GRAMATIKA A PESCA Periodo ipotetico Hipotetiki period ili hipotetika reenica sastavljena je od dve reenice tzv.

protaze (zavisne reenice koja sadri uslov ije ispunjenje omoguava ostvarenje radnje druge reenice) i apodoze (glavne reenice koja govori ta e se desiti ako se ispuni uslov iz protaze). Se studi molto, supererai lesame. Ako mnogo ui poloie ispit. Hipotetike reenice se dele na tri vrste: 1. realne 2. potencijalne 3. irealne Periodo ipotetico della realt Realna hipotetika reenica Odnosi se na sadanjost i budunost, i zavisna i nezavisna reenica su u indikativu prezenta ili budunosti koji se meusobno slobodno kombinuju: (formula je ako budem....ja u....) Se fai cos, sbagli. Ako radi tako grei. Se gli scrivi, ti risponder. Ako mu pie odgovorie ti. Se verrai, non ti pentirai. Ako bude doao nee se pokajati. Realna hipoteza moe da bude cela u prolosti ili da sadri uslov u prolosti: Se ti sei rotto una gamba, devi andare dal medico. Ako si polomio nogu, mora da ide kod lekara. Se mi addormentavo, loro subito mi svegliavano. Ako bih zaspao oni bi me odmah budili. Periodo ipotetico della possibilit Potencijalna hipotetika reenica Odnosi se na sadanjost i budunost. Gradi se uz pomo imperfekta konjunktiva i prezenta kondicionala. (formula je kad bih....ja bih...., ako bih....ja bih....) Se + congiuntivo imperfetto + condizionale presente Se vincessi alla lotteria una grossa somma di denaro, farei il giro del mondo. Kad bih osvojio na lutriji veliku sumu novca, iao bih na put oko sveta. Se potessi, lo aiuterei. Kad bih mogao, ja bih mu pomogao.

Andrei in Italia questestate, se avessi una borsa di studio. Ila bih u Italiju ovog leta ako bih dobila stipendiju. Periodo ipotetico della irrealt Irealna hipotetika reenica A) nel presente (u sadanjosti) po strukturi je jednaka potencijalnoj hipotetikoj reenici ali se razlikuje po znaenju tj. ovde je ostvarenje posledice nemogue jer se ne ostvaruje uslov. (formula je da mogu.....ja bih....) Se + congiuntivo imperfetto + condizionale presente Se avessimo soldi, non faremmo questa brutta vita. Da imamo para ne bismo ovako grozno iveli. (ali nemamo) Se potessi, partirei subito ma ho da lavorare. Da mogu odmah bih krenuo, ali imam posla. B) nel passato (u prolosti) odnosi se na prolost a gradi se pluskvamperfektom konjunktiva i kondicionalom prolim. (formula je da sam uradio....dogodilo bi se....) Se + congiuntivo trapassato + condizionale passato Se lo avessi saputo in tempo, sarei venuta anchio. Da sam saznala na vreme dola bih i ja. Se tutti avessero studiato, avrebbero superato lesame. Da su svi uili poloili bi ispit. Ti avrei aspettato ancora, se mi avessi telefonato. Jo bih te ekao, da si mi telefonirao. U govornom jeziku ova vrsta hipotetike reenice moe se graditi i upotrebom indikativa imperfekta u obe reenice, i zavisnoj i nezavisnoj: Se tornavi in tempo, potevi vedere la partita. Da si se vratio na vreme, mogao si da gleda utakmicu. Kombinovana hipotetika reenica U ovoj vrsti hipotetikih reenica uslov je u prolosti a posledica u sadanjosti. Gradi se pluskvamperfektom konjunktiva i kondicionalom prezenta. (formula je da si uradio......, sada bi se dogodilo.....) Se + congiuntivo trapassato + condizionale presente Se avessi sposato Mario, adesso vivrei in Italia. Da sam se udala za Marija, sad bih ivela u Italiji. Se foste venuti alle mie lezioni, non avreste questi problemi. Da ste dolazili na moje asove, ne biste imali ove probleme.

* Iza kondicionala sadanjeg koji izraava elju ide uvek konjunktiv imperfekta za istovremenost a konjunktiv pluskvamperfekta za predhodnost: Vorrei che non fosse cos. elela bih da ne bude tako / da nije tako. Desidererei che queste cose non succedessero. Volela bih da se ovakve stvari ne deavaju. Vorrei che lei non fosse andata via. Volela bih da ona nije otila. Iza kondicionala prolog koji izraava elju ide uvek konjunktiv imperfekta za istovremenost a konjunktiv pluskvamperfekta za predhodnost: Avrei voluto che loro fossero gi tornati. Voleo bih (tada) da su oni ve bili stigli. Avrei desiderato che lei mi telefonasse. eleo sam (tada) da me ona zove. *MAGARI kada ima znaenje kamo sree da...., samo da....., iza ovog uzvika elje koje su istovremene se izraavaju u konjunktivu imperfekta a one koje su u prolosti izraavaju se konjunktivom pluskvamperfekta: Magari potessi aiutarti! Kamo sree da mogu da ti pomognem! Magari fosse cos! Kamo sree da je tako! Lo sai che domani non si lavora? Magari fosse vero! (Jel zna da se sutra ne radi? Kamo sree da je tako!) Ho sentito che hai smesso di fumare. Magari avessi smesso! (uo sam da si ostavio puenje. Kamo sree da sam ostavio!) IL FIDANZAMENTO Comparazione Postoje etiri stepena poreenja prideva: 1. pozitiv (positivo) 2. komparativ (comparativo) 3. relativni superlativ (superlativo relativo) 4. apsolutni superlativ (superlativo assoluto) Pozitiv je oblik koji ne podrazumeva nikakvo poreenje ve se njime iskazuje prisustvo odreenje osobine. Marco alto. Marko je visok. Questo libro interessante. Ova knjiga je zanimljiva. Komparativom se iskazuje vei ili manji stepen prisustva neke osobine u odnosu na: 1. najmanje dva nosioca date osobine 2. drugu osobinu koju poseduje nosilac date osobine. A) Jedna osobina i dva nosioca osobine mogue je: 1. da jedna osoba ili predmet poseduje datu osobinu u veem stepenu comparativo di maggioranza: Marco pi forte di Luca. Marko je jai od Luke. Marina pi magra di Elena. Marina je mravija od Elene.

2. da obe osobe ili predmeta imaju isti stepen date osobine comparativo di uguaglianza: Oggi cos freddo come ieri. Danas je hladno kao i jue. Anna tanto simpatica quanto te. Ana je simpatina koliko i ti. 3. jedna osoba ili predmet poseduje datu osobinu u manjem stepenu comparativo di minoranza: Il gatto meno fedele del cane. Maka je manje verna od psa. Luca meno forte di Marco. Luka je manje snaan od Marka. B) Dve osobine a jedan nosilac osobine komparacija je: Anna pi bella che intelligente. Ana je vie lepa nego to je pametna. Anna tanto bella quanto intelligente. Ana je toliko lepa koliko i pametna. Anna meno bella che intelligente. Ana je manje lepa nego to je pametna. * pi.....che i meno....che se koristi i u sledeim poreenjima: 1. izmeu dva priloga: Agisce pi istintivamente che razionalmente. Reaguje vie instiktivno nego racionalno. 2. izmeu dva glagola (dve radnje): pi facile parlare che scrivere. Jednostavnije je govoriti nego pisati. 3. izmeu dve imenice: Ho letto pi romanzi che novelle. Proitao sam vie romana nego pria. 4. izmeu dve imenice uvedene predlogom: Viaggio pi volentieri in aereo che in treno. Rae putujem avionom nego vozom. Superlativo relativo relativni superlativ Iskazuje da je odreena osobina prisutna u najviem stepenu. Na srpski se prevodi sa prefiksom naj-. Gradi se uz pomo odreenog lana i priloga pi ili meno. Andrea il pi bravo. Andrea je najbolji Noi siamo i pi forti. Mi smo najjai. Belgrado la pi bella citt del mondo. Beograd je najlepi grad na svetu. Anna la meno alta della classe. Ana je najnia u odeljenju. Superlativo assoluto apsolutni superlativ Iskazuje da je neka osobina prisutna u izuzetno visokom stepenu. Na srpski se ne prevodi superlativom sa prefiksom naj-, ve prilozima veoma, mnogo, izuzetno itd. iza kojih stoji odgovarajui pridev. Apsolutni superlativ se gradi na vie naina: 1. uz pomo sufiksa issimo: bellissimo veoma lep, giovanissimo vrlo mlad, felicissimo presrean, vecchissimo jako star.... 2. upotrebom odgovarajuih priloga: molto stanco veoma umoran, assai tardi prilino kasno... 3. uz pomo nekih prefiksa kao to su stra-, arci-, iper-, sovra- itd:

straricco prebogat, arcinoto veoma poznat, ipersensibile preosetljiv, sovraccarico pretovaren... (mogunost kombinovanja ovih prefiksa i opisnih prideva nije velika tako da treba proveriti u reniku da li odreeni oblik superlativa izveden na ovaj nain zaista postoji) 4. ponavljanjem prideva: buono buono jako dobar, bello bello ba lep, nuovo nuovo sasvim novo, triste triste ba tuno... 5. postoje i frazeoloki izrazi koji imaju vrednost apsolutnog superlativa: essere stanco morto biti mrtav umoran essere innamorato cotto biti zaljubljen do uiju essere ubriaco fradicio biti pijan ko ep Comparativi e superlativi irregolari Neki pridevi pored pravilnih oblika komparativa i superlativa imaju i posebne nepravilne oblike. POZITIV buono dobar cattivo lo grande velik piccolo mali alto visok basso - nizak UNA STORIA Passato Remoto Passato remoto (prosti perfekat) je svreno prolo vreme. Iskazuje radnju koja se u celosti desila u prolosti (bez obzira da li je bila trenutna ili je due trajala). Bitno je da se ta radnja zavrila i da nema posledice tj. nema veze sa sadanjou. Najee se sree u knjievnosti (u bajkama, priama, anegdotama itd.) i glavno je vreme pripovedanja. Passato remoto se gradi odbacivanjem karakteristinog nastavka u infinitivu glagola (are, -ere i -ire) i dodavanjem linih nastavaka. I konjugacija PARLARE (io) PARL-AI (tu) PARL-ASTI (lui) PARL- (noi) PARL-AMMO (voi) PARL-ASTE (loro) PARL-ARONO KOMPARATIV migliore bolji peggiore gori maggiore vei minore manji superiore vii inferiore - nii RELATIVNI SUPERLATIV il migliore najbolji il peggiore najgori il maggiore najvei il minore najmanji il superiore najvii linferiore - najnii APSOLUTNI SUPERLATIV ottimo odlian pessimo veoma lo massimo ogroman minimo veoma mali supremo / sommo veoma visok infimo veoma nizak

ja sam priao ti si priao on je priao mi smo priali vi ste priali oni su priali

II konjugacija VENDERE (io) VEND-EI (-ETTI) ja sam prodao (tu) VEND-ESTI ti si prodao (lui) VEND- (-ETTE) on je prodao (noi) VEND-EMMO mi smo prodali (voi) VEND-ESTE vi ste prodali (loro) VEND-ERONO (-ETTERO)oni su prodali III konjugacija FINIRE (io) FIN-II (tu) FIN-ISTI (lui) FIN- (noi) FIN-IMMO (voi) FIN-ISTE (loro) FIN-IRONO

ja sam zavrio ti si zavrio on je zavrio mi smo zavrili vi ste zavrili oni su zavrili

Evo primera promene jo nekih glagola: USCIRE uscii uscisti usc uscimmo usciste uscirono MORIRE morii moristi mor morimmo moriste morirono POTERE potei potesti pot potemmo poteste poterono DOVERE dovetti dovesti dovette dovemmo doveste dovettero

Verbi irregolari nepravilni glagoli ESSERE fui fosti fu fummo foste furono FARE feci facesti fece facemmo faceste fecero DIRE dissi dicesti disse dicemmo diceste dissero BERE bevvi bevesti bevve bevemmo beveste bevvero STARE stetti stesti stette stemmo steste stettero

Passato remoto ima dosta nepravilnih glagola, najvie u 2. konjugaciji. Sledei glagoli imaju nepravilnosti u 1. i 2. licu jednine i 3. licu mnoine dok su im ostala lica pravilna (kao to je sluaj kod ve navedenih fare, dire i bere koji su ostala lice pravilno gradili uz pomo nastavaka koje su dodavali na, dodue proirenu, osnovu): avere: ebbi avemmo avesti aveste ebbe ebbero mettere: misi metesti mise scrivere: scrissi scrivesti scrisse

mettemo metteste misero

scrivemmo scriveste scrissero

vedere: vidi vedesti vide

vedemmo vedeste videro

venire: venni venimmo venisti veniste venne vennero

Ima jo mnogo glagola koji imaju ovakvu nepravilnu promenu u prostom perfektu i zato je najbolje konsultovati renik da bi se izbegle greke. Trapassato remoto Trapassato remoto se javlja iskljuivo u vremenskim reenicama kada je u glavnoj reenici passato remoto (i oznaava radnju koja se dogodila pre radnje koju izraava passato remoto). Sloeno je vreme i gradi se od pomonog glagola u prostom perfektu (passato remoto) i participa prolog glavnog glagola. Appena fu uscito si ricord della telefonata. Tek to je izaao setio se telefonskog poziva. Mi telefonarono subito dopo che ebbero saputo la notizia. Telefonirali su mi odmah nakon to su uli vest. Trapassato remoto dolazi najee iza sledeih vremenskih veznika: quando, (non) appena (che), dopo che, subito che. Kada su radnje vremenski bliske umesto trapassato remoto moe stajati passato remoto: Appena torn a casa vide qualcosa di strano nel soggiorno. im se vratio kui video je neto udno u dnevnoj sobi. Graenje priloga Prilozi se najee grade od prideva uz pomo sufiksa mente. Kada je re o pridevima 1. grupe (tj.onima koji imaju posebne oblike za muki i enski rod) prilozi se izvode tako to se sufiks mente dodaje na oblik enskog roda jednine: sereno serena + mente serenamente onesto onesta + mente onestamente tranquillo tranquilla + mente tranquillamente Od prideva 2. grupe (imaju jedinstveni oblik za muki i enski rod) prilozi se izvode tako to se sufiks mente dodaje na ceo pridev: felice felice + mente felicemente veloce veloce + mente velocemente forte forte + mente fortemente Ukoliko je poslednje slovo osnove prideva neudvojeno l ili r prilog se gradi tako to se odbaci zavrno e pa se onda dodaje sufiks mente: gentile gentil + mente gentilmente

difficile regolare

difficil + mente regolar + mente

difficilmente regolarmente

Ukoliko je l udvojeno, prilog se gradi dodavanjem sufiksa mente na ceo oblik prideva npr. folle follemente (ludo). Postoji i nekoliko prideva koji na poseban nain grade priloge: altro altrimenti (u suprotnom, drugaije) benevolo benevolmente (blagonaklono) violento violentamente (nasilno, estoko)... Neki prilozi se grade od imenica ili glagola pomou sufiksa oni i ti prilozi upuuju na nain kretanja ili poloaj u prostoru: bocca bocconi (potrbuke) ginocchio ginocchioni (na kolenima) tentare tentoni (pipajui). IN AUTOSTRADA Discorso diretto indiretto (Direktni indirektni govor) Doslovno navoenje tuih reenica zove se direktni govor (discorso diretto) dok je navoenje tueg govora svojim reima indirektni govor (discorso indiretto). Pri prelasku sa direktnog na indirektni govor bitno je potovanje pravila o slaganju vremena. Indirektni govor uvodi se glagolima kojima se neto izjavljuje, ili izraava elja, upuuje molba, daje savet itd. To su glagoli npr. dire, domandare, rispondere, ordinare, pregare, proibire, dichiarare, chiedere itd. Reenica koja objanjava ije se rei navode postaje glavna, a reenica koja navodi tuu misao postaje zavisna. Ukoliko je glagol u glavnoj reenici u prezentu, futuru ili perfektu koji se ondnosi na sadanjost onda se u zavisnoj reenici koriste ista ona vremena koja stoje i u direktnom govoru tj, nema pravog slaganja vremena, naravno treba obratiti panju na lice koje se koristi. Anna dice: Vengo anchio Ana kae: Dolazim i ja Anna dice che viene anche lei. Ana kae da dolazi i ona. Anna dice: Verr anchio Ana kae: Doiu i ja Anna dice che verr anche lei. Ana kae da e doi i ona. Anna dice: Sono venuta anchio Ana kae: Dola sam i ja Anna dice che venuta anche lei. Ana kae da je dola i ona. Anna dice: Ero anchio Ana kae: Bila sam i ja

Anna dice che era anche lei. Ana kae da je bila i ona. Anna dir: Vengo anchio Ana e rei: Dolazim i ja Anna dir che viene anche lei. Ana e rei da dolazi i ona. Anna dir: Verr anchio Ana e rei: Doiu i ja Anna dir che verr anche lei. Ana e rei da e doi i ona. Anna dir: Sono venuta anchio Ana e rei: Dola sam i ja Anna dir che venuta anche lei. Ana e rei da je dola i ona. Anna ha detto: Vengo anchio Ana je rekla: Dolazim i ja Anna ha detto che viene anche lei. Ana je rekla da dolazi i ona. Anna ha detto: Verr anchio Ana je rekla: Doiu i ja Anna ha detto che verr anche lei. Ana je rekla da e doi i ona. Anna ha detto: Sono venuta anchio Ana je rekla: Dola sam i ja Anna ha detto che venuta anche lei. Ana je rekla da je dola i ona. Ukoliko glagol koji uvodi direktni govor zahteva upotrebu konjunktiva u indirektnom govoru, u zavisnoj reenici treba da se upotrebi taj nain. Anna pensa: giusto. Ana misli: Pravedno je Anna pensa che sia giusto. Ana misli da je pravedno Ako je glagol koji uvodi indirektni govor u prolosti (passato prossimo, passato remoto itd.) onda je obavezno slaganje vremena i to na sledei nain: ako je u direktnom govoru indikativ prezenta u indirektnom govoru bie indikativ imperfekta: Emma ha detto: Sono stanca Ema je rekla: Umorna sam Emma ha detto che era stanca. Ema je rekla da je umorna. Marco disse: Io so guidare Marko ree: Ja znam da vozim Marco disse che sapeva guidare. Marko ree da zna da vozi. passato prossimo, passato remoto i trapassato prossimo iz direktnog govora postaju trapassato prossimo u indirektnom govoru: Carlo disse: Ho sbagliato Karlo ree: Pogreio sam Carlo disse che aveva sbagliato. Karlo ree da je pogreio. ako je u direktnom govoru upotrebljen futur u indirektnom e stajati kondicional proli (budunost u prolosti): Anna ha detto: I miei genitori saranno contenti Ana je rekla: Moji roditelji e biti zadovoljni Anna ha detto che i suoi genitori sarebbero stati contenti. Ana je rekla da e njeni roditelji biti zadovoljni.

Naravno ako glagol koji uvodi indirektni govor zahteva upotrebu konjuktiva u zavisnoj reenici e biti upotrebljen taj nain umesto indikativa: Anna ha pensato: giusto. Ana je mislila: Pravedno je Anna ha pensato che fosse giusto. Ana je mislila da je pravedno Ukoliko su subjekti glvne i zavisne reenice isti u zavisnoj reenici moe da se upotrebi infinitiv (za radnje i stanja koje su istovremene sa glagolom u glavnoj reenici) ili infinitiv proli (za radnje i stanja koje prethode glagolu u glavnoj reenici). Infinitivu u tom sluaju prethodi predlog di: Anna dice: Studio troppo Ana kae: Previe uim Anna dice di studiare troppo. Ana kae da previe ui. Anna dice: Ho studiato troppo Ana kae: Previe sam uila Anna dice di aver studiato troppo. Ana kae da je previe uila. Anna pensa: Studio troppo Ana misli: Previe uim Anna pensa di studiare troppo. Ana misli da previe ui. Anna dice: Temo che sono arrivata troppo tardi Ana kae: Bojim se da sam dola prekasno Anna teme di essere arrivata troppo tardi. Ana se boji da je dola prekasno. Ako je direktnim govorom iskazano nareenje, molba, savet itd. u indirektnom govoru treba upotrebiti infinitiv uveden predlogom di nezavisno od toga da li su subjekti glavne i zavisne reenice isti. Vrilac radnje iskazane infinitivom moe se uvesti odgovarajuom nenaglaenom linom zamenicom: Linsegnante ci ordin: Tacete! Nastavnik nam je naredio: utite! Linsegnante ci ordino di tacere. Nastavnik nam je naredio da utimo. Kada iz direktnog govora u indirektni prebacujemo pitanja pored promena vremena u skladu sa pravilima o slaganju vremena treba imati na umu da se menja i nain tj. indikativ prelazi u konjunktiv: Anna mi chiede: Dov Antonio? Ana me pita: Gde je Antonio? Anna mi chiede dove sia Antonio. Ana me pita gde je Antonio. Anna mi chiese: Dov Antonio? Ana me upita: Gde je Antonio? Anna mi chiese dove fosse Antonio. Ana me upita gde je Antonio. Pored svega gore navedenog treba paziti, pri prebacivanju iz direktnog u indirektni govor i na promenu zamenica, prisvojnih prideva, pokaznih prideva, prilokih odredbi za vreme, mesto itd. U nastavku emo navesti samo neke od tih promena: oggi (danas) quel giorno (tog dana) domani (sutra) lindomani (il giorno dopo / il giorno successivo) (sutradan) dopodomani (prekosutra) due giorni dopo (dva dana kasnije) ieri (jue) il giorno precedente / il giorno prima (dan ranije) ora / adesso (sada) in quel momento / allora (u tom trenutku / tada) scorso (proli) precedente (prethodni) prossimo (budui) successivo (naredni) qui / qua (ovde) l / l (tamo)

DON ABBONDIO Modi indefiniti Infinitni glagolski naini nemaju kompletne kategorije lica i broja i samo su delimino vezani za vreme, nain i stanje. U infinitne glagolske naine spadaju infinitiv, particip i gerund. Infinito Infinitiv ima dva vremena prezent i prolo vreme, oba vremena infinitiva se veoma esto koriste u italijanskom jeziku. Infinito presente Infinitiv je nepromenljiv glagolski oblik. Odlikuje se karakteristinim nastavcima u sve tri konjugacije, npr. 1. konjugacija am-are, 2. konjugacija legg-ere i 3. konjugacija finire. Postoje i glagoli sa nepravilnim oblicima infinitiva kao npr. porre staviti (sa brojnim izvedenim glagolima), trarre vui (sa mnogim izvedenim glagolima), condurre voditi (i mnogi drugi glagoli izvedeni od infinitiva durre). Upotreba infinitiva: u nezavisnim reenicama naroito nakon upitnih priloga i zamenica come, dove, che, chi, quando, che cosa: Che dire? Che fare in questa situazione? ta rei? ta raditi u ovakvoj situaciji? Come andare avanti? Kako nastaviti? Essere o non essere? Biti ili ne biti? u funkciji imperativa u nezavisnim reenicama: Non toccare la merce. Ne diraj robu. Prendere o lasciare! Uzmi ili ostavi! Leggere attentamente le istruzioni. Paljivo proitati uputstvo. kao prava imenica: Non ho avuto il piacere di conoscerlo. Nisam imao zadovoljstvo da ga upoznam. Hai il dovere di parlare. Ima dunost da govori. Comportiamoci da esseri umani. Ponaajmo se kao ljudska bia. sa vrednou imenice: Non sopporto questo vostro andare e venire. Ne podnosim ove vae odlaske i dolaske. Tra il dire e il fare c di mezzo il mare. Izmeu rei i dela velika je razlika. (Ovo je italijanska poslovica koja ne moe bukvalno da se prevede na srpski jezik) u zavisnim reenicama (za oznaavanje stanja ili radnji koje su istovremene s radnjom nezavisne reenice):

Penso di avere ragione. Mislim da sam u pravu. Crede di essere il pi bravo. Veruje da je najbolji. u raznim strukturama sa ili bez predloga: Vado a preparare da mangiare. Idem da spremim da jedem. Voglio imparare a giocare a tennis. elim da naulim da igram tenis. Oggi non ho voglia di studiare. Danas mi se ne ui. posle glagola percepcije, u ovom sluaju subjekti nezavisne i zavisne reenice nisu isti tako da je ova struktura znaajan izuzetak u italijanskom jeziku i treba obratiti posebnu panju na nju. Subjekat zavisne reenice koji je predmet percepcije moe biti iskazan akuzativnom zamenicom: Vedo Marco entrare. Vidim Marka kako ulazi. Vedo entrare gli studenti. Vidim studente kako ulaze. Li vedo entrare. Vidim ih kako ulaze. Lo ascolto cantare. Sluam ga kako peva. posle glagola naredbe, molbe, savetovanja, preporuke itd. i ova struktura predstavlja znaajan izuzetak u italijanskom jeziku. Subjekat zavisne reenice, osoba kojoj se nareuje ili daje savet, moe biti iskazan nenaglaenom dativnom ili akuzativnom zamenicom, u zavisnosti od glagolske rekcije: Ordino a Matteo di uscire. Nareujem Mateu da izae. Gli ordino di uscire. Nareujem mu da izae. Prego Marta di non farlo. Molim Martu da to ne radi. La prego di non farlo. Molim je da to ne radi. posle priloga ecco: Eccolo arrivare. Evo ga stie. Ecco venire i turisti. Evo dolaze turisti. nakon modalnih glagola (tada mogu da se upotrebe i dva infinitiva jedan do drugog): Voglio viaggiare un po. Hou malo da putujem. Devo studiare. Moram da uim. Dobbiamo partire subito. Moramo odmah da krenemo. Crede di poter fare quello che vuole. Veruje da moe da radi ta hoe. kao objekat: Amo viaggiare. Volim da putujem. Desidero rimanere. elim da ostanem. kao subjekat: Fidarsi bene, non fidarsi meglio. Uzdati se je dobro, ne uzdati se je bolje.

Infinito passato Infinitiv proli je sloeni glagolski oblik, prilikom graenja ovog oblika treba obratiti panju na izbor pomonog glagola. I konjugacija avere amato; essere andato II konjugacija avere letto; essere caduto

III konjugacija avere finito; essere partito Infinitiv proli se koristi u zavisnim reenicama ija radnja prethodi radnji nezavisne reenice: So di avere avuto ragione. Znam da sam bio u pravu. Si messa a piangere dopo essere stata rimproverata. Nakon to je bila prekorena poela je da plae. Nenaglaene line zamenice, nenaglaene povratne zamenice i rece ci i ne stoje posle infinitiva i piu se sastavljeno sa njim. U sluaju infinitiva prolog pomenute zamenice i rece stoje izmeu pomonog glagola u infinitivu i participa prolog i piu se sastavljeno s pomonim glagolom. Comincia a farlo. Poni da radi to. Mi dispiace trovarti in queste condizioni. ao mi je to te zatiem u ovakvom stanju. Proviamo a capirci. Pokuajmo da razumemo jedni druge. Desidera andarci. eli da ode (tamo). Aveva abitudine di prenderne due. Imao je obiaj da uzme dva... Spero di averlo fatto bene. Nadam se da sam to uradio dobro. Avevo paura di avertelo perso. Plaio sam se da sam ti ga izgubio. Sperava di averne presi abbastanza. Nadao se da ih je uzeo dovoljno. Ovo pravilo se ne odnosi na modalne glagole uz koje nenaglaene zamenice mogu da stoje pre modalnog glagola ili posle infinitiva sa kojim se onda piu zajedno: Devo farlo. Lo devo fare. Moram to da uradim. Sapete riconoscerla. La sapete riconoscere. Umete da je prepoznate. Deve avermi chiamato. Mi deve aver chiamato. Mora da me je zvao. Potrebbe avermelo mandato. Me lo potrebbe aver mandato. Moe biti da mi ga je poslao. Participio Particip je infinitni glagolski oblik koji prikazuje glagolsku radnju u vidu atributa, iskazujui pritom vreme, stanje, broj i rod. Postoje dva participa: particip prezenta i particip proli. Participio presente Particip presenta gradi se odbacivanjem nastavaka are, -ere i ire i dodavanjem nastavka ante za 1. konjugaciju za jedninu a anti za mnoinu i nastavka ente za 2. i 3. konjugaciju za jedninu i enti za mnoinu. I konjugacija amante amanti II konjugacija credente credenti III konjugacija morente morenti

U sluaju nepravilnih glagola moe se uzeti kao osnova imerfekt indikativa bez linih nastavaka: fare facevo facente; dire dicevo dicente; bere bevevo bevente Upotreba participa prezenta Particip prezenta moe se koristiti kao pridev, imenica ili glagol (ali ne moe biti predikat nezavisne reenice): kao pridev Sei sempre sorridente. Uvek si nasmejan. Una stella cadente. Zvezda padalica. un film divertente. To je zabavan film. kao imenica Ho avuto un bravo insegnante. Imao sam dobrog nastavnika. Ma davvero sei cantante? Stvarno si peva? kao glagol Gli studenti frequentanti il corso medio devono presentarsi in segreteria. Svi studenti koji pohaaju srednji kurs treba da se jave u skretarijat. Tutte le famiglie abitanti in questo palazzo devono lasciare gli appartamenti. Sve porodice koje stanuju u ovoj zgradi moraju da napuste stanove. Participio passato Particip proli gradi se dodavanjem nastavka ato za prvu konjugaciju uto za drugu i ito za treu nakon odbacivanja nastavaka za infinitiv. Particip proli razlikuje rod i broj: I konjugacija: amato, amata / amati, amate II konjugacija: creduto, creduta / creduti, credute III konjugacija: finito, finita / finiti, finite Naravno, brojni su nepravilni participi, posebno u drugoj konjugaciji i stoga je preporuljivo konsultovati renik u sluaju nedoumice. Upotreba participa prolog Najbitnija upotreba participa prolog je svakako u graenju sloenih vremena. Ovaj oblik moe da se koristi samostalno kao pridev, imenica ili glagol (ali ne moe biti predikat nezavisne reenice): kao pridev Ho comprato una rivista illustrata. Kupio sam ilustrovani magazin. Ricordo con nostalgia i tempi passati. Sa nostalgijom se seam prolih vremena. Il pavimento in terra battuta. Pod je od nabijene zemlje. kao imenica

Lammalato non vuole prendere la medicina. Bolesnik ne eli da uzme lek. Questi, cari signori, sono i fatti. Ovo, draga gospodo, su injenice. kao glagol Ho studiato litaliano per due anni. Uio sam italijanski dve godine. Partito lo zio, riprese il lavoro di tutti i giorni. Nakon to je stric otiao, nastavio je sa svakodnevnim poslom. Kao i infinitiv, i particip se pie zajedno sa nenaglaenim zamenicama i recama ci i ne: Vistolo da lontano, lha salutato. Videvi ga iz daljine, pozdravio / pozdravila ga je. Gerundio Gerund je nepromenljiv infinitni glagolski oblik koji odgovara naem glagolskom prilogu. Ima dva vremena: gerund prezenta (koji upuuje na proces koji se razvija uporedo sa radnjom glavne reenice) i gerund proli (koji upuuje na proces koji je zavren u odnosu na radnju u glavnoj reenici). Gerundio presente Gerund je pravilan glagolski oblik koji se gradi tako to se na osnovu koja se dobije odbacivanjem nastavaka are, -ere i ire dodaju nastavci ando za 1. i endo za 2. i 3. konjugaciju. I konjugacija amando II konjugacija credendo III konjugacija dormendo Neki nepravilni glagoli grade gerund od osnove imperfekta indikativa: fare facevo facendo dire dicevo dicendo bere bevevo bevendo Upotreba gerunda Gerund se upotrebljava samo u zavisnim reenicama i upuuje na radnju koja je uvek istovremena s radnjom glavne reenice. Koristi se u sledeim reenicama: vremenskoj Tornando a casa ho incontrato Anna. Vraajui se kui sreo sam Anu. uzronoj Fumando e bevendo si rovinato la salute. Puei i pijui upropastio je zdravlje. pogodbenoj Comprando al mercato, risparmi. Ako kupuje na pijaci, utedee. dopusnoj Pur avendo sonno non vado a dormire. Iako mi se spava, ne idem u krevet. nainskoj

Ha perso un mucchio di soldi giocando a carte. Izgubio je gomilu para igrajui karte. Gerundio passato Oblici gerunda prolog su: I konjugacija: avendo amato; essendo andato II konjugacija: avendo creduto; essendo caduto III konjugacija: avendo dormito; essendo partito Gerund proli odgovara naem glagolskom prilogu prolom. Uvek upuuje na radnju koja prethodi radnji nezavisne reenice. Najee se koristi u: vremenskim reenicama Essendo tornato a casa, ho incontrato Anna. Poto sam se vratio kui, sreo sam Anu. i uzronim reenicama: Avendo finito, me ne vado. Poto sam zavrio, odlazim. a javlja se i u dopusnim: Pur avendo comprato al Quiiper, non ho risparmiato. Mada sam pazario u Kviperu nisam utedeo. Nenaglaene line zamenice, nenaglaene povratne zamenice i rece ci i ne piu se sastavljeno sa gerundom i gerundom prolim. Vestendomi, ho sentito un rumore. Dok sam se oblaio, uo sam neki zvuk. Andandoci regolarmente ha migliorato la propria salute. Odlazei redovno (tamo), poboljao je svoje zdravlje. Avendolo fatto bene, posso stare tranquillo. Poto sam to dobro uradio, mogu da budem miran. Essendomi girato dallaltra parte, non ho visto niente. Poto sam se okrenuo na drugu stranu, nisam nita video. Essendoci andata per prima, ha trovato il posto migliore. Poto je (tamo) otila prva nala je najbolje mesto.