TR TU NHN TO

Th.S Dng Th Thy Vn

Ni dung

Chng 1 Chng 2 lut sinh Chng 3 Chng 4 Chng 5 Chng 6 Chng 7 Chng 8

: Tng quan v tr tu nhn to : Biu din khng gian - trng thi v cc h

: Cc phng php tm kim m qung : Cc phng php tm kim heuristics : Biu din tri thc : Gii thiu v my hc v khm ph tri thc : Gii thiu v Ontology v Intelligent Agent : X l rng buc

Ti liu tham kho

[1]. Tr tu nhn to: cc phng php gii quyt vn v k thut x l tri thc, Nguyn Thanh Thy, 1996, NXB Gio Dc [2]. My hc, Nguyn nh Thc, 2002, NXB Lao ng x hi [3]. Th.S Nguyn Vit Cng, Bi ging Nhp mn Tr tu nhn to, HV Cng ngh Bu Chnh Vin Thng, 2002. [4]. S.Russell, P.Norvig, Artificial Intelligence, A modern approach, Prentice Hall, 1995. [5]. George F.Luger, William A.Stubblefield, Artificial Intelligence, Structures & strategies for complex problem solving, 2rd edition, The Benjamin/Cummings Pub.Comp., 1993. [6]. Patrick Henry Winston, Artificial Intelligence, 3rd edition, AddisonWesley Pub. Comp., 1992.

nh gi

10%: Bi tp trn lp, BT v nh, kim tra, 20%: Kim tra thc hnh trn my 70%: Lm n mn hc

CHNG 1 TNG QUAN V TR TU NHN TO

Th.S Dng Th Thy Vn

1. Khi nim v tr tu nhn to

Tr tu nhn to (Artificial Intelligence AI) l thut ng do McCathy a ra ti hi tho Dartmount nm 1956 dng ch cho mt ngnh khoa hc mi trong lnh vc khoa hc my tnh. Nghin cu nhng vn lin quan n t duy ca con ngi, TTNT k tha nhiu tng, quan im, k thut t nhiu ngnh khoa hc khc nh Trit hc, Ton hc, Tm l hc,

1. Khi nim v tr tu nhn to (tt)

Cc ngnh logic, l thuyt th, xc sut ca Ton hc ng gp rt nhiu cho TTNT. Logic kinh in Boole, logic v t Frege l nhng c s quan trng biu din tri thc. L thuyt th cung cp cng c m hnh mt vn , tm kim li gii, phn tch tnh chnh xc, tnh hiu qu ca cc chin lc tm kim li gii.

nh ngha

Intelligence? Tr nng, tr tu, tr thng minh Mn hc ny, chng ta thng nht quan nim tr thng minh l hnh ng hp l, hnh ng tt nht hoc hp l nht m cho kt qu ti u ca mt hm no . TTNT l s nghin cu, thit k cc chng trnh my tnh ng x mt cch thng minh. TTNT l s nghin cu, thit k cc tc nhn thng minh (Intelligent Agents).

2. Tc nhn thng minh

Tc nhn (Agent) l bt c ci g c kh nng nhn thc v tc ng phn ng li i vi mi trng. VD: robot, con ngi, V d robot tip nhn cc trng thi ca mi trng thng qua cc b cm nhn, hnh ng theo quyt nh iu khin.

2. Tc nhn thng minh (tt)

Mc tiu ca TTNT l nghin cu v thit k cc tc nhn thng minh (Intelligent Agent): cc tc nhn tn ti trong mi trng v hnh ng mt cch thng minh Tc nhn thng minh cn c kh nng nhn thc c mi trng cc robot c trang b cc b cm nhn (sensors) Tc nhn thng minh cn a ra cc hnh ng p ng mi trng cn b tc ng (effectors)

10

2. Tc nhn thng minh (tt)

Mt tc nhn thng minh phi:

Hiu ngn ng t nhin: ting Anh hay mt ngn ng no . C kh nng biu din tri thc: thu thp, s dng tri thc. Lp lun t ng: x l tri thc v a ra kt lun. Hc my: thch nghi vi hon cnh v kh nng ngoi suy.

11

2. Tc nhn thng minh (tt)

Tc nhn c xem nh mt hp en:

Mi trng Cc thng tin n t mi trng cc hnh ng

Tc nhn thng minh

12

cn trang b cho tc nhn mt chng trnh, gi l chng trnh tc nhn: m t thut ton kt hp vi cc thng tin v trng thi ca mi trng vi cc tri thc c lu cho ra hnh ng thch ng.

3. Mt s ng dng ca TTNT

Nhng nm gn y chng ta thng nghe ni nhiu v my tnh th h 5, h chuyn gia, lp trnh Prolog, logic m, mng nron nhn to, gii thut di truyn, y l mt s thut ng trong mt ngnh mi ca khoa hc my tnh: Tr tu nhn to (TTNT).

13

Tr chi:

C car, c vua, cc s, Mi mt bc i trn bn c l mt quyt nh trong s rt nhiu kh nng c th la chn. Tt c cc kh nng s sinh ra mt khng gian qu ln v phc tp. S rt kh khn nu nh sng phng xt ht tt c cc kh nng.

14

Kh khn

V l do thi gian, mt ngi nh c ch c th cm nhn kh nng tt trong la chn. Chng trnh thng minh phi c kh nng nh vy. Chin lc la chn mang tnh cm nhn nhng c c s s c gi l heuristic, n khng chc chn mang li kt qu nhng nhiu kh nng mang n thnh cng, tuy nhin vn c th hm cha s ri ro dn n tht bi.

15

Chng trnh ca Samuel

Nm 1953, Samuel vit chng trnh chi c gy n tng ln khi n c cng chiu trn tivi. Chng trnh ny c kh nng hc v khi c hun luyn c kh nng chi hay hn ngi vit ra n. Chng trnh nh c cho my tnh DeepBlue (1997) cng l mt ng dng ca TTNT vo tr chi.

16

H chuyn gia

Mt chuyn gia phi c nhiu tri thc chuyn mn v k nng s dng nhng tri thc gii quyt vn . Mt h chng trnh thay th cho chuyn gia c gi l h chuyn gia. N bao gm c s tri thc v cc quy tc suy lun. H chuyn gia ang c ng dng rng ri trong cc lnh vc y t, gio dc, thit k, kinh doanh, khoa hc, VD trong y hc: h chuyn gia gip cc bc s trong vic chun on bnh v iu tr

17

Nhng h chuyn gia ni ting

DENDRAL (Stanford, 1960) dng phng on cu trc cc phn t hu c t cng thc ha hc ca chng MYCIN (Stanford, 1970) chn on v k n iu tr cho bnh vim mng no v nhim trng mu PROSPECTOR (MIT, 1979) xc nh v tr, loi qung m da trn thng tin a l

18

Kh khn

i hi c bn ca mi h chuyn gia l biu din tri thc ngn ng nh th no v tip cn cch suy lun ca con ngi ra sao. Cho n nay, vn l nhng vn nan gii cn gii quyt.

19

Lp k hoch v robot

Lp k hoch l xc nh mt dy thao tc t c mc ch t ra. i vi con ngi y l mt yu cu phc tp, tuy nhin c th gii quyt c do con ngi c kh nng phn on, suy lun.

20

Kh khn

Vi robot chng ta gp phi nhng kh khn: biu din tri thc v khng gian, mi trng tc ng lun bin ng, s lng cc chui thao tc l rt ln, thng tin khng y , thao tc sa cha hnh vi khi gp bt li, Cc robot ca Nht Bn l nhng minh chng cho s thnh cng trong vic gii quyt nhng vn trn.

21

iu khin m (fuzzy control)

Tch hp cc thit b iu khin m t ng vo cc sn phm cng ngh phc v i sng bt u t nhng nm 1990 ti Nht Bn. in hnh l cc sn phm nh my git, my iu ha nhit ca Toshiba; my nh, my quay phim k thut s ca Canon; hng dn li xe t ng ca Nissan, Mitshubisi v cc ng dng trong iu khin tu in khng ngi li, trong cc dy chuyn cng nghip, sn xut xi mng,

22

23

24

Kh khn

c trng ca k thut ny da trn l thuyt m ca L. A. Zadeh (1965) Vi quan im m ha u vo cc tc ng ca mi trng nhm t c kt qu lin tc tt nht Ph hp vi quan im s dng ngn ng m t cho d liu ca con ngi.

25

4. Nhng c im ca cng ngh x l thng tin da trn TTNT

26

S dng my tnh vo suy lun trn cc k hiu, nhn dng qua mu, hc, v cc suy lun khc Tp trung vo cc vn kh khng thch hp vi cc li gii mang tnh thut ton. Quan tm n cc k thut gii quyt vn s dng cc thng tin khng chnh xc, khng y , m h Cho li gii tt ch khng phi l li gii chnh xc hay ti u. S dng heuristics kinh nghim S dng tri thc chuyn mn

4. Nhng c im ca cng ngh x l thng tin da trn TTNT (tt)

Phi c nhng cng c hnh thc ha nh cc m hnh logic ngn ng, logic m, mng ng ngha, biu din tri thc trn my tnh v qu trnh gii quyt bi ton c tin hnh hu hiu hn.

27

4. Nhng c im ca cng ngh x l thng tin da trn TTNT (tt)

Phi c tnh mm do, thch nghi vi nhng tnh hung mi ny sinh, chng hn nh cc h chuyn gia. Cc c ch suy din cng phi mm do c p dng ty tnh hung, cha chc c ch no tt hn c ch no. Phi c trang b tri thc heuristic do chuyn gia con ngi cung cp khc vi chung trnh thng thung ch cn da trn thut ton l .

28

4. Nhng c im ca cng ngh x l thng tin da trn TTNT (tt)

Vic xy dng cc chng trnh TTNT phi c s tham gia ca cc k s x l tri thc: Phn tch phng php gii quyt bi ton theo chuyn gia con ngi, din t tri thc v c ch suy din d m ha trong my tnh.

29

Lp trnh truyn thng X l d liu

Lp trnh theo TTNT

X l tri thc d liu thng mang tnh nh tnh hn l nh lng D liu c nh a Tri thc c biu din theo ch mt s cu trc nht nh X l theo thut ton X l theo cc gii thut heuricstics v c ch lp lun X l tun t, theo l Tnh tng tc cao (robot) Khng cn gii thch vic thc hin C th gii thch l do thc hin
30