Professional Documents
Culture Documents
Tài Liệu Hàn (Welding Book)
Tài Liệu Hàn (Welding Book)
GIO TRNH
HN V CT KIM LOI
NNG, 2001
I HC NNG
GIO TRNH
HN V CT KIM LOI
NNG, 2001
Hn kim loi l mt phng php ni lin cc chi tit li vi nhau thnh mt khi khng th tho ri c bng cch: Nung kim loi vng hn n nhit nng chy sau khi ng dc ta c mi lin kt vng chc gi l hn nng chy; Hoc c th nung chng n nhit cao nh hn nhit nng chy ca kim loi (i vi kim loi do th c th khng nung) ri dng lc ln p chng dnh chc vo nhau gi l hn p lc; C th dng kim loi trung gian nng chy ri nh s ho tan, khuyt tn kim loi hn vo vt hn m to nn mi ghp gi l hn vy. Hin nay cn c th dng keo dn cc chi tit li vi nhau to nn cc mi ni ghp; Ngoi ra ta cn c th dung keo kim loi dn chung dnh chc vo nhau gi l dn kim loi.
1.1.2 NG DNG :
Hn kim loi dng mt vai tr rt quuan trng trong qu trnh gia cng, ch to v sa cha phc hi cc chi tit my.Hn khng ch th dng ni ghp cc kim loi li vi nhau m cn ng dng ni cc phi kim loi hoc hn hp kim loi vi phi kim loi. Hn c mt trong cc ngnh cng nghip, trong ngnh y t hay trong cc ngnh phc hi sa cha cc sn phm ngh thut,...
1.1.3 c im ca hn kim loi a. Tit kim kim loi So vi tn ri v, hn kim loi c th tit kim t 10 - 15 % kim loi (do phn
H. 1-1 So snh mi ghp ni hn v tn riv So vi c : Tit kim khong 50 % kim loi do mi hn khi hn khng cn h thng u hi, u ngt, bn cnh chiu dy vt c ln hn vt hn,... Tit kim kim loi qu him : V d khi ch to dao tin ta ch cn mua vt liu phn ct gt l thp dng c cn phn cn ta s dng thp thng CT38 S c g thnh r m vn tho mn cc yu cu k thut. b. bn mi hn cao, mi hn kn, chu c p lc c. Thit b n gin, gi thnh h
2
d. Nhc im T chc kim loi vng mi hn khng ng nht, tn ti ng sut v bin dng sau khi hn.
1.2 - PHN LOI CC PHNG PHP HN P KG/mm2 III II I
IV
Tnc
T oC
H nh 1-2 S phn loi cc phng php hn I - Vng hn nng chy; II - Vng hn p lc, II Vng hn hn ch IV- Vng khng th to thnh mi hn c
Hn nng chy
HN KIM LOI
Hn h quang in, Hn kh, hn bng cc chm tia, Hn in x, Hn nhit,... Hn in tip xc, Hn siu m, Hn cao tn, Hn n, Hn ma st, Hn khuych tan, Hn kh - p Hn ngui
Hn p lc
Hn vy
...
Hnh 1-2 S phn loi cc phng php hn
Khi hn nng chy nhit vng hn trung bnh l 1700 - 1800 oC. trng thi nhit cao kim loi lng chu s tc ng mnh ca mi trng xung quanh v cc nguyn t c trong thnh phn que hn v thuc bc que hn; Kim loi mi hn trng thi lng v mt phn bi bay hi. Trong vng mi hn xy ra nhiu qu trnh nh xy ho, kh xy, hon nguyn v hp kim ho mi hn, qu trnh to x v tinh luyn ,... Cc qu trnh phn no tng t nh nhng qu trnh luyn kim nn ngi ta gi qu trnh ny l qu trnh luyn kim khi hn nhng xy ra trong mt th tch nh v thi gian ngn.
Hnh 2 - 1 S nhng yu t nh hng n cht lng mi hn nh hng ca xy xy c trong cc mi trng xung quanh nh khng kh, hi nc, Co2, H2O, v trong cc it kim loi, trong lp x khi hn,... xy c tc dng mnh vi cc nguyn t : Fe, Mn, Si, C, ... kt qu s lm thay i thnh phn v tnh cht ca kim loi mi hn. V d : Fe + O ----> FeO Fe + O2 ----> 2FeO Mt phn cc xit st nh trn s i vo x, mt phn s trn ln vi kim loi mi hn do khng thot ra ngoi kp. Mi hn c ln x s lm cho c tnh gim mnh. Trong mi trng xung quanh cng cn c nhiu cht kh c nh hng n cht lng mi hn nh hydro., Nit, lu hunh, pht pho,... Hydro: c trong hi nc, trong cc loi kh bo v hoc do b phn hu cc cht trong qu trnh hn s ho tan vo mi hn v gy nn r kh. i vi thp v hp kim nhm, hy dro l nguyn nhn ch yu gy nn r kh. Lu hunh l cht gy nn nt nng cho mi hn Pht pho gy nn nt ngui cho mi hn Trong vng mi hn xy ra qu trnh kh xy. C th tm tt theo cc dng phn ng sau: [FeO] + (Si) --> [Fe] + (SiO2)
4
[ ] - Thnh phn cc cht i vo kim loi; ( ) - Thnh phn cc cht i vo trong x ; [FeO] + (Mn) --> [Fe} + (MnO2) [FeO] + (SiO2 --> (FeO.SiO2) FeS + Mn -- > MnS + Fe FeS + MnO --> MnS + FeO Fe3P + FeO ---> (P2O5) + 9 Fe CaO + P2O5 --> Ca3P2O8
C tnh ca vt liu
AH
AH % O2
%
O2 N2
Ak
O2 N2
O2
% O2 % N2
% O2 % N2 % O2 % N2
Khi hn, di tc dng ca ngun nhit, vng kim loi nng chy to nn mt vng hn. Kim loi y l hn hp cc nguyn t ca kim loi c bn v kim
5
loi vt liu hn. Vng hn c chia ra 2 vng chnh: vng u v vng ui vng hn.
a/
b/
H. 2-5 S ng hn v v tr vng hn
I - Vng u vng hn; II - Vng ui vng hn 1 - Vng c nhit khng xc nh 2- Vng c nhit khong 1800 oC; 3 - Vng c nhit gn nhit nng chy (khong 1500oC) B - Chiu rng mi hn; C- Chiu cao mi hn; H - Chiu su ca mi hn Qu trnh kt tinh ca mi hn Mi hn kt tinh trong iu kin phn u vng hn lun b nung nng bi ngun nhit hn cn vng ui th c ngui dn. Kim loi vng hn lun chuyn ng; Th tch vng hn nh khong 0,2-0,4 cm3. Thi gian kim loi mi hn tn ti trng thi lng nh,; Tc lm ngui ln Vng tm mi hn c nhit cao d lm cho kim loi b qu nhit.
Sau khi ng c, kim loi mi hn s c thnh phn khc so vi kim loi c bn. Di tc dng ca nhit chc kim loi mi hn cng c chia thnh nhiu vng khc nhau. T chc kim loi mi hn ph thuc phng php hn, kim loi vt hn, v ch hn. T chc kim loi vng mi hn v gn mi hn c chia ra 7 vng khc nhau : Vng mi hn, vng vin chy, vng nh hng nhit gm c cc vng : vng qu nhit, vng thng ho, vng kt tinh li khng hon ton vng kt tinh li, vng dn xanh. Vng mi hn (1) : C thnh phn kim loi hn hp giua vt hn, thuc hn v que hn. T chc c dng ko di v tm mi hn (theo hng kt tinh)Vng gn vin chy c t chc ht nh mn do tc tn nhit nhanh; vung trung tm c ln nhiu tp cht do kt tinh sau cng. Vng vin chy (2) : Vng ny kim loi nng chy khng hon ton. Thnh phn kim loi mi hn c ln cc nguyn t ca que hn v thuc hn. Do c s tc dng qua li gia pha long v pha c nn trong mi hn c th ln cc tp cht. Ht tinh th vng ny nh, c c tnh tt. Vng ny tn ti 2 pha lng c chhiu rng vng ny nh khong 0,1- 0,3 mm rt kh phn bit chng nn gi chung l vng vin chy. Vng nh hng nhit : L vng c nhit thp hn nhit nng chy nhng c t chc v tnh cht thay i di tc dng ca nhit . Chiu rng vng ny ph thuc chiu dy vt hn, ngun nhit, ch hn, phng php hn,... (xem bng 1.1) Bng 1 -1 Phng php hn Chiu Tng chiu rng vng Trong chiu rng dy (mm) nh hng nhit (a) mm vng qu nhit (mm) Hn kh 3 12-13 4-7 Hn kh 10 25 - 30 10 - 12 Hn in 10 3 - 5,5 1-2 o Vng qu nhit (3) T = 1100 ... 1200 C C t chc ht ln, c tnh gim nhiu, dn, d nt, ... y l vng thng gy nn cc vt gy nt ca mi hn. Vng thng ho (4) C T AC3 C nhit khong (880...1100 oC),c chiu rng khong 0.2 ... 5 mm c t chc ht nh, c tnh tt. Vng kt tinh li khng hon ton (5) : c nhit khong T = 720 ... 880 T l nm trong khong AC1 - AC3, nn c th xy ra qu trnh chuyn bin stenit v t chc pclt v martenxit cho nn c thnh phn ho hc v c tnh khng ng nht, c tnh b gim. Vng kt tinh li (6) : T = 500 ... 700 oC T chc kim loi ging vt hn nhng cng gim, tnh do tng Vng dn xanh (7) : c T = 100 ... 500 oC T chc kim loi t b thay i nhng do khng kh xm nhp vo nn c tnh gim, tn ti ng sut d, kim loi b ho gi, khi th ko mu hay b t vng ny.
7
I II
III
Hnh 2 - 6 S cc vng ca mi hn (I- Vng c nhit cao , II- Vng c nhit cao hn T nng chy, III- Vng c nhit nh hn nhit nng chy)
TOC
%C
CHNG 3 : HN H QUANG
3.1 H QUANG HN V CC C TNH CA N 3.1.1 H quang hn
Hin tng h quang in c pht minh t nm 1802, nhng mi ti nm 1882 mi c ua vo ng dng nung chy kim loi. Ngun nhit ca h quang in ny c ng dng hn kim loi v phng php ni ghp ny c gi l hn h quang. H quang l s phng in gia 2 in cc c in p trong mi trng kh hoc hi. H quang in c ng dng hn gi l h quang hn.
3.1.2 S s to thnh h quang hn:
a/
b/
c/
Hnh 3-1 S s to thnh h quang ca cc loi dng in a- Ni vi ngun in b- Ni nghch ( Cc dng ni vi que hn, m ni vi vt hn) c- Ni thun (Cc m ni vi que hn, cc dng ni vi vt hn) Khong h quang nm gia 2 in cc gi l ct h quang v chiu di ca n c gi l chiu di ct h quang (Lhq). Cu to ca h quang in c dng nh hnh 3-2
1 3 2
Lhq
Hnh 3-2 S cu to ct h quang hn. in cc hn c ch to t cc loi vt liu khc nhau: Loi in cc khng nng chy : Vnfram (W), Grafit, than,... in cc nng chy : Ch to t thp, gang, cc loi kim loi mu,... Ngun in hn : Xoay chiu (tn s cng nghip, tn s cao,... chnh lu, mt chiu.
Thc cht ca h quang l dng chuyn ng c hng ca cc phn t mang in (ion m, ion dng, in t) trong mi trng kh; trong d in t c vai tr rt quan trng. Trong iu kin bnh thng, khng kh gia hai in cc trng thi trung ho nn khng dn in. Khi gia chng xut hin cc phn t mang in th s c dng in i qua. V vy to ra h quang ta cn to ra mi trng c cc phn t mang in. Qu trnh gi l qu trnh ion ho. Mi trng c cha cc phn t ion ho gi l mi trng ion ho. Qu trnh cc in t thot ra t b mt in cc i vo mi trng kh gi l qu trnh pht x in t hay pht x electron. Nng lng lm thot in t ra khi b mt cc cht rn gi l cng thot electron. Cng thot electron ca mt s cht c th hin trong bng 3-1 Bng 3-1 Nguyn t Cng thot Nguyn t Cng thot electron electron K 2.26 eV Mn 3.76 eV Na 2.33 Ti 3.92 Ba 2.55 Fe 4.18 Ca 2.96 Al 4.25 Khi c in p, di tc dng ca in trng, cc in t trong mi trng s chuyn ng t ca tt (-) n ant (+) v pht trin vi vn tc ln. Vi s chuyn ng cc in t se va chm vo cc phn t, nguyn t trung ho truyn nng lng cho chng v kt qu lm tch cc in t khi nguyn t phn t v to nn cc ion. Nh vy thc cht ca qu trnh ion ho khng kh gia 2 in cc l do s va chm gia cc in t c tch ra t in cc vi cc phn t trung ho khng kh. Kt qu qu trnh ion ho l s xut hincc phn t mang in gia 2 in cc v h quang xut hin (ni cch khc l c s phng in gia 2 in cc qua mi trng khng kh). Nh vy mun c h quang phi to ra mt nng lng cn thit lm thot cc in t. Ngun nng lng ny c th thc hin bng cc bin php : 1. Tng in p gia 2 in cc nh b khuych i. 2. Tng cng dng in tng ngun nhit bng cch cho ngn mch.
3.1.4 Cc phng php gy h quang khi hn. Tng in p : Phng php ny d gy nguy him cho ngi s dng nn ngi ta
10
1- Que hn 2- Vt hn
Hnh 3-3 S qu trnh gy h quang khi hn
b. t nghing que hn v cho chuyn ng tip xc vi vt hn
1- Que hn 2- Vt hn
Mt dng in ln (J - A/mm ); Nhit cao khong trn 3000 C v tp trung H quang ca dng in mt chiu chy n nh . H quang ca dng xoay chiu khng n nh nn cht lng mi hn km hn 36% Nhit catt khong 2100 oC. Ngun nhit to ra chim khong A nt 2300 --/-43% Ct h quang 5000-7000oC --/-21% S chy ca h quang ph thuc: in p ngu, Cng dng in; Tn s f=150-450 c h quang chy n nh); Vt liu lm in cc,... th biu din s ph thuc gia in th ca h quang v dng in h quang gi l ng c tnh tnh ca h quang. 1. ng c tnh ca h quang hn c dng :
Uhq d1 < d2 d1 d2
11
Uhq
Lhq2 L1 < L2
L hq1
100
1000
I, (A)
Hnh 3-6 ng c tnh ca h quang hn ph thuc chiu di h quang Lhq Trong khong I < 100A (J,12A/mm ) U gim khi I tng. iu c th gii thch nh sau: khi I tng, din tch tit din ca ct h quang cng tng v th mt dng s gim (J = I/F s gim trong F l din tch tit din ca ct h quang) U = IR = I . ( .L)/F = J. .L ; m .L = const nn J gim khi U gim,. Trong khong I = 100- 1000 A, din tch ct h quang tng rt t v gn bo ho, nn dn in t b thay i, v th mt dng J gn nh khng i. on ny c s dng rt rng ri khi hn h quang.
2
J<12
J = 12-80
J>80 (A/mm )
100
1- Lhq1 = 5 mmm
1000, I (A)
Lhq2 = 2 mm
Trong khong J>80A/mm2. Khong ny c mt dng J ln nn thng s dng hn t ng. Khong ny c U tng v I ln, nhng tit din ct h quang hu nh khng tng; nn khi J tng m bo cho I tng th U phi tng). th trn ng vi cc ng c tnh tnh ca h quang khi chiu di ct h quang khng i. Khi thay i Lhq, ta s nhn c nhiu ng c tnh tnh tng t nh trn.
b. H quang ca dng in xoay chiu 12
Khi s dng ngun xoay chiu, dng in v hiu in th thay i theo chu k. Vi tn s cng nghip f = 50 Hz, ta c 100 ln thay i cc nn c 100 ln h quang b tt do I = 0. Khi nhit s gim, mc ion ho ca ct h quang s gim lm cho cho h quang chy khng n nh. Mun xut hin h quang tip theo th yu cu in p ngun phi t v ln hngi tr ti thiu gi l in p mi h quang. H quang s chy n nh khi U ngun > U mi h quang H quang s ttkhi U ngun < U mi h quang Khi hn h quang tay U mi h quang = (1,8 - 2,5)U hn U mi h quang = (60-80V)
Tt
U m hq
Hnh 3-8 S ng bin thin ca in p v dng in ngun v h quang dng xoay chiu
Ch :
Thi gian h quang tt Tt ph thuc in p khng ti (Ukt); tn s (f) f tng th Tt nh. Ukt ln thi Tt nh nhng tng Ukt th kch thc my s ln, khng c li. Tng tn s th phi mc thm b khuych i tn nhng s lm phc tp thm mch in. Trong thc t lm n nh h quang ngun xoay chiu ngi ta mc thm cun cm lm lch pha gia dng in v in p. Dng in xut hin trong cun cm s c tc dng duy tr s chy ca h quang. Ti thi im I = 0 in p ngun t gi tr U mi h quang nn vn c h quang xut hin.
3.2 NH HNG CA IN TRNG I VI H QUANG HN.
Trong c h quang c 2 loi dng chuyn ng ca cc phn t mang in. l dng chuyn ng ca cc ion m v in t; dng chuyn ng ca cc ion dng. S biu din lc in trng tc dng ln ct h quang nh hnh 3-10
13
Vi F H H F Vi
Hnh 3-10 S biu din lc in trng tc dng ln ct h quang hn. Lc F ca tt c cc phn t mang in u hng vo tm ca ct h quang. Khi hn, lc tc dng ln ct h quang gm c : + Lc in trng tnh; + Lc in trng sinh ra bi st t ca vt liu hn. Lc ny lm cho h quang b thi lch nh hng n cht lng ca mi hn (xem hnh 3-11).
3.2.2 nh hng ca lc in trng Hnh 3-11 S biu din h quang hn b thi lch bi lc in trng.
a/
b/
c/
Khi ni dy nh hnh b/ h quang b tc dng ca in trng i xng nn khng b thi lch; khi ni dy nh hnh a/ v hnh c/ in trng tc dng ln ct h quang khng i xng nn h quang b thi lch. T pha dng in i vo c in trng mnh, mt ng sc dy hi pha i din nn h quang b thi lch v pha in trng yu hn.
3.2.3 nh hng ca gc nghing que hn.
nghing ca que hn cng nh hng n s phn b ng sc xung quanh quanh h quang, v th c th thay i hng que hn cho ph hp vi phng ca h quang nh hnh 3-12b.
14
Vt liu st t t gn h quang s lm tng t thm ln hng ngn ln so vi khng kh xung quanh ( = 1000 10.000 ln). T thng qua st t c tr khnh nh, lc t trng t pha st t gim xung lm cho h quang b thi lch v pha st t.
1 Fe 2
Hnh 3-13 S biu din nh hng ca st t i vi h quang hn. 1- Que hn ; 2 - Vt hn Hin tng lch h quang c th xut hin cui ng hn. V lc c t thm pha vt hn ln hn nhiu so vi khng kh nn h quang b thi lch v pha bn trong mi hn. Khi hn gip mi ta phi ni cc ca ngun i vi 2 vt hn v 2 pha mi hn khng b thi lch h quang.
Hnh 3-14 Mt s bin php khc phc hin tng h quang b thi lch 1 - Vt hn 2 - Que hn
3.3 PHN LOI HN H QUANG 15
Hn h quang bng in cc khng nng chy : nh in cc than, grafit, W , hp cht ca mt s nguyn t c kh nng pht x ion nh La, Th,... Hn bng que hn nng chy : c cc loi que hn thp ( que hn thp cc bon thp, que hn thp cc bon cao, que hn thp hp kim, ... ) que hn nhm, que hn ng,... Cc loi que hn ny c li v lp thuc bc. Chng c kh nng b sung kim loi cho mi hn v cc tc dng khc nh kch thch h quang, bo v mi hn, hp kim ho mi hn, ...
3.3.2 Phn loi theo phng php u dy Du dy trc tip : 1 2 3
Ngun in 1 pha
3 - Vt hn
1 2 3
Ni thun
1 2 3
Ni nghch
3 - Vt hn
16
Ngun mt pha
1 1 2 3 Hnh 3 - 17 S u dy gin tip
1 - in cc hn ( que hn)
u dy hn hp (H quang 3 pha):
2 - H quang hn
3 - Vt hn
Ngun ba pha
1 3 2
Hnh 3 - 19 S u dy hn hp
2 - in cc hn 1 2 - in cc hn 2 3 - Vt hn ( in cc hn 3) C 3 ngn la h quang gia 3 in cc: h quang gia 1-3 gia 1-2 v gia 2 - 3.
3.4 NGUN IN HN V MY HN 3.4.1 Ngun in hn
Ngun in hn c th mt chiu, xoay chiu. My hn dng in mt chiu hay chnh lu cho cht lng mi hn cao, n nh nhng gi thnh t nn ch s dng khi c yu cu cao v cht lng. Hin nay my hn dng xoay chiu vn l ch yu. Nht bn gn 80% my hn dng xoay chiu, 95,6% my hn xoay chiu khi hn h quang tay.
3.4.2 Yu cu i vi ngun in hn
1. D gy h quang v khng gy nguy him cho ngi s dng. Khi nghin cu h quang ca dng xoay chiu ta thy rng d dang mi h quang th in p khng ti ca my hn phi cao hn lc h quang chy n nh. m bo an ton in in p khng ti thng nh hn 100 vn. Ukt 55 - 80 V ( i vi dng xoay chiu) Ukt 30 - 55 V , Uh = 16 - 35 V, ( i vi dng mt chiu) 2. Phi c dng in ngn mch hn ch khi lm h hng my. Ing.m. = (1,3 - 1,4) Ih. 3. Khi lm vic h quang phi chy n nh.
17
4. My hn phi iu chnh c cng dng in hn ph hp vi cc loi chiu dy, ng knh v v tr tng i ca mi hn trong khng gian. 5. Khi hn ngi ta thng mc thm cun cn to ra s lch pha ca dng in v hiu in th nn ch hn s n nh hn. 6. Quan h gia hiu in th ngun in v dng in hn c gi l ng c tnh ng ca my hn. Ta c cc loi ng c tnh ng nh sau:
Ukt1 Ukt2
Ing.m Ing.m.1
Hnh 3 - 20 ng c tnh ng ca my hn
Ih
U 1 Ukt 4 3 2
I
Hnh 3 - 21 Cc dng ng c tnh ng ca my hn
ng cong 1 - Dng u tng dng cho hn t ng trong mi trng kh bo v. ng cong 2 - Dng U khng thay i (hu nh khng tng khi I tng) dng cho hn
in x, hn t ng trong mi trng kh bo v. Bi v khi hn trong mi trng kh bo v, kim loi dy hn chy thnh dng to nn dng ngn mch lin tc, dng in hn tng nhanh lm nng chy day hn nhanh v lin tc. Ch ny ph hp vi lai dy c dh = 0,5 - 1,2 mm ng cong 3 - Dng cong dc thoai thoi dng cho hn t ng v bn t ng di lp thuc c tc cp dy hn khng i. Vic cp li dy hn theo nguyn l t ng iu chnh (tc l khi I tng, Uh gim lm cho nhit lng Q = UIt gim kt qu dy chy chm li, phc hi chiu di ct h quang.
18
thuc (khi m tc cp dy ph thuc ch hn. Khi U h thay i, nhng Ih thay i t nn ch hn n nh hn Kt hp cc dng c tnh ng v ng c tnh tnh ca h quang ta s thy chng giao nhau ti 2 im A v B (ti Ungun = Uh quang) Ti im B hiu in th cao gy h quang nhng v dng in nh khng u duy tr s chy n nh ca h quang. Thc vy nu v mt l do no lm cho dng in gim xung th hiu in th h quang s tng ln v lc Uhq > Ung, c ngha l hiu in th ca ngun khng gy h quang nn n tt. Ngc li, nu tng dng I th Ung > Uhq ; in th tha Ung - Uhq l nguyn nhn gy nn s tip tc tng dng in cho n khi t c gi tr im A. Nh vy khi I tng hoc I gim ti im A c s phc hi li iu kin n nh ca h quang (Uhq
= Ung)
U, V
A
I, A
Hnh 3-22 S biu din v tr h quang chy n nh Ta bit rng khi h quang chy, trongmch hn h, quang s sinh ra sut in ng cm ng.
eL = L dI dt
L - l h s t cm
U h = U hq = U nguon + e L
U h = U hq = U nguon + e L = U ng L
Ung-Uh
dI dt
= L dI dt
T biu thc trn ta nhn thy rng nu v mt l do no lm cho im dch chuyn v im A c in th U > Uh tc l : U-Uh > hay L. ta c U < Uh.
dI >0 dt
tc l
dI >0 dt
Nh vy h quang chy n nh khi trong mch hn nanh chng phc hi trng thi cn bng : Uh = Uhq = Ung.
3.4.3 My hn h quang
My hn h quang thng c cc loi sau : My hn dng xoay chiu : my bin p c b t cm ring, my bin p hn c hn c t thng tn ln (dng c li t di ng), my bin p hn c cun dy di ng, ... My hn dng chnh lu My hn mt chiu : loi my pht hn chy bng ng c in, my pht hn c dng my n v cc dng my pht hn khc. Sau y ta ch xt mt s lai my hn thng dng.
a. My bin p hn
My bin p hn hay my hn xoay chiu l loi my h p. Nguyn l hot ng ca my tng t cc my bin p khc, ngha l da trn hin tng cm ng in t. U1, U2 - in p s cp v th cp W1, W2 - s vng dy cun s cp v th cp 1 - Tng t thng sinh ra cun s cp 1 - T thng chnh mc vng qua cun th cp t1 t2 - T thng tn qua khng kh trong cc cun dy s cp v th cp Khi t vo cun s cp ca my hn dng in xoay chiu hnh sin vi in p U1, dng in s chy qua cun s cp v to ra trong mch mt t thng chnh
W1
W2
3
Hnh 3-23 S my bin p W1 - Cun dy s cp; W2 - Cun dy th cp; 3 - Li t (gng t ca my bin p) Do mch t khp kn nn o.mc vng cun th cp v sinh ra t thng tn t2. Cc t thng trn sinh ra sut in ng trong cun s cp v th cp : Trong cun s cp : e1 = W1
d d = 1 dt dt
1 = o + t1 .
20
e2 = w 2
d 2 d =dt dt
t = t1 + t 2 + loitudidong
E1 = . W1. o
Tr s hiu dng ca chng s l :
f - tn s dng in
E1 4,44.fW1.o. E2 4,44.fW2.o.
0 1
c im chung ca my bin p hn :
My bin p hn l my bin p h p. C in p th cp thp (Ukt < 100V) m bo an ton cho ngi s dng. Dng th cp ln cung cp ngun nhit cho qu trnh nung chy kim loi khi hn . My bin p hn c s vng dy cun th cp t hn cun s cp v tit din dy qun cun th cp ln hn tit din dy qun cun s cp. S vng dy cun th cp phi thay i c iu chnh cng dng in hn. Phi hn ch dng ngn mch trnh cho my khi b h hng. My bin p hn h quang tay c ng c tnh ngai cong dc. to ra loi ng c tnh ny ngi ta s dng my bin p hn c b t cm ring (my bin p hn c cun khng ngoi), hoc ch to mch t c t thng tn ln nh my hn c li t di ng,...
21
My bin p hn c b t cm ring.
U2 = Ukt = U20.
W1
W2
que hn
B t cm ring
Hnh S nguyn l my bin p hn c b t cm ring
Vt hn
Khi dng in tng, t thng qua b t cm tng (ph thuc vo khe h ca mch t b t cm) lc hiu in th hn s gim.
Ch ngn mch :
I n.m =
U2
Rt
U 2 + U R+r
Rt -T tr ca b t cm R - in tr mch hn r - in tr cun th cp (R+r 0.001 m) U in th ri trn cun th cp Wtc - s vng dy ca b t cm B. My hn c li t di ng y l loi my hn xoay chiu c t thng tn ln. S nguyn l :
22
Khi khng ti
U1 U1 W . W1 = = 1 1 = U 2 U 20 W2 . 0 W2 .K t I h 0; X ba = .(W2)2Rm ;
I2=Ih=0
in p khng ti :
Khi c ti
= 2f
IH XBA
Uh
(Xba = X1 + X2; X1,X2 ( Cm khng cun s cp v th cp) iu chnh cng dng in hn ngi ta thy i v tr ca li t di ng. Khi li t i vo gng t, t thng tn tng ln v lm gim dng in hn; ngc li khi li t i ra khi gng t th t thng tn gim, dng in hn s tng.
23
3 2
My hn in mt chiu cng nh cc loi my in mt chiu khc c 3 b phn c bn: phn cm, phn ng v vnh i chiu.
Phn cm : l phn c nh, phn ny to ra t thng chnh ca my do
cun kch t. Phn ng : l phn quay c li thp hnh tr bt cht vo trc, trn b mt li thp c x rnh t cc dy qun phn ng. Thn my, cc t (phn cm), li thp hp thnh mch t ca my in mt chiu.
24
lp cch in vi nhau v vi trc bng mt lp mica mng. Trn vnh i chiu c 2 chi than c gi c nh ti mth v tr v ni dy ra mch ngoi. Da vo phng php kch t my in mt chiu c cc loi : kch t c lp, kch t song song, kch t ni tip v kch t hn hp.
Phn loi my pht in hn mt chiu:
1. My pht in hn c cun kch t c lp v cun dy kh t (cun cn) mc ni tip. 2. My hn c cun kch t song song v cun kh t mc ni tip. 3. My hn mt chiu c c t lp ri. 4. My hn in mt chiu c nhiu trm. ... Da vo ng c tnh ngai ca my c cc loi cong dc, dc thoai thoi v loi c tnh cng.
a/
b/
25
c/ d/ Hnh 3 - 27 S nguyn l mt s my pht a/ S nguyn l my pht c cun kch t c lp b/ S nguyn l my pht c cun kch t mc ni tip c/ S nguyn l my pht c cun kch t mc song song d/ S nguyn l my pht c cun cc cun dy ni hn hp My pht in hn c cun kch t c lp v cun dy kh t (cun cn) mc ni tip.
Cun kch t
Cun cn
Hnh 3 - 28 S nguyn l mt my hn mt chiu kiu kch t c lp Cun cn to ra t thng cn nhm kh t v to ra ng c tnh ngoi cng v dc. c c tnh ngai ca my hn h quang tay bng dng in mt chiu c dng nh sau:
26
Thay i nh bin tr
Hnh 3 - 29 ng c tnh ngoi . I t thng chnh do T thng sinh ra trong cun cn c hng chng li cun kch t sinh ra (chnh). Tng hp t thng ca my khi lm vic s l :
tng = chnh - c
Khi khng ti
c = 0 V cha c dng in i qua cun cn U kt = Cchnh chnh = (Ikt.Wkt)/ Rkhe h. Rkhe h - T tr ca cc khe h m t thng i qua (t tr ca mch t). Thay i v tr ca bin tr s thay i cng dng in kch t v t thay i hiu in th khng ti ca my. v tr u v v tr cui ca bin tr s ng vi in p khng ti Ukt max v Ukt min ca my. Khi c ti : Ih 0 Trong mch chnh c dng in hn i qua, cun cn xut hin t thng c c hng ngopc li vi t thng kt. Sut in ng sinh ra trong phn cm ca my ph thuc vo tng t thng c v ktv c tnh theo cng thc: E = C.tng = C.( kt - c) Hiu in th hn s l : Uh = E - Ih.Rm Rm = Rmy -in tr ca cun cn, phn cm v chi qut,...,... Uh = E - Ih.Rm = C.( kt - c) - Ih.Rm.
Ih
= 0,
c =
I h .Wcc Rt
Rt - T tr ca gng t m t thng i qua. c tng th Uhgim Nh vy ng c tnh ngai cong dc ca my hn c thit lp do c t thng ca cun cn mc ni tip.
27
tng t thng tng = kt -c s rt nh . T thng ny kch thch phn cm sinh ra sut in ng ca ngun khng ln lm v n s b tiu hao trn cc in tr trong ca my pht. Hiu in th hn gim xung gn bng khng nn dng in ngn mch c hn ch.
I n.m =
E Rm.ng . + Rtr
Rm.ng- in tr mch ngo; Rm tr - in tr ca my pht (in tr mch trong) Dng in hn c iu chnh bng 2 cch : Thay i v tr ca bin tr lm thay i t thng cun kch t kt. Thay i s vng dy ca cun cn.
d.My hn dng chnh lu c im ca my hn chnh lu :
Khong iu chnh ch hn rng; Cht lng hn cao Khng c phn quay nn khng c ting n; t tn tht khi chy khng ti; Khi lng nh v c mngj hn; C th thay cc dy qun t ng bng dy nhm s c gi thnh r hn. Nhc im : Thi gian ngn mch di, c th lm cho it b hng Ph thuc vo in th ngun My hn chnh lu c 3 b phn : My bin p v cc b phn iu khin, ng ngt dng v in p; B phn chnh lu. B phn thay i dng in hn
Ing
T T
28
a/
b/
in cc hn l tn gi chung cho cc loi que hn nng chy v khng nng chy. Khi hn h quang ta c th s dng in cc nng chy (thng gi l que hn) v in cc khng nng chy. Trong thc t do quen nn thng gi chung l que hn. V vy trong hn h quang v hn kh ta s dng thut ng que hn ch in cc nng chy v khng nng chy. Que hn khng nng chy thng c ch to t than, graft. vnfram hoc cc vt liu trn kt hp vi cc cht d pht x electron (nh La, Ra, ...) Que hn nng chy l loi in cc m li lm bng kim loi (thp, gang, dng, nhm,...) bn ngoi c mt lp thuc bc. Khi hn que hn s b sung kim loi v tng cng mt s tnh cht c bit cho mi hn. Que hn nng chy c nhiu loi nh que hn thp cc bon, que hn thp inc, que hn thp hp kim, que hn ng, que hn nhm,...
3.5.1 Cu to ca que hn nng chy
2 Lo L
Hnh 3 - 33 S cu to que hn 1 - Lp thuc bc 2 - Li que hn bng kim loi dh (mm) < 3 3-4 5-6
3.5.2 Yu cu
Lo (mm) 20 - 25 20 - 25 20 - 25
m bo c tnh ca mi hn; m bo thnh phn ho hc cn thit ca mi hn; C tnh cng ngh tt ( d gy h quang, h quang chy n nh, nng chy u, c kh nng hn tt c cc v tr trong khng gian, mi hn khng c r, khng nt, x ni u v d bong ra, khng bn to nhiu. H s p cao; Khng sinh kh c hi nh hng n sc kho ca cng nhn; D dng ch to & gi thnh r;
3.5.3 Tc dng ca lp thuc bc que hn
To kh & to x bo v mi hn; Lp x c tc dng lm cho mui hn ngui chm trnh hin tng ti ca mi hn; Kh xy hon nguyn kim loi; Tng c tnh v mt s tnh cht c bit ca mi hn;
3.5.4 K hiu tiu chun Vit Nam
N - 48-32 - N - Ch que hn ni thp; S tip sau - ch bn B . 107 (N/m2) Ch s tip theo - ch nhm thuc bc 1 - nhm axt; 2 - nhm baz; 3 - nhm x ti tan); Hn tt mi cc : 1 4 - Hn tt cc m : 2 5 - Hn tt cc dng : 3 6
3.5.5. Sn xut que hn
Que hn c th sn xut bng tay, bng my. Cc bc cn tin hnh l Chun b li, chun b thuc bc . Thuc bc que hn c th s dng cc cht sau y: Cht d gy h quang v n nh h quang (kim loi kim, kim loi kim th nh mica : KAl2[AlSiO3O10](OH)2 KnAl2O3.SiO2. MgO2, Na2CO3 (thu tinh lng) Cht sinh kh bo v Xen lu l, tinh bt, CaCO3.MgCO3 (Dolomide CaMg(CO3) ; C6H10O5)n // Destrin, Cht to x [qung st (Fe2O3 chim 90%)], Fe3O4, cm thch, CaCO3, hunh thch (CaF2), CaMgCO3, TiO2, NaAlSi3O5, (KNaAl2)3.6SiO2 ... Cht kh xy & hp kim ho mi hn : Fer hp kim, bt nhm , bt st, graft,... Cht to hnh : cao lanh Al2O3.2SiO2.2H2O, ben t nht (nSiO2.m Al2O3), xenlul, Cht dnh kt : Thu tinh lng, krilt (NaAlF6,) Destrin (C6H10O5)n Cc loi que hn khng nng chy c ch to t graft, vnfram W, hoc t mt s hp kim dc bit khc . ng knh in cc vnfram trong khong t 1 ... 6 mm v c th ln hn. in cc than, graft c dh = 6 ... 30 mm , l < 300 mm.
3- 6 QU TRNH NNG CHY V DCH CHUYN KIM LOI QUE HN NNG CHY.
Khi hn h quang qu trnh nng chy v dch chuyn kim loi que hn xy ra qua nhiu giai on:
31
F F F F P Trng lc P
a/
b/
Hnh 3 - 35 S phn b lc tc dng ln git kim loi lng Giai on 1 : Hnh thnh lp kim loi lng trn b mt que hn v vt hn (1). Di tc dng ca lc in trng (to nn vng b co tht) v di tc dng ca trng lc git kim loi lng dch chuyn xung dn cho n khi tip xc vt hn. Giai on 2 : Di tc dng ca trng lc v s cng b mt git kim loi lng c hnh thnh. (2) Giai on 3 : Khi git kim loi lng tip xc vt hn th ngn mch, kt qu nhit tng t ngt lm cho git kim loi lng ln nhanh v tch ra khi que hn. (3) Kch thc v s lng git kim loi lng ph thuc vo cng dng in, cc in ni vi que hn , thnh phn v cc tnh cht khc ca que hn. Git kim loi lng c kch thc khong 1 - 4 mm ( i vi que hn khng c thuc bc); trn di 0,1 mm khi hn dng ln v que hn c thuc bc. Giai on 4 : Cc qu trnh trn c tip tc lp li theo cc trnh t trn (4) Git kim loi lng lun chu tc dng ca cc lc : trng lc, sc cng b mt, phn lc ca cc cht kh, lc in trng. Khi hn sp git kim loi lng lun ri v vng vng hn mt cch d dng. Khi hn trn (xem hnh b/) trng lc gy kh khn cho qu trnh dch chuyn kim loi i ln. Tuy nhin y vai tr ca sc cng b mt, lc y ca cc cht kh v lc in trng c vai tr rt quan trng lm cho git kim loi lng i ln t que hn vo vng hn. Lc in trng bao gm 2 lc : lc in trng tnh (lm co tht git kim loi lng) v lc in trng ng c chiu t que hn n vt hn c tc dng y git kim lo lng. V cng in trng ca que
32
hn (c mt dng ln) lun lun ln hn cng in trng ca vt hn (c mt dng nh). Nh vy khi hn trn cc lc
3.7 CNG NGH HN H QUANG 3.7.1 V tr cc mi ghp hn trong khng gian : c 4 v tr chnh
II III I
1 3 2
IV
Hnh 3 - 36 V tr cc mi hn trong khng gian. I - hn bng II - hn ngang , hn leo(hay hn ng) III - hn nga IV - hn trn. (hn trn l v tr hn c bit . ghi ch: 1- que hn 2-vt hn 3 - h quang
3.7.2 Cc loi mi ghp hn c phn ra:
Mi hn gip mi (a, c) tc l cc mp vt hn tip gip vo nhau; mi hn chng m (b); mi hn gc ( d ) mi ghp hn theo kiu ch T , L ...(e)
a/
c/ d/
b/
e/
to iu kin cho mi hn kt tinh (ng c) tt, trnh c mt s khuyt tt, ngi ta phi chun b cc mp hn trc khi hn:
Khu chun b bao gm cc bc :
i vi thp c chiu dy ln cn phi vt mp.hnh dng v kch thc cn vt theo tiu chun . Chn khe h gia 2 vt hn; chiu dy chiu dy chiu dy S =1- 3 mm S =1- 6 mm S =4- 26 mm
Khi gp gc
Hnh 3 - 38 S cc loi mi gp hn
3.7.4 Chn loi que hn
Nguyn tc chn que hn c thnh phn gn tng t thnh phn kim loi c bn. Lu cn chn que hn c thnh phn cc bon thp hn mt t v chn loi c cc nguyn t hp kim tng c tnh cho mi hn.
3.7.5 Ch hn
Ch hn l tp hp cc thng s cng ngh v in c trng cho qa trnh hn nhm nhn c mi hn c cht lng theo yu cu k thut.cc thng s l: (mm) d h - ng knh que hn (A) I h - cng dng in hn (V) U h - hiu in th hn n - s lp cn hn m/h V h - vn tc hn; t h - th gian hn gi (h) Khi hn h quang tay, th dh v Ih l hai i lng quan trng nht .
a - Chn ng knh que hn ph thuc vo :
Chiu dy ca vt hn ; V tr mi hn trong khng gian : hn ngang / hn ng/ hn leo chn <=5mm hn trn th nn chn que hn c ng knh dh <=4mm . dh c th chn theo bng sau: Bng 3 - 3 S (mm) 1,5 - 2,0 3 4-8 9 - 12 16 - 20 dh (mm) 1,6 - 2,0 3 4 4-5 5-6
b - Cng dng in ;
dh
Chn theo gi tr cho php c ghi trn bao gi que hn . Tnh theo cng thc ;
34
Ih =
2 .d h
(A) ( tnh bng mm) (A/mm2); J -ph thuc vo nhm Bng 3 - 4 4 5 11,5 - 16,0 10,0 - 13,0 10,0 - 18,5 9,0 - 12,0
Khi hn nhng tm kim loi mng cn gim dng in xung 10 - 15 % Khi hn ngang ,hn ng cn gim I h 10 -2%; Khi hn trn , cn gim xung 15- 25 % so vi v tr hn bng . c Hiu in th hn : Uh chn trong khong : 30 -35 V dng mt chiu 20 -30 V dng xoay chiu
d - Tnh s lp cn hn n.
Khi hn thp c chiu dy ln, ta cn hn nhiu lp . - lp th 1 (Fo) : ta hn que hn nh , khong 3 mm - cc lp tip theo (Fn) ta hn bng que hn ln c ng knh 4 hoc 5 mm
Fn
Fo
Hnh 3 39 S mi hn nhiu lp
n= Fd Fo +1 Fn
d - Vn tc hn:
F - din tch tit din cn p ; FO - din tch tit din lp th nht ; Fn - din tch tit din cc lp tip theo; F = F1 + F 2 + F 3 + F4 - da vo kch thc ca mi hn theo tiu chun ta tnh F: mm2 FO = (6- 8) dh mm2 F n =( 8- 12) dh Vh = Lh/t h Lh chiu di ng hn th thi gian hn Mt khc Md = d.Ih.th.
35
Vh =
Lh Lh . Fd . Md = = . Fd . th th th . Fd .
Trong :
(cm/h) = Vh =
. Fd .3600
d . I h
(cm/s)
f - Thi gian hn
t = t h q + t ph t h q - thi gian h quang chy t ph - thi gian ph ( thi gian ng m my, thay que hn, chun b vt hn, di chuyn vt hn, i li, ... n gin ta tnh: t = t h q /K k l h s ph thuc trnh t chc sn xut k = 0, 5 - 0, 6 Trnh t chc sn xut kh k = 0, 3 - 0, 4 Trnh t chc sn xut trung bnh k <= 0, 3 Trnh t chc sn xut km - thi gian h quang chy. thq
. Fd . Lh (h) d .Ih tng nng sut khi hn ta nn chon ch sao cho t h nh nht. Hay nn cho I ln, chn que hn c h s hn p (d ) cao; chon que hn ln, hn bng h quang 3 pha hoc hn bng que hn nm, ... Bn cnh cn t chc sn xut tt gim thi gian ph
thq =
3. 8 K THUT HN H QUANG 3.8.1 Chn gc nghing que hn hp l
= 75 - 85 o.
Hnh 3 - 40 Gc nghing que hn Gc nghing que hn ph phuc chiu dy vt hn, phng php hn, v tnh cht vt hn. Khi hn vt hn c chiu dy ln th chn gc nghing ln; Vt hn c tnh dn nhit cao th chn gc ln, ... Khi gc hn , gc nghing ca que hn thay i cho mi hn u hai cnh
36
Khi hn leo
Hnh 3 - 41 S hn leo
Khi hn trn xung
Hnh 3 - 42
3.8.2 Chn lng dch chuyn que hn cho hp l :
Hnh 3 - 43 Nguyn tc dch chuyn que hn khi hn vt mng Khi hn vt dy v c mi hn rng th va tnh tin va chuyn ng qua li theo phng ngang.
Hnh 3 - 44 Nguyn tc dch chuyn que hn khi mi hn rng Khi hn nhiu lp th cn chun b k lp hn th nht. Chn th t hn cc lp tip theo hp l. Sau mi ng hn phi lm sch cc cht x, r, ...
37
Khi mi hn c chiu di ln th phi chia thnh tng on theo th t nh sau nhm chng nhng bin dng khi hn.
Hnh 3 - 45 Th t hn cc mi hn c chiu di ln Chuyn ng t gia ra (hn ra hai pha ) : khi mi hn nh , khng rng ng hn di Chuyn ng theo nhng ng trn : mc ch l tng chyu rng mi hn ng dng khi hn trn , hn ng Chuyn ng qua li : tng nng chy hai bn mp hn Chuyn ng nhiu v mt pha : khi hn mt tm dy v mt tm mng gim ng sut v bin dng khi hn ngi ta ngi ta thng hn theo tng on i vi ng hn ln . Khi hn trn v hn ngang , hn ng cn gim dng in i t 10 _ 20% (c khi 25% ).que hn t dao ng, chiu di h quang ngn, chn que c ng knh nh, chn que hn c thuc bc cng , kh chy ...
(HKHI_BV2.doc)
a. Khi nim : Hn bn t ng l mt qu trnh hn m dy hn c cp t ng vo vng hn cn vic di chuyn m hn c thc hin bng tay ngi iu khin. Hn t ng l mt qu trnh hn m vic cp dy hn v di chuyn m hn theo mi hn c thc hin hon ton bng my. Hn bn t ng v bn t ng c th c hn trong cc mi trng bo v nh hn di lp thuc hoc hn trong cc mi trng kh bo v. Hn t ng v bn t ng trong mi trng khng kh hu nh khng c s dng na v cht lng mi hn km.
b. Phn loi
Hn bn t ng Hn bn t ng Hn t ng Hn t ng
(kh tr, kh hot tnh, hn hp cc loi kh) (kh tr, kh hot tnh, hn hp cc loi kh)
38
Theo lp thuc bo v c. Vt liu hn : Thuc hn ( cho hn h quang v cho hn kh), dy hn h quang in v hn kh), kh bo v.
Thuc hn
Tc dng : to x lng bo v kim loi mi hn khi tc dng ca oxy, ni t trong khng kh. Thuc hn c dng ht hay bt. Thuc hn in c phn ra : Thuc hn nng chy; thuc hn bt ( khng nng chy : gm keramit, bt thiu kt, ... bao gm cc cht khong thin nhin vi hp kim ferro v thu tinh nc.
Theo chc nng s dng ngi ta chia ra :
Thuc cho hn thp cc bon v hp kim thp; Thuc hn thp hp kim; Thuc hn hp kim mu;
Theo thnh phn cc cht ngi ta chia ra :
Yu cu i vi thuc hn :
Loi c SiO2 cao ( 40 - 50 % SiO2 ) Loi SiO2 thp ( < 35 % SiO2 ) Loi khng c SiO2. Loi khng cha oxy X c tnh baz : CaO, MgO, FeO, ... X c tnh axit TiO2, SiO2,... X trung tnh cha Cl2 , F2.
Nhit nng chy ca thuc hn nh hn nhit nng chy cuat kim loi c bn khong 200 - 300 oC. Thuc hn phi c m thp v bn c hc nht nh. Thuc hn phi to iu kin cho h quang d chy v chy n nh. Thuc hn phi to iu kin cho qu trnh hnh thnh mi hn tt, c chc, khng c r kh, ngm x,... m bo kh cc tp cht v thot kh tt; loi tr cc khuyt tt nh r kh, ngm x, nt vng mi hn. Hp kim ho mi hn, m bo c tnh tt To mng mng bo v v d dng tch khi b mt mi hn. Khng sinh bi v kh c hi Gi thnh h
Kh bo v mi hn
Kh tr ( Inert gas ) : Ar, He Kh hot tnh ( active gas ) : CO2, N2, H2, Hi nc ( H2O )
Dy hn c cc loi :
Dy hn thp cc bon v hp kim thp, dy hn thp hp kim, dy hn hp kim cao Dy hn p; Dy hn bt ; Di kim loi ng knh dy hn : 0,3; 0,5; 0,8; 1; 1,2; 1,4; 1,6; 1,8; 2; 2,5; 3; 4; 5; 6; 6,5; 8 mm
39
H quang h l h quang tip xc vi khng kh, nmg sut cao hn khi hn h quang tay nhng cht lng mi hn thp. H quang kn - l h quang chy di lp thuc hoc trong cc mi trng kh bo v khc.
b. S nguyn l hn t ng di lp thuc bo 1 2 3 4 5 6
Hnh 3 - 46 S nguyn l hn t ng di lp thuc bo v 1- Con ln cp dy hn; 2- Dy hn; 3- Thuc hn; 4- Lp x ng c; 5- Lp kim loi lng; 6- Lp kim loi mi kt tinh
c tnh ca hn h quang t ng di lp thuc.
t hao tn kim loi, h s hn p cao , tit kim c kim loi que hn. H s mt mt nhit thp do thuc hn khng dn nhit v dn in, Cho php hn vi dng in cao nn tc hn ln, nng sut hn cao. Vng nh hng nhit nh do th tch nng chy(Vh) nh. Cht lng mi hn cao; c tnh tt. iu kin lao ng tt do h quang kn. Cho php c kh ho v t ng ho qu trnh hn.
Nhc im :
Kh thc hin cc mi hn c hnh dng v qu o hn phc tp. Gi thnh thit b t. Yu cu khi g lp v chun b hn kh cng phu.
c. Cng ngh hn t ng di lp thuc.
Chun b vt hn ( tng t hn h quang tay ) Cc loi mi hn : Hn mt pha Hn 2 pha Hn c tm lt thp hay tm lt bng ng. Hn c m thuc Hn theo qu o thng v cong
40
ng = 0,8 - 4 ( Tt nht l 1,2 - 2 ) [ 14 ] Sebeko-1975-page 171) ng < 0,8 D b nt nng ng > 4 Tng bin dng v ngun nhit s khng c cung cp hp l. H s hnh dng mi hn : hd hd hd = 5 - 12 > 12 < 5
hd =
B C
H s in y ngu mi hn : H s in y li mi hn :
ddng =
F dl 0,73 B. C L = const . B
Q = 0,24.Uh.Ih.hq. ( cal ) Uh - in p hn(V); Ih.- Cng dng in hn hq. - H s hu ch ca ngun nhit ( h quang hn ) hq 0,98 K - h s K = 2,8 - 3,6 mm/(KVA) khi hn thp cc bon thp
(Page 107Hn ng 1962)
(**)
2q dv . e. c. . Tnc
41
Trong :
C.
a=
(***)a- dn nhit C.
r=
- nhit dung ring - Khi lng ring ca vt liu - H s truyn nhit - Nhit dung ring th tch
2. Q 2q = Vh . . e. c. . Tnc . e. c. . Tnc
Hnh dng v kch thc ca mi hn ph thuc cng dng in hn ( Ih), mt cng dng in J = I/F ( A/cm2 ), in p hn ( Uh ) , Vn tc hn ( Vh ), loi dng in v cc ca n, in cc, kch thng dy hn,...
I1 I 2 > I1 I2
Hnh 3-51
a/ Dng in tng th chiu su ca mi hn tng b/ in p tng lm cho chiu rng tng c/ Vn tc tng lm cho tit din gim v khng u n gin ho cho qu trnh tnh ton ta a ra 3 ng ng nhit ng vi cc ch hn khc nhau v c ngu tng dn t dng na ellip ngang n na na ng trn v dng na ellp ng ( xem hnh 3-52 ).
42
B1 B2 B3 h1 h2 h3
Hnh 3 - 52 S cc m hnh tnh ton kch thc mi hn Dng 1 : hnh ellp ngang c din tch tit din : B1 h1 B1 h1 h2 F1ng = . . h1 = . ng1 . = .
2 2 2 h1 2 4
Fng 2 =
.B2 2
4
2 .h2
B3 h3 B3 h3 h2 . h3 = . 3 3 ng . = . 2 2 2 h3 2 4
S dng 1 hp l hn nn c th vit nh sau : T cc cng thc trn khi hn thp cc bon v thp hp kim thp chiu su ngu c th tnh gn ng theo cng thc : h1 = h = 0,0156
ng1
q dv
q dv
(mm)
Khi hn trong mi trng kh bo v chiu su ngu c tnh theo cng thc : h1 = h = 0,0165
ng1
d h .U h Ih
(mm)
( 15 )
( 16 )
K - h s ph thuc loi dng in. Dng xoay chiu K = k1 = 1 Nu J >= 120 A/mm2. Dng mt chiu ni thun K = k2 = 1,12 Dng mt chiu ni nghch K = k3 = 0,92 Nu J < 120 A/mm2. K = k2 = K = k3 = 0,367 . J 0,1925
2,82 J 0,1925
B = ng. h C=
Fd 0,73. B
d . I h 3600. .Vh (cm / s) d . I h F= 3600. .Vh (m / h) Khi hn t ng di lp thuc Khi hn trong mi trng kh bo v Khi hn dng xoay chiu
70,2.10 3 . I h = 7 + d 1,035
= 11,6 0,4
Tnh ton ch hn t ng di lp thuc k = ( 1 ... 3 ) mm h1 = S/2 + k = ( 80 - 100 ) h1. ( A ) h1 tnh bng mm Ih = h1/kh Ih Bng 3 - 5
dh mm 2 3 4 5 6 Xoay chiu 1,3 1,15 1,05 0,95 0,90 . d h2 J = 4 Kh 1 chiu ( thun) 1,15 0,95 0,85 0,75 1 chiu ( nghch) 1,45 1,30 1,15 1,10 -
Ih
dh J
mm A/mm
2
2 65-200
3 45-90
6 25-45
Bng 3 - 7
dh A mm 1,2 (2-6).103
2 (5-8).103
3 (12-16).103
4 (16-20).103
5 (20-25).103
6 (25-30).103
44
( Sebeko-page 174-1975)
Uh = Uo +
B. I h 1 d hn