KOB YNETM

YAKLAIMI

DNYADA NELER DEYOR KOB YNETM YAKLAIMI ADIMLAR UYGULAMA PLOT UYGULAMA SONULARI FRMA DENEYMLER

stanbul Sanayi Odas Kalite ve Teknoloji htisas Kurulu (SO-KATEK)

KOB Ynetim Yaklam

Hazrlayanlar Do. Dr. Dilek etindamar, Sabanc niversitesi Nurdan ORDAY, Orday&Orday BS Partner Asuman ZER, Askaynak Azmi YARIMKAYA, pekkat Serhan BAER, SO KOB Hizmetleri ubesi Elif Deniz SNMEZ, SO KOB Hizmetleri ubesi

SO Yayn No: 2011/14 KOB Ynetim Yaklam, stanbul Sanayi Odas, stanbul 2011 Tasarm ve Uygulama, Mrettebat Reklamclk Her hakk sakldr. stanbul Sanayi Odas kaynak gsterilmek suretiyle alnt yaplabilir. Gncelletirilmi drdnc srm

KOB YNETM

1
stanbul Sanayi Odas Kalite ve Teknoloji htisas Kurulu (SO-KATEK)

YAKLAIMI

nsz

7 9
9 9 10 11

1.
1.1. 1.2. 1.3. 1.4.

Giri
Dnyada ve lkemizde Neler Deiiyor? Deiimi Yakalayabilmek lkemizde Uygulanan Ynetim Yaklamlar ve Modelleri KOB Ynetim Yaklamnn Amac

2.

KOB Ynetim Yaklam

13

3.
3.1. 3.2.

KOB Ynetim Yaklamnn Admlar

Balama Noktas

14
14 14 14 17 17 18 18 18 21 21 23

KOB Ynetim Yaklam

Kuruluun Ynnn Belirlenmesi 3.2.1. Durum Analizi 3.2.2. Misyon, Vizyon ve Deerlerin Oluturulmas ve Gzden Geirilmesi 3.2.3. Stratejik Hedefler ve Stratejilerinin Oluturulmas 3.2.4. Hedefler ve Stratejilerin alanlara Duyurulmas 3.3. Ana Faaliyetler ve ltler 3.3.1. Stratejik Hedeflere Ynelik Ana Faaliyetlerin Planlanmas 3.3.2. Organizasyon Yapsnn Gzden Geirilmesi 3.3.3. Srelerin Performans ltlerinin Oluturulmas 3.4. Sonularna Ynelik ltlerin ve Hedeflerin Gzden Geirilmesi

4.

KOB Ynetim Yaklamnn Uygulanmas Pilot Uygulama Sonular ve Firma Deneyimleri

24 26
26 27 27 27

5.
5.1. 5.2.

Pilot Uygulamaya Katlan Firmalar Firmalarn Beyanlarna Gre KOB Ynetim Yaklam Kapsamnda Gerekletirilen almalar 5.2.1. Hisar atal Kak ve Paslanmaz Madeni Eya San. Ve Tic. A.. 5.2.2. Magnet Tekstil San. Ve Tic. A..

5.2.3. Or-Bey Tic. Ve San. A.. 5.2.4. Snmez Transformatr San. Ve Tic. A.. 5.3. Firmalarn fadeleriyle KOB Ynetim Yaklamndan Elde Ettikleri Kazanmlar

27 27 27

6.

Son Sz

28 28 31

KOB Ynetim Yaklam

Ek

Tanmlar ve Temel Kavramlar

Kaynaka

stanbul Sanayi Odas Kalite ve htisas Kurulu (SO-KATEK), bata stanbul Sanayi Odas yeleri olmak zere Trk sanayiinin, kalite ve teknoloji konularnda ihtiya duyduklar bilgiye, abuk, etkin ve verimli bir ekilde ulaabilmelerine katkda bulunmak amacyla 1999 ylnda kurulmutur ve o tarihten bu yana almalarn aralksz olarak devam ettirmektedir.

KOlay Blgi Seti'ne, KOB'lerimizin ilgi duyaca ve bavuru kayna olarak istifade edecei yeni klavuzlar eklenmesine ynelik almalarmz devam etmektedir. Bu almalar sonucu Sanayide novasyon Ynetimi (16), 5S Klavuzu (17), Stratejik Ynetim Klavuzu (18) ve nsan Kaynaklar Ynetimi (19) adl kitapklar seriye eklenmitir. stanbul Sanayi Odas olarak, sanayimizin rekabet gcnn artrlmasna ynelik almalar iin KOlay Blgi Seti'nde yer alan klavuzlarn hazrlnda emei geen SO-KATEK yelerine teekkr ediyoruz. Kolay Blgi Seti ierisinde yer alan kitapklarmzn yelerimize ve tm sanayi kurulularmza yararl olmasn diliyoruz.

nsz

Trk sanayiinin yksek ve srdrlebilir bir rekabet gc kazanmas misyonu dorultusunda, sanayi, niversite ve kamu temsilcilerinin gnll katlmyla oluan SO-KATEK bnyesinde, getiimiz dnemde, KOB'lere ynelik kolay anlalr ve uygulanabilir baz temel kavram ve teknikleri ieren rehber kitapklardan oluan Kolay Bilgi Seti hazrlanmtr. lk basks 2004 ylnda gerekletirilen Kolay Bilgi Setine her yl yeni kitapklar ilave edilmektedir. Hlihazrda Set ierisinde, KOB Ynetim Yaklam (1), Endstriyel Tasarm (2), rn Gelitirme (3), Yeni Gelitirme (4), Fikr Haklar (5), Sanayiye Salanan Devlet Destekleri (6), Sanayide zdeerlendirme (7), AB ereve Programlar El Kitab (8), Proje Ynetimi (9), Yenilikilik ve ArGe Destekleri (10), Sanayide Srekli Gelime iin Kaizen (11), Markalama (12), Toplam Verimli Ynetim (13), Alt Sigma (14) ve Yeni rn ve Tesis Yatrmlarnda Fizibilite (15) kitaplar kitapklar yer almaktadr.

Sayglarmzla,

C.Tanl KK stanbul Sanayi Odas Ynetim Kurulu Bakan

1.1. Dnyada ve lkemizde Neler Deiiyor? nsanlk uygarln basamaklarnda ykseklere trmanrken, sorunlar da karmaklayor ve bu sorunlara ortak zmler gelitirmek ncelikli bir grev olarak ortaya kyor. Gelimekte olan dnyada yoksulluk, isizlik, salk, eitim gibi alanlardaki sorunlar zm beklemeye devam ederken, dnyann gelimi kesimlerinde de yeni sorunlar da ortaya kyor. Karmaklaan toplumsal yaam nedeniyle eitlilii artan insan ihtiyalarnn karlanmasna ynelik ynetsel sorunlar yeni sorunlar arasnda yer alyor. Teknolojik gelime ve sermaye birikiminin itici gc olan sanayi kurulular iin de durum pek farkl deil. Kreselleme, kresel pazardan pay almak, srdrlebilir rekabet gc kazanmak, kresel kaynaklardan (finans, insan, doal kaynaklar vb) yararlanmak gibi konular firmalarn nnde frsat ve tehditler yuma eklinde duruyor. Sorunlar ne olursa olsun, onlar yenmenin n koulu olarak kurulularn deien dnya koullarna uygun, fark yaratacak ekilde kendilerini ve geleceklerini ynetme biimlerini gelitirmesi ve mkemmelletirmesi karmza kyor. 1.2. Deiimi Yakalayabilmek Deimeyen tek ey deiim. Gnmzde srekli ve youn ekilde esen deiim rzgarlar, siyasetten, iletmelerin i grme yntem ve yaklamlarna kadar pek ok alanda kukusuz son derece belirleyici bir rol oynuyor. Boyutu ne olursa olsun, tm iletmeler deiime ayak uydurabilme ve deiimi ynetebilme zorunluluunu her zamankinden daha ok hissediyorlar. Deiimin zamann ve ynn nceden kestiremeyen ya da gnn deien

koullarna gre bnyesinde gerekli deiiklikleri yapamayanlar hzl bir ekilde yok oluyorlar. Bunun yannda deiimi planlayan, deiim meydana gelmeden nce belirtilerini tespit edip, ynn ve hzn belirleyen irketler, srekliliklerini ve verimliliklerini koruyabiliyorlar. Yani kurulularn gelimesi ve mkemmellemesi, deiimle balyor. Deiim, sihirli bir szck. Bu szc bu kadar sihirli klan nedir? Neden deiim adna yola kan birok kurulu daha yolun yarsna gelmeden baarsz oluyor? Bu sorularn yant ok karmak deil. Her sabah teknolojik, sosyolojik veya ekonomik gelime haberleri ile uyanmak insanlar deiimi yakalayamama korkusu iine itiyor. Bu korku ile deiimi yakalama abas iine girenler, ncelikle kendilerini deitirmek yerine kolay yoldan giderek bakalarn deitirmeye, deiimi yakalayanlarn yaptklarn kopyalamaya, tepki gsterenleri sindirmeye alyorlar ve baarzlk burada balyor. Oysa deiimi ynetmeyi renmek gerekiyor. Deiimi ynetebilmek iin deiimin doas iyi tannmaldr. Unutulmamaldr ki, Deiim kanlmazdr. Deiime tepki doaldr. Organizasyon kltrleri kurulutan kurulua farkldr. Deiim zaman ve sabr gerektirir. Deiim bazen rollerin ve grevlerin ykn artrabilir. Deiim daima teknik ve idari destek gerektirir. Her deiimin bir renme srecine ihtiyac vardr.

Giri

Tm kurulular, faaliyet gsterdikleri evrenin koullar ve faaliyet amalarna uygun bir ynetim sistemi oluturmak zorundadrlar. Bir yapnn varlk nedeni, kendisi iin belirledii ilevi yerine getirmektir. Onu yerine getirmek iin yapnn elinde belirli aralar vardr. Maddi ve teknik alt yap, insan kaynaklar, finansal kaynaklar, sunduu rn ya da hizmetin retilme ve kullancsna ulatrlma koullar bu aralarn en nemlileridir. Ancak tm bunlar, amaca ve koullara uygun ynetim sistemi olmakszn bir anlam ifade etmezler. Ynetim, bir kuruluun beyin fonksiyonunu oluturur. 1.3. lkemizde Uygulanan Ynetim Yaklamlar ve Modelleri Toplumsal Ynetim Modeli yaklamlarn insanln varoluuna kadar gtrmek mmkndr. Ancak bu kitapkta bahsedilecek olanlar, sanayi toplumundaki gelimelere bal olarak oluturulmu olan, hali hazrda kabul gren ve uygulanan sistemlerdir. Bugne kadar farkl amalara hizmet etmek zere oluturulmu Hedeflerle Ynetim, Stratejik Ynetim, Katlmc Ynetim, 5 adm (5S), Toplam Verimli Bakm (TVB), Hzl retim Sistemleri (HS), Performans Ynetimi, Balanced Score Card, 6 Sigma gibi bir ok sistemden bahsetmek mmkndr. Bunlarn ou gnn koullarna veya ihtiyalarna bal olarak ortaya km ynetim aralardr. 1950li yllarda rn kalitesi iyiletirme almalar ile balam ve gnmze kadar srekli gelierek gelmi olan Toplam Kalite Ynetimi kuruluun btnn esas alan bir yaklam sergiler. Toplam Kalite Ynetimi; kuruluun mteri, alan, hissedar, tedariki ve toplumdan oluan tm paydalarnn beklentilerini dengeli bir ekilde
10

karlamak zere btn faaliyetlerin srekli iyiletirilmesidir. Kuruluun sadece rn ve hizmetlerinde deil tm faaliyetlerinde sreklilik ve verimlilik salamak ve bunu srekli iyiletirmek iin tm birimler seferber edilir. Toplam Kalite Kltr olarak da tanmlanan bu yaklam farkl modellerle llebilir hale getirilmitir. Avrupada srdrlebilir bir mkemmellie ulamada itici g olma misyonuyla, 1988 ylnda kurulmu olan Avrupa Kalite Ynetimi Vakfnn (EFQM) gelitirdii Mkemmellik Modeli bunlardan biridir. Mkemmellik Modeli, lkemizde sanayi, hizmet, kamu ve sivil toplum kurulularinda yaygn biimde uygulama alan bulmutur. Mkemmellik Modeli iletmelerin sorunlarna are bulmak zere sunulan bir reete deildir. Daha ok bir ereve zelliine sahip olan model, kurululara katettikleri yol boyunca mkemmellie ne kadar yaklaabildiklerini lme olana tanr. Bu srete kurulular eksikliklerini grebilir ve bunlar gidermek iin nlemler alabilir. Trkiyede KalDer tarafndan yaygnlatrlmaya allan bu model 8 ana kavram zerine oturtulmutur. (ekil 1). Bunlar, 1. Sonulara Ynelik alma, 2. Mteri Odakllk, 3. Liderlik ve Amata Ortaklk, 4. Srelere ve Verilere Dayal Ynetim, 5. nsan Kaynaklarnn Gelitirilmesi ve Katlm, 6. Srekli renme, Yenilikilik ve yiletirme, 7. Ortaklk Gelitirme ve 8. Toplumsal Sorumluluktur. Model, bir kuruluun her alandaki performansn srdrlebilir bir mkemmellie ulatrmann eitli yollar olabilecei gereini dlamaz.

GRDLER

SONULAR alanlarla lgili Sonular

alanlar

Liderlik

Politika ve Strateji

Sreler

Mterilerle lgili Sonular

Temel Performans Sonular

birlikleri ve Kaynaklar

Toplumla lgili Sonular

YENLKLK VE SREKL RENME ekil 1: EFQM Mkemmellik Modeli Mkemmellik Modelinin temel ald nermeyi, sz konusu 9 ltle yle ifade edebiliriz: Mteriler, alanlar ve toplum asndan mkemmel sonular; kuruluun faaliyetlerinin etkin bir liderlik yaklam altnda, insan kaynaklar ve dier kaynaklarn uygun politika ve stratejilerle ynlendirilmesiyle salanr ve bylece baarl i sonular elde edilir. 1.4. KOB Ynetim Yaklamnn Amac SO Kalite ve Teknoloji htisas Kurulu (KATEK), Mkemmellik Modelinin KOBlere uygulanmas iin yaplan bir dizi alma yrtmtr. Yaplan almalar, bu modelin henz yolun banda ve kaynaklar snrl olan kurulularda uygulanmasnn ve yaygnlatrlmasnn baz zorluklar getireceini gstermitir. KOB Ynetim Yaklam, yukarda bahsedilen gereklerden hareketle ve mkemmelle ulamann ilk adm olarak gelitirilmitir. Bu yaklam, tm sektrlere uygulanabilecek, znde Kendini Gelitirme Felsefesi yatan, i sonularna odaklanm, kolay uygulanabilen ve sonu almaya dnk bir ynetim rehberidir. KOB Ynetim Yaklam, dier ynetim modellerini uygulayacak olan firmalar iin bir rehber nitelii tamakta, sz konusu modellere geite kolaylklar salamaktadr. Yaklam hazrlanrken mevcut ynetim modelleri incelenmi ve KOBlerin ihtiya ve ncelikleri gz nnde tutulmutur.
11

Yaklam, bir puanlama sistemine ihtiya duymadan ortaya konan modller erevesinde firmalarn kendilerini deerlendirmelerine, eksik olan ynlerini saptamalarna ve gelimeleri takip edebilmelerine yardmc olur. Yaklamdaki en temel yntem, kuruluun ulamak istedii nokta ile elde ettii Sonular arasndaki fark ortaya koyarak bu sonular

douran Ana Faaliyetlerini deerlendirmesidir. Bunun arkasnda organizasyonunun btnnn bu sistematik iinde iyiletirilmesi fikri yatmaktadr. Mevcut ynetim modellerinin incelenmesinin ardndan yaplan aratrmalar ve gnll firmalarn katlmyla gerekleen Odak Grubu almas sonucunda ekil 2de grlen modllerin bir firma iin balang noktas olabileceine karar verilmitir.

Kuruluun Yn

Ana Faaliyetler ve ltler

Sonular

PLANLAMA
Temel ama Stratejiler Planlar Hedefler

FAALYETLER
Sektre zg seilerek detaylandrlr

LTLER
Sektre zg ltler seilir

KARILATIRMA
Hedeflerimiz, rakip, pazar, dier kurulular

Sonularn Gzden Geirme Neleri iyiletirmeliyiz?

YLETRME ekil 2: KOB Ynetim Yaklam

12

2. KOB YNETM YAKLAIMI KOB Ynetim Yaklam, zellikle finansman, insan gc gibi kaynaklar snrl kk ve orta boy iletmelerin (KOBlerin) ynetim sistemlerinin, gnmzn deien dnyasna ayak uyduracak biimde yaplandrlmas, srdrlebilir rekabet gcne sahip ve mkemmel organizasyonlara dnebilmeleri iin ilk adm uygulamalar olarak gelitirilmitir. Elbette her kurulu kendi tanmlad bir ynetim modeli ve yaps ierisinde organizasyonunun btnn ynetmekte ve hatta i sonularnda baarlar da elde edebilmektedir. Ancak zellikle kriz dnemlerinde kurulu sahiplerinin; Ben bu firmay neden kurmutum? Neredeyim? Benim ulamak istediim nokta bu muydu? Nerelerde eksik yaptm? sorularn kendilerine ska sorduklar grlmektedir. Oysa yaplmas gereken bu sorularn kriz dnemleri dnda sorulmas, kurulularn kendilerini sistematik olarak deerlendirerek iyiletirmeleri gereken ynlerini tespit etmeleri ve kurulularn i hayatnn gereklerine hazrlanmalardr. Bu noktada sihirli szck kuruluun Ynetim Yaklamdr. KOB Ynetim Yaklam, tm sektrlerde uygulanabilecek, znde Kendini Srekli Gelitirme Felsefesi yatan bir yaklamdr. Yaklamn admlarna gemeden nce, yaklamda bahsi geen baz kavramlarn zetlenmesinde yarar vardr. Kavramlar ile ilgili detayl bilgi Ekte sunulmaktadr. Vizyon, iletmenin gelecekte nerede olmak istediini ortaya koyar.

Misyon, iletmenin varolu sebebidir. Strateji, kuruluun vizyonu ve misyonu ile uyumlu olarak belirlenen hedeflere ulamak amac ile ortaya konulan eylemlerin btndr. Politika, ynetim faaliyetleri rehberidir. Bir organizasyon; kalite, evre, insan kaynaklar gibi birok konuda politikalara sahip olabilir. Bu politikalar, gnlk kararlarn verilmesine yn gsterir. Deerler, kuruluta alanlarn davran biimlerini tanmlayan ve tm i ilikilerinin zerine dayandrld anlay ve beklentilerdir. Mteri, bir rnden ya da rnn retiminde kullanlan sreten etkilenenlerin tamamdr. Mteriler i mteri ve d mteri olarak ikiye ayrlr. Kyaslama, rn , hizmet ve uygulamalarn firmann rakipleri veya sektrn en iyileri ile karlatrlmasdr. Sreler, malzeme, rn ve bilgi gibi girdileri ileyerek daha deerli ktlara dntren faaliyetlerdir. Ana Sreler, mteriye deer katan ve firmaya zg srelerdir. Alt Sreler, ana srecin gereklemesi iin yaplan ve tekrarlanan srelerdir. Detay Sreler, daha detayl alt srelerdir. Sre Sahibi, srecin tasarm ve uygulanmasndan sorumlu kiidir. Performans ltleri, srecin uygulanmas ve verimliliinin belirlenmesinde kullanlan gstergelerdir.

2. KOB Ynetim Yaklam

13

3. KOB Ynetim Yaklamnn Admlar

3. KOB YNETM YAKLAIMININ ADIMLARI 3.1. Balama Noktas KOB Ynetim Yaklamnn ilk uygulama adm, iletmenin iinde bulunduu durumun analizidir. letme, ancak, olduu yeri doru tespit edebilirse, gelecee ilikin hesaplarn salkl bir ekilde yapabilir. Bu noktada kuruluun st kademe yneticileri u sorularn cevaplarn aramaldrlar: Bu kuruluu neden kurduk? Nereye ulamak istiyorduk? Ulamak istediimiz noktada myz? Eer baarlysak, bunu devam ettirebilir miyiz ? Bu sorularn cevabn bulmak ok kolaydr, ancak kurulularda bu sorular pek fazla sorulmaz. nk genel olarak, i sonularna odakl allr. sonularndan elde edilen baarlarn dnemsel olmas nedeniyle bu sorularn sorulmas dnlmez. Oysa baarnn sreklilii bu sorularn yantlarnn net olmasna baldr. Bu nedenle yaklamn dier uygulama admlarna gemeden bu sorularn yant verilmelidir. Bu sorularn sorulmasnn nemli bir katks, st ynetimin almann iine ekilmesi ve sahiplenmelerinin arttrlmasdr. nerilen alma Yntemi: almalara, firmann en st dzey yneticisi (hissedarlar dahil) mutlaka almalara katlmaldr. Gemi dneme ait veriler ve gelecee ynelik hedefler masaya yatrlmaldr. sonular ile hedefler karlatrlmal, hedefler

ve sonular arasndaki farkllklar ortaya konmaldr. Baz firmalarda tanmlanm yazl hedefler olmayabilir. Bu durumda, kuruluun tepe yneticisi kuruluun varolu nedenini ve ulamak istedii noktay aklar. Mevcut durumda neredeyiz sorusunun cevab bunlar nda aranr. Bu toplantnn kts st yneticilerin kurulua ynelik genel grlerini ierir ve sonraki admlar iin balang ve karar noktasdr. 3.2. Kuruluun Ynnn Belirlenmesi Kuruluun mevcut durumunun deerlendirilmesinin ardndan, kuruluun ynn oluturan deerler, misyon, vizyon ve stratejik hedefler gzden geirilmelidir. Burada grev, kuruluun sermayesini ortaya koyanlara, yani kuruluun sahiplerine der. En nemli husus, yazl metin haline dntrlen bu kavramlarn alanlar tarafndan sahiplenilmesidir. Bunu salamak iin, alnan kararlar st ynetimin katlmyla dzenlenen bilgilendirme toplantlaryla alanlara aklanmaldr. nerilen alma Yntemi: Kuruluun ynnn belirlenmesinde, ekil 3te grlen Stratejik Ynetim evrimi bir ara olarak kullanlabilir. 3.2.1. Durum Analizi Kuruluun ynnn belirlenmesinde ilk adm Durum Analizidir. Durum analizi d evre ve i evre analizinden oluur. 3.2.1.1. D evre Analizi D evre analizi, kuruluun paydalar ve rakiplerinden alaca bilgilerin bir sistematik iinde deerlendirilmesi ile yaplr. D evre analizi, kuruluu etkileyen ancak kuruluun

14

Misyon / Vizyon / Deerler

Uygulama Planlar

Uygulama

evre Analizi Durum Analizi

Ana Hedefleri Stratejiler

ekil 3: Stratejik Ynetim evrimi kontrol altnda olmayan artlar hakknda bilgi verir. D evre analizi srasnda kuruluun pazarlarnn yaps ve gelime eilimleri, rakipler, tedarikiler, iletmenin faaliyet gsterdii blge ve lkenin ekonomik ve siyasal yaps, teknolojik gelimeler, sosyal konular, evre koruma ile ilgili eilimler, mterilerin ihtiyalar ve beklentileri gibi alanlar incelenmelidir. 3.2.1.2. evre Analizi evre analizi, kuruluun kendi kontrol altndaki mevcut faaliyetleri ve i sonularnn incelenmesine yardmc olur. evre analizi, kuruluun kuvvetli ve iyiletirmeye ak ynlerinin belirlenmesi ile yaplr. Bylece kuruluun ynnn belirlenmesi iin gerekli veriler toplanm olur. evre analizi sonucunda elde edilen sonular iletmenin i sonular, organizasyon yaps, rn ve hizmet kalitesi ve maliyeti, teknoloji ve bilgi sistemleri ve insan kaynaklar gibi alanlar ile ilgili bilgi salar. nerilen alma Yntemi: Kuruluun durum analizi, faaliyetlerden sorumlu olan kilit yneticilerin katlm ile yaplr. Durum analizlerinde yaygn olarak kullanlan yntem SWOT Analizidir. SWOT Analizi, ngilizce Strengths (Kuvvetli Ynler), Weaknesses (Zayf Ynler), Opportunities (Frsatlar), Threats (Tehditler) szcklerinin ilk harflerinden oluur. Kuvvetli ve zayf ynler, i evreyi; frsatlar ve tehditler de d evreyi analiz etmek iin kullanlr. Kuvvetli ynlerin (S) tespitinde u sorulara cevap bulunmaldr: Kurulularn, rakiplerine gre stnlkleri nelerdir ? Neler iyi yaplmaktadr ? Zayf ynlerin (W) tespitinde ise dikkate alnmas gereken noktalar unlardr: Neler iyiletirilebilir ?
15

zleme

D evre Analizi

 Rakiplere kyasla, neler kt yaplmaktadr? Nelerden kanlmaldr ? Kuvvetli ve zayf ynlerin tespitinde dikkat edilmesi gereken en nemli husus, gereki olmak ve kendiniz kadar bakalarnn da bak asna nem vermektir. Frsatlarn (O) belirlenmesinde aadaki konular gz nnde bulundurulmaldr: Deien teknoloji, Deien pazarlar, Deien hkmet politikalar, Deien sosyal yap, Deien yaam tarz ve Btn bu deiimlerin sunduu yeni olanaklar. Tehditler (T) ise, Rakiplerin durumu ve Deiimin yarataca riskler incelenerek bulunabilir.

SWOT Analizi Sonularnn Deerlendirilmesi Kurulularn kaynaklarnn snrl olmas nedeniyle SWOT Analizi sonularnn nceliklendirilerek deerlendirilmesi gerekir. Bu aamada, SWOT Analizi sonucu ortaya kan unsurlar dikkate alnarak, sorulmas gereken drt temel soru vardr: 1. Frsatlardan yararlanmak iin hangi kuvvetli ynler kullanlabilir? Hangi yeni beceriler gelitirilebilir? 2. Yaklaan tehlikelerden hangi kuvvetler yardmyla kanlabilir? 3. Frsatlardan yararlanarak hangi zayf ynler yok edilebilir? 4. Tehlikelerle zayf ynlerin karlamamas iin ne yaplabilir? Bu sorulara verilen yantlar Strateji Sentez Tablosunu (ekil 4) oluturur. Tablodaki bilgiler, alternatif stratejilerin belirlenmesine yardmc olur.

ZAYIF YNLER

Frsatlardan yararlanarak hangi zayf ynler yok edilebilir? Frsatlardan yararlanmak iin hangi kuvvetli ynler kullanlabilir? Hangi yeni beceriler gelitirilebilir?

Tehlikelerle zayf ynlerin karlamamas iin ne yaplabilir?

KUVVETL YNLER

Yaklaan tehlikelerden hangi kuvvetler yardmyla kanlabilir?

FIRSATLAR
16

TEHLKELER

ekil 4 Strateji Sentez Tablosu

3.2.2. Misyon, Vizyon ve Deerlerin Oluturulmas ve Gzden Geirilmesi Bu aamada kuruluun mevcut misyon ve vizyonu gzden geirilir. Eer misyon, vizyon ve deerler yazl olarak mevcut deilse bunlarn oluturulmas gerekir. Aslnda her kuruluta misyon, vizyon ve deerler mevcuttur. nemli olan bunlarn sistematik bir ekilde ele alnmas, yazl olarak ifade edilmesi, ve kuruluun tm kademelerinde bilinir klnmasdr. Deerler, bir kuruluun rehber ilkeleri, z ve ortak inanlardr. Kurulu aamasnda kuruluun sahibi tarafndan ortaya konur ve kuruluun tarihi geliimi srecinde oluan kurum kltr ile btnleir. Deerler, kuruluta alanlarn davran biimlerini tanmlayan ve tm i ilikilerinin zerine dayandrld anlay ve beklentilerini gsterir. Misyon, kuruluun var olu nedenini ortaya koyar; onun kalclk ve sreklilie bakn belgeler. Vizyon ise kuruluun gelecekte nerede olmak istediine ilikin bir hayal kurma eylemidir. Belirli bir zamanda, belirli bir hedef iin nasl bir yn takip edileceini ve bunun hangi gstergelerle takip edileceini ifade eder. Sonu olarak yaplan i ve d analizler nda kurulu, zellikle varolu nedenini ve ulamak istedii noktay sorgular ve yeniden tanmlar. 3.2.3. Stratejik Hedefler ve Stratejilerinin Oluturulmas 3.2.3.1. Stratejik Hedefler Stratejik hedeflerin belirlenmesinde ilk adm, ana i hedeflerinin belirlenmesidir. Ana i

hedefleri, kuruluun misyonu dorultusunda, elde etmeye alt orta vadeli i sonular olarak tanmlanabilir. Bu hedefler, dnem sonundaki ynn belirlenmesi asndan nemlidir. Genellikle sat, ciro art, karllk, pazar pay gibi belirleyici mali ve ticari kriterlerle ifade edilirler. Ana i hedefleri belirlenirken i ve d analiz sonular gz nne alnr. Hedefler belirlenirken aadaki noktalara dikkat edilmelidir: Hedefler belirgin olmaldr. Hedefler llebilir olmaldr. Hedefler anlalabilir ve ak olmaldr. Hedefler iddial ancak ulalabilir dzeyde olmaldr. Hedefler gereki olmaldr. Hedeflerde mutlaka zaman boyutu olmaldr. 3.2.3.2. Stratejileri Ana i hedeflerine bal olarak, i stratejileri oluturulur. stratejileri, kuruluun ana i hedeflerine ulamasn salayan aralardr. stratejileri, ayn zamanda, belirsizliklere ramen ortaya konan bir hedefin gerekletirilmesi iin bir dizi seenek arasndan seilen ana hareket tarz olarak tanmlanabilir. zetle i stratejileri, Ana i hedeflerine nasl ulalaca, Rakiplerle nasl rekabet edilecei, Deien evre ve sektrel artlara nasl cevap verilecei,
17

 Tehditlerden nasl korunulaca ve in nasl bytlecei ile ilgilidir. stratejileri oluturulurken ana i hedeflerine ulalmas ile ilgili faaliyetlerin sorumlularnn katks alnmaldr. 3.2.4. Hedefler ve Stratejilerin alanlara Duyurulmas Kuruluun yn belirlendikten sonra, bu ynn tm alanlarca bilinmesi ve benimsenmesi salanmaldr. nerilen alma Yntemi Deerler, misyon, vizyon, ana i hedefleri ve stratejiler tm alanlarn katlmyla dzenlenecek bilgilendirme toplantlar ile alanlarla paylalmaldr. Sunuun zellikle tepe ynetici tarafndan yaplmas, bunlarn st ynetim tarafndan sahiplenildiini gsterecektir. Stratejilerin kurulu iinde duyurulmas ve yaygnlatrlmasnda dikkat edilecek hususlar yledir:

Kuruluun ynnn net biimde tanmlanmas, Kuruluun tm seviyelerine yaylmas ve grlerin alnmas, Kurulu hedeflerinin bireysel hedeflere kadar indirileceinin alanlara anlatlmas. 3.3. Ana Faaliyetler ve ltler Ynn belirlemi olan bir iletme, girdilerinden kt elde edinceye kadar yapt ileri takip etmelidir. Gerekiyorsa, bu ilerle ilgili gelitirme nerileri getirmelidir. Bu aama faaliyetlerin ynetimi (sre ynetimi) olarak tanmlanabilir. 3.3.1. Stratejik Hedeflere Ynelik Ana Faaliyetlerin Planlanmas ncelikle yaplmas gereken, ana i hedeflerine ulalabilmesi iin organizasyonda hangi srelerin yer alaca ve bunlarn nasl ynetileceinin tanmlanmasdr. Bu tanmlamadan sonra,

Girdi

Faaliyetler (Sre)

kt (rn)

Hedef

ekil 5 Sre Akm emas

18

faaliyetler iin gerekli kaynaklar ve bu kaynaklarn, ne zaman ve hangi miktarda kullanlaca tespit edilir ve organizasyon buna gre gzden geirilir. Organizasyonda yer alan srelerin belirlenmesi ve ynetilmesi u faydalar salar: Faaliyet sonular ve hedeflerinin belirlenmesi ve llmesine yardmc olur. yiletirmelerin yaplaca alanlarn belirlenmesini salar. alanlarn grevlerinin tanmlanmas ve eitimleri kolaylar. Yenilikilik ve yaratcln n alr. Firmann tm faaliyetlerinin birbirleriyle ilikileri grlr. Kuruluun ana i hedeflerine ulaabilmesi iin ihtiya duyulan organizasyon yaps belirlenir. retime dorudan katks bulunmayan gereksiz ilemler ve bu ilemleri douran nedenler kontrol edilebilir hale gelir.

nerilen alma Yntemi : Ana faaliyetler ve bunlar deerlendirme ltleri belirlenirken, kurulu yneticileri, sorumlu olduklar faaliyetlerle ilgili olarak oluturduklar gruplarla toplantlar ve atlye almalar yapmaldr. Bu toplantlara, ilgili srelerin sorumlular mutlaka katlmaldr. Ana faaliyetler ve ltlerinin belirlenmesinde takip edilebilecek admlar unlardr: Srelerin stratejik hedef zerindeki etkisi gz nne alnarak ana sre, alt sre ve detay srelerin belirlenmesi, Sre sahiplerinin belirlenmesi, Organizasyon yapsnda yer alan fonksiyonlarn bu yap zerine yerletirilmesi, Srelere ait hedeflerin belirlenmesi ve bu hedeflerin izlenmesi, Srelerin performans ltlerinin belirlenmesi, srelerin bu ltlere gre deerlendirilmesi ve gerekli iyiletirmelerin yaplmas.

SRELER

ALT SRELER

DETAY SRELER ekil 6 Sre Hiyerarisi

19

Ortaya konan sreler, sre hiyerarisine (Bkz. ekil 6) uygun olarak dokmante edilmelidir.

D Satn Alma (ALT SRE) Muayene Kabul

rnek: Satn Alma Sreci Satn Alma Gerekletirme (SRE) Satn Alma (ALT SRE) Satn Alnacak Malzeme/Hizmet Aratrma (FAALYET) Onay Hazrlama hale Gerekletirme

deme Alt Yklenici Sreleri (ALT SRE) Alt Yklenici Seme Alt Yklenici Deerlendirme
Srelerin detaylandrlmasndan sonra yaplmas gereken, o srecin dier srelerle ilikisinin belirlenmesidir. Bunu yapabilmek iin srecin balang ve biti snrlarn tanmlamak nemlidir. Genellikle bir srecin kts bir dier srecin

SRE 1

SRE 2

SRE 3

SRE 4

ekil 7 - Sre liki Diyagram

20

girdisini oluturur. Doru tanmlama yapldnda sre, hedeflere daha uygun olarak yryecektir. Sre ilikilerinin tanmlanmasndan sonra, srelerin sahipleri belirlenir. Srecin sahibi belli ise, yetki ve sorumluluklar yazl hale getirilmelidir. Bir sre sahibinin; ktlarn oluumunda herkesten ok sorumluluunun olmas, Srecin tamamn ve dier srelerle ilikilerini grebilmesi, Sreci detaylandracak kadar iyi tanmas, Alt ve detay sre sahiplerine liderlik yapabilmesi, yiletirme, gelitirme ve gzden geirme almalarndan heyecan duymas gerekir. 3.3.2. Organizasyon Yapsnn Gzden Geirilmesi Organizasyonun yaps srecin salkl ilemesi iin ok nemlidir. Srelerin yapsyla organizasyonun yaps her zaman birbirine uygun olmayabilir. Srelerin srekliliinin salanmas, belirlenen hedeflere ulalabilmesi, artlar salayabilmesi ve iyiletirmenin gerekleebilmesi iin gerekli kaynaklarn salanmas ve iyiletirme faaliyetlerini yrtecek ekibin oluturulmas gereklidir. Bu aamada kuruluun yn ok nemlidir rnein; kurulu d pazarlara almay hedefliyorsa ve buna ynelik srecini tanmladysa bu sreci yrtecek bir fonksiyonun oluturulmas gerekir. Bu anlamda kuruluun yn ve tanmlanan sreler esas alnarak kuruluun organizasyonu yeniden yaplandrlabilir.

3.3.3. Srelerin Performans ltlerinin Oluturulmas Performans ltleri, srecin uygulanmasn ve verimliliini lmek amacyla kullanlan ltlerdir. Srelerin deerlendirilmesi srelerin performansn ortaya koyarken; bu admda gerekletirilen faaliyetler, firmann tmnn performansn ortaya koyar. Kuruluun performansn gsteren balca ltler unlardr: Finansal ltler, Satlar, maliyetler, brt kar marj, net kar gibi kar-zarar kalemleri, Toplam aktifler, iletme sermayesi, uzun ve ksa vadeli borlar gibi bilano kalemleri, letme nakit ak, sermaye harcamas, nakit ihtiyac finansman gibi nakit ak ile ilgili gstergeler, Kredi deerlendirme finansman kolayl Kuruluun kilit srelerine ilikin performans sonular, Pazar pay, rn ve hizmet performans ltleri, evrim sreleri, Pazara yeni rn ve hizmet sunma sresi, Sipari gerekletirme sresi, retim ve sevkyat sresi, ikayetlerin zm sresi, Envanter devir hz, Hata oranlar.
21

RNEK: Sre Sahibi:

PAZARLAMA TANITIM SREC Pazarlama Mdr Hedef 24 5 4 Sonu 20 4 3

Performans Gstergeleri: Pazar pay (%), Pazar byme hz (%) Reklam Gideri/Ciro

RNEK: Sre Sahibi: Sat Mdr

SATI SREC

Performans Gstergeleri: Sat (Ton) Sat (Ciro)

Hedef 10.000 ton/yl 1.000.000 USD/yl

Sonu 9.800 ton/yl 965.000 USD/yl

RNEK:

SONULARININ DEERLENDRLMES VE GSTERGELER : : : : letme karllnn %10 artrlmas Maliyetlerin drlmesi retim maliyetini %10 azaltmak Reete maliyetini azaltmak Firelerin azaltlmas Verimliliin artrlmas letme masraflarnda azalma Uygun olmayan rnn azaltlmas Hedef %2 azaltlmas % 3.9 114 kg/adam*saat 10$/ton azalma 1500 adet/yl

Kurulu temel hedefi Kurulu stratejisi Departman Hedefi Eylem Planlar

Gstergeler 2 ana rnn reete maliyeti Fire oran Verimlilik letme masraflar Uygun olmayan rn says
22

3.4. Sonularna Ynelik ltlerin ve Hedeflerin Gzden Geirilmesi sonularnn gzden geirilmesi, yn belirlenmi ve sreleri gzden geirilmi olan bir firmada en nemli admdr. sonular, yaplan almalarn baarsn ve etkisini ortaya koyar. Sonular deerlendirilirken, Eilimler tespit edilmeli ve yeni hedefler belirlenirken bu eilimler dikkate alnmaldr. Eer hedeflere ulalamamsa ya da hedeflerin ok stnde sonular alnmsa, bunlarn gerekeleri gzden geirilmelidir. Elde edilen sonulara gre hedefler, stratejiler gerekirse vizyon ve misyon gzden geirilmeli

ve deiiklikler yaplmaldr. nerilen alma Yntemi: Sonularn elde edilmesiyle birlikte, bata yaplan planlarla ve kurulu iin belirlenen yn ile bu sonularn karlatrlmal, gerekli noktalarda geriye dnerek iyiletirmeler yaplmaldr. Salkl bir deerlendirme yaplabilmesi, verilerin salkl toparlanabilmesine baldr. Veriler tek bana yol gsterici deildir. Toplanan veriler, iyiletirme almalarna temel oluturmas iin, bir dizi ilemden geirilir. Veriler uygun ekilde deerlendirilerek bilgi haline dntrlebilir. Elde edilen bilgi, iyiletirme almalarnn temelini oluturur.

Hedeflenen Sonular

Deerlendirme ve Gzden Geirme

Planlama Stratejiler

Uygulama Eylem Plan

ekil 8 - Sonularnn Deerlendirilmesi

23

LMLEME
KAYITLAR

VERLER BLG YLETRME

ekil 9 Verilerin Bilgiye Dnmesi Kurulu, performansn saysal eilimler, hedefler, rakipler veya snfnn en iyisi kurulular ile karlatrarak sergilemelidir. ltler kurulu ile finansal bakmdan veya paydalar asndan nemli bilgileri de kapsamaldr. sonularnn deerlendirildii almalara, firma st dzey yneticisi ve sonulara etki eden srelerin sahipleri katlmaldr. Kurulutaki almalar gzden geirir, Srecin ileyiinin izler ve Kuruluun zorland durumlarda zmlere k tutar. Rehber bu srete danmanlk yapmaz, sadece yol gsterici ve kolaylatrclk salar. Rehber bu zellikleri ile, Sre hakknda bilgilendiren, Kavramlar aklayan, Yaklam tantan, Motive eden, Sre deneyimlerini paylaan kiidir. Ancak, rehber; Srete rehberlik tanm dnda fiili olarak yer alan, Yaklam sonrasnda kullanlacak tekniklerin uygulamasn gerekletiren,

4. KOB Ynetim Yaklamnn Uygulanmas

4. KOB YNETM YAKLAIMININ UYGULANMASI Sre yaklam uygulamak isteyen kurulularn stanbul Sanayi Odasna bavurmas ile balar. SO, kuruluun zelliklerini gz nnde tutarak kurulu ile birlikte almalar srdrecek bir rehber atar. Rehber, yaklamla ilgili kolaylatrclk rol oynamann yan sra, Yaklam kurulua tantr, lgili eitimlerin verir,

24

 Verdii hizmet karlnda kurulutan cret talep eden ve Kuruluun sorunlarn onun adna zmleyen kii deildir. Rehber ve firma ilk tanmalarnda firmann genel bir grnmn ortaya koyarlar. Bu grnm

daha sonra yaplacak olan durum analizine temel oluturur ve firmann iinde yer ald sektr, alan says, ynetim yaps, rakipleri gibi bilgileri ierir. Tanmann ardndan KOB Ynetim Yaklam, aadaki admlar (ekil 10) takip edilerek uygulanr.

SOya bavuru Tantm toplants (SO tarafndan rehber atanmas) Eitimler Kuruluun n deerlendirmesi (i sonularnn gzden geirilmesi) Kuruluun ynnn belirlenmesi planlarnn belirlenmesi Hedeflerin belirlenmesi Srelerin performans kriterlerinin belirlenmesi sonularnn derlenmesi sonular ve hedeflerin karlatrlmas Stratejilerin gzden geirilmesi Raporlama ekil 10 - KOB Ynetim Yaklam Uygulama admlar
25

Uygulama srecinde firmalar; Firmadaki st dzey yneticiye bal olarak alacak bir proje yneticisi atamak ve proje ekibini oluturmak st ynetim ve ilgili kiilerin KOB Ynetim Yaklam eitimini almasn salamakla sorumludurlar. Gelimeler, zet bulgular ve iyiletirmelerin dzenli olarak raporlanmas KOB Ynetim Yaklamndan elde edilen kazanmlarn net olarak ortaya konmasna yardmc olur. Bunlarn SOyla paylalmas ise yaklam uygulayan firmalar arasnda deneyimlerin aktarlmas ve ibirliklerinin kurulmas iin ortam yaratacaktr.

katk asndan deerlendirilmesidir. 5.1. Pilot Uygulamaya Katlan Firmalar Firmalarn pilot uygulama dnemine ait bilgileri Tablo 1 ve Tablo 2de gsterilmitir. Pilot uygulama, tm firmalarn st dzey yneticilerinin katld bir tantm toplantsyla balatlmtr. Sre boyunca yol gstermek zere her firmaya bir rehber atanmtr. Rehberlerin yaptklar firma ziyaretlerinde KOB Ynetim Yaklam firmalardaki dier alanlara tantlmtr. Tantmn ardndan firmann uygun grd kiilerden oluturduu proje takmna ve/veya tm firma alanlarna firmann gidecei ynn belirlenmesi, ana faaliyetler ve i sonular konularnda eitimler verilmitir. Eitimlerin tamamlanmasnn sonra firmalar rehberler nezaretinde KOB Ynetim Yaklamn uygulamaya balamlardr. Yaplan almalar rehberler tarafndan gzden geirilmi ve gerekli ynlendirmeler yaplmtr. Pilot almaya katlan firmalarn deneyimleri, firmalarn izinleri dahilinde aada zetlenmektedir.

5. Pilot Uygulama Sonular ve Firma Deneyimleri

5. PLOT UYGULAMA SONULARI VE FRMA DENEYMLER KOB Ynetim Yaklam, Mays 2002den Aralk 2002ye kadar 4 firmada uygulanmtr. Gnll katlm esasna gre yrtlen pilot uygulamann amac, KOB Ynetim Yaklamnn firmalar tarafndan uygulanarak amaca uygunluk, anlalabilirlik, kullanlabilirlik ve firma baarsna

Firma Ad Hisar atal Kak ve Paslanmaz Madeni Eya San. Tic. A.. Magnet Tekstil San. ve Tic. A.. Or-Bey Tekstil Tic. Ve San. A.. Snmez Transformatr San. Ve Tic. A..

alan Says 230 110 35 48

Faaliyet Alan Masa st mutfak gereleri Hazr giyim Tekstil G, datm ve zel transformatrler

Tablo 1- Pilot Uygulamaya Katlan Firmalar

26

Firma Ad Hisar atal Kak Magnet Tekstil Or-Bey Tekstil Snmez Transformatr

Ynetim Sistemi ISO 9001:1994 Yok Yok ISO 9000:2000

Misyon Tanmlanm Tanmlanmam Tanmlanmam Tanmlanmam

Vizyon Tanmlanm Tanmlanmam Tanmlanmam Tanmlanmam

Tablo 2 - Pilot Firmalarn Mays 2002deki Ynetim Sistemleri 5.2. Firmalarn Beyanlarna Gre KOB Ynetim Yaklam Kapsamnda Gerekletirilen almalar 5.2.1. Hisar atal Kak ve Paslanmaz Madeni Eya San. Ve Tic. A.. Firmann misyonu ve vizyonu gzden geirilmi ve deitirilmitir. Ana i hedefleri belirlenmitir. Ana i hedefleri dorultusunda organizasyon deiiklikleri yaplmtr. Ana i hedefleri dorultusunda yatrmlar gerekletirilmitir. Srelerin performans ltleri belirlenmitir. 5.2.2. Magnet Tekstil San. Ve Tic. A.. Firmann misyon, vizyon ve stratejileri belirlenmitir. Dk ve ikinci kalite retimin nedenleri irdelenmitir. Firmada alkanlk haline gelmi olan sorunlar belirlenmitir. Organizasyon deiiklikleri yaplmtr. Dokmantasyon sistemi deitirilmitir. 5.2.3. Or-Bey Tic. Ve San. A.. Firmann misyon, vizyon ve stratejileri belirlenmitir. Firmann SWOT Analizi yaplmtr. Sreler belirlenmi ve detayl olarak yazlmtr. Firma iinde takm almalar balamtr. 5.2.4. Snmez Transformatr San. Ve Tic. A.. Firmann misyon, vizyon ve stratejileri belirlenmitir. 2002 yl hedefleri gzden geirilmitir. Sreler ve performans kriterleri gzden geirilmitir. alan katlm ve paylam artmtr. Firma iinde takm almalar balamtr. 5.3. Firmalarn fadeleriyle KOB Ynetim Yaklamndan Elde Ettikleri Kazanmlar Birbirimizle konumay rendik Uygulanabilirlii fazla bir model KOBlerde de takm almas yaplabildiini grm ve gstermi olduk
27

 Yaplmas gerekeni bilmemize, yaplan grmemize yardmc oldu Ne olduumuzu anlamamz salad Yatrmlar ne tarafa kanalize edebileceimizi grdk

EK TANIMLAR VE TEMEL KAVRAMLAR Strateji Strateji kelimesi stratos (ordu) ve agein (ynetmek) kelimelerinden olumu askeri kkenli bir terimdir. hayatnda strateji irketin nereye ve nasl gitmesi istendiine karar vermek olarak tanmlanr. Kuruluun vizyonu ve misyonu ile uyumlu olarak belirlenen hedeflere ulamak amac ile ortaya konulan eylemlerin btn stratejiyi oluturur. Strateji oluturulmasnda Ne, Niin, Nasl, Ne Zaman, Nereye ve Kim (5N+1K) sorularna uygun cevaplar bulunmas nem tar. Stratejik Ynetim Stratejik ynetim iletmenin gelecee ynelik ama ve hedeflerini ve bu hedeflere ulaabilmesi iin yapmas gerekenleri belirlemesine olanak veren bir ynetim tekniidir. Stratejik ynetimin amac stratejiler oluturmak, bunlar uygulamak ve sonularn denetlemektir. Stratejik ynetim srecinde 5 ana aama vardr: 1. Durum Analizi: Durum analizinde iletmenin iinde bulunduu evre ve iletmenin davranlarn etkileyen etmenler belirlenir. 2. Yn Belirleme: Durum analizinin sonular nda iletmenin izlemesi gereken yne karar verilir. Yn belirleme aamasnda iletmenin misyonu belirlenir, uzun dnemli amalar ortaya konur ve llebilir hedefler oluturulur. 3. Stratejilerin Oluturulmas: Bu aamada, iletmenin uzun dnemli amalarna ulamas iin yapmas gerekenler, yani iletme stratejileri belirlenir.

6. Son Sz

6. SON SZ Bu kitapkta, firmalara, zellikle, kk ve orta lekli iletmelere (KOBler), ynetim kalitesinin iyiletirilmesi almalarnda yol gsterecek, kolay anlalr ve sonu odakl bir yaklam sunulmaya allmtr. alma ayn zamanda SO-KATEK tarafndan hazrlanan dier modellere bir giri salamas asndan nemlidir. KOB Ynetim Yaklamn uygulayan firmalar kendilerini daha salkl bir ekilde deerlendirebilecek, i sonular ve hedeflerini belli bir sistematik iinde karlatrabilecektir. KOB Ynetim Yaklamnn uygulanmasnn ardndan, Yeni Gelitirme, rn Gelitirme, Endstriyel Tasarm faaliyetlerinden birisine eilmek firma st ynetiminin alaca bir karardr. Ancak KOB Ynetim Yaklam dahil tm yntemlerin uygulanmasnda firma st ynetiminin sreci sahiplenmesi gerektii unutulmamaldr.

Ek Tanmlar ve Temel Kavramlar

28

4. Stratejilerin Uygulanmas: Bu aamada st ynetimin sorumluluunda ve zellikle orta kademe yneticiler ile ibirlii yaplarak stratejilerin uygulanmasna geilir. 5. Uygulanan Stratejilerin Gzden Geirilmesi ve Denetimi: Strateji uygulamalarnn sonular gzden geirilerek stratejik planlamada gerekirse deiiklikler yaplr. Stratejik ynetimi canl klan admdr. Bu sayede, iletme genelinde ktye gidiin sinyalleri sezilebilir ve gerekli dzeltmeler yaplabilir. Stratejik dnce, iletmelerin yeni rekabet ortamnn getirdii zorluklara aklc ve sistematik olarak yaklamasna olanak verir. Vizyon Vizyon, vahi ve frtnal bir denizde kullanlan bir pusula gibi olmaldr. Eer evresindeki gelimeleri dikkate alamaz ve uyum gsteremezse pusula gibi deerini kaybeder. (Tom Peters) Vizyon, iletmenin gelecekte nerede olmak istediini ortaya koyar. Vizyonun belirlenmesinde hayaller ve zlemler nemli rol oynar. te yandan gereklemesi imkansz bir vizyon belirlenmesi iletmeye yarardan ok zarar getirebilir. letmenin vizyonu bir yn belirtmeli; hedef deerler iermeli; gstergeler ortaya koymaldr. Kurulu iin itici g salamaldr. Vizyon rnekleri Wal-Mart 2000 ylna kadar 125 Milyar $lk bir irket olmak

Stanford niversitesi Batnn Harvard olmak General Electric Hizmet ettiimiz her sektrde bir veya iki numara olmak; Kk bir irketin kvraklna, yalnlna ve byk bir irketin gcne sahip olacak ekilde irket devrimini gerekletirmek Misyon Gidecei yeri bilmeyen gemiye hibir rzgar yardm edemez (in Atasz) Her iletmenin kendine zg bir varolu nedeni vardr. Misyon, bu nedeni tanmlar. imiz ne? Biz neden varz? sorularnn yant iletmenin misyonunu ortaya koyar. Misyonun ak ve net olarak tanmlanmas ve alanlar tarafndan bilinmesi gerekir. Bu sayede iletmedeki tm almalar ayn amaca ynlendirilebilir. yi tanmlanm bir misyon firmann mterileri, faaliyet gsterdii pazarlar, temel deerleri ve abalar ile ilgili bilgi verir. Misyon, iletmenin kalclk ve sreklilie baknn bir gstergesidir. Misyon rnekleri: Xerox Company Misyonumuz, i sreleri ve sonularn iyiletiren rnler, hizmetler ve dokman teknolojileri alannda srekli liderlik salayarak, insanlarn daha iyi i yapma yntemleri bulmasna yardmc olmaktr.
29

Pfizer Kendimizi ila, tketici rnleri ve hayvan sal rnlerinde yaptmz yenilikler araclyla, insanolunun daha uzun, daha salkl, daha mutlu bir yaama ulama arzusuna adadk. Walt Disney nsanlar mutlu klmak Sre Ynetimi Malzeme, rn ve bilgi gibi girdileri ileyerek daha deerli ktlara dntren faaliyetlere sre denir. Sre ynetimi, faaliyetler iin gerekli kaynaklar ve hangi zamanlarda ne tr kaynaklarn hangi miktarlarda kullanlacan gsterir. Sonular Stratejilerini belirlemi ve srelerini ynetmeyi baarm bir firma iin gerek baar gstergesi bu almalarn sonularnn i sonularna yansmasyla birlikte ortaya kacaktr. sonularna odaklanmak; Tm paydalar iin katma deer yaratmak, Srdrlebilir rekabet gc kazanmak ve uzun vadede baarl olmak, Kuruluun performansn ortaya koyan gstergeler oluturarak bunlar araclyla kuruluun ynnn izlenmesi ve zamannda iyiletirici nlemlerin alnmas asndan byk nem tar. Srekli ve baarl i sonular tm paydalarn gereksinimlerinin dengelenmesine ve
30

karlanmasna dayanmaktadr. Burada paydalar olarak mteriler, hissedarlar, alanlar, tedarikiler, toplum ve ibirlii ortaklar gibi kuruluun faaliyetleri ve baarlarnda menfaati olan tm taraflar anmaktayz. sonularn deerlendirirken baz ltler/ baar gstergeleri kullanmak kanlmazdr. Performans ltleri- Baar Gstergeleri Herhangi bir srecin baarsn ortaya koyabilen, hedefle karlatrmamz salayan, sz konusu sre iin nceden planlanm somut lmlerdir. Baar gstergelerinin kurulutan kurulua farkllk gstermesi ok doaldr. sonularn deerlendirirken kullandmz gstergeleri art gstergeler ve nc gstergeler olarak ikiye ayrabiliriz. 1. Art Gstergeler (Temel Sonular) Bu gstergeler ancak ilgili faaliyetler sonulandktan sonra deerlendirmeye alnabilen, kuruluun ama ve hedefleri ile dorudan balantl olan gstergelerdir. Kurulu tarafndan nceden planlanm olmas beklenen bu gstergeler, finansal ve finansal olmayan sonular ierir. Bu gstergelere rnek olarak karllk, gelirler, yatrmlarn getirisi, ciro, finansal oranlar, pazar pay, sat hacmi,rn gelitirme, mteri memnuniyeti, mteri ball, alan memnuniyeti, alan ball verilebilir. 2. nc Gstergeler (Baar Gstergeleri) Kuruluun temel i sonularn tahmin etmek, izlemek, deerlendirmek ve iyiletirmek amacyla kullanlan operasyonel gstergelerdir. Kuruluun ama, hedef ve sreleri ile ilgili konular ierebilir. Bunlara rnek olarak hata oranlar, evrim

sreleri,iyiletirmeler, stok devir hz, tedariki performans,ibirliklerinin says ve yaratt katma deer, mteri ikayet ve iadeleri,lojistik gstergeler, i kazalar,devamszlk, personel devir oran, eitim, katlm, bilano, nakit ak, kredi notu, patent says, yenilik oran, basnda yer alma says, bilgi kullanm, belgelendirme, kazanlan unvan ve dller saylabilir.

KAYNAKA EFQM, EFQM Mkemellik Modeli 2003, Kk ve Orta Byklkteki letmeler, 2003 TSAD-KALDER, TSAD-KALDER Kalite dl Bilgilendirme Kitab 1999, Kk ve Orta Byklkteki letmeler, 1999

Kaynaka

31

STANBUL SANAY ODASI

Merutiyet Caddesi No. 62 Tepeba - stanbul Tel: (0212) 252 29 00 Faks: (0212) 249 50 07 e-posta: kobi@iso.org.tr SO Yayn No: 2011/14