CMLE

Bir duyguyu, dnceyi, durumu, dilei. tam olarak anlatan, kendi iinde bir anlam ve yarg btnl tayan szck ya da szck topluluuna cmle denir. Oralar her geen gn daha ok zlyorum.(duygu) evremizi her zaman temiz tutmalyz. (dnce) alt i yerinden olduka memnunmu. (durum)

Bir edebi eser, konusuyla ne kadar ilgi ekici olursa olsun dili kullanma becerisinden yoksunsa deerli saylmaz. (I. cmlede eserin konusuyla deer kazanaca sylenmi; II. cmlede ise anlatmla deer kazanaca savunulmutur.)

Her ressam, ayn doa parasn tuvaline farkl biimlerde

ZDE CMLE
Temel kavramlarn, konuya bak asnn, anlatlan duygu, dnce ya da durumun ayn olduu cmledir.

yanstr. Bu cmlenin sonuna, dncenin akna gre aadakilerden hangisinin getirilmesi uygun olmaz? (SS 2005) A) Doa, her sanat iin deimez bir konu alandr.

Ne yaanan her olay ykye dntrlebiliyor ne de ykye zg kurallar, her zaman gerei aynen anlatmaya uygun dyor.

B) nk olaylara, durumlara bak as sanatdan sanatya deiir. C) Bu, ayn zamanda biemle ilgili bir durumdur. D) Bunda sanatnn doay alglama biiminin etkisi vardr. E) Bunu, yaratcln bir gerei sayabiliriz.

Batan geen her olaydan yk karlamaz; yknn yaps olup biteni olduu gibi yanstmaya izin vermez. (Yukardaki cmlelerde dnce korunmu; ancak syleni deitirilmitir.)

www.unkapani.com.tr

Bir cmleden sonra getirilemeyecek cmle ya farkl bir konu ya da elien bir yargya sahip olmaldr. Her ressam ayn doa parasn farkl biimlerde resmediyorsa bu; bak asnn, alglama biiminin, biemin (slubun) ve yaratcln fark olmasyla aklanabilir. Ancak her sanatnn konu olarak doay ele almas, yukardaki cmlenin bir aklaycs deildir. Doru Seenek: A

Bir yazar yle diyor: Dncenin can ksa szde, onun youn anlatmndadr. Bu cmlede anlatlmak istenen aadakilerden hangisidir? (SS2005) A) Derinlii olmayan dnceler daha kolay anlalabilir. B) Gl anlatm, salam bir dnce yaps gerektirir. C) Bir dnceyi zetlerken ana noktalar zerinde durmak gerekir. D) Sz uzatmak, anlatm gereksiz szlerle doldurmak dnceyi glgeler. E) Ksaltlarak anlatlan bir dnceyi, hemen herkes anlayabilir.

Nesnel Cmle
Anlatcnn, yorum ve duygularn katmad, kantlanabilen cmleye nesnel cmle denir.

Trk tarihinin ilk yazl belgelerinden olan Gktrk Yaztlarnda hakan Trk milletine seslenir. Dou Karadeniz Blgesi srekli ve ok ya aldndan buday retimine elverili deildir.

Yukardaki cmlede dncenin ksa ve youn (zl) bir anlatmla can bulaca anlatlyor. O halde uzun uzadya bir anlatmla dnce kan kaybeder (glgelenir). Ayn dnce, tersinden sylenerek D seeneinde verilmitir. Doru Seenek: C

znel Cmle
Anlatcnn, kiisel yorum ve duygularn yanstan, kantlanamayan cmleye znel cmle denir.

Kart (elien) Cmle

Temel kavramlarn, konuya bak asnn ayn olduu; anlatlan dnce ya da durumun farkl olduu cmledir. Bir edebi eseri deerli klan onun nasl anlatld deil neyi anlattdr.

nsan byleyen bu amlkta ailece oturduk; unutulmaz, tatl bir gn yaadk. Victor Hugo, romantizmin baarl rneklerini vererek sadece Fransada deil tm dnyada beenilmitir.

(I) Bu yaynevi bir sredir kendi olanaklar iinde sessiz, sedasz, deerli rnler ortaya koyuyor. (II) Krk akn kitap karan bir bu yaynevinin dikkati eken bir zellii ok iyi kitaplar semesi. (III) Bunlar kimsenin aklna gelmeyen, titizlikle aratrlp bulunmu kitaplar. (IV) Ayrca bu yaynevi, kitaplarn basmna zen gsteriyor, evirilerin dzgn ve doru olmasna dikkat ediyor. (V) Her kitabn sonuna, yazar ve yapt adlarn gsteren bir dizin ve kaynaka ekliyor. (V) Bu zelliklerin hepsi nitelikli bir bask ile bulutuunda ortaya iyi kitaplar kyor. Bu parada numaralanm cmlelerin hangisinde kiisel dncelere yer verilmemitir? (SS2004) A) II. B) III. C) IV. D) V. E) VI.

Neden sonu ilikisi, bamsz iki cmle iin de sz konusu olabilir. Ne sen gelin oldun ne ben gveyi Onun iin ak gider gzlerim (neden) (sonu)

Aadakilerin hangisinde yargnn nedeni belirtilmemitir? (SS2003) A) lke topraklar yanl kullanm yznden yok olup gitmektedir. B) lkede tarmsal retimi gelitirmeye ynelik almalar yldan yla azalmaktadr. C) Tarma yeterince nem verilmediinden bu lke, pamuk, sebze, meyve retiminde dnya sralamasnda gerilerde

I. de rnlerin deerli olmas, II. de kitaplarn ok iyi olmas, III. de kitaplarn titizlikle aratrlmas, IV. de kitaplarn basmna zen gsterilmesi, VI. da ortaya iyi kitaplarn kmas kiisel dnceler (duygu, yorum)dir. V. de byle bir szck kullanlmamtr. Doru Seenek: E

yer almaktadr. D) Kimi lkelerde, tarma dayal retimin bilinli bir biimde yaplmamas, halk sal bakmndan tehlike oluturmaktadr. E) evre bilincinin yeterince gelimemi olmas, hava ve su kirliliine yol amaktadr.

Dorudan Anlatm
Birinin szn, azdan kt ekliyle aktaran cmledir. Bakan: Konuyla ilgili bir basn toplants dzenleyeceiz. dedi. rencileri iin her fedakrl yapar, diyorlar.

Unkapan Yaynclk

www.unkapani.com.tr

A'da topraklarn yok olup gitmesinin nedeni, yanl kullanm C'de retimde gerilerde olmasnn nedeni tarma yeterince nem verilmemesi D'de tarma dayal retimin halk saln tehdit etmesinin nedeni, retimin bilinli yaplmamas E'de hava ve su kirliliinin nedeni, evre bilincinin yeterince gelimemesi olarak verilmi. Btn bunlar "hangi nedenle" sorusunu dndryor. B'de almalarn giderek azalmasnn nedeni verilmemi. Bu cmlede aamal bir durum sz konusudur. Doru Seenek: B

Dolayl Anlatm
Birinin szn, azdan kt ekliyle deil deitirerek aktaran cmledir. Bakan, konuyla ilgili bir basn toplants dzenleyeceini aklad. Kimsenin izin almadan darya kmamas gerektiini syledi.

Ama-Sonu Cmlesi
Yargy amacyla birlikte ieren cmledir. Bazen biri, bazen dieri nce sylenir.

Neden-Sonu Cmlesi
Yargy nedeniyle birlikte ieren cmledir. Bazen biri, bazen dieri nce sylenir.

Tatilimizi kyde geirmek zere biz de bugn yola kyoruz. (ama-sonu) Yurt dna gitti; iyi bir renim grmek istiyor.

Bizim derdimizi anlamadndan bize bir yarar olmad. (gereke-sonu)

(sonu-ama)

Akam erken yatt; yarn iki yazls varm. (sonu-gereke) ou zaman ayn szcklerin hem neden-sonu hem de ama-sonu ilgisi kurduu grlr.

art (Koul) Cmlesi

Yargnn gereklemesinin bir koula bal olduu cmledir. Onu grrsen buraya gelmesi gerektiini ona syle. Bana bir saat iinde geri dnmek zere izin verdi. Bu kitab okuduka bilgim artyor. IV. cmlede bir karakteri izebilmedeki baars asndan iki satrlk bir konuma ile on sayfalk bir betimleme karlatrlm. "Daha" stnlk derecesi de belirtilmitir. Doru Seenek: D

Kartlklardan Yararlanma
Varlklarn birbirine kart olabilecek durumlarn ieren (I) Halk trklerimizi, ezgi ve iir bakmndan kvamn bulmu sanat eserleri sayabiliriz. (II) Bunlar syleyenlerin seslerindeki ve okuyularndaki przler ayklannca klasik denecek kadar salam eserler kar ortaya. (III) Ne var ki trkleri syleyen ve ak diye anlan halk sanatlarnn kimilerinin sesleri, bu eserlerin deerini glgeliyor. (IV) Kimileri de trkleri ar bir duygusallkla sylyor. (V) Bunlarda trknn zne gre deien bir incelik, bir yorum grlmyor. Yukardaki parada numaralanm cmlelerin hangisinde yarg, bir koula balanmtr? (SS1999 iptal) A) I. B) II. D) III. D) IV. E) V. (I) Gn gnne pek uymaz bu kentin.(II) Bir bakarsn, yaz ortasnda buz kesmisin; bir bakarsn, kasm ortasnda ceket fazla gelmi. (III) Geen eyll aynn son gn kente yamur yaarken, kentin srtn dayad daa kar yayordu. (IV) cmledir. Evi birbirine katan, kk yaramaz, babas eve gelince st dkm kedi gibi bir keye siner, sesi soluu kmazd. (ayn varln kart durumlar) nsanlar kanl baklysa bile, iekler sevgi tar pencereden pencereye.(farkl varlklarn kart durumlar)

www.unkapani.com.tr

Ertesi gn ise mays sonu gneine benzeyen, prl prl bir hava... (V) Neredeyse tm ekim ay, byle geti. (VI) Oysa daha gneyimizdeki bir baka kente oktan k gelmiti. Yukardaki parada numaralanm cmlelerden hangisi kendinden nceki cmlenin aklamas durumundadr? (SS2000) A) II. B) III. C) IV. D) V. E) VI.

II. cmlede halk trklerini syleyenlerin seslerindeki ve okunularndaki przler ayklannca(ayklanmas kouluyla, ayklanrsa) klasik denecek kadar salam eserler ortaya kar deniyor. Doru Seenek: B

Karlatrma
En az iki kii, varlk, kavram ya da durum arasnda eitlik, stnlk ya da farkllk bakmndan dierleriyle kyaslayan cmledir. Konuya al ki derece alabilesin. Bundan daha gzel resimler yapabilirsin. En gzel baklavay ninem yapard. Seni grdmde mutlu oluyorum. yklerini iirleri kadar beenmedim. I. cmlede kentin gn gnne pek uymadn, II. cmle rnekleyerek aklamaktadr. Bir bakarsn yaz ortasnda buz kesmisin (gn gnne uymadnn ispat iin bir rnek); bir bakarsn kasm ortasnda ceket fazla gelmi (gn gnne uymadnn bir dier rnei). Doru Seenek: A

Unkapan Yaynclk

Deerlendirme (Eletiri)
Sanat ya da eser hakknda hkm veren cmledir. Nesnel veya znel, olumlu veya olumsuz olabilir. Reat Nuri, hemen hemen her romannda ideal bir tip sergiliyor. (nesnel) Bana oyun yazarlnda daha baarl geliyor. (znel) Bu romanda sanat kiileri gerek hayattan almakla okunurluunu artrmak istemi. (olumlu) Bu konudaki titizlii evresine zarar veriyor.(olumsuz) Bilinen konular ilemesine ramen farkl slubuyla umut veren bir sanat. (olumlu ve olumsuz) Romanlarnda, yaananlar hi deitirmeden anlatyor. (olumlu mu olumsuz mu belli deil)

(I) Roman yazarken konumalara yer vermek ounlukla kanlmazdr. (II) Hatta salt konumalardan oluan romanlar bile vardr. (III) Bu romanlarda herhalde ama, tip yaratmaktr. (IV) ki satrlk bir konuma, bir karakteri on sayfalk bir betimlemeden daha baarl bir biimde izebilir. (V) Bunun baarl rneklerine M.. Esendal'n Ayal ve Kiraclar adl yaptnda rastlyoruz. Bu paradaki numaralanm cmlelerin hangisinde "karlatrma" yaplmtr? (SS-2001) A) I. B) II. C) III. D) IV. E) V.

(I) Bu yapt, romantik romann btn zelliklerini tamaktadr. (II) Romandaki olaylar bilinli olarak seilmemitir. (III) Romanc, olaylar istedii biimde gelitirmek iin rastlantlardan byk lde yararlanmtr. (IV) Olaylar ykleyiteki neden-sonu kopukluuna karn, kiilerin konumalarn yanstmadaki baars romann en gl yanlarndan biridir. (V) Kiiler, kltr dzeylerine uygun biimde konuturulmutur. Bu parada numaralanm cmlelerin hangisinde, sz edilen yaptn "hem olumlu hem de olumsuz" ynleri bir arada verilmitir? (SS-2002) A) I. B) II. C) III. D) IV. E) V.

IV. cmlede, Bu durum, burada eski bir Zeus Tapnann bulunduu yolundaki dnceleri (tahminleri) daha da glendiriyor. Yani bu, henz kantlanmad. Doru Seenek: A

Tanmlama
nedir sorusuna cevap veren cmledir. Genelde iki eli isim cmlesidir. Sfatlar, isimleri niteleyen veya belirten szcklerdir.

Aklama
Bir kii, kavram, olay, nesne veya durumla ilgili bilgi veren cmledir. ncesindeki yargya yani, yle ki, nk gibi szcklerle balanabilir. Bazen keke televizyon olmasayd diyorum. Televizyonun zamanm aldn dnyorum. Yalnzlktan ok korkuyor; birisi olmadan evde kalamyordu.

IV. cmlede neden sonu kopukluu (olumsuz), konumalar yanstmadaki baars (olumlu) bir deerlendirme (eletiri)dir. Doru Seenek: D

www.unkapani.com.tr

Aamal Anlatm
Bir durumun zamanla olumlu ya da olumsuz deimesini anlatan cmledir. Halkmz gnden gne bilinleniyor. Aye gn getike gzelleiyor. Okuduka yeni eyler reniyor, rendike kendine gveniyor, gveni arttka daha da baarl oluyor.

Yorumlama (Tahmin, Sezgi)

Bir duruma bakarak karm yapma ifadesi tayan cmledir. Mala ok dkn biri olduunu konumalarndan karmtm. Ameliyata gerek kalmayacan ben nceden anlamtm. Bu konuyu, retmeninle rahata konumu olabileceini dnyorum.

Unkapan Yaynclk

slup Cmlesi
Bir sanatnn syleyi zellii, kelimeleri seme ve kullanma tarzdr. Herkes ayn konuyu iliyor, ama o ayn konuyu halk diliyle, halk syleyileriyle iirletiriyor. yklerinde ok yaln bir dil kullanr.

(I) Anadoluhisar'nn bulunduu blgenin tarihi, eskiye dayanyor. (II) Kaynaklara gre, Anadoluhisar, Boaz'dan geileri kontrol etmek amacyla Yldrm Beyazt tarafndan yaptrlm. (III) Yaplrken kullanlan malzemeler arasnda, Bizans yaplarndan alnm talar da var. (IV) Bu durum, burada eski bir Zeus Tapna'nn bulunduu yolundaki dnceleri daha da glendiriyor. (V) Boaz'n en dar yerinde, Gksu Deresi kysnda bulunan bu blgenin, bugn olduu gibi, Osmanl ncesinde de yerleim alan olarak kullanld eitli kaynaklarda belirtiliyor. Yukardaki parada numaralanm cmlelerin hangisinde belirtilenler "tahmin" nitelii tamaktadr? (SS-2000) A) I. B) II. O) III. D) IV. E) V. Aadaki cmlelerin hangisinde slupla ilgili bir zellie deinilmemitir? (SS-2004) A) Salam bir roman tekniinin yan sra canl, en az szckle ok ey anlatmay amalayan, youn bir anlatm vard. B) iirlerindeki, okurun deiik duygularn etkileyen imgeleri, sradan szcklere yeni anlamlar ykleyerek olutururdu. C) Yaptlarndaki karakterler, halk arasndan seilmi, zengin bir duygu dnyas olmayan, tek boyutlu kiilerdi. D) iirlerini olutururken szckleri, ses, anlam ve arm ynnden sk bir deerlendirmeden geirerek kullanrd. E) Betimlemelerinde gzlem gc ar basar, zentili ve cokulu bir syleyiten zellikle kanrd.

A'da youn bir anlatm, B'de sradan szcklere yeni anlamlar ykleyerek, D'de szcklerin belirli ilkeler gzetilerek kullanlmas, E'de znt ve cokulu bir syleyi nasl anlatlmakta sorusunu dndrr. Yani dilin ve szcklerin nasl kullanldn belirtiyor. Doru Seenek: C

Aadaki cmlelerin hangisi bir neri iermektedir? (SS-1998) A) Plannz deerlendirdiimizde onun beklentilerinizi

tmyle karlamadn grdk. B) Plannz gzel, ama onun bizim amacmza uygun olduunu syleyemeyiz. C) Plannz yeniden gzden geirmenizin doru olacan dnyoruz. D) Plannz kolayca uygulanabilmesi iin kimi yerlerinde deiiklik yaptk. E) Plannzn titiz bir almann rn olduu belli; ama biz daha farkl zellikler aryorduk.

erik Cmlesi
Sanatnn ele ald konuyu, anlattklarn ieren cmledir. Yaban, Kurtulu Sava yllar Anadolusunu baaryla bize aktaryor. Yunus Emre, bugnk insanlarn yeterince gnllerinde hissedemedii insan sevgisini iirletirmitir.

(I) Bu kitabn drt blm, aslnda birer uzun makale olarak dnlm. (II) Drd de ayr ayr temalar iliyor. (III) Bu temalar: Osmanl-Trk mziinin retimi, icra slbu, makamlar ve bunlar kuaktan kuaa aktarma yntemleri...

C seeneinde Plannz yeniden gzden geirmenizin doru olacan dnyoruz. yani Bunu size neriyoruz. deniyor. Doru Seenek: C

www.unkapani.com.tr

(IV) Yani Trk mziinin belirleyici zellikleri... (V) Btn bunlarla, geleneksel Osmanl-Trk mziinin eitli ynlerine k tutuluyor ve onun belirgin nitelikleri ortaya konuyor. Yukardaki numaralanm cmlelerden hangisi sz edilen kitabn ieriiyle ilgili deildir? (SS-1996) A) I. B) II. C) III. D) IV. E) V.

Tasar
Kiinin yapmay dnd, istedii eydir. nmzdeki yl yeni bir ev almay dnyorum. Bu kitaba yeni bir iir ekleyeceim.

Unkapan Yaynclk

Olaslk (htimal)
Bir eylemin gerekleip gereklememe ihtimalidir. Mahkeme bugn sonulanmayabilir. imdi bizim oralara bahar gelmi, havalar snmtr. Btn dediklerimi duymu olmal.

I. cmlede uzun birer makale olarak dnlen drt blm, ierikle ilgili "neler anlatlmakta" sorusunu dndrmyor. Oysa dier cmlelerde "neler anlatld" tek tek belirtiliyor. Doru Seenek: A

Takdir (Beeni) Bir kiiyi, sz, eseri, davran... iyi ve gzel bulmadr. Kardeim, alkanl ve drstlyle herkesin sevgi ve saygsn kazand. Kurtulu Savamz, bamszlk mcadelesi veren dier uluslar iin rnek olmutur.

Varsaym
Gerekte olmayan bir durumu bir sre iin var kabul etmektir. Diyelim ki byk dl sen kazandn. Varsayalm ki Fatih, stanbulu fethetmedi.

n Yarg
Bir kii, varlk, sanat, sanat eseriyle ilgili olarak nceden edinilmi olumlu ya da olumsuz kesin kandr. Kprl kavaklar trafik sorununa asla bir zm getiremez. Hi kimse ciltlerce kitap okumadan iyi bir air olamaz.

neri
Bir sorunun zlmesi, bir eksikliin giderilmesi iin yaplmas gerekeni belirten kiisel grtr. Kitabnzn sonuna bir kaynaka eklemeniz okurun yararna olacaktr. Konuyu iyi kavramak iin bol bol soru zmeliyiz.

Yaknma
Bir kiiden, szden, durumdan memnun olmamak, szlanmak, huzursuzluu dile getirmektir. Vurdulu krdl filmlerin ocuklarn saf dnyasn karartt da bir gerek. Olur olmaz ilerle uramas hepimizi zyor.

Hayflanma
Bir olay ya da durum karsnda znt duymak, yaptklarndan piman olmaktr. Bu durum vah, eyvah, yazk, keke gibi szcklerle ifade edilir. Keke snavlarma daha iyi alsaydm. (Bu test iin tavsiye edilen sre 16 dakikadr.) 1. nsanlar ktle sel gibi akp giderler, nk yol dz ve ksadr. Fakat iyiliin nne Allah aln terini koymutur... Yukardaki szler, dncenin akna gre aadakilerden hangisiyle srdrlebilir? (I) Ortaokul yllarmda arkadalarla dersten kar kmaz, okulumuzun bulunduu tepeden iner, gzelim gl baheleriyle evrelenmi evlerin nnden geerek kyya koardk. (II) Dalgalarla oynarken iimizden biri barrd: Yunuslar geiyor! (III) Sonralar hangi denize baksam, byle sr halinde geen yunuslar canlanrd gzlerimde. (IV) Aklardaki tek bir yunusu fark edip sevin lklar atanlar grdke gerekten ok etkilenirdim. (V) Yllarca yunuslarn sr gzlerimin nnde getiini, zamann hepimizi, az rastlanlan anlarn son tanklarna evirdiini nasl anlatabilirdim onlara? Bu parada numaralanm cmlelerin hangisinde yaknma sz konusudur? (SS2005) A) I. B) II. C) III. D) IV. E) V. 2. Aadaki cmlelerin hangisinde sitem sz konusudur? A) Masam toparlayaym da hemen geleyim. B) Ankaraya gelmisin de bize uramamsn. C) devini yapsn da nasl yaparsa yapsn. A) yilik yapmak o kadar zor deildir. B) Bu sebeple iyilikte zorluk vardr. C) yilik yapmak pek nemli saylmaz. D) Ktlk, insann kiiliini yanstr. E) Kt insanlardan kanmak gerekir.

www.unkapani.com.tr

D) Arkadalarla bizde konutuk da konutuk. E) Szm dinlesin de onu balayaym.

Parann son cmlesinde yazar, yunuslarn neslinin tkenmekte olduunu yaknarak (zlerek, szlanarak) anlatyor. Yunuslarn sr sr geiinin az rastlanlan bir olay olduunu, kendisinin de son tanklarndan olduunu ve bunu yunuslara anlatmann olanaksz olduunu yaknarak dile getiriyor. Doru Seenek: E

Unkapan Yaynclk

3. Aadaki cmlelerden hangisi znel bir yargdr? A) Szckleri, deiik anlamlarda kullanmaktan kaynaklanan arpc bir anlatm vard. B) yklerin konularn genellikle gerek yaamdan, evresinde olup bitenlerden almtr. C) Yazarn, ilk kitabndaki dil yanllarna bu eserde rastlayamazsnz. D) iirlerinde, edebi sanatlar, zellikle kiiletirme ve benzetmeye yer veriyor. E) Roman kahramanlarn Anadolu insanlarndan semi, onlar geree uygun bir ekilde betimlemiti.

Kinayeli Anlatm
Szn imal olarak tam kart bir anlam ierebilecek biimde kullanmaktr. ok baarl olduun karnendeki sfrlardan belli.

Kmseme
Bir kii ya da durumu olduundan az ya da kk gsterme ifadesi tayan cmledir. O okuyacak, adam olacak da bize bakacak.

4. (I) Herkes toplumdaki okuma alkanlnn ksrlndan sz ediyor. (II) Gnden gne az okuyan, hatta okumayan bir toplum oluyoruz. (III) Okullarmzda bile, birka edebiyat retmeninin gayreti hari, rencilere okuma alkanl kazandrlamyor. (IV) , yetikinler olarak bize dyor, evde ocuklarmza televizyon seyrettirmek yerine srekli kitap okumalarn salamalyz. (V) Televizyon seyrederek ocuklarn sadece o zaman diliminde ho vakit geirdiini ama gelecekte onlara bu durumun hibir yarar olmadn bilmeliyiz. Paragraftaki numaralanm cmlelerin hangisinde bir neri sz konusudur? A) I. B) II. C) III. D) IV. E) V.

Cmle Tamamlama
Bo braklan yere getirilebilecek ifade verilen blmle anlamca paralel olmaldr. Dolaysyla cmlenin verilen blm doru anlalmaldr. Glge oyununun kltrmzden silinip gitmesinin nedeni Cmlede bo braklan yere olumlu bir durumun getirilmesi yanl olur. nk silinip gitmek olumsuz bir durumdur. bir zamanlar Osmanl yaaynn aynas olmasdr. (yanl ) yeni ve zgn syleyi ortaya koyamamasdr. (doru)

5. Bir fenalk ettinse, arkasndan hemen bir iyilik yap ki o fenalk, defterinden silinsin. Bu cmle aadakilerden hangisine anlamca en yakndr? A) Bir insan, yapt ktlkleri ancak iyilik yaparak ortadan kaldrr. B) Her insan iyilik yapmakla sorumludur ve yeri geldiinde iyilik yapmaldr. C) yilik yapmak kadar ktlk yapmak da insana zg bir davrantr. D) Srekli ktlk yapan birinden iyilik beklememek gerekir. E) Kimi insanlar iyilik yapaym derken farknda olmadan ktlk yaparlar.

8. (I) Yarn bir toplantm var diye aramzdan ayrld. (II) Doru Keirendeki annesinin evine gitmi. (III) Babas eve gelene kadar annesiyle konumu. (IV) Annesinin hazrlad yemei yiyip hemen evine geri dnm. (V) Yeterince alamam ve erken yatm. Paradaki numaralanm cmlelerden hangisinde neden-sonu ilikisi sz konusudur? A) I. B) II. C) III. D) IV. E) V.

9. Aadaki ataszlerinin hangisinde znel deerlendirme sz konusudur? A) Damlaya damlaya gl olur. B) Bir elin nesi var, iki elin sesi var. C) Bakarsan ba olur; bakmazsan da olur. D) Ama srrn dostuna, o da syler dostuna. E) Ek tohumun hasn, ekme yiyecek yasn.

lerde ou eletirmen yazlarnda znel davranyor. (III) Geri objektif tutum sergileyen eletirmenler de yok deil. (IV) Bilindii gibi, eletirmenin sanat anlay ne olursa olsun, eletirmenin tarafsz olmas gerekir. (V) Tarafszln, eletirmenin en temel zellii olduunu her okur biliyor. (VI) Tarafszln yitiren eletirmenin deerlendirmelerini okumak skyor insan. Paragraftaki A) II. numaralanm C) IV. cmlelerden D) V. hangisi E) VI kendinden nceki cmlenin nedenidir? B) III.

Unkapan Yaynclk

www.unkapani.com.tr

6. (I) Son gnlerde eletiri yazs okumuyorum. (II) Bugn-

10. (I) Bugne kadar elliden fazla eser yazm ve yaymlamtr. (II) iirden ok dzyazya nem vermitir. (III) Eserlerinin ounu roman ve ykleri oluturmaktadr. (IV) Roman ve yklerinde ksa ve devrik cmleler kullanr. (V) Konu seiminde kendini pek snrlamaz, her ey onun eserlerinin konusu olur. Yukardaki numaralanm cmlelerden hangisi, sz edilen yazarn slbuyla ilgilidir? A) I. B) II. C) III. D) IV. E) V.

11. Uluslararas alanda yer alabilmemiz ancak Anadoluyu dile getiren yaptlarla mmkndr. 7. (I) Her iiri severek, iten okumam, ancak bu iir gerekten farkl. (II) air, szckleri geliigzel dizmemi, sanki gnln sayfalara aktarm. (III) iirde byl szcklerin egemenlii sz konusu. (IV) Ancak birka szcn o iirde ii ne diye de dnmedim deil. (V) iirin kulaa ho gelen mzikalitesini ise inkr edecek deilim. Yukardaki A) I. numaralanm B) II. C) III. cmlelerin D) IV. hangisinde E) V. olumsuz eletiri sz konusudur? Bu grte olan bir yazarn, aadakilerden hangisini sylemesi beklenmez? A) Ulusal motifleri tanmadan evrensel sanata ulalamaz. B) Bir yazar iin konu deil, konunun ilenii -nemlidir. C) Bir yazar, kentten en uzak kye kadar yerli konulara nem vermelidir. D) Sadece Batl anlay nemseyen yazarlar byk eserler veremezler. E) Yerli hayattan, halk zevkinden uzak yaptlar yeterince zgn deildir.

12. I. Kurnazlklar ve ihanetler ancak beceriksizliin rndr. II. Bir bakasndan kurnaz olabilirsiniz, ama herkesten kurnaz olamazsnz. III. Herkesten kurnaz olduunu sanan insanlar sadece kendini kandrr. IV. Kurnaz insana dikkat ediniz, o biraz da akln kullanr. Yukardaki numaralanm cmlelerden hangileri anlamca birbirine en yakndr? A) I. ve II. D) II. ve III. B) I. ve III. E) II. ve IV. C) I. ve IV.

15. Aadaki cmlelerden hangisi olaslk bildirmektedir? A) Bu saatten sonra artk onu aramak istemiyordu. B) Okuduu herhangi bir metni anlayamadndan ikyet ediyordu. C) Toplantnn sonuna kadar, satasalar da, hi konumayacaksn. D) nallah, bugnden sonra bir daha bizi rahatsz etmez. E) Kardeim, leden sonra beni bir daha telefonla arayabilir.

13. (I) iir kitabnzn ikinci basksn da aldm. (II) kinci baskya son yazdnz uzun bir iirinizi de eklemisiniz. (III) Son iirinizde yine gurbet duygulanmalarnz etkilenerek okudum. (IV) Ancak bu iirinizde l gzetmemisiniz, iirinizi serbest yazmsnz. (V) Uyak kaygs tamadnz da belirgin bir zellik olarak hemen tespit ettim. Yukardaki numaralanm cmlelerin hangisinde iirlerin ieriiyle ilgili bilgi verilmektedir? A) I. B) II. C) III. D) IV. E) V. Unkapan Yaynclk

www.unkapani.com.tr

16. (I) Okumaya balamadan nce oturacam yeri seerim. (II) Kimi iirleri sesli okuduumdan, rnein yatarak iir okuyamam. (III) Herkes gibi iirleri, onlar yazanlar kadar gzel okumak isterim. (IV) iir okumann insan dinlendirdiini, gnln ferahlattn bilirim. (V) ocuklarma da iir okumann zevkini tattrmak, iiri sevdirmek hayalimdir. Paragraftaki numaralanm cmlelerin hangisinde eitlie dayal karlatrma yaplmtr? A) I. B) II. C) III. D) IV. E) V.

14. (I) Yana bana bakmadan olu gibi, mrebbiyenin tuzana der. (II) Yazarn ona Dehri adn vermesi, ukalln yzne vurmak iindir. (III) Dehri Osmanlcada dnyann sonsuzluuna inanp te dnyay inkr eden anlamna gelir. (IV) irkin, en karaktersiz bir kadn olan Potich, onun budalalndan bol bol yararlanr. (V) Dehri Bey zengin, yakkl ama kltrsz bir delikanldr. Yukardaki cmlelerden hangisi tanmlama cmlesi nitelii tamaktadr? A) I. B) II. C) III. D) IV. E) V.

1-B 2-B 3-A 4-D 5-A 6-A 7-D 8-A 9-D 10-D 11-B 12-D 13-C 14-C 15-E 16-C

10