1

Phn on nh
1. Gii thiu Phn on nh l mt thao tc mc thp trong ton b qu trnh x l nh! "u trnh n# th$c h%&n '%&c phn '(ng nh thnh cc '(ng r)% rc ' *ng nht '+% nhau ha# n,% cch -hc l xc .nh cc b%/n c0a cc '(ng nh ,! 1c '(ng nh *ng nht n# th2ng th3)ng 45 t36ng ng '+% t7an b ha# t8ng ph9n c0a cc :% t3;ng th<t 4$ b/n trong nh! = th>? trong h9u h>t cc ng @Ang c0a lBnh '$c x l nh C%magD procD44%ngE? th. g%c m# tFnh? phn on nh lu2n ,ng mt 'a% tr7 c6 bn ' th3)ng l b3+c t%Gn x l 9u t%/n trong ton b qu trnh tr3+c -h% th$c h%&n cc thao tc -hc mc cao h6n nh3 nh<n @ng :% t3;ng? b%Hu @%In :% t3;ng? nJn nh @$a tr/n :% t3;ng? ha# tru# 'n nh @$a 'o n% @ung K =o nhLng th)% g%an 9u? cc ph36ng php phn '(ng nh 3;c 3a ra ch0 #>u lm '%&c tr/n cc nh mc xm @o cc hn ch> 'G ph36ng t%&n thu th<p ' l3u trL! Mg# na#? c(ng '+% 4$ pht tr%Hn 'G cc ph36ng t%&n thu nh<n ' b%Hu @%In nh ? cc nh mu N h9u nh3 tha# th> hon ton cc nh mc xm trong '%&c b%Hu @%In ' l3u trL th2ng t%n @o cc 3u th> '3;t tr% h6n hOn 4o '+% nh mc xm! Po ,? cc -Q thu<t? thu<t g%% m+% th$c h%&n '%&c phn '(ng nh tr/n cc lo% nh mu l%/n tAc 3;c pht tr%Hn H p ng cc nhu c9u m+%! 1c thu<t g%%? -Q thu<t n# th3)ng 3;c pht tr%Hn @$a tr/n nGn tng cc thu<t g%% phn '(ng nh mc xm N c, 4Rn. 2. Cc hng tip cn phn on nh Phn on nh l ch%a nh thnh cc '(ng -h2ng tr(ng lSp! TU% '(ng g*m mt nh,m p%xDl l%/n th2ng ' *ng nht thDo mt t%/u chF no ,V1W! X%/u chF n# phA thuc 'o mAc t%/u c0a qu trnh phn on! =F @A nh3 *ng nht 'G mu 4Sc? mc xm? ->t cu? 4u c0a cc la#DrK Yau -h% phn on mU% p%xDl chZ thuc

'G mt '(ng @u# nht! \H nh g% cht l3;ng c0a qu trnh phn on l rt -h,! = '<# tr3+c -h% phn on nh c9n xc .nh r] mAc t%/u c0a qu trnh phn on l g! ^Jt mt cch t_ng qut? ta c, thH ch%a cc h3+ng t%>p c<n phn on nh thnh ba nh,m chFnh nh3 4au` 1c -Q thu<t phn on nh @$a tr/n -h2ng g%an ac tr3ng! 1c -Q thu<t @$a tr/n -h2ng g%an nh! 1c -Q thu<t @$a tr/n cc m2 hnh '<t l ! 2.1 Cc phng php da tr n !h"ng gian #c trng M>u chbng ta g% .nh mu 4Sc bG mat c0a cc :% t3;ng trong nh l mt thuc tFnh bt b%>n ' cc mu 4Sc , 3;c nh x 'o mt -h2ng g%an mu no ,? '<# th chbng ta 45 c, mt c% nhn :% '+% mU% :% t3;ng trong nh nh3 l mt cm Cclu4tDrE cc %Hm trong -h2ng g%an mu ,! Tc phn tn c0a cc %Hm trong trong mt cAm 3;c xc .nh ch0 #>u b% 4$ -hc b%&t 'G mu 4Sc! Tt cch -hc? tha# ' nh x cc p%xDl trong nh 'o mt -h2ng g%an mu cA thH? ta x# @$ng mt histogram @$a tr/n cc ac tr3ng mu @ng ad-hoc cho nh , C'F @A nh3 cuDE? ' th2ng th3)ng? cc :% t3;ng trong nh 45 xut h%&n nh3 cc g% tr. Znh trong h%4togram ,! Po ,? '%&c phn '(ng cc :% t3;ng trong nh t36ng ng '+% '%&c xc .nh cc cAm d :% '+% cch b%Hu @%In th nht d hoac xc .nh cc '(ng c$c tr. c0a h%4togram d :% '+% cch b%Hu @%In th ha%! 1c ph36ng php t%>p c<n n# chZ lm '%&c tr/n mt -h2ng g%an mu xc .nh chOng hn ph36ng php c0a Par-VeW p @Ang tr/n -h2ng g%an mu fgh? c7n ph36ng php c0a iDD-4 ' caguD th p @Ang tr/n -h2ng g%an mu cjYVkW! P$a tr/n -h2ng g%an ac tr3ng? ta c, cc ph36ng php phn on` ph36ng php phn nh,m :% t3;ng -h2ng g%m 4tVlW? ph36ng php phn l+p trung bnhm- thFch ngh%? ph36ng php l# ng3nng h%4togram!
o

2.2 Cc phng php da tr n !h"ng gian nh c9u h>t nhLng ph36ng php 3;c G c<p trong ph9n tr/n Gu hot ng @$a tr/n cc -h2ng g%an ac tr3ng c0a nhCth2ng th3)ng l mu 4ScE! Po ,? cc '(ng nh ->t qu l *ng nht t36ng ng '+% cc ac tr3ng N chpn cho t8ng -h2ng g%an! Xu# nh%/n? -h2ng c, g m bo rqng tt c cc '(ng n# thH h%Hn mt 4$ c2 png CcompactnD44E 'G n% @ung xJt thDo nghBa -h2ng g%an nh C nghBa cc '(ng thDo 4$ cm nh<n c0a h& th9n -%nh con ng3)%E! T ac tFnh n# l quan trpng th ha% 4au ac tFnh 'G 4$ thu9n nht c0a cc '(ng nh! Po cc ph36ng php gom cAm crng nh3 xc .nh ng3nng h%4togram N n/u Gu bs qua th2ng t%n 'G '. trF c0a cc p%xDl trong nh! Xrong cc bo co -hoa hpc 'G phn '(ng nh mc xm? c, -h nh%Gu -Q thu<t c: th$c h%&n '%&c tho mNn c(ng lbc c ha% t%/u chF 'G tFnh *ng nht trong -h2ng g%an ac tr3ng c0a nh ' tFnh c2 png 'G n% @ung nh! Xut thDo cc -Q thu<t m cc thu<t g%% n# p @Ang? chbng 3;c phn thnh cc nh,m 4au` 1c thu<t g%% p @Ang -Q thu<t ch%a ' trn '(ng! 1c thu<t g%% p @Ang -Q thu<t tung tr3ng '(ng! 1c thu<t g%% p @Ang l thu#>t * th.! 1c g%% thu<t p @Ang mng nDural! 1c g%% thu<t @$a tr/n cnh! 2.$ Cc phng php da tr n %" h&nh 't () Xt c cc g%% thu<t 3;c xDm xJt qua? -h2ng Ft th nh%Gu mat no , Gu c, -h nung pht 4%nh '%&c phn '(ng lU% trong cc tr3)ng h;p cA thH n>u nh3 cc :% t3;ng trong nh mu b. nh h3ng qu nh%Gu b% cc '(ng 4ng hoac b,ng m)? cc h%&n t3;ng n# lm cho cc mu *ng nht trong nh tha# _% nh%Gu hoac Ft mt cch t ngt! = ->t qu l cc thu<t g%% n# to ra cc ->t qu phn '(ng

qu mc mong mu:n 4o '+% 4$ cm nh<n cc :% t3;ng trong nh bqng mSt th3)ng! \H g%% qu#>t 'n G n#? cc g%% thu<t phn '(ng nh p @Ang cc m2 hnh t36ng tc '<t l g%La bG mat cc :% t3;ng '+% nh 4ng N 3;c G xut! 1c c2ng cA ton hpc m cc ph36ng php n# 4 @Ang th -h2ng -hc m# 4o '+% cc ph36ng php N trnh b# tr/n? %Hm -hc b%&t chFnh l '%&c p @Ang cc m2 hnh 't () * %inh ho cc thu+c t,nh phn chiu nh -ng tr/n bG mat mu 4Sc c0a cc :% t3;ng! 1t m:c quan trpng trong lBnh '$c phn '(ng nh mu @$a tr/n m2 hnh '<t l 3;c YhawDr at ra! xng g%+% th%&u m hnh phn x lng sc cho cc '<t cht %&n m2% -h2ng *ng nht! P$a tr/n m2 hnh n#? yl%n-Dr N at ra mt g%% thu<t at ra mt 4: g% th%>t quang hpc l%/n quan >n mu 4Sc? b,ng 4ng? b,ng m) c0a cc :% t3;ng ' c: gSng lm ph( h;p chbng '+% hnh @ng c0a cc cAm! cn ch> chFnh c0a g%% thu<t n# l n, chZ lm '%&c tr/n cc '<t cht %&n m2% -h2ng *ng nht! ca% 2ng c(ng t/n X4ang N p @Ang m2 hnh phn x l3nng 4Sc trong -h2ng g%an cY= H xc .nh cc 3)ng b%/n trong nh mu! cDalD# G xut mt m hnh phn x n sc cho cc '<t cht -%m lo%! 1c ph36ng php G c<p trong ph9n n# chZ p @Ang cho ha% lo% '<t cht l -%m lo% ' %&n m2% -h2ng *ng nht! Tt thu<t ton t_ng qut ' phc tp h6n crng 3;c TaxzDll ' YhawDr G xut trong! X,m l%? mt c% nhn t_ng quan 'G cc ph3ong php phn on nh nh3 4au`

Color Image Segmentation techniques

Feature-based
Clustering Adaptive k-means clust. Histogram thresholding

Spatial-based
Split and merge Region growing Edge based Neural network based Graph theoretical

Physics-based

TU% ph36ng php Gu c, nhLng 3u nh3;c %Hm nht .nh`

Phng php phn vng u im Featured-based techniques C(u-t.ring Phn lo% -h2ng c9n g%m 4t! X*n t% cc ph36ng php hDur%4t%c ' hLu hn! yh2ng quan tm >n cc th2ng t%n trong -h2ng g%an nh! 1, 'n G trong '%&c xc .nh 4: l3;ng cc cAm ban 9u! yh, -hun trong '%&c %Gu chZnh cc cAm 4ao cho ph( h;p '+% cc '(ng trong nh! 1$c % ho mt xc 4ut h<u %Gu -%&n c, thH b. 4a% @o cc c$c tr. .a ph36ng! c% tA ch<m! Khuyt im

/dapti'. C(u-t.ring

Y hLu tFnh l%/n tAc trong -h2ng g%an nh ' tFnh thFch ngh% cAc b :% '+% cc '(ng nh! Y @Ang cc rng buc 'G -h2ng g%an nh! u im

Phng php phn vng 0i-togra% thr.-ho(ding

Khuyt im hs qua cc th2ng t%n 'G -h2ng g%an nh! {# ng3nng trong cc

yh2ng c9n b%>t tr3+c bt -t th2ng t%n no t8 nh! 1c g%% thu<t nhanh '

@I @ng c% at! Spatial-based techniques 1pit and 2.rg. Y @Ang cc th2ng t%n 'G -h2ng g%an nh l chFnh! 1ho ->t qu t:t '+% cc nh cha nh%Gu '(ng mu *ng nht! 1c '(ng nh *ng nht ' l%/n th2ng! 1, mt 4: thu<t g%% c, t:c th$c th% -h nhanh!

h%4togram a ch%Gu l mt qu trnh phc tp! |nh h3ng @I @ng b% nh%Iu xut h%&n trong nh!

\.nh nghBa mc *ng nht 'G mu 4Sc c, thH phc tp ' -h, -hun! "ua@trDD c, thH g# ra cc ->t qu -h2ng nh3 mong mu:n! X:n -Jm ch% phF 4 @Ang b nh+ ' tFnh ton! gap -h, -hun trong '%&c thu th<p t<p cc %Hm m9m ' xc .nh cc %Gu -%&n *ng nht 9# 0! 1h.u nh h3ng b% cc ac tFnh t$ nh%/n c0a -Q thu<t n#! Tt '% thu<t g%% mt -h nh%Gu th)% g%an th$c h%&n! 1c ac tr3ng cAc b 2% -h% 3;c 4 @Ang nh%Gu h6n cc ac tr3ng ton cAc! Tu 4Sc c, thH lm tung phc tp c0a mng! "u trnh hpc c9n ph% b%>t tr3+c 4: l3;ng cc phn l+p}cAm!

3.gion gro4ing

Graph th.ori.-

XhH h%&n t:t -h2ng g%an nh bqng * th.!

Tt 4: thu<t ton c, t:c th$c h%&n nhanh!

5.ura( n.t4or!-

Tc 4ong 4ong ho cao ' c, t:c th$c th% nhanh! yh nung ch:ng ch.u t:t tr3+c cc tha# _% xu! Tt c2ng cA hLu h%&u cho cc ng @Ang nh<n @ng ' x l nh # -hoa! { ph36ng php 3;c hU tr; mnh b% cc ton t @7 b%/n! 1, h%&u nung t:t '+% cc ng @Ang @7 b%/n :% t3;ng thDo 3)ng cong!

6dg.78a-.d

yh, -hun trong '%&c .nh nghBa mt hm gra@%Dnt cho cc nh mu! Mh%Iu hoac cc nh c, t36ng phn -Jm nh h3ng xu >n ->t qu phn '(ng!

Phng php phn vng

u im Physics-based techniques

Khuyt im

yhOng .nh tFnh chSc chSn :% '+% cc '(ng b,ng 4ng}t:%? ' '(ng b,ng chu#Hn t%>p C@%wwu4D hoac

h. g%+% hn 'o mt 4: l3;ng nht .nh cc lo% '<t cht hnh thnh n/n :% t3;ng! yh, -hun trong '%&c xc .nh '(ng b,ng 4ng ' b,ng chu#Hn t%>p trong cc nh th$c! Tt '% g%% thu<t 7% hs% cc th2ng t%n 'G hnh @ng :% t3;ng C-h2ng lu2n lu2n p ng 3;cE! 1h% phF tFnh ton -h cao!

4ha@DE Phn '(ng cc :% t3;ng @$a 'o thnh ph9n '<t l%&u cu to

\:% '+% b% ton tru# 'n nh thDo n% @ung? b3+c t%Gn x l phn on ph% chb >n cc th2ng t%n t7an cAc ' c cAc b! \*ng th)% m bo tFnh l%/n tAc trong -h2ng g%an nh! = '<#? # ta 45 % 4u 'o cc thu<t ton phn on` ph36ng php phn on #>u c0a h!g! Pra4a@ p @Ang trong h& th:ng tru# 'n nh c0a 2ng~ ph36ng php phn on trung bnhm- thFch ngh%~ ph36ng php phn on thDo ng3nng cAc b thFch ngh%! $. 2+t -9 phng php phn on c: th* $.1 Phng php phn on ;u c<a =.G. Pra-ad \# l ph36ng php @o h!g! Pra4a@ G xut ' 3;c p @Ang tronh h& th:ng tru# 'n nh thDo chZ mAc mu 4Sc hnh @ng ' '. trF c0a tc g%! Ph36ng php n# 4 @Ang 4$ l3;ng t h,a mu trong -h2ng g%an mu fgh? -> d:ng 2? %@u phn 8it A8Bng gic CuanD * phn on nh da tr n nhEng %@u tr+i! = 2v mu l 0 H phn b%&t r] tt c cc '(ng mu trong c6 4 @L l%&u hnh nh m tc g% chpn!

=%&c chpn 4: l3;ng mu phn b%&t trong -h2ng g%an mu g%m l mt 4$ trao _% g%La 4$ thH h%&n ' t:c :% '+% mt ng @Ang r%/ng b%&t! =+% chZ mAc mu h%&u qu? 4: l3;ng mu Ft th thFch h;p ' n, crng lm g%m 4$ tFnh ton! P3+% # l bng g*m 2v mu CthDo g%c quanE 3;c chpn t8 bng mu fgh chun!
=F @A phn on nh!

hng tra mu
FhG t 1 2 [ o v l e k 1 11 12 1[ 1o 1v 1l 1e 1k 1 2 21 22 2[ 2o 2@u hlacYDa grDDn {%ght grDDn l%'D grDDn qua hr%ght grDDn hluD grDDn Xurquo%4D hrozn hluD gra# {%mD {a'Dn@Dr Plum XDal Par- rD@ TagDnta Dlloz grDDn louro grDDn fD@ fo4D Dlloz P%nrangD 3 [l [l [l e[ e[ e[ 1 1 1 1ol 1ol 1ol 1k2 1k2 1k2 1k2 21 21 21 2vv 2vv G 1k2 2vv e[ 1ol 2vv [l 1ol 21 [l 1 21 1 1k2 e[ 1k2 2vv e[ 1ol 2vv [l 1ol = 1e 1e 1e 1e 1e 1e 1e 1e 1e 1e 1e

2v

ih%tD

2vv

2vv

2vv

yh2ng g%an mu 3;c ch%a Gu ' H tFnh %Hm t36ng *ng g%La 2 '(ng th chbng ta 4 @Ang -hong cch Ducl%@Dan chun! Mh3 '<#? -h2ng g%an mu fgh 3;c ch%a thnh nhLng -h2ng g%an con 3;c gp% l phn lo% mu Ccolor catDgor#E! Ph36ng php n# phA thuc 'o '%&c xc .nh cc b%/n! Tu c0a mt p%xDl Cmu phn b%&t 3;c bqng g%c quanE c, thH 3;c m2 t bqng lo% mu trong '(ng mu g%m t36ng ng! X%>n trnh phn on ' x l chpn '(ng tr% 3;c trnh b# bqng 46 * 4au`

11

Y6 * x l chpn '(ng ' phn on

hSt 9u \pc nh gn mu g9n nht cho mU% p%xDl gp% hm %xhoun@ar#C%mgarra#? col? rDg%onE gp% hm Tar-fDg%onC%mgarra#? col? %4DD@? 4DD@? rDg%onE

^c .nh c%4togram

XFnh @%&n tFch C'(ng hnh chL nh<tE P%&n tFch CCrDg x1 m rDg x2E CrDg #1 m rDg #2EE }jmagD4%D

YSp x>p bng t9n xut Cc%4togramE thDo th t$ g%m

D4 M>u PtFch X Mo {3u rDg%on trong mng fDg%on MofgM

MofgM

{ap l% cho mU% g% tr. mu trong bng t9n xut Xm mu xut h%&n 9u t%/n D4 MofgM [ X

Mo

%4DD@ %mgarra# % 4DD@ %mgarra#

P8ng

Xh0 tAc n# phn on nh thnh nhLng '(ng? bqng cch nh x ton b p%xDl c0a nh l/n '(ng mu t36ng ng trong -h2ng g%an mu N 3;c g%m? ' 4au , nh,m cc p%xDl c(ng lo% '+% nhau! 1, nghBa l` '+% mU% p%xDl mu tr/n nh g:c? ta 45 tm 3;c mt mu trong 2v mu m ta N .nh nghBa tr3+c g9n '+% n, nht? n, 45 3;c l3u l% ' , lm mu trong nh m+%! #? ta 45 4 @Ang -hong cch ucl%@Dan H tm mu ->t qu!

12

gp% pr? pg? pb l nhLng g% tr. c3)ng mu c0a p%xDl t36ng ng '+% ba thnh ph9n rD@? grDDn? bluD? ' 1%f? 1%g? 1%h l nhLng g% tr. mu t36ng ng '+% n, trong bng mu! \H tFnh -hong cch mu 1@? ta 4 @Ang -hong cch ucl%@Dan nh3 4au`
Cd = m%n

( pr

Ci! ) + ( p g Ci
2

2 + ( pb CiB ) ? i =1?!!!?2v

Yau -h% c, 3;c nh m+% Cnh N 3;c g%m th%Hu muE? ng3)% ta 45 nh @u '(ng chpn tr/n nh n#! =+% mU% '(ng tr% 3;c chpn ng3)% ta 45 '5 ra mt 3)ng b%/n hnh chL nh<t! P%&n tFch c0a hnh chL nh<t b%/n 3;c 4 @Ang H xc .nh @%&n tFch '(ng c, mu tr% 3;c chun h,a! Y: l3;ng '(ng h%&n c,? cc th2ng t%n c0a mU% '(ng nh3 mu? @%&n tFch 3;c chun h,aK 3;c l3u trong mDtaw%lD @nh cho x l 4au n#! Xh2ng t%n n# 3;c 4 @Ang H x# @$ng c# chZ mAc nh @nh cho m# tm -%>m C4Dach Dng%nDE! g%% thFch 46 * Ccc b3+cE phn on ' @7 3)ng b%/n` C1E \pc nh ' to mt mng nh cha cc thnh ph9n mu fgh c0a mU% p%xDl trong nh! C2E =+% mU% p%xDl trong nh? th$c h%&n` CaE Xm mu g9n '+% mu c0a p%xDl trong nh g:c bqng cch 4 @Ang c2ng thc tFnh 1@ C'+% %1?2?K?2vE
Cd = m%n

( pr

Ci! ) + ( p g Ci
2

2 + ( pb CiB ) ? i =1?!!!?2v

'+%

pr? pg? pb ` [ thnh ph9n mu fgh c0a nh g:c 1%f? 1%g? 1%h ` [ thnh ph9n mu t% '. trF % trong bng 2v mu!

1[

XFnh 3;c 1@ m%n ta 45 c, g% tr. %? # chFnh l '. trF c0a mu g9n nht c9n tm! CbE gn mu tm 3;c n# cho p%xDl ang xJt Cng '+% 1@ m%nE! C[E Xo bng t9n xut cho mU% mu 3;c gn Cto h%4togram cho nhE! CoE YSp x>p bng t9n xut thDo th t$ g%m CH xc .nh nhLng '(ng mu tr%E! CvE {ap l% t8 b3+c l >n 1 cho >n -h% tm 3;c [ '(ng mu tr% hoac >n cu:% bng t9n xut! ClE X%>p tAc quJt %Hm nh thDo th t$? @8ng l% p%xDl 9u t%/n c, c(ng g% tr. mu trong bng t9n xut 3;c 4Sp x>p! CeE gn '. trF p%xDl tm 3;c , 'o ha% b%>n %4DD@? 4DD@ t36ng ng thDo ch%Gu ngang ' ch%Gu @pc c0a nh! CkE \nh @u ton b '(ng CrDg%onE bqng cch 4 @Ang '(ng ln c<n k connDctD@ c0a p%xDl ,! CE {# tpa 3)ng b%/n Cx?#E c0a '(ng 3;c nh @u f ' '5 hnh chL nh<t b%/n! C1E ^c .nh -Fch th3+c chun h,a 4CfE c0a hnh chL nh<t b%/n bqng c2ng thc` 4CfE Cx1 m x2#1 m #2E}M =+% Cx1? #1E ' Cx2? #2E l tpa c0a t36ng ng c0a 2 Znh :% nhau trong hnh chL nh<t b%/n? M l -Fch th3+c c0a nh!

1o

XhDo thu<t ton n#? H trnh '%&c l# lap l% cc '(ng tr% th b3+c l? 4au -h% chpn 3;c p%xDl 9u t%/n thsa? chbng ta 45 -%Hm tra xDm p%xDl n# N c, nqm trong '(ng N xJt no ha# ch3a? n>u ch3a th 45 chpn n,! $.2 Phng php phn on da tr n ngHng c:c 8+ th,ch nghi Y: ng3nng cAc b ' g% tr. c0a chbng -h2ng 3;c chZ .nh tr3+c m 3;c trFch lpc th2ng qua qu trnh -%Hm tra cc th2ng t%n cAc b g%% thu<t g*m cc b3+c tu9n t$ nh3 4au` p @Ang g%% thu<t iatDr4hD@ ch%a nh thnh rt nh%Gu '(ng con! Xrn cc '(ng ' *ng th)% pht h%&n ng3nng cAc b! Mg3nng 3;c tFnh t8 th2ng t%n cAc b c0a '(ng ' cc '(ng ln c<n g%% thu<t n# cho ->t qu t36ng :% t%n c<# tr/n nh%Gu lo% nh -hc nhau $.2.1 Phn on - !hIi 8Bng Jat.r-h.d PL l%&u 9u 'o c0a g%% thu<t iatDr4hD@ l mt nh xm! = '<#? tr3+c t%/n ta b%>n _% nh 9u 'o j thnh nh xm! Yau ,? @(ng g%% thu<t tm cnh 1ann# V2W H l# c3)ng gra@%Dnt? -F h%&u l j g! =+% nh gra@%Dnt nh<n 3;c? ta hnh l%/n t3ng >n mt l3;c * .a hnh? '(ng c, xm cao h6n l '(ng trrng h6n ' ng3;c l%! X% mU% p%xDl? '%&c nh g% 45 @$a 'o g% tr. mc xm c0a p%xDl ,! g%% thu<t .nh nghBa ha% thu<t ngL l 'rng cha n3+c CcatchmDnt ba4%nE ' <p ngun n3+c C@am4E! TU% catchmDnt ba4%n 3;c ->t h;p '+% g% tr. T nhs nht! T l t<p h;p cc p%xDl l%/n th2ng m mt g%pt n3+c r6% xu:ng t8 p%xDl bt - thuc catchmDnt ba4%n n# c r6% cho >n -h% n, t 3;c g% tr. nhs nht T! Xr/n 3)ng r6% xu:ng? g%pt n3+c chZ % qua nhLng p%xDl thuc 'G catchmDnt ba4%n n#! Pam th$c cht l nhLng 3)ng phn n3+c? chbng t<p h;p cc p%xDl lm nh%&m 'A phn cch cc catchmDnt ba4%n! = '<#? g%pt n3+c r6% t8 mt b/n c0a
1v

@am4 45 t tr. nhs nht c0a mt catchmDnt ba4%n? trong -h% , g%pt n3+c r6% t8 cnh -hc c0a @am l% t tr. nhs nht trong catchmDnt ba4%n -hc! hn xDm m%nh hpa cho catchmDnt ba4%n ' @am4 trong hnh 1 @3+% #! Catchm"nt basin #$ dam. C%c pix"l & m'c th(p #$ cao )c th* hi+n thng ,-a m.i t/n 0 h1ng l/n #$ h1ng x-2ng.

1hbng t2% p @Ang gii th-3t 4at"rsh"d? phi/n bn c5a 6inc"nt #$ 7oill".! Ph%/n bn n# m2 phsng '%&c ngm n3+c @9n @9n bG mat .a hnh c0a nh t8 '(ng thp nht cho >n -h% mp% p%xDl c0a nh Gu 3;c ngm trong n3+c! g%% thu<t g*m ha% b3+c` sp th' t8 #$ l$m ng3p n1c! b3+c th nht? ta 4Sp x>p cc p%xDl thDo th t$ tung @9n c0a c3)ng xm! y> >n? trong b3+c lm ng<p n3+c? g%% thu<t quJt cc p%xDl thDo trnh t$ N 4Sp x>p H x# @$ng cc catchmDnt ba4%n! TU% catchmDnt ba4%n c, mt nhNn phn b%&t! hn hN# th hnh @ung ta Dm nhbng n3+c mt bG mat .a hnh? bSt 9u t% %Hm thp nht c0a mat .a r*% cho n3+c @ng @9n l/n! yh% n3+c trong cc 'rng cnh nhau c, thH ho 'o nhau t% mt %Hm? t% , ta x# @$ng mt <p chSn n3+c? r*% l% t%>p tAc cho n3+c @ng l/n! "u trnh x# <p chSn g%La cc 'rng ' cho n3+c @ng c lap % lap l% cho >n -h% mp% %Hm c0a bG mat .a hnh Gu 3;c ngm n3+c! Xr l% g%% thu<t? ta lm t36ng t$? t% mt %Hm m n3+c trong cc catchmDnt ba4%n c, thH ho 'o nhau? ta x# @$ng mt <p chSn n3+c d @am! 1

1l

nh3 th>? lap qu trnh cho n3+c @ng l/n ' x# @$ng @am t% nhLng %Hm n3+c c0a cc catchmDnt ba4%n c, thH ho ln 'o nhau cho >n -h% mp% %Hm nh Gu nqm trong n3+c! yh% ,? ta nh<n 3;c nh g*m '2 4: '(ng con? mU% '(ng con t36ng ng '+% mt catchmDnt ba4%n? c7n b%/n c0a mU% '(ng chFnh l @am! hn xDm hnh 2 m%nh hpa qu phn nh ban 9u CaE thnh '2 4: '(ng con C@E! Xr3+c t%/n nh g:c 2a 3;c b%>n _% thnh nh xm 2b! y> >n? p @Ang g%% thu<t tm cnh 1ann# tr/n nh xm gra@%Dnt hnh 2b? ta 3;c nh 2c chZ g*m cc 3)ng nJt! \*ng th)%? p @Ang g%% thu<t zatDr4hD@ tr/n nh xm ta 3;c hnh 2@? cha '2 4: '(ng con! Mh3 '<# -h% p @Ang g%% thu<t zatDr4hD@ 'o nh j g? ta nh<n 3;c nh ->t qu g*m n '(ng -h2ng tr(ng lSp! Po cc '(ng n# 45 3;c trn trong g%a% on
m trn t%>p thDo n/n chbng t2% at nh @u chbng bqng -F h%&u !i ? j 1?K?n? m%
i

m 1?K?T%? '+% n l 4: l3;ng '(ng ' T% l 4: l9n trn c0a !i trong qu trnh trn!
i

!i ? %1?K?n l t<p cc '(ng -h% to? ha# n,% cch -hc chbng l ->t qu c0a g%%

thu<t zatDr4hD@ tr3+c -h% qu trnh trn lap c0a g%a% on ha% bSt 9u!

1e

9a: ;nh g2c ban <-. 9b: ;nh x%m. 9c: ;nh x%m gradi"nt sa- =hi > %p dng gii th-3t tm cnh Cann?. 9d: ;nh ph@n on nh3n )c tA #i+c %p dng gii th-3t 4at"rsh"d $.2.2 Fr+n cc 'Kng nh gi s khc bit gia cc vng \H xc .nh trnh t$ trn cc '(ng? ta xc .nh hm thH h%&n 4$ -hc b%&t
m m m m g%La ha% '(ng ln c<n !i ' ! B ? -F h%&u l C9 !i D ! B :! cm thH h%&n 4$ -hc
i
B

b%&t @$a 'o ha% thnh ph9n` m$- sc #$ cnh! \:% '+% thnh ph9n mu? g%% thu<t sE dng gi% trF G-" trong =hng gian m$- G76 Vo2W ' tr. n# Ft b. nh h3ng b% 4$ tha# _% ngu*n ch%>u 4ng? 'F @A nh3 hnh @ng ' b,ng! 1A thH? chbng t2% l# tr. trung
m m bnh c0a thnh ph9n cuD trong '(ng !i ? -F h%&u h C !i E !
i
i

Xhnh ph9n thH h%&n 4$ -hc b%&t c7n l% l cnh 3;c b%Hu @%In b% cHng I gradi"nt! 13)ng gra@%Dnt chFnh l tr. c0a cc p%xDl trong
m m jg! 1hbng t2% qu% .nh C !i ? ! B E l tr. gra@%Dnt trung bnh g%La ha%
i B

m m '(ng !i ' ! B ? 3;c xc .nh @$a tr/n tr. gra@%Dnt c0a nhLng p%xDl
i
B

1k

chung c0a ha% '(ng!

m m gp% BiB l t<p p%xDl thuc 'G ranh g%+% g%La ha% '(ng !i ' ! B ?
i
B

C !im ? ! m B E
i B

3;c .nh nghBa nh3 4au`

i B

C !im ? ! m B E =

C x ? ? E BJK

J C x? ? E

BiB

C1E

=+% BiB l 4: p%xDl c0a t<p BiB! Xa c, hm thH h%&n 4$ -hc b%&t @$a 'o tr. cuD ' gra@%Dnt 3;c tFnh nh3 4au`
B mi mB mi mB C C !imi ? ! m h C !i E? h C ! B EE + 42 C !i ? ! B E B E = 41 d C

C2E

m m h C !i E? h C ! B EE Xrong ,? d C l 4$ ch/nh l&ch g%La tr. trung bnh c0a

i B

!imi ' ! m B `
B

dC C! E? C! E = m%n C! E C! E?C[l C! E C! E
mi mB hi hB mi mB hi hB mi mB hi hB
C[E '+% 4L ' 4M l c%c h& 4: hqng N .nh tr3+c! M>u hm thH h%&n 4$ -hc b%&t
B C C !imi ? ! m B E

phA thuc ch0 #>u 'o tr. cuD c0a mu 4Sc h6n l c3)ng gra@%Dnt

th 4L NN 4M! P$a 'o -%nh ngh%&m th$c t%In tr/n cc lo% nh -hc nhau? tr. c0a 4L ' 4M t36ng ng l !k ' !2! Cu trc th ln cn RA g%% thu<t 4 @Ang cu trbc * th. cc '(ng ln c<n fg H thH h%&n qu
trnh phn '(ng nh! \* th. fg thH h%&n t<p cc '(ng !i ? % 1?K? n @3+% @ng

* th. -h2ng h3+ng g C=? E! Xrong ,? = 1? 2? K? n '+% mU% no@D thuc = t36ng ng '+% mt '(ng! Mgo% ra? mU% cnh DC%?E n>u %? =? *ng th)%
!imi
m ' ! B l ha% '(ng l%Gn -G! = qu trnh trn @$a 'o * th. g n/n mU% cnh
B

c9n c, mt trpng 4: r%/ng! 1A thH? trong g%% thu<t? trpng 4: c0a cnh DC%?E chFnh l
m m tr. c0a hm C C !i ? ! B E nh<n 3;c t8 b%Hu thc tFnh ton C2E!
i B

cnh [ l 'F @A c0a mt nh g*m l '(ng ' * th. fg t36ng ng c0a nh n#! Yu '(ng trong nh 3;c thH h%&n bqng 4u nbt tr/n * th. fg c7n cc cnh th t36ng ng '+% @anh 4ch cc '(ng l%Gn -G nhau! 1A thH? b:n cnh n:% nbt 1 l DC1?2E? DC1?[E? DC1?oE ' DC1?vE thH h%&n b:n '(ng l%Gn -G c0a '(ng 1 l '(ng 2? [? o ' v! "u trnh trn @$a 'o g%% thu<t yru4-al tm c# -hung nhs nht TYX! g% 4 ta c, O 9PD 6: l * th. cc '(ng l%Gn -G? thH h%&n qu trnh phn on -h%
i B

m m to c0a j '+% trpng 4: c0a cnh "9iDB: chFnh l tr. c0a hm C C !i ? ! B E ! 1# -hung

c0a * th. g ph% l * th. con trong g '+% cc tFnh cht` l%/n th2ng? -h2ng chu trnh ' % qua h>t mp% nbt thuc g! Mh3 '<#? mU% c# -hung c0a g c, n-L cnh '+% Q6Q O n Cn l t_ng 4: nbt trong gE! yh% mU% cnh c, trpng 4: r%/ng? th c# -hung nhs nht c0a * th. g chFnh l c# -hung c, t_ng trpng 4: c0a cc cnh l nhs nht!

Gnh R. 9a: 7%- mnh c5a nh #$ 9b: S thF !T tng 'ng g%% thu<t yru4-al tm c# -hung nhs nht X c0a * th. g nh3 4au`

 Xr3+c t%/n? ta 4Sp cc cnh trong g thDo th t$ -h2ng g%m! y> >n? xJt t8ng cnh mt trong @anh 4ch cnh N 4Sp x>p ' -%Hm tra cnh ang xJt c, to chu trnh '+% cc cnh N 3;c th/m 'o X -h2ng! M>u cnh n# -h2ng to chu trnh th 3a n, 'o X? ng3;c l% bs qua ' xJt cnh -> t%>p! g%% thu<t tm c# -hung X 45 @8ng -h% X cha n-L cnh! yh% ,? X l c# -hung nhs nht c0a * th. g! Xrong g%% thu<t phn on chbng ta ang -ho 4t? qu trnh to c# -hung nhs nht TYX c0a * th. cc '(ng l%Gn -G fg chFnh l trnh t$ trn cc '(ng trong nh`
m m Xh/m cnh DC%? E 'o X t36ng ng '+% '%&c trn ha% '(ng !i ' ! B !
i
B

Mh3 '<#?

nghBa c0a '%&c th/m t8ng cnh c, trpng 4: nhs nht trong

t<p cnh 4Sp thDo th t$ trpng 4: tung @9n 'o X l th$c h%&n qu trnh trn ha% '(ng c, tFnh cht g9n g%:ng nhau nht l% thnh mt! M>u cnh ang xJt to chu trnh trong X th -h2ng th$c h%&n '%&c trn ha% '(ng ' ha% '(ng n# N trn thnh mt r*%! 1u:% c(ng? -h% X n:% h>t tt c nbt trong * th. th tt c '(ng N 3;c trn thnh mt ' qu trnh trn 45 @8ng t% #! cnh o trnh b# 'F @A * th. g c, trpng 4:! 1# -hung nhs nht c0a X cha tt c nhLng cnh <m nJt trong hnh ob! Yau -h% 4Sp x>p cc cnh thDo th t$? cu trbc TYX thH h%&n trnh t$ trn 3;c x# @$ng nh3 4au` Xr3+c nht 3a cnh DCo?lE c, trpng 4: 1 'o X ' # l trpng 4: thp nht trong @anh 4ch trpng 4: N 4Sp x>p? nghBa l ta trn ha% '(ng fo ' fl! 1nh th nh 3;c 3a 'o X l DC2?[E? nh3 '<# '(ng f2 ' f[ 3;c trn!

21

 1nh th ba c0a X l DC[?oE? t36ng ng '+% '%&c trn f[ ' fo? trong , f[ N trn '+% f2 ' fo N trn '+% fl! 1nh th t3 l DC1?vE? ta trn f1 ' fv! XhDo th t$ trpng 4: N 4Sp x>p? ta xJt cnh DC2?oE! = DC2?oE to chu - '+% cnh DC2?[E N cha trong X n/n ta -h2ng 3a cnh DC2?oE 'o X! Mh3 '<#? ta -h2ng trn f2 ' fo ' cc '(ng f2? f[? fo? fl N 3;c trn thnh mt r*%! X%>p tAc ta th/m cnh DC1?oE 'o X? trn '(ng f1 '+% '(ng fo! \>n # g%% thu<t to c# -hung @8ng ' X cha 0 v cnh % qua l nbt c0a * th. g! Xrong qu trnh x# @$ng c# -hung TYX? X -h2ng nht th%>t ph% l%/n th2ng? ta c, thH to cc r8ng t:% th%Hu? -h2ng chZ g*m mt c# @u# nht! \%Gu n# c, nghBa l ta c, thH trn cc '(ng t% nhLng '. trF -hc nhau trong nh? -h2ng chZ c, mt '(ng tung m c, thH c, rt nh%Gu '(ng! 1ch t%>p c<n n# -hc hOn ph36ng php rDg%on groz%ng tru#Gn th:ng! Ph36ng php tru#Gn th:ng chZ xJt p%xDl ha# '(ng thDo trnh t$ .nh tr3+c? cc '(ng 3;c to ' m rng t8 mt '. trF!

Gnh U. 9a: VS thF g2c. 9b: C@? b$nh tr1ng nh0 nh(t th* hi+n b&i cnh "n 3m y>t qu trn ha% '(ng bt - 45 to ra mt '(ng m+%? c, '(ng ln c<n r%/ng -h2ng g%:ng '+% ha% '(ng con! Mh3 '<# mt nhu c9u c9n th$c h%&n l xc .nh cc th2ng t%n cho '(ng m+% n#!

22

m m m g% 4 !iB !i ! B l '(ng hnh thnh trong qu trnh trn ha% '(ng

iB i B

!imi
miB !iB

m m m m ' ! B ! W C !iB E W C !i E W C ! B E l cc '(ng ln c<n c0a '(ng m+%

B iB i B

m m m m ? trong , W C !i E l cc '(ng ln c<n c0a '(ng !i ! yh% ,? C C !iB ? !# E

i i
iB # # iB

m m t36ng ng cho mU% '(ng !# W C !iB E 3;c tFnh l% thDo th2ng t%n '8a c<p nh<t! m m m m Po g% tr. c0a hm C C !iB ? !# E cho mU% '(ng !# W C !iB E chFnh l trpng 4:
iB # # iB

c0a cc cnh t36ng ng trong g? n/n cc cnh ' @anh 4ch trpng 4: 4Sp x>p thDo
m m th t$ crng ph% 3;c c<p nh<t H phn nh bng tr. m+% 4au -h% C C !iB ? !# E
iB #

tha# _%! = '<# g%% thu<t trn hon chZnh @$a tr/n g%% thu<t to c# -hung nhs nht 3;c chZnh 4a nh3 4au` yh% cnh DC%? E 3;c th/m 'o X ' X c, Ft h6n nm1 cnh th ph% c<p nh<t l% @anh 4ch trpng 4: N 4Sp x>p!
m m Mh3 '<#? ta tFnh l% tr. C C !iB ? !# E t36ng ng '+% cho t8ng '(ng ln
iB #

c<n !#

m#

c0a '(ng m+% !iB

miB

' *ng th)% c<p nh<t trpng 4: c0a cc cnh

n:% '+% Znh %?`

"Ci? =E "C B?l E ! WC! E? ! WC! E? = B?l i

m= = mi ml i l mB B
i # # -

"u trnh trn c, thH to ra cc c!nh s"ng s"ng! ca% cnh DC%?E '
m m m DCu?'E l 4ong 4ong n>u !i N trn '+% '(ng !- Choac '+% !# E '
B !m B

m m N trn '+% '(ng !# Choac '+% !- t36ng ngE! = chZ c, thH 3a

mt trong 4: cc cnh 4ong 4ong 'o X n/n chZ c, mt cnh trong 4: cnh 4ong 4ong 3;c gn tr. c0a hm thH h%&n 4$ -hc b%&t? cc cnh c7n
! 1nh c, trpng 4: l% c, tr. l

45 3;c at cu:% @anh 4ch

2[

trpng 4: 4Sp x>p? ' -h2ng 3;c xDm xJt >n! = '<#? n>u cnh c, tr.

nghBa l ta -h2ng c9n quan tm >n '%&c c, 3a cnh n# 'o c# X

ha# -h2ng! cnh v 4au # m2 t qu trnh c<p nh<t th2ng t%n! yh% cnh 9u t%/n DCo? lE 3;c 3a 'o X? trpng 4: c0a cc cnh DC[? oE? DC2? oE ' DC1? oE ph% 3;c c<p nh<t l%! Yau -h% tFnh l%? ta c, tr. c0a
m m mo m2 mo ? !o E C C !1m1 ? !o E ? C C !2 ? !o E ' C C ![ l l1? v ' 2k!
[ o

Mh3 '<#? DC2?[E l cnh -> t%>p c, tr. nhs nht n/n 3;c th/m 'o X! Xa ph% c<p nh<t l% trpng 4: c0a b:n cnh DC2 ?1E? DC2? oE? DC[? 1E ' DC[? oE! = DC2?1E ' DC[? 1E l ha% cnh 4ong 4ong? ta gn mt trong 4: ha% cnh n# tr. m+% e[? cnh c7n l% c, tr. l

! {m t36ng t$ cho ha% cnh

DC2?oE ' DC[? oE! Xrpng 4: c0a DC[? oE l o2 c7n trpng 4: c0a DC2? oE l

Gnh X. C3p nh3t cnh trong ,-% trnh %p dng #i+c to Y7Z 9a: VS thF ng-Sn. 9b: Zh/m "9UD [: #$o Z. 9c: Zh/m "9MD R: #$o Z. #$% ng&'ng c(c b) th*ch nghi Tac @( ph9n m2 t qu trnh trn N hon chZnh nh3ng ta 'n ch3a xc .nh 3;c -h% no th g%% thu<t @8ng! ca# n,% cch -hc? ta 'n ch3a b%>t cch xc .nh '(ng no -h2ng trn 3;c ' th)% %Hm no th -h2ng trn! Mh3 '<#? chbng ta c9n c, c6 ch> t$ ng rbt trFch th2ng t%n 'G ng3nng cAc b th2ng qua '%&c thDo @]% 4$ tha# _% c0a mU% '(ng trong qu trnh trn! 1c ng3nng n# 45

2o

cho b%>t c, thH trn mt '(ng ha# -h2ng! Mh3 th>? cc ng3nng n# g%bp hnh thnh phn '(ng hon chZnh cu:% c(ng! Mh3 chbng ta N b%>t qu trnh phn on l thao tc cAc b? n/n -h2ng ph% mp% b3+c trn cAc b Gu @8ng *ng th)%! Po , '%&c 4 @Ang ng3nng ton cAc l -h2ng 0 ' cc '(ng th3)ng tch b%&t '+% xung quanh n, b% nhLng ng3nng -hc nhau 'o nhLng l9n x l -hc nhau! Xu# nh%/n trong mt '% tr3)ng h;p th ng3nng ton cAc l% ph( h;p! =F @A hnh l m2 t mt tr3)ng h;p ngo% l&? chZ @(ng mt ng3nng ton cAc m 'n cho ->t qu phn on chFnh xc! { @o l nh 'F @A chZ cha mt :% t3;ng *ng nht 'G mu 4Sc? *ng th)% ph9n nGn crng c, mu *ng nht! Xrong tr3)ng h;p n# chZ c9n mt ng3nng cho qu trnh trn l 0! "u trnh trn 45 @8ng -h% trpng 4: c0a cc cnh -ho 4t l+n h6n ng3nng chpn tr3+c? cA thH trong 'F @A n# l 1! hn xDm ->t qu phn on bqng ng3nng tr/n hnh lb! Xrong th$c t>? cc nh phn tFch th3)ng cha nh%Gu h6n ha% '(ng n/n rt -h, phn on n>u chZ @(ng mt ng3nng ton cAc!

Gnh [. 9a: ;nh g2c. 9b: \]t ,- ph@n on b^ng ngng to$n cc L__. hn 45 cm nh<n 3;c nhu c9u @(ng ng3nng cAc b tha# cho ng3nng ton cAc -h% xDm hnh e! Xa c, hnh g:c ea? hnh eb l ->t qu c0a g%% thu<t zatDr4hD@! =+% ng3nng ton cAc t 2 ta 3;c ->t qu phn on hnh ec? c7n hnh e@ l ->t qu t36ng ng '+% ng3nng ton cAc t [! Xrong hnh e!c? mp% '(ng Gu *ng nht ' c, thH l+n h6n! Xu# nh%/n? -h% ng3nng tung l/n [ nh3 hnh e@? cc '(ng

2v

nhn bqng mSt th3)ng l *ng nht nh3 mat ' gh> l% b. phn qu nhs! Xrong -h% ,? '(ng chZ ra b% mr% t/n 'ng 'n ch3a *ng nht! \H phn n, thnh nh%Gu '(ng *ng nht th ng3nng ph% nhs h6n [? -h% , '%&c trn ha% '(ng -h2ng *ng nht l o -hot c0a ng3)% n 2ng ' c% gh> 45 -h2ng 3;c th$c h%&n! 1hbng ta N nh<n b%>t 3;c nhu c9u c9n th%>t tFnh ng3nng cAc b? nh3ng tFnh ng3nng th> no ' @$a 'o #>u t: g th c9n xDm xJt t%>p! =%&c tFnh ng3nng cAc b ph% @$a 'o cc th2ng t%n cAc b? l%/n quan >n '(ng ang xJt ' nhLng '(ng ln c<n xung quanh n,! Xh> nh3ng t% 4ao ph% xJt '(ng ln c<n Xa ph% xJt cc '(ng ln c<n ' mt '(ng th3)ng b. nh h3ng b% cc '(ng xung quanh n,! hn xDm 'F @A hnh k H th# m:% quan h& -hSng -hFt g%La mt '(ng ' cc '(ng ln c<n n,? c(ng mt '(ng nh3ng n>u at 'o g%La nhLng '(ng ln c<n -hc nhau th cm nh<n th. g%c 45 rt -hc nhau! Xrong hnh ka? :% t3;ng hnh Dll%p4D mu 'ng n_% b<t tr/n nGn mu Dn? -hc hOn '+% hnh kb? crng :% t3;ng Dll%p4D mu 'ng n# nh3ng g9n nh3 h7a 'o mu nGn trSng xung quanh n,? rt -h, nh<n b%>t!

Gnh `. 9a: ;nh g2c 9b: 7a- =hi %p dng gii th-3t 4at"rsh"d. 9c: 7a- =hi ho$n th$nh ,-% trnh trIn dang mIt ngng to$n cc tOM_.
2l

9d: 7a- =hi trIn dang mIt ngng to$n cc tOR_.

Gnh b. 6ang s%ng "lip hi*n thF =h%c nha- =hi do ncn =h%c nha-. Cch t*nh ng&'ng c(c b) th*ch nghi Xrong ph9n n# chbng t2% 45 g%+% th%&u '+% cc bn ph36ng php t$ ng tFnh ng3nng cAc b thFch ngh% @$a 'o tFnh cht cAc b c0a cc '(ng trong qu trnh trn! Pht b%Hu` 78 tha? di %ng =* #c tenh Sng nh(t c5a mIt #ang chf x-(t hi+n trong ,-% trnh trIn cg to ra #ang =hng Sng nh(t. \hi gD & b1c trIn =hng Sng nh(tD ta x%c Fnh ngng cc bI thech nghi. =%&c xc .nh tFnh *ng nht th phA thuc ch0 #>u 'o -h2ng g%an mu! #? chbng t2% @(ng thnh ph9n = c0a -h2ng g%an mu cY= thH h%&n ph36ng 4a% 'G tFnh *ng nht cho mt '(ng!
mi mi gp% ` # C !i E l tr. trung bnh c0a thnh ph9n mu = trong '(ng !i !

69xD?: l tr. c0a thnh ph9n = t% '. trF 9xD?:!

mi Xa c, c2ng thc tFnh ph36ng 4a% c0a '(ng bt - !i ? % 1?K? n 4au l9n

trn th m% nh3 4au`

C !imi E = C !imi E C !imi 1 E
mi mi =+% !i l t_ng 4: p%xDl thuc '(ng !i !

CoE

2e

Mh3 '<# 4$ tha# _% trong tFnh *ng nht c0a

!imi

4au l9n trn th m% thH

h%&n th2ng qua -hong ch/nh l&ch ph36ng 4a% g%La ha% l9n trn m % ' m%m1 c0a
mi '(ng !i `

C !im E =
i

1 !imi

C x ? ? E!imi

C6 C x? ? E C !
#

mi i

EE 2

CvE

mi gp% % l t<p cc tr. max cAc b c0a C !i E ? m% 1? K? T%!

Ki = Cmi? C! EE C! E > C! E
mi i mi i

mi 1 i

C! E > C! E
mi i
i

mi + 1 i

ClE

Tac @( -h2ng c, th2ng t%n th:ng -/ no tr/n nh ang xDm xJt? th2ng t%n
mi m cAc b c0a bt -t '(ng !i ? %1K!?n 3;c l# t8 C !i E ! h% ' 4$ b%>n th%/n

l th3+c o cho tFnh *ng nht? '%&c trn trong % thH h%&n '%&c chu#Hn b%>n l+n c0a
!imi trong t%>n trnh trn! M/n nh+ rqng t%>n trnh trn bSt 9u '+% '%&c phn on

qu mc nhLng '(ng *ng nht ' nhLng '(ng n# 45 3;c trn cho >n -h% chZ c7n mt '(ng @u# nht? mU% '(ng 45 tr thnh -h2ng *ng nht t% tc 'A trn
m -hc nhau! Po ,? t2% cho rqng !i 45 tr thnh -h2ng *ng nht t% g% tr. c$c
i

% cAc b trong % 4ao cho tho mNn `

C !imi E > CeE
mi trong , l g% tr. trung bnh c0a C !i E t% mU% mi K i `

= 1} \ i

mi K i

C !

mi i

CkE

2k

mi Zh* hi+n c5a C !i E tr/n ba #ang =h%c nha- c5a %o ngHi $n ng 9hnh `b:. mi Zrc x l$ s2 l<n trIn m . Zrc ? l$ C !i E . Y.i t/n m$- xanh trong mhi S thF

chf ]n c8c i cc bI <- ti/n th0a m>n cng th'c 9`:D trong s2 c%c c8c i cc bID th* hi+n #i+c trIn trong g sinh ra =hng Sng nh(t.
mi Po tFnh cht n# c0a C !i E CxDm hnh E? .nh nghBa cho phJp chbng
m ta lo% nhLng g% tr. c$c % cAc b m '%&c trn trong !i 'n c7n *ng nht! ha
i

mi * th. trong hnh thH h%&n tFnh cht c0a C !i E trong ba '(ng -hc nhau trong

o c0a ng3)% n 2ng Ccnh ebE? trong , thH h%&n 4$ tha# _% trong tFnh *ng
mi nht! 1c * th. thH h%&n g% tr. c0a C !i E nh3 l hm c0a 4: l9n trn! Tr% t/n

trong mU% * th. chZ g% tr. c$c % cAc b 9u t%/n? trong 4: nhLng c$c % cAc b? tho mNn c2ng thc CeE! Xrong l9n trn n#? '(ng c0a o 3;c trn '+% mt '(ng -hc CnGn 4ngE ' tr thnh -h2ng *ng nht! Po c ba '(ng 3;c trn thnh mt '(ng? nhLng g% tr. c0a * th. trong hnh a ' b 45 bqng nhau t8 l9n trn th v c0a hnh a ' l9n trn 9u c0a hnh b! Xh/m 'o ,? t8 l9n trn th ba c0a '(ng trong hnh c ' t8 l9n trn th c0a hnh b Choac l9n trn th 1[ c0a hnh aE?
mi g% tr. C !i E c0a hnh c ' b l bqng nhau! c6n nLa? .nh @anh c0a l9n trn

m to ra '(ng -h2ng *ng nht th c l<p tr/n '(ng m ta ang xJt Cg%La cc '(ng to n/n '(ng *ng nht l o ng3)% n 2ngE! X%>n trnh trn m to ra '(ng -h2ng *ng nht ph% b. hu bs! g% 4 rqng
!imi ' ! m B l ha% '(ng m '%&c trn to ra '(ng -h2ng *ng nht! Tt ng3nng
i

cAc b 3;c @n xut ' g% tr. c0a n, l

i

C C !imi ? ! B B E

c0a l9n trn ,! h% ' th

m t$ trn? tt c cc l9n trn c0a !i '+% cc '(ng xung quanh Gu to ra '(ng

-h2ng *ng nht! = th>? ng3nng n# trnh cho '%&c ha% '(ng 3;c trn l% '+% nhau trong tao tc trn 4au ,! Mh3 N G c<p? mt t%>n trnh lap 3;c th$c h%&n H tm ra nhLng ng3nng! 1hFnh xc h6n? mU% l9n lap 45 c, 3;c mt ng3nng! 1ho 41?K?y l chZ 4: c0a cc l9n lap! y h%&n t% ch3a xc .nh @o 4: ng3nng ch3a 3;c xc .nh! 1ho t 4 l l ng3nng c0a l9n lap th 4 ' mt 4 l l9n trn t36ng ng '+% t4! Xrong l9n trn th 4? cc '(ng 3;c trn @$a 'o t%>n trnh trn cho >n -h% chZ c7n mt '(ng @u#
m nht Ctr8 nhLng '(ng cu:% c(ng 3;c G c<p @3+% #E! =+% mU% '(ng !i ? %1?
i

K?n ta nh<n 3;c t8 t%>n trnh , mt cu trbc bn map { % cho mU% mi {1?!!!? Y } 'o m {1?!!!? Y } `
ii ` {1?!!!? Y i } {1?!!!? Y }? i = 1?!!!? n

CE

Xrong , T l t_ng 4: l9n trn trong l9n lap h%&n t%! { %Cm%Em c, nghBa l
m l9n trn th m% c0a !i l l9n trn th m c0a tt c T l9n trn! XhF @A? m %v '
i

v {%Cm%E2e nghBa l l9n trn th v c0a !i l l9n trn th 2e trong tt c T l9n trn m c0a tt c cc '(ng! =+% mU% '(ng !i cho mi K i l cAc b c$c % 9u t%/n tho
i

mNn c2ng thc CeE! {9n trn mt4 c0a ng3nng h%&n t% 3;c .nh nghBa l
mt s = m%n ii C mi E
i =1?!!!? n

C1E

Xrong l9n lap th 4? t4 chZ >n l9n trn 9u t%/n trong tt c cc l9n trn
m m trong l9n lap h%&n t% m pht 4%nh '(ng -h2ng *ng nht! M>u !i ' ! B l
i
i

ha% '(ng 3;c trn '+% nhau t% l9n trn mt4? g% tr. c0a hm

C C !imi ? ! B B E
i

c0a

m l9n trn , 3;c gn cho g% tr. c0a t4! Po t4 ngun cn '%&c trn c0a !i '

B !m B

? tt c cc l9n trn t8 l9n trn cu:% c(ng >n l9n trn mt4 Gu b. hu bs

t8ng c% mt! X%>n trnh n# 3;c gp% l t%>n trnh h*% qu#? n, 45 3;c bn >n
m trong ph9n [![! yh% >n l9n trn mt4 ' hu bs trong t%>n trnh h*% qu#? !i '
i
B !m B

3;c nh @u l '(ng cu:% c(ng! = thH h%&n l !i '

! B

! M, 45 -h2ng

b. trn nLa! Po ,? trong l9n lap -> t%>p? t%>n trnh trn 3;c th$c th% ' tt c cc '(ng? ngo% tr8 nhLng '(ng cu:% c(ng? 45 3;c trn thnh mt '(ng? '
ng3nng -> t%>p t41 45 3;c xc .nh! 1ho rqng !i '

! B

l '(ng cu:% c(ng?

tt c cc cnh c0a @N# 4Sp x>p 3;c xDm xJt ngo% tr8 cc cnh

{"C= ? mE = = B or m = i} 45 3;c lo% nga#? @o th/m DC-?mE 'o X c, nghBa l

!imi ' ! m B 45 3;c trn! y>t qu l? X 'o th)% %Hm , 45 -h2ng ph% l mt
B

c# m l cha ba t<p r8ng` C1E !i ' nhLng nbt l%/n ->t '+% n,! C2E

! B

'

nhLng nbt l%/n ->t '+% n,! C[E Xt c cc nbt -hc! {3u

rqng X l mt r8ng

bnh tr3+ng thDo nghBa l n>u th/m cnh t8 {"C= ? mE = = B or m = i} ? mt r8ng bnh tr3+ng nhs nht 45 3;c to ra! X%>n trnh lap? m trong , bao g*m t%>n trnh trn? xc .nh ng3nng cAc b ' t%>n trnh h*% qu# 45 3;c ng8ng -h% m -h2ng c, '(ng no nLa 3;c trn ' tt c cc '(ng 3;c nh @u l cu:% c(ng! $.2.$ Fin tr&nh thut gii 1! p @Ang g%% thu<t tm cnh 1ann# cho mc xm c0a nh j! \9u ra j g l nh gra@%Dnt4! 2! p @Ang g%% thu<t zatDr4hD@ tr/n jg H l# 3;c phn mnh ban 9u c0a j! X<p h;p !i ? %1?K?n l nh phn mnh 4au -h% p @Ang g%%

thu<t zatDr4hD@! [! Xo ra mt fg? - h%&u l g H thH h%&n 4$ phn mnh c0a j! o! Xrn cc '(ng`
[1

aE Xrn cc '(ng thnh mt '(ng Ctr8 cc '(ng cu:% c(ngE! Xh t$ trn 3;c @$a 'o g%% thu<t TYX c0a yru4-al? 4 @Ang hm 4a% -hc
C C !imi ? ! B B E
m

C12ng thc C2EE!

bE Xo c# trn? - h%&u l TX!

mi m cE =+% mU% '(ng !i ? l3u t<p % c0a y% c$c % cAc b c0a C !i E ?
i

m%1?K?T% 3;c tFnh ton 4 @Ang c2ng thc ClE! =+% mU% m % %? l3u {%Cm%E c0a n,! v! XFnh ton ng3nng th 4`
m aE =+% mU% '(ng !i tFnh ton bqng c2ng thc CkE ' 4au , xc
i

.nh mi K i 9u t%/n thsa mNn c2ng thc CeE! m bE =+% mU% '(ng !i ? 4 @Ang map {% trong c2ng thc CE H tm 3;c
i

mt4 trn C.nh nghBa b% c2ng thc C1EE m 3;c ->t h;p '+%
m m ng3nng t4! g% 4 rqng !i ' ! B l cc '(ng t36ng ng '+% t4!
i
B

cE

t s = C C !imi ? ! B B E!

l! p @Ang t%>n trnh h*% qu#` x,a tt c cc l9n trn t$ @3+% l/n tr/n? @(ng
m m cu trbc @L l%&u TX? cho >n -h% % >n l9n trn c0a !i ' ! B
i
B

Ct36ng ng '+% ng3nng cu:% c(ngE!

m m e! !i ' ! B 3;c .nh nghBa nh3 l nhLng '(ng cu:% c(ng ' - h%&u
i
B

t36ng ng l !i '

! B

k! M>u c7n '(ng ph% trn? gn 4 4 1 ' lap l% b3+c o! M>u -h2ng? ->t
thbc t%>n trnh ' !i ? %1?2?K?n l ->t qu phn on!

[2

FLng 8c c<a Cu tr&nh phn on 1 M. Chng tr&nh %inh hNa %+t -9 phng php phn on

[[