RENCANA PELAKSANAAN PEMBELAJARAN (RPP)

PROGRAM STUDI KEAHLIAN TEKNIK KETENAGALISTRIKAN KOMPETENSI KEAHLIAN TEKNIK INSTALASI TENAGA LISTRIK

MATA PELAJARAN

MENGOPERASIKAN SISTEM PENGENDALI ELEKTROMAGNETIK

DISUSUN OLEH : NAMA NO PESERTA NO ABSEN ASAL SEKOLAH : RONI NUNUK SUGIYANTO, ST. : 130310617100 0 :7 : SMK PETRUS KANISIUS KLATEN

PLPG TAHAP I! NON BLOK UNI!ERSITAS NEGERI SEMARANG TAHUN 013

R"#$%#% P"&%'(%#%%# P")*"&%+%,%#

Satuan Pendidikan Kelas/Semeste Mata Pela"a an T$%ik Pe temuan ke Al$kasi ,aktu A. K-)."/"#(0 I#/0 +* 2* : SMK PETRUS KANISIUS KLATEN : !I / III : Men#$%e asikan Sistem Pen#endali Elekt $ma#netik : Men"elaskan k$m%$nen %en#endali elekt $ma#netik k$ntakt$ ma#netik &ese ta 'un#sin(a) dan melakukan %en#u"ian k$ntak* : + : + JP - ./ menit 0 :

Men#1a(ati dan men#amalkan a"a an a#ama (an# dianutn(a* Men#1a(ati dan men#amalkan %e ilaku "u"u ) disi%lin) tan##un# "a3a&) %eduli -#$t$n# $($n#) ke "asama) t$le an) damai0) santun) es%$nsi' dan % $akti' dan menun"ukkan sika% se&a#ai &a#ian da i s$lusi atas &e &a#ai %e masala1an dalam &e inte aksi se4a a e'ekti' den#an lin#kun#an s$sial dan alam se ta dalam menem%atkan di i se&a#ai 4e minan &an#sa dalam %e #aulan dunia*

.*

Mema1ami) mene a%kan) men#analisis %en#eta1uan 'aktual) k$nse%tual) % $sedu al &e dasa kan asa in#in ta1un(a tentan# ilmu %en#eta1uan) tekn$l$#i) seni) &uda(a dan 1umani$ a den#an 3a3asan kemanusiaan) ke&an#saan) kemanusiaan) ke&an#saan) kene#a an) dan %e ada&an te kait 'en$mena dan ke"adian) se ta mene a%kan %en#eta1uan % $sedu al %ada &idan# ka"ian (an# s%esi'ik sesuai den#an &akat dan mintan(a untuk meme4a1kan masala1*

5*

Men#$la1) menala dan men(a"i dalam ana1 k$nk et dan ana1 a&st ak te kait den#an %en#em&an#an di i (an# di%ela"a in(a di sek$la1 se4a a mandi i) dan mam%u men##unakan met$de sesuai kaida1 keilmuan*

B. K-)."/"#(0 D%(%,

+* Men#amalkan nilai 6 nilai a"a an a#ama se&a#ai tuntunan dalam men"elaskan k$m%$nen %en#endali elekt $ma#netik k$ntakt$ ma#netik &ese ta 'un#sin(a) dan melakukan %en#u"ian k$ntak* 2* Tekun) disi%lin) "u"u ) taat %ada % $sedu ke "a) 1ati 6 1ati) te%at 3aktu dalam men#e "akan tu#as) &e tan##un# "a3a&) dan mam%u &eke "a sama dalam kel$m%$k untuk men#e "akan Lem&a Ke "a Sis3a - LKS 0* .* Men#amati ma4am 6 ma4am ti%e k$ntakt$ ma#netik 5* Mema1ami 'un#si da i k$ntakt$ ma#netik 7* Melakukan %en#u"ian k$ntak %ada k$ntakt$ ma#netik sesuai % $sedu $%e asi$nal standa -POS0

C. I#10'%/-, P"#$%.%0%# K-)."/"#(0 : Te li&at akti' dalam %em&ela"a an men"elaskan k$m%$nen %en#endali k$ntakt$ ma#netik &ese ta 'un#sin(a) dan melakukan %en#u"ian k$ntak* Mam%u &eke "asama dalam ke#iatan kel$m%$k T$le an te 1ada% % $ses %eme4a1an masala1 (an# &e &eda dan k eati' Mam%u men(a"ikan 1asil %en#amatan k$m%$nen %en#endali k$ntakt$ ma#netik &ese ta 'un#sin(a) dan melakukan %en#u"ian k$ntak* D. T2+2%# P")*"&%+%,%# : Setela1 selesai %em&ela"a an sis3a men#amalkan nilai 6 nilai a"a an a#ama se&a#ai tuntunan dalam men"elaskan k$m%$nen %en#endali elekt $ma#netik k$ntakt$ ma#netik &ese ta 'un#sin(a) dan melakukan %en#u"ian k$ntak* E. M%/",0 P")*"&%+%,%# K$ntakt$ Ma#net M$t$ 8m$t$ list ik (an# mem%un(ai da(a &esa 1a us da%at di$%e asikan den#an m$men k$ntak (an# 4e%at a#a tidak menim&ulkan l$n4atan &un#a a%i %ada alat %en#1u&un#n(a* Selain itu) dalam %en#$%e asian (an# da%at dilen#ka%i den#an &e&e a%a alat $t$matis dan alat %en#1u&un# (an# %alin# muda1 adala1 den#an men##unakan sakela ma#net (an# &iasa dikenal den#an k$ntakt$ ma#net* K$ntakt$ ma#net (aitu suatu alat %en#1u&un# list ik (an# &eke "a atas dasa ma#net (an# da%at men#1u&un#kan anta a sum&e a us den#an muatan* 9ila inti k$il %ada k$ntakt$ di&e ikan a us) maka k$il akan men"adi ma#net dan mena ik k$ntak se1in##a k$ntakn(a men"adi te 1u&un# dan da%at men#ali kan a us list ik* K$ntakt$ ma#net atau sakla ma#net me u%akan sakla (an# &eke "a &e dasa kan % insi% kema#netan* A tin(a sakela ini &eke "a "ika ada #a(a kema#netan %ada %ena ik k$ntakn(a* Ma#net &e 'un#si se&a#ai %ena ik dan se&a#ai %ele%as k$ntak8k$ntakn(a den#an &antuan %e#as %end$ $n#* Se&ua1 k$ntakt$ 1a us mam%u men#ali kan dan memutuskan a us dalam keadaan ke "a n$ mal* A us ke "a n$ mal iala1 a us (an# men#ali selama %emutusan tidak te "adi* Se&ua1 k$ntakt$ da%at memiliki k$il (an# &eke "a %ada ten#an#an D: atau A:* Pada ten#an#an A:) te#an#an minimal adala1 ;7< te#an#an ke "a) a%a&ila ku an# maka k$ntakt$ akan &e #eta *

Uku an da i k$ntakt$

ditentukan $le1 &atas kemam%uan a usn(a* 9iasan(a %ada

k$ntakt$ te da%at &e&e a%a k$ntak) (aitu k$ntak n$ mal mem&uka - N$ mall( O%en = NO 0 dan k$ntak n$ mal menutu% - N$ mall( :l$se = N: 0* K$ntak NO &e a ti saat k$ntakt$ ma#net &elum &eke "a kedudukann(a mem&uka dan &ila k$ntakt$ &eke "a k$ntak itu menutu%/men#1u&un#* Sedan#kan k$ntak N: &e a ti saat k$ntakt$ &elum &eke "a kedudukan k$ntakn(a menutu% dan &ila k$ntakt$ &eke "a k$ntak itu mem&uka* Jadi 'un#si ke "a k$ntak NO dan N: &e la3anan* K$ntak NO dan N: &eke "a mem&uka sesaat le&i1 4e%at se&elum k$ntak NO menutu%*

Pada #am&a diatas) k$ntak . dan 5 adala1 N: sedan#kan k$ntak + dan 2 adala1 NO* A%a&ila tidak ada a us maka k$ntak akan teta% diam* Teta%i a%a&ila a us diali kan den#an menutu% s3it41 maka k$ntak . dan 5 akan men"ai NO sedan#kan k$ntak + dan 2 men"adi N:*

K$ntakt$ Ma#net >un#si da i k$ntak8k$ntak di&uat untuk k$ntak utama dan k$ntak &antu* K$ntak utama tendi i da i k$ntak NO dan k$ntak &antu te di i dan k$ntak NO dan N:* K$nst uksi da i k$ntak utama &e &eda den#an k$ntak &antu) (an# k$ntak utaman(a mem%un(ai luas %e mukaan (an# luas dan te&al* K$ntak &antu luas %e mukaann(a ke4il dan ti%is*K$takt$ %ada umumn(a memiliki k$ntak utama untuk ali an . 'asa* Dan "u#a memiliki &e&e a%a k$ntak &antu untuk &e &a#ai ke%e luan* K$ntak utama di#unakan untuk men#ali kan a us utama) (aitu a us (an# di%e lukan untuk &e&an)

misaln(a m$t$ list ik) %esa3at %emanas dan se&a#ain(a* Sedan#kan k$ntak &antu di#unakan untuk men#ali kan a us &antu (aitu a us (an# di%e lukan untuk kum%a an ma#net) alat &antu an#kaian) lam%u lam%u indikat$ ) dan lain8lain* N$tasi dan %en$m$ an k$ntak8k$ntak k$ntakt$ se&a#ai &e ikut:

De3asa ini k$ntakt$

ma#net le&i1 &an(ak di#unakan di &idan# indust i dan

la&$ at$nium* Hal ini ka ena k$ntakt$ muda1 dikendalikan da i "a ak "au1* Selain itu) den#an %e len#ka%an elekt $nik da%at men#amankan an#kaian list ik* Keuntun#an men##unakan k$ntakt$ iala1: a* Pela(anann(a muda1 &* M$men k$ntak 4e%at Sedan#kan Ke u#iann(a: a* Ma1al 1a #an(a) &* Pe a3atann(a 4uku% suka ) 4* Jika sakla %utus sedan#kan k$ntakt$ dalam keadaan &eke "a) maka k$ntakt$ akan le%as den#an sendi in(a* K$ntakt$ tidak akan &eke "a la#i 3alau%un sakela induk tela1 disam&un# kem&ali se&elum t$m&$l sta t ditekan la#i* Tidak se%e ti sakela mekanis) dalam me akit dan men##unaan k$ntakt$ 1a us di%a1ami an#kaian %en#endali -4$nt $l0 dan &antun(a* Sedan#kan an#kaian utama* Ran#kaian %en#endali iala1 an#kaian (an# k1usus mem&e ikan an#kaian (an# 1an(a men##am&a kan &eke "an(a k$ntakt$ den#an k$ntak8k$ntak an#kaian utama iala1 1u&un#an &e&an den#an sum&e te#an#an -"aIa8"ala0 + 'asa atau . 'asa* 9ila kedua an#kaian itu di%adu akan men"adi an#kaian %en#a3atan -4i 4uit dia# am0*

Gam&a K$nst uksi K$ntakt$ Ma#net K$nst uksi umum se&ua1 k$ntakt$ da%at dili1at %ada #am&a diatas* K$ntakt$ memiliki k$ntak diam dan k$ntak 8 k$ntak (an# &e #e ak a%a&ila k$il menda%at a us da i sum&e * K$ntakt$ akan &eke "a selama k$il menda%at a us* A%a&ila a us te %utus maka k$ntakt$ akan kem&ali ke %$sisi semula* 3. M"/-1" P")*"&%+%,%# 1. Pendekatan : S4ienti'i4 Lea nin# 2. Met$de Pem&ela"a an a* :e ama1 dan Tan(a Ja3a& &* Dem$nst asi 4* P aktik men##unakan lem&a ke "a sis3a -LKS0 G. KKM : 74

H. K"50%/%# P")*"&%+%,%# N1 K"50%/%# P")*"&%+%,%# PENDAHULUAN a* Gu u men(ia%kan %ese ta didik se4a a %sikis dan 'isik untuk men#ikuti % $ses %em&ela"a an) den#an 4a a men4i%takan suasana kelas (an# k$ndusi' den#an menun"uk sala1 satu %ese ta didik memim%in d$a) meme iksa ke1adi an %ese ta didik) ke&e si1an dan ke a%ian kelas* &* Gu u mem&e ikan a%e se%si) den#an men#a"ukan %e tan(aan8 %e tan(aan (an# men#aitkan %en#eta1uan se&elumn(a den#an mate i (an# akan di%ela"a i* 6%'/2 7 Menit

4* Gu u men(am%aikan tu"uan dan k$m%etensi (an# 1a us dikuasai %a a %ese ta didik* Gu u 1a us "u#a men#in#atkan ke%ada %ese ta didik &a13a di dalam %em&ela"a an ini menekankan ke&e maknaan %en4a%aian tu"uan dan k$m%etensi) &ukan 1a'alan* d* Gu u men(am%aikan mate i tentan# ma4am) 'un#si dan %en#u"ian k$ntak %ada k$ntakt$ ma#netik* . Pendekatan (an# di#unakan adala1 %endekatan Scientific 2/ Menit

Learning) den#an lan#ka18lan#ka1 se&a#ai &e ikut: M"#5%)%/0 Mem&a4a &a1an &a4aan te kait den#an ma4am8ma4am) 'un#si dan %en#u"ian k$ntak %ada k$ntakt$ ma#netik* Men#amati ma4am 6 ma4am) 'un#si dan 4a a %en#u"ian k$ntak %ada k$ntakt$ ma#nit* M"#%#7% Men#k$ndisikan situasi &ela"a untuk mem&iasakan men#a"ukan %e tan(aan se4a a akti' dan mandi i tentan# ma4am8ma4am) 'un#si dan %en#u"ian k$ntak k$ntakt$ ma#netik* M"#5"'.&-,%(0 Menentukan k$ntakt$ ma#netik (an# sesuai untuk diu"i "enis8"enis k$ntak (an# ada didalamn(a* M"#5%(-(0%(0 Men#$la1 data 1asil %en#amatan di&andin#kan den#an data e'e ensi Men(im%ulkan 1asil inte % etasi data %en#amatan M")*2%/ J"+%,0#5 Men(am%aikan la%$ an lisan dan te tulis

3.

PENUTUP a* Pese ta didik &e sama8sama #u u mem&uat sim%ulan %ela"a an* &* Pese ta didik melakukan %enilaian dan / atau e'leksi te 1ada% ke#iatan (an# suda1 dilaksanakan se4a a k$nsisten dan an#kuman /

7 Menit

te % $# am* 4* Pese ta didik di&e ikan %enu#asan se&a#ai %en#uatan dan %emanta%an* d* Se&a#ai e'leksi ) #u u mem&im&in# %ese ta didik untuk mem&uat kesim%ulan tentan# %ela"a an (an# &a u sa"a &e lan#sun# se ta menan(akan ke%ada %ese ta didik a%a man'aat (an# di%e $le1 setela1 mem%ela"a i t$%ik men"elaskan k$m%$nen %en#endali elekt $ma#netik k$ntakt$ &ese ta 'un#sin(a) dan melakukan %en#u"ian k$ntak* e* Men#in'$ masikan Rela( -TDR0 I. A&%/, B%8%# 1%# M"10% P")*"&%+%,%# 1. A&%/ 1%# B%8%# P")*"&%+%,%# a* Ma4am8ma4am ti%e k$ntakt$ ma#netik &* Alat Uku Multimete 4* Lem&a Ke "a Sis3a - LKS 0 d* La%t$% dan L:D e* Alat tulis . S2)*", P")*"&%+%,%# a* Men#$%e asikan mesin % $duksi den#an %en#endali elekt $mekanik &* 9uku %e#an#an sis3a dan #u u 4* Inte net d* M$dul Panel Kendali J. P"#0&%0%# +* Teknik Penilaian a* Test Esai &* Pen#amatan 4* Penilaian % aktek 2* Inst umen Penilaian a* Tes Esai S$al +* Jelaskan a%a (an# dise&ut k$ntakt$ ma#netik? 2* Jelakan %e &edaan k$ntakt$ ti%e SK+2 dan SK2+? .* Jelaskan %e &edaan k$ntak N: den#an k$ntak NO? 5* Se&utkan te#an#an ke "a k$ntakt$ ma#netik? 7* Gam&a kan susunan k$ntak k$ntakt$ ma#netik SK 2+? en4ana ke#iatan %em&ela"a an untuk %e temuan (an# akan datan# tentan# k$m%$nen Time Dela( ma#netik

Ja3a&an +* K$ntakt$ ma#net (aitu suatu alat %en#1u&un# list ik (an# &eke "a atas dasa ma#net (an# da%at men#1u&un#kan anta a sum&e a us den#an muatan 2* Pe &edaan k$ntakt$ ti%e SK+2 dan SK2+ te letak %ada k$ntak &antun(a) ti%e SK+2 memiliki + k$ntak &antu N$ dan + k$ntak &antu N: sedan#an ti%e SK2+ memiliki 2 k$ntak &antu N$ dan 2 k$ntak &antu N: .* Pe &edaan NO den#an N: (aitu titik NO akan selalu te &uka dan akan menutu% a%a&ila sedan# &eke "a) sedan#kan titik N: akan selalu menutu% dan akan te &uka a%a&ila sedan# &eke "a* 5* 22/ @ 7* Gam&a susunan k$ntak k$ntakt$ SK2+

N$ ma %enilaian : Nama + +/ 2 +/ 9$&$t Nilai . 5 +/ +/ Nilai (an# 7 +/ di4a%ai

N$ + 2 . *****

Nila T$tal = Jumla1 Sk$ e / 7 A +/

9* Lem&a Pen#amatan Sika%
Pe ilaku (an# diamati %ada %em&ela"a an

N+ 2 . *****

N%)% ************************** ************************* *************************

Men#1a #ai $ an# lain

Disi%lin

AktiBitas

Ke "asama

K$munikasi

Jumla1 Sk$

Nilai

Skala %enilaian di&uat entan# + s/d 7 Pena'sian An#ka : + = san#at ku an# 2 = ku an# . = 4uku% 5 = &aik 7 = amat &aik

:* Penilaian P aktik U"i ti%e k$ntak k$ntakt$ ma#netik ti%e SK+2 dan ti%e SK2+ Ta&el Pen#u"ian K$ntakt$ SK +2 N$tasi K$ntak Utama Hu u' L+ L 2 L . R S T U @ , + 2 +. 2+ Kum%a an Ma#net - :$il 0 Ta&el Pen#u"ian K$ntakt$ SK 2+ N$tasi K$ntak Utama Hu u' L+ L 2 L . R S T U @ , 8 + 2 +. 5. 2+ 8 Kum%a an Ma#net - :$il 0 Lem&a %enilaian ASPEK DANG NO NAMA A + 8888888888888888888888888888888 2 8888888888888888888888888888888 . 8888888888888888888888888888888 5 8888888888888888888888888888888 7 8888888888888888888888888888888 C 8888888888888888888888888888888 E 8888888888888888888888888888888 As%ek (an# dinilai : A* Kete am%ilan men##unakan alat uku multimete 9* Kete am%ilan mem&a4a 1asil %en#uku an :* Kete am%ilan men#analisis ti%e k$ntak Skala %enilaian den#an entan# nilai + s/d +/ N0&%0 9 (+2)&%8 ('-, : 3 ) ; 10 Klaten) 2/+. Gu u Mata%ela"a an R$ni Nunuk Su#i(ant$) ST* DINILAI 9 : JUMLAH SKORE NILAI .+ An#ka . 5 7 C +5 55 22 .2 Jenis K$ntak Pen##unaan An#ka . 5 7 C +5 22 Jenis K$ntak Pen##unaan

9antu

9antu