You are on page 1of 126

Bai 1 :

1. NGUYEN LY CHUP ANH PHONG XA

TIA PHONG XA

XUYEN QUA CHI TIET TAC DUNG LEN PHIM TAO

RA ANH KET CAU CUA VAT LIEU.

S THAY OI CHIEU DAI NG TRUYEN SE TAO RA CHENH LECH O EN TREN PHIM .

Trang s 1/126

2. NG DUNG CUA CHUP ANH PHONG XA LA PHNG PHAP KIEM TRA C BAN NHAT HIEN NAY DUNG CHO CAC LOAI VAT REN, UC, MOI HAN ...

3. U IEM CUA RT DUNG CHO HAU HET VAT LIEU CO ANH LU TR HIEN TH KHUYET TAT BEN TRONG, SAI LOI CHE TAO VA BLT CUA VAT LIEU

4. NHC IEM CUA RT KHONG KIEM TRA C CAC CHI TIET LN, PHC TAP PHAI TIEP XUC 2 PHIA KHONG PHAT HIEN TACH LP. PHAI AM BAO AN TOAN PHONG XA. GIA CAO.

5. AN TOAN PHONG XA TIA PHONG XA CO THE PHA HUY TE BAO VA LAM THAY OI DI TRUYEN. NHAN VIEN LAM VIEC VI PHONG XA PHAI TUAN THEO MOT SO QUY TAC E BAO AM AN TOAN PHONG XA .

6. TRNH O CA NHAN VA CHNG CH CHUYEN MON

TAT CA NHAN VIEN VA GIAM SAT EU PHAI C AO TAO. MOI QUOC GIA CO HE THONG CHNG CH RIENG, TRONG O QUY NH THI GIAN AO TAO, KINH NGHIEM VA C CAU BAI THI CUA TNG BAC.

Trang s 2/126

THNG CO 3 BAC NDT TRONG O BAC 1 LA NGI TIEN HANH KIEM TRA THEO QUY TRNH DI S GIAM SAT CUA BAC 2 HAY 3, BAC 2 LA NGI CO THE THC HIEN CONG VIEC CUA BAC 1, CHIU TRACH NHIEM CHNH VE KET QUA KIEM TRA VA BAC 3 LA NGI CHIU TRACH NHIEM VE QUY TRNH KIEM TRA, CHON TIEU CHUAN AP DUNG HAY E RA MC CHAP NHAN CUA SAN PHAM KHI KHONG CO YEU CAU KY THUAT. BAC 3 CON CO TRACH NHIEM AO TAO BAC 1 VA 2

THEO SNT - TC - 1A, NGI CAP BANG LA C QUAN CHU QUAN VA 1 CA NHAN BAC 3 HOAC TO CHC ASNT THEO QUY TRNH CAP BANG/ WRITTEN PRACTICE DO CHNH C QUAN O BIEN SOAN THEO SNT TC 1A. CON THEO ISO 9712 ( TCVN 5868 ), NGI CAP BANG LA UY BAN QUOC GIA.

BAI KIEM TRA BAC 1 VA 2 GOM 1 BAI KIEM TRA LY THUYET TONG QUAT/ GENERAL EXAMINATION, 1 BAI KIEM TRA CHUYEN NGANH/ SPECIFIC EXAMINATION VA 1 BAI KIEM TRA THC HANH/ PRACTICAL EXAMINATION

BAI KIEM TRA BAC 3 THEO SNT - TC - 1A GOM 1 BAI KIEM TRA LY THUYET TONG QUAT/ BASIC EXAMINATION, 1 BAI KIEM TRA VE PHNG PHAP KIEM TRA/ METHOD EXAMINATION VA 1 BAI KIEM TRA CHUYEN NGANH/ SPECIFIC EXAMINATION.

BAI KIEM TRA BAC 3 THEO ISO 9712 GOM 1 BAI KIEM TRA LY THUYET TONG QUAT/ BASIC EXAMINATION VA 1 BAI KIEM TRA CHUYEN NGANH/ SPECIFIC EXAMINATION GOM 2 PHAN : KY THUAT / SPECIFIC PROCEDURE. SECTOR VA QUY TRNH KIEM TRA / SPECIFIC

Trang s 3/126

ON TAP BAI 1
Hay xac nh cac cau sau ay ung hay sai Neu sai, sai au

1. Viec chon ky thuat kiem tra thng do ky thuat vien bac 1 trc tiep thc hien quyet nh. 2. ASNT cung cap dch vu kiem tra & cap bang cho ky thuat vien NDT bac 1, 2, 3 trong cac lanh vc chung va chuyen nganh. 3. Neu ap dung SNT-TC-1A, trach nhiem cap bang NDT cho ky thuat vien luon luon do c quan chu quan cua ky thuat vien o cap. 4. Neu ap dung SNT-TC-1A, quy trnh cap bang NDT phai trnh cho ASNT duyet. 5. Neu ap dung SNT-TC-1A , ky thuat vien cap 3 phai co cac kien thc tong quat ve cac phng phap NDT khac mac du ch can bang bac 3 cho mot phng phap bot t. 6. Ky thuat vien bac 1 thc hien kiem tra bot t c phep anh gia chi tiet at hay khong at theo quy trnh kiem tra cho trc do bac 2 hay bac 3 soan san. 7. e ap dung SNT-TC-1A, muon lay bang bac 3 ky thuat vien phai thi ly thuyet tong quat ( General ) , thc hanh va chuyen nganh ( Specific ) 8. SNT-TC-1A cho phep khong can kiem tra bac 3 neu trong ho s cua ky thuat vien. a co bang

9. ieu c ban cua cong ty NDT ap dung SNT-TC-1A la viet quy trnh cap bang 10. Neu cong ty khong co ky thuat vien cap 2, SNT-TC-1A cho phep mn ky thuat vien cap 2 t ben ngoai e lam nhiem vu cap 2 cua cong ty . 11. u iem cua chup anh phong xa la no co kha nang ch ra nhng bat lien tuc ben trong vat lieu hay chi tiet kiem tra ch co the tiep can t 1 pha 12. Ca tia X va tia gamma eu co kha nang xuyen thau vat uc va moi han 13. e co the lam viec vi phong xa, tat ca 5 giac quan cua ky thuat vien phai c bac s kiem tra e bao ve an toan phong xa 14. Chup anh phong xa cung cap cac bao cao ve tnh hnh khuyet tat co the lu tr c va co the quan sat bang mat cac ho s nay.

Trang s 4/126

Bai 2 :

1. NGUYEN LY CHUP ANH PHONG XA :

TIA PHONG XA

CO KHA NANG I XUYEN QUA VAT LIEU.

KHI TRUYEN QUA VAT LIEU TIA PHONG XA B HAP THU MOT PHAN NANG LNG, TUY THUOC VAO CHIEU DAY VA TY TRONG VAT LIEU KIEM TRA.

NANG LNG SAU KHI TRUYEN QUA CHI TIET TAC DUNG LEN PHIM TAO RA ANH TIEM AN / LATENT IMAGE CUA KET CAU CUA VAT LIEU. S THAY OI NANG LNG EN PHIM SE TAO RA CHENH LECH O EN TREN PHIM

2. KHAI NIEM VE PHONG XA

Trang s 5/126

TIA PHONG XA X VA GAMMA THUOC HO SONG IEN T VA CO CAC TNH CHAT CHUNG CUA SONG IEN T NH :

DI CHUYEN VI VAN TOC ANH SANG c = 300 000KM/SEC TRUYEN THEO NG THANG KHONG B ANH HNG CUA T TRNG TAC DUNG LEN NHU TNG PHIM.

V TR SONG BC XA TRONG PHO SONG IEN T NH SAU

3. CAC TNH CHAT C BAN CUA PHONG XA

BC SONG LA KHOANG CACH GIA 2 NH SONG, THNG O BANG ANGSTROM = 10-8 cm HAY NANOMET = 10-6 mm, KY HIEU

TAN SO LA SO SONG IEN T TRUYEN QUA 1 IEM NAO O TRONG 1 GIAY, KY HIEU f, O BANG HEC, KY HIEU Hz . 1Hz = 1 CHU KY / GIAY, 1MHz = 106 Hz

TA CO = c / f . DO VAN TOC SONG IEN T c LA HANG SO NEN VA f CO TNG QUAN TY LE NGHCH .

Trang s 6/126

KHA NANG XUYEN THAU CUA BC XA PHU THUOC VAO NANG LNG CUA BC XA TC PHU THUOC VAO TAN SO HAY BC SONG. TAN SO CANG LN, BC SONG CANG NGAN, NANG LNG CANG LN VA KHA NANG XUYEN THAU CANG CAO. TIA X VA GAMMA CO CUNG TAN SO SE CO TNH CHAT HOAN TOAN NH NHAU.

O HAP THU CUA VAT LIEU LA KHA NANG NGAN TIA BC XA TRUYEN QUA VAT LIEU, D0 CHIEU DAY VA LOAI VAT LIEU QUYET NH.

DO BC XA CH TRUYEN THANG NEN CO KHA NANG TAO RA ANH ONG DANG VI VAT KIEM TRA TNG T NH ANH SANG.
Trang s 7/126

BC XA CO KHA NANG ION HOA VAT LIEU NEN CO KHA NANG TAC DUNG LEN MUOI BAC TRONG NHU TNG PHIM TAO RA NHNG HAT BAC RAT NHO SAU KHI TRANG RA. TUY NHIEN, QUA TRNH NAY CH HOAN TAT SAU KHI PHIM A TRANG RA NEN TA CH CO THE NOI TIA BC XA CH TAO RA HNH TIEM AN.

SAU KHI TRANG RA, PHAN PHIM B CHIEU NHIEU SE EN HN, PHAN PHIM NHAN T NANG LNG HN SE TRONG HN.

NHNG BAT LIEN TUC TRONG VAT LIEU LAM THAY OI NANG LNG EN PHIM, DO O LAM THAY OI O EN CUA PHIM.
Trang s 8/126

NHNG BAT LIEN TUC CO TY TRONG NHO NH CHO TRONG, NGAM X TAO RA NHNG VUNG SAM, NHNG BLT CO TY TRONG LN NH NGAM TUNGSTEN TAO RA NHNG VUNG SANG

Trang s 9/126

ON TAP BAI 2

1. Hnh tiem an khong the phat hien c neu may oc phim khong u sang 2. Anh sang thng co bc song dai hn tia X va gamma 3. Pho song ien t mo ta ho song ien t theo tan so va bc song 4. Bien o song ien t cang ln, nang lng song ien t cang cao. 5. Bc xa co tan so cao, bc song ngan co kha nang xuyen thau vat lieu khong trong suot tot nhat 6. Tia X co tan so cao hn anh sang, do o co van toc ln hn 7. Do tia X truyen theo ng thang, no co kha nang xuyen thau qua vat lieu tao thanh hnh anh tng t tren phim chup anh phong xa 8. Thuat ng hap thu ch kha nang cua vat lieu cho phep tia bc xa truyen qua ma khong ton that nang lng 9. Khi trang ra phim tia X, phan phim b chieu xa bien thanh mau en sam 10. Bc song cua mot vai bc xa tia X co the dai en nhieu dam 11. Bc song thng c mo ta la khoang cach gia 2 Angstrom

12. Tan so thng c mo ta la so song ien t i qua 1 iem trong 1 giay 13. Neu BLT trong vat lieu co ty trong nho hn vat kiem tra, anh BLT tren phim co mau sam 14. Angstrom la n v o bc song tia X va tia Gamma 15. Chu ky la toan bo 1 song, t nh en nh hay t ay en ay 16. Tan so tia X hay gamma c o bang so chu ky trong 1 giay

Trang s 10/126

Bai 3 :

O NHAY PHIM CHUP ANH PHONG XA

- PHIM CHUP ANH PHONG XA MUON DUNG E ANH GIA VAT LIEU PHAI THOA MAN MOT SO YEU CAU CHAT LNG NAO O, THNG C ANH GIA BANG O NHAY - O NHAY PHIM CHUP ANH PHONG XA BA0 GOM O TNG PHAN VA O NET

O TNG PHAN LA O CHENH LECH O EN GIA CAC KHU VC PHIM KHAC NHAU HNH A TNG PHAN CAO HN HNH B

O NET LA O TACH BIET CUA NG BAO GIA 2 VUNG O EN KHAC NHAU HNH A SAC NET CAO HN HNH B

O KHONG SAC NET DO 4 YEU TO SAU TAO THANH

Trang s 11/126

O KHONG SAC NET NGUYEN THUY DO CAC ELECTRON T DO TAO RA KHI TIA X TRUYEN QUA PHIM

TAN XA (ANH HNG CA O KHONG SAC NET VA O TNG PHAN) GOM

TAN XA BEN TRONG DO BAN THAN VAT LIEU VAT KIEM TRA

TAN XA BEN CANH / SIDE SCATTER T TNG HAY CAC VAT KE BEN

Trang s 12/126

TAN XA AY DO CAC VAT NAM SAU VAT KIEM TRA NH SAN NHA, BAN, GIA ...

THNG NGI TA KIEM TRA S HIEN DIEN CUA TAN XA AY BANG CACH AT CH B PHIA SAU PHIM. NEU CH B CO MAU SANG HN, PHIM B TAN XA AY.

O KHONG SAC NET HNH HOC DO KCH THC NGUON KHONG PHAI LA NGUON IEM TAO RA, DO O NG BIEN VAT KIEM TRA TR THANH NG M TREN PHIM.

Trang s 13/126

BONG M CO THE GIAM BANG CACH GIAM KCH THC NGUON, TANG KHOANG CACH T NGUON EN PHIM ONG THI AT PHIM CANG SAT VAT KIEM TRA CANG TOT. O HAT CUA PHIM SE QUYET NH O ZICZAC CUA CAC NG BIEN, NGHIA LA QUYET NH O KHONG SAC NET CUA PHIM. O HAT CANG LN, THI GIAN CHUP CANG NGAN, O PHAN GIAI CANG KEM.

NGOAI RA, HNH DANG CUA VAT KIEM TRA , O VUONG GOC CUA CHUM TIA BC XA CUNG SE QUYET NH CHAT LNG PHIM.

Trang s 14/126

Trang s 15/126

ON TAP BAI 3
1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. o nhay cua phim chup anh phong xa la tong hp cua o net va o tng phan o khong sac net nguyen thuy gay ra o net kem nhng co the han che bang cach dung khoang cach t nguon en phim ln Tan xa va khoang cach t mau en phim ln, ca hai eu lam giam o net cua phim o khong sac net hnh hoc co the han che bang cach e phim cang sat mau cang tot. Tia bc xa t nguon tia X phai at vuong goc vi phim e ngan nga bong m. Phim cua mau co chieu day thay oi t t se co o net tot Phim co o hat ln tao ra phim co o net tot nhat Tan xa ben trong do nang lng bc xa tia X a b oi hng ben trong vat kiem tra Bong m co the giam bang cach tang khoang cach t nguon en mau kiem tra.

10. Anh vat kiem tra tren phim bien dang do mau khong song song vi phim 11. o hat anh hng ln en o ln bong m tren phim 12. Tan xa ay thng do tia X nang lng thap tao ra electron thay oi quy ao ben trong phim 13. Hau het cac loai tan xa eu gay ra o khong sac net c xep vao nhom o khong sac net nguyen thuy 14. Bong m co the han che khi s dung nguon gamma 15. o tng phan la o chenh lech o en cua cac vung gan nhau tren phim 16. o nhay cua phim chup anh bc xa la thc o o chnh xac cua hnh anh cac bat lien tuc tren phim. 17. Neu nghi ng tan xa ay lam giam o net tren phim, ngi ta at ch ch gia phim va mau e kiem tra co bc xa tan xa ay khong 18. Phim co o nhay tot nhat khi co o tng phan cao

Trang s 16/126

BAI 4 :

1.

CAU TRUC NGUYEN T MOI NGUYEN T CAU TAO T 3 LOAI HAT C BAN SAU : o PROTON MANG IEN DNG, TNG OI NANG o NEUTRON CO KCH THC VA TRONG LNG TNG T PROTON NHNG KHONG MANG IEN
o

ELECTRON MANG IEN AM, TNG OI NHE, CH BANG 1/1840 TRONG LNG PROTON NGUYEN T TRUNG HOA VE IEN NEN SO ELECTRON VA SO PROTON BANG NHAU SO LNG CAC HAT NEU TREN XAC NH LOAI NGUYEN T.

HIEN NAY A PHAT HIEN TREN 100 LOAI NGUYEN T, THNG C GOI LA CAC NGUYEN TO NH OXY, ONG, CH TRONG T NHIEN THNG GAP NGUYEN TO DANG NGUYEN T HAY TO HP CAC NGUYEN T GOI LA PHAN T TH DU NH AU NHON CAY BUT CH CO HANG T CAC NGUYEN T NGUYEN T, TRONG MOI NGUYEN T O LA KHOANG TRONG. 99.99% THE TCH

TH DU NGUYEN T HELIUM GOM 2 PROTON, 2 NEUTRON VA 2 ELECTRON PROTON VA NEUTRON LIEN KET VI NHAU THANH 1 KHOI NAM GIA GOI LA HAT NHAN NGUYEN T. ELECTRON QUAY QUANH NHAN THEO 1 QUY AO KHONG XAC NH TAO THANH AM MAY IEN T QUANH NHAN

Trang s 17/126

TONG SO PROTON VA NEUTRON GOI LA SO KHOI CUA NGUYEN T, KY HIEU A SO PROTON ( SO TH T NGUYEN T ), KY HIEU Z SE QUYET NH LOAI NGUYEN T ( TC NGUYEN TO ) NGUYEN TO, KY HIEU AY U PHAI BAO GOM CA KY HIEU NGUYEN TO, A VA Z TH DU BE
4 9

CO 4 PROTON, 5 NEUTRON, SO KHOI BANG 9

Trang s 18/126

2. VAT LIEU PHONG XA CAC NGUYEN TO CO CUNG SO Z, KHAC SO A GOI LA CAC ONG V CAC ONG V THNG C GOI KEM VI SO KHOI E PHAN BIET, TH DU NH Co 60

He - 4 CO Z = 2, A = 4

He - 5 CO Z = 2, A = 5

CO NHIEU ONG V TRONG T NHIEN, NHNG CAC ONG V NHAN TAO HIEN NAY PHO BIEN HN.

CAC ONG V NHAN TAO C CHE TAO BANG CACH DUNG NEUTRON BAN PHA CAC NGUYEN TO

NEUTRON NAY DO PHAN NG PHAN HACH HAT NHAN TAO RA. CAC NGUYEN TO SAU KHI B CHIEU XA HAP THU NEUTRON SE TANG SO KHOI VA NGUYEN T SE MAT ON NH DO KHONG CON TRANG THAI CAN BANG. SAU O, CAC NGUYEN T NAY CO XU HNG PHAN RA E TR VE TRANG THAI ON NH

CAC NGUYEN TO KHONG ON NH NH TREN GOI LA CAC CHAT PHONG XA. QUA TRNH LAM NGUYEN TO TR NEN PHONG XA

Trang s 19/126

GOI LA HOAT HOA NGUYEN T.

CO MOT SO ONG V PHONG XA TON TAI TRONG T NHIEN NH RADIUM, URANIUM CAC ONG V PHONG XA THNG S DUNG TRONG CONG NGHIEP NH Ir 192 HAY Co 60 LA CAC ONG V PHONG XA NHAN TAO.

KHI CAC ONG V KHONG ON NH PHAN HUY HAY PHAN RA PHAT RA VO SO CAC HAT RAT NHO CO TOC O CAO CUNG VI / HAY TOA RA NANG LNG DI DANG SONG.

TAT CA BC XA EU PHAT RA T HAT NHAN NGUYEN T. THNG CO 3 DANG BC XA SAU : o BC XA ALPHA LA HAT NHAN NGUYEN T He, GOM 2 PROTON VA 2 NEUTRON o o BC XA BETA LA CAC ELECTRON BC XA GAMMA LA SONG IEN T

CH CO BC XA GAMMA C S DUNG TRONG CHUP ANH PHONG XA

KHONG CO 2 ONG V PHONG XA NAO CO KIEU PHAN RA GIONG NHAU. CO 4 KIEU PHAN RA o CH CO ALPHA o CH CO BETA o ALPHA VA GAMMA o BETA VA GAMMA

3. N V O PHONG XA : N V O PHONG XA C BAN LA CURIE, KY HIEU Ci, DUNG E BIEU DIEN HOAT O PHONG XA CUA VAT LIEU.
Trang s 20/126

TRONG HE SI, N V O PHONG XA C BAN LA BECQUEREL , KY HIEU Bq 1 Bq = 1 PHAN RA / GIAY 1 Ci = 3.7 X 10


10

BQ

TH DU NH NGUON PHONG XA CO 148 TY PHAN RA 1 GIAY CO HOAT O LA 4 Ci

HOAT O RIENG CUA NGUON PHONG XA, TNH BANG Ci/gam, CANG LN CANG TOT V CO THE TAO RA CUNG 1 HOAT O VI KCH THC NGUON PHONG XA NHO HN.

2 NGUON PHONG XA KHAC NHAU SE PHAT RA BC XA KHAC NHAU, DO O, 2 AI LNG TREN CH DUNG E SO SANH 2 NGUONG PHONG XA CUA CUNG 1 NGUYEN TO.

TH DU : Co 60 PHAT RA 1 BETA, 2 BC XA GAMMA THULIUM 170 CO NGUYEN T PHAT RA 1 BETA, 1 GAMMA; CON CON LAI CH CO BETA, KHONG CO GAMMA.

CHU KY BAN RA LA THI GIAN PHAN RA E HOAT O CUA ONG V PHONG XA CON HOAT O BAN AU

MOI NGUYEN TO CO CHU KY BAN RA KHAC NHAU, T VAI PHAN TRIEU GIAY EN HANG NAM.

CHU KY BAN RA CUA MOT VAI NGUYEN TO PHO BIEN GOM Co 60 LA 5.3 NAM, Cs 137 LA 30 NAM, Ir 192 LA 75 NGAY, Tm 170 LA 130 NGAY

Trang s 21/126

THONG THNG, ONG V PHONG XA CO CHU KY BAN RA NGAN SE CO HOAT O RIENG CAO; ONG V PHONG XA CO CHU KY BAN RA DAI SE CO HOAT O RIENG THAP.

TH DU : HOAT O CUA NGUON Ir 192 150 Ci SAU 150 NGAY CON .. HOAT O CUA NGUON Ir 192 50 Ci SAU 225 NGAY CON .

TOM TAT
NGUYEN T LA MOT HE THONG GOM HAT NHAN MANG IEN DNG VA CAC IEN T ( ELECTRON ) MANG IEN AM QUAY XUNG QUANH

HAT NHAN NGUYEN T CAU TAO T PROTON VA NEUTRON. NEUTRON KHONG MANG IEN, CON PROTON MANG IEN DNG, CO IEN TCH BANG IEN TCH CUA IEN T.

TRANG THAI BNH THNG, NGUYEN T TRUNG HOA VE IEN DO SO LNG PROTON BANG SO LNG IEN T. SO NAY CHNH LA SO TH T NGUYEN T Z TRONG BANG PHAN LOAI TUAN HOAN.

KHOI LNG CUA PROTON VA CUA NEUTRON LN HN KHOI LNG IEN T RAT NHIEU ( KHOANG 1830 LAN ) NEN KHOI LNG NGUYEN T XAP X BANG KHOI LNG HAT NHAN NGUYEN T.

Trang s 22/126

NHNG NGUYEN T CO CUNG SO PROTON NHNG CHA SO NEUTRON KHAC NHAU C GOI LA CAC ONG V CUA MOT NGUYEN TO HOA HOC

IEN T QUAY RAT NHANH QUANH HAT NHAN NGUYEN T TAO THANH AM MAY IEN T QUANH NHAN. DO KHOANG CACH T NHAN EN IEN T RAT LN SO VI KCH THC HAT NHAN NGUYEN T NEN THONG THNG, 99,99 % THE TCH NGUEN T LA KHOANG TRONG

AM MAY IEN T QUANH HAT NHAN GOM NHIEU LP TNG NG VI NHIEU MC NANG LNG KHAC NHAU CUA IEN T. TRONG NHNG IEU KIEN XAC NH, CAC IEN T CO THE CHUYEN T TRANG THAI NAY SANG TRANG THAI KHAC (TC THAY OI LP HAY PHAN LP). LUC O, IEN T SE HAP THU VAO HAY PHAT RA MOT LNG NANG LNG E DI DANG LNG T ANH SANG.

NGUYEN T SAP XEP TRONG VAT CHAT KHAC NHAU TAO THANH CAC TRANG THAI VAT CHAT KHAC NHAU o SAP XEP KHONG TRAT T HOAN TOAN : CHAT KH

o SAP XEP THEO TRAT T LY TNG (TRAT T XA): CHAT RAN - TINH THE o CAC LOAI SAP XEP TRUNG GIAN (TRAT T GAN) : CHAT LONG, CHAT RAN VO NH HNH

TNG NG VI CAC KIEU SAP XEP TREN LA CAC KIEU LIEN KET NGUYEN T : LIEN KET ONG HOA TR, LIEN KET ION, LIEN KET KIM LOAI, LIEN KET VAN DER WAALS, LIEN KET HON HP.

Trang s 23/126

ON TAP BAI 4
1. Z la so proton trong hat nhan nguyen t 2. Do proton tao thanh khoi lng nguyen t, moi nguyen t cua cung 1 nguyen to co khoi lng nh nhau 3. Proton la hat c ban mang ien tch dng 4. 5. 6. So th t hat nhan va so Z eu ch so neutron trong nguyen t e nguyen t trung hoa ve ien, so proton va so electron phai bang nhau Khi so neutron trong nguyen t thay oi, nguyen t tr thanh nguyen to khac

7. Cac nguyen to khac nhau co the xac nh bang so proton trong moi nguyen t 8. e tao ra 1 nguyen t Oxy can co mot so lng nhat nh neutron va proton 9. Nguyen t cua 1 nguyen to co the mat i 1 proton nhng van la nguyen to ban au 10. n v o c ban cua hoat o vat lieu phong xa la Curie 11. Khi ong v khong on nh phan ra, qua trnh hoat hoa ang xay ra 12. Nhng nguyen t khong on nh la chat phong xa 13. Do chu ky ban ra cua Co 60 la 5.3 nam, 1 nguon 100 Ci sau 21.2 nam con 12.5Ci 14. Hat alpha va beta hu ch v hoat o rieng cao va kha nang xuyen thau ln 15. Neutron d trong nguyen t luon luon tao ra ieu kien khong on nh cho phan ra va phong xa 16. Hoat o 1 Ci co 37 ty phan ra moi giay 17. ong v co hoat o cao luon luon tao ra bc xa nang lng ln 18. Cac nguyen to co cung so th t hat nhan nhng khac so khoi goi la cac chat ong v 19. Bc xa gamma luon luon phat ra suot trong qua trnh phan ra cac ong v phong xa
Trang s 24/126

BAI 5 : 1. KHAI NIEM - TNH CHAT TIA X VA TIA GAMMA 2 LOAI BC XA THNG S DUNG TRONG CONG NGHIEP LA TIA X VA TIA GAMMA. KHONG KE NGUON PHAT RA, TIA X VA GAMMA LA CAC BC XA HOAN TOAN NH NHAU
o

TIA X VA TIA GAMMA KHONG PHAI LA VAT CHAT NH ANPHA VA BETA, NO KHONG CO KHOI LNG VA CAC GIAC QUAN KHONG THE PHAT HIEN C.

NANG LNG TIA X VA GAMMA C O BANG KeV VA MeV 1 eV LA NANG LNG BANG VI NANG LNG CUA 1 ELECTRON C GIA TOC BANG 1 VOLT TH DU : 1 ELECTRON C GIA TOC TRONG IEN TRNG 100 000V CUA MAY TIA X, ELECTRON CO NANG LNG 100 KeV. TUY NHIEN, CHU Y RANG KHONG PHAI ELECTRON NAO CUNG AT C NANG LNG TOI A NH TREN MA CH TAO RA C MOT GIAI NANG LNG CO GIA TR MAX NH TREN. TRONG KHI O, MOI ONG V CH TAO RA 1 HAY NHIEU TIA GAMMA CO NANG LNG XAC NH

o MOI LOAI ONG V PHONG XA PHAT RA TIA GAMMA CO NANG LNG NH NHAU BAT KE HOAT O NGUON PHONG XA. TH DU NGUON Co 60 10Ci HAY 50 Ci EU PHAT RA 2 BC XA GAMMA 1.17 VA 1.33MeV NGUON Ir 192 10Ci HAY 50 Ci EU PHAT RA 3 BC XA GAMMA 0.31, 0.47 VA 0.60 MeV

NANG LNG GAMMA DO LOAI NGUON QUYET NH CNG O GAMMA ( SO LNG TIA BC XA ) DO HOAT O HAY SO Ci
Trang s 25/126

CUA NGUON QUY NH NANG LNG TIA X DO IEN THE TAC DUNG LEN ONG TIA QUYET NH CNG O TIA X ( SO LNG TIA BC XA ) DO CNG O DONG IEN HAY SO mA CUA BONG EN TIA X QUY NH 2. HAP THU VA TAN XA TIA X XUYEN QUA VAT LIEU NHE TOT HN VAT LIEU CO MAT O CAO. TY TRONG VAT LIEU CANG LN, KHA NANG CHONG TIA X XUYEN THAU CANG CAO TIA X DO NHNG HAT PHOTON TAO THANH TRUYEN VI VAN TOC BANG VAN TOC ANH SANG NANG LNG PHOTON KHONG BIEN MAT MA DUNG E ION HOA VAT LIEU ION LA 1 NGUYEN T, 1 NHOM NGUYEN T HAY LA 1 HAT C BAN CO MANG IEN TCH DNG HOAC AM. NEU NGUYEN T MAT 1 ELECTRON SE TR THANH ION DNG VA ELECTRON T DO THANH ION AM PHOTON KHI CHAM VAO ELECTRON TRONG VAT LIEU TAO RA ION DO PHOTON A TRUYEN NANG LNG CHO ELECTRON, AY ELECTRON RA KHOI QUY AO CUA MNH KHI ELECTRON CHAM VAO VAT LIEU, ONG NANG CUA ELECTRON CHUYEN THANH TIA X. DO O, TRONG CAC BONG EN TIA X, CAC ELECTRON SAU KHI GIA TOC C HAM OT NGOT E TAO RA TIA X. TRONG KHI O, CAC ELECTRON DO PHOTON AY RA KHOI NGUYEN
Trang s 26/126

T SE VA CHAM VAO VAT CHAT XUNG QUANH, KET QUA TAO RA NHNG TIA X CO NANG LNG RAT NHO, CO HNG BAT KY. O CHNH LA BAN CHAT CUA TAN XA TRNG HP PHOTON SAU KHI AY ELECTRON RA KHOI QUY AO MAT HOAN TOAN NANG LNG PHAI TR VE QUY AO BAN AU SE C GOI LA HIEU NG QUANG IEN ( DO KHI ELECTRON MAT NANG LNG TR VE QUY AO CUA MNH SE PHAT RA ANH SANG ). HIEN TNG NAY XAY RA CHO CAC BC XA NANG LNG THAP T 10 - 500 KEV, TRONG O 1 PHAN NANG LNG PHOTON DUNG E AY ELECTRON RA KHOI QUY AO, PHAN CON LAI E GIA TOC CHO ELECTRON o TRNG HP PHOTON SAU KHI AY ELECTRON RA KHOI QUY AO CH MAT MOT PHAN NANG LNG, PHOTON CON NANG LNG NHO HN NEN CO BC SONG DAI HN, HNG TRUYEN CUNG KHAC VI BAN AU. HIEN TNG NAY C GOI LA TAN XA COMPTON

TRONG HNH TREN, NANG LNG PHOTON MI SE LA 450 - 12 - 80 = 358 KEV TAN XA COMPTON SE XAY RA TRONG NHIEU GIAI OAN, GIAM DAN NANG LNG VA CUOI CUNG KET THUC BANG 1 HIEU NG QUANG IEN
Trang s 27/126

KHI TAN XA, PHOTON NANG LNG CAO CH OI HNG RAT T, PHOTON NANG LNG THAP OI HNG RAT NHIEU, CO THE TAN XA CA THEO HNG NGC LAI. KHI NANG LNG PHOTON RAT LN ( LN HN 1.02 MeV ) SE CO KHA NANG TAO RA 1 CAP ELECTRON VA POSITRON. POSITRON CO KHOI LNG, KCH THC GIONG ELECTRON NHNG MANG IEN TCH DNG. AY LA HIEU NG TAO CAP. BC XA TRONG CHUM TIA BAN AU GOI LA BC XA S CAP BC XA DO BC XA S CAP TAO RA, TH DU NH TAN XA COMPTON GOI LA BC XA TH CAP.

3. HIEN TNG BREMSSTRAHLUNG CAC ELECTRON SAU KHI RI KHOI QUY AO SE XAY RA CAC TRNG HP SAU : o TREN NG I VA CHAM VAO 1 ELECTRON KHAC, AY ELECTRON NAY RA KHOI QUY AO VA MAT I 1 PHAN HAY TOAN BO NANG LNG. QUA TRNH XAY RA CHO EN KHI ELECTRON CON RAT T NANG LNG. SAU O, PHAN NANG LNG NAY SE BIEN THANH NHIET, ANH SANG HAY TIA CC TM KHI ELECTRON TR VE QUY AO CUA MNH

Trang s 28/126

o TREN NG I, ELECTRON I VAO VUNG IEN TRNG DNG CUA HAT NHAN, MAT DAN NANG LNG VA BIEN ONG NANG THANH TIA X NH A PHAN TCH TREN. NEU ELECTRON DNG LAI HOAN TOAN, NANG LNG TIA X PHAT RA BANG TOAN BO ONG NANG CUA ELECTRON. QUA TRNH NAY CON C GOI LA QUA TRNH BREMSSTRAHLUNG. NANG LNG TIA X TAN XA NAY CUNG CO THE U NANG LNG TAO RA CAC HIEU NG QUANG IEN VA TAN XA, DO O DE GAY ANH HNG NGHIEM TRONG EN SC KHOE KY THUAT VIEN

4. CHIEU DAY GIAM NA


o

TIA X KHI TRUYEN QUA VAT LIEU B HAP THU DO QUA TRNH TAN XA VA HIEU NG QUANG IEN

o TRONG TAT CA VAT LIEU, C SAU 1 CHIEU DAY XAC NH NAO O, CNG O TIA X GIAM I 2 LAN. CHIEU DAY NAY C GOI LA CHIEU DAY GIAM NA CUA VAT LIEU O, KY HIEU HVL TNG T TA CO CHIEU DAY GIAM 10 LAN CUA VAT LIEU, KY HIEU TVL. 1 TVL = 3.3 HVL

Trang s 29/126

HVL, TVL THNG C S DUNG TRONG TNH NHANH E AM BAO AN TOAN PHONG XA CAC LOAI BC XA KHAC NHAU CO KHA NANG XUYEN THAU KHAC NHAU

BC XA ANPHA ( HAT NHAN HELI ) MANG IEN DNG, NANG VA CHAM NEN KHA NANG XUYEN THAU KEM. HAT ANPHA ION HOA VAT LIEU TREN NG TRUYEN DO AY ELECTRON RA KHOI NGUYEN T.

BC XA BETA MANG IEN AM, NHE NEN CO KHA NANG XUYEN THAU CAO HN

BC XA NEUTRON KHONG MANG IEN, KHA NANG XUYEN THAU CAO CAC VAT LIEU NANG NHNG LAI DE B HAP THU CAC VAT LIEU NHE NH HYDRO. DO CO AC TNH TREN, NEUTRON C DUNG TRONG CHUP ANH NEUTRON VA LA 1 TRONG 11 PHNG PHAP NDT C BAN.

TIA X KHONG CO KHOI LNG, DI CHUYEN VI VAN TOC ANH SANG, CO KHA NANG ION HOA VAT LIEU VI CHIEU SAU XUYEN THAU CAO NHNG KHONG THE PHAT HIEN C BANG CAC GIAC QUAN CUA CON NGI

Trang s 30/126

ON TAP BAI 5
1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. Tia X cng truyen nhanh hn tia X mem, do o tia X cng co nang lng cao hn Tia X va tia gamma khac nhau cho tia gamma co ban chat hat va co khoi lng Cng o chum tia X phu thuoc vao so lng electron ap vao bia Tungsten ong v phong xa, th du nh Co 60 phat ra nhng bc xa co nang lng nhat nh Tang hoat o nguon ong v phong xa se lam tang nang lng cua tia bc xa Ion la 1 phan cua nguyen t mang ien tch dng hoac am Photon la nhng hat vat chat nho di chuyen vi van toc anh sang Qua trnh ion hoa xay ra khi photon cham vao electron va ay electron ra khoi nguyen t Trong hieu ng quang ien, nang lng cua photon b hap thu hoan toan

10. Khi co hieu ng Compton, photon thng tao ra bc xa th cap 11. Cac hieu ng quang ien va tan xa Compton eu tao ra electron toc o cao co the tao ra tia X th cap co nang lng thap hn 12. Qua trnh BREMSSTRAHLUNG tao ra 1 cap ion khi 1 electron cham vao 1 electron khac 13. Neu 1 photon 500 keV i vao 1 nguyen t co lc lien ket 50 keV, truyen cho 1 electron 50 keV va photon mi se co nang lng 400 keV. 14. Bc xa s cap la moi bc xa khong gay ra hieu ng quang ien 15. Qua trnh BREMSSTRAHLUNG co the lam nang lng chuyen thanh tan xa Compton va hieu ng quang ien th cap
Trang s 31/126

16. Bc xa th cap khong gay nguy hiem cho ky thuat vien 17. Nang lng cua photon th cap khong b mat i ma se chuyen thanh cac dang khac nh hieu ng quang ien hay tan xa Compton 18. Nang lng tia X sau khi truyen qua 3 chieu day giam na ch con nang lng ban au 19. Chup anh neutron s dung bc xa ac biet e co kha nang de dang xuyen thau cac vat lieu nang nh ong va ch.

BAI 6 :

THIET B TIA X

1. CAU TRUC BONG EN TIA X TIA X C TAO RA DA TREN NGUYEN LY :

KHI ELECTRON T DO CO TOC O CAO TNG TAC VI CAC ELECTRON TRONG QUY AO HAY VI HAT NHAN NGUYEN T.

ONG NANG CUA ELECTRON SE CHUYEN THANH TIA X. VAN TOC ELECTRON CANG CAO, NANG LNG TIA X CANG LN.

DO O, E TAO RA TIA X CAN PHAI CO CAC YEU CAU SAU o CO NGUON ELECTRON o CO PHNG TIEN TRUYEN GIA TOC CHO ELECTRON o CO BIA E CHAN ELECTRON TOC O CAO

T CAC YEU CAU TREN, BONG EN TIA X THNG GOM CAC BO PHAN SAU :

o CC LI CO PHU 1 LP AC BIET, KHI C NUNG BANG DONG IEN SE TAO RA ELECTRON T DO

Trang s 32/126

o E TRUYEN GIA TOC CHO ELECTRON, IEN THE ANOD DNG SO VI CATHOD

o 1 BIA AC BIET C AT NGAM TRONG ANOD, THNG LAM BANG TUNGSTEN HAY GOM, DUNG E HAM ELECTRON

VO BONG EN TIA X THNG LAM BANG THUY TINH AC BIET, C RUT CHAN KHONG.

PHO NANG LNG CUA MAY TIA X LA 1 PHO LIEN TUC, TRONG O CO 1 VAI PHO AC TRNG o PHO LIEN TUC DO TRONG QUA TRNH BREMSSTRAHLUNG, ELECTRON MAT DAN NANG LNG VA CHUYEN THANH TIA X. NANG LNG MAX CUA PHO TNG NG VI IEN THE MAX CUA 2 IEN CC. o PHO AC TRNG DO CAC ELECTRON KHI EN BIA TNG TAC VI CAC ELECTRON CUA VAT LIEU BIA VA AY CAC ELECTRON NAY RA KHOI QUY AO CUA NO. SAU O, CAC ELECTRON NAY T GIAI PHONG NANG LNG DI DANG TIA X E TR VE QUY AO ON

Trang s 33/126

NH BAN AU. CAC TIA X AC TRNG NAY THNG CO MC NANG LNG NHO HN NHIEU VA THNG LA NGUON GAY RA TAN XA.

CHAT LNG TIA X LA KHA NANG XUYEN THAU CUA TIA X, CHNH LA NANG LNG CUA TIA X, PHU THUOC VAO IEN THE GIA ANOD VA CATHOD

SO LNG TIA X LA SO TIA BC XA TREN 1 N V DIEN TCH, CUNG LA SO ELECTRON AP VAO BIA, TC LA DONG IEN GIA ANOD VA CATHOD, C O BANG MA.

TRONG IEU KIEN THONG THNG, DONG IEN NAY TY LE THUAN VI DONG IEN NUNG IEN CC LI NEN TRONG NHIEU THIET B, NGI TA CO THE O DONG IEN NUNG THAY CHO O DONG IEN I QUA BONG EN TIA X VA NUM IEU CHNH DONG IEN BONG EN THC CHAT CHNH LA IEU CHNH DONG IEN NUNG LI.

HIEU SUAT CUA BONG EN TIA X RAT THAP. PHAN LN ONG NANG CUA ELECTRON CHUYEN THANH NHIET, CH 1 PHAN RAT NHO CHUYEN THANH TIA X.

VAT LIEU BIA CO SO KHOI CANG CAO, HIEU SUAT PHAT RA TIA X CANG LN IEN THE GIA ANOD VA CATHOD CANG CAO, HIEU SUAT PHAT RA TIA X CANG LN

2. CAC TNH CHAT CUA BONG EN TIA X :

CHU TRNH LAM VIEC

Trang s 34/126

o DO PHAN LN ONG NANG CUA ELECTRON CHUYEN THANH NHIET NEN BIA PHAI CHU C NHIET O CAO VA PHAI CO CHE O LAM MAT THCH HP. o THONG THNG, AU PHAT TIA X GOM CO BIEN THE CAO AP VA BONG EN TIA X, CHAT CACH IEN TRONG BIEN THE THNG C DUNG E LAM MAT CNG BC CHO BONG EN TIA X. o CHU TRNH LAM VIEC CUA BONG EN TIA X LA TY LE THI GIAN HOAT ONG CHO PHEP CUA BONG EN TIA X TREN TONG THI GIAN. HIEN NAY, HAU HET CAC MAY TIA X THE HE MI EU CO THE AT CHU TRNH LAM VIEC EN 100%

KCH THC TIEU VAT

o KCH THC TIEU VAT LA PHAN DIEN TCH BIA CO CHUM TIA ELECTRON AP VAO

o E GIAM O KHONG SAC NET HNH HOC, KCH THC TIEU VAT PHAI CANG NHO CANG TOT. TUY NHIEN, NEU KCH THC TIEU VAT QUA NHO SE KHONG THE GIAI NHIET KP VA BIA SE B NONG CHAY

o KCH THC TIEU VAT HIEU DUNG LA HNH CHIEU CUA TIEU VAT LEN PHNG VUONG GOC VI HNG CHUM TIA. THNG CAC NHA SAN XUAT CUNG CAP CHO NGI S DUNG KCH THC TIEU VAT HIEU DUNG NAY

Trang s 35/126

KIEU PHAT TIA : o CO 2 KIEU PHAT TIA CHNH LA PHAT 1 HNG VA PHAT TOAN CANH.

o PHAN KHONG PHAT TIA TRONG AU PHAT TIA X THNG C BOC CH E CHONG CAC BC XA TH CAP. 3. S O NGUYEN LY MOT SO KIEU MAY TIA X N GIAN.

Trang s 36/126

CAC MAY TIA X THNG DUNG BIEN THE E TAO CAO THE

S O C BAN MAY TIA X CAN CO 3 BIEN THE CHNH NH SAU ( XEM S O ) 1. BIEN THE T NGAU CAP NGUON 110 CHO LI VA BIEN THE CAO AP 2. BIEN THE CAO AP ( CO IEU CHNH CAO THE TNG NAC ) 3. BIEN THE LI

BIEN THE LOI SAT CO THE C DUNG EN IEN THE 400KEV KHI CAN IEN THE CAO HN, NGI TA DUNG BIEN THE CONG HNG HAY MAY PHAT TNH IEN

E NAN IEN RA 1 CHIEU THNG DUNG 1 TRONG 2 CACH : MACH T NAN HAY EN DIOD

MACH T NAN LA MACH N GIAN NHAT TRONG O BONG EN TIA X


Trang s 37/126

CH HOAT ONG KHI IEN THE ANOD DNG, CON TRONG BAN KY CON LAI, CAC ELECTRON SINH RA SE QUAY NGC TR VE CATHOD

MACH DUNG DIOD CO THE NAN BAN KY HAY TOAN PHAN.

4. BO IEU KHIEN. BO IEU KHIEN MAY TIA X TUY VAO HANG SAN XUAT SE CO CAU TAO KHAC NHAU. TUY NHIEN THONG THNG CO NHNG NUM IEU KHIEN SAU

BO IEU KHIEN VA ONG HO O DONG IEN LI


Trang s 38/126

BO IEU KHIEN VA ONG HO O CAO THE CONG TAC THI GIAN IEU KHIEN THI GIAN PHAT TIA CONG TAC NGUON EN BAO KHI ANG PHAT TIA

NGOAI RA CO THE CO MOT SO BO PHAN PHU GIUP CHO CONG TAC BAO AM AN TOAN PHONG XA NH CONG TAC KHOA, EN HOAC COI BAO ONG, CAC CONG TAC KHOA LAN...

5. CAC THIET B TIA X AC BIET : THNG C DUNG E TAO RA TIA X NANG LNG RAT CAO

MAY GIA TOC BETATRON S DUNG CAM NG IEN T E GIA TOC CHO ELECTRON ELECTRON B T TRNG KEO LECH SE DI CHUYEN THEO QUY AO TRON TRONG BONG EN, C IEN TRNG GIA TOC NHIEU LAN

Trang s 39/126

AT NANG LNG RAT CAO, SAU O AP VAO BIA E TAO RA TIA X.

MAY GIA TOC TUYEN TNH S DUNG SONG TAN SO CAO E GIA TOC CHO ELECTRON. MAY GIA TOC TUYEN TNH CO IEN THE T 5 - 25 MEV, CO KHA NANG XUYEN THAU EN 400MM THEP

Trang s 40/126

ON TAP BAI 6
1. Electron toc o cao khi mat nang lng do tng tac vi hat nhan nguyen t cua vat lieu bia se tao ra pho tia X lien tuc. Van toc electron cang cao, nang lng tia X tao ra cang ln Van toc electron trong bong en tia X ty le thuan vi ien ap gia anod va cathod Tia X ac trng co nang lng cao do cac electron toc o cao va cham vi hat nhan nguyen t tao thanh Kch thc tieu vat co anh hng en o net cua phim chup anh phong xa Kch thc tieu vat phai cang nho cang tot e ngan nga qua nhiet bia Nan ien ban ky va t nan eu co nhc iem la ch tao c tia X trong 1/2 thi gian Nan ien toan phan bien dong ien xoay chieu thanh dong ien lien tuc i theo 1 hng Qua trnh Bremsstrahlung la qua trnh va cham electron t li a c nung nong en va cham vao cac electron quay hanh tinh cua vat lieu bia. Nang lng cua tia X ty le vi dong ien li Qua trnh tao ra tia X rat co hieu suat cao va hau nh moi electron ap vao bia eu tao ra tia X co pho lien tuc Chu trnh lam viec cua may tia X la ty le thi gian may co the hoat ong e tao ra tia X 25 MeV bang 25 000 eV May betatron va may gia toc tuyen tnh la nhng may gia toc cho electron ac biet va co kha nang tao ra tia X co nang lng tren 5 trieu electron volt

2. 3. 4.

5. 6. 7.

8.

9.

10. 11.

12.

13. 14.

Trang s 41/126

BAI 7

THIET B GAMMA

1.

CAC NGUON GAMMA THONG DUNG o HIEN NAY TRONG CONG NGHIEP THNG S DUNG 2 LOAI NGUON GAMMA NHAN TAO

Ir 192 CO CHU KY BAN RA 75 NGAY Co 60 CO CHU KY BAN RA 5.3 NAM

o MOT SO LOAI NGUON KHAC C S DUNG T HN LA


o

RADIUM 226 CO CHU KY BAN RA 1 600 NAM CESIUM 137 CO CHU KY BAN RA 30 NAM THULIUM 170 CO CHU KY BAN RA 130 NGAY SELENIUM CO CHU KY BAN RA 120 NGAY

CAC ONG V PHONG XA LA NGUON TAO RA TIA GAMMA. VI CUNG MC NANG LNG, TIA X VA GAMMA CO AC TNH NH NHAU

2.

U NHC IEM CUA CHUP ANH PHONG XA BANG GAMMA SO VI TIA X, GAMMA CO CAC U IEM SAU GIA THIET B THAP HN DE VAN CHUYEN HN KCH THC NGUON NHO, CO THE A VAO TRONG LO NHO KHONG CAN NGUON IEN NEN DE DUNG CONG TRNG 1 THIET B VA CO THE CHUP 1 HNG, VA CO THE CHUP TOAN CANH THIET B BEN, DE S DUNG KCH THC NGUON NHO, CO THE CHUP KHOANG CACH T NGUON EN PHIM NHO NH DWSI CO MOT SO ONG V CO KHA NANG XUYEN THAU CAO NEN CO THE KIEM TRA CHIEU DAY LN

Trang s 42/126

SO VI TIA X, GAMMA CO CAC NHC IEM SAU KHONG THE TAT NGUON, DO O NGUY HIEM HN CHO NGI S DUNG PHIM GAMMA THNG TNG PHAN KEM HN PHIM TIA X KHA NANG XUYEN THAU CH PHU THUOC VAO LOAI ONG V PHONG XA, KHONG THE THAY OI C CAC NGUON CO CHU KY BAN RA NGAN PHAI CHU THEM CHI PH THAY NGUON

CHE CHAN E BAO AM AN TOAN PHONG XA CHO NGI S DUNG YEU CAU NANG HN

NANG LNG TNG NG CUA ONG V PHONG XA C TNH THEO MC NANG LNG TRUNG BNH CUA CAC BC XA CUA LOAI ONG V O Co 60 CO CAC BC XA 1.17 MeV VA 1.33 MeV, TRUNG BNH LA 1.25 MeV RADIUM CO MC NANG LNG TRUNG BNH LA 1.22 MeV CESIUM CO MC NANG LNG TRUNG BNH LA 0.66 MeV IRIDIUM CO MC NANG LNG TRUNG BNH LA 0.35 MeV THULIUM CO MC NANG LNG TRUNG BNH LA 0.072 MeV

SO SANH TNG NG GIA MAY TIA X VA GAMMA VE MAT NANG LNG : ONG V PHONG XA Co Ra Cs Ir Tm NANG LNG TIA X TNG NG 2 000 - 3 000 KVp 1 000 - 2 000 KVp 600 - 1 500 KVp 150 - 800 KVp 30 - 150 KVp
Trang s 43/126

CHU Y RANG NANG LNG CUA MAY TIA X C BIEU DIEN BANG IEN THE NH, KHONG PHAI IEN THE HIEU DUNG HAY TRUNG BNH, DO O TA CO KHAI NIEM NANG LNG TNG NG CUA NGUON ONG V PHONG XA LA MC NANG LNG CUA MAY TIA X CAN THIET E THC HIEN CONG VIEC TNG T DAI TIA X CO NANG LNG TNG NG PHU THUOC VAO CACH NAN IEN CUA MAY TIA X

MAY TIA X NAN IEN TOAN PHAN CO MC NANG LNG TRUNG BNH CAO HN

3.

CAC AC IEM CAN PHAI XEM XET KHI S DUNG NGUON GAMMA TRONG RT. HOAT O XAC NH SO LNG TIA GAMMA, TC CNG O CUA BC XA NANG LNG TNG NG : MAY TIA X CO MC NANG LNG MEM DEO HN TRONG KHI NGUON GAMMA CH PHAT C 1 CHUM TIA BC XA CO NH. DO O PHAI CHON NGUON PHU HP VI VAT KIEM TRA.

Trang s 44/126

CHU KY BAN RA : GIUP XAC NH LIEU CHUP HANG NGAY. NGOAI RA CAN PHAI XET THEM TNH TIEN DUNG / GIA THANH KIEM TRA

TH DU HOAT O CUA 1 NGUON Co 60 BAN AU LA 100 Ci, SAU .. NAM, HOAT O SE LA 0 nam 100 Ci 0.5 93.3 1 89.0 1.5 82.9 2 77.0 2.5 71.0 3 68.0 3.5 63.3 4 59.6 4.5 55.5 5 52.0 5.3 50.0

SAU 21.2 NAM, HOAT O SE CON 6.25 Ci

CAC YEU TO KHAC KHI CHON NGUON GAMMA NH SAU Co 60 14.5 1.25 2-3 5.3 nam 0.5 " 1-7" NHO Ra 226 9.0 1.22 1-2 1 600 nam 0.5 " 1-5"
RADIUM LN RADON NHO

TEN CH TIEU
SUAT LIEU PHAT, RHF/Ci

Cs 137 4.2 0.66 0.6 - 1.5 30 nam 0.3 " 1-3" TNG OI LN THAP

Ir 192 5.9 0.355 0.3 - 0.8 75 ngay 0.2 " -3" RAT NHO

Tm 170 0.03 0.072 0.1 - 0.3 130 ngay 0.05 " en " NHO

NANG LNG , MeV


TIA X TNG NG, MeV

CHU KY BAN RA
CHIEU DAY GIAM NA Pb

XUYEN THAU THEP KCH THC NGUON

HOAT O RIENG

TRUNG BNH

RAT THAP

RAT CAO

CAO NHAT

GIA THANH

THAP

MUA CAO MN THAP

TRUNG BNH CAN 2 LP BAO VE

TNG OI THAP CO SAN

CAO

IEU KHAC

CO SAN

KH RADON LA NGUON THC

KHONG CO SAN

Trang s 45/126

4. CAU TRUC CAC THIET B GAMMA THONG DUNG

NGUON ONG V PHONG XA CO NGUY C BC XA NGHIEM TRONG VA KHI KHONG S DUNG, NGUON PHAI C VAN CHUYEN CAN THAN VA C LU GI CO KHOA TRONG CAC HOP NGUON AN TOAN.

BO PHAN IEU KHIEN T XA THNG GOM 2 NHOM CHNH SAU o DI CHUYEN NGUON T TAM HOP CHA RA MAT NGOAI o DI CHUYEN NGUON T TAM HOP CHA RA 1 IEM NAM BEN NGOAI HOP CHA

CAC NGUON ONG V PHONG XA THONG THNG LUON CO SAN TREN TH TRNG. VIEC CHON DUNG LOAI NGUON NAO THNG AU TIEN PHAI XEM XET NANG LNG XUYEN THAU ( TIA X TNG NG ), SAU O MI EN CHU KY BAN RA VA HOAT O NGUON.

S O NGUYEN LY THIET B GAMMA PHO BIEN NHAT NH HNH SAU

LOAI DI CHUYEN NGUON T TAM RA BE MAT HOP NGUON

LOAI DI CHUYEN NGUON T TRONG RA HAN BEN NGOAI HOP NGUON

Trang s 46/126

Trang s 47/126

ON TAP BAI 7
1. ong v phong xa thng dung trong cong nghiep luon luon la ong v phong xa t nhien 2. Nhc iem chnh cua chup anh phong xa bang ong v la gia thanh thiet b cao 3. Do ien the nh cua may tia X co the dan en hieu lam, may tia X c anh gia bang ien the trung bnh 4. ien the trung bnh cua may tia X nan ban ky thap hn ien the trung bnh cua may tia X nan toan phan. 5. Nang lng cua may Gamma co the c anh gia bang o ln keV hay MeV cua may tia X thc hien cong viec tng t 6. Nang lng tia X tng ng cua 1 nguon phong xa cao hn nang lng trung bnh cua nguon phong xa o 7. ong v phong xa hoat o 100 Ci co nang lng trung bnh 1.25 MeV. Sau 4 chu ky ban ra, mc nang lng trung bnh van la 1.25 MeV 8. Khi chon nguon phong xa thc hien 1 cong viec nao o, ieu quan trong phai xem xet la nang lng trung bnh cua no phai u xuyen thau vat lieu 9. Viec s dung thch hp nguon phong xa trc khi keo nguon tr ve hop nguon khong co nguy c nao ve an toan v a co ong day dan nguon che chan trong qua trnh quay nguon ra vao. 10. Loai thiet b ac trng cho thiet b chup anh gamma la hop nguon ( camera hay projector) 11. u iem cua viec s dung hop nguon phu hp co khoa nguon la nguon c bao quan tot, lam cham qua trnh phan ra 12. Uy ban an toan quoc gia va nha nc co nhng luat va phap lenh nghiem ngat ve viec s dung ong v phong xa 13. Phim toan canh hay 360o khong the chup bang nguon gamma thong thng 14. Tia gamma t nguon ong v phong xa va tia X t thiet b ien tao ra thc chat giong het nhau 15. So vi Co 60, Ir 192 co chu ky ban ra ngan hn va co nang lng tia X tng ng thap hn 16. Thiet b gamma luon luon ben va de s dung 17. Nguon gamma thng c u tien chon e dung trong chup anh phong xa v co o tng phan va o net tot hn tia X
Trang s 48/126

BAI 8 :

CAC YEU CAU PHIM RT.

1. O TNG PHAN CUA VAT VA O TNG PHAN CUA PHIM X QUANG o O TNG PHAN LA O CHENH LECH O EN GIA CAC VUNG KHAC NHAU TREN PHIM CHUP ANH PHONG XA

O TNG PHAN CUA PHIM CHUP ANH PHONG XA LA TONG HP CUA O TNG PHAN CUA VAT KIEM TRA VA O TNG PHAN CUA PHIM X QUANG - NHNG YEU TO CUA MAU KIEM TRA TAO NEN O TNG PHAN GOI LA O TNG PHAN CUA VAT KIEM TRA - NHNG YEU TO CUA PHIM X QUANG TAO NEN O TNG PHAN GOI LA O TNG PHAN CUA PHIM X QUANG o O TNG PHAN CUA VAT KIEM TRA : LA TY SO CNG O TIA X HAY GAMMA TRUYEN QUA 2 PHAN KHAC NHAU CUA MAU KIEM TRA. MAU CO CHIEU DAY ONG EU SE KHONG CO O TNG PHAN CUA VAT KIEM TRA

O TNG PHAN CUA VAT KIEM TRA AT TOI U KHI S DUNG BC XA CO IEN AP THAP NHAT CO THE XUYEN THAU VAT KIEM TRA.
Trang s 49/126

TRONG TH DU TREN, D LA CHIEU DAY GIAM NA CUA VAT LIEU KIEM TRA. DO O, TY LE NANG LNG EN PHIM HNH A LA 4 LAN VA HNH B LA 2 LAN. KET QUA SAU KHI CHUP PHIM, HNH A SE TAO C O TNG PHAN CUA VAT KIEM TRA CAO HN HNH B NH VAY, NANG LNG CANG TANG, O TNG PHAN CUA VAT KIEM TRA CANG GIAM o XEM TH DU HNH DI.

TRNG HP A, O TNG PHAN RAT CAO NHNG KHONG KIEM TRA C PHAN DAY

TRNG HP B, KHONG CO O TNG PHAN CUA VAT KIEM TRA DO CA 3 PHAN EU CO O EN NH NHAU

Trang s 50/126

NHIEM VU NGI CHUP PHIM PHAI CHON IEN AP PHU HP E BC XA SAU KHI XUYEN THAU VAT KIEM TRA VAN TAO C U O TNG PHAN CAN THIET E KIEM TRA TOAN BO MAU.

o O TNG PHAN CUA PHIM X QUANG LA KHA NANG NGUYEN THUY CUA PHIM E TAO RA CHENH LECH O EN T 1 LNG CHENH LECH LIEU CHIEU BAN AU

TRONG TH DU TREN, PHIM A CO O TNG PHAN CUA PHIM X QUANG TOT HN PHIM B

GIA TR O TNG PHAN CUA 1 LOAI PHIM X QUANG NAO O THNG C BIEU DIEN BANG MOI QUAN HE LIEU CHIEU VA O EN, THNG C BIEU DIEN BANG O TH , GOI LA NG CONG AC TNH CUA PHIM X QUANG.

TOM LAI, O TNG PHAN LA TONG HP CUA O TNG PHAN CUA VAT KIEM TRA VA O TNG PHAN CUA PHIM X QUANG, PHU THUOC VAO NHIEU YEU TO NH NANG LNG BC XA, LOAI PHIM, LIEU CHIEU, CHE O TRANG RA PHIM, MAU KIEM TRA, TAN XA VA LOAI MAN TANG QUANG ANG S DUNG .

Trang s 51/126

2. NG CONG AC TNH H & D o NG CONG AC TNH CUA PHIM X QUANG BIEU DIEN MOI QUAN HE GIA LIEU CHIEU VA O EN, CON C GOI LA NG CONG H & D MANG TEN HAI NHA PHAT MINH HURTER & DRIFFIELD

o T NG CONG TREN, TA CO MOT SO NHAN XET SAU - KHI LIEU CHIEU VA O EN TANG, O TNG PHAN CUNG TANG - DO TRUC HOANH BIEU DIEN BANG LOGARITH NEN TREN TRUC HOANH EB - EA = ED - EC TC TA CO TY LE LIEU CHIEU EN PHIM EB/EA = ED/EC. - TA LUON LUON CO CHENH LECH O EN GIA D4 VA D3 LN HN CHENH LECH O EN GIA D2 VA D1 RAT NHIEU TNG T NH TRNG HP DI AY, TA SE CO PHIM 2 CO TNG PHAN CAO HN PHIM 1

Trang s 52/126

3. DAI CHIEU DAY CUA PHIM ( LATITUDE )


o

TA A BIET IEN AP THAP SE GIUP TANG O TNG PHAN NHNG ONG THI CUNG LAM TANG TAN XA, TC LAM TANG O M CUA PHIM / FOG & FUZZY IMAGE. TA A BIET IEN AP CAO SE LAM GIAM O TNG PHAN NHNG ONG THI CUNG LAM GIAM TAN XA, TC LAM GIAM O M CUA PHIM / FOG & FUZZY DAI CHIEU DAY CUA PHIM LA DAI CHIEU DAY CUA VAT LIEU KIEM TRA MA PHIM CO THE LU GI C PHU HP, TC DAI CHIEU DAY TAO C O EN HP LY TREN PHIM.

o DAI CHIEU DAY CUA PHIM CANG LN, O TNG PHAN CANG KEM VA NGC LAI.

Trang s 53/126

ON TAP BAI 8
1. S dung ien the cao co the tao ra o tng phan rat cao tren phim 2. o tng phan cua phim va o tng phan cua vat kiem tra eu la chenh lech o en do s thay oi chieu day mau kiem tra tao ra . 3. o tng phan cua vat kiem tra la ty so cng o truyen qua 2 mat cat khac nhau cua cung 1 mau kiem tra 4. o tng phan cua vat kiem tra tot nhat co the at c khi s dung ien the thap nhat va u e xuyen thau mau kiem tra. 5. Ty so cng o en phim la 4 se tao ra o tng phan tot hn 2 6. o tng phan cua vat kiem tra cang ln, chenh lech o en gia 2 vung ke canh cua cung 1 mau kiem tra cang ln,. 7. Bat ke hnh dang, kch thc mau kiem tra, s dung ien the thap nhat co the xuyen thau mat cat mong nhat se co ket qua tot nhat 8. Toc o cua loai phim chup tia X neu co cung ch anh hng rat t en o tng phan cua anh phong xa 9. ng cong H & D va ng cong ac tnh cua phim cung la o th bieu dien moi tng quan gia lieu chieu va o en 10. Khi can kiem tra mau bac bang 1 phim duy nhat, cach tot nhat la s dung ien the thap nhat co the xuyen thau cho mong nhat 11. Trong ng cong di ay, phim 2 co o tng phan tot hn do khoang cach gia D3 va D4 lon

12. Theo ng cong tren, phim 1 nhan bc xa nhieu hn, co o en cao hn 13. Theo ng cong tren, phim 1 co ty so cng o en phim cao hn phim 2

Trang s 54/126

BAI 9 :

PHIM X QUANG CONG NGHIEP VA KY THUAT PHONG TOI


1. CAU TRUC PHONG TOI CO NHIEU KIEU, LOAI THIET KE PHONG TOI NHNG C BAN BAO GI CUNG GOM 2 PHAN : KHO VA T PHONG TOI THNG GOM CAC THIET B NH S O SAU

2. EN PHONG TOI VA KY THUAT KIEM TRA EN.

EN PHONG TOI LOC ANH SANG E HAN CHE ANH HNG EN PHIM X QUANG. PHIM B LOT SANG HAY BAO QUAN KHONG TOT SE B M / FOGGING

CAN PHAI AC BIET CHU Y KHI SAC PHIM HAY LAY PHIM RA KHOI BAO PHIM (BEN KHO) E KHONG LAM GIAM CHAT LNG PHIM

CO THE KIEM TRA EN PHONG TOI BANG CACH AT PHIM DI VAT CHAN SANG TRONG PHONG TOI TAI V TR NGHI NG VA CHIEU MOI PHAN PHIM TRONG 1 KHOANG THI GIAN XAC NH NAO O. SAU KHI TRANG RA SE PHAT HIEN C NHNG V TR LOT SANG VA THI GIAN AN TOAN CUA PHIM DI ANH SANG EN PHONG TOI

Trang s 55/126

THONG THNG, O EN DI 0.3 C COI LA KHONG ANH HNG EN CHAT LNG PHIM

3. CAU TRUC PHIM CONG NGHIEP. PHIM X QUANG CONG NGHIEP THNG GOM 5 LP NH HNH SAU

NEN C BAN CUA PHIM LAM BANG POLYESTER HAY ACETATE TRONG SUOT LP NHU TNG MEM C PHU CA 2 BEN NEN C BAN, BEN TRONG CO NHNG HAT BROMIDE BAC RAT NHO PHAN BO EU LP NGOAI CUNG LA GELATIN E BAO VE LP NHU TNG

CAC HAT BROMIDE BAC KHI B CHIEU XA HAY CHIEU SANG, SAU KHI TRANG RA SE BIEN THANH BAC KIM LOAI MAU EN. CHNH CAC HAT BAC KIM LOAI NAY LAM EN PHIM

SAU KHI B CHIEU XA HAY CHIEU SANG VA TRC KHI TRANG RA KHONG CO BAT KY S THAY OI NAO CO THE NHAN BIET C TREN PHIM; DO O CH TAO C ANH TIEM AN TREN PHIM / LATENT IMAGE ANH TIEM AN TREN PHIM CH CO THE QUAN SAT C SAU KHI TRANG RA.

ANH TREN PHIM CHUP ANH PHONG XA THC CHAT LA TAP HP CAC HAT BAC KIM LOAI. CAC VUNG SANG VA SAM TREN PHIM CH KHAC
Trang s 56/126

NHAU SO LNG HAT BAC KIM LOAI NAY V KHONG THE CO HAT BAC NAO B CHIEU CUC BO C. SO LNG CAC HAT BAC KIM LOAI CANG NHIEU, PHIM CANG EN

CAC LOAI PHIM X QUANG KHAC NHAU C BAN KCH THC CAC HAT BAC RAT NHO NAY. DO O TA CO KHAI NIEM O HAT CUA PHIM X QUANG LA KCH THC CUA HAT HAY AM HAT BAC TAO RA TREN PHIM. O HAT CUA PHIM CANG LN, HNH ANH CANG KEM RO NET NHNG THI GIAN CHUP NGAN HN

TRONG TH DU TREN, PHIM NHANH NHAT LA PHIM ........... VA PHIM TAO RA ANH RO NHAT LA PHIM ........

SAU KHI TRANG RA, PHAN BROMIDE BAC D ( KHONG B CHIEU ) SE B LAY RA KHOI NHU TNG PHIM TRONG QUA TRNH NH

4. THIET B VA QUY TRNH TRANG RA PHIM

THIET B TRANG RA PHIM THNG GOM 3 LOAI THUOC : THUOC HIEN / DEVELOPER , THUOC HAM / STOP BATH VA THUOC NH / FIXER

THUOC HIEN CUA MOI HANG CO CONG THC KHAC NHAU NHNG C BAN GOM CAC CHAT SAU
-

CHAT TANG TOC LAM DUNG DCH THUOC HIEN LA KIEM CO TAC DUNG LAY I LP BAO VE VA LAM LP NHU TNG PHONG LEN; NH VAY HOA CHAT MI TIEP XUC VA TAC DUNG VI BROMIDE

Trang s 57/126

BAC C.
-

CHAT KM HAM THNG LA METOL HAY HYDROQUINONE GIUP LAM LNG MUOI BAC B CHIEU XA BIEN THANH BAC KIM LOAI. CHNH CHAT KM HAM SE GIUP PHAN BIET CAC HAT MUOI BAC B CHIEU HAY CHA B CHIEU XA

NEU THI GIAN PHIM NGAM TRONG THUOC HIEN QUA LAU, CHAT KM HAM SE TAC DUNG VI CA NHNG HAT MUOI BAC KHONG B CHIEU XA LAM PHIM B M THI GIAN VA NHIET O THUOC HIEN LA CAC THONG SO ANH HNG LN EN CHAT LNG PHIM. PHIM AT CHAT LNG TOI U KHI HIEN 20OC TRONG 5 - 8 PHUT. NHIET O CANG CAO, THI GIAN HIEN CANG NGAN

THUOC HIEN TRONG QUA TRNH S DUNG SE YEU DAN I. O EN CUA PHIM ( DO SO LNG HAT BAC KIM LOAI TAO NEN ) SE DO TNH CHAT THUOC HIEN QUYET NH. THUOC B YEU SE KHONG AT NOI O EN CAN THIET CHO PHIM PHAI B LOAI BO

E TIET KIEM CO THE DUNG KY THUAT CHAM THEM E BU VAO LNG HOA CHAT B HAO HUT ONG THI DUY TR TNH NANG THUOC HIEN. TRONG MOI TRNG HP, LNG THUOC CHAM THEM KHONG NEN VT QUA 2 - 3 LAN THE TCH THUOC BAN
Trang s 58/126

AU.

KHI S DUNG KY THUAT CHAM THEM CAN PHAI KIEM TRA BANG DAI PHIM KIEM TRA / CONTROL STRIP THEO CAC BC SAU 1. CHUP PHIM 1 MAU BAC E TAO RA 1 DAI O EN NAO O CUA PHIM 2. SAU KHI CHIEU, CAT PHIM RA THANH NHIEU DAI NHO VA BAO QUAN TRONG HOP KN 3. LAY 1 DAI EM TRANG RA TRONG THUOC MI VA GI LAI LAM CHUAN SO SANH 4. SAU MOI LAN CHAM THEM HOAC NH KY, LAY 1 DAI PHIM RA TRANG RA VA SO SANH VI PHIM CHUAN E ANH GIA CHAT LNG THUOC HIEN.

THUOC HAM : - SAU KHI HIEN, CO 1 LNG NHO CHAT KIEM TRONG THUOC HIEN VAN DNH TREN PHIM. THUOC HAM SE TRUNG HOA KIEM ONG THI BAO VE THUOC NH - THUOC HAM THNG DUNG LA ACID ACETIC 5 - 10 %. CHU Y PHAI THEM ACID VAO NC, TRNG HP NGC LAI DE GAY NO

THUOC NH : CO TAC DUNG CO NH HNH ANH TREN PHIM. SAU KHI HIEN, MUOI BAC B CHIEU XA CHUYEN THANH BAC KIM LOAI NHNG LNG MUOI BAC CHA B CHIEU XA VAN CON TRONG NHU TNG NEN PHIM CO MAU VANG SA. QUA TRNH NH GOM 2 GIAI OAN - THI GIAN LAM TRONG PHIM / CLEARING TIME LA THI GIAN CAN THIET E LAY I LNG MUOI BAC CHA B CHIEU XA. SAU QUA TRNH NAY, KHI QUAN SAT TRONG PHONG TOI, PHIM CHUYEN THANH
Trang s 59/126

MAU TRONG NEN C GOI LA THI GIAN LAM TRONG PHIM - THI GIAN LAM CNG PHIM / HARDENING LAM CNG LP GELATIN NHU TNG GIUP PHIM CHONG TRAY, XC. THI GIAN NH TOI THIEU BANG 2 LAN THI GIAN LAM TRONG PHIM. SAU CAC QUA TRNH TREN, PHIM C RA SACH, SAY KHO THI GIAN RA THONG THNG LA 20 PHUT TRONG NC ANG CHAY E CHONG TAO THANH VET ONG GIOT NC TREN PHIM CO THE NHUNG VAO CHAT LAM GIAM SC CANG BE MAT CUA NC NH CON HAY XA PHONG TRC KHI SAY.

5. CAC KHUYET TAT PHONG TOI THONG THNG.

Trang s 60/126

PHIM PHAI C CAM CAN THAN VA SACH SE. BUI VA CAC LOI TRONG QUA TRNH TRANG RA SE HIEN LEN PHIM TAO THANH NHNG KHUYET TAT PHONG TOI / ARTIFACT

CAC KHUYET TAT PHONG TOI PHO BIEN DO - CAT, BUI BAN TREN BAN SAC PHIM - DAU HOA CHAT BAN VAO PHIM - DAU PHIM B UON ( TAO THANH DAU DANG MONG TAY NEN C GOI LA DAU MONG TAY ), THNG DO PHIM B GAP HAY B VAT NANG E LEN - DAU TNH IEN / STATIC MARK DO PHIM RUT RA KHOI HOP QUA NHANH LAM PHIM B NHIEM IEN

Trang s 61/126

ON TAP BAI 9

1. Thuoc hien bien tinh the bac thanh bac kim loai giup phim chuyen thanh mau sam 2. Thi gian lam trong phim/ clearing time la thi gian phim trong thuoc ham/ stop bath 3. Dau ong nc thng do phim e qua lau trong bon ra 4. Phim nhan lieu chieu cang ln, thuoc hien b hong cang nhanh 5. Khi dung en phong toi trong phong trang ra phim, phim se khong co nguy c b m/ fog 6. S khac nhau c ban gia cac loai phim X quang la kch thc cac hat Bromide bac 7. Do thi gian chieu ngan, phim X quang hat ln se co anh sac net hn 8. Khuyet tat phong toi / Artifacts thng do en phong toi khong phu hp gay ra 9. ien the qua cao tren ong tia bong en tia X se tao nen dau tnh ien/ static mark tren phim 10. Khi bon thuoc hien khong c ay ky, thuoc hien se b oxy hoa va yeu dan i. 11. Dai phim sau khi chieu mau bac se c trang ra sau moi lan cham them thuoc con c dung e kiem tra o m do en phong toi gay ra. 12. Hau het phim X quang eu dung nen cellulose hay acetate trong suot co phu nhu tng ca 2 mat 13. Phim hat tho co u iem lam giam thi gian hien, thi gian ham va thi gian nh khi trang ra 14. Thuoc hien la dung dich kiem can acid acetic trong thuoc ham/ stop bath trung hoa 15. Cham them thuoc hien la can thiet khi o en cua dai phim kiem tra bat au sam hn 16. Thuoc nh dung e lay i cac hat bromide bac d va lam cng nhu tng phim 17. Dau ong nc, dau mong tay va dau tnh ien eu la khuyet tat phong toi

Trang s 62/126

BAI 10:

NHNG VAN E CHUNG VE AN TOAN PHONG XA

1. S NGUY HIEM CUA PHONG XA

CAC BC XA ION HOA CO KHA NANG PHA HUY TE BAO SONG CUA CON NGI. NEN NH RANG KHONG PHAI CH CO MAY TIA X VA CAC ONG V PHONG XA MA CA CAC TIA BC XA VU TRU EN TRAI AT CUNG LA CAC NGUON BC XA.

TE BAO LA N V NHO NHAT CUA S SONG. TRONG CUOC SONG, LUON LUON CO NHNG TE BAO CHET I VA CO NHNG TE BAO MI SINH RA THAY THE. TE BAO GOM NHAN VA MANG TE BAO, CAU TAO GOM NHIEU KHOANG CHAT, CHAT LONG, PROTEIN, NG, NC .V.V. KHI CO BC XA, CAC PHAN T NAY B ION HOA VA TE BAO B PHA HUY HAY XEM XET PHAN T NC DI AY

PHOTON AY ELECTRON RA KHOI QUY AO TAO RA 1 CAP ION

KHI SO ELECTRON B AY RA KHOI QUY AO U LN MO C THE CON NGI SE B PHA HUY THEO 1 TRONG 3 CACH SAU 1. PHA HUY CAU TRUC TE BAO NGHIEM TRONG LAM CHET TE BAO 2. LAM TE BAO MAT KHA NANG TAI LAP, TC SAU KHI TE BAO CHET KHONG CO TE BAO MI THAY THE

Trang s 63/126

3. LAM THAY OI CAC TE BAO MI SINH RA E THAY THE TE BAO CHET NEN NH RANG TAT CA CAC BC XA S CAP HAY TH CAP ( TAN XA ) EU NGUY HIEM

SAU KHI KHONG CON B CHIEU XA, TAT CA CAC MAU KIEM TRA EU TR VE TRANG THAI BAN AU, NGHA LA KHONG B TR THANH CHAT PHONG XA CH NHNG HAT NHAN CAC NGUYEN T B NEUTRON BAN PHA MI TR THANH CHAT PHONG XA NHNG CA NHAN B NHIEM PHONG XA KHONG THE GAY LAY NHIEM CHO NGI KHAC C

2. CAC KIEU NHIEM BC XA : CHIEU XA TRONG, CHIEU XA NGOAI VA NHIEM BAN PHONG XA

CHIEU XA NGOAI DO CAC NGUON BC XA BEN NGOAI C THE NH TIA X T CAC MAY TIA X, TIA ALPHA, BETA, GAMMA T CAC ONG V PHONG XA .V.V. TRONG O BC XA ALPHA LA T NGUY HIEM NHAT DO CO THE CHAN CH BANG 1 T GIAY MONG CHIEU XA TRONG DO CAC NGUON BC XA I VAO TRONG C THE THEO NG TH, NUOT HAY TRUYEN QUA DA. DO O, YEU TO CHNH QUYET NH S HUY HOAI CUA BC XA TRONG C THE LA
Trang s 64/126

CHU KY BAN RA CUA ONG V PHONG XA TRONG CHUP ANH PHONG XA, HAU NH KHONG XAY RA CHIEU XA TRONG

NHIEM BAN PHONG XA CUNG HAU NH KHONG GAP TRONG CHUP ANH PHONG XA. KHI NGUON PHONG XA B BE NAT VA THOI VAO KHONG KH, KHONG KH B NHIEM BAN VA NHIEM BAN CO THE B LAN RONG. KHI XAY RA CHUYEN NAY, CAN PHAI CACH LY MOI NGI KHOANG CACH AN TOAN CHO EN KHI CAC N V DON DEP NHIEM BAN DON XONG HIEN TRNG.

3. CHU KY BAN RA HIEU DUNG

HIEN ANG CO 3 LOAI CHU KY BAN RA LA - CHU KY BAN RA PHONG XA LA THI GIAN PHAN RA HET CAC NGUYEN T CHAT PHONG XA - CHU KY BAN RA SINH HOC LA THI GIAN C THE THAI HET LNG CHAT PHONG XA TRONG C THE RA NGOAI - CHU KY BAN RA HIEU DUNG LA TO HP 2 YEU TO TREN, LA THI GIAN C THE THAI HET LNG CHAT PHONG XA BANG TONG HP CA 2 LOAI PHAN RA TREN

BAN AN TOAN PHONG XA CUA BO KHOA HOC - CONG NGHE MOI TRNG HIEN NAY THAY MAT NHA NC QUAN LY VIEC S DUNG PHONG XA, THONG QUA CAC S LAO ONG - THNG BINH - XA HOI CAC TNH, THANH PHO

TAT CA CAC CA NHAN LAM VIEC VI PHONG XA PHAI C AO TAO TAT CA CAC N V S DUNG PHONG XA PHAI U CAC THIET B AN TOAN VA CO GIAY PHEP S DUNG THIET B PHONG XA.

Trang s 65/126

4.

N V O PHONG XA N V C BAN O PHONG XA CHO BC XA TIA X VA GAMMA LA RNGHEN, KY HIEU R. RNGHEN LA N V O PHONG XA DA TREN KHA NANG ION HOA CUA BC XA RNGHEN LA LNG BC XA CO KHA NANG TAO RA 1 N V IEN TCH TNH IEN TC 2,083 TY CAP ION TRONG 1 CM3 KHONG KH. TRONG AN TOAN BC XA THNG DUNG MILIRNGHEN 1R = 1 000mR. E AC TRNG CHO HIEU NG SINH HOC CUA BC XA CON CO CAC N V LIEU HAP THU RADIATION ABSORBED DOSE, N V O LA RAD VA LIEU HAP THU TNG NG ROENTGEN EQUIVALENT MAN, N V O LA REM LIEU HAP THU LA NANG LNG BC XA TAO RA 0.01 J/kg MO C THE VA OI VI TIA X TA CO 1R = 1 RAD OI VI CAC LOAI BC XA KHAC SE CO HIEU NG SINH HOC KHAC NHAU, C AC TRNG BANG HE SO HIEU NG SINH HOC CUA BC XA RADIATION BIOLOGICAL EFFECT RBE

LOAI BC XA X VA GAMMA BETA ALPHA NEUTRON NHANH

RBE 1 1 20 10

LIEU HAP THU TNG NG C DUNG E AC TRNG CHO HIEU NG SINH HOC CUA BC XA, N V O LA REM ( ROENTGEN

Trang s 66/126

EQUIVALENT MAN ) TA CO CONG THC REM = RAD x RBE

TH DU :

LOAI BC XA LIEU HAP THU, RAD

RBE

LIEU TNG NG, REM

GAMMA BETA ALPHA

0.3 R ( HAY RAD ) 0.1 RAD 0.02 RAD TONG CONG

1 1 20

0.3 0.1 0.4 0.8

LIEU HAP THU TNG NG CUA MOI CA NHAN PHAI C THEO DOI VA BAO CAO NH KY. HO S THEO DOI LIEU HAP THU TNG NG PHAI C LU TR LAU DAI

SUAT LIEU SINH HOC C O BANG REM / H TRONG CHUP ANH BC XA, 1R/H = 1 REM/H

Trang s 67/126

ON TAP BAI 10
1. Qua trnh ion hoa pha huy te bao song 2. Tia X nguy hiem hn tia gamma do co kha nang xuyen thau cao hn 3. 1 ca nhan b nhiem bc xa gamma can phai gi cach ly e nhiem ban khong b lan rong 4. Sau khi a lay nguon gamma ra, co the cham ngay vao mau kiem tra ma khong s b nhiem ban phong xa 5. 2 loai bc xa thng co nguy c chieu xa ngoai cho nhan vien chup anh phong xa cong nghiep la tia Alpha va Beta 6. Bc xa ion hoa co the tao ra ien tch 7. mR la n v o phong xa co gia tr ln hn R T cau 8 - 16, chon cau tra li phu hp D - mR A - RAD E - Rem B - RBE C-R F - SUAT LIEU HAP THU

8. ...la he so hieu ng cua moi loai bc xa tren c the con ngi 9. .................la n v o anh hng cua bc xa tren c the con ngi 10. .................la n v o lieu hap thu 11. ....................la n v o lieu chieu 12. ....................la n v o lieu c ban cua tia X va gamma 13. .....................la 0.001 rnghen 14. .....................la toc o nhan lieu bc xa 15. .....................la n v o tieu chuan trong bao cao lu tr lieu sinh hoc 16. .....................la lng bc xa ion hoa tao ra 2 083 trieu cap ion trong 1 cm3 khong kh 17. Neu ban ang ng vung gan may tia X trong 6 gi va may o suat lieu ch 150 mR/h, ban a nhan 1 lieu bao nhieu Rem. 18. Lieu chieu 8mR/h trong 1 gi se tao ra ........R 19. Neu ban ang ng vung gan may tia X trong 3 gi va may o suat lieu ch 200 mR/h, ban a nhan 1 lieu bao nhieu Rem. 20. Neu ban a nhan 0.02 RAD/h bc xa Alpha trong 4 gi, ban a nhan 1 lieu bao nhieu Rem. 21. Neu ban a nhan 0.008 R/h bc xa tia X hay gamma 1/2 gi moi ngay trong 10 ngay , ban a nhan 1 lieu bao nhieu Rem.

Trang s 68/126

BAI 11:

NHNG VAN E CHUNG VE AN TOAN PHONG XA (TIEP)


1. LIEU CHO PHEP

VIEC NHAN MOI LIEU BC XA KHONG CAN THIET EU C XEM LA NHAN QUA LIEU. CAC CONG VIEC GAY QUA LIEU CHO KY THUAT VIEN C XEM LA CONG VIEC KHONG AN TOAN NGUYEN LY ALARA : AS LOW AS REASONABLY ACHIEVEMENT - LIEU HAP THU HP LY CANG THAP CANG TOT

LIEU CHIEU NGHE NGHIEP THEO TIEU CHUAN MY KHONG C VT QUA BANG SAU C QUAN TOAN THAN : AU, THAN, MAT, MO, C QUAN SINH DUC TAY VA CANH TAY, CHAN VA MAT CA DA TOAN THAN LIEU CHO PHEP MOI QUY, REM 1.25 18.75 7.5

CAC LIEU BC XA TREN C XEM LA T NGUY HIEM KHI NHAN TRONG 1 THI GIAN DAI. O LA DO C THE CO KHA NANG KHAC PHUC MOT VAI ANH HNG CUA BC XA TRONG 1 THI GIAN NAO O. KHI C THE NHAN 1 LUC 1 LIEU HAP THU LN SE B COI LA TAI NAN PHONG XA THONG THNG, LIEU HAP THU TRONG 1 TUAN KHONG NEN VT QUA 0.1 REM

LIEU HAP THU CHO PHEP THAY OI THEO TNG C QUAN TRONG C THE CON NGI VA THAY OI THEO TUOI TAC. TE BAO ANG PHAN CHIA DE B TON THNG HN, DO O TRE EM

Trang s 69/126

DI 18 TUOI DE B ANH HNG HN NGI TRNG THANH.

HIEN NAY, LUAT CUA HAU HET CAC NC EU CAM TRE EM DI 18 TUOI VA PHU N CO THAI LAM VIEC VI PHONG XA. S E KHANG CUA C THE MOI CA NHAN VI PHONG XA CUNG KHAC NHAU, LIEU HAP THU NAY CO THE GAY T VONG CHO NGI NAY CO THE KHONG NGHIEM TRONG VI NGI KHAC.

TOM LAI, 6 YEU TO ANH HNG EN LIEU CHIEU CUA MOI CA NHAN LA 1. SO C THE B CHIEU 2. PHAN NAO CUA C THE B CHIEU 3. KHOANG THI GIAN B CHIEU 4. TUOI CUA CA NHAN B CHIEU 5. S KHAC BIET VE SINH HOC CUA MOI CA NHAN 6. CNG O CHIEU XA

2. BIEU MAU BAO CAO THEO TIEU CHUAN MY

CAC CONG TY CO S DUNG THIET B PHONG XA PHAI CO HO S THEO DOI AN TOAN BC XA VA PHAI C CAP NHAT THNG XUYEN.

MAU HO S THEO TIEU CHUAN MY NH SAU

Trang s 70/126

LIEU CHIEU NGOAI NGHE NGHIEP


1. HO VA TEN 2. SO BHXH

3. NGAY SINH

4. TUOI

LIEU CHIEU NGHE NGHIEP

5. LIEU CHIEU ( Toan than, da toan than, tay va cang tay, chan va mat ca ) 8. Thi gian t .............en 9. Gamma

6. Lieu cho phep

7. Phng phap o lieu : Lieu ke ca nhan, but o lieu, tnh toan

Lieu a nhan, Rem 10. Beta 11. Neutron 12.Tong cong

13. Tong lieu a nhan trong quy, Rem

LIEU TCH LUY

14. Tong lieu a nhan t trc , Rem

15. Tong lieu a nhan trong bao cao nay, Rem

16. Tong lieu tch luy, Rem

17. Lieu tch luy 18. Lieu cho cho phep, Rem 5( N - 18 ) = phep con lai, Rem

19. Ngi bao cao

MUC 5 THNG DUNG LA LIEU TOAN THAN

Trang s 71/126

MUC 6 LA MUC 18 CUA BAO CAO TRC. MAU NAY PHAI C BAO CAO T NHAT MOI QUY 1 LAN

MUC 14 LAY T BAO CAO TRC

MUC 15 LA TONG CAC PHAN TRONG MUC 13

MUC 16 LA TONG LIEU A NHAN CUA MOI CA NHAN

MUC 17 LA TONG SO LIEU C PHEP NHAN, C TNH THEO SO TUOI N CUA MOI CA NHAN THEO CONG THC 5 x ( N - 18 ) Rem

MUC 18 LA PHAN CON LAI CUA LIEU CHO PHEP, BANG MUC 18 - MUC 17

TRNG HP NGOAI LE LA CA NHAN CO THE NHAN 3 Rem / QUY TC 12 Rem/ NAM NEU TONG LIEU TCH LUY CUA CA NHAN CHA VT QUA 5 x ( N - 18 ) Rem.

TAT CA CAC MC CHO PHEP TREN THAY OI THEO TNG THI KY VA THEO TNG QUOC GIA. CAC SO LIEU TREN EU CH E THAM KHAO

TH DU : CA NHAN BAT AU LAM PHONG XA NAM 40 TUOI. NH VAY ANH TA CO LIEU TCH LUY D TR LA ......................Rem

Trang s 72/126

BAI TAP :
1. Trong nam qua, ban nhan lieu chieu nh sau 11/1/80 - 10/4/80 11/4/80 - 10/7/80 11/7/80 - 10/10/80 11/10/80 - 10/1/81 0.470 Rem 1.150 Rem 0.060 Rem 1.120 Rem

Ban sinh ngay 25/4/58, bat au lam phong xa vi nguon gamma t 11/1/80 Hay ien vao phieu theo doi phong xa cua ban

LIEU CHIEU NGOAI NGHE NGHIEP


1. Ho va ten 3. Ngay sinh LIEU CHIEU NGHE NGHIEP 5. Lieu chieu 6. Lieu cho phep 7. Phng phap o lieu : 2. So BHXH 4. Tuoi

8. Thi gian t .............en 9. Gamma

Lieu a nhan, rem 10. Beta 11. Neutron

12.Tong cong

13. Tong lieu a nhan trong quy, Rem

LIEU TCH LUY 14. Tong lieu a nhan t trc , Rem 15. Tong lieu a nhan trong bao cao nay, Rem 16. Tong lieu tch luy, rem 17. Lieu tch luy 18. Lieu cho cho phep, Rem phep con lai, Rem

19. Ngi bao cao

Trang s 73/126

ON TAP BAI 11
1. Cong thc tnh lieu tch luy cho phep la 5 x ( N - 18 ) 2. Khai niem lieu d tr quan trong do lieu bc xa thap van co the gay nguy hiem cho c the v c the khong the phuc hoi nhng mo b phong xa gay hai 3. Mot so bo phan cua c the nh tay, chan co the nhan lieu phong xa cao hn 4. Mot lieu bc xa xac nh se t anh hng en c the hn neu ch chieu dan dan trong 1 thi gian dai 5. Thanh nien c xem la de b ton thng do phong xa hn ngi ln tuoi 6. Luat cua My cho phep nhan 12 Rem 1 nam neu lieu tch luy d tr cho phep 7. Hien a co the dung thuoc nga bc xa trc khi b chieu xa 8. Luat khong cho phep ngi di 21 tuoi lam viec trong vung co phong xa 9. Bao cao theo doi an toan bc xa phai c gi ve cho uy ban an toan bc xa cua nha nc 10. Bc xa gamma 2 Roentgen tng ng 0.002 Rem 11. Bc xa gamma 16 miliRoentgen tng ng 0.016 Rem 12. Mot ca nhan lam viec vi bc xa nam 21 tuoi. Lieu tch luy d tr la .. 13. Mot ca nhan 41 tuoi nhan suat lieu tia X 4mR/h, lam viec 40 gi moi tuan trong 1 quy. Hien nay, lieu tch luy cua anh ta la 109 Rem. - Anh ta co trong gii han cho phep khong - Tong lieu hap thu cua anh ta en cuoi quy nay la bao nhieu - Lieu cho phep con lai cua anh ta la bao nhieu

Trang s 74/126

BAI 12:

NHNG VAN E CHUNG VE AN TOAN PHONG XA ( TT )


1.

ANH HNG CUA BC XA TREN C THE CON NGI

CO MOT SO TE BAO DE B ANH HNG CUA BC XA HN NHNG TE BAO KHAC. O LA 1. TE BAO BACH HUYET 2. TE BAO HONG HUYET CAU MI SINH RA 3. TE BAO HE THONG TIEU HOA 4. TE BAO MI SINH E THAY THE TE BAO CU 5. TE BAO DA 6. TE BAO ONG & TNH MACH 7. TE BAO MO, XNG, BAP THT VA HE THAN KINH DO TE BAO MAU LA C QUAN DE TON THNG NHAT NEN DAU HIEU NHIEM XA CUA NHIEM XA LA THAY OI TE BAO MAU D0 O, LUAT QUY NH PHAI KHAM SC KHOE HANG NAM, TRONG O CO XET NGHIEM MAU CHO NHAN VIEN LAM VIEC VI BC XA

ANH HNG CUA BC XA LEN C THE CON NGI BANG 2 HIEU NG 1. HIEU NG NHANH SO MA ANH HNG TREN C THE CON NGI 2. HIEU NG CHAM / HIEU NG GEN ANH HNG EN AC TNH DI TRUYEN CHO CAC THE HE SAU NGI TA THNG CHU Y EN HIEU NG SO MA HN LA HIEU NG DI TRUYEN

Trang s 75/126

MOT VAI SO LIEU VE HIEU NG SO MA NH BANG SAU

LIEU TOAN THAN TRONG 24 GI 0 - 25 REM 25 - 50 REM 100 REM 200 - 250 REM 500 REM

ANH HNG KHONG PHAT HIEN C MAU THAY OI NHE MET MOI, BUON NON BAT AU CO THE GAY T VONG LIEU GAY CHET NGI TRUNG BNH

THI KY SAU KHI B CHIEU EN TRC KHI PHAT BNH GOI LA THI KY U BNH. LIEU CHIEU 200 REM CO THE CO EN 1 TUAN SAU MI BAT AU XUAT HIEN CAC TRIEU CHNG NH RUNG TOC, TIEU CHAY, AN KHONG NGON

TRONG CHUP ANH BC XA CONG NGHIEP, KHONG CO LY DO NAO BAT NHAN VIEN PHAI NHAN QUA LIEU.

2.

CAC THIET B BAO VE : DO KHONG THE PHAT HIEN BC XA BANG CAC GIAC QUAN NEN PHAI S DUNG CAC THIET B BAO VE. NHNG THIET B BAO VE C BAN GOM 3 NHOM THIET B BAO VE CA NHAN : LIEU KE THACH ANH , LIEU KE CA NHAN ... DUNG E O LIEU TCH LUY CUA MOI CA NHAN MAY T XA E O LIEU VA SUAT LIEU HE THONG CANH BAO E BAO ONG KHI CO PHONG XA

HAU HET CAC THIET B TREN EU DA TREN TNH CHAT ION HOA VAT LIEU CUA BC XA 2.1 LIEU KE THACH ANH DUNG E O LIEU TCH LUY CUA MOI CA NHAN CO THE OC TRC TIEP HAY GIAN TIEP

Trang s 76/126

NGUYEN LY HOAT ONG DA TREN NGUYEN TAC BUONG ION HOA. KHI NHAN BC XA, KHONG KH TRONG BUONG B ION HOA DAN IEN LAM DCH CHUYEN 1 SI DAY THACH ANH MANG IEN DNG KHI SAC VE PHIA DAY CO NH VA MAT DAN IEN TCH DNG DO TNG TAC VI ELECTRON CUA KHONG KH B ION HOA . BC XA CANG CAO, DAY DCH CHUYEN CANG NHIEU. LIEU KE THACH ANH CH LIEU HAP THU T KHI SAC EN THI IEM OC SAU KHI OC, LIEU KE PHAI C SAC IEN. KHI O, 2 DAY THACH ANH NHIEM IEN TCH CUNG DAU NEN B AY RA XA NHAU. IEU CHNH DAY VE UNG V TR 0 BANG NUM IEU CHNH

LIEU KE THACH ANH THNG T 0 - 200 mR, CHNH XAC 10% GIA TR OC

THNG LIEU KE THACH ANH DE SAI DO AM, BC XA VU TRU...

2.2 LIEU KE EO
-

LIEU KE THACH ANH KEM CHNH XAC, KHO LU TR NEN THNG CAC GIA TR OC TREN LIEU KE EO SE LA SO LIEU CHNH THC
Trang s 77/126

E BAO CAO HIEN NAY THNG S DUNG LIEU KE PHIM / FILM BADGE HAY LIEU KE NHIET PHAT QUANG. CAC LOAI LIEU KE NAY DO CAC C QUAN CHUYEN TRACH THC HIEN. VIET NAM, O LA VIEN HAT NHAN A LAT.

2.3 MAY O SUAT LIEU DUNG E O SUAT LIEU mR/h HAY R/h T XA NGUON BC XA CO 2 NHOM MAY O SUAT LIEU DA TREN 2 NGUYEN TAC KHAC NHAU : BUONG ION HOA VA ONG EM GEIGER - MUELLER

BUONG ION HOA GOM 2 IEN CC TRAI DAU AT 2 AU. NGUON NUOI IEN CC THNG LA PIN. KHI CO BC XA, KHONG KH B ION HOA TAO THANH DONG IEN GIA 2 IEN CC. O CNG O DONG IEN SE SUY RA C SUAT LIEU.

Trang s 78/126

BUONG ION HOA BEN VA PHAM VI O TNG OI RONG T 0 - 50 R/h NEN C S DUNG RONG RAI

ONG EM GEIGER - MUELLER THNG DUNG E O BC XA SUAT LIEU NHO. NGUYEN LY ONG EM GEIGER - MUELLER CUNG DA TREN TNH ION HOA CUA BC XA NH BUONG ION HOA NHNG SAU KHI BC XA TAO RA NHNG ION BAN AU, CAC ION NAY TREN NG DI CHUYEN SE ION HOA CAC PHAN T KHAC TAO NEN PHAN NG DAY CHUYEN TAO C DONG IEN LN. DO O, ONG EM GEIGER - MUELLER THNG DUNG 0 - 1000mR/h.

NHC IEM LN NHAT CUA ONG EM GEIGER - MUELLER LA NEU B LOT VAO VUNG BC XA CAO, MAY SE KHONG CON HOAT ONG TIN CAY VA SAU O CO THE TAO RA VO SO CH TH SAI

2.4 HE THONG BAO ONG : CAC MAY TIA X THNG CO SAN HE THONG BAO ONG BANG EN HAY COI KHI PHAT TIA. OI VI GAMMA THNG PHAI TRANG B THEM HE THONG BAO ONG GAMMALARM, THC CHAT CUNG LA 1 BUONG ION HOA, TRONG O KHI AT EN NGNG NAO O SE BAO ONG BANG EN HAY COI

Trang s 79/126

ON TAP BAI 12
1. Te bao bach huyet la ni ch bao nhiem xa au tien. 2. Nhng te bao trong c the de b bc xa anh hng goi la nhng te bao u benh 3. Hieu ng so ma anh hng en cac the he sau 4. Hieu ng gen lam thay oi cau truc di truyen 5. Thi gian t khi b chieu cho en khi xuat hien cac trieu chng goi la giai oan nhay vi bc xa 6. May o suat lieu va lieu ke thach anh eu thuoc nhom thiet b bao ve ca nhan 7. Ca 2 loai buong ion hoa va ong em Geiger - Mueller eu co the dung trong may o suat lieu 8. Do nhay hn vi lieu bc xa thap, ong em Geiger - Mueller c s dung trong may o suat lieu rong rai hn buong ion hoa 9. Lieu ke eo, may o suat lieu va lieu ke thach anh dung e o rnghen hay milirnghen 10. Lieu ke eo va lieu ke thach anh eu hoat ong da tren tnh chat ion hoa cua bc xa 11. u iem cua ong em Geiger - Mueller so vi buong ion hoa la ong em Geiger Mueller co the tao ra bao cao lieu chieu co the lu tr c 12. Neu nhan vien lam viec vi bc xa nghi ng ang vung co bc xa cao, hanh ong au tien phai la kiem tra lieu ke thach anh cua anh ta e xem lieu hap thu tang nh the nao 13. Lieu ke eo cua ban phai ban giao cho ca ke tiep e can bo giam sat an toan bc xa anh gia lieu hap thu cua ban 14. May o suat lieu a hieu chuan c xem la thiet b bao ve ca nhan tin cay nhat va phai c dung e lam bao cao nhiem xa cua moi ca nhan 15. Trong lieu ke thach anh, 2 si thach anh c sac ien tch dng va khi b chieu se mat dan ien tch lam si day thach anh di chuyen 16. o chnh xac cua lieu ke thach anh la 10% gia tr oc

Trang s 80/126

BAI 13

BAO AM AN TOAN BC XA

1. NGUYEN LY BAO AM AN TOAN BC XA C BAN LA GI LIEU HAP THU LUON LUON DI MC CHO PHEP NGUYEN LY ALARA : AS LOW AS REASONABLE ACHIVEMENT/ LIEU HAP THU HP LY AT CANG THAP CANG TOT - MOI LIEU HAP THU KHONG CAN THIET SE B COI NH LA QUA LIEU 2. TNH SUAT LIEU LUAT TY LE NGHCH BNH PHNG KHOANG CACH : KHOANG CACH TANG GAP OI, SUAT LIEU GIAM 22 = 4 LAN

SUAT LIEU PHAT NGUON GAMMA THNG TNH BANG RHM / Ci , TC SO RNGHEN / GI KHOANG CACH 1 MET SO VI NGUON PHONG XA CHO MOI Ci NGUON GAMMA Ir 192 CO SUAT LIEU PHAT LA 0.55 RHM / Ci VA Co 60 LA 1.35 RHM / Ci TH DU NGUON Co 60 2Ci VA 5 Ci KHOANG CACH 1 FOOT SE TAO RA SUAT LIEU 29 R / h VA 72.5 R / h.

Trang s 81/126

3. BA PHNG PHAP GIAM LIEU : GIAM THI GIAN, TANG KHOANG CACH VA DUNG CHE CHAN
-

GIAM THI GIAN CHIEU LA GIAM THI GIAN TRONG VUNG CO BC XA. TA CO LIEU CHIEU ( R ) = SUAT LIEU ( R / h ) x THI GIAN ( h )

TANG KHOANG CACH CANG XA NGUON CANG TOT V KHOANG CACH TANG GAP OI, SUAT LIEU GIAM 4 LAN, TC SE NHAN LIEU CHIEU T HN 4 LAN CHU Y RANG LUAT TY LE NGHCH BNH PHNG KHOANG CACH CH UNG VUNG TRONG VA CHA XET EN TAN XA. DO O, PHAI LAY GIA TR O TREN HIEN TRNG E TNH AN TOAN PHONG XA TA CO
2 I 1 D2 = 2 I 2 D1

I1 , I2 CNG O BC XA TAI KHOANG CACH D1, D2 .

DUNG CHE CHAN E HAP THU BT NANG LNG BC XA

VAT LIEU TY TRONG CANG CAO CHE CHAN CANG TOT, THNG DUNG CH HAY BETON

Trang s 82/126

4. CHIEU DAY GIAM NA VA CHIEU DAY GIAM 10 LAN.

CHIEU DAY GIAM NA LA CHIEU DAY VAT LIEU CAN THIET E NANG LNG BC XA SAU KHI TRUYEN QUA SE GIAM I CON MOT NA, KY HIEU HVL

CHIEU DAY GIAM 10 LAN LA CHIEU DAY VAT LIEU CAN THIET E NANG LNG BC XA SAU KHI TRUYEN QUA SE GIAM I CON MOT PHAN MI, KY HIEU TVL

TA CO

TVL = 3.3 x HVL

VAT LIEU CHE CHAN, INCH TVL CH THEP NHOM HAY BETON 1.62 2.90 8.6 Co 60 HVL 0.49 0.87 2.6

NGUON PHONG XA Ir 192 TVL 0.64 2.0 6.2 HVL 0.19 0.61 1.9 Cs 137 TVL 0.84 2.25 7.1 HVL 0.25 0.68 2.1

VAT LIEU CHE CHAN CH, MM BETON, INCH 50 0.05 0.2

HVL KHI IEN THE ONG TIA LA.............KVp 70 0.18 0.5 100 0.24 0.7 125 0.27 0.8 150 0.3 0.9 200 0.5 1.0 250 0.8 1.1 300 1.5 1.2

Trang s 83/126

TH DU : MAY TIA X 250 KVp , SUAT LIEU TAI V TR XET 630mR/h. TNH CHIEU DAY BETON E CON 10 mR/h

NGUON Co 60, SUAT LIEU SAU VACH CH 1.25R/h. TNH CHIEU DAY BETON E CON 20mR/h

BC XA 4 FEET LA 600R/h. BC XA 10 FEET LA ...............

SUAT LIEU CACH 20 FEET SO VI NGUON Co 60 10 Ci LA ............

SUAT LIEU CACH NGUON 4 FEET LA 150 R/h. SUAT LIEU PHAT CACH NGUON 1 FOOT LA ......................

SUAT LIEU CACH NGUON 3 FEET LA 500 R/h. SUAT LIEU CON 40 R/h KHOANG CACH ...................

Trang s 84/126

ON TAP BAI 13
1. Suat lieu phat cua nguon phong xa tnh bang R/h cho moi Ci khoang cach 1 met 2. Mot ngi ng vung gamma 40mR/h trong 4 gi se nhan 0.16 Rem 3. Chieu day cua vat lieu e hap thu 9/10 bc xa goi la chieu day giam 10 lan 4. 3 phng tien chnh e chong phong xa la thi gian, khoang cach va che chan 5. Bc xa 10 feet la 200 R/h, bc xa 20 feet se la 100 R/h 6. Neu biet c cng o bc xa tai 1 iem nao o co the dung nh luat ty le nghch bnh phng khoang cach e xac nh cng o bc xa tai bat ky 1 iem nao khac 7. Moi chieu day giam na cua vat lieu se lam giam cng o bc xa con 1 na cng o ban au 8. 2 lan chieu day giam na cua vat lieu se chan c toan bo bc xa, khong cho bc xa truyen qua 9. Chieu day giam na cua ch day hn chieu day giam 10 lan cua cung loai ong v phong xa 10. Vat lieu ty trong cao nh ch c o bang chieu day giam 10 lan, con vat lieu co ty trong nhe hn nh beton ch co the s dung chieu day giam na 11. Chup anh phong xa dung nguon Ir 192 100 Ci. Suat lieu phat cua Ir 192 la 5.9 R/h/Ci khoang cach 1 foot. Suat lieu tai 30 feet se la . 12. Suat lieu tai 30 feet la 90 mR/h. Ban phai lui en au e suat lieu con 10 mR/h 13. Nguon Ir 192 sau tng chan la 850 mR/h. Can lot them bao nhieu ch e suat lieu con 15mR/h 14. Mot ngi 23 tuoi co liu tch luy la 20 Rem ang lam viec vi nguon Ir 192 hoat o 50 Ci - Suat lieu cac khoang cach 10 ft la .. , 20 ft la ., 40 ft la ., 80 feet la. - khoang cach nao suat lieu giam con 10 mR/h - Can phai che chan nh the nao e suat lieu con 12 mR/h khoang cach 10 ft * Khi dung beton la inch * Khi dung ch la inch 15. Nguon Co 60 co suat lieu 75 R/h 4 ft. khoang cach nao cng o bc xa se con 80 mR/h

Trang s 85/126

BAI 14:

CAC DUNG CU HO TR DUNG TRONG RT

1. TANG QUANG : TRONG CHUP ANH BC XA THNG DUNG 3 LOAI TANG QUANG LA TANG QUANG CH, TANG QUANG MUOI VA TANG QUANG HON HP.

TANG QUANG CH THC CHAT LA MOT TAM CH MONG DAY T 0.03 EN 0.25MM, THNG C DAN LIEN VI NEN LA 1 TAM GIAY BA TANG QUANG CH C AT CA TRC VA SAU PHIM

TANG QUANG TRC PHIM DUNG E CHAN BC XA NANG LNG THAP VA TANG TAC DUNG CUA BC XA TREN PHIM TANG QUANG SAU PHIM DUNG E CHAN BC XA TAN XA AY VA TANG TAC DUNG CUA BC XA TREN PHIM THC NGHIEM CHO THAY TANG QUANG CH TRC PHIM DAY 0.15MM VA SAU PHIM LA 0.25 MM SE CHO HIEU QUA TOT NHAT.

KHI CO BC XA, CAC ELECTRON TRONG MAN CH B ANH BAT RA KHOI CH VA I VAO PHIM ( DO HIEU NG QUANG IEN VA TAN XA COMPTON ). CAC ELECTRON NAY CO KHA NANG ION HOA NEN TAC DUNG MANH VI NHU TNG PHIM. DO PHIM GAN NH TRONG SUOT OI VI TIA BC XA NEN CAC ELECTRON NAY CO THE GIUP GIAM THI GIAN CHUP CO THE EN 10 LAN

Trang s 86/126

DO BAN CHAT TANG QUANG LA NH CAC ELECTRON TAN XA NEN 1. MAN CH SAU VAN CO KHA NANG TANG QUANG 2. NHNG CHO PHIM VA MAN CH TIEP XUC KHONG TOT SE B NHOE 3. DO ELECTRON DE DANG B CHAN NEN TAC DUNG CUA TANG QUANG CH ANH HNG MAT PHIM TIEP XUC VI TANG QUANG

DO CH LA VAT CHAN BC XA TOT NEN MAN CH SE TR THANH NI HAP THU CAC BC XA NANG LNG THAP. TRONG KHI O, NANG LNG CANG CAO CANG DE TAO RA ELECTRON, NGHA LA MAN CH SE KHUECH AI BC XA NANG LNG CAO. THC NGHIEM CHO THAY MAN CH KHONG CO TAC DUNG IEN AP 150 KV

CAC KHUYET TAT MAN CH NH VET XC, CHO LOM, AN MON HAY LOSE LAM THAY OI DIEN TCH PHAT RA ELECTRON DE TAO THANH VET EN GIONG NH KHUYET TAT. DO O, CAN PHAI KIEM TRA TANG QUANG CAN THAN TRC KHI SAC

Trang s 87/126

PHIM. NHNG GIAY CH CO KHUYET TAT CAN PHAI B LOAI BO


-

MAN CH TRC KHI S DUNG THNG C BAO QUAN TRONG 1 LP NHA MONG CAN PHAI THAO RA TRC KHI S DUNG. E CHONG TRAY, XC CHO MAN CH, CAC NHA SAN XUAT THNG CO PHA THEM KHOANG 6 % ANTIMOAN

TANG QUANG MUOI S DUNG MOT SO LOAI MUOI CO KHA NANG HAP THU BC XA VA PHAT RA ANH SANG THNG. CHNH ANH SANG THNG NAY SE TAC DUNG LEN PHIM. AY CHNH LA HIEU NG QUANG IEN VA CAC CHAT C S DUNG TRONG MAN MUOI NH CALCIUM TUNGSTAT C GOI LA CHAT HUYNH QUANG.

CHAT LNG MAN MUOI DO KCH THC CAC HAT MUOI TREN MAN QUYET NH DO TNH CHAT M RONG CUA ANH SANG, NHN CHUNG, MAN MUOI CHO HNH ANH KEM RO NET HN MAN CH NEN MAN MUOI T C S DUNG TRONG CONG NGHIEP MAN MUOI CH C DUNG E CHUP ANH NHNG VAT QUA DAY MA NANG LNG BC XA KHONG U XUYEN THAU. TANG QUANG PHC HP / FLUOROMETALLIC LA TONG HP 2 LOAI MAN TREN, CH DUNG TRONG LANH VC DAU KH KHI CAN KIEM TRA
Trang s 88/126

RAT NHANH, CHAP NHAN GIAM BT CHAT LNG PHIM CHUP ANH PHONG XA 2. BAO PHIM / CASSETTE CO THE CO LOAI MEM HAY CNG DUNG E BAO VE PHIM KHONG B ANH SANG LOT VAO BAO PHIM MEM LAM BANG GIAY, CAO SU HAY CHAT DEO CO THE UON THEO HNH DANG PHIM NHNG KHO DUY TR TIEP XUC TOT GI PHIM VA TANG QUANG

BAO PHIM CNG THNG CO LO XO E EP PHIM VA TANG QUANG LUON LUON TIEP XUC VI NHAU

3. CHUAN CHAT LNG HNH ANH / IMAGE QUALITY INDICATOR I.Q.I HAY PENETRAMETER
-

CHUAN CHAT LNG HNH ANH DUNG E KIEM TRA CHAT LNG PHIM CHUP ANH PHONG XA THONG QUA VIEC XAC NH O NHAY CUA PHIM . CHUAN CHAT LNG HNH ANH KHONG CO TAC DUNG ANH GIA KCH THC KHUYET TAT HAY THIET LAP MC CHUAN CHAP NHAN CUA BAT LIEN TUC

VAT LIEU CHUAN CHAT LNG HNH ANH PHAI CUNG LOAI VI VAT LIEU KIEM TRA

THNG DUNG 2 LOAI CHUAN CHAT LNG HNH ANH : CHUAN DAY VA CHUAN LO

Trang s 89/126

CHUAN DAY GOM NHIEU DAY NG KNH KHAC NHAU AT TRONG 1 BAO B BANG NHA. HIEN NAY THNG DUNG CHUAN DAY THEO TIEU CHUAN DIN - C HAY ASTM - MY.

NG KNH DAY THEO BANG SAU, N V MM ASTM 1D DIN 1 - 7 ASTM 1C DIN 6 - 12 ASTM 1B DIN 10 - 16 ASTM 1A : : 3.2 : : 1.00 : 8,0 2.5 2,5 0.80 0,91 6,4 2.0 2,03 0.64 0,64 0.25 0.25 5,1 1.60 1,60 0.50 0,51 0.20 0.20 4,06 1.25 1,27 0.40 0,40 0.16 0.16 3,2 1.00 1,02 0.32 0,33 2,5 0.80 0,81 0.25 0,25

: 0.40 0.32 :

0.125 0.100 0.127 0.100 0,080

CAC KY HIEU TREN LAM BANG CH E CO THE OC TREN PHIM SAU KHI TRANG RA O NHAY KHI S DUNG CHUAN DAY BANG NG KNH DAY NHO NHAT CO THE QUAN SAT C CHIA CHO CHIEU DAY MAU KIEM TRA, TNH BANG PHAN TRAM CHUAN LO THNG DUNG THEO TIEU CHUAN ASTM - MY. CHUAN LO LA 1 TAM MONG , CHIEU DAY T C GHI BANG CH TNH BANG N V MIL = 1/1000 INCH . TREN CHUAN LO C KHOAN 3 LO NG KNH 1T, 2T VA 4T

Trang s 90/126

KHI NG KNH LO KHOAN 1T NHO HN 0.01 INCH SE C CHON 1T = 0.01 INCH

O NHAY CUA CHUAN LO C ANH GIA BANG CHIEU DAY VA NG KNH LO NHO NHAT CO THE QUAN SAT C TREN PHIM TH DU YEU CAU THONG THNG CUA CHUAN LO LA 2 - 2T, NGHA LA CHIEU DAY CHUAN LO BANG 2% CHIEU DAY VAT KIEM TRA VA THAY RO C LO 2T 4. O NHAY TIEU CHUAN
-

THONG THNG YEU CAU CHAT LNG PHIM PHAI AT O NHAY KHONG THAP HN 2% . TUY NHIEN, KHI CHIEU DAY VAT KIEM TRA QUA NHO CO THE CHO PHEP CO O NHAY THAP HN ( XEM ASME V )

CHUAN DAY C AT NGANG LEN MOI HAN, MEP PHIM , DAY NHO HNG RA NGOAI

CHUAN LO C AT CHNH GI PHIM, BEN CANH VA CACH MOI HAN KHOANG 5MM, KHONG C CHAM VAO MOI HAN. DI CHUAN LO PHAI AT TAM LOT / SHIM CO CHIEU DAY BANG CHIEU CAO PHAN GIA CNG MOI HAN.

KHI DUNG CHUAN LO, E TNH O NHAY THEO % CO THE DUNG BANG SAU

Trang s 91/126

O NHAY, %

MC TNG NG

CHIEU DAY IQI LO 1% 1% 2% 2% 2% 4%

LO NHO NHAT THAY C 1T 2T 1T 2T 4T 2T

0.7 1.0 1.4 2.0 2.8 4.0

1 - 1T 1 - 2T 2 - 1T 2 - 2T 2 - 4T 4 - 2T

CHUAN LO TNG T VI KHUYET TAT NEN CO THE DUNG E SO SANH VI O LN BAT LIEN TUC. TUY NHIEN, DO S DUNG PHC TAP NEN CHUAN LO T C DUNG VIET NAM

5. LOC TIA VA CHE CHAN.


-

LOC TIA THNG LAM BANG ONG, NHOM, THEP HAY CH C AT NGAY SAT VI ONG TIA MAY X QUANG. LOC TIA THNG C S DUNG KHI CHIEU DAY MAU KIEM TRA THAY OI NHIEU, NEU S DUNG 1 PHIM CO THE KHO KIEM TRA DO MAY TIA X TAO RA BC XA CO PHO LIEN TUC , LOC TIA DUNG E

HAP THU BT CAC TIA CO NANG LNG THAP, DO O HAN CHE UC TAN XA, CHUM TIA RA ONG NHAT MC NANG LNG CAO HN LAM TANG DAI CHIEU DAY CUA PHIM. KHI VAT KIEM TRA CO HNH DANG PHC TAP CO THE DUNG KY THUAT CHE CHAN E GIAM BT ANH HNG CUA TAN XA

Trang s 92/126

CHE CHAN NH TREN SE CO TAC DUNG + HAP THU BT BC XA BAN AU E HAN CHE TAN XA + GIAM TAN XA BEN TRONG VAT LIEU KIEM TRA, LAM HNH ANH RO NET HN + GIAM TAN XA BEN CANH LAM HNH ANH RO NET HN CO THE DUNG VUN KIM LOAI E CHE CHAN NH HNH SAU

CHU Y RANG NANG LNG BC XA CANG THAP, GOC TAN XA THAY OI CANG NHIEU VA PHIM CANG DE B NHOE HN

Trang s 93/126

ON TAP BAI 14
1. Man ch khi nhan nang lng bc xa phat ra anh sang huynh quang nen c s dung rong rai trong chup anh phong xa 2. Man ch pha sau phim nen chon day hn man ch pha trc phim e ngan nga tan xa ay 3. Man ch co the tang quang c la nh hieu ng quang ien va tan xa Compton 4. Man muoi khi b kch thch tao ra anh sang thng tac dung len phim. 5. Hieu qua tang quang cua man ch at cao nhat ien ap thap di 150kV 6. Man phc hp co the dung khi can kiem tra vat co chieu day tng oi ln vi may tia X co nang lng khong cao lam 7. Phai dung bao phim mem khi s dung tang quang e phim va tang quang tiep xuc vi nhau tot hn 8. Muc ch c ban cua chuan lo la dung e so sanh vi bat lien tuc tren phim 9. Kch thc lo 1T tren phim se ai dien cho chieu day chuan lo 10. Kch thc lo 2T tren phim bang 2% chieu day mau kiem tra 11. So ky hieu tren chuan lo th du nh so 10 se bieu th chieu day cua chuan lo, tnh bang n v 1/1000 inch 12. o nhay 2 - 2T bieu th tren phim thay ro c lo 2T cua chuan lo co chieu day bang 2% chieu day vat kiem tra 13. Lo 4T co ng knh bang 4 lan chieu day chuan lo 14. Loc tia thng s dung e tang dai chieu day cua phim 15. Loc tia at hieu qua cao nhat khi at gia mau kiem tra va phim 16. Che chan bang ch hay vun kim loai giup tang nang lng cua chum tia X quang, do o giam bt c tan xa 17. Che chan khong nen dung khi kiem tra anh gia chat lng san pham v se lam mep mau b nhoe, khong ro net

Trang s 94/126

BAI 15:

TNH LIEU CHUP RT

1.

O TH TNH LIEU BIEU DIEN MOI TNG QUAN CHIEU DAY, VAT LIEU, NANG LNG VA LIEU CHIEU O TH TNH LIEU MAY TIA X : CH AP DUNG CHO 1 LOAI MAY TIA X XAC NH, BIEU DIEN MOI TNG QUAN CHIEU DAY, VAT LIEU, IEN THE VA LIEU CHIEU ( THI GIAN VA CNG O TIA X ) TRUC HOANH CH CHIEU DAY VAT LIEU KIEM TRA C VE THEO THANG CHIA LOGARITH TRUC TUNG O TH TNH LIEU CH LIEU CHIEU, TNH BANG MILIAMPE x PHUT HAY THI GIAN CHUP CHO 1 CNG O TIA X XAC NH TRONG O TH TNH LIEU, CAC THONG SO KHONG THAY OI GOM : LOAI MAY TIA X, KHOANG CACH T NGUON EN PHIM, LOAI PHIM, TANG QUANG, CHE O TRANG RA VA O EN TREN PHIM

Trang s 95/126

O TH TNH LIEU GAMMA : AP DUNG CHUNG CHO TNG LOAI NGUON GAMMA, BIEU DIEN MOI TNG QUAN CHIEU DAY, VAT LIEU VA LIEU CHIEU ( THI GIAN VA HOAT O ) TNG T NH O TH TNH LIEU MAY TIA X. O TH TNH LIEU GAMMA GM TRUC HOANH CH CHIEU DAY VAT LIEU KIEM TRA C VE THEO THANG CHIA LOGARITH TRUC TUNG O TH TNH LIEU CH HE SO LIEU CHIEU, TNH BANG (CURIExPHUT)/INCH2 HE SO LIEU CHIEU EF = ( A x T ) / D 2 - ( CURIE x PHUT ) / INCH2. TRONG O HOAT O A TNH BANG CURIE, THI GIAN T TNH BANG PHUT VA KHOANG CACH D TNH BANG INCH. SUY RA T = ( EF x D 2 ) / A

TRONG O TH TNH LIEU, CAC THONG SO KHONG THAY OI GOM : LOAI NGUON GAMMA, LOAI PHIM, TANG QUANG VA CHE O TRANG RA .

HIEN NAY A CO THC TNH LIEU TNG OI CHNH XAC NEN O TH TNH LIEU GAMMA THNG T C S DUNG.

Trang s 96/126

CAC THONG SO KHONG THAY OI TRONG O TH TNH LIEU SE C

TNH TOAN E CO THE TNH LIEU CHIEU MOI IEU KIEN CHUP TUY Y. TUY NHIEN, KHI S DUNG LOAI MAY TIA X KHAC HAY LOAI NGUON GAMMA KHAC PHAI DUNG O TH LIEU CHIEU KHAC MA KHONG TNH TOAN TREN O TH LIEU CHIEU CU C MUON TNH LIEU CHIEU, T V TR CO CHIEU DAY BANG CHIEU DAY

BC XA CAN PHAI TRUYEN QUA, KEO SONG SONG TRUC TUNG, GAP NG BIEU DIEN IEN AP A CHON, KEO NGANG SONG SONG TRUC HOANH. GIAO IEM CUA NG THANG NAY VA TRUC TUNG CHNH LA LIEU CHIEU HAY HE SO LIEU CHIEU TRONG O TH TNH LIEU MAY TIA X TREN, LIEU CHIEU CHO " THEP 200 KV SE LA 5.3 mA . PHUT, TC LA 2.7 PHUT NEU CHUP 2 mA HAY 1.8 PHUT NEU CHUP 3 mA, HOAC 1.3 PHUT NEU CHUP 4 mA TNG T CHO LIEU CHUP GAMMA. TA CO 6 Ci . PHUT, TC LA 3 PHUT NEU CHUP BANG NGUON GAMMA 2 Ci HAY 2 PHUT NEU CHUP BANG NGUON GAMMA 3 Ci, HOAC 1.5 PHUT NEU CHUP BANG NGUON GAMMA 4 Ci

TH DU : DUNG NGUON Ir 192 40 Ci, CHUP MAU THEP 2 " KHOANG CACH SFD = 20 ". TNH LIEU CHIEU E PHIM CO O EN 1.5

2.

TNH HOAT O A CUA NGUON PHONG XA : HOAT O NGUON PHONG XA PHU THUOC VAO HOAT O BAN AU VA CHU KY BAN RA CUA LOAI NGUON O

Trang s 97/126

THONG THNG KHI CUNG CAP NGUON PHONG XA, CAC NHA SAN XUAT THNG CUNG CAP BANG HAY O TH HOAT O THEO THI GIAN E TRA CU

CO THE M RONG DAI TRA CU CUA O TH HAY BANG DA TREN PHAN A BIET BANG CACH DUNG CHU KY BAN RA HAY DUNG OAN A BIET CO GIA TR GAP 10 LAN

TH DU : HOAT O NGUON Ir 192 TREN SAU 40 NGAY CON 35 Ci, SAU 400 NGAY CON 1.25Ci
3.

HE SO TNG NG :
-

THONG THNG, CAC O TH TNH LIEU CHIEU C XAY DNG CHO VAT KIEM TRA LA NHOM HAY THEP. DO O KHONG DUNG C KHI KIEM TRA CAC LOAI VAT LIEU KHAC

Trang s 98/126

HE SO TNG NG DUNG E CHUYEN OI CHIEU DAY CUA CAC LOAI VAT LIEU KIEM TRA THC TE NAO O SANG CHIEU DAY CUA VAT KIEM TRA BANG THEP HAY NHOM.

T 50 - 100KV, VAT LIEU CHUAN LA NHOM ( HE SO TNG NG LA 1). NANG LNG CAO HN, VAT LIEU CHUAN LA THEP (HE SO TNG NG LA 1) CAC VAT LIEU KHONG PHAI CHUAN CH CAN NHAN CHIEU DAY THC TE VI HE SO TNG NG E CO CHIEU DAY TNG NG E CHON IQI VA TNH LIEU CHIEU.

HE SO TNG NG CUA CAC VAT LIEU KHONG PHAI LA HANG SO MA PHU THUOC VAO NANG LNG, TC PHU THUOC IEN THE MAY TIA X HAY LOAI NGUON GAMMA.

VAT LIEU KIEM TRA MAGIE NHOM TITAN THEP ONG O KEM
ONG THANH

TIA X, KV 50 0.6 1.0 100 0.6 1.0 8.0 12.0 18.0 150 0.05 0.12 0.63 1.0 1.6 1.4 1.4 14.0 220 0.08 0.18 0.71 1.0 1.4 1.3 1.3 12.0 0.71 1.0 1.4 1.3 1.3 0.9 1.0 1.1 1.1 1.2 5.0 0.9 1.0 1.1 1.0 1.2 2.5 400 1000 2000

TIA GAMMA
Ir 192 Cs137 Co 60

0.22 0.34 0.9 1.0 1.1 1.1 1.1 4.0

0.22 0.34 0.9 1.0 1.1 1.0 1.1 3.2

0.22 0.34 0.9 1.0 1.1 1.0 1.0 2.3

CH -

TH DU CHUP TIA X 0.5 INCH ONG 220 KV SE THNG NG CHUP 0.7 INCH THEP

4.

TNH KHOANG CACH T NGUON EN PHIM SFD OI VI MAY TIA X, SFD LA KHOANG CACH T BIA / TIEU VAT EN PHIM. OI VI MAY GAMMA, SFD LA KHOANG CACH T NGUON EN PHIM SFD THNG C TNH TOAN THEO QUY NH CUA TIEU CHUAN E BAO AM O KHONG SAC NET HNH HOC.
Trang s 99/126

VI CAC CHIEU DAY KHONG QUA 50MM, O KHONG SAC NET HNH HOC TOI A CHO PHEP LA 0.5 MM ( 0.02" ). TRONG MOT SO TRNG HP YEU CAU CHAT LNG PHIM CAO HN, O KHONG SAC NET HNH HOC TOI A CHO PHEP LA 0.25 MM ( 0.01" )

NHAC LAI : O KHONG SAC NET HNH HOC Ug DO 3 YEU TO XAC NH

KHOANG CACH T MAT TRC MAU KIEM TRA EN NGUON D = SFD - T KHOANG CACH T MAT TRC MAU KIEM TRA EN PHIM T KCH THC TIEU VAT MAY TIA X HAY KCH THC NGUON F TA CO : Ug = ( F x T ) / D . SUY RA : SFD min = T + ( F x T ) / UgMAX

TH DU : CHUP MAU DAY 2" BANG NGUON GAMMA KCH THC 0.125". TNH SFD MIN SFD min = 2 + ( 2 x 0.125 )/0.020 = 14.5"

5.

NGUYEN TAC CHON THONG SO CHUP ANH PHONG XA PHAI CAN C VAO 4 YEU TO SAU
-

ANH TREN PHIM BIEN DANG T NHAT E BAO AM O CHNH XAC VE HNH DANG, KCH THC MAU KIEM TRA, VE HNH DANG, KCH THC, V TR BAT LIEN TUC O NET CAO NHAT, ANH NG BAO MAU KIEM TRA RO NET NHAT O TNG PHAN CAO NHAT E CO THE PHAT HIEN C CAC BAT LIEN TUC NHO

O EN PHIM THCH HP E TAO RA ANH CO CHAT LNG PHU HP

VIEC CHON IEN THE MAY TIA X HAY LOAI NGUON GAMMA PHAI PHU HP VI CHIEU DAY VAT LIEU KIEM TRA; THNG C CHO TRONG CAC BANG TRA HAY O TH

Trang s 100/126

Trang s 101/126

BAI TAP BAI 15 S dung o th tnh lieu cho nhom sau e thc hien toan bo cac tnh toan trong cac bai tap sau

Trang s 102/126

1. o th tnh lieu tren dung cho vat lieu kiem tra g ?

2. SFD trong o th tnh lieu tren la bao nhieu

3. Loai may tia X nao co the dung o th tnh lieu tren

4. o th tnh lieu tren ch ung khi co hay khong co dung man tang quang. Neu co, o la loai man tang quang g

5. Thi gian hien cua phim trong o th tnh lieu tren la bao nhieu

6. Ban muon chup phim 1" nhom bang may tia X trong khoang t 300 - 1 000 mAs. Theo o th tnh lieu tren nen chon ien the la bao nhieu

7. Trong trng hp tren, lieu chieu thc te la bao nhieu

8. Trong trng hp tren, neu at may cng o 5 mA th thi gian chup la bao lau

9. Tnh che o chup bao gom ien the KV, cng o mA va thi gian chup bang phut trong cac trng hp sau Mau day 2" , s dung ien the thap nhat co the s dung va cng o dong ien la 8mA Mau day 2" , s dung ien the cao nhat co the s dung va cng o dong ien la 5mA Mau Magie day 1.7" va cng o dong ien la 6mA

Trang s 103/126

ON TAP BAI 15 1. o th tnh lieu may tia X c xay dng cho 1 loai phim nao o va co the dung cho moi loai may tia X co cung ien the. 2. o th tnh lieu may tia X c xay dng e dung cho thep nhng cung co the dung cho ong neu s dung he so tng ng 3. e s dung o th tnh lieu gamma, ky thuat vien phai biet hoat o cua nguon tai thi iem o 4. o th phan ra cua ong v phong xa c xay dng tren c s hoat o ban au cua nguon 5. Sau khi biet hoat o nguon bang Curie, ky thuat vien co the dung o th phan ra cua ong v phong xa e xac nh khoang cach t nguon en phim SFD 6. Neu biet he so tng ng, co the dung o th tnh lieu may tia X e tnh he so chieu thay cho viec s dung o th tnh lieu gamma. 7. He so tng ng ch la he so nhan n gian e tm chieu day cua vat lieu chuan tng ng 8. Khi can chup X quang mau ong day 1" 150 KV va he so tng ng cua ong 150 KV la 1.6, chieu day thep tng ng cua ng se la 2.6" 9. Khoang cach t nguon en phim SFD anh hng en o khong sac net hnh hoc 10. Khoang cach t mat trc mau kiem tra en phim anh hng en o khong sac net hnh hoc 11. Thong thng, lieu chieu X quang nen chon trong khoang 300 - 1 000 mA.s 12. Thong thng khi chup phim ban nen co gang at o tng phan cua phim cang thap cang tot 13. o khong sac net tang khi tang khoang cach t nguon en phim SFD 14. o th tng ng tieu chuan khi chup anh gamma luon luon dung thep lam vat lieu chuan 15. Neu dung o th tnh lieu xac nh c lieu chieu can thiet la 645 mA.s va dung dong toi a cua may X quang la 8mA, ban phai at thi gian chup la 10.75 giay 16. o th tnh lieu may tia X khong thay oi bat ke co hay khong co s dung giay ch 17. Bong m tren phim co the kiem soat bang cach tang hay giam ien the may tia X tuy theo bong m o la am ban hay dng ban.
Trang s 104/126

BAI 16:

CAC KY THUAT AC BIET TRONG CHUP ANH PHONG XA

1. FLUOROSCOPY - LA QUA TRNH KIEM TRA BIEN TIA X THANH ANH SANG THAY C, TAO RA ANH CUA VAT KIEM TRA TREN MAN HUYNH QUANG

MAN HUYNH QUANG CO TNH CHAT VA HOAT ONG TNG T VI MAN TANG QUANG HUYNH QUANG. S O NGUYEN LY HOAT ONG CUA FLUOROSCOPY C MO TA NH HNH VE TREN, ANH VAT KIEM TRA C CHIEU LEN TREN MAN HUYNH QUANG VA NGI KIEM TRA QUAN SAT MAU T MAT CON LAI CUA MAN HUYNH QUANG. TUY NHIEN, ANH CUA FLUOROSCOPY LA ANH DNG BAN, NGC LAI VI PHIM X QUANG LA ANH AM BAN. IEU NAY CO NGHA LA ANH CAC BAT LIEN TUC THNG LA MAU SANG HN.

U IEM CUA FLUOROSCOPY LA o KIEM TRA NHANH HN o KHONG CAN HE THONG TRANG RA PHIM o N GIAN VA RE TIEN o CO THE KIEM TRA CHI TIET ANG CHUYEN ONG, DO O CO THE QUAN SAT MAU KIEM TRA T NHIEU GOC O KHAC NHAU

Trang s 105/126

NHC IEM CUA FLUOROSCOPY LA o KHONG CO HO S LU o NGI KIEM TRA PHAI TAP TRUNG LIEN TUC, DE MET MOI o O NHAY THAP o CH DUNG E KIEM TRA MAU CO CHIEU DAY MONG

MOT SO NG DUNG THC TE CUA FLUOROSCOPY NH SAU o KIEM TRA TREN DAY CHUYEN SAN XUAT : CHI TIET KIEM TRA CHAY TREN DAY CHUYEN NAM GIA MAY TIA X VA MAN HUYNH QUANG. E BAO AM AN TOAN BC XA CHO NGI S DUNG, PHAI CO HE THONG CHE CHAN TOT, DUNG KNH CH SAU MAN HUYNH QUANG VA DUNG HE THONG GNG QUAN SAT ANH GIAN TIEP

o FLUOROSCOPY DUNG BO KHUECH AI HNH ANH E GIAI QUYET NHC IEM O SANG CUA MAN HUYNH QUANG TRONG FLUOROSCOPY. ONG TIA SE CHUYEN HNH ANH TREN MAN HUYNH QUANG SANG ELECTRON, SAU O CHUM ELECTRON C HOI TU

Trang s 106/126

TREN MAN NHO HN E QUAN SAT TRC TIEP HAY CHIEU LEN TV MONITOR

2. XERORADIOGRAPHY : LA PHNG PHAP CHUP ANH PHONG XA KHO DUNG HE THONG TNH IEN E TAO RA BAN SAO CUA HNH ANH VAT KIEM TRA. LUC NAY, PHIM C THAY BANG MOT TAM NHOM MONG CO PHU SELENIUM 1 MAT.

Trang s 107/126

SELENIUM SAU KHI C NAP IEN SE MANG IEN TCH TNH IEN NHAY VI ANH SANG. TRONG TOI, SELENIUM SE GI C IEN TCH. KHI EM RA ANH SANG HAY B TIA X TAC DUNG, IEN TCH TREN B PHAN HUY. KET QUA TAO RA HNH ANH KHONG THAY C CUA CAC IEN TCH TNH IEN TREN SAU KHI C RAC LEN 1 LOAI BOT AC BIET, CAC IEN TCH TNH IEN SE HUT VA GI CO NH BOT TREN TAM SELENIUM TAO THANH ANH CUA VAT KIEM TRA. CUOI CUNG, DUNG BANG KEO TRONG LAY ANH VAT KIEM TRA RA SELENIUM TAO THANH BAO CAO LU VA TAM SELENIUM C NAP IEN E TAI S DUNG

3. STEREORADIOGRAPHY : LA PHNG PHAP CHUP ANH PHONG XA TAO NEN HIEU NG ANH NOI 3 CHIEU KHI CHUP PHIM PHAI CHUP 2 LAN 2 V TR NGUON CACH NHAU 1 OAN BANG KHOANG CACH GIA 2 MAT TAO RA 2 PHIM KHAC NHAU KHI GIAI OAN, PHIM C GA AT TREN HE THONG KNH NH HNH VE E TAI TAO HNH ANH CO HIEU NG ANH NOI 3 CHIEU

Trang s 108/126

4.

FLASHRADIOGRAPHY : LA PHNG PHAP CHUP ANH PHONG XA PHAT RA NANG LUNG RAT LN TRONG 1 THI GIAN RAT NGAN, THNG DUNG E CHUP ANH PHONG XA CHI TIET ANG CHUYEN ONG

5. DOUBLE EXPOSURE ( PARALLAX ) KY THUAT CHUP 2 LAN TREN CUNG 1 PHIM ( CHUP SONG SONG ) C DUNG E XAC NH CHIEU SAU CUA BAT LIEN TUC TRONG MAU KIEM TRA KY THUAT NAY TNG T NH STEREORADIOGRAPHY NHNG CO O CHNH XAC CAO HN DO CO THE DUNG E E O AC THAY V CH NHN BANG MAT

Trang s 109/126

PHIM C CHUP 2 LAN SAU KHI DI CHUYEN NGUON 1 KHOANG A NH CH CH C GAN VAO MAT TRC VA MAT SAU MAU KIEM TRA. SAU KHI TRANG RA MOI CH CH TAO THANH 2 ANH GAN NHAU, TRONG O ANH CH GAN MAT TRC MAU KIEM TRA SE DI CHUYEN NHIEU HN TNG T, BAT LIEN TUC CUNG TAO THANH 2 ANH CACH NHAU 1 OAN . BANG CAC PHEP TNH TAM GIAC ONG DANG CO THE TNH C CHIEU SAU BAT LIEN TUC PHNG PHAP NAY CH CO KHA NANG XAC NH O SAU BAT LIEN TUC SAU KHI A PHAT HIEN C BAT LIEN TUC BANG PHNG PHAP CHUP ANH PHONG XA THONG THNG PHNG PHAP NAY T C DUNG V HIEN NAY CO THE THC HIEN CONG VIEC TNG T BANG SIEU AM N GIAN HN RAT NHIEU. 6. IN-MOTIONRADIOGRAPHY DUNG E KIEM TRA CHUP ANH PHONG XA CHI TIET ANG CHUYEN ONG. CO NHIEU KY THUAT KIEM TRA NHNG THONG THNG NHAT LA GI TNG QUAN PHIM VA MAU KIEM TRA KHONG THAY OI.
Trang s 110/126

ON TAP BAI 16

1.

Stereoradiography can phai s dung 2 loa e co the nhan biet c chieu sau can thiet.

2.

Tren man huynh quang, cac khuyet tat nh ro se tao thanh cham trang tren man. Man huynh quang se tao ra hnh anh tot nhat khi dung vi ien the cao nhat v ien the cao se tao o tng phan tot hn.

3.

4.

Fluoroscopy co o nhay cao hn phng phap chup anh phong xa thong thng Xeroradiography dung ong knh ghi hnh ac biet e ghi hnh anh vat kiem tra va phong ai ra tren TV monitor

5.

6. Ky thuat stereoradiography cho phep c lng chieu sau bat lien tuc di be mat mau kiem tra

7. Ky thuat chup song song cho phep c lng chieu sau bat lien tuc di be mat mau kiem tra

8. Stereoradiography va flashradiography la 2 ten khac nhau cua cung 1 phng phap kiem tra

9. In-motion radiography la ky thuat di chuyen phim cham ngay sau mau kiem tra e co the duy tr c viec chieu xa lien tuc cho nhng mau tng oi dai

10. Trong ky thuat chup song song can phai at ch ch mat trc va mat sau mau kiem tra e co the c lng o sau cua bat lien tuc di be mat mau kiem tra

Trang s 111/126

BAI 17:

KHUYET TAT HOC

1. BAT LIEN TUC VA KHUYET TAT :

TAT CA CAC CH TH MA CAC PHNG PHAP KIEM TRA KHONG PHA HUY PHAT HIEN C GOI CHUNG LA CAC BAT LIEN TUC. BAT LIEN TUC CH LA NHNG CHO BAT THNG CUA VAT LIEU KIEM TRA

NHNG BAT LIEN TUC CO TNH CHAT NGUY HIEM, CO THE ANH HNG EN TNH NANG S DUNG CUA VAT LIEU C GOI LA KHUYET TAT. DO O, KHUYET TAT PHAI I KEM VI TIEU CHUAN HAY YEU CAU KY THUAT CUA SAN PHAM

MOI KHUYET TAT EU LA BAT LIEN TUC NHNG MOT BAT LIEN TUC BAT KY CHA CHAC LA KHUYET TAT.

2. PHAN LOAI BAT LIEN TUC :


-

BAT LIEN TUC C BAN C CHIA LAM 3 NHOM : o BAT LIEN TUC NGUYEN THUY C TAO THANH KHI KIM LOAI ANG NONG CHAY BAT LIEN TUC NGUYEN THUY CUA VAT REN CAN LA CAC BAT LIEN TUC TAO THANH KHI CHE TAO CAC PHOI UC BAN AU TRC NGUYEN CONG CAN AU TIEN BAT LIEN TUC NGUYEN THUY CUA VAT UC LA CAC BAT LIEN TUC TRONG QUA TRNH NAU CHAY, UC VA ONG RAN CUA VAT UC, THNG DO CAC SAI SOT KHI ROT, RANH DAN, NHIET O ROT, KH HOA TAN .v.v.

o BAT LIEN TUC CHE TAO DO CAC QUA TRNH GIA CONG TAO RA NH GIA CONG C KH, REN, CAN, UN EP, HAN, X LY NHIET, MA
Trang s 112/126

o BAT LIEN TUC DO S DUNG DO IEU KIEN LAM VIEC CUA CHI TIET TAO RA NH NG SUAT, AN MON, MOI VA G. TRONG QUA TRNH GIA CONG, NHIEU BAT LIEN TUC BEN TRONG VAT LIEU SE LO RA NGOAI GAY ANH HNG EN TNH NANG S DUNG CUA CHI TIET NGOAI RA CO THE PHAN LOAI BAT LIEN TUC THEO PHNG PHAP GIA CONG : UC, REN, CAN, HAN .v.v.

3. BAT LIEN TUC / KHUYET TAT UC 3.1 BAT LIEN TUC / KHUYET TAT UC TRONG PHOI UC BAN AU TAP CHAT PHI KIM LOAI NH X,

OXYT, SULPHIDE TRONG PHOI BAN AU


-

RO KH DO CAC KH KHONG TAN TRONG KHI KIM LOAI NONG CHAY NOI LEN NHNG KHONG THOAT RA KHOI KIM LOAI C

RO HNH ONG / PIPE NAM TAM VAT UC DO S CO NGOT CUA VAT UC KHI ONG RAN TAO THANH

3.2 BAT LIEN TUC / KHUYET TAT UC TRONG VAT UC

NT NGUOI / COLD SHUT DO KIM LOAI NONG CHAY C O LEN TREN PHAN KIM LOAI A ONG RAN

Trang s 113/126

NT NONG ( NT DO CO NGOT ) DO S CO NGOT KHONG EU GIA CAC PHAN CO MAT CAT NGANG KHAC NHAU CUA VAT UC

LO TRONG DO CO NGOT / SHRINKAGE CAVITY DO THIEU HAY AU NGOT KHONG U E IEN AY BO SUNG KHI VAT UC CO NGOT TAO THANH CHO TRONG, TNG T NH RO HNH ONG
Trang s 114/126

RO TE VI / MICROSHRINKAGE THNG LA VO SO CAC BOT NHO DI BE MAT CAC RANH DAN CUA VAT UC HOAC PHAN VAT UC CO MAT CAT NGANG NHO LAM VIEC TNG T NH RANH DAN, NGHA LA KHI ROT, KIM LOAI LONG CHAY T CHO CO MAT CAT NGANG NHO SANG PHAN CO MAT CAT LN HN.

RO KH BE MAT / BLOW HOLE DO CAC KH TRONG KHUON TAO RA, AC BIET TRONG KHUON CAT, NC TRONG CAT B HOA HI TAO THANH

RO KH / POROSITY DO KH NOI LEN KHONG KP B KET LAI TRONG VAT UC, THNG NAM NGAY DI BE MAT, DO KET CAU KHUON UC QUYET NH

4. BAT LIEN TUC / KHUYET TAT CAN :


-

CAC PHOI UC BAN AU SE C CAC THANH PHOI CAN TAM / SLAB, PHOI CAN THANH TRON / BILLET HOAC PHOI CAN THANH MAT CAT

Trang s 115/126

KHONG TRON / BLOOM CAC BAT LIEN TUC CAN TRONG THEP TAM THNG LA TACH LP / LAMINATION DO X, RO HNH ONG HAY RO KH B CAN DET NHIET O KHONG U TAO THANH

CAC BAT LIEN TUC CAN TNG T TRONG THEP THANH C GOI LA STRINGER

5. BAT LIEN TUC / KHUYET TAT HAN

Trang s 116/126

Trang s 117/126

6. BAT LIEN TUC / KHUYET TAT GIA CONG C KH

NT MAI / GRIDING CRACK THNG NAM VUONG GOC VI HNG MAI, DO NHIET CUC BO SINH RA KHI MAI TAO THANH

NT DO NHIET LUYEN / HEAT TREATING CRACK DO QUA TRNH GIA NHIET HAY LAM NGUOI KHONG PHU HP TAO THANH, THNG XUAT HIEN NHNG V TR TAP TRUNG NG SUAT NH NHNG CHO CO MAT CAT NGANG THAY OI, CAC GOC SAC

7. BAT LIEN TUC / KHUYET TAT REN


-

REN LA QUA TRNH TAO HNH CHI TIET BANG ANH BUA HAY EP VI KIM LOAI VAT REN THNG NHIET O CAO. VAT REN THNG CO O BEN CAO DO CO S THAY OI HNH DANG HAT TINH THE KIM LOAI.

VET XEP DO REN / FORGING LAP DO VET GAP TREN BE MAT KIM LOAI

GAY RA, THNG DO CO MOT PHAN KIM LOAI B EP VAO KHOANG GIA 2 KHUON

Trang s 118/126

VET CHAY DO REN / FORGING BURST DO REN NHIET O KHONG PHU HP, CO THE BEN TRONG HAY M MIENG RA MAT NGOAI

8. BAT LIEN TUC / KHUYET TAT DO S DUNG LOAI BAT LIEN TUC NGUY HIEM NHAT VA KHO NHAN BIET NHAT LA MOI, CAN PHAI AC BIET CHU Y KHI KIEM TRA VAT LIEU A QUA S DUNG
-

BAT LIEN TUC MOI THNG NGAY TREN BE MAT VAT LIEU, XUAT PHAT T NHNG V TR TAP TRUNG NG SUAT.

NT MOI CH XAY RA CHI TIET A QUA S DUNG, THNG CO NGUON GOC T CAC BAT LIEN TUC RO, X .v.v. TRONG CHI TIET LAM VIEC NG SUAT CAO

Trang s 119/126

ON TAP BAI 17

1.

Bat lien tuc nguyen thuy thng la nhng bat lien tuc c tao thanh khi kim loai trang thai nong chay Nhom bat lien tuc trong o co moi thng c xem la nguy hiem va c xep vao nhom bat lien tuc gia cong Bat lien tuc va khuyet tat la 2 thuat ng khac nhau nhng co y ngha nh nhau trong kiem tra chup anh phong xa Nam c lch s cua chi tiet kiem tra la rat quan trong trong viec chon phng phap kiem tra va loai bat lien tuc can phai tm khi kiem tra e kiem tra ro te vi cua vat uc nen chon phng phap chup anh phong xa Ro trong phoi can co the tao thanh tach lp khi kim loai c cac thanh tam Khi can phoi thanh thanh kim loai, cac tap chat phi kim loai co the b can tao thanh bat lien tuc dai va manh hn goi la Stringer Stringer va tach lp co the ton tai tren san pham hoan thien do tap chat phi kim loai trong phoi uc ban au Nt nong va nt do co ngot thng do kim loai phoi uc ban au b lam nguoi qua nhanh Ro kh do cac kh trong kim loai nong chay b ket lai trong qua trnh ong ran Vet xep / lap va chay / burst la 2 th du cua bat lien tuc gia cong Phng phap kiem tra chup anh phong xa rat co hieu qua khi kiem tra ngam x trong moi han ng suat do qua nhiet cuc bo be mat kim loai la nguyen nhan gay nt do mai. Do kim loai khi nguoi choan cho nhieu hn khi nong, nt nong la nguy c thong thng trong qua trnh uc Han khong thau va han khong ngau la 2 ten goi khac nhau cua mot loai khuyet tat han Han khong ngau gia cac lp han luon luon co the phat hien c bang phng phap chup anh phong xa

2.

3.

4.

5. 6. 7.

8.

9.

10. 11. 12.

13. 14.

15.

16.

Trang s 120/126

BAI 18 :

KY THUAT CHUP ANH PHONG XA MOI HAN

1. MOI HAN GIAP MEP

2. MOI HAN GOC MOI HAN CH T

MOI HAN GOC

3. MOI HAN BON CHA KN ( KHONG CO CA NGI CHUI )

Trang s 121/126

4. MOI HAN CO CHIEU DAY THAY OI :

AT NHIEU CASSETTE CHA U PHIM VA TANG QUANG CUNG MOT LUC. PHIM DI CUNG C AT SAU NHIEU MAN CH CO TAC DUNG TNG T NH BO LOC FILTER. KET QUA CO THE LAM TANG DAI CHIEU DAY CUA PHIM ( LATITUDE )

NEU CAN CO THE DUNG NHIEU PHIM CO TOC O KHAC NHAU

Trang s 122/126

5. MOI HAN BON CHA HNH CAU

Trang s 123/126

6. MOI HAN BON CHA HNH TRU LN

7. CHUP TOAN CANH NHIEU CHI TIET TNG T

Trang s 124/126

8. NH HNG CUA KHUYET TAT

THONG THNG, BAT LIEN TUC TAO RA CHENH LECH CHIEU DAY NHO HN 2% CHIEU DAY TOAN BO SE KHO PHAT HIEN C TREN PHIM PHONG XA. DO O, CAC BAT LIEN TUC NH NT SE KHO PHAT HIEN C TREN PHIM

TREN HNH VE DI AY, HNH BEN TRAI SE KHONG PHU HP E PHAT HIEN C BAT LIEN TUC.

E BAO AM KIEM TRA TOAN BO MAU NEN KIEM TRA CHUP ANH PHONG XA THEO NHIEU HNG KHAC NHAU

Trang s 125/126

ON TAP BAI 18
1. Thong thng, moi han goc luon luon phai kiem tra chup anh phong xa theo phng nghieng 45o e co the xuyen thau nhieu nhat vao trong kim loai c ban di moi han

2. Moi han giap m ch V phai chup theo phng 90o e co the bao am kiem tra anh gia tot nhat mat ngau cua moi han

3. Khi kiem tra phong xa ong hay bon cha qua 2 thanh, ieu quan trong la anh cua phan moi han gan nguon phai chong len anh cua phan moi han sat phim

4. Ky thuat chup anh toan canh gom mot loat lan chup rieng re e khi ket thuc se bieu th c toan bo moi han vong

5. Khi kiem tra chup anh phong xa qua 2 thanh, anh cua oan moi han gan nguon se " b chay " neu gan sat vi nguon hay ong tia

6. Viec at thang hang ong tia va bat lien tuc nghi ng la khong can thiet v neu phim khong bieu th c moi khuyet tat nho hn 2% chieu day th chi tiet kiem tra coi nh co the a vao s dung an toan

7. Mot ky thuat vien chup anh phong xa bac 1 thng la ngi quyet nh s dung ky thuat chup anh phong xa nao cho san pham can phai kiem tra.

Trang s 126/126

You might also like