1

FKPKK
Feder ata Kombtare e Federata Pyjeve dhe Kullotave Komunal e, Shqipri Komunale,
www.shkpkk.org

JET

FKPKK
Feder ata Kombtare e Federata Pyjeve dhe Kullotave Komunal e, Shqipri Komunale,
www.shkpkk.org

JET

Gjelbr

APPK APP K
Asosacioni i Pronarve t Pyjeve Privat, Ko sov Kosov
www.akppp.net

Gjelbr

APPK APP K
Asosacioni i Pronarve t Pyjeve Privat, Ko sov Kosov
www.akppp.net

Gazet Periodike, Tiran (Viti i pesmbdhjet i botimit) Nr. 132, tetor 2013

shprndahet FALAS

Ligji t'u njoh pronarve t drejtat e mohuara!

ALARMI Ministri Koka takim me ambientalistt: Situata n pyje tepr e rnd!

emr t Federats Kombtare t Pyjeve e Kullotave Komunale, t shoqatave t prdoruesve t pyjeve e kullotave, t krijuara n 250 komuna t vendit, vlersojm si shum t dobishme dhe mbshtesim plotsisht nismat e fundit t Qeveris pr ndalimin e shkatrrimit t mtejshm t pyjeve dhe pr t ndaluar eksportin e prodhimeve drusore e t qymyrit t drurit. Decentralizimi i qeverisjes se burimeve natyrore dhe transferimi i t drejtave e prgjegjsive t pyjeve tek njsit e qeverisjes vendore dhe tek vet prdoruesit e tyre, si dhe pjesmarrja e fshatarve n vendime pr trajtimin e tyre sht nj proces q ka ndikim pozitiv n fillimin e mbarshtrimit t qndrueshm t pyjeve e kullotave n Shqipri. Ky proces, i filluar 20 vjet m par, duke transferuar pyje shtetror n pronsi t komunave e bashkive, pr t'ua dhn n prdorim t fshatrave dhe familjeve fshatare, sht realizuar n 240 komuna. Kshtu, jan transferuar rreth 488,000 ha pyje prgjithsisht t degraduara, 193,750 ha kullota e livadhe, si dhe siprfaqe me bimsi pyjore e prdorime t tjera, t cilat zn mbi 60% t siprfaqes pyjore t vendit. Gjat ktij procesi, n do komun u krijuan shoqatat e prdoruesve t pyjeve e kullotave komunale (SHPKK), si organizime t komuniteteve pr nj mbarshtrim m t mir t ktyre pasurive natyrore. N 10 vitet e fundit shoqatat u vetorganizuan n nivel rajonal, duke krijuar federatat rajonale

Situata n pyjet e Shqipris vlersohet n pikn m alarmante t 100 viteve t fundit. Sipas ambientalistve, siprfaqet pyjore jan reduktuar ndjeshm krahasimisht me at ka u trashgua nga sistemi monist...

(FPKK) n qarqet Dibr, Kuks, Kor, Berat, Elbasan, Shkodr, Lezh, Puk, Tiran dhe Gjirokastr, t cilat prfaqsojn 250 shoqata. Kto federata, n shkall vendi krijuan Federatn Kombtare (FKPKK). T gjitha s bashku, kto struktura punojn pr forcimin e kapaciteteve pr mbshtetjen e mbarshtrimit t qndrueshm t pyjeve e kullotave komunale, si dhe pr lobimin dhe mbrojtjen e interesave t antarve n nivel vendor e kombtar. Procesi i transferimit ka dhn ndikimet e tij shum pozitive n drejtim t mbrojtjes dhe mkmbjes s pyjeve t degraduar, si rezultat i kontributit t komuniteteve dhe me financimin e Projektit t Pyjeve, i mbshtetur nga Qeveria e Shqipris, Banka Botrore, Qeveria Italiane, ajo Suedeze e Zvicerane, USAID-i, ILC etj. Shoqatat po vazhdojn aktivitetet e tyre edhe pas prfundimit t Projektit t Zhvillimit t Burimeve Natyrore, t SNV - CNVP (Organizata Holandeze per Zhvillim) dhe SIDA

(Agjencia Suedeze pr Zhvillim). T gjitha kto organizma mbshtets meritojn falnderimin dhe mirnjohjen ton dhe t komuniteteve fshatare t prfshira n projektet disavjeare. Sipas t dhnave nga komunat pilot n Malzi e Bujan (Qarku i Kuksit), Melan, Maqellar, Zerqan e Ulz (Dibr), Blerim (Puk), Kurvelesh (Tepelen), Markat (Sarand), komunat Grekan, Tregan e Papr (Qarku i Elbasanit), rezulton se mbi 30 % e banorve t ktyre zonave njihen pronar tradicional t pyjeve e kullotave dhe fshati i njeh dhe i ka konfirmuar si t till. Kjo gjendje sht pasqyruar dhe n rreth 240 plane mbarshtrimi t hartuara n seciln komun. Ky sht nj argument pr t'i sugjeruar Qeveris q pyjet dhe kullotat aktualisht n prdorim komunal t kalohen gradualisht n pronsi private t fshatit dhe familjeve fshatare, bazuar mbi traditn vendore dhe Kushtetutn, pr

Faqe 4

VIZITA Prvoj nga Peja...

Faqe 3

ZGJEDHJET Federata shqiptare merr drejtimin e REFORD

Faqe 3

"FESTA E T VJELAVE" Promovimi i prodhimeve arrore dhe prodhimeve tradicionale t rajonit t Dibrs
Sheza TOMCINI CNVP (Bashkojm Vlerat e Natyrs me Njerzit) M dat 5 Tetor, Fondacioni CNVP (Bashkojm Vlerat e Natyrs me Njerzit) n kuadr t implementimit t projektit: "Fuqizimi i Pylltaris s Qndrueshme Komunale II" mbshtetur nga Ambasada Suedeze, mori pjes n panairin rajonal t organizuar n rajonin e Dibrs...

MARR NGA "MJEDISI SOT" / AGIM BLLOSHMI Masakra e gjuetis s paligjshme n rrethin e Librazhdit!!!
Po gjuhet n Parkun Kombtar! Nuk ka nj inventar t armve! Institucionet prkatse nuk bjn punn! Gjuajn edhe t huaj?! sht Demir Leka Kryetar i Shoqats s Gjuetarve n Rrethin e Librazhdit q ngre alarmin pr gjuetin e paligjshme q po bhet n rrethin e Librazhdit, kjo ka br q kaprolli, lepuri i egr dhe thllza, gjeli i egr, dhia e egr, kafsh dhe shpend

karakteristike t rajonit juglindor, t zhduken dita - dits. Nj problem sht gjuetia n Parkun Kombtar ShebenikJabllanic...

Faqe 2-3

Faqe 5

FKPKK
Feder ata Kombtare e Federata Pyjeve dhe Kullotave Komunal e, Shqipri Komunale,
www.shkpkk.org

JET

Gjelbr

APPK APP K
Asosacioni i Pronarve t Pyjeve Privat, Ko sov Kosov
www.akppp.net

thellimin e reformave drejt ekonomis s tregut. Ky aspekt duhet t pasqyrohet dhe n ligjin e ri pr pyjet q sht n proces hartimi. Tashm prej 20 vjetsh, n mjaft zona t vendit vrehet se kur pylli ka zot fshatin dhe familjet tradicionale, kur t drejtat dhe detyrimet jan t qarta, ai mbrohet dhe

Ligji t'u njoh pronarve "FESTA E T VJELAVE" t drejtat e mohuara! Promovimi i prodhimeve arrore dhe prodhimeve tradicionale t rajonit t Dibrs
(Vijon nga faqja 1)
menaxhimi t tyre, dhe as gjenerimin e t ardhurave nga aktivitetet n to. Bazuar n prvojat e deritanishme dhe diskutimet e zhvilluara me komunitetet, Federata Kombtare e PKK sugjeron thellimin e reformave dhe prmirsimin e politikave pyjore sidomos n kto drejtime kryesore: o Rishikimin e ligjit pr pyjet, duke u konsultuar me prfaqsuesit e

Dibr 5 Tetor 2013 qeveriset m s miri, nuk ndodhin prerje t paligjshme dhe zjarre, duke kontribuar n rritjen e t ardhurave, mbrojtjen e toks nga grryerjet dhe mjaft dobi t tjera ekonomike e mjedisore. Kemi vrejtur se n pyjet e fermerve q njihen tradicionalisht prdoruesit, t paktn n kto vitet e fundit nuk ka pasur asnj zjarr, si dhe nuk ka dmtime apo prerje t paligjshme. Gjat ktyre viteve, rreth 200 mij ha pyje dushku krejtsisht t degraduara n zonat e Librazhdit, n Luginn e Drinit, n Shkodr, Malsi e Madhe, Kuks, Has, Tropoj, Lugina e Matit, Burrel, Bulqiz, Dibr etj, si pasoj e kujdesimeve nga ata q konsiderohen si pronar tradicional dhe me mbshtetjen e SHPKK-ve dhe Federatave, vrehet nj shtim i rritjes vjetore t pyjeve prkatse 2-3 her m t madhe se pyjet shtetrore ose kolektive t ktij lloji. Kjo sht e dokumentuar me rreth 100 siprfaqe prov t prhershme q monitorohen do dy vjet dhe sht nj msim pr fermerin dhe pylltart n terren. Me mbshtetjen e komunitetit dhe vullnetin politik, procesi pr transferimin e pronave pushtetit vendor dhe prdoruesve mund t thellohet m tej, duke prcaktuar politika, procedura, kritere e baz ligjore t prshtatshme. Por, ecuria e mtejshme e ktij procesi pengohet nga mungesa e politikave t qarta e t prshtatshme dhe e kuadrit ligjor prkats, pasi ato nuk trajtojn plotsisht shtjet kryesore t fondit pyjor, problemet e pronsis e t prdorimit, decentralizimin e delegimin e m shum kompetencave tek qeverisja vendore dhe prdoruesit etj. Sipas ligjit aktual, njsit e qeverisjes vendore, prdoruesit dhe shoqatat, megjithse marrin pyllin n prdorim, nuk kan t drejta ekskluzive prdorimi dhe prdoruesve n t gjitha nivelet. o Miratimin e akteve nnligjore pr transferimin dhe menaxhimin e pyjeve dhe kullotave komunale, t propozuara koh m par nga shoqatat, si pr rastin kur ato jepen n prdorim, ashtu dhe n pronsi. Komisioni i fshatit duhet t mbetet njsia baz pr prcaktimin e kufijve tradicionale. o Prfundimin e kalimit t pyjeve dhe kullotave komunale n pronsi t njsive t qeverisjes vendore dhe fshatrave n krejt territorin e vendit n afate kohore t caktuara dhe, m tej, kalimin n pronsi t prdoruesve fshat e familje, t atyre q mirmenaxhojn kto pasuri; o Hartimin e politikave q nxisin gjenerimin e t ardhurave nga pyjet e kullotat komunale, prfshir prodhimet e dyta e gjahun dhe prdorimin e tyre n dobi t prdoruesve dhe komunitetit; o Decentralizimin e vendimmarrjes pr tarifat pyjore n nivel njsie qeverisjeje vendore me lehtsime pr zonat rurale me t ardhura t pakta. o Forcimin e nj shrbimi kshillimor efektiv pr pyjet dhe kullotat komunale nga strukturat shtetrore dhe federatat e prdoruesve. Si prfaqsues t shoqatave t prdoruesve t pyjeve e kullotave komunale, Federata Kombtare ofron mbshtetje t plot, ekspertiz dhe bashkpunim me t gjitha institucionet shtetrore dhe palt e interesuara pr: - prmirsimin e kuadrit ligjor pr pyjet n trsi, dhe pr pyjet komunale n veanti, si dhe zbatimin e tyre; - pr procedurat dhe zhvillimin e reforms institucionale n sektorin e pyjeve dhe kullotave; - pr hartimin e projektit ri t "Shrbimeve Mjedisore" dhe zbatimin e tij. Federata Kombtare e Pyjeve dhe Kullotave Komunale Sheza TOMCINI CNVP (Bashkojm Vlerat e Natyrs me Njerzit) M dat 5 Tetor, Fondacioni CNVP (Bashkojm Vlerat e Natyrs me

vit n fillim t Tetorit. Fokusi i ksaj ngjarjeje sht festimi i t vjelave t mbara dhe promovimi i produkteve t Dibrs, t tilla si arra, moll, lajthi organike dhe ushqime tradicionale. Kjo ngjarje, kt vit solli sbashku komunitetet rurale nga t gjitha komunat e Dibrs, autoritetet rajonale dhe kombtare, pjesmarrs nga

Njerzit) n kuadr t implementimit t projektit: "Fuqizimi i Pylltaris s Qndrueshme Komunale II" mbshtetur nga Ambasada Suedeze, mori pjes n panairin rajonal t organizuar n rajonin e Dibrs. CNVP lehtsoi dhe mbshteti prodhuesit e arrorve t komunave t ndryshme t Dibrs dhe Grupin e Grave pr t promovuar dhe shitur produktet e tyre. "Festa e t Vjelave" sht br nj tradit pr kt rajon dhe festohet do

Debari dhe Gostivari (Maqedoni) dhe shum turist, pasi gjat ktij sezoni jan t shumt n numr (2000) pr shkak t Trajtimit t Llixhave q ofron qyteti i Peshkopis. Rreth 5000 vizitor patn mundsin t knaqen, blejn dhe shijojn produktet e Dibrs. Kjo ngjarje u organizua n bashkpunim me ALCDF, KASH, ANTARC dhe aktor t tjer lokal. Partnert tan kryesor ishin Federata e Pyjeve t Dibrs, Klubi i Arrorve dhe Argitra - Vizion. Gjithashtu

FKPKK
Feder ata Kombtare e Federata Pyjeve dhe Kullotave Komunal e, Shqipri Komunale,
www.shkpkk.org

JET

Gjelbr

APPK APP K
Asosacioni i Pronarve t Pyjeve Privat, Ko sov Kosov
www.akppp.net

PRVOJ NGA PEJA...

M
t ftuar n kt ngjarje ishin edhe prfaqsues nga Federata Kombtare e Pyjeve dhe Kullotave Komunale, si edhe Federatat Rajonale t Shkodrs, Elbasanit dhe Kuksit. Pjesmarrja e fermerve n panair kt vit ishte shum e lart. Nga 260 fermer pjesmarrs me produkte t ndryshme, prodhuesit e arrorve dhe grupet prodhuese t grave ishin 110 fermer n total duke prfshir edhe 40 gra. Karakteristika e ktij viti ishte sasia e madhe e prodhimeve q solln dhe shitn fermert n panair (prodhime bujqsore, pyjore, blegtorale dhe fruta). Prodhimet kryesore pyjore ishin: arrat, lajthit, gshtenjat, fruta pylli t prpunuara, bimt mjeksore/ aromatike, fidan sherebele dhe ushqime t ndryshme tradicionale t bra me to. T DHNA: Sasia e produkteve arrore t shitura: 1. Arra 2470 kg, mimi mesatar 500 LEK; 2. Gshtenja 1258 kg, mimi mesatar 200 LEK; 3. Lajthi 185 kg, mimi mesatar 600 LEK. Prve shitjes s produkteve, fermert patn mundsin t lidhin kontrata pr fidan dhe bim mjeksore me blersit. 1. Fidan arre: 2500 cop x 250 lek pr cop; 2. Fidan lajthie: 1000 cop x 170 lek pr cop; 3. Fidan bajame: 300 cop x 200 lek pr cop; 4. Fidan gshtenje: 8000 cop x 160 lek pr cop; 5. Fidan sherebele: 70000 cop x 8 lek pr cop.

Albora KACANI Federata Kombtare e Pyjeve dhe Kullotave Komunale

e dat 26 Gusht 2013, nj ekip i prbr nga prfaqsues t Federats Kombtare t Pyjeve dhe Kullotave Komunale, Federats Rajonale t Kuksit, prfaqsues t fondacionit CNVP, Kuks (Bashkojm Vlerat e Natyrs me Njerzit), nj grup fermersh nga Komuna Malzi dhe prfaqsues t po ksaj komune bn nj vizit n rajonin e Pejs, Kosov. Ekipit iu bashkuan n Pej, miqt dhe bashkpuntort e CNVP, Kosov, prfaqsuese t grupeve t grave t Istogut

dhe Rugovs dhe prfaqsues t Asosacionit t Pronarve t Pyjeve Private t Kosovs. Ndalesa e par u b n ndrrmarrjen "Agroproduct sh.p.k" n Istog. Grupi u mirprit nga menaxheri i saj z.Halit Avdiaj dhe punonjsit e ndrrmarrjes. Ndrrmarja "Agroproduct sh.p.k" sht themeluar n vitin 2002. Ajo sht kompani lidere n Kosov q bn grumbullimin, kultivimin, prpunimin dhe eksportin e bimve mjeksore, aromatike dhe frutave malore. Sipas z.Avdiaj, ato kultivojn rreth 50 lloje t bimve t egra dhe frutave malore ku 15 lloje kultivohen n tok me qera. E rndsishme pr ndrrmarjen jan marrdhniet me fermert e zons, t cilt jan prfituesit kryesor. Ndrmarrja ka kontrata direkte me fermert ku 5 ha tok e fermerve sht kultivuar me bim e fruta malore. Synimi i "Agroproduct sh.p.k" pr vitin 2015 sht q 50 prqind e bimve t jet e kultivuar dhe 50 prqind e grumbulluar. Ndrrmarja ka nj organizim shum t mir dhe shtrirje t gjer prej 33 qendrash grumbullimi dhe 3225 grumbullues sezonal n t gjith Kosovn. Ndrrmarja ka lidhur kontrata afagjata me kompani t huaja si n Gjermani, Zvicr, Angli, Austri, Ceki si dhe me disa vende t Ballkanit pr eksportin e produkteve t saj. Z.Avdiaj nuk la pa prmendur problemet q hasen me grumbulluesit n Shqipri t cilt kan munges t experiencs dhe organizimit n kt fush. M pas grupi pati mundsin t vizitoj ambjentet e brendshme t ndrmarrjes. "Agroproduct sh.p.k" ka disa tharse t cilat jan kontribut i donacioneve t ndryshme n Kosov por edhe t vet ndrrmarrjes.

Z.Avdiaj, sht pjes e grupit t hartimit t Strategjis pr Pyjet n Kosov. Kjo sht nj mundsi shum e mir prfaqsimi pr biznesin privat n Kosov. Me prfundimin e vizits n ndrmarrjen "Agroproduct sh.p.k" grupi bri nj ndales t shkurtr tek burimi i lumit Drin, 11 km larg qytetit t Pejs. Nj mrekulli natyrore, ku grshetohen bukurit ujore me ato malore. Pjes e programit t vizits n Kosov ishte edhe ndalesa n Rugov, ku grupi u prit nga prfaqsues t Pronarve t Pyjeve Private "Bjeshkt e Rugovs"n Pej. Kryetari i Shoqats z.Ramiz Qorraj i uroi grupit mirseardhjen n Bjeshkt e Rugovs. Shoqata "Bjeshkt e Rugovs" sht themeluar m 25 shkurt 2010 dhe nga 13 antare q ka patur n fillim, sot ka 250 me shtrirje n gjith Rajonin. Ajo u formua me qllim mirmenaxhimin e pyjeve dhe kthimin e t drejtave t pronsis banorve vendas. Shoqata n bashkpunim dhe mbshtetje t fondacionit CNVP ka realizuar do vit aktivitete konkrete. Kto aktivitete lidhen me prmirsimin dhe mbrojtjen e pyjeve si dhe zhvillimin e vet rajonit. Pr t'u prmendur sipas z. Qorraj sht nj studim i br n lidhje me mundsin e shfrytzimit t mbeturinave nga prerjet e rregullta n pyjet private dhe kthimin e tyre n ashkla pr prodhimin e energjis termike pr

ngrohje. Ky studim do t vihet s shpejti n zbatim. Me mbshtetje t CNVP, Kosov ata kan siguruar nj makin grirse, tashm pron e Shoqats s Pronarve t Pyjeve. P zbatimin e studimit ata kan siguruar brenda shoqats edhe nj mjeti lvizs (zetor) dhe shum shpejt do t sigurojn edhe tenderimin pr instalimin e furrs dhe tubacioneve pasi kjo inisiativ do t

shrbej edhe pr ngrohjen e shkolls s zons. Prve prfitimeve nga ana e pronarve t pyjeve, pozitive n zbatimin e ktij studimi sht pastrimi i pyllit, ruajtja dhe mbrojtja e pyjeve nga smundjet e ndryshme, si dhe grumbullimi i ktyre mbeturinave. Z.Qorraj sht vet pronar i 15 ha pyjesh dhe merr prej tyre rreth 30 m3 n vit n pyjet e Ahut. Krahas kujdesit q tregon pr pyllin dhe plotsimin e nevojave familjare ai ka mundsin t shes lnd pr sigurimin e t ardhurave. Jo vetm z.Qorrja por t gjith pronart e pyjeve n Kosov kan krkuar t sigurohen m shum t drejta dhe lehtsira n ligjin e ri pr pyjet n Kosov. Kjo gjithashtu, n drejtim t taksave dhe t drejtave m t mdha pr Shoqatn. Krkesa jan br edhe t drejtat mbi pyjet t mohuara historikisht. Sipas z.Qorraj pyjet e Rugovs jan pron e trasheguar nga t part ndr shekuj. Prvoja q solli ai ishte shum e rndesishme dhe pr grupin e fermerve nga Shqipria t pranishm n kt vizit. N Pej jan evidentuar rreth 500 pronar privat me 6000 ha pyje dhe pretendimi sht se ka ende nj siprfaqe t konsiderueshme pyjesh q historikisht u sht mohuar pronarve. T gjith do t dshironim t gjenim forma t reja menaxhimi pr t siguruar produkte t vazhdueshme t pyllit pr nevojat e t njerzve, por gjithmon duke e prdorur pyllin n mnyr t qndrueshme. Mohimi i t drejts s pronsis, prdorimi spontan dhe varfria jan ndr shkaqet kryesore q pyjet jan dhe vazhdojn t dmtohen edhe n masivet e Rugovs. N kuadrin e diskutimeve q shpesh kan br pr ndryshimet ligjore, shum nga strukturat jan shprehur kundr dhnies s t drejtave pronarve edhe pse ata paraqesin n t gjith Kosovn modele dhe pyje m t shndetshme se ato t shtetit. M pas grupi pati mundsin t vizitoj nj tjetr ndrmarrje t quajtur kooperativa bujqsore Rugova. Ktu bhej grumbullimi, prpunimi dhe tregtimi kryesisht i frutave pyjore. Kjo vizit nj ditore n rajonin e Pejs iu sherbeu pjesmarrsve n njohjen e metodave t grumbullimit dhe prpunimit t bimve mjeksore, aromatike dhe frutave pyjore si dhe ndarjen e prvojave t menaxhimit t pyjeve privat e komunale.

FKPKK
Feder ata Kombtare e Federata Pyjeve dhe Kullotave Komunal e, Shqipri Komunale,
www.shkpkk.org

JET

Gjelbr

APPK APP K
Asosacioni i Pronarve t Pyjeve Privat, Ko sov Kosov
www.akppp.net

Dmtimi i pyjeve, krye komunari akuzon qeverin: Nuk na e kaluan n prdorim

Dmtohen siprfaqe t konsiderueshme pyjesh, vendori: Me lejen e pushtetarve
krkesave t kohs. Pyjet po shkojn drejt degradimit edhe n zonn e Librazhdit. Kshtu n komunat Rrajc, Orenj, Stravaj jan shkatrruar edhe siprfaqet m t mdha. Sipas Drejtoris s Pyjeve n kt rreth jan proceduar 4 persona pr prerje t paligjshme dhe jan vn mbi 200 gjoba, por ende vazhdon prerja. Sipas t dhnave t ksaj drejtorie jan rreth 27 mij hektar pyje komunale sh 24 mij ha pyje shtetror. Pyjet e dmtuara jan n administrim t Drejtoris s Pyjeve, ndrsa ato q i kan shptuar disi sulmit t prerjeve jan pyje n administrim komunal ose t individve q kan prfituar t drejtn pr t'i menaxhuar.

LBASAN- Kryetari i komuns Funar ka br nj deklarat t fort i pyetur mbi faktin se n territorin e komuns s tij jan dmtuar nj siprfaqe e konsiderueshme pyjore. Komuna ka mbrojtur at q ka mundur nga pyjet. Vet banort e fshatrave i kan ruajtur siprfaqet pyjore, t cilat kan qen n administrim privat, por pjesa tjetr q sht n administrim shtetror ka shkuar drejt shkatrrimit. Komuna para dy vitesh i ka br krkes Ministris s Mjedisit dhe qeveris q

Marr nga gazeta Metropol

t kalonte t gjith siprfaqet pyjore t ksaj zone nn administrimin e komuns, por kjo nuk sht pranuar nga ish qeveria demokratike. Sherja tha se zona m problematike sht ajo e malit t Korrs q pr nj periudh t shkurtr kohore sht shpyllzuar e gjitha. Sipas tij, prerja e pyjeve sht lejuar nga Drejtoria e Shrbimit Pyjor. Ndrkoh kreu i komuns shprehet se komuna sht duke hartuar nj plan administrimi pr liqenet dhe zonat pyjore q i kan kaluar komuns me qllim kthimin e tyre n destinacion turistik. Sipas tij, komuna do t lejoj ndrtimin e shtpive prej druri duke ruajtur mjedisin dhe pr t'ju prshtatur

Ministri Koka takim me ambientalistt: Situata n pyje tepr e rnd!

"N studimet q jan br nga Banka Botrore ka rezultuar q, Shqipria nuk ka pyje m tepr se 1 shifr, 7-8 apo 9%, ndrkoh q Shqipria ka trashguar pyje 70-80% t territorit, ndrsa sot kemi me nj shifr, sepse nuk quhen pyje ato q kan mbetur me nj cop bar apo shkurre."- deklaroi ambientalisti Sazan Guri. Prball nj situate t till, ministri Koka ka mbledhur n nj tryez t rrumbullakt prfaqsues t shoqatave mjedisore, ku dhe ka paraqitur dy projekt moratoriume q do t'i propozohen qeveris. I pari pr ndalimin e eksportit t lnds drusore t paprpunuar dhe qymyrit t drurit, si dhe moratoriumi pr prdorimin e armve t gjahut. "N nj pr/vendim q ne shum shpejt do t'a paraqesim n Kshillin e Ministrave, ndalojm eksportin e drurit t paprpunuar, eksportin e qymyrit t drurit. Jemi n prag t nj pr/ vendimi pr nj moratorium pr gjuetin."deklaroi ministri. Seleksionimi i mbetjeve n vend ishte nj tjetr pik e diskutuar, ku ministri krkoi mbshtetjen edhe t pushtetit vendor pr nisjen e nj projekti pilot n institucionet publike arsimore.

Suksese t pylltaris komunale n Shqipri

Federata Kombtare Pyjeve dhe Kullotave Komunale Pylltaria komunale ka arritur mjaft suksese n Shqipri, ku prfshirja e prdoruesve -familjeve fshatare - sht e lart. Ndikimi duket sidomos n ruajtjen dhe prmirsimin e pyjeve t degraduara t ndodhura pran fshatrave, t prdorura tradicionalisht prej tyre, bashkrisht si fshat apo vean secila familje n pjes t caktuara. N kto zona, pyjet po riprtrihen dhe kan filluar t japin prodhime drusore aq shum t nevojshme pr t zbutur varfrin n fshat si dhe shrbime t tjera. Zona t mdha t pyjeve t degraduara jan kthyer srish n pyje t vlefshme. Shmbuj mund t shihen n t gjith Shqiprin si n Kuks, Dibr, Lezh, Kor, Elbasan etj. Pr fat t keq, n t kundrtn e zhvillimit pozitiv t pyjeve komunal, pyjet e larta n pronsi t shtetit mbeten problematike; eksperienca q prej viteve 90' deri m sot tregon pr mbishfrytzimin e tyre, djegien masive dhe prerjet ilegale. Shrbimi Pyjor Shtetror dhe ministrit prkatse q jan ngarkuar me pyjet, nuk kan qen n gjendje deri tani t ndalojn degradimin e pyjeve. Krkohen prpjekje t mdha pr ruajtjen dhe uarjen e ktyre pyjeve drejt menaxhimit t qndrueshm. Krcnimi q paraqesin ndryshimet klimatike te njerzit, bota e gjall dhe n mjedisin ton t jetess tani sht pranuar me prmasa t mdha, si n nivelin shkencor ashtu edhe ndrmjet atyre q marrin vendime, dhe gjithnj e m shum, tek politikant dhe opinioni publik n prgjithsi; megjithat, t gjitha t dhnat aktuale dhe informacioni, si dhe nj sr modelesh t ndrlikuara, tregojn se ekosistemet, produktet dhe shrbimet q sigurojn, si dhe biodiversiteti q sht pjes prbrse e tyre, po degradohen do dit e m shum.

Balkanweb Situata n pyjet e Shqipris vlersohet n pikn m alarmante t 100 viteve t fundit. Sipas ambientalistve, siprfaqet pyjore jan reduktuar ndjeshm krahasimisht me at ka u trashgua nga sistemi monist, vlersim ky q sht n t njjtin qndrim me at t ministrit t ri t mjedisit Lefter Koka. "Fatkeqsisht n kto pak dit pune kam konstatuar q pyjet kryesisht dhe lumenjt kan psuar nj dmtim shum t madh"deklaroi ministri Koka.

FKPKK
Feder ata Kombtare e Federata Pyjeve dhe Kullotave Komunal e, Shqipri Komunale,
www.shkpkk.org

JET

Gjelbr

APPK APP K
Asosacioni i Pronarve t Pyjeve Privat, Ko sov Kosov
www.akppp.net

Propozime pr mbrojtjen e fauns s egr dhe gjuetin

Masakra e gjuetis s paligjshme n rrethin e Librazhdit!!!

Marr nga "Mjedisi SOT" Agim BLLOSHMI Po gjuhet n Parkun Kombtar! Nuk ka nj inventar t armve! Institucionet prkatse nuk bjn punn! Gjuajn edhe t huaj?! sht Demir Leka Kryetar i Shoqats s Gjuetarve n Rrethin e Librazhdit q ngre alarmin pr gjuetin e paligjshme q po bhet n rrethin e Librazhdit, kjo ka br q kaprolli, lepuri i egr dhe thllza, gjeli i egr, dhia e egr, kafsh dhe shpend karakteristike t rajonit juglindor, t zhduken dita dits. Nj problem sht gjuetia n Parkun Kombtar Shebenik-Jabllanic, po ashtu dhe n disa zona t tjera t rrethit si n Stblev, Sopot, Polis, Dardh, Hotolisht, Quks etj. Sipas kryetarit t Shoqats s Gjuetarve n Librazhd Demir Leka, ku ai thot pr "Eko-lvizjen" se - kjo q po ndodh, fare mir mund t konsiderohet si nj masakr, pasi po zhduket dhe shkatrrohet e gjith fauna e vendit ton. Sipas tij, q nga viti 1997 nuk sht br asnj inventarizim i armve t gjahut, nuk dihet se kush ka arm, madje nuk bjn punn as organet e rendit dhe as ato t Drejtoris s Shrbimit Pyjor pr kapjen e gjuetarve, t cilt mbajn arm gjahu pa leje. Madje sipas tij, gjuhet gjat gjith javs, hyhet n park pa asnj leje gjuetie, gjuajn edhe t huaj, gjuhet natn dhe ditn, n Sopot gjuetart shkojn me makina frigoriferike duke qndruar me jav dhe duke asgjsuar gjithka. Organet Federata Kombtare e Pyjeve dhe Kullotave Komunale Mendojm se kemi arritur n nj situat tepr t rnd dhe tashm duhet shum pun t kthehemi n normalitet. sht e leht t flitet dhe t fajsohen t tjert, stafin e Ministris apo Shrbimit Pyjor, q kan prgjegjsin m t madhe, por nga ana tjetr, duhet t fillojm t'i bjm apel vetes si t prmirsojm gjendjen. Dmtimi ka ardhur jo vetm nga gjuetia e pakontrolluar apo nga moskujdesi pr shtimin e saj (me forma t ndryshme nga persona t interesuar si psh: personat e pajisur me arm gjahu dhe shum t paliensuar si antar t shoqatave t gjuetarve), por edhe nga dmtimi i pyjeve ku ushqehen, strehohen e riprodhohen kafsht e egra. Ndrgjegjsimi pr mbrojtjen dhe shtimin e kafshve t egra duhet br tek t gjith ata q gjuajn apo kryejn aktivitete t ndryshme n pyje e kullota. Disa nisma q kan ardhur nga gjuetart e terrenit kan qen "T ndalojm gjuetin pr disa vite", dikush thot 1-3, dikush 5 vjet. Kjo sht mir t diskutohet s pari nga vet gjuetart e shoqatat e tyre dhe t propozojn sa e si duhet vepruar pr t mundsuar ndalimin e gjuetis, llojet, kohn, vendin, periudhn, duke argumentuar shkaqet. Me gjith paksimin dhe dmtimin e ndodhur - q ne t gjith jemi dshmitar - prsri sht nj "far" sado e pakt q duhet ruajtur, pr brezat e ardhshm pr t mirn e natyrs, shoqris dhe zhvillimit, kur t bhemi ndonjher shtet normal. Fara duhet ruajtur sot! Ajo q ndodh sot sht shfarosje dhe s'ka lidhje me gjuetin. sht mir, q nse ekzistojn hapsirat logjike e ligjore ta shpallim t ndaluar gjuetin dhe t vm n mbrojtje ato pak relikte/t rralla, q na plqen t besojm se vazhdojn t

kompetente nuk kan kapur asnj gjuetar q dmton faunn e egr, ku ka dhe mjaft kafsh q jan n zhdukje, por q po masakrohen. Deri m tani si nga Shrbimi Pyjor, por edhe nga Policia e Rendit, nuk ka asnj person t vn para drejtsis pr shkatrrimin e madh t ksaj pasurie q ka ky rreth, ku ka gjasht zona t mbrojtura, nj Park Kombtar dhe nj rezervat gjuetie.

jetojn n hapsirn shqiptare. Nse hapi i par sht ndalimi i gjuetis, mendojm se ka mjaft pun t tjera pr t br duke filluar nga invetarizimi, prmirsimi i bazs ligjore pr t siguruar prfshirjen e komunitetit jo vetm t gjuetarve, n vendime q lidhen me mbrojtjen dhe mbarshtrimin e Fauns s egr n Shqipri.

REFORD zgjedh presidenten e re

Qendra Rajonale pr Pylltari dhe Zhvillim Rural (REFORD) mbajti n 30 Shtator deri me 2 Tetor 2013, Asamblen e Prgjithshme e cila u zhvillua n ambjentet e Hotel Bianka Resort n Kolashin t Malit te Zi. Asambleja e Prgjithshme mirpriti Kroacin dhe "Republikn Serbe" n Bosnje Herzegovin si antare t reja t REFORD. Kroacia prfaqsohet nga Unionin Kroat i Shoqatave t Pronarve t Pyjeve Private ndrsa "Republika Serbe"Bosnje Hercegovin nga Shoqatat e Pronarve t Pyjeve Private - "Pylli yn". Tanim, REFORD ka 7 antar n nivel ballkanik (Bosnje Hercegovin, Bullgari, Kosov, Kroaci, Mali i Zi, Maqedoni, Shqipri). Antart e REFORD zgjodhn gjat Asambles edhe Presidenten e re t tyre, Albora Kacani. Ajo sht prfaqsuese e Federats Kombtare t Pyjeve dhe Kullotave Komunale n Shqipri dhe pritet t ushtroj mandatin e saj per dy vjet.

FKPKK
Feder ata Kombtare e Federata Pyjeve dhe Kullotave Komunal e, Shqipri Komunale,
www.shkpkk.org

JET

Gjelbr

APPK APP K
Asosacioni i Pronarve t Pyjeve Privat, Ko sov Kosov
www.akppp.net

Bashkpunimi midis aktorve vendor n Qarkun Kuks

DOMOSDOSHMRI PR QEVERISJEN E QNDRUESHME T PYJEVE DHE KULLOTAVE KOMUNALE
Xhelal SHUTI Kordinatori FPPKK Kuks

dat 23/09/2013 u zhvillua nj takim midis prfaqsuesve t Federats s PPKK Kuks dhe Kryetarit t Kshillit t Qarkut Kuks z. Ibsen Elezi dhe stafit t tij. N kt takim u diskutuan problemet n fushn e pylltaris komunale n Qarkun e Kuksit, si dhe sfidat pr vazhdimin e reformave pr nj menaxhim t qndrueshm t pyjeve dhe kullotave komunale n kt qark. Federata Rajonale bri nj prezantim t prgjithshm, ku u theksua se transferimi i pyjeve dhe kullotave n pronsi t NJQV deri tani ka arritur n masn 50%, ka filluar proesi i regjistrimit t tyre n ZRPP dhe n rrethin e Kuksit i kan regjistruar 7 komuna dhe kan aplikuar edhe 4 t tjera, ndrsa n rrethin Has dhe Tropoj ky proes nuk ka filluar ende. Pas ksaj prvoje, Kryetari i Kshillit u njoh me prvojn e fituar n komunn Malzi, e cila ka marr n pronsi 50% t pyjeve dhe kullotave dhe kto t regjistruara n ZRPP, ajo ka br edhe identifikimin e 27 grup/prdoruesve tradicional n fshatin Petkaj t ksaj komune, me t cilt ka lidhur kontrata prdorimi me nj afat 50 vjear. Kjo mundson hapjen e rrugs s proeseve t zhvillimit dhe menaxhimit t qndrueshm t ksaj pasurie. Kta banor kan filluar t investojn n parcelat e tyre, aty ku ata shohin se interesi sht m i madh pr t sjell fitime pr nj koh sa m t shkurtr. Parcelat me interes fitimi t shpejt jan parcelat me pyje gshtenje, t cilat ata po mundohen t'i trajtojn si parcela t orientuara pr prodhim frutash gshtenje, por mundsit ekonomike familjare jan t vogla. Komuna Malzi ka n pronsi 700 ha pyje gshtenje, t

cilat krkojn ndrhyrje emergjente pr t'i kthyer nga pyje gshtenje n parcela pr prodhim fruti gshtenje n mnyr q rritet rendimenti i prodhimit t frutave t gshtenjs por edhe drurve t zjarrit, njkohsisht arrihet edhe punsimi i nj numri t konsiderueshm familjesh. Kryetari i Qarkut pasi u njoh n prgjithsi me ecurin e proesit, si dhe modelet e krijuara, prshndeti t gjith aktort q kan kontribuar n kt proes dhe n emr t Kshillit t Qarkut premtoi, se do t mbshtes me nj paket financiare disa familje apo grup familjesh, t cilat kan plotsuar kriteret dhe standartet tekniko-ligjore pr rehabilitimin dhe krijimin e modeleve t parcelave pyjore, ku vet familjet i shohin si prioritare pr zhvillimin e tyre. Mundsimin e

trajnimeve profesionale pr prhapjen e prvojave m t mira n zhvillimin e pylltaris. Ai premtoi gjithashtu se, do t mbshtes grupet prodhuese n promovimin e prodhimeve nga sektori i arrorve, si n organizimin e panaireve ashtu dhe n rritjen e shkalls s prpunimit t ktyre prodhimeve, duke shfrytzuar traditn, por edhe metodat e reja q prdoren n vendet me m shum prvoj n kt drejtim. T gjitha kto aktivitete duhet dhe i shrbejn punsimit sa m t gjer t familjeve rurale, jo vetm n plotsimin e nevojave t tyre, por edhe promovimin e turizmit me produkte tradicionale t zons. Ne - tha n fjaln e tij z. Xhelal Shuti falnderojm kryetarin e qarkut pr kt takim n diskutimin dhe mbshtetjen e disa aktiviteteve

promovuese, pr nxitjen e krijimit t modeleve t prparuara n zhvillimin e qndrueshm t pylltaris komunale n kt qark. Ai shtoi se Kshilli i Qarkut mund dhe duhet t vr n lvizje strukturat e NjQV-ve n zgjidhjen e problemeve t regjistrimit t pyjeve dhe kullotave n ZRPP dhe kto t fundit t mos bhen penges n kt proes. Komunat t rekrutojn n stafet e tyre ekspert t fushs s pyjeve me qllim q t hartojn planet operacionale gjat tremujorit t katrt t ktij viti, me qllim q n muajin Janar t vitit pasardhs t miratohen n Kshillet e Komunave plane vjetore t pakontestueshme. Komunat nprmjet komisioneve t tyre, t legalizojn konsolidimin e kufijve tradicional t fshatrave, si qeliza baz n administrimin e territorit si dhe t mbshtesin e forcojn Shoqatat e Prdoruesve t Pyjeve q merren me menaxhimin e Pyjeve dhe Kullotave Komunale. Ne - vijoi ai - mendojm se duhet t vazhdoj proesi i transferimit t pyjeve dhe kullotave n pronsi t pushtetit vendor, por edhe Qarku t ket prona, si parqe apo zona kreative rajonale n shrbim t zhvillimit dhe t fuqizimit ekonomik e social t rajonit. Pr t gjitha pronat vet Qarku n bashkpunim me Federatat dhe Shoqatat mund t hartoj Strategji Rajonale pr menaxhimin e integruar t Burimeve Natyrore, prfshirjen e pyjeve n shrbimet mjedisore, zhvillimin e agropylltaris dhe turizmit, pr t patur m shum ndikim n cilsin e jets s njerzve n vazhdimsi. Pr t gjitha kto u gjet nj mirkuptim nga t dy palt dhe u mendua krijimi i nj grupi bashkpunumi midis stafit t qarkut dhe Federats s PPKK Kuks.

ZOTRIMI I PYJEVE Pse sht i rndsishm vlersimi i pronsis s pyjeve

FAO (Organizata pr Ushqim dhe Bujqsi e Kombeve t Bashkuara) Zotrimi i pyjeve sht nj koncept i gjer q prfshin pronsin, qeramarrjen dhe rregullime t tjera pr prdorimin e pyjeve. Ai sht nj kombinim i pronsis s prcaktuar n mnyr ligjore apo zakonore dhe i t drejtave dhe rregullimeve pr menaxhimin dhe prdorimin e burimeve pyjore. Zotrimi i pyjeve vendos se kush mund dhe far burimesh t prdor, pr sa koh dhe nn far kushtesh. Ndrsa shtjet e zotrimit t toks jan investiguar dhe debatuar pr nj koh t gjat, zotrimi i pyjeve ka marr vmendjen e komunitetit ndrkombtar vetm kohve t fundit, veanrisht n kontekstin e nismave t tilla si zbatimi i ligjit, qeverisja dhe tregtimi (FLGT) dhe prpjekjet pr uljen e emetimeve t gazrave me efekt ser nga shpyllzimet dhe degradimi i pyjeve (REDD). Po njihet gjithnj e m tepr q zotrimi i sigurt i burimeve pyjore mund t kontribuoj n zbutjen e varfris t miliona njerzve, t cilt varen direkt apo indirekt nga burimet pyjore pr jetesn e tyre, n mnyr m t prgjithshme nga menaxhimi i qndrueshm i pyjeve. Megjithse pjesa m e madhe e pyjeve t bots mbeten n pronsi publike dhe kontrollin shtetror, veanrisht n vendet n zhvillim, nj diversifikim i rregullimeve t zotrimit t pyjeve po zhvillohet n rajone t ndryshme t bots, si pjes e rishikimit t politikave

dhe ligjeve pyjore. Natyra e ktyre rregullimeve t reja t zotrimit varion n mnyr t konsiderueshme, duke reflektuar historin e shkuar dhe at aktuale t shteteve, qasjet e ndryshme t zgjedhura nga qeverit pr t prmirsuar menaxhimin e pyjeve, por gjithashtu zrat n rritje t aktorve lokal, t cilt krkojn njohjen e t drejtave t tyre dhe nj rol n vendimmarrje. Shum proese t reforms s zotrimit, t tilla si privatizimi, titullimi dhe kthimi apo rishprndarja e toks nuk jan implementuar n mnyr t duhur, pr shkak t nj mjedisi t dobt mbshtets, nj mungese prfshirjeje t prfituesve n vendimmarrje rreth rregullimeve t reja t zotrimit dhe komunikimit t varfr. Pashmangshmrisht, kjo krijon pasiguri, mosbesim dhe konflikt, rrit brishtsin e zotrimit dhe ul interesin pr menaxhimin e duhur t pyjeve. Reformat e zotrimit duhet t inkorporohen n nj kontekst m t gjer q prfshin kuadrin qeveriss dhe rregullator; t kryera n izolim ato jan t prirura t dshtojn apo t ken

impakt t kufizuar. Fuqizimi nuk vjen vetm nga titullimi, dhe titullimi nuk siguron kapacitetin pr t prfituar nga burimet pyjore, por krkon shum mbshtetje shtes. Aktivitetet e FAO-s n lidhje me zotrimin e pyjeve synojn n mbshtetjen e zhvillimit dhe implementimin e sistemeve t diversifikuara t zotrimit t pyjeve n fushat e mposhtme: " Vlersimin e sistemeve t ndryshme t zotrimit dhe impaktit t tyre mbi menaxhimin e qndrueshm t pyjeve dhe zbutjen e varfris; " Mbledhjen e vazhdueshme dhe shprndarjen e t dhnave mbi zotrimin e pyjeve n nivel vendor, rajonal dhe global; " Rritjen e ndrgjegjsimit dhe stimulimin e debateve n nivel kombtar dhe forumet ndrkombtare mbi shtjet e zotrimit t pyjeve n veanti pr aktort lokal; " Sigurimin e mbshtetjes nga shteti n proesin e reforms s zotrimit prmes projekteve t fushs dhe zhvillimit t mjeteve praktike.

7
llimi i kodit pyjor sht sigurimi i orientimeve t prgjithshme t politikave pyjore dhe rregulloreve q derivojn prej tyre, si edhe t prezantojn rolin e institucioneve prgjegjse pr implementimin e tyre. Kodi Pyjor konsiston n tre kapituj: Kapitullli i par sht shum i prgjithshm, ai prmban: Institucionet, pushtetin dhe detyrat e tyre n sektorin e pyjeve; Politikat pyjore, menaxhimin e qndrueshm dhe rregulloret; Mbrojtjen e pyjeve nga zjarret dhe rregulloret prkatse; Mbrojtjen e pyjeve dhe rregulloret lidhur me t; Zhvillimi i pyjeve; Dispozitat penale. Kapitulli i dyt fokusohet tek pyjet nn "regjimin pyjor": ==> Operacionet, prgjegjsin dhe pushtetin e Zyrs Kombtare t Pyjeve; ==> T drejtat e prbashkta; ==> Grupimet (konsolidimi) e pyjeve; ==> Financimi i aktiviteteve t komunave pronare pyjesh; ==> Dispozitat penale. Kapitulli i tret fokusohet tek t gjith pyjet private: " Institucionet, pushtetet dhe detyrat e tyre n sektorin e pyjeve; " Menaxhimi i pyjeve; " Termat e konsolidimit t pronsis dhe menaxhimit t tyre. Regjimi Pyjor Francez T gjith pyjet q i prkasin Shtetit, autoriteteve lokale apo institucioneve publike konsiderohen n dobi publike dhe prandaj qeverisen sipas Regjimit Pyjor t Fracs. Si t till, kto pyje i nnshtrohen planifikimit strikt t menaxhimit. Ky menaxhim duhet t integroj shumfunksionalitetin e pyjeve dhe jo vetm prodhimin. Regjimi Pyjor Francez ka nj impakt direkt n menaxhimin aktual. Psh. pranimi i vizitorve sht i detyrueshm, si edhe duke marr n konsiderat ruajtjen e biodiversitetit dhe habitateve. Kto pyje gjithashtu mund t jen subjekt i krkimeve shkencore. "Amnagement" sht nj dokument menaxhimi, i cili sht i detyrueshm pr do pyll dhe shkon prtej nj prshkrimi t thjesht t grumbujve t ndryshm dhe rregullave silvikulturore q duhet t zbatohen. Administrata Kombtare e Pyjeve (AKP) sht autoriteti i vetm prgjegjs pr implementimin e "regjimit t pyjeve" n partneritet me pronart publik. 85% e planit t financimit t Regjimit Pyjor Francez vjen nga qeveria qndrore n formn e pagesave kompensuese t hartuara pr t mbuluar kostot e AKP. Pjesa e mbetur prej 15% financohet nga njsit e qeverisjes lokale kur ato paguajn koston e monitorimit t pyjeve t tyre bazuar mbi t ardhurat nga shitja e lnds drusore. Siprfaqja m e madhe e pyjeve sht private (Asetet e pyjeve private) Tre t katrtat e pyjeve t Francs jan private dhe siprfaqja totale e tyre arrin 10.6 milion ha. Ato prfshijn nj shumllojshmri t lart speciesh, q kryesisht konsistojn n lloje gjethernse. Prej 5 milion hektarsh pyje dushqesh n Franc, afrsisht 4 milion hektar jan pyje privat. Ndr llojet m t tregtuara, 80 - 90% e pishs s detit dhe pseudocugs jan pyje private. Gjithashtu strukturat variojn shum. Gjysma e siprfaqes sht e mbuluar nga pyje t lart dhe pjesa e cungishteve zakonisht konsiston n parcela t vogla t destinuara pr prodhimin e drurve t zjarrit pr vetkonsum sht me e madhe se sa pyjet publike. 70% e volumit t lnds drusore n kmb ndodhet n pyjet private (153 m3/ha). Struktura e pronsis s pyjeve n Franc

FKPKK
Feder ata Kombtare e Federata Pyjeve dhe Kullotave Komunal e, Shqipri Komunale,
www.shkpkk.org

JET

Gjelbr

APPK APP K
Asosacioni i Pronarve t Pyjeve Privat, Ko sov Kosov
www.akppp.net

Struktura e pronsis dhe menaxhimit t pyjeve n Franc

KODI I PYJEVE DHE REGJIMI PYJOR FRANCEZ (KODI PYJOR)
nuk sht homogjene, rajoni qndror, lindor dhe verilindor kryesisht kan mesatarisht fragmentizim m t madh t tyre. N vitin 2010 sipas Qndrs Kombtare t Pronave Pyjore t Francs, pronart e pyjeve zotrojn mesatarisht 8.8 ha, por jo n nj pjes. Ato jan ndar mesatarisht n 5 blloqe me mesatarisht 1.8 ha pr njsi menaxhimi. Pavarsisht prpjekjeve pr konsolidimin e pronsis prmes panaireve t kmbimit apo prmes ligjit, ndryshimet jan t ngadalta. Grupimi pr menaxhimin e pyjeve nprmjet strukturave ligjore t tilla si bashkimet e lira apo t liensuara apo shoqatat e unioneve t menaxhimit t pyjeve dhe tregtimit po rriten n numr por ende jan t dobta. Menaxhimi i Pyjeve Private Q prej vitit 1963, pronarvet pyjeve me m shum se 25 ha u sht krkuar me ligj q t krijojn nj dokument ligjor i quajtur "Plan i Thjesht Menaxhimi" (Plan Simple de Gestion), i cili t aprovohet nga qndrat rajonale pr pronat pyjore. Ky dokument prshkruhet n kodin pyjor dhe integrohet n politikn e menaxhimit t qndrueshm t Pyjeve t Francs. Numri i Planeve t Thjesht t Menaxhimit sht rritur q prej vitit 2010 pasi ligji nuk e kufizon m rndsin e tyre pr pyjet q tejkalojn 25 ha n nj njsi. Planet e Thjeshta t Menaxhimit (PTM) gjithashtu mund t hartohen vullnetarisht pr ngastrat midis 10 - 25 ha ose nse disa pronar bashkojn ngastrat e tyre pyjore pr t hartuar nj PTMK (Plan i Thjesht Menaxhimi Kolektiv). PTM-t duhet t jen n prputhje me kodin pyjor dhe Skemat Rajonale t Menaxhimit t Tokave Pyjore t vendosura nga Qndrat Rajonale t Pronave Pyjore pr t prcaktuar praktikat e menaxhimit t toks pyjore t prshtatura pr secilin rajon. do PTM prshkruan grumbujt dhe programet vjetore t prerjes s lnds drusore apo aktivitetet q duhet t kryhen pr do ngastr apo n/ ngastr. Menaxhimi i kafshve t egra gjithashtu sht prfshir n PTM. Ky dokument siguron nj shqyrtim mbi menaxhimin e kaluar dhe nj analiz t sfidave ekonomike, mjedisore dhe sociale. Pronart e pyjeve me siprfaqe t vegjl mundet ose t ndjekin nj kod t praktikave t mira pyjore, i cili e bn menaxhimin e pyjeve m t thjesht dhe u mundson atyre t marrin subvencione nga shteti, ose t dokumentojn nj regullore t modelit t menaxhimit. Dokumenti i Rregullores s Modelit t Menaxhimit prshkruan masat pyjore q do t aplikohen, rotacionin e kshillueshm dhe llojet q do t prdoren, si dhe shtjet madhore mjedisore q duhet t merren n konsiderat. N vitin 2010, 2.8 milion ha dhe 26.500 prona u mbuluan me PTM. 16.300 pronar ndjekin kodin e praktikave t mira pyjore, ka korrenspondon me 163.000 ha. 1147 Rregullore t Modelit t Menaxhimit q mbulojn 18.901 ha jan aprovuar. Ns dikush krahason kto shifra me 10.6 milion hektar t pyjeve private, vetm nj e treta e pyjeve privat ka nj dokument menaxhimi. Ky krahasim sht i rndsishm sepse dokumenti i menaxhimit reflekton interesin e pronarve t pyjeve pr menaxhimin e tokave pyjore. Marketingu i produkteve drusore N vitin 2010, 44 milion m3 lnd drusore u shfrytzua n pyjet private ndaj 6.2 milion m3 t shfrytzuara n pyjet shtetror dhe 7.8 milion m3 n pyjet komunale. Vjelja e lnds drusore sht vetm 66% e rritjes vjetore t pyjeve, e cila sht vlersuar n 103 milion m3/vit. 56% e tregut t lnds drusore nga pyjet private trajtohet direkt nga pronart, ndrsa 26% e pronarve prdorin kooperativat dhe 18% prdorin ekspert. Mnyrat e financimit dhe orientimet kryesore t politiks pyjore Franceze Orientimet kryesore t politiks pyjore Franceze Motoja aktuale e politiks pyjore franceze sht t "shfrytzojm m shum duke mbrojtur m mir pyjet e Francs". Kjo moto sht nj prmbledhje e mir e objektivave t ksaj politike. Politika sht e orientuar drejt menaxhimit t pyllit q merr n konsiderat gjithnj e m tepr aspektet mjedisore. N kt perspektiv synimi i afatmesm i shtetit sht t klasifikoj 2% t siprfaqes pyjore me status t strikt mbrojts. Paralelisht, objektivi i vjeljes s disa qindra mijrave m3 shtes materiali drusor n vit sht deklaruar qartsisht. Lnda drusore pr ndrtim dhe energji jan dy boshtet kryesore t zhvillimit. Krijimi i kanaleve t shitjes sht mbshtetur fuqimisht. Stacionet energjitike me ashkla t cilt ofrojn nj minimum energjie pr ngrohje mund t bashkfinancohen nprmjet subvencioneve publike. Programet ADAME (Agjensia e Mjedisit dhe Konservimit t Energjis) dhe MAAF (Ministria e Bujqsis, Ushqimit dhe Pyjeve) kan bashkfinancuar "1000 stacione energjitike me ashkla" pr zonat rurale me objektivin e mbshtetjes s krijimit t stacioneve t prodhimit t ashklave dhe garantimin e furnizimit me ashkla prej zons. Kantieret e sharrave gjithashtu mund t marrin subvencione pr lloje t caktuara detyrash. Shteti bashkfinancon programin e "1000 ndrtimeve me lnd drusore lokale". Qeveria ka themeluar Planet Rajonale Afatgjata pr Zhvillimin e Pyjeve, n mnyr q t identifikoj zonat n t cilat do t investohen kryesisht parat publike pr t zhvilluar aktivitete dhe mundsuar vjeljen e volumeve t mdha t lnds drusore. Shteti merr pjes n financimin e aktiviteteve t tjera t shumta me synimin e mobilizimit t t gjith sektorit t lidhur me lndn drusore. Megjithat, disa pika nuk jan prcaktuar ende. Aktort e prfshir direkt n vjelje krkojn pyje q jan t prshtatshme pr nevojat e tyre, ka do t thot nj pyll n gjendj pr t siguruar n mas t madhe bredh, hormoq, pish dhe pseudocug. Por prtritja e plantacioneve

Po afron koha e prshtatshme pr mbjelljen e fidanve pyjor! Ju njoftojm se disponojm fidan t llojeve t ndryshme si m posht: Zeman Lalaj n Vlor disponon 5000 fidan bredhi me lartsi 1.5 metr, 2000 fidan pishe t zez me lartsi 15 -2.5 metr, si dhe 40 mij fidan t llojeve t ndryshme. Pr do sqarim t mtejshm jeni t lutur t kontaktoni n numrat e telefonit +355 69 21 23 919, dhe +355 332 22 843. N fidanishten e Z. Florin Torba n Peshkopi ka fidan standart pr mbjellje n vjesht Arr 2 vjeare 4000 cop, Gshtenj 2 vjeare 4000 cop, Bli dekorativ 1.5 m mbi 1000 cop. Kontaktoni me Z. Florin Torba n numrin e telefonit: +355 68 34 01 378. Haxhi Mani nga Muhurri i rrethit Dibr, 12 km larg qytetit t Peshkopis disponon fidan sherebele t cilt bhen gati pr mbjellje para dats 20 Shtator. T interesuarit jan t lutur t kontaktojn me Z. Haxhi Mani n numrin e telefonit +355 68 64 69 360.

NJOFTIM

do t rriste m tepr siprfaqen e llojeve konifere, ka nuk sht n prputhje me synimin e konsiderimit t mtejshm t aspekteve mjedisore. Qeveria deri m tani nuk e ka qartsuar ktaspekt, por ai sigurisht duhet t adresohet nga ligji i ri i orientimit i parashikuar n fundin e vitit 2013. Vendimi pr bashkfinancime t mundshme t projekteve t mdha pr impiante t kombinuar ngrohje dhe energjie q furnizohet n mnyr esenciale nga biomasa pyjore sht gjithashtu n pritje. Skemat e financimit pr aktivitetet e menaxhimit t pyjeve N t kaluarn Fondi Kombtar i Pyjeve mund t prfitonte prej fondeve q vinin nga taksa specifike dhe prandaj ishte pothuajse i pavarur nga buxhetimi vjetor. Por q prej vendimit pr prfundimin e ktij instrumenti financimi, nuk sht propozuar asnj mundsi tjetr pr zhvillimin e aktiviteteve pr zhvillimin apo mbrojtjen e pyjeve. Aktualisht institucione t ndryshme shpresojn q fondet e karbonit n t ardhmen mund t mbshtesin zhvillimin e pyjeve. Taksa shtes (taksa mbi tokn jo truall) sht prdorur nga dhoma pr shtjet bujqsore pr t zhvilluar aktivitete t cilat favorizojn zhvillimin e sektorit t pyjeve. Nj pjes e ksaj takse i transferohet Qndrave Rajonale t Pronave Pyjore dhe shoqatave t komuniteteve pyjore. Federatat e industrive t lidhura me lndn drusore, midis tyreFrance Bois Fort, t cilat marrin fondet e mbledhura nga "Kontributi i Detyrueshm Vullnetar" (kontributi i paguar nga industria e drurit) i shprndajn kto para nprmjet projekteve t financimit apo studimeve duke kontribuar n zhvillimin e sektorit pyjor. Fondet tradicionale jan ato nga kshillet lokale apo rajonale, si edhe ato t shtetit nprmjet Ministris s Mjedisit, Zhvillimit t Qndrueshm dhe Energjis dhe Ministris s Bujqsis, Ushqimit dhe Pyjeve, plus edhe fondet e siguruara nprmjet programeve t financuara nga ERDF (Fondi Europian i Zhvillimit Rajonal) dhe EAFRD (Fondi Europian Bujqsor pr Zhvillimin Rural). Prve ktyre financimeve t ndryshme, krkohet nj financim shtes, i cili sigurohet nga komunitetet, shoqatat e autoriteteve lokale apo federatat e komuniteteve. Shteti transferon fondin gjithnj e m tepr drejt kshilleve rajonal. Shteti financon ONF (Administrata Kombtare e Pyjeve) nprmjet Ministris s Bujqsis Ushqimit dhe Pyjeve (MBUP) n mnyr q t garantoj planifikimin e menaxhimit t pyjeve. N pyjet komunale, financimi regjimit pyjor sht 85% i siguruar nga nj "pages kompensuese" nga shteti (MBUP) t alokuara tek Administrata Kombtare e Pyjeve, prve pagess s "kostos pr distriktet pyjore" (rreth 15%) t paguara nga komunitetet (mbi baz t t ardhurave t siguruara nga pyjet e tyre). N pyjet shtetrore, shteti si pronar heq dor prej produkteve nga prona e tij. T ardhurat nga pyjet shtetrore ri-investohen n menaxhimin e pyjeve dhe infrastrukturn pyjore. Administrata Kombtare e Pyjeve fiton t ardhura duke ofruar shrbime t ndryshme dhe studime teknike. Pr rolin e rndsishm t dhn pr Qndrn Kombtare t Pronave Pyjore dhe delegimeve rajonale (Qndra Rajonale t Pronave Pyjore) me ligjin pyjor n pyjet private, t msiprmit financohen me dy t tretat nga shteti dhe taksa e toks (nprmjet dhomave t shtjeve bujqsore) dhe nj t tretn nga rajonet dhe provincat pr veprimtari specifike. Marr nga raporti i Integrimit t Mbrojtjes s Natyrs n Politikn Pyjore t Francs (Wilfried Tissot, Yann Kohler/ Instituti Europian i Pyjeve) (Perktheu Arjol Lila)

FKPKK
Feder ata Kombtare e Federata Pyjeve dhe Kullotave Komunal e, Shqipri Komunale,
www.shkpkk.org

JET

Gjelbr

APPK APP K
Asosacioni i Pronarve t Pyjeve Privat, Ko sov Kosov
www.akppp.net

Forest tenure

Dibra "Harvest feast" Promotion of nut crops WHY ASSESSING FOREST OWNERSHIP IS IMPORTANT FAO (Food and Agriculture Organization of the voices of local stakeholders demanding recognition of their and traditional products United Nations) rights and a role in decision making.
Many of the tenure reform processes such as privatization, titling and restitution or redistribution of land are not adequately implemented because of a weak supporting environment, a lack of involvement of the beneficiaries in decision making about the new tenure arrangements and poor communication. Inevitably, this creates insecurity, mistrust and conflict, increases the fragility of tenure and reduces the interest in proper forest management. Tenure reforms should be incorporated in a broader context that includes governance and regulatory frameworks; conducted in isolation they are bound to fail or have limited impact. Empowerment does not come from titling alone, and titling does not ensure the capacity to benefit from forest resources, but requires a lot of additional support. FAO activities on forest tenure are aimed at supporting the development and implementation of adequate and diversified forest tenure systems, in the following areas: " assessment of different tenure systems and their impact on sustainable forest management and poverty alleviation; " continuous collection and dissemination of data on forest tenure at country, regional and global level; " raising awareness and stimulating debates at national level and in international fora on forest tenure related issues in particular for local stakeholders; " providing country support in the process of tenure reform through field projects and development of practical tools. Diber region 5 October 2013 On 5th of October CNVP (Connecting Natural Values and People) in the framework of implementation of the project: Strengthening Sustainable Communal Forestry II" supported by the Embassy of Sweden, participated in the regional fair organized in Diber region. CNVP facilitated and supported nut producers from different communes of Diber and women group to promote and sell their products. The "Harvest Feast" has become a tradition for this region and is celebrated every year on the beginning of October. The focus of this event is celebrating for the good harvesting and promoting Dibra products such as walnuts, apples, organic hazel nuts, chest nuts and traditional foods. This year this event brought together rural communities from all Dibra communes, regional and national authorities, participants from Debar and Gostivar (Macedonia) and a lot of tourists as during this season are a lot in number (2000) due to the Spa Centre that Peshkopi offers. Around 5000 visitors had the opportunity to enjoy, buy & taste the Diber products. The event was organized in cooperation with ALCDF, KASH, ANTARC, and other local actors. Diber Forestry Federation, Nut club and Agritra-Vizion were our main partners. Visitors in the event were also participants from National Federation and Regional Federation of Shkoder, Elbasan and Kukes. This year the participation of farmers in the fair was very high. Out of 260 farmers participating with different products, nut producers and women producer groups were (110) farmers total including (40 women). A characteristic of this year was the high quantity of the products that farmers brought and sold in the fair (agriculture, fruits, and forestry and dairy products). Main forestry related products were: wall nuts, hazel nuts, chest nuts, processed forest fruits, medical /aromatic plants, sage seedlings and different traditional foods made with. Facts sheet: Quantity of nut products sold: 1. walnuts 2470 kg average prize 500 LEKE 2. chestnuts 1258 kg average prize 200 LEKE 3. Hazelnuts 185 kg average prize 600 LEKE Apart from selling products the farmers had the opportunity to establish contracts for seedlings, nuts and medicinal plants with buyers. 1. Walnut seedling 2500 piece x 250 leke per piece from 3 farmers 2. Hazelnut seedling 1000 piece x 170 leke per piece 3. Almond seedling 300 piece x 200 leke per piece 4. Chestnut seedling 8000 piece x 160 leke per piece 5. Sage 70000 seedling x 8 leke per piece

Forest tenure is a broad concept that includes ownership, tenancy and other arrangements for the use of forests. It is a combination of legally or customarily defined forest ownership and of rights and arrangements to manage and use forest resources. Forest tenure determines who can use what resources, for how long and under what conditions. While land tenure issues have been investigated and debated for a long time, forest tenure has only recently raised the attention of the international community, particularly in the context of initiatives such as forest law enforcement, governance and trade (FLEGT) and efforts to reduce greenhouse gas emissions from deforestation and forest degradation (REDD). It is also increasingly being recognized that secure tenure of forest resources may contribute to poverty alleviation of the millions of people who depend directly or indirectly on forest resources for their livelihoods and, more generally, to sustainable forest management. Although the majority of worlds' forests remain under public ownership and state control, especially in developing countries, a diversification of forest tenure arrangements is taking place in various regions of the world as part of revised forest policies and laws. The nature of these new tenure settings varies considerably, reflecting the past and recent history of the countries, the different approaches selected by governments to improve forest management, but also the growing

The Law should recognize the denied rights of owners

On behalf of the National Federation of Communal Forests and Pastures of Albania, Forest and Pastures User Associations, established across 250 country's communes, appraise as very useful and we fully support the latest Government's initiatives on stopping the further degradation of forests and banning the export of roundwood and charcoal. Decentralization of natural resources governance and delegation of the rights and responsibilities on forests to LGUs and further to their users, as well as participation of rural communities in decision making for their treatment is a process, which positively impacts on initiation of sustainable forest and pasture management in Albania. This process, started since 20 years ago, by transferring state forests to communes and municipalities' ownership, for giving those in use of villages and rural families, is realized in 240 communes. Thus, there are transferred about 488,000 hectares of forests generally degraded, 193,750 hectares of pastures and meadows, as well as other forest plants and other uses, which occupy over 60% of country's forest area. During this process, at each commune were established Communal Forest and Pastures User Associations, as organizations of communities for a better management of these natural assets. In the last decade, the associations were self-organized at regional level, by establishing the Regional Federations of Forest and Pastures in counties of Diber, Kukes, Korca, Berat, Elbasan, Shkoder, Lezhe, Puke, Tirane and Gjirokaster, which represent 250 associations. These federations, at country scale established the National Federation (NFCFP). These structures work all together on enhancement of capacities for supporting of sustainable management of communal forests and pastures, as well as for lobbying and protection of members' interests at local and national levels. The transfer process has given its very positive impacts in terms of protection and regeneration of degraded forests, as a result of communities' contribution and with funding of the Forest Project, supported by the Government of Albania, World Bank, Governments of Italy, Sweden, Switzerland, USAID, ILC etc. Associations are continuing on their activities even after ending of the Natural Resources Development Project of SNV - CNVP (Netherland Development Organization) and SIDA (Swedish International Development Agency). We and all rural communities, involved in several-year projects express our deepest thanks and gratitude to all these supportive organisms. According to the data from pilot communes in Malzi and Bujan (county of Kukes), Melan, Maqellare, Zerqan and Ulez (Diber), Blerim (Puke), Kurvelesh (Tepelene), Markat (Sarande), Grekan, Tregan and Paper (Elbasan) results that over 30% of inhabitants of these areas are recognized as traditional users of forests and pastures and are recognized by the village's community and confirmed as such also. This situation is reflected even on about 240 management plans drawn up at each commune. This is an argument for suggesting to the Government that forests and pastures currently in communal use, to be gradually devolved in private ownership of the village and rural families, based on local tradition and Constitution, for deepening reforms towards the market economy. This aspect should be reflected even on the new Forest Law, which is in drafting process yet. Already, since 20 years, in many areas of the country can be noticed that, when the forest has as owner the village and traditional families, when their rights and responsibilities are clear, it is protected and governed at best, there are no illegal cuttings nor fires, contributing so in increase of incomes, soil protection from corrosion and many other environmental and economic benefits. We have noticed that in the forests where users are traditionally recognized, at least these recent years have not occurred fire cases, as well as there are no damages nor illegal cuttings. During these years, about 200 thousand hectares of oak forests totally degraded in the areas of Librazhd, Drini Valley, Shkoder, Malesi e Madhe, Kukes, Has, Tropoje, Mati Valley, Burrel, Bulqize, Diber etc. as result of attention and carefulness by those who are considered as traditional owners and supported by FPUAs and Federations, it is noticed an augmentation of the annual growth of respective forests by 2 to 3 times more than the state forests or collective forests of this type. This is evidenced by about 100 permanent sample plots that are biennially monitored and it is a lesson for the farmer and foresters in terrain. With the support of community and the political will, the process on transferring of properties to Local Government and users can be further deepened, by defining policies, procedures, criteria and proper legal basis. But, the further performance of this process is impeded by the lack of clear and proper policies and the respective legal framework, as those do not completely reckon in the main issues of the forest fund, ownership and use problems, decentralization and delegation of more competencies to Local Government Unit and users etc. According to the current law, LGUs, users and associations although take the forest in use, have not exclusive use and management rights, nor generation of incomes from activities in forest. Based on so far experiences and discussions developed with communities, the National Federation of Communal Forests and Pastures suggests deepening of reforms and improvement of forest policies, especially in the following directions: Revision of the law on forests, consulting with the representatives of users at all levels; Approval of the sublegal acts on communal forest and pastures transfer and management, proposed earlier by associations, as to the case when these are given in use, also even in ownership. Village's commission should remain the basic unit for definition of traditional boundaries; Finalization of the devolution of communal forests and pastures in ownership of LGUs and villages all over country's territory in certain deadlines and further devolution in ownership of users, village and family, to those who manage well these assets; Designation of policies which foster generation of incomes from communal forest and pastures, including secondary products and game and their usage in benefit of users and community; Decentralization of decision making on forest tariffs at local government unit level with facilities for the rural areas with scarce incomes; Strengthening of an effective advisory service on communal forest and pastures by state structures and users' federations. As a representative of Communal Forests and Pastures User Associations, the National Federation provides full support, expertise and cooperation with all state institutions and stakeholders on: - Improvement of the legal framework on forests in general and communal forests in particular, as well as its enforcement; - Procedures and development of the institutional reform in forest and pasture sector; - Designation of the new "Environmental Services Project" and its implementation. National Federation of Communal Forests and Pastures

REFORD has a new president

Regional Centre for Forestry and Rural Development (REFORD) held from 30th of September to 2nd of October, the General Assembly which took place in Hotel Bianka Resort in Kolasin, Montenegro. The General Assembly welcomed Croatia and "Republic of Srpska" in Bosnia Herzegovina as new members of REFORD. Croatia is represented by Croatian Union of Private Forest Owners Associations (UPFOA), while the "Republic of Srpska" in Bosnia Herzegovina by Associations of Private Forests Owners "Our Forest". REFORD has now seven members at Balkan level (Albania, Bosnia Herzegovina, Bulgaria Croatia, Kosovo, Macedonia, Montenegro). During the General Assembly, REFORD members elected also the new president, Ms.Albora Kacani with a two year mandate. She is the representative of National Federation of Communal Forests and Pastures of Albania.

KURORA E GJELBR
Gazet e FKPKK, Shqipri dhe e APPK, Kosov

Kshilli Botues: R. Nreu, N. ollaku, V. Tabaku, J. Male, B. Gashi, I. Zeka, B. Hoxha, A.Kacani Kryeredaktor: AHMET OSJA Zv. kryeredaktor: Nijazi IDRIZI, Ferdin Liaj Redaksia: V.Muharremaj, H.Kola, Gj.Fierza, M.Shehi www.fkpkk.org Adresa: Bulevardi Zogu I, Godina e ZP, kati II, Tiran www.akppp.net Mobile: 068 40 75 975; e-mail: fkpkkshqiperi@gmail.com