tlus - m nescio-quid = aliquid suviter adv < suvis cupi omnia quae vs: tibi sum, t servi ad-sectr = continu sequ num-quid nris: nveris coni perf vol ut nris m; doctus sum :bam, cnsistbam, dcbam puer: serv Blnus - m cerebrum: ra cerebr: cerebr caus garrre = di et nimium loqu iam-ddum nl agis: frustr agis nl habe quod agam: tium est mihi, tisus sum aurcula -ae f = parva auris gravius: vald grave su-bi-it-o-nus (t nn iungitur o: syllaba it est longa) Viscus - m Varius - m facere: aestimre GRAVIS COMES [Ex Q. Horti Flacc Sermns libr I, serm IX ] bam forte vi sacr, scut meus est ms, nescioquid meditns ngrum, ttus in ills. Accurrit qudam ntus mihi nmine tantum, arreptque man: Quid agis, dulcissime rrum? Suviter, ut nunc est inquam, et cupi omnia quae vs. 5 Cum adsectrtur, Numquid vs? occup, at ille Nris ns inquit, doct sumus. Hc ego Plris hc inquam mihi eris. Miser discdere quaerns re modo cius, interdum cnsistere, in aurem dcere nescioquid puer, cum sdor ad ms 10 mnret tls. t, Blne, cerebr flcem! ibam tacitus, cum quidlibet ille garrret, vcs, urbem laudret. Ut ill nl respondbam, Miser cupis inquit abre: iamddum vide; sed nl agis: usque tenb, 15 persequar! Hinc qu nunc iter est tibi? Nl opus est t circumag: quendam vol vsere nn tibi ntum; trns Tiberim long cubat is, prope Caesaris horts. Nl habe quod agam et nn sum piger: usque sequar t. Dmitt auriculs, ut inquae mentis asellus 20 cum gravius dors subiit onus. Incipit ille: S bene m nv, nn Viscum plris amcum, nn Varium facis. Nam quis m scrbere plris 2 I. P. FERDINANDI FLVMINIS MVRGENSIS aut citius possit verss? Quis membra movre 25 mollius? Invideat quod et Hermogenes ego cant. Interpelland locus hc erat: Est tibi mter, cognt, qus t salv est opus? Haud mihi quisquam: omns composu. Flcs! Nunc ego rest: cnfice; namque nstat ftum mihi triste, Sabella 30 quod puer cecinit mt dvn anus urn: Hunc neque dra venna nec hosticus auferet nsis nec laterum dolor aut tussis nec tarda podgra; garrulus hunc quand cnsumet cumque: loqucs, s sapiat, vtet, simul atque adolverit aets. 35 Ventum erat ad Vestae, quart iam parte di praeterit, et cs tum respondre vadt dbbat, quod n fcisset, perdere ltem. S m ams inquit paulum hc ades. Inteream s aut vale stre aut nv cvlia ira; 40 et proper qu scis. Dubius sum quid faciam inquit, tne relinquam an rem. M, sds. Nn faciam ille, et praecdere coepit. Ego, ut contendere drum cum victre, sequor. Maecnas qumodo tcum? hinc repetit: Paucrum hominum et mentis bene snae. 45 Nm dexterius fortn est sus. Habres magnum aditrem, posset qu ferre secunds, Hermogenes -is m nes-e-go (s non iungitur e: syll. nes est longa) locus: occasi qus: quibus composu: sepelv Sabellus -a -um = Sab- m puer [nus dvnus: qu praedcit mt urn: prmum urna movtur, deinde sors ex e smitur hosticus -a -um = hostis latera: pulmns podgra -ae f = morbus qu peds fiunt turgid garrulus -a -um = loquax quand cumque = quan- dcumque = aliquand aedem Vestae vadr = aliquem cge- re ut in idici adsit resp. vadt = vas esse s m ams: t r ut ades: adiuvs m | ams (- corripitur neque lditur) tussis -is f rem: ltem sds = s vs : drum est contendere : qumodo agit est paucrum hominum: lects amcs habet dexter: callid aditor -ris m = qu adiuvat secunds parts: secun- dam persnam scaenae 3 Q. HORATII FLACCI LIBRI I SERMO IX trdere: commendre dis-perre = perre; dispere- am = malum mihi omns: omns ist mod rre: rris domus: grex hominum of-ficere = nocre, afficere officit quia dtior est: officit dtirem esse n cuique: ncuique crdibilis -e < crdere sc habet: sc est : s vs, eum tua virtte ex- pugnbis est erum qu vinc possunt e: ide difficils: difficils dr: deer mihi deer: dsistam tempora: occsinem trivium - n = locus urbis frequns ddcam: persequar pulchr: bene ve-nis-et (s non iungitur e) vellere vulsisse vulsum = trahere (bracchis) pressre = premere ntre = caput movre ad aliquid significandum dis-torqure -torsisse -rsum = hc illc vertere salsus -a -um = iocsus dissimulre: dissimulbat blis -is f = ra meum iecur rbat bls: rtus eram sabbatum - n = fstus dis Idaes vn t...?: num vs...? curtus -a -um = amputtus op-pdere = drdre rligi: religi hicine haecine hocine = ne hc, num hc surrxe: surrxit: ortus est hunc hominem vells s trdere. Dispeream, n submsss omns! Nn ist vvimus illc, qu t rre, mod: domus hc nec prior lla est nec magis hs alina mals. Nl m officit inquam 50 dtior hc aut est quia doctior; est locus n cuique suus. Magnum nrrs, vix crdibile. Atqu sc habet. Accendis qur cupiam magis ill proximus esse. Vels tantummodo, quae tua virts, expugnbis: et est qu vinc possit, eque 55 difficils adits prms habet. Haud mihi dr: mneribus servs corrumpam; nn, hodi s exclsus fuer, dsistam; tempora quaeram, occurram in triviis, ddcam. Nl sine magn vta labre dedit mortlibus. Haec dum agit, ecce 60 Fuscus Aristius occurrit, mihi crus et illum qu pulchr nsset. Cnsistimus. Unde venis? et qu tendis? rogat et respondet. Vellere coep et pressre man lentissima bracchia, ntns, distorquns oculs, ut m riperet. Male salsus 65 rdns dissimulre meum iecur rere bls. Cert nescioquid scrt velle loqu t ibs mcum. Memin bene, sed melire tempore dcam. Hodi trcsima sabbata. Vn t curts Idaes oppdere? Nlla mihi inquam 70 rligi est. At m. Sum paul nfrmior, nus multrum. Ignscs, alis loquar. Huncine slem tam nigrum surrxe mihi! Fugit improbus ac m 4 I. P. FERDINANDI FLVMINIS MVRGENSIS sub cultr linquit. Cs venit obvius ill 75 adversrius et Qu t, turpissime? magn inclmat vce, et Licet antestr? Ego vr oppn auriculam. Rapit in is: clmor utrimque, undique concurss. Sc m servvit Apoll. COMMENTARII Hoc est iocsum Horti poma in qu nrrat d gra- v vir, qu eum pertinci cruciat amcitiam iungere cnns ut cum Maecntis dom s coniungat. Hor- tius optim epicrum pomatum vocbuls titur ita- que rem in certmen cum e convertit memorem eius inter Hectorem Achillemque Homr liadis. Ad hoc crbr ioc et vs cmica faciunt hoc poma omnn ldibrium qu gravis comitis vitia castgantur, ut sa- turrum Rmnrum est. Poma in parts trs dvidi- tur, qus iam iam vsmus. Pars prma: arreptus (vv. I-XXI) Ambulbat Hortius tranquillus, cum vir qudam ad eum adit; tum proelium intur: hostis nn adit, sed accurrit et arripit man; nn sequitur, sed persequitur qu iter est Horti. Qu fallx fugam parat, neque hostem fallit, qur bellum pergit in parte nsequente. Ab initi Hortius quidem urbnus est, tamets nn ita alter, qu summ ope temptat; tamen quaedam eius rdicula verba notanda sunt: cum vir eum quaerit : adversrius ltis qu t vdis? antestr = testis esse in idici oppn auriculam: vid commentris is: idicium pertincia -ae f = iterti (-nis f < iterre) gravis epicus -a -um = (poma) d glriss rbus ges- ts iocus - m = ldus arreptus: repente captus 5 Q. HORATII FLACCI LIBRI I SERMO IX subscrbe: adde quid agat respondet suviter, ut nunc est fut- rum poste nn suviter esse praedcns; itemque cupi omnia quae vs est urbnum respnsum, at verb vs alterius snss itertine iocsus ldus sequitur: numquid vs? Deinceps vir dcit s doctum esse et Hortius respondet plris hc sibi futrum, quod duplex est, significet enim aut plris eum aestimre aut pius quam esse ait futrum. Postrm, quoniam fugam capere nn potuit, grave onus, quod est vir iste, ut asellus, dors subit. At vir nmen praetermittit n ab ll sit quidem sus scripts ntus, nam tlis fmam nn meret. Pars secunda: victus (vv. XXI-XLIII) rdtur vir dcere omnia quae mxim dspicit Hortius: verss scrbere mults aut cit, quod scrptrum qurundam pota in alis saturs sper- nit, in is Lucli et Crispn, d qu iam in prm sermne lgimus ultimum versum prm libr ultim sermnis iocs scrpsit hoc: , puer, at- que me cit subscrbe libell, drdns es qu tantummodo multa scrbunt ut quam mxima ad- dant scrpta acerv, quippe cum cpiam virtte atque ingeni misceant (idque quidem avritiae mod est) ; membra movre molliter et melius quam Hermogenes cantre, quem Hortius nius 6 I. P. FERDINANDI FLVMINIS MVRGENSIS assis aestimat, ut in alis sus saturs docet, ideque quod sordid vir laudtur; tandem glris agere, quod auctor in pomatibus saepe drdt. In epistul septim et decim prm libr legitur hoc: Omnis Aristippum decuit color et status et rs, temptantem mira, fer praesentibus aequum. Et iam d fne quaerend legimus in Horti prm sermne: quque habes pls, pauperiem metus minus et fnre labrem incipis part quod avbs. Quae monent glriam et avritiam core: glrisus is, quae sibi et sunt et dsunt, superbit; avrus cupit quae sibi dsunt, ut is glrir possit. Exind glri- sus avet, avrus interdum glrir quaerit. Cum Hortius glriss nn ferret, interpellat vi- rum quaerns num quis sit e familiris; vir negante, epic sliloqui ait flcs esse qus iam garrulus se- pelvit, similiter ac ille Aens: terque quaterque bet, qus ante r patrum Triae sub moenibus alts contigit oppetere! Aristippus - m temptantem: cum temp- tret : rbus praesentibus contentum superbre = superbus esse ex-ind sliloquium - = quod aliquis sibi ips dcit terque quaterque bet: betissim qus: quibus contigit: sorte accdit op-petere = interre 7 Q. HORATII FLACCI LIBRI I SERMO IX imitti -nis f < imitr thetrlis -e < thetrum ambiti -nis f = potesttis cupd r-icere = repellere Ut Aens tempestte iacttus mlns in bell Trin quam in unds periisse, sc mvult Hor- tius mortuum esse potius quam garrul supplicium pat. Deinde ab rdicul imittine ad rcul lo- cum trnsit, in qu vts drdet. Tempus agit, cum id victriae praebet occsi- nem, nam vir respondre vadt dbbat. Prmum dubitat nescins utrum relinquat Hortium an l- tem. Hortius hc urbn agere pergit rogns ut dsistat, scut autem prncipi id nququam fcit, ita nunc idem venit, gravis enim comes verbs cmibus nn officitur: vir rem relinquit et praec- dit; at victus eum sequitur, nam contendere d- rum [est] cum victre. Cmica quidem est scae- na: pota nn tantum opera epica imittur, sed etiam thetrlia. Pars tertia: lbertus (vv. XLIII-LXXVIII) Vir, prm proeli victre, repetit interrogns d Maecnte, quod mentem Horti patefacit: mo- dum Maecntis domum intrand garrulus quaerit Hortium e prncipem esse adiuvand. Pota tum e explnat domum esse ambitine et conirti- nibus vacuam. Cum sc eius cupdinem accendat, iterum Hortius temptat eum ricere dcns sl eius virtte Maecntem expugntrum esse. Re- dit pota ad vocbula bellica: [Maecnas] est qu 8 I. P. FERDINANDI FLVMINIS MVRGENSIS vinc possit, eque difficils adits prms habet. Vir hc molestus loquitur qumodo Maecntem excru- ciet quoad ab e admitttur, nec vr discdit. Cs Fuscus Aristius, Horti amcus, occurrit, quod aliam occsinem fugae reddit. Cui s ripere velle significat et aliquid scrt sibi dcere amcum velle fingit ut vir molest recdat; tamen Fuscus iocs fingit fstum diem Idaerum (trcsima sab- bata) scrt loqu recsns n Idae rscentur. Sc socius bell fugit et miserum Hortium dserit. Tum vr adversrius garrul venit eum quaerns et rapit in is. Nisi quis vadimnium obbat vadt, n differtur, pettor ire adre cgere poterat in cns- pect testis; dein testis pettre rogbtur sc: Licet antestr? S testis ibat, pettor eius auriculam tan- gbat, quia, ut ait Plnius, est in aure m memoriae locus, quem tangents antestmur. Ide quod Hor- tius oppnit auriculam, quod assentr ut testem sit significat. Hoc tumultum affert, quod Hortius mlitriter d- scrbit: clmor utrimque, undique concurss. Per occsinem tandem s ripit et ait ab Apolline serv- tum esse, quod alia certminis inter Hectorem atque Achillem est memoria, nam ille deus in medi proe- li Hectorem ab Achill ripuit. Atque Apollo deus est potrum. vadimnium - n = pr- missum veniend in i- dicium pecni frm- tum (nisi vadimnium quis obit, pecuniam - mittit) vadimnium obre: in idici adesse pettor -ris f = qu ab aliquo aliquid petit in idici 9 Q. HORATII FLACCI LIBRI I SERMO IX recapitulti -nis f = sum- ma capitulrum iocr < iocus fallcia -ae f < fallx aurcula tussis podgra aditor trivium blis sabbatum pertincia iterti iocus sliloquium imitti ambiti vadimnium pettor recapitulti fallcia hosticus garrulus crdibilis salsus curtus epicus thetrlis adsectr garrre vadr disperre officere vellere pressre ntre distorqure oppdere superbre oppetere ricere iocr hicine haecine nescioquid suviter numquid iamddum quandcumque sds exind Proeli recapitulti Ut supr dximus, Hortius ioctur epica pomata sc imitns, ut vir molest ventum in proelium convertit vocbuls mlitribus. Nunc proelium vsmus hoc: v. III: vir accurrit et Hortium arripit. v. VI: vir adsecttur Hortium. Qu eum occupat. vv. VIII-XI: Hortius discdere temptat, sed vir eum adsectr pergit. vv. XVI-XVIII: prmus cntus fugae: fallcia in- tilis. vv. XXII-XXV: vir impetum facit. vv. XXXVI-XXXVII: occsi victriae: ltis vir. v. XLI: Hortius victus. vv. XLIV-XLVIII: vir repetit. vv. XLVIII-LVI: Hortius resistere temptat. vv. LVI-LX: vir impetum pergit. v. LX: Fuscus socius Horti occurrit. v. LXXIII: Fuscus fugit. Hortius ferm dvictus. vv. LXXIV-LXXVII: adversrius vir venit ob- vius et eum rapit. v. LXXVIII: garrulus victus. Fugam Hortius ca- pit. 10