KIRIKKALE NVERSTES MHENDSLK FAKLTES NAAT MHENDSL BLM

2012-2013 GZ DNEM AKIKANLAR MEKAN BTNLEME SINAV SORULARI

24 Ocak 2013

CEVAPLAR

1-) ki boyutlu skmayan, kararl, potansiyel bir akkan akmnda x-ynndeki hz bileeni u = 2x-y
(m/sn),
y-ynndeki ivme bileeni ay=5y+2 (m/sn2) olarak verilmitir. Akm fiziksel olarak mmkn olduuna
gre;
a-) Akmn y-ynndeki hz bileenini bulunuz (v=?),
b-) Akm fonksiyonunu bulunuz (=?),
c-) Hz potansiyel fonksiyonunu bulunuz (=?).
u
v
u v

v
v
+
=0 ;
=
+v
; v =; v=
;u =
; u=
; ay =u
x
y
x y
y
x
y
x
x
y
2-) ekildeki atal boru paras yatay dzlem zerinde bulunmaktadr. Boru aplar srasyla D 1=10
cm, D2=20 cm ve D3=30 cm dir. Borudaki su 2 noktasnda atmosfere akmaktadr. V 1=3 m/sn ve
P1=12 kN/m2 olarak verilmitir. Suyu ideal ve sktrlamaz kabul ederek:
a-) V2 ve V3 akm hzlar ile P3 basncn hesaplaynz,
b-) Borunun su akmna uygulad Rx ve Ry kuvvetlerini (reaksiyon kuvvetleri) hesaplaynz, bileke
kuvveti bulunuz ve ynlerini tayin ediniz.
Not: SI Birimlerini kullannz. = 9.81 kN/m3 = 1000 kg/m3 (veya 1 t/m3); g= 9.81 m/sn2
F = 0;

M = QV;

H =z +

Q2

P V2
+
; sin30o=0.5; cos30o=0.87; sin45o=cos45o=0.71

2g
(2)

Ry
Q3

45o

Rx

30

(3)

Q1

(1)

3-) ekildeki dairesel en kesitli boru parasnn ap akm ynnde genilemektedir. (1) ve (2)
noktalarnda boru aplar D1=4 cm, D2=8 cm ve kot ykseklikleri z 1=4 m, z2=6 m olarak verilmitir.
(1) noktasnda akm hz V1=8 m/sn ve (2) kesitinde basn P 2=500 kPa olarak llmtr. Akkan
ideal ve skmaz kabul ederek:
a-) (2) noktasndaki akm hzn (V2=?) ve (1) noktasndaki basnc (P1=?) hesaplaynz,
b-) Boru parasnn enerji ve piyezometre izgilerini iziniz. Not: SI Birim Sistemini kullannz.

Q
z1=4 m

Q = V * A;

(2)
z2=6 m

(1)

H =z +

P
V2
+
;

2g

= 9.81 kN / m3 ; g = 9.81 m / sn 2

4-) Svlarn viskozitesini lmek iin viskometre cihaz kullanlmaktadr. Kre eklindeki cisimler
serbest dme ile sv iersisine braklmaktadr. Bir svnn dinamik viskozitesi , krenin apna (D),
krenin ktlesine (m), yerekimi ivmesine (g) ve svnn younluuna () bal olarak deimektedir.
Buckingham Pi teoremi yardmyla boyut analizi yaparak nn D, m, g ve deikenlerine bal
ilikisini bulunuz.
Not: Tekrar eden dinamik deiken m olsun. FLT boyut sistemini kullannz.
Kuvvet=Ktle*vme, Younluk=zgl Arlk/Yerekimi vmesi, Kayma Gerilmesi=Dinamik
Viskozite*Hz Gradyan.
5-) Bir baraj dolu savann laboratuar ortamnda modeli ina edilerek akm zellikleri incelenecektir.
Hz lei 1/5 olarak belirlenmitir. Buna gre;
a-) Model savan ykseklii 50 cm olduunda prototip savan ykseklii ne olmaldr?
b-) Prototip savaktan 1000 m3/sn debi gemesi durumunda model savaktan geecek debi ne
olacaktr?

Frm=Frp;

Vm
g* ym

Vp
g* yp

Snav Sresi: 100 dakika. Puanlama: Her soru 20 puandr.

Baarlar
Do. Dr. Osman YILDIZ

Cevap 1:
v = x 2 y 1 ;

x 2 y2

+ x + 2xy + C ; = x 2 y 2 xy y + C
2
2

Cevap 2:
V2 = 5.745 m / sn

V3 = 2.22 m / sn ; P3 = 14.04

kPa

Rx=0.461kN (soldan saa), Ry=0.654 kN (aadan yukarya)

R=0.8 kN (bileke kuvvet), =54.82 o (bileke kuvvetin yatayla yapt a)

Cevap 3:
V2=2 m/sn, P1=489.62 kPa
H1=H2=57.172 m
z1+P1/=53.91 m , v12/2g=3.262 m; z2+P2/=56.97 m, v22/2g=0.204 m
Enerji ve piyezometre izgileri aada gsterilmitir (leksiz). Burada hz yksekliindeki
d ve
piyezometrik seviyedeki arta dikkat ediniz.
Enerji izgisi
V22/2g = 0.204 m
Piyezometre izgisi

V12/2g = 3.262 m

P2/= 50.97 m

P1/ = 49.91 m

(2)

Q
z1=4 m

z2=6 m

(1)

Cevap 4:
1 =

D 3 / 2
m g

2 =

D 3
m

1 = ( 2 )

Cevap 5:
Vr = 1/5 ; Lp = 12.5 m ; Qr =1/3125 ; Qm = 0.32 m3/sn