh H Tnh tin hnh xy dng mt s m hnh trnh din nui ch trong tnh, vi tng din tch 0,5 ha, bc u em li hiu qu thit thc, xin gii thiu hai m hnh in hnh b con tham kho, p dng. Nui trong lng Ch m hnh l ch Vng Minh Nga, x Cm Dng, huyn Cm Xuyn, vi quy m l 10 lng nui, th tch 27 30 m3/lng. Lng lm bng li cc, pha trn c ca cho ch n. Lng nui : t trong ao din tch 900 m2, su 0,8 - 1,2 m, mi lng c b tr 6 cc gi lng, y lng c tri mt lp xp, trn lp xp tri mt lp phn tre v phn na gi m v lm sn n cho ch. Mt : 80 con/m3, tng lng ging th 24.300 con/ lng. Chm sc, qun l : Thc n : Ch yu dng thc n cng nghip dng vin ni nhp t Thi Lan, ngoi ra cn s dng thc n ti nh giun t, cn trng, cc loi cm go, cm ng trn vi bt c to thc n vin. Thi gian cho n : Cho ch n 2 ba/ngy vo lc 6h v 18h, lng thc n cho n bng 4 5% trng lng ch trong ao. Sau 2 gi cho n, tin hnh kim tra thc n tha hay thiu iu chnh lng thc n cho ph hp. Hng ngy theo di hot ng ca ch, kim tra ch hi nh chut, rn rt. nh k thay nc ao 1 ln/tun, lun duy tr bo ty mng v trong ao lm mt nc. Sau 20 ngy nui, tch nhng con vt n sang nui ring trnh chng n ln nhau.

Kt qu : Do nh hng ca thi tit nn sau 4,5 thng nui, ch t c trung bnh 180 200g/con, t l sng 60%. Thu hoch : 2.770,2kg x 35.000/kg = 96,957 triu ng . Chi ph : 68,7 triu ng, bao gm : Ci to ao : 2 triu ng; ging 24,3 triu ng; thc n 5,4 tn x 6 triu ng/tn = 32,4 triu ng; thuc v ha cht : 3 triu ng; khu khao 20% : 2 triu ng; nhin liu + in : 5 triu ng. - Thu li : 28,257 triu ng. Nui trong ao t Ch m hnh ny l anh Nguyn Vn Quang, x Thch Tr, huyn Thch H, vi quy m 1.000m2, tng c che bng ngi fibrximng v li cc cao 1,2m, o mng trong ao rng 1,5m, su 0,3m. Chun b ao nui : Ty ao bng cch dng 12kg vi sng ri u ln 100m2 ao. Th ging : Ngy th 26/4/2004, mt th 27 con/m2, c 170 200 con/kg. Chm sc, qun l : Ging nh nui ch trong lng. Kt qu : Sau 4,5 thng nui, ch thng phm t trung bnh 200g/con, t l sng 60%. Thu hoch : 3.240kg x 35.000/kg = 113,4 triu ng. Chi ph : 81 triu ng, gm : Ci to ao, rung 5 triu ng; ging 27 triu ng; thc n : 6 tn x 6 triu ng/tn = 36 triu ng. Thuc v ha cht : 3 triu ng . Khu hao 20% : 5 triu ng. Nhin liu + in : 5 triu ng. Li : 32,4 triu ng.

Theo ng Trng Huy Dng, cn b khuyn ng S Thy sn H Tnh, ch l loi nui mi ph hp vi iu kin kh hu H Tnh, ngnh thy sn tnh s tp trung ch o v khuyn khch nng dn trong tnh m rng din tch nui tng thu nhp, tn dng tim nng, din tch mt nc, to cng n vic lm cho lao ng nng nhn. Nhng nm gn y H Tnh c mt s cng ty trong qu trnh giao lu thng mi vi cc nc Thi-lan, Malaysia... hc hi thm c nhiu kinh nghim nui ch. S ham m tm ti, ng dng thc y h t chc trang tri sn xut hiu qu trn qu hng mnh. Mt v d in hnh trong s h l trang tri ca Cng ty L - Thanh - Sc. c bit, trang tri t kt qu tt trong vic sn xut ging v bo m cht lng, va nui va kinh doanh phc v ging cho nhn dn trong v ngoi tnh. Tuy thi gian cn ngn, nhng chng minh hiu qu cao t vng t chuyn c canh cy la. Tnh ra tr gi thu c mc hng t ng/ha/nm. Vic "thc nh m" ny gp phn tc ng vo t duy kinh t ca nhiu ngi dn H Tnh. Nguyn nhn thnh cng ca m hnh trn chnh l vic tip thu, ng dng k thut mi. Con ch l loi hoang d, nhng c c con ch cng nghip phi c mt quy trnh hon ho, nhiu cng on, t vic chm sc ch c, ch ci, trng th tinh, chm sc nng nc, ch con, n vic xy dng b ng ch con, lng ch tht. Tuy thi gian ch mt nm, ch b m cha to c nhiu, nhng trang tri ging ca Cng ty L - Thanh - Sc sn xut gn mt triu con ging cung cp cho ngi sn xut. c bit, trang tri b tr nhiu ao nui ch vi quy trnh k thut mi. Lng bng vt liu li ni-lng mu xanh hoc en, cu to nh hnh hp vi kch thc mt 4 m x 2m, cao 1,2 m, th xung ao, c tm xp ni lm sn n cho ch. Mi lng th t 400 n 500 con ch (ch hn 20 ngy tui), sau ba thng c th t 70 - 100 kg ch tht. Nh vy, mt ao 300 m2, c h gia nh t hn 10 lng ch v c th nui 2 - 3 la trong nm. c bit, ao nui ch vn c th nui c bnh thng v ch ch sng phn mt nc ( trn tm xp ni ) nn hiu qu ao cng cao. Trn c s kinh nghim v k thut c ng dng trang tri ca Cng ty L Thanh - Sc, ngnh thy sn H Tnh bit phi hp v vn ng nhn dn trong tnh ng dng, m rng m hnh nui ch theo quy trnh cng ngh mi ny. Hin nay, tnh c 30 im lm m hnh, c trang tri ca Cng ty L - Thanh - Sc v Trung tm khuyn ng gip v ging v chuyn giao cng ngh. Trang tri lin kt cht ch vi cc h bng cch cung ng ging, thc n, lng li v thu mua sn phm. Nhiu h gia nh thu hoch c hai la ch t hiu qu kinh t vt tri. Gia nh ng Thnh Thch Hi (huyn Thch H) nui th nm lng trn ao rng 250 m2, sau ba thng thu li gn 10 triu ng, di ao vn nui c bnh thng. ng

d kin s t thm nm lng na... y l mt ngun thu nhp ng k trong hon cnh ngho kh ca ng Thnh. Trang tri ca anh Hi, x Cm Dng ( huyn Cm Xuyn ) cng b tr mt cm ao nui 10 lng ch v ha hn cho nhiu kt qu kh quan. Cn trang tri ca Hp tc x ng Tm Thch Tr, Thch H nui ch tht v ch sinh sn t to c ging. H gia nh anh Thnh Hng Sn nui hn mt vn con ch, v ang cho thu hoch cao... V cn rt nhiu h gia nh Hng Lnh, Cm Xuyn, Thch H... cho thu hoch la u. C ni bt u hnh thnh t, hi gip nhau xa i, gim ngho bng ngh nui ch. Trung tm khuyn ng tnh H Tnh v cc phng thy sn ca cc huyn t chc tp hun hng dn k thut rng ri, nhm khuyn khch cc h gia nh pht trin ngh nui ch hng ha. Ngh nui ch H Tnh xut hin cha c mt nm, nhng s phi hp nhp nhng ca cc "nh": doanh nghip - nh khoa hc - nh nng to nn hiu qu cao. Ging ch H Tnh cng vi nhng cng ngh mi bt u n vi nhiu ni trong c nc, ha hn mt ngh mi - ngh nui thy c sn.

C IM SINH HC V QUY TRNH K THUT NUI CH NG

I. c im sinh hc 1. Phn b v sinh sng : Nhm ch nhi trn th gii c n 2000 loi. Vit Nam c ngun li ch ht sc phong ph nh : ch xanh, ch gai, ch vch, ch cm, ch giun, ch bm , ch leo cy Trong , ch ng l c gi tr hn c. Ech ng sng khp ni ao h, ng rung, sng ngi, mng mng, nhng ni m t v c ngun nc ngt. ch l loi ng vt mu lnh, sng 2 mi trng trn cn v di nc. Phi ch cu to n gin, nn ngoi th bng phi, ch cn th bng da (da ch c kh nng vn chuyn 51% xy v 86% CO2). Trn da ch c rt nhiu mao mch, xy trong khng kh ho tan vo cht nhy trn da ch, thm qua da lt vo cc mao mch, cn CO2 c thi ra theo con ng ngc li. nu da ch thiu nc, b kh ch s cht. ch c th sng ti 15 - 16 nm. ch km chu rt v nng, li khng bit o hang hm tr ng. ch thch nhng ni nc bo, c nhiu thc n thin nhin : Rui, mui, giun, c, trai, hn, cc loi u trng cn trng Mt ch li to, c m mt. Tuy ngi ging mt ch nhng thc t li km tinh, ch ch nhn r nhng con vt di ng (hoc mu , mu xanh da tri ) v phn ng bt mi rt nhy bn. Cn nhng vt tnh, ch li pht hin km. Da ch c kh nng thay i mu sc ph hp vi mi trng sng,

cng l cch ngu trang trn trnh k th v rnh bt mi, ch khng a t nc chua mn, s rn, chut, s kim loi nng, s tn thuc l, thuc lo v cc cht c khc. 2. Tp tnh n ung Ngoi thc n t nhin ni trn, ch cn n cc loi cm go, bt ng, bt ng cc trn vi c, tm, tp, ln, chch Khi cn nh, chng rt thch n cm go ( c can xi gip cho nng nc pht trin b xng ), c, cua, c gi nh v cc u trng cn trng ch c kh nng nhy xa, bi li gii, song thc cht chng sng kh th ng, ch quanh qun gn ni . ch thng ngi mt ch quan st nhng con mi di ng, khi con mi tin li gn, ch ngc u ln v phng li ra nh mt tia chp dnh ly con mi, cun ngay vo ming ri dn sc nhm mt nut chng con mi. N c th nut c mt con cua kh to. Ngi ta quan st thy n dng bn tay v nh vo lng cua, lm cho cua s, rm c chn, cng li, np mnh cho n nut d dng. Nut mi xong, ch li tip tc ngi rnh con mi khc. 3. Sinh trng Nui t c ch ging 3 - 5 g/con, sau 1 thng c th t 25 - 30 g/con, nui tip 3 - 4 thng thnh ch thng phm c 80 - 100 g/con. Sng ngoi t nhin ch 1 tui, con ci nng 60g, con c nng 50g. 4. Sinh sn ch r vo ma xun, nhng m ma ro, chng gi nhau ra cc ng la, ng mu . Ting ch ku vang dy khng gian, l nhng ting ku t tnh ca chng trong m hi giao hoan mng v cc . To mm v lm li nht l l ch c. Cn ch ci ch ku nh nh v ri rc. ch c ku to vang vng l nh c hai ti ku mng thng vi xoang ming nh hai chic loa thng khuch i m thanh. Nhng ting ku l s u khu gia cc con c ginh git con ci, khin con ci khng th chu c na s hng theo ting gi m tm n kt i. Nhng con c yu th nh b cuc, i tm i tng khc. Bn tay (chi trc) ca ch c cn c chai tay ti gc ngn tay th nht hnh thnh mt u li ho sng mu xanh en, gi l chai sinh dc . Chai tay ny c sc truyn cm gii tnh, dng bm vo ch ci khi cp i. N lun hai tay vo nch con ci, m gh cht ri dng bn tay chai tnh t s vo ngc ch ci. Con ci b kch thch, trng, con c cng kp thi phng tinh ln trn, th tinh cho trng. l s th tinh ngoi (ging nh h hng nh c). Trng gp tinh trng th tinh, ri xung nc v trng to ln dnh vo nhau to thnh mng trng ni trn mt nc. Trng ch hnh trn (nh hn trng c chp), c 2 phn trng en r rt, mt na hnh cu mu en hng ln trn, gi l cc ng vt, mt na sau mu trng nm pha di.

Trng tip tc pht trin thnh bo thai, sau 7 - 10 ngy trng n thnh nng nc (th bng mang nh c). Nng nc pht trin 30 - 40 ngy sau, 2 chn sau mc ra, ri 2 chn trc, ui rng, mang teo dn ri xut hin phi, lc nng nc bin thnh ch v sng trn cn. ch 1 tui tham gia sinh sn. ch 2 - 3 tui s cho th h con tt hn. Ma ch t thng 3 - 7 m lch. ch theo tng cp 1 c/1 ci. ch ci nm th nht t 2.500 - 3.000 trng. ch 3 - 4 tui 4.000 - 5.000 trng/nm. II. Qui trnh nui ch ng 1. Nui ch tht 1.1 a im nui ch : - Vn hoc ao c din tch t 50 m2 tr ln; - C nc sch ch ng; - C tng gch bao quanh; - C hang tr n cho ch; - B ao, mng trng cy xanh to bng mt; - Mt nc th bo ty hoc rau mung nh 2/3 din tch ao; - Trong vn to thm nh sng mu v trng nhiu hoa. 1.2 Th ging : - ch ging c 5 - 10g/con, m bo cht lng v quen n thc n ch bin; - Mt th : 40 - 60 con/m2. 1.3 Cho n : - Thc n : Ngoi cc loi giun t, gii, tm tp, cua v cc loi cn trng khc cho ch n thm bt ng cc nu chn ngui (80%) trn vi c tp rut c xay nh (20%); - Khu phn n trong ngy bng 8 - 10% trng lng ch trong ao, cho n 2 ln ( sng v chiu ) trong ngy; - Trc khi cho ch n, phi v sinh sch s sn n.

1.4 Chm sc qun l : - To thm thc n cho ch : Trong khu nui ch th cua, c vo nui trong ao, mng hoc o h cnh ao b phn bc, c cht, g cht t ngy s sinh gii b, vt gii, b ra sch cho ch n; - Hng ngy theo di mi hot ng ca ch : Mc n, tc ln, tnh hnh bnh, cht nc x l kp thi khi c tnh hung xy ra; - Sau khi th ging, nui 4 - 5 thng, ch c th t 80 - 100 g/con. 2. Sn xut ch con 2.1 Nui ch b m cho Ni nui v : - iu kin ao, vn nh ao nui ch tht; - Ni c iu kin th nui ring c - ci 1 thng, trc khi cho . Phn bit c - ci : - ch c : C 2 mng ku (2 chm en) hm di, hai bn hu, gi l ti m thanh. Bn chn trc nhp hn, ngn chn trc c mu tht ho sng (chai sinh dc), da ch c mu xm, khng trn bng nh ch ci, cng tui, ch c nh hn ch ci, ch c cng gi, mng ku cng to, ting ku cng dng dc vang xa; - ch ci : Khng c c im nh ch c, n ma sinh sn th ch ci bng to, mm hn ch c. Mt nui v : - ch c : 3 - 5 con/m2, ch ci 3 - 4 con/m2; - Khi cho : Mt : 1 - 5 cp/m2 mt nc. Ch nui v : - Tng t l m ng vt trong khu phn thc n, ngoi giun, gii, cua, c, trong thc n ch bin c 30% tht c v 70% bt ng cc; - Qun l nh nui ch tht.

2.2 Cho ch - u thng 3 m lch, khi thy bng ch ci to mm v c ting ku tha tht ca ch c, l bo hiu 3 - 4 ngy sau ch sn sng i ; - Nu nui ring c - ci th ti hm , phi m ca ch c sang vi ch ci. 2.3 ng trng ch ng ti ao : ch m th sng hm sau chuyn ht ch b m, nguyn cc trng trong ao, ng cho n t nhin; tu theo nhit , khong 24 gi sau trng n thnh nng nc; gy ph du ng vt cho nng nc, nh gy mu cho ao ng c bt; sau khi n 3 - 4 ngy, cho nng nc n thm bt m, bt go t : 200 - 300 g/1 vn con/ngy; mt ng khong 2000 trng/m2 mt nc; t l n bnh qun 50%; sau 15 ngy c th san tha nng nc, em nui ao, b khc. ng trong giai, b : C li l tp trung trng v mt ch, tin qun l chm sc nhng phi m bo nc sch, xy v an ton. ng trong xp gch, lt nilon : Thay nc ngy 1 - 2 ln hoc c my sc kh. Mt 1 - 2 vn trng/m2. Cch vt trng : ch m, th sng hm sau em x, chu i vt ngay. Dng a, chu nh vt nguyn c mng trng ri nh vo chu to, x ( c cha vi lt nc sch ). Khi trng kn mt chu, x phi chuyn v b, giai, ri i vt m khc. Trng ch ng nhit 22 - 26C ch sau 22 gi s n ra nng nc. Trong 2 - 3 ngy u nng nc c kh nng t dng nh bc non hong d tr di bng . Khi non hong tiu ht, nng nc mi t i kim n. Mt nng nc : 15000 2000con/m2. Cho nng nc n : Sau khi n 3 - 4 ngy, vt ph du ng vt t ao v cho n hoc cho n bng lng trng ( 4 qu/1 vn nng nc/2 ba sng, chiu ) bp nhuyn, rc u quanh b. Trung bnh t nng nc ln ch ging t t l sng 50%. San tha : Sau 8 ngy nui b, san tha vi mt 500 - 1000 con/m2. Thc n b sung gm : 20 - 30 % m ng vt trn vi 70 - 80% bt ng cc. Khu phn n/ngy : 0,5 - 1 kg/1 vn con. Tu theo nhit , khong 21 - 25 ngy, nng nc bin thi thnh ch con. 2.4 Nui ch ging

- Mt : Th 50 - 100 con/m2 (c 2/5 g/con). - Thc n : 30% tm, tp, c xay nh trn vi 70% m si, bn kh ngm nc, ct on hoc cm ngui; ngy cho ch n 2 ln sng v chiu; khu phn n trong ngy bng 8 - 10% trng lng ch c trong ao, vn (khong 1 kg thc n/1000 con/ngy); khong 50 ngy tui, ch con t c ch ging ( 5 - 10g/con ); chuyn i nui thnh ch tht. 3. Thu hoch v vn chuyn 3.1 Thu hoch : - Thu nng nc bng li c hng; - Thu ch con bng li nilon mt nh; - Thu ch tht bng li then 2 hoc 3; - Dng c thu ch phi trn, nhn; - Thi gian thu vo sng sm hay chiu mt. 3.2 Vn chuyn : - Chn ngy tri mt, nhit khng khi di 30C; - Nng nc vn chuyn bng thng, x, chu c nc sch; mt 80 - 100 con/lt; bng ti PE c bm xy : 600 - 800 con/lt; - ch con vn chuyn bng st, r tre, lng ( c lt nilon ) hoc thng, chu, ti vi trong c 1 t rong, bo; - ch tht vn chuyn dng c ln hn, thit k nhiu tng, khng chng ln nhau, thong v gi c m bo ho. 4. Phng v tr bnh 4.1 Phng bnh : Nguyn nhn gy bnh cho ch thng l do nc bn, ch m yu b bnh ngoi da, sau nhim trng dn n ch b trng bng, da ti i khng n v cht.

- Cch phng tt nht l thng xuyn v sinh ao, ty trng ao, vn trc khi nui, m bo ngun nc sch v gi c v sinh khu nui ch, nu con no b cht phi loi b ra ngay. - Khng khuy ng lm ch git mnh cng thng. Cho n thc n ti, sch. Nc ao nui khng b chua, thi c, khng c ho cht c. C bng mt che nng, chng nng. - Kim tra ch ging khi mua v, c th tm nc mui n 3%; - m bo s v cht lng thc n trong tng giai on pht trin ca nng nc v ch; - Khng xy ra dch bnh. 4.2 Cha bnh : - Bnh gh l ch : Dng Dipterex ( Dipterex la thuoc thu y thuy san da duoc bo thuy san cam su dung trong san xuat kinh doanh thuy san theo quyet dinh 07/2005/QD-BTS ngay 24/02/2005) phun vi nng ng 100g ho trong 50 lt nc phun trong 100m2 vn v thay ngay nc c ao, mng; - Bnh ng rut: Du hiu thy ch a phn trng v phn sng. Khi b bnh hu mn , bp hu mn mu chy ra. Cho mt vin Ganidan/1.000-3.000 con/ngy, trn vo thc n lin tc trong 3-4 ngy. Khi nng nc b bnh phi gim lng thc n xung cn 50% lng thc n hng ngy. - Bnh m i: Bnh do vi khun gy nn. i ch c nhng m , sau vi ngy khng cha kp thi s b l lot. Bnh thng thy ch ging. Khi pht hin bnh, trc ht phi thay nc, nu khng hiu qu phi dng thuc sunfat ng phun xung ao v vn. Liu lng 1,5g/m2. Bnh ny rt d ly lan do cn c bin php phng ly lan thnh dch. - Bnh trng hi : Ph bin nng nc. Du hiu thng thy nng nc: bng trng to v nga bng ln mt nc, bnh ny do nc thi bn, thc n n thi Phi tho ht nc trong b, dng chu cha 5 lt nc sch, ho 1 l penicilin 1 triu n v; tm nng nc trong 10 pht ri li th li ao, b lm v sinh v thay nc mi; cng c th tm bng CuSO4 nng 5 phn triu hoc nc mui n 3% trong 10 pht;

- Bnh trng bnh xe : Do k sinh da, khi tri nng, gi ng thng xy ra bnh ny. Khi c trng k sinh, da ch tit ra nhiu dch nhn, to nn nhng im mu trng bc. C nng nc v ch u b; Dng sunfat ng liu lng 2-3g/m3 nc phun ton ao, hoc tm cho ch vi liu lng 5-7g/m3 trong vng 10-15 pht, hay tm trong nc mui 2-3% trong vng 10-15 pht. - Bnh kit l : Cng nng nc v ch, gim lng thc n xung cn 50% trong ngy v trn ganidan gi nh vo thc n vi liu lng 1 vin/1 kg thc n; cho n 2 - 3 ngy lin tc.

ua nhau nui ch Thi

cho bn tui 5.000 con c khng ?", v chng anh Trn Vn Hong ( Tin Giang ) ni n. Anh H Minh Thin ( Nh Bnh-Hc Mn ) phn trn : "Thng cm i, by gi ch c vi trm thi, tun sau mi c . T vi thng nay, mi ngy anh Thin phi t chi hng chc khch hng nh th. Anh c gn 30 h ch ging nhng vn khng bn... B ph v qu nui ch Tt nghip i hc Hng hi, nh qun 1 nhng v hon cnh gia nh, Nguyn Thi Bnh nh lu lc ln Du Ting ( Bnh Dng ) thu t, o ao nui c. Lc u cng thun li, khm kh nhng n nm 2003, c tht thu, l trn 200 triu ng, Bnh phi bn bn tho c ngi trn Du Ting tr n, tay trng v li TPHCM v chu cnh tht nghip gn c nm. Gia nm 2004, qua nhiu thng tin, Bnh bit c ch cng nghip ( ging Thi Lan ) ang c gi li d nui, vn t, khng cn nhiu din tch. Th l anh v p Hu, x Tn Thng Hi ( C Chi ) mua t, ct nh, xy vi ci chung xi mng ri nh ngi quen i Thi Lan mua gim 3.000 con ch ging. La u tin ch thu li c my trm con ch tht, la th hai th hn. Thy c trin vng, anh liu bn xe my, vay thm bn b v lm mt chuyn qua Thi Lan tm hiu, ri tr v nc cng my thng ch "b m" v mt chuyn gia ch" ngi Thi Lan. Chiu i chuyn gia Thi hn hai tun, Bnh hc c kh nhiu k thut nui ch, nht l cch lm cho ch trng, chm sc nng nc, ch con... Tuy vy, Bnh cng phi i Thi Lan thm mi my ln mi c c tay ngh nui ch thuc hng "tin bi" nh hin nay. Hin ti, tri ch ging Thanh Khit ca Bnh vi 30 h c th cung cp trn 100.000 con ging mi thng. Ngoi ra, anh cn mua li ch tht thng phm vi mc gi thch hp. Khng long ong nh anh Bnh nhng ba anh em L Thanh Bch cng am m ch hn ph th khng km. ang trng hoa king kh pht t G Vp nhng thy ch Thi "ngon n", ba anh em Bch v Tn Thnh ng (C Chi) mua hn 3.000 M2 t

vn dng nh, xy h nui ch. Lc u cng t my m nui c vi la ch tht, c li nhng thy cha yn tm, anh em Bch quyt nh vi chuyn gia Thi v "hun luyn, mt thng. n nay, ba anh em tch ly c gn 200 h ch va ging va tht v ang xy thm 30 h p Cy Da, x Tn Ph Trung. "Say" ch cng nghip cn c chng k s Nguyn Tin Lm. ang c mt cng vic rt tt mt cng ty thy sn nhng Lm xin ngh vic, v Tn Ph Trung thu 2.000 m2 t, lp tri ch Ton Cu. Mt vn li t nht 50% l li khng nh ca anh H Minh Thin, Nh Bnh-Hc Mn) sau nhiu t nui ch cng nghip t cui nm 2004 n nay. Trc khi nui ch, anh l "i gia" v ct cng nghip trong chung lc no cng c trn 50.000 con ct nhng sau my t cm gia cm, anh ln m tm kim hng lm n mi, t nui th, d n trng nm... nhng u khng ph hp, cui cng anh chn ch Thi. Anh l gii: "Trong lc tm hiu, tui thy cch nui ch cng d, sau c Trm Khuyn nng huyn Hc Mn hng dn thm nn rt an tm. Chi ph cng thp, mi chung 10 m2 tn chng 600.000-700.000 ng l nui 1.000 con, tin ging mi con 1.200 ng, cm 1,4 triu ng cng vi tin in, thuc... th tn khong 2,8 triu ng. La u cn "yu nn hao ht khong 30%, sau 3 thng ri n 4 thng th thu hoch c, c 4-5 con l c 1 kg, tnh ra mi chung thu c khong 140 kg, vi gi hin nay l 40.000 ng/kg th li chc 50% ri cn g. Va qua, anh cng nhn lm th im nui ch cng nghip cho Trung tm Nghin cu KHKT-Khuyn nng TPHCM. Qua t th im, anh cng quyt ch gn b vi ch Thi hn. Hin ti, anh ang chuyn sang nui ch ging v nh tho d nhng chung nui ct c xy thm 50 h ch na. Cng x Nh Bnh vi anh Thin, anh Nguyn Ngc Triu cng ng ca tim may, xy h nui ch. Anh Triu ang c trn 6.000 con ch tht sp thu hoch trong h... n nay, mi na nm nhng ton huyn Hc Mn c khong 15 h nui ch. C Chi tuy c nhiu tri ging nhng do lu nay quen vi cy rau an ton nn s h nui ch cha nhiu, mi chng gn chc h. Anh Phm Vn Hng, ngi ang c hn 2.000 m2 rau an ton x Tn Ph Trung, c v "dao ng": My nm nay trng rau cng kh nhng vi thng nay thy ngi ta nui ch rn rn, ham lm. Va ri c bn l cn b khuyn nng r hn vn nui ch nhng tui ang trng rau, sp xp c ri tnh". Theo cc ch tri ging, ch Thi hin vn c nhiu nng dn ng bng sng Cu Long nui, cn nng dn TPHCM cha "mn" my do cha quen. C ngi tn C Mau cng ln TPHCM mua con ging. Anh Nguyn Thanh Vn ( Th Tha Long An ) bc bch: Tui nui mi my con b sa, ang l, nghe ni nui ch Thi "ngon" n nn r nhm bn ln C Chi mua vi trm con v nui th". Cn anh Hunh Minh Lu ( Bo Lm - Lm ng ) ang nui d, cu v trng 15 ha c ph

cng ln li i xe t 1 gi sng xung tham quan cc tri ch ging C Chi. Anh h hi : Trn ch khan him lm, gi lun trn 45.000 ng/kg... Tim nng ln Gii thch cho s la chn con ch cng nghip v hin tng nhiu ngi dn, nht l dn t cc tnh ln cn, x tm mua ch ging, cc ch tri ging TPHCM u c chung nhn xt: Nhu cu ch tht tiu th trong nc ln xut khu hin tng cao nhng sn lng trong nc cha thm vo u. Nhiu cng ty ch bin thy sn xut khu n thu mua vi s lng ln nhng chng ti khng nhn li c v hin ti ngun cung cn thp, ng Nguyn Hu Chnh, Ph Gim c Cng ty Thy sn Pht Lc, tha nhn: Chng ti cn mua ch tht vi s lng ln ly i xut khu, phn cn li bn cho cc nh hng thnh ph nhng i tm hoi vn cha c ch cung ng n nh, nh chu thua thit cc cng ty nc ngoi". Trc trin vng ca ngh nui ch, t u nm 2005, Trung tm Nghin cu KHKTKhuyn nng TPHCM tin hnh nui th im ch Thi ti 4 h huyn Hc Mn. Cui thng 6-2005 va qua, kt qu nghim thu rt phn khi, li nhun t trn 50% ngay v u. ng Trn Vit M, gim c trung tm, cho bit sp ti Trung tm s thc hin thm nhiu t th im na cc huyn ngoi thnh v chuyn giao k thut nui cho nng dn. Cc h chuyn i sau dch cm gia cm s c h tr ng trc con ging, sau ch thu hi vn t 20%-50%. Anh Trn Cng Cm, Ph Ch tch huyn Hc Mn, cng cam kt s to mi iu kin thun li b con nng dn nui ch cng nghip nh xt duyt vay vn u i, h tr thnh lp cc t hp tc, tm kim u ra...