Kocatepe TIp Dergisi The Medical Journal ofKocatepe 7: 43-46 I Mayrs 2006 Afyo n Kocatepe Oniversitesi

Farkh Dezenfektanlarin Atipik Mikobakteriler Uzerine Etkileri*

The Effects ofDifferent Disinfectants On Atypical Mycobacterium
Mustafa ALTINDiS , ElifKORCAN , Veliz C;ETiNKOL , Zafer C;ETiNKAYA I , Ihsan Hakkl C;iFTC;i I, Arzu OZMEN 2
J

Afyo n Kocatepe Universitesi Tip Fakilltesi Mikrobiyoloji ve Klini k Mikrobiyo loji Anabilim Dalt, Afyo nkarahisar. 2 Afyo n Kocatepe Universitesi Fen-Edebiyat Fakiiltesi Biyoloj i Boliimii, Afyonkarahisar.

OZET: Son ytllarda atipik mikobakterilerin etken oldugu infeksiyonlarda artis lar goz lenme ktedir. Oze llikle immun sistemi baskilanmrs hastalarda len f bezler i, akciger ve yumusak doku infeksiyonl an gibi bircok one rnli infek siyonlarm etkenidirler. Atipik mikobakteril er m inimum besin var hg mda ureyeb ilir ve endos kop kapak ve kanallan , su sise leri veya yikama mak inelerinin su borncuklan nda olusa n biyofilmlerde yasayabilirler, Bazi dezenfektan maddeler, sekresyonlan tespit edip biyofilm o lusurnuna zemin hazirlar. Olu san biyofilm dezen fektanlarm etkisini de enge ller. Bu ca hsmada , antise ptik arnacla kullaml an % 1O'luk povidon-i yot, %4 ' lUk klorh eksidin glukonat, %2 ' lik gluteraldehit, %70'lik 2-propano l ve Octenidine bazi atipik mikobakteri susla n na hidrokl orid ' in (Mycobacterium avi um, M kansasii, M intracellulare, M scrofulaceum, M fortuitum) karst etki nligi farkh sure (5, 10, 20, 30 dakika) ve uretici firma tarafmdan onerilen kon sant rasyonl arda mod ifiye Kelsey- Sykes yontemi kullarnlarak arastm lmrsnr. Etkinligi arast m lan turn dezen fektanlarm ilk bes dak ika icinde atipik mikobakterile rin tamamm a etkili oldugu saptanrmstrr. Anahtar Kelimeler: Dezenfektanlar, atipik mikobakteriler.

ABSTRACT: In recentl y years , that was observed to increasing of infection by atypica l mycobacterium . Especially, there were lympho id tissue, lung and soft tissue infection in immunocomprimise patient s by atypical mycobacterium . Some disinfectants were fixed sec retio n and based biyofilm . That biyofilm block the effec t of disinfectant s. This study, the effec t of commonly used antiseptics (10% povidone-iod ine; 4% chlorhexidine gluconate ; 2% glutaraldehyde; 70% 2-propanol; octenidine hydrochloride) were inves tigated agai nst some atypica l Mycobacteri um agents(Mycobacterium avium, M. kansasii, M intracellulore, M scrofulaceum, M fo rtuitum)differe nt time(5 , 10, 20, 30 min) were by modi fied Kelsey-Sykes test. As a result of all of the disinfectants were good effected on a ll mycobacterium in five minutes. Key Words: Disinfectants, aty pical mycobacterium.

GiRi1>
Tuberkulo z bu gtln dun yad a en sik go ru len e nfeks iy on hastaliklanndan biridir. O lg u la n n %95' inden faz las i gelis mekte o la n iilkel erde go rulmektedir. Ulke m iz de tube rkulo z ep ide m iy o lojisi ile ilgi li ka yitl ar cogu zam a n gerce k durumu ya nsi trnaktan uzakttr, Bil in en bir gercek iilk emizd e tuberkiiloz un, bir so ru n o la ra k o ne rni ni hal en korudugudur. Atip ik m ik obakteriler de oze llik le immun s is te mi baskilanrms hast al arda lenf bezl eri, akcige r ve y umusak doku infeks iyo nlan n m etke ni o la bi lir ler. Atip ik mikobakteriler kolayc a her o rtam da iir eyebi-

Yaztsma ve upk i bastm icin: Doc. Dr. Musta fa ALTl NDiS Dumlupmar Mah. Alimoglu Apt. No:25 03200 , AFYONKARAHisAR Tel-Fax: 0272-2 14 29 49 (e-mai l : maltindis@hotmail.com) *4.Ulusal Sterilizasyon ve Dezenfek siyon Kongresi'nde (20-24 Nisan ~005, Samsun) s6zIU bildiri olarak sunu lrnustur.

lir ve endosko pi k e nstriiman la rda, o lusan b iyofilmlerde yasayabi lirler . B iy ofilm o lus u m u , temi zl enme gee yap ihrsa veya kan a lia r fi rcalam p o rgani k ati klardan tem izl enme zse sekresyon la n n kan al duvarl ann a yapismas : so n uc u olusur. Bazi dezenfektan maddel er sekresyonlan te sbit edi p b iyofilm o lusum una ze m in hazirlar ( I) . Olusan b iyofilm d ezenfektanlann et k isi ni e nge lleyeb ilir. Personel e lle ri nden ve o pe rasyon oda lan ndak i ha vadan da bulasma o lab ilir. M ortal ite ve m orbidite artis t ned en iyl e bu firsa tc i m ikroorgan izmal a r ile mii cadel ed e asep si ve anti sepsi ku rallanna d ikkat edilmes i en fe ksiyon kontrol ii ac ismdan buyiik o ne rn tasrrnakt adir (2). Cah smarru zd a Afyon K ocatepe O niversites i TIp Fakiiltesi ha st an esinde kullamlmakta o la n fark h dezenfekta nlan n ba zi ati p ik m iko ba kteri s us la n na karst e tk inlikleri aras tm lrrnstir.

-- ...._1. :........

_. ~

. ...
~:

48

ALTINDiS ve ark.

GEREC; ve YONTEM
Bu calismada antiseptik amacla kullamlan %1O'luk povidon-iyot (ticari isim; 1sosol), %25 etano I, klorheksidin glukonat, glutaraldehit, formaldehit, didesildimetilamonyum kloriir iceren kornbinasyon (Chlorisprey), %2'lik gluteraldehit (Lysoformin) % 70'lik 2-propanol (Descoderm) ve octenidine hidroklorid (Octenisept)'in bazi atipik mikobakteri suslanna (M avium, M kansas ii, M

intracellulare, M scrofulaceum, M fortuitum) karsi

etkinligi farkh sure (5, 10, 20, 30 dk.) ve uretici firma tarafmdan kullamlmasi onerilen konsantrasyonlarda modifiye Kelsey-Sykes yontemi kullamlarak arastmlrmstrr (3). Suslann saf kulturlerinden oze ile birkac koloni almarak 0.5 McFarland eseline eslestirilmistir. Daha soma her bir dezenfektan 3'er ml olarak steril tuplere dagitilrms, dezenfektanlara hazirlanan mycobacterium suspansiyonlanndan I 'er ml eklenerek hafifce calkalarup, 5, 10, 20 ve 30 . dakikalarda sulandmmlardan mikropipet ile Lowenstein-Jensen besiyerine 0,02 ml'lik 5'er damla ekim yaprlrmstir. Ekimler 37 C'de inkube edildikten soma olusan koloniler sayihp uremenin olmadrgi dakika uygulanan dezenfektan diliisyonunun "bakterisit etkinin goruldugu minimal temas siiresi' olarak kabul edilmistir, Kontrol amact ile dezenfektansiz-mycobacterisiz LJ besiyeri inkube edilmis, aynca sadece mycobacteri sulandmmlannm birakildigt LJ besiyerlerine ureme acismdan takip edilmistir.

BULGULAR
Etkinligi arastinlan turn dezenfektanlann ilk bes dakika icinde atipik mikobakterilerin tamamma

(Mavium, Mkansasii, Mintracellulare, Mscrofulaceum, Mfortuitum) etkili oldugu saptanrmstir (Tablo I).
TARTISMA
Tuberkuloz hastaligmdaki artrmla birlikte, bircevrede yaygm olarak bulunan atipik

mikobakterilerin onemi de goreceliolarak artmaya baslamistrr. Genel olarak atipik mikobakteriler immunitesi yeterli hastalarda nadiren hastahk etkeni iken, AIDS ve kanser hastalan gibi immun supresyonlu konaklarda hastahk nedeni olabilmektedirler. Atipik mikobakterilerin ned en oldugu infeksiyonlann bircogu deri ve yumusak doku abseleridir. Bu infeksiyonlar bazen protez implantasyonunu veya akciger infeksiyonunu izleyerek gelisir. Kontamine materyalin infeksiyonuna bagh olarak iyatrojenik gelisen atipik mikobakteri infeksiyonu epidemileri bildirilmistir (2) . kaynakh hastane Ozellikle ekzojen infeksiyonlanmn onlenmesinde dezenfeksiyon ve antisepsinin rolii cok onemlidir, Dezenfeksiyon ve sterilizasyon uygulamalanrun etkin bicimde yapilmast, kontrol girisimleri icinde ana basamaklardan birini olusturmaktadir. Hastanede kullamlacak antiseptik ve dezenfektanlann optimal etkinliginde; dezenfektanlann uygun dilusyonlarda hazirlamp uygun sartlarda muhafaza edilmeleri ve uygun ortamda kullamlmasi kadar etki spektrumlanrnn da bilinmesine gereksinim vardir (4). Hastanede kullamlacak dezenfektan maddenin ve yonteminin dogru olarak secimi onemlidir. Gereksiz dezenfektan kullamrm ekonomik kayiplara neden olmasimn yamnda kullarulan dezenfektanlara bagh direncli patojen suslann seleksiyonuna ve kolonize olmasma sebep olur. Bu nedenle hastanede kullamlan dezenfektanlann sayisi mumkun oldugunca aza indirilmeli ve daha once tecriibe edilmis, litaratur destekli olanlar tercih edilmelidir (5) . Atipik mikobakterilerde yapilan bir cahsmada gluteraldehitin effektif bir dezenfektan oldugu ancak bu mikobakterisidal etkiyi yavas gosterdigi bulunmustur (6). Leon ve ark. da modifiye Kelsey Maurer testini kullanarak gluteraldehit ve hipokloritin atipik mikobakteriler uzerine olan etkilerini arasnrrmslardir. Sonucta hipokloritin dusuk konsantrasyonda etkili ve daha ucuz olmasma ragmen, koroziv ve oksidan ozelligi gibi dezavantajlanndan dolayi gluteraldehit kullamrmmn daha guvenli olacagiru ortaya koyrnuslardir (7).

cogu

Tablo 1. Dezenfektanlann Bazt Atipik Mikobakteri Suslarina Karst Etki Siireleri. povidon-iyot
M. avium

klorheksidin glukonat
5 dk

Gluteraldehit
5~

2-propanol
5~

M. kansasii M. intracellulare M. scrofulaceum M. [prtuitum

5 dk 5 dk 5 dk 5 dk 5 dk

5 dk 5 dk 5 dk 5 dk

5~ 5~ 5~
5~

5~ 5~ 5~
5~

octenidine hidroklorid 5 dk 5 dk 5 dk 5 dk 5 dk

Kocalepe Tip Derg isi, Cilt 7 No : 2. Mayts 2006 .

Farklt Dezenfektanlarin Atipik Mikobakteriler Uzer ine Etkileri / erent D isinf ectan ts On Atypical Mycobacterium The Effects of Diff

49

Yapilan diger bir cahsmada ise, kantitatif siispansiyon testi ve tasiyici testier kull amlarak Persafe ve Cid ex 'in mikobakteriler iizerindeki etkinligi ara stmlrrns ve test edilen turn suslara her iki de zenfekt amn da 20-30 dakika icinde etkin old ugu go sterilmi stir (8). Gre gory ve ark. yaptig: cahsrnada yeni bir dezenfaktan olan orto-phthalaldehitin(OPA) Mycobacterium bovis, Mycobacterium terrae ve My cobacterium Chelonae' ya etkil eri go zden gec irilmis, Mterrae cok direncli bulunrnustu r (9). iki ayn calismada Fraud ve ark ile Wal sh ve ark. OPA, gluteraldehit ve diger aldeh itlerin atipik mikobakteriler iizerine etkisini arastmmslar, OPA'nm diger aj anlara gore oldukca etkin bir dezenfaktan oldugunu vu rgularmslardir (10 , 11). Sir calismada Povidon iyotun Mycobacteriumlara etk inligi cahsilrm s, test edilen tiim basillere etkin bulunrnustur (12) . Bizim cahsmarmzda da povidon iyot da dahil olmak iizere ara stmlan turn dezenfaktanlar ilk 5 dk icinde etkili bulunmustur. Middleton ve ark. perasetik asiti (NuCidex) Mycobacterium tuberculosis, Maviumintracellulare ve M chelonae iceren balgam ile kontamine olmus bronkoskoplann dezenfeksiyonunda kullammmi arasurrmslar, basanh bir dezenfeksiyon sagladigim bild irmislerdir (13). lcme ve kullanma sulan ndan da atip ik mikobakterilerin uzakla stmlma st ile ilg ili bazt cah smalar yapilmrs, ozellikle klorlamamn M gordonae' ya cok ta etk ili olmadrgi, etkin klorlamanm olabilmesi icin dusuk ISI(4-25 C) v e dusuk pH kosullannm sag la nmasi ge rektigi vurgulanmistir ( 14). Enfeksiyonlarla miicadelede ilk basamak asepsi ve anti sepsi kurallanna uyulrnasidir. Dezenfeksiyon ve sterilizasyon uygularnalannm etkin bicimde yapilmasr, kontro l girisimleri icind e ana basarnaklard an birini olu sturmaktadir. Hastanede kullarnlacak ant iseptik ve dezenfektanlann optimal etkinliginde; dezenfektanlarm uygun dilii syonlarda ha zirlamp uygun sartlarda muhafaza edilmeleri ve uygun ortamda kull amlmasi kadar etki spektrumlanrun da bil inmesine gereksinim vardir. Ancak etki spe ktrumunun zamanla degi sim go sterebilecegi goz onune a lmarak dezenfektan etkinliginin belirli periyotlarda kontrolii yapilmahdir. Ha stane enfeksiyonlanmn tamamen onlenrnesi miimkiin degildir, Ancak mali yeti du suk integre enfeksiyon kontrol pro grarnlannm etkin bicimde uygulanmasi ile sebep olduklan ek maliyet, uzarrus yat ak siiresi ve mortaliteyi azaltmak ola sidir.

KAYNAKLAR
I. Falk inham JO. Nontuberc ulous mycobacteria in the en vironment. Clin Ch est Med . 200 2; 23 : 529-5 1. Bramher J, Hw ang Y, Sande MA . Diger M ikob akt eriler. Curre nt Enfeksiyon Hastahklan Ta m ve Ted avi. Nobe l Tip Kitabevleri 2004, 653 -61 . Ficrci SE, Dunnaz G, [lh an S, Akgun Y, Kos geroglu N . Yaygm kullamlan antiseptik ve dezenfaktanlann nozok omi yal bakteriyel patoj enler ilzerindeki etkileri ve antibakteriyel ve biyo sit direnc iliskisi . M ikrobi yol Billt 2002 ; 36: 259-69 .

2.

3.

4.

Gurler B. Dezenfektan Secirni ve Dez en fekt anlann Kullarurrn Konu sunda Guncel Rehberler. 3. Ster ilizasyon ve Dezenfeksiyon Kongres i. 200 3, 159-168. Sanic A . Sterilizasyon Dezenfeksiyon ve Hastane infek siyonl an, Simav Yayml an No : I Samsun infeksiyon Hastahkl an ve Klin ik M ikrobiyol oj i Arastirma Dern egi , 2002 , 9- 11. G riffiths PA, Babb JR , Frais e A P. Mycobactericidal ac tivity of selected disin fectants using a quantitative suspension test. J Hosp Infect. 1999 ; 41 : 111-21. Leon CI, Pard o YP , Ramirez CX . Effect o f some mycobacte ria. biocides on non-tuberculou s Biom edica. 2002; 22 : 133-4 . Hernandez A. Martro E, Mata s L, Ausina V . In-vitro ev aluation of Pera safe co mpa red with 2% alka line glutara ldehyde aga inst Mycob acter ium spp. J Hosp Infect. 2003 ; 54 : 52- 6. Gregory AW, Schaa lje GB , Smart JD , Robi son efficacy of orth oRA.The mycobacteric idal phthalald eh yde and the comparati ve resist an ce s of Mycob acter ium bovis, Mycobacterium terr ae, and Myc ob acter ium che lonae . Infect Control Hosp Epidemiol. 1999; 20 : 324-30.

5.

6.

7.

8.

9.

10. Fraud S, Maillard JY , Ru ssell AD . Compa riso n of the of orthomycobacter icidal activity phthalald ehyd e,glutaraldehyde and oth er diald ehyde s by a quan titati ve suspe nsion test. J Ho sp Infec t. 200 1; 4 8: 214-21. I I . Wal sh SE, Ma illard JY , Russell AD , Hann AC.P ossible mechani sms for the relative effic acies of ortho-phtha lalde hyde and glut araldehyde aga inst g lutaralde hyde-resis tant Mycobacterium che lonae . J Appl M icrobi ol. 2001 ; 91 : 80- 92 . 12. Rikimaru T, Kondo M, Kondo S, Oizum i K.Bacteri cid al activiti es of povid on e-iod ine aga inst My cobacterium. Derm atolo gy . 1997;195 Suppl 2: 104-6. 13. Middleton AM , Ch adwick MV , Ga ya H.D isinfection of bronchoscopes, co ntaminated in vitro with Mycobacterium tub erculosis, Myc obacter ium avi umintra cellul are and Mycob acterium ch elona e in

Kocatepe Tip Dergisi, Cilt 7 No: 2, Mayts 2006.

50

ALTINDiS ve ark.

sputum, using stab ilized, buffered peracetic acid solution ('Nu-Cidex'). J Hosp Infect. 1997; 37: 13743. 14. Le Dantec C, Duguet JP, Montiel A, Dumoutier N, Dubrou S, Vincent V.Chlorine disinfection of

atypical mycobacteria isolated from a water distributi on system. Appl Environ Microbiol. 2002 ; 68: 1025-32

Kocatepe TIp Dergis i, Cilt 7 No: 2. Mayts 2006 .