Uak bakm faaliyetlerinin havayolu iletmesi iinde nemli bir yeri bulunmaktadr.

Bakm, emniyetli bir uu, uan gvenilirlii ve uua hazr olmas iin en nemli faktrdr. Ayn zamanda havayolu iletmecisinin toplum zerindeki saygnln etkileyen bir yn de bulunmaktadr. Bir havayolu iletmesine ait hava aralarnn sk sk arzalanmas, teknik nedenlerle kalkn gecikmesi, uu srasnda baz aksaklklarn yaanmas gibi nedenler havayolu iletmesinin imaj ve saygnln olumsuz ynde etkilemektedir. Bununla birlikte bu gibi aksaklklarn yaanmas, havayolu iletmesi iin para, zaman ve iilik giderlerini arttrd iin toplam maliyetlerin ok ykselmesine neden olmaktadr. Uak bakm giderleri etkili bir bakm organizasyonu oluturulursa kontrol altna alnabilecek tek gider kalemidir.

Uak Periyodik Bakm

Hat Bakm Ana bakm (Hangar Bakm)

Fabrika Seviyesi Bakm

lkemizde gerek Askeri Uaklarda Gerek Sivil Havaclk Sektrnde Bakmn Ayr Bir Yeri Bulunmaktadr.nk En Ufak Bir Hata Mal ve Can Kaybna Sebebiyet Vermektedir.

 Hat Bakm: Uak ya da uak parasnn, lkenin sivil havaclk otoritesi tarafndan onaylanm standartlara gre onarmlarnn yaplmasn ve hasarlarn ortadan kaldrlmasn ifade etmektedir. Nitelikli ve yetkili igc ile youn srelerle uak ve sistemlerinin kontrollerinin yapld, uaktaki sorunlarn tehis edilip dzeltildii bakmdr.

 Ana Bakm: Uan hangar ve atlyelerde onaylanm standartlara gre byk bakm, onarm, para deitirme veya hasar giderme gibi ilerin birlikte veya ayr yaplmasn ifade etmektedir. Takvim bazl kontroller, motor deiimi, ini takmlar onarm, yapsal tadilatlar gibi srelerin yer ald bakmdr.

Bakmn Snflandrlmas
nleyici Bakm :nleyici bakm, lkenin sivil havaclk otoritesi ve uak ve uak elemanlarn reten firmalar tarafndan belirlenmi standartlar kapsamnda, belirlenen aralk ve zamanlarda bakm ilemlerinin yaplmasna ve bylece daha sonradan oluabilecek olas arza ve hasarlar nlemeye ynelik bakmdr.

nleyici Bakm
Her uak gnlk bazda periyodik kontrollere tabii tutulur. Uak (d yapda grnr anma, atlak, entik ve benzer hasarlar, kaaklar, tekerlerde anma gibi uygunsuzluklar ynnden) bir btn olarak incelenir, bakm ihtiyalar ve girileri asndan bakm sicilleri (logbook) kontrol edilir. Hangar iinde yaplma art yoktur. Bu uygulama ortalama uak bana gnde 2 adam-saat srebilmektedir.

nleyici Bakm Genel Olarak Biz Mhendis Arkadalar lgilendirmektedir.nk Uak zerinde Herhangi Bir Hasar Herhangi Bir atlakda nleyici Bakmda Uygulanmas Gereken lemdir Eer Arza Herhangi atlak Krlma Veya Malzemeden Kaynaklanan Bir Sorunsa Bunun zmn Bulmak Ve Tekrarlanmamasn Salamak Bize Der.

 Dzeltici Bakm :Bir parann bilinen veya tahmin edilen arzasnn dzeltilerek beklenen durumuna geri getirmek iin yaplan bakm faaliyeti olarak tanmlanmaktadr. Dzeltici bakm, uan programl bakmlarna dhil olmayan fakat duruma gre veya uak reticisinin belirledii programl bakmlar dnda belirli bir uu saati, ini saati, ini says veya tarih ile snrlandrlm bakmdr. nleyici bakmlarn amac, dzeltici bakmlarn saysn azaltabilmektir. Dzeltici bakmlar hava arac iletmecileri iin ek bir maliyet oluturmaktadr

Bakm iletmeleri bakm maliyetlerinin ykselmesinin, verimliliin dmesinin, uan emniyet, gvenilirlik ve uua hazr olma durumundaki eksikliklerin nedenini aratrmaldr. Bakm maliyetleri havayolu iletmesinin toplam maliyetlerinin ykselmesinde nemli bir etkendir. Bakm faaliyetlerinin yerine getirilebilmesi iin alet, donanm, malzeme ve iilik hizmetleri gerekmektedir. Bu mal ve hizmetlerin satn alnmas veya kiralanmas iletme iin nemli bir gider kayna olmaktadr. rnein, bir Boeing 767 uann bakm maliyetleri, toplam maliyetlerin %17sini oluturmaktadr. Bir bakm iletmesi maliyetleri azaltmak iin iki nemli etkeni kontrol etmek zorundadr.Bunlar:

 Bakm iilik maliyetleri ve kullanlan malzeme Dk verimlilik Bir uaa gereinden fazla bakm yaplmas hava aracnn tasarm aamasnda belirlenen gvenilirliini artrmayacaktr.

Bakm Zamanlar
Araclarda Oldugu Gibi Uaklardada retici lke Tarafndan Periyotlar Belirlenir Ve Bu Periyotlarda Kontrol Edilmesi Gereken Parcalar Ve Noktalar Bu Kitapckda Belirlenir.Bu Bakm Uygulamalrnda: Zaman Snrlandrlmal Bakm Yntemi) Durum Kontrolne Bal Bakm Yntemi Durumun Zaman inde zlenmesine Bal Bakm Yntemi Gz nnde Bulundurulur

Durum Kont.Bal Bakm Yntemi

Bizi lgilendiren Bir Dier Bakm Yntemidir. nleyici bakm kapsamndadr. Herhangi bir parann gzle ve gerekli olan alet, ekipman ve test cihazlaryla kontrol edilmesi sonucu eksik veya hata tespit edilirse, bu eksik veya hatann giderilmesi, eer eksiklik veya hata tespit edilmemise o parann uua devam etmesidir

Eer kontroller sonucunda parann nemli parametreleri daha nceden belirlenmi limitler dhilinde ise bu para bir sonraki programlanm bakma kadar kullanlr. Bu yntem sayesinde gereksiz onarm ilemleri ve para deiimleri ortadan kaldrlarak, bakm maliyetlerinden nemli lde azalma salanmaktadr. Durum kontrolne bal bakm yntemi, gzle muayene, tahribatsz muayene, ilevsel testler, ya analizi, titreim kontrol gibi test yntemleri ile ilevinin kontrol edilebildii paralara uygulanmaktadr. Bir parann zaman iinde ypranmasnn gzlenmesi de bu bakm kapsamndadr.

Yenileme Faaliyetleri
retici Firmann zin Olmadan Yaplamayan Fabrika Seviyesi Bakmdr. Belirli Bir Uu Sresini Tamamlam Olan Bir Uan, Bir Ana Bakm nitesinde Sklerek, Gerekli Bakmn Yaplmas Veya Deitirilmesi, Varsa Kimi Tadilatlarn Uygulanmas, Sonu Olarak Uan Sfrlanarak Yeniden Monte Edilmesi, Gerekli Tm Yer Testlerinin Ve Deneme Uularnn Yaplmas, Boyanmas Ve Yeniden Sertifiye Edilmesi lemlerinin Tmdr. Komple Yenilemeden kan Bir Uak Model Ve Tip Asndan Eski, Yapsal Durum Ve Performans Karakteristikleri Asndan Yeni Bir Uak Saylr .

UAK BAKIMINDA MUAYANE TEKNKLER

Uak dizaynnn doal yaps iinde olan yapsal btnlk ve gvenlik faktrlerine ramen uaklar, hareketli aralar olarak yerde ve havada dinamik yorulma yklerine maruz kalrlar. Dzgn olmayan ini, uu srasnda ar ivmelenmeler, dolu ve saanaklar, frtnalar, hava hareketleri, ar yalpa artlar ve buna benzer olaylarn sebep olduu etkiler sonucu uak hasar grebilir.

nsana ve doa artlarna bal olan bu ykler tabiatlar itibar ile yorulma tasarm hesaplarnda kullanlanlardan farkl olabilir. Buna ek olarak uaklarda arln dk tutulmas zorunlu olduu iin elemanlarn emniyet katsaylar olduka dktr. Dizayn hesaplarnda malzemenin akma snr esas alnmayp, plastik analiz de kullanlarak parann kalc deformasyonlarla da yk tayp fonksiyonunu yerine getirecei gerei de dikkate alnarak nihai yk ad verilen deere gre boyutlandrma yaplmaktadr.

Bu kk gvenlik paylar daha tasarm aamasnda ok sayda yap ve elemann deneysel veya teorik krlma mekanii ile belirlenen periyotlarda, atlan kritik boyutlara ulamadan daha nce bulunabilecei tahribatsz muayeneler ile kontroln ngrr.

 Tahribatsz muayene yntemleri NDI (NonDestructive Inspection): herhangi bir uak parasnn yaps, boyutu, imalat ve yapm hatalar hakknda bilgi edinmek amacyla, yapnn fiziksel ve alma zelliklerine zarar verecek herhangi bir hasar oluturmadan uygulanan muayenelerdir.