1

Chng 1. KHI NIM VNG V PHN VNG VIT NAM

I. CC KHI NIM V VNG V PHN VNG KINH T

1. Khi nim v vng
Cho n nay c rt nhiu khai nim v vng. "Vng" l mt khi nim c s
dng kh ph bin, song n nay cc ngnh khoa hc khc nhau li c cch hiu khng
ging nhau: a l hc coi "vng" l mt n nguyn a l ca b mt tri t; kinh t
hc hiu "vng" l mt n nguyn kinh t tng i hon chnh trn phng din kinh
t; nh chnh tr hc thng cho "vng" l n nguyn hnh chnh thc hin qun l
hnh chnh; cn nh x hi hc coi "vng" l khu t c c c trng x hi tng ng
ca mt loi ngi no (ngn ng, tn gio, dn tc, vn ho). Mt s nh kinh t
hc khu vc ng Nam cho rng "vng chnh l mt th thng nht ca mt vng t,
i vi vic miu t, phn tch, qun l, quy hoch hoc xy dng chnh sch c coi
l hu dng".
"Mt vng l mt on t lin tc, trung tm ca n c tnh cht chung mc
nht nh, ngc li, li thiu gii tuyn r rng", "vng l mt phn ca b mt tri
t, n da vo mt hoc nhiu loi tiu ch phn bit vi phn ln cn", "vng l mt
phm vi xc nh no ca b mt tri t, "vng l khng gian, l mt trong cc hnh
thc tn ti ca vt cht"...
Trn gic qun l t nc: Vng c quan nim l cp trung gian gia quc
gia v tnh, vng bao gm mt s tnh v mt quc gia c mt s vng. i khi ngi ta
cn s dng thm mt cp trung gian lnh th quc gia v lnh th vng gi l "min".
Trong lch s Vit Nam khi nim "min" l nhng "khu vc t ai rng ln c nhng
c im a l chung no "
(1)
.
T gn ngha vi vng c "vng t" (area), "vc t" (territory), thc cht ca
chng l thng nht vi nhau. "Vng" l ni vi ngha rng, cn "vng t" ni vi ngha
c t, v d: vng t chim trng ng bng sng Hng, vng t trng i trc Trung
Du ; phm vi ca "vng" c ln, c nh, cn "a vc" thng phm vi tng i ln, v
li, nhn mnh tnh a phng, tnh cnh quan. V "khng gian", tuy hm ngha c bn
cng tng t vi vng, nhng phm vi ca n tru tng hn, cng khng r rng.
Nhn chung li, cc quan nim v nhn bit vng nh trn tuy khc nhau v mc
ch, song v bn cht u c mt nt chung l phm vi khng gian ca b mt tri t.
Do vy, cc chuyn gia nghin cu v vng miu t n gin vng nh sau:

1
Nguyn Nh - "i t in ting Vit". Nxb Vn ho Thng tin
2

Vng l mt khi nim khng gian, l hnh thc kt cu ca vng t chim mt
khng gian nht nh trn mt tri t, da vo khch th vt cht khc nhau lm i
tng. Thuc tnh c bn ca vng l:
- Mt phn ca b mt tri t, hn na, chim khng gian nht nh (khng gian
ba chiu). Mt s khng gian ny c th l khng gian t nhin, khng gian kinh t,
khng gian x hi ...
- C phm vi v gii tuyn nht nh. Phm vi ca n c ln, c nh, l cn c
vo cc yu cu khc nhau, h thng ch tiu khc nhau phn chia; gii tuyn ca
vng thng c c trng mang tnh qu , l mt "gii t" t bin lng n bin
cht (gii tuyn vng ca gii t nhin c lc l t on, nhng phn ln cng c tnh
tnh lin tc).
- C hnh thc kt cu h thng nht nh. Tnh phn cp hoc tnh nhiu cp,
tnh phn tng. Do vy, vng c mi quan h gia trn vi di, phi vi tri (hng
dc, hng ngang). Mi mt vng nh l mt phn hp thnh ca mt vng ln hn.
- Vng l mt thc ti khch quan. L ci m mi ngi cn c theo yu cu v
i tng khc nhau phn chia, l phn nh ch quan i vi khch quan.

2. Vng kinh t
Cc chuyn gia nghin c vng u thng nht, vng kinh t trc ht phi tho
mnh cc yu t cu thnh mt vng lnh th v c chc nng kinh t- x hi nht nh.
Vng kinh t l mt thc th tn ti khch quan, s pht trin lc lng sn xut quyt
nh ni dung, trnh v mc pht trin ca vng. Cc vng kinh t hnh thnh do
kt qu ca phn cng lao ng x hi theo lnh th, tn ti v pht trin mt cch
khch quan.
Xt v gc bn cht ca vng kinh t th "Vng kinh t l mt b phn lnh
th nguyn vn ca nn kinh t quc dn c nc, c nhng du hiu sau: Chuyn mn
ho nh chc nng kinh t quc dn c bn..., tnh tng hp: c hiu theo ngha rng
nh l mi quan h qua li gia cc b phn cu thnh quan trng nht trong c cu
kinh t v c cu lnh th ca vng..., coi vng nh l h thng ton vn, mt n v c
t chc trong b my qun l lnh th nn kinh t quc dn"
2
.
C s hnh thnh v pht trin vng l cc yu t to vng, trong yu t tin
l phn cng lao ng lnh th. S phn cng lao ng theo ngnh ko theo qu trnh
phn cng lao ng theo lnh th. T ch mi vng u sn xut nhiu loi sn phm

2
a l kinh t- x hi. T in thut ng, khi nim. Alaev. 1983.MAXCOVA.
3

t tc t cp n ch mi vng ch sn xut mt hay mt s loi sn phm nht nh
trao i vi cc vng khc. Yu t phn cng lao ng x hi theo lnh th l yu t l
gii qu trnh to vng di gc trit hc v kinh t chnh tr hc, do vic lun chng
v kch thch c bn s phn b lc lng sn xut mt cch hp l.
Ni dung ca vng kinh t bao gm c cu ngnh v c cu lnh th. C cu
ngnh ca vng l mi quan h gia cc ngnh chuyn mn ho, ngnh pht trin
tng hp (bao gm cc ngnh phc v, h tr cho chuyn mn ho, cu trc h tng).
C cu lnh th ca vng l nhng mi quan h gia ht nhn vi lp v trong v
lp v ngoi. l quan h gia trung tm vng vi cc vng ngoi vi v ranh gii
vng. Sc ht ca trung tm ti u th ranh gii vng n .
Vng kinh t hnh thnh v pht trin di s chi phi ca cc yu t to vng
khch quan; vng l mt phm tr lch s.

3. Phn vng kinh t
Phn vng l vic phn chia lnh th t nc ra nhng n v ng cp, phc v
cho mt mc ch nht nh trong mt khong thi gian nht nh, nn kh c th c mt
s phn vng khch quan "tuyt i v vnh vin". Nu ta hiu "vng" l mt thc th
khch quan th phn vng l sn phm ca t duy khoa hc da trn mt s ch tiu v
phng php m ngi nghin cu, ngi qun l la chn phn nh vng.
Khi tin hnh phn vng kinh t, phi nghin cu s xut hin v quy lut vn
ng ca cc yu t to vng khch quan. Trn c c , thng qua nhng nguyn tc,
quan im nht nh vch ra h thng cc vng vi c cu sn xut v c cu lnh th
nht nh.
Phn vng c ngha ln i vi k hoch ho nn kinh t quc dn v l c s
nh v v khng gian cho xy dng chin lc, quy hoch v lp k hoch di hn theo
lnh th. Trong s i mi v k hoch ho bi cnh ca mt nc ang pht trin,
cng vi nhng bin i v kinh t, khoa hc k thut ca th gii c nh hng n
phn vng kinh t; vic xc nh cp vng cng vi nhng l lun v phn vng v thc
tin tn ti cc vng v ang b sung hon thin thm v nhn thc vn vng.
Vic xc nh cp vng nghin cu c cu lnh th kinh t quc dn mi quc gia
trong bi cnh kinh t th trng, cn c tnh thc tin hn c ph hp vi nhng c
th vng v trong bi cnh hi nhp kinh t.
Phn vng khc vi qu trnh to vng khch quan bi khi phn vng c nhm
mt mc ch nht nh theo ch ca cc nh phn vng. Phn vng l mt loi h thng
ho theo lnh th, n cng vi phn v, phn loi, phn nhm, phn kiu gip ngi
4

nghin cu khi qut c mt s nt v mt khng gian no , t c nhng d bo
cho khng gian . Phn vng c tin hnh bng con ng din dch t trn xung
"v quy np t di ln". Bng hnh thc din dch, c th to nn mt biu tng
chung v ton b phn v c th c ca cc kiu tp hp; bng quy np gip ta tp hp
bng cch phn tch thng k s liu nghin cu nhm gp cc n v cp thp thnh
cp cao.
C 2 cch phn vng xc nh cc vng cho quy hoch pht trin kinh t- x
hi v t chc khng gian lnh th.
Mt l: Phn ngang theo lu vc sng, theo ranh gii cc vng hnh chnh kinh
t gn ph hp vi phng php phn vng tng hp kinh t- x hi ca nc ta hin
nay, mi vng bao gm c tiu vng ni cao, tiu vng trung du, tiu vng ng bng v
ven bin.
Hai l: Phn theo di c a hnh ging nhau nh di ng bng v ven bin, di
trung du v cao nguyn, di ni cao v bin gii.

4. ngha ca nghin cu vng
Vng l mt b phn ca quc gia, ni c tr ca con ngi v l ni din ra cc
hot ng kinh t-x hi. Mi vng em mt bn sc v c im t nhin kinh t-x
hi rt khc nhau. nghin cu s pht trin t nhin, kinh t x hi c nc, khng
th khng nghin cu s pht trin c tnh c th ca mi vng. Trc y, a l hc
coi nghin cu vng l hot ng nghin cu quan h gia loi ngi vi mi trng t
nhin trn b mt tri t, tc l khoa hc v quan h ngi v t, trong , trung tm
hoc im tp trung l nghin cu h thng a vc hoc gi l h thng vng phn nh
cc loi quan h gia ngi v t. Hin nay nghin cu vng khng ch l mt lnh vc
nghin cu c bn truyn thng ca a l hc m l i tng cat nghin cu ca tt
c cc lnh vc kinh t, x hi, t nhin.
Cng vi s gia tng v pht trin x hi, tin b khoa hc cng ngh v dn s,
vng tr thnh thc th kinh t x hi ngy cng phn vinh, phc tp v a dng. S
khc bit v vng ngy cng r nt, i hi phi c nhng nghin cu tho ng. Ngy
nay nghin cu v cng c tin trin rt ln, nghin cu vng khng ch l ghi chp,
miu t, gii thch hin tng... m i vo phn tch nh tnh n nh lng, xy
dng m hnh, d bo pht trin; t phn tch mt yu t n phn tch h thng; t
nghin cu n l, n ngnh n nghin cu tng hp, lin vng. Theo Vin s N-
Kra-Sp (Hi ng nghin cu LLSX thuc UBKHNN Lin X c), nghin cu vng
ngy cng tr mt ngnh khoa hc.
5

Vng c cc ngha quan trng sau y:
- Vng l i tng qun l v xy dng k hoch. Vng c ngha v mt
php l l vng hnh chnh kinh t. Vit Nam c 3 cp l tnh, huyn, x c hiu
nh l cc vng hnh chnh kinh t.
- Vng - i tng xy dng v x l lin tnh. gii quyt nhng vn trn
qui m rng tn ti khi nim vng ln. Qui m v s lng vng ph thuc vo yu
cu ca vic t chc theo lnh th nn kinh t- x hi ca t nc. S lng vng c
th thay i theo cc giai on pht trin.
- Vng- i tng trng im u t. Nhn chung cc quc gia u gp phi mu
thun t vn m mun to vng ng lc v pht trin cc vng nng thn ngho kh
(ni tp trung phn ln dn c ca c nc). Nhiu nc tp trung vo vic hnh thnh
cu trc c bn ca b xng nn kinh t quc gia, pht trin cc a bn c coi l
trng im, cc hnh lang, cc trc tng trng c kh nng pht huy hiu qu sm,
ng thi c kh nng to lc kch thch cc vng, cc ngnh khc tng trng nhanh.
Thi k sau l tin ti tm cc gii php ci bin cc vng kh khn, lc hu, vng
nng thn...
Tu theo yu cu ca s nghip pht trin kinh t- x hi t nc v ch o ca
Chnh ph m tm ra cc lnh th- a bn gi vai tr ng lc hoc nhng lnh th trong
tnh trng tr tr, yu km cn c s h tr nhiu pht trin. Chnh ph Vit Nam
chn ra 3 vng trng im lm ng lc cho pht trin kinh t t nc: a bn trng
im Bc B, a bn trng im min Trung v a bn trng im pha Nam.
- Vng- i tng h tr. Do c im t nhin, kinh t x hi v lch s pht
trin khc nhau ca cc vng, nhiu nc v Vit Nam tn ti cc vng kh khn,
cc vng ny ch yu tp trung khu vc min ni, vng su, vng xa... c im ca
cc vng ny l c dn tr thp, GDP bnh qun u ngi thp, kt cu h tng km
pht trin, cc loi hnh dch v cha pht trin,... cn c nh nc h tr. nc ta,
nm 1998 Chnh ph ph duyt chng trnh pht trin kinh t -x hi cc x c bit
kh khn min ni v vng su, vng xa (quyt nh s 135/1998/Q-TTg ngy
31/7/1998). Loi vng kh khn gm 1715 x ca 46 tnh (n nm 2000, con s ny
ln ti hn 2000 x).

6

II. VNG V PHN VNG KINH T VIT NAM

1. Khi nim v vng ca Vit Nam
Nghin cu vng Vit Nam c pht trin kh sm, khi cp n lch s pht
trin vng, nhiu nh nghin cu trong nc cho rng ngay t gia th k XV, khi khoa
hc a l th gii mi pht trin, nc ta D a ch ca Nguyn Tri ra i
(1435). T n nay c "Mt lot cng trnh nghin cu theo a vc hnh chnh,
tip cn vi quan im dn tc, c lp v t ch ca tng vng hnh chnh kinh t cng
c nghin cu. Mi n v, mi a phng c cp ti v v tr a l, ranh gii,
quy m lnh th, t chc x hi, tnh hnh kinh t vi nhng c th ca ring n"
(1)
Tuy nhin, mt bc pht trin mi c v l lun v thc tin v kinh t vng bt
u t nhng nm 60 ca th k XX, nghin cu vng Vit Nam tng bc ho nhp
vi nghin cu vng ca Th gii. Tng hp cc kt qu nghin cu vng ca quc t
v trong nc, cc nh nghin cu vng Vin Chin lc pht trin a ra nh ngha
vng v vng kinh t l: "Vng l mt b phn ca lnh th quc gia, l mt khong
khng gian lin tc, c nhng c im v mt t nhin, kinh t - x hi lm cho n c
th phn bit vi cc vng khc"
(2)3
.

2. Cp v vng
Tu theo cc cc gc nghin cu, ngi ta chia ra cc cp v vng, cc cp v
ny ging nh mt h thng ng lc, hot ng va c phn cp, va c phi hp
nhm xy dng mt nn kinh t - x hi- vn ho thng nht v a dng, mang tnh c
th ca Vit Nam.
+ Xt theo gc a l hnh chnh, bao gm vng kinh t hnh chnh cp tnh
(thnh ph), vng kinh t cp huyn .
- Vng kinh t hnh chnh tnh l n v nm trong vng kinh t x hi ln. Vng kinh t
hnh chnh tnh phi c iu kin t nhin kinh t- x hi lm trn nhim v
chuyn mn ha v pht trin tng hp nn kinh t. Chuyn mn ha sn xut ca vng
phi c ngha i vi vng kinh t x hi ln.
- Vng kinh t c s huyn l nhng n v hnh chnh kinh t- x hi huyn.
+ Xt gc l i tng ca t chc lnh th kinh t - x hi bao gm: nhng

3
(1)v(2)- ti khoa hc cp B"C s khoa hc phn vng kinh t Vit Nam phc v pht trin
CNH,HH-Nguyn B n v tp th Ban KT vng-Thng 4/2003.

7

vng ln (gm nhiu tnh), vng lin tnh (gm mt vi tnh), vng lin huyn (gm
nhiu huyn).
- Vng kinh t ln c din tch rng, bao gm nhiu vng kinh t hnh chnh
tnh; ngnh sn xut chuyn mn ha nhiu hn v s pht trin tng hp ca vng cng
phc tp hn so vi vng kinh t hnh chnh tnh. Thng qua h thng vng kinh t c
bn, Nh nc tin hnh k hoch ha nn kinh t quc dn, xc lp nhng cn i kinh
t - lnh th ln, thc hin cc chng trnh c mc tiu v pht trin c hiu qu nn
kinh t quc dn. H thng vng kinh t c bn l c s quan trng xy dng tng s
phn b lc lng sn xut trong c nc thi k ny.
- Vng lin tnh (lnh th gm mt vi tnh). y l loi vng c quy m nh hn
loi vng ln nu trn. V d, xy dng quy hoch pht trin khu vc b bo, l Bc
Trung b, cc c quan chc nng c Chnh ph giao lp quy hoch pht trin bn vng
cho bn tnh Bc Trung b (Thanh Ho, Ngh An, H Tnh, Qung Bnh); .v.v.
- Vng lin huyn (lnh th gm mt s huyn nm trong mt tnh hoc thuc
nhiu tnh khc nhau). V d, quy hoch pht trin vng nguyn liu giy cho nh
my giy Bi Bng, Chnh ph quyt nh mt vng gm nhiu huyn ca Ph Th,
tuyn Quang, H Giang....
nc ta, theo cc mc ch nghin cu v ch o xy dng k hoch ha ca
tng thi k, vng k hoch c hnh thnh v phn chia trn ra 8 vng, 7 vng, 6
vng,..ranh gii cc phn vng ny c th khc nhau theo tng phng n . Ngoi ra
ngi ta c th chia ra cc vng bng cch nhm gp cc tnh theo tng di lnh th trn
c s ng nht v cc iu kin t nhin, kinh t- x hi v trnh pht trin.
+ Xt theo vai tr v c im to nn h thng lnh th kinh t - x hi th vng
lnh th l i tng ca t chc lnh th kinh t - x hi bao gm: thnh th, nng thn,
lnh th c bit.
- Nhng th (trung tm to vng), cc ngoi vi (nng thn hoc lnh th ven
); cc lnh th khu bit... trong h thng lnh th.
Thnh ph, th trn l nhng ni tp trung dn c th, cc c s cng nghip,
c s dch v. l cc trung tm kinh t c vai tr to vng, c trng bi "ng
c" v dn c, c s cng nghip, dch v v c s h tng vi trnh tng i cao
hn so vi cc ni khc.
- Khu vc nng thn hoc khu vc ven l nhng lnh th tri rng v tp trung
cc c s sn xut nng, lm nghip; cc cng trnh nh v dch v, cc c s tiu th
cng nghip v phn ln c dn lm nng nghip.
- Cc lnh th c c im v ngha c bit. Tiu biu nh cc vng kinh t
8

trng im, cc tam gic tng trng, cc c khu kinh t, cc khu du lch, khu bo tn
gien,...
Cc thnh ph, th trn, cc khu bit l cc nt, cc cc, cc di c quan h vi
nhau trn mt b mt khng gian; c sc ht, lan to ra xung quanh.
+ Xt trn gc pht trin cc ngnh theo lnh th c cc vng kinh t ngnh.
Vng kinh t ngnh l vng kinh t ca mt ngnh hoc ca ngnh trn vng m
phn b sn xut phn ln mt ngnh sn xut nht nh. Th d nh vng cng
nghip, vng nng nghip,....Vng kinh t ngnh cng c tnh cht tng hp ca n, qu
trnh pht trin ca n cng l khch quan v b chi phi bi s phn cng lao ng x
hi theo lnh th.
Vng kinh t ngnh c hai dng: vng kinh t ngnh tng hp, vng kinh t
ngnh c th (c th gi l th ngnh). Vng kinh t ngnh tng hp bao gm cc dng
sn xut ca mt loi ngnh chung (vng cng nghip, vng nng nghip). Vng kinh t
ngnh c th l nhng vng ngnh nh nm trong vng kinh t ngnh tng hp (nh
vng trng cy lng thc, vng trng cy cng nghip...).
+Xt theo hnh vi trong qu trnh pht trin th i tng ca t chc lnh th bao
gm: cc x nghip, cc cng trnh k thut; dn c v cc im dn c; cc vng cy
trng, cc vng nguyn liu,... Nhng n v trn c th coi l nhng vng cp thp.
- Cc x nghip, cc cng trnh k thut l lnh th m trn c mt im dn
c gn vi mt x nghip thuc vo mt n v hnh chnh nht nh.
- im dn c, ni c ngi c nh hoc theo ma, l mt lnh th tp trung
dn c vi cc iu kin v trang b cn thit cho sinh hot ca dn c. Trong a l kinh
t - x hi, im dn c c xc nh l ni phn b dn c sn xut, mt b phn c
chc nng ca t chc lnh th kinh t- x hi.
im dn c nng thn l im dn c gn vi cc hot ng nng nghip nh
thn, lng, bn, bun...
im dn c th l im dn c gn vi cc hot ng phi nng nghip nh
thnh ph, th x, th trn....
2. Cc kt qu phn vng kinh t Vit Nam
Theo tng kt ca Vin Chin lc pht trin, T 1954 n nay, nc ta c
cc h thng vng nh sau:
2.1. Giai on t 1954 n 1975:
T 1954 n 1960: Sau nm 1954, t nc tm thi b chia ct sau hip nh
Genev. Min Bc (t v tuyn 17 tr ra) ra sc khi phc v kin thit t nc, vn
9

phn vng sn xut c ch . Cc n v phn vng lc ny vn cn dng dp cc
vng hnh chnh. Nm 1955 lp khu t tr Thi Mo (n nm 1962 i l khu t tr Ty
Bc, gm Lo Cai, Sn La, Ngha L). Nm 1956 lp khu t tr Vit Bc, gm cc tnh
Cao Bng, Bc Cn, Lng Sn, Tuyn Quang, Thi nguyn v huyn Hu Lng ca tnh
Bc Giang. Cc khu t tr n thng 12/1975 mi bi b trong h thng cc n v hnh
chnh ca nc Vit Nam Dn ch Cng ha.
T nm 1960 n nm 1975. Nhm phc v mc ch ging dy cc trng i
hc v xy dng cc k hoch pht trin kinh t- x hi lnh th, cng tc nghin cu v
phn vng lnh th c quan tm v tr thnh mt nhu cu cp thit.
Vo cui nhng nm 60, p ng cho nhim v o to, ging dy v vng
cc trng i hc, c bit trng i hc s phm H Ni, gio s Trn nh Gin
da trn nhng l lun v vng nm 1921-1922 ca khoa hc a l X Vit (Lin X
c), vn dng Ngh quyt i hi ng ton quc ln th III, ng a ra phng n
phn chia lnh th nc ta thnh hai vng kinh t c bn theo thc th phn chia ranh
gii chnh tr hi (min Bc v min Nam). ng a ra h thng vng 3 cp (vng
kinh t ln, vng kinh t- hnh chnh tnh (hay lin tnh), vng kinh t c s huyn (hay
lin huyn)). Ba cp ging nh mt h thng ng lc, hot ng va c phn cp,
va c phi hp nhm xy dng mt nn kinh t - x hi- vn ho thng nht v a
dng, tiu biu mang c im Vit Nam.
V cp vng kinh t ln, ng chia thnh 4 vng (lc gi l cc vng): Ty
Bc, ng Bc, ng bng Bc B, Bc Trung B. Mi vng bao gm cc vng
kinh t hnh chnh tnh.
Vic nghin cu v phn chia vng phc v cho k hoch ha lnh th din ra
ch yu trn lnh th min Bc Vit Nam (t Vnh Linh tr ra) vi c trng chnh v
kinh t l nng lm ng nghip. Do dng dp ca n ch yu l cc vng nng lm
ng nghip.
Lc ny, y ban K hoch Nh nc phi hp vi B Nng nghip nghin cu
phn vng nng nghip min Bc, chia min Bc thnh 4 vng nng nghip ln: Ty
Bc, ng Bc, ng bng sng Hng, Khu Bn c (t Thanh Ha n Vnh Linh).
2.1. Giai on 1975 1980.
T 1975 n cui nm 1977, di s ch o trc tip ca Hi ng B trng,
Ban ch o phn vng nng lm nghip c thnh lp ch o, phi hp vi cc
ngnh lin quan tin hnh iu tra nghin cu phn vng nng lm nghip v cng
nghip ch bin. Vo thi im lc , n v hnh chnh cp tnh ca c nc c 38
tnh, thnh ph trc thuc Trung ng, c phn chia thnh 7 vng nng lm nghip.
10

l: vng Trung du v Min ni Bc B bao gm 9 tnh Lai Chu, Sn La, Hong
Lin Sn, H Tuyn, Bc Thi, Cao Lng, Qung Ninh, H Bc v Vnh Ph. Vng
ng bng sng Hng gm 6 tnh v thnh ph H Ni, Hi Phng, Thi Bnh, H Nam
Ninh, Hi Hng v H Sn Bnh. Vng Khu 4 c nay gi Bc Trung B gm 3 tnh
Thanh Ho, Ngh Tnh v Bnh Tr Thin. Vng Duyn hi Nam Trung B gm 4 tnh
Qung Nam- Nng, Ngha Bnh, Ph Khnh v Bnh Thun. Vng Ty Nguyn gm
3 tnh Gia Lai Kon Tum, c Lc v Lm ng. Vng ng Nam B gm 5 tnh,
thnh ph H Ch Minh, ng Nai, Sng B, Ty Ninh v c khu Vng Tu Cn
o. Vng ng bng sng Cu Long gm 9 tnh Tin Giang, Long An, ng Thp,
Cu Long, Hu Giang, Minh Hi, Kin Giang, An Giang, Bn Tre. H thng 7 vng ny
trnh Chnh ph duyt v l c s cho vic phn vng quy hoch pht trin nng lm
nghip, hnh thnh cc vng chuyn mn ho tp trung.
(1)- Vng Trung du v Min ni pha Bc c cc vng chuyn mn ho qu, hi,
sn, ch, thuc l, hoa qu cn nhit i, ng, sn, tru, b, d; rng nguyn liu giy,
g tr m.
(2)- Vng ng bng sng Hng tp trung chuyn mn ho la go, lc,
tng, ma, ci, ay. rau, sn phm chn nui ly tht.
(3)- Vng Khu 4 c tp trung chuyn mn ho g, lc, h tiu, cao su, cy n
qu; rng g ln v g tr m.
(4)- Vng Duyn hi Nam Trung B tp trung chuyn mn ho ma, bng, o
ln ht, qu, h tiu, lc, b, ln.
(5)- Vng Ty Nguyn c cc vng chuyn mn ho c ph, cao su, ch, du
tm, ng v chn nui tru b; rng g ln.
(6)- Vng ng Nam B tp trung chuyn mn ho cao su, c ph, iu, h tiu,
lc, u tng, ma, ng, cy n tri.
(7)- Vng ng bng sng Cu Long hng sn xut chnh l trng la go, u
tng, ma, cy n qu, ln, vt, tm, c,....
ng thi, trong thi gian ny c nhng nghin cu bc u v phn vng
kinh t tng hp. Nm 1976, Vin Phn vng quy hoch Trung ng c kin ngh
phng n v h thng vng kinh t tng hp. Phng n ny c trnh by trong "Bo
co tm tt v phn b lc lng sn xut trong khong 10-15 nm" (ph lc bo co k
hoch 5 nm trnh Hi ngh ln th 25 ca BCH Trung ng ng, thng 10/1976).
Phng n ny chia c nc thnh 8 vng kinh t ln, ranh gii ca cc vng ly theo
ranh gii hnh chnh cp tnh, h thng 8 vng bao gm:
11

(1). Vng ng bng v Trung du Bc B gm 6 tnh ng bng v 2 tnh Trung
du l H Bc v Vnh Ph
(2). Vng Qung Ninh
(3). Vng Ty Bc Bc B gm 3 tnh Ty Bc
(4). Vng Cao Bng Lng Sn- Bc Thi
(5). Vng Thanh- Ngh Tnh- Bnh Tr Thin
(6). Vng Ty Nguyn v Duyn hi min Trung
(7). Vng ng Nam B
(8). Vng ng bng sng Cu Long
2.3. Giai on 1980-1986.
Theo quan im pht trin kinh t tng hp, ng b v cn i, c s gip
ca Lin X (c), nm 1982 ln u tin chng ta tin hnh nghin cu xy dng Tng
s phn b lc lng sn xut giai on 1986-2000. Cng tc phn vng kinh t tng
hp c quan tm. Trong thi gian ny, xc nh h thng vng phc v cho xy
dng Tng s phn b lc lng sn xut giai on 1986-2000 v c c phng
n chia lnh th Vit Nam c chia thnh 4 vng kinh t c bn v cc tiu vng c
nhiu c quan tham gia v c cc phng n khc nhau. Sau y xin gii thiu cc
phng n bn lun .
Phng n ca Khoa a l, trng i hc S phm H Ni 1: chia c nc lm
2 vng kinh t ln l Bc v Nam, trong c 4 vng. Phng n ny quan tm ti s
phn ho v cc iu kin t nhin v ti nguyn gia Bc Hi Vn v Nam Hi Vn
(v tuyn 16
O
B), cc yu t lch s gia 2 min.
Phng n ca tc gi on nh Ho phn t nc thnh 3 vng: Bc B, Trung
B, Nam B nh thi l Php thuc phn chia thnh Bc k, Trung k v Nam k.
Phng n ca b mn a l kinh t, i hc Kinh t k hoch H Ni (nay l
i hc kinh t quc dn H Ni). Phng n ny da trn nhng yu t hnh thnh
vng (iu kin t nhin, kinh t - x hi, c bit l giao thng vn ti v vn dn
tc), chia t nc ta thnh 4 vng kinh t: Vng Bc B, vng Thanh Ngh tnh, vng
Qung Nam Nng n ak Lak, Ph Khnh v vng t thun Hi, Lm ng, Sng
B tr vo
Phng n ca Ban a l, U ban Khoa hc x hi (nay l Trung tm a l
nhn vn thuc Trung tm Khoa hc x hi v nhn vn), chia c nc thnh 5 vng
(ranh gii gia cc vng khc so vi cc phng n nu trn): Vng Bc B, vng Bc
Trung B, vng Trung B v Bc Ty Nguyn, vng Nam Ty Nguyn v vng Nam
12

Trung B v Nam B
Phng n ca tc gi Nguyn Xun Ngc phn vng kinh t ln cho thi k
1986- 2000 da trn nhng cn c nh: s chuyn mn ho ca vng, quy m v
ngha ca n trong nn kinh t quc dn; c cu kinh t ca vng, cc mi lin sn xut
kinh t trong v ngoi vng; h thng cc trung tm kinh t, cc thnh ph ln v h
thng giao thng vn ti. Tc gi kin ngh phng n 4 vng, di vng c tiu vng:
Vng Bc B c 2 tiu vng Trung du min ni pha Bc v ng bng sng Hng,
Vng Bc Trung B, Vng Nam Trung B c 2 tiu vng Ty Nguyn v Duyn hi
khu 5, Vng Nam B gm 2 tiu vng l ng Nam B v ng bng sng Cu Long.
Phng n tng hp ca U ban Phn vng kinh t Trung ng- trn c s 40
tnh thnh ph trong c nc phn lnh th Vit Nam thnh 4 vng kinh t ln, di
vng kinh t ln c cc tiu vng, di tiu vng c cc vng kinh t hnh chnh tnh,
di vng tnh c cc vng kinh t hnh chnh huyn.
H thng vng c phn chia theo phng n tng hn ca U ban phn vng
kinh t Trung ng gm:
(1)- Vng kinh t ln Bc B gm 16 tnh c chia lm 2 tiu vng: Tiu vng
Trung du- Min ni gm 10 tnh: H Tuyn, Hong Lin Sn, Lai Chu, Qung Ninh,
Sn La, Cao Bng, Bc Thi, Lng Sn, Vnh Ph, H Bc v tiu vng ng bng
sng Hng gm 6 tnh: H Nam Ninh, H Ni, H Sn Bnh, Hi Hng, Hi Phng,
Thi Bnh.
(2)- Vng kinh t ln Bc Trung B gm 3 tnh Thanh Ho, Ngh Tnh, Bnh-
Tr-Thin (khng chia tiu vng) y l vng kinh t tim nng, cha hnh thnh r nt
trung tm kinh t ca vng.
(3)- Vng kinh t ln Nam Trung B gm 7 tnh c chia lm 2 tiu vng: Tiu
vng Duyn hi Nam Trung b gm 4 tnh: Qung Nam- Nng, Ph Khnh, Ngha
Bnh, Thun Hi v tiu vng Ty Nguyn gm 3 tnh: Gia Lai - Kon Tum, c Lc,
Lm ng,
(4)- Vng kinh t Nam B gm 14 tnh c chia lm 2 tiu vng: tiu vng ng
Nam B gm 5 tnh : ng Nai, TP H Ch Minh, Sng B, Ty Ninh, c khu Vng Tu-
Cn o v tiu vng ng bng sng Cu Long gm 9 tnh: An Giang, Bn Tre, Cu
Long, ng Thp, Hu Giang, Kin Giang, Long An, Tin Giang, Minh Hi.
H thng 4 vng ny c phn chia da trn nhng cn c sau y:
+ C c cu ti nguyn nht nh trn lnh th m bo vic chuyn mn ho
v pht trin tng hp nn kinh t ca vng, xy dng mt c cu kinh t lin hp cht
ch cng nghip vi nng nghip, kinh t Trung ng v kinh t a phng.
13

+ C ngun lao ng m bo kt hp ti nguyn vi lao ng v t liu
sn xut.
+C v tr, chc nng nht nh trong nn kinh t quc dn trn c s chuyn
mn ho v pht trin tng hp nn kinh t ca vng.
+ C thnh ph, trung tm cng nghip hoc th tng hp sn xut- lnh th l
ht nhn to vng. y chnh l nhng im nt, u mi ca vng. Chng hp tc v
trao i hot ng vi nhau, ng thi tc ng n hot ng ca cc lnh th xung
quanh.
+ C h thng giao thng m bo mi lin h bn trong mi vng v mi lin h
kinh t gia cc vng vi nhau, cng nh gia cc vng vi cc nc trong khu vc v
trn th gii.
Trn c s h thng cc vng kinh t ny, U ban phn vng kinh t Trung ng
tin hnh nghin cu xy dng Tng s phn b lc lng sn xut c nc v cc
s pht trin v phn b lc lng sn xut cc vng thi k 1986-2000.
2.4. Giai on t 1986 n nay
T cui nhng nm 80 u nhng nm 90, nn kinh t chuyn t c ch k hoch
ho tp trung sang c ch th trng theo nh hng x hi ch ngha. Trong tnh hnh
, Theo ch o ca Th tng Chnh ph, U ban k hoch Nh nc (nay l B k
hoch v u t) ch tr phi hp vi cc B ngnh Trung ng nghin cu qui
hoch pht trin kinh t - x hi cc vng ln thi k 1996-2010. Xut pht t yu cu
ca cng tc quy hoch vng v t chc lnh th trong thi k i mi c v ni dung
v phng php u phi c nghin cu iu chnh cho ph hp, m trc ht l iu
chnh li h thng vng. K tha cc kt qu nghin cu v vng t trc, nhn mng
yu t trung tm v mi quan h kinh t ni vng v lin vng... Vin Chin lc pht
trin phn chia t nc thnh 8 vng kinh t v 3 vng kinh t trng im xy
dng quy hoch tngr th pht trin kinh t x hi cc vng n nm 2010. Vin
Chin lc pht trin xy dng v ban hnh phong php qui hoch vng, k c vng
trng im v phng php qui hoch tng th kinh t - x hi tnh. thnh ph; ch o,
hng dn v h tr tt c cc tnh, thnh ph trong c nc xy dng qui hoch tng
th pht trin kinh t x hi n nm 2010.
H thng 8 vng kinh t do Vin chin lc pht trin a ra xy dng quy
hoch tng th pht trin kinh t x hi v cc quy hoch ny c Th trng
Chnh ph ra quyt nh ph duyt gm:
(1)- Vng ng Bc gm 10 tnh: Qung Ninh, Cao Bng, Lng Sn, H Bc,
Vnh Ph, Bc Thi, H Giang, Tuyn Quang, Lo Cai, Yn Bi.
14

(2)- Vng Ty Bc gm 3 tnh: Lai Chu, Sn La, Ho Bnh
(3)- Vng ng bng sng Hng gm 7 tnh, thnh ph: H Ni, Hi Phng, Hi
Hng, H Ty, Thi Bnh, Nam H, Ninh Bnh,
(4)- Vng Bc Trung B gm 6 tnh: Thanh Ho, Ngh An, H Tnh, Qung
Bnh, Qung Tr, Tha Thin Hu.
(5)- Vng Duyn hi Min Trung gm 5 tnh thnh ph: Qung Nam- Nng,
Qung Ngi, Bnh nh, Ph Yn, Khnh Ho.
(6)- Vng Ty Nguyn gm 3 tnh Kon Tum, Gia Lai, c Lc (ring tnh Lm
ng i khi c tnh v c vng Ty Nguyn v ng Nam b)
(7)- Vng ng Nam B gm 8 tnh, thnh ph: Ninh Thun, Bnh Thun, Thnh
ph H Ch Minh, ng Nai, B Ra - Vng Tu, Sng B, Ty Ninh v Lm ng.
(8)- Vng ng bng sng Cu Long gm 11 tnh, Cn th, Long An, Tin
Giang, Bn Tre, Tr Vinh, Vnh Long, An Giang, ng Thp, Kin Giang, Sc Trng
v Minh Hi.
Ngoi h thng 8 vng kinh t bao trm ton b lnh th quc gia, ch o tp
trung s pht trin ca cc lnh th c li th so snh c bit, Vin Chin lc pht
trin cn a ra 3 vng kinh t trng im l:
(1)- Vng kinh t trng im Bc B gm H Ni, Hi Phng, Hi Hng (nay l
Hi Dng, Hng Yn) v Qung Ninh vi 3 th chnh l H Ni- Hi Phng- H
Long l 3 cc pht trin.
(2)- Vng kinh t trng im pha Nam gm : TP H Ch Minh, ng Nai, B
Ra- Vng Tu, Sng B (Bnh Dng) vi 3 cc to thnh tam gic pht trin: TP H
Ch Minh - Bin Ho- Vng Tu.
(3)- Vng kinh t trng im min Trung gm Tha Thin Hu, Nng, Qung
Nam v Qung Ngi.
Lnh th c gi l vng kinh t trng im phi tho mn cc yu t sau:
+ C t trng ln trong tng GDP ca quc gia v trn c s , nu c u t
tch cc s c kh nng to ra tc pht trin nhanh cho c nc.
+ Hi t cc iu kin thun li v mc nht nh, tp trung tim lc kinh
t (kt cu h tng, c lao ng k thut, cc trung tm o to v nghin cu khoa hc
cp quc gia v quc t, c v th hp dn cc nh u t, c t trng ln trong GDP ca
c nc...).
15

+ C kh nng to tch lu u t ti sn xut m rng; ng thi, c th to
ngun thu ngn sch ln. Trn c s , vng ny khng nhng ch t m bo cho
mnh, m cn c kh nng h tr mt phn cho cc vng khc kh khn hn.
+ C kh nng thu ht nhng ngnh cng nghip mi v cc ngnh dch v then
cht, rt kinh nghim v mi mt cho cc vng khc trong phm vi c nc. T y,
tc ng ca n l lan truyn s phn b cng nghip ra cc vng xung quanh vi chc
nng l trung tm ca mt lnh th rng ln.
Ngoi ra trong qu trnh nghin cu t chc lnh th, chng trnh khoa hc cp
Nh nc (m s KX-03, ti KX-03-02) xut chia lnh th nc ta thnh cc
di ln. l:
+ Di ng bng ven bin (k c vng bin v hi o quc gia)
+ Di Trung du v min ni (di ny c th chia thnh hai l di trung du v di
min ni).
- Nm 1998 Chnh ph ph duyt chng trnh pht trin kinh t -x hi cc
x c bit kh khn min ni v vng su, vng xa (quyt nh s 135/1998/Q-TTg
ngy 31/7/1998). Loi vng kh khn gm 1715 x (nay ti trn 2100 x) ca 46
tnh.
Nm 2000-2001, trong qu trnh nghin cu xy dng chin lc pht trin kinh
t x hi n nm 2010 phc ph i hi ng ln th IX, h thng cc vng c
iu chnh v thay i thnh 6 vng v 3 vng kinh t trng im. H thng vng c
a ra trong vn kin i hi ng ln th IX bao gm:
(1)- Vng Trung du- Min ni pha Bc gm 13 tnh: Qung Ninh, Cao Bng,
Lng Sn, H Bc, Vnh Ph, Bc Thi, H Giang, Tuyn Quang, Lo Cai, Yn Bi, Lai
Chu, Sn La v Ho Bnh
(2)- Vng ng bng sng Hng gm 7 tnh, thnh ph: H Ni, Hi Phng, Hi
Hng, H Ty, Thi Bnh, Nam H, Ninh Bnh,
(3)- Vng Duyn hi Min trung gm 13 tnh: Thanh Ho, Ngh An, H Tnh,
Qung Bnh, Qung Tr, Tha Thin Hu, Nng, Qung Nam, Qung Ngi, Bnh
nh, Ph Yn, Khnh Ho v Ninh Thun
(4)- Vng Ty Nguyn gm 4 tnh Kon Tum, Gia Lai, c Lc v Lm ng (i
khi Lm ng c tnh v vng ng Nam b)
(5)- Vng ng Nam B gm 8 tnh, thnh ph: Ninh Thun, Bnh Thun, Thnh
ph H Ch Minh, ng Nai, B Ra - Vng Tu, Sng B, Ty Ninh v Lm ng.
(6)- Vng ng bng sng Cu Long gm 12 tnh Cn Th, Long An, Tin
16

Giang, Bn Tre, Tr Vinh, Vnh Long, An Giang, ng Thp, Kin Giang, Sc Trng,
Bc Liu v C Mu.
Sau i Hi ng, ranh gii cc vng kinh t trng im c thay i, nhiu tnh
mi c b sung vo trng im. Tnh n 4/2004, lnh th ca Ba vng kinh t trng
im bao gm:
(1)- Vng kinh t trng im Bc B gm H Ni, Hi Phng, Hi Dng, Hng
Yn , H Ty, Vnh Phc, Bc Ninh v Qung Ninh.
(2)- Vng kinh t trng im pha Nam gm : TP H Ch Minh, ng Nai, B
Ra- Vng Tu, Bnh Dng, Bnh Phc, Ty Ninh v Long An.
(3)- Vng kinh t trng im min Trung gm Tha Thin Hu, Nng, Qung
Nam , Qung Ngi v Bnh nh.
Mi cch phn chia vng nu trn u c u im v nhc im. Tuy nhin, c
th rt ra mt s nhn nh sau y:
- Mi h thng vng c phn chia u da trn mt h tiu ch nht nh v
phc v cho mt mc ch nht nh trong mt giai on nht nh.
- Mc ch ca phn vng l hnh thnh h thng vng lm cn c nghin cu
cc k hoch pht trin theo lnh th, phc v vic xy dng c ch, chnh sch, bo
m cho s pht trin bn vng v hiu qu trn phm vi ton quc .
- Cn c ch yu phn vng l cc lnh th c s ng nht mc nht
nh v cc yu t t nhin, dn c v x hi; cng chu s chi phi chung ca th
trng v cng m nhn nhim v no i vi nn kinh t trong tng lai.
- T trc n nay, chng ta thy tn ti nhiu h thng vng nh 4 vng, 7
vng, 8 vng, 2 vng (pht trin v chm pht trin), 6 vng...; ranh gii gia cc vng
trong cc s trn li khng thng nht....S tn ti nhiu s phn vng trn khng
c g ngc nhin, nhng t chc lnh th KT-XH t nc trong thi k ti, t nht
trong thi gian 10 nm ca th k ny cng cn thng nht mt s vng tin hnh
quy hoch, k hoch v thc hin cc quy hoch v k hoch .
Mt khc nhng vng c c trng a l t nhin ging nhau th phng thc
t chc khng gian, hnh thi phn b dn c v th ho c nhiu im tng ng.
Khc vi iu kin ca cc nc pht trin m trung bnh khong 80% dn s sng
th nn h phn vng da ch yu vo b khung th quc gia (urbanurmature) hnh
thnh. Hin nay nc ta ang bc s khi ca thi k cng nghip ho, th ho,
vi thnh phn kinh t nng nghip v dn c nng thn cn chim t trng cao trong c
cu nn kinh t quc dn v c cu dn s th nng thn, nn chng ta khng th p
dng nguyn si phng php phn vng ca phng Ty, cn xem xt, k tha.
17

- cc nc XHCN trc kia, mc tiu phn vng quan tm nhiu n vic to
lp nhng mi quan h tng h, nhng cn bng tng i gia cung v cu cho tng
vng khc lin vng hnh chnh- kinh t ca quc gia.
- Chin lc pht trin kinh t- x hi phi thc hin theo nhiu thi k, nhiu
giai on, nhiu bc i ph hp vi cc mc pht trin ca lc lng sn xut, iu
kin t chc x hi v h mc tiu cn tho mn cho tng giai on .
S khng quan tm n cc c trng ca tng vng a l kinh t v nhn vn
ca tng vng sc tc, s ng dng my mc mt m hnh mu "kiu hn lm" cho tt
c cc vng vi t tng bnh qun, ri ng u, dn n nhiu ch trng chnh sch
qun l khng thch hp, khng hiu qu v tr thnh mm mng hnh thnh, nhng
mu thun ngy mt su rng v chnh tr x hi. Kinh nghim gn y ca Hn Quc,
vi nhng chnh sch rt tch cc v nng ng, cng phi mt hn 20 nm mi bc
vo thi k "ri u" c.
- C ch th trng hin nay i hi chng ta phi i mi cc nhn thc, cc quan
im, do qui lut vn ng kinh t- x hi thay i. Cng v vy nguyn tc phn vng
cng phi thay i. Kinh nghim Trung Quc hai thp k qua cng thay i quan
im v phn vng v m theo 3 di a hnh: di ven bin, di trung du v di min
ni. Sau khi thnh lp cc c khu kinh t cp trung m v v m, th c i su vo
nhng mi quan h lu vc, nh qui hoch pht trin lu vc sng Chu chng hn.
- Trn thc t ca Vit Nam, khi phn tch cc yu t tc ng cng u thy r
nhng mi quan h tng tc ca c lu vc v ca cc di a hnh ng dng.
- T chc khng gian lnh th v phn vng bc s khi cng nghip ho m
kinh t nng nghip cn c v tr quan trng trong c cu nn kinh t quc dn, th phn
vng theo di a hnh hp l hn, nht l pha Bc nc ta. Ring i vi Nam B
gm ng Nam B v ng bng sng Cu Long, th a hnh khng thnh di r rng,
c th phn theo vng a l t nhin trng hp vi hu ht cc n v hnh chnh- kinh
t tnh hin nay. Tuy nhin cn lu l phi c chin lc v quy hoch ph hp vi
ring tng di, nht l di ven bin bao gm c phn ln cc ng bng, trong nhng
thp k ti, s l vng lc hp dn ch yu ca c nc, vng ca cc "ca m" giao
tip rng ri vi th gii.
Tuy phn vng nh vy, nhng khi nghin cu cn xem xt thm n nhng mi
quan h ca lu vc v ca cc n v hnh chnh kinh t tnh. Bc B, ranh gii hnh
chnh ca i b phn cc tnh hin nay ch yu c xc nh trn phm vi 1 loi a
hnh ch o, hoc ng bng hoc ven bin, hoc trung du, hoc min ni. Ring di
t eo hp ca min Trung (khng k Ty Nguyn) th mt tnh c c ven bin ng
18

bng, trung du, min ni.
S thng nht phi trn nguyn tc nht nh v ch tiu nht nh phn
nh cc vng kinh t - x hi.

3. Chn i tng nghin cu kinh t vng: vng kinh t hnh chnh cp
tnh (thnh ph).
Trong phn trnh by v phn vng trn cho thy, nc ta hnh thnh nhiu
cp v vng, mi cp v vng c mt c im ring c u im v hn ch ring v
lun c iu chnh theo cc thi k cho ph hp vi yu cu nghin cu. Cc cp
vng to thnh h thng, b sung v b tr cho nhau trong qu trnh nghin cu. Chnh
v vy, c th khng nh khi nghin cu vng phi c xem xt trn nhiu kha cnh
v nhiu kiu vng khc nhau c cch nhn y , ton din, t c c cc gii
php tng th, hu dng.
Hn ch ln nht thi gian qua l mt s kiu vng (nh vng kinh t, vng kinh
t trng im, vng lin tnh, lin huyn.v.v.) khng c c mt b my qun l hnh
chnh, dn kh khn trong vic iu hnh thc hin cc qa nghin cu. Ring cc
vng kinh t hnh chnh (KTHC) cp tnh (thnh ph), cp huyn c nhng u im
quan trng:
- Vng KTHC cp tnh (thnh ph), huyn l i tng pht trin kinh t tng
hp, c nhng c im v mt t nhin, kinh t - x hi lm cho n c th phn bit
vi nhau.
- Vng KTHC cp tnh (thnh ph), huyn c sn mt b my hnh chnh, n l
mt thc th va ring bit li va chu s chi phi chung ca c nc (chnh ph Trung
ng).
- Vng KTHC c sn nhng s liu thng k p ng cho nhu cu nghin cu.
n nay ngi ta thng nghin xy dng chin lc, quy hoch v k hoch
theo tng vng KTHC cp tnh ( thnh ph). Tuy nhin, mt ln na cn phi nhc li,
vic nghin cu vng KTHC cp tnh (thnh ph) khng th tch ri vic phn tch nh
gi mi quan h tng tc vi cc vng kinh t khc, iu nay c hiu nh mt
nguyn tc ca nghin cu vng.


19

TI LIU THAM KHO

1-Phn tch v quy hoch vng - Nh xut bn gio dc i hc Trung Quc-In ln
th nm-2002. Hn Ngc Lng trch dch (chng I, khi lun).
2- ti khoa hc cp B "C s khoa hc phn vng kinh t Vit Nam phc v pht
trin CNH,HH t nc"- Ch nhim TS.Nguyn B n v tp th Ban vng, Vin
CLPT-H Ni 4/2003.
3-Nguyn Vn Ph: Bn lun mt s vn vng, phn vng v la chn vng trong
nghin cu CNH,HH trn cc vng Vit Nam. K yu Hi tho cp nh nc
KX.02.06 v "Pht trin kinh t vng trong qu trnh CNH,HH"- H Ni thng 5/2003.
4- L B Tho. Vit Nam - lnh th v cc vng a l. NXB Th gii. H Ni. 1998.
5-L B Tho v nhng ngi khc. T chc lnh th ng bng sng Hng v cc
tuyn trng im. ti c lp cp Nh nc. H Ni, thng 6/1994.
20

Chng 2. TNG TRNG, PHT TRIN
V PHT TRIN BN VNG KINH T VNG

I. MT S KHA CNH V TNG TRNG VNG

1. Khi nim tng trng
Tng trng kinh t, theo cch hiu chung nht l mc tng lng ca ci (ti sn)
trong mt thi k nht nh. Khi nim tng trng kinh t ny thch dng vi mi quy
m: nn kinh t, ngnh, doanh nghip hay gia nh, c nhn v ca ci (ti sn) c th
tnh bng hin vt hoc tin (gi tr). Mt nh kinh t hc ngi M nh ngha:
"Tng trng kinh t ca mt quc gia l to ra nng lc tng ln mt cch lu di cc
loi sn phm kinh t ngy cng nhiu cho dn c, nng lc khng ngng tng ln ny
c xy dng trn c s iu chnh cng ngh tin tin, ch tng ng v thc t
tng cn thit".
Mt nh ngha khc nhn t kha cnh ng gp c th ca tng trng: "Tng trng
kinh t, mc gia tng ca tng sn phm quc dn (GNP) hoc tng sn phm quc ni
(GDP) tnh theo u ngi, phn nh mc tng trng sn xut trong mt giai on nht
nh. c tng trng, mc tng sn lng phi ln hn mc tng dn s".
C nhiu nh ngha nhn nhn trn cc kha cnh ring ca tng trng, song
nhn chung nh ngha ca nh kinh hc M th hin r bn cht ca tng trng
kinh t, gm ba b phn:
- Mt l: kt qu ca s tng trng l to ra nng lc tng ln mt cch lu di
cc loi sn phm v dch v.
- Hai l, khoa hc-cng ngh l iu kin tt yu thc hin kt qu ny.
- Ba l, s iu chnh ch v c ch chnh sch l iu kin quan trng
cng ngh c th pht huy tc dng.

2. S khc bit v tng trng vng.
V bn cht ca tng trng vng v tng trng quc gia l ging nhau, u l
kt qu to ra nng lc tng ln ca sn xut v dch v nh tc ng ca khoa hoc-
cng ngh v c ch chnh sch. Tuy nhin khi xt n tng trng vng phi ch n
s khc nhau v quy m, mc v kh nng tng trng. C th thy cc kha cnh
sau y:
21

(1)- Khi phn tch quy lut tng trng vng, khng th ly quy lut chung ca
mt quc gia lm cn c. Do vng l mt phn ca lnh th ca quc gia nn quy lut
v tng trng khng ng nht vi quc gia. Chng hn mc tng trng GDP ca
rt nhiu quc gia trong sut thi k cng nghip ho thi gian qua, quc gia no t
c mc tng 8-9%/nm trong nhiu nm l mt hin tng him thy, song i vi
mt vng trong mt quc gia, tc tng trng GDP c th ln ti 10-12%/nm trong
nhiu nm l hin tng bnh thng. V d c khu kinh t Thm Quyn (Trung Quc)
c tc tng trng 19%/nm trong vng 20 nm, trong khi Trung Quc trong vng
15 nm qua t tng trng hng u th gii cng ch khong l 8-9%/nm.
(2)- C s khc bit rt ln gia cc vng v quy m v cht lng tng trng.
Cc gio s kinh t trng ai hc Sheffied v Lancaster (Vng Quc Anh) c li cnh
bo l chng ta nn cn trng khi xem xt v tng trng kinh t vng, bi l do s khc
nhau v iu kin t nhin v kinh t-x hi nn vng c nhiu kt qu khc nhau v
tng trng. Thng thng khi xc nh kt qu tng trng c cn c vo: mc tng
sn lng u ra; mc tng sn lng u ra theo lao ng; mc tng sn lng u ra
theo vn; mc tng trng u ra theo k thut. Mt vng no c th c mc tng
sn lng u ra thp nhng li c mc tng sn lng u ra theo vn cao, hoc mc
tng sn lng u ra theo lao ng cao. Hoc gi mt vng no mc lao ng v
vn khng tng, song tc tng tin b k thut tng th sn lng u ra vn tng.V
vy, khng ch xt theo mc tng GDP lm thc o chung, m phi xt n s khc
bit ca vng v vn, lao ng v k thut. Vn khc bit tng trng vng ny cng
s thy r khi xem xt cc nhn t tc ng n tng trng vng di y.

II. M HNH TNG TRNG KINH T VNG
1. Cc nhn t tc ng n tng trng vng
Cc nh kinh t hc Tn c in chng minh, mc gia tng sn lng ca
vng ph thuc vo 3 yu t c bn sau y:
- Vn
- Lao ng
- K thut
r s tc ng ca cc yu t ny, chng ta i vo phn tch cc phng trnh
tng trng:


22

1.1.Phng trnh tng trng vng khng c s thay i v k thut
Gi nh sn xut vng khng c s thay i v mt k thut, khi sn lng
u ra c xc nh c da trn hai yu t: u vo vn v u vo lao ng.
Phng trnh tng qut phn nh mi quan h ny l:
Y= F (K,L) (1.1)
Trong Y: Sn lng u ra
K: Khi lng vn.
L: Lng lao ng
Cng thc ph bin biu th mi quan h chung ny l hm sn xut Cobb
Douglas. Gi s rng mc thu li khng i theo qui m sn xut, c cng thc:
Y= AK
o
L
o-1
(1.2a)
Trong A v o l cc tham s c d on (da vo cc phn tch hi qui trong
giai on pht trin nht nh). Nu ta chia cng thc (2.2a) cho L , ta c cng thc:
y= A. k
o
(1.2b)
Trong : y=Y/L v k=K/L.
S dng c hai cng thc (1.2a) v (1.2b) ca hm sn xut, c th thy:
-Hm sn xut theo vn (1.2b) ch r lng u ra theo lao ng s ch tng ln
khi vn theo lao ng (k) tng, ni cch khc l vn cn tng nhanh hn so vi cung v
lao ng sn lng u ra theo lao ng c th tng ln.
Hnh 1: th hm Cobb-Daouglas biu th tng quan y v k
Hnh 1, biu th tng quan t l thun gia vn theo lao ng v sn lng u
ra theo lao ng. Sn lng u ra theo lao ng(y=Y/L) s tng ln nu mi lao ng
c cp nhiu thit b sn xut- y l mt qu trnh c coi l u t chiu su.
Sn l-ng / Lao ng (y= Y/L)
Y/L = f (Y/L)
Vn / Lao ng (k= K/L)
y*
k*
23

Nhng cn ch l mc tng sn lng ny s theo t ln gim dn do li nhun bin
gim dn. Hn na khi cc sn phm theo lao ng bin gim xung mc thp ng k
th u t rng gim xung ti o (khng) v tng u t ch duy tr s tn ti ca
khi lng vn. Sau trong di hn, t l vn /lao ng s c cn bng (ti im k*
trn hnh 1.3). T l cn bng ny c kt hp vi mc sn lng u ra cn bng theo
lao ng tng ng y*. Khi cn bng t c th khng cn ng c no cho ngi
sn xut tng t l vn/lao ng ln thm na. Nh vy, khi m c t l vn/lao ng v
t l sn lng u ra/lao ng u khng i v trng thi cn bng th c ngha nn
kinh t c cn bng trong di hn.
gii quyt hon chnh hn m hnh tng trng tn c in, nm 1998 nh
kinh t hc Jones ch ra rng t l vn/lao ng s tip tc tng khi tng u t theo
lao ng vt qu yu cu tin hnh:
- Thay th thit b sn xut hao mn.
- Cung cp thm vn theo yu cu ca s gia tng lc lng lao ng
Mt hm khc ca m hnh tng trng tn c in cho rng c th khng c mc
gia tng thu nhp theo vn trong mt thi k di hn, bi l cn bng c nh ngha l
trng thi m sn lng u ra, vn v lao ng c mc tng nh nhau, song thi k
trung hn vn c th c mc gia tng sn lng u ra theo lao ng. thy vn ny,
c th bin i cng thc Y= AK
o
L
o-1
(2.2a), bng cch ng dng mt s quy tc ton
hc (ly loga v ly vi phn theo thi gian), chng ta c phng trnh sau:
Y/Y = o.K/K + (1- o).L/L (1.2c)
Trong : Y/Y : l mc tng sn lng u ra.
K/K : l mc tng vn
L/L: l mc tng lao ng.
Cc h s o v (1-o) l cc phn ng gp d kin ca cc yu t u vo ca
vn v lao ng to thnh sn lng u ra.
T cng thc (1.2c) cho thy. Nu h s o= 0,4 th nu vn tng thm 5%/nm
v lao ng tng 1%/nm th sn lng u ra s tng l 2,6%:
(0,4 x 5) + (1- 0,4) x 1 = 2,6%
Nu tr c hai v phng trnh (1.2c)cho L/L, ta c c mt phng trnh mi
biu th mc tng trng theo lao ng:
Y/Y-L/L = o (K/K - L/L) (1.2d)
T phng trnh (1.2d), nu o= 0,4 v mc tng thm vn l 5%/nm (K=5%)
v lao ng 1% th mc tng sn lng theo lao ng s tng 1,6%:
24

Y/Y-L/L= 0,4 x (5-1) = 1,6%
Vi nhng phng trnh tng trng tn c in, trong iu kin khng c thay
i k thut, chng ta c th rt ra nhng kt lun l:
(1)-Mc tng sn lng u ra khng gii hn khi mc cung v vn v lao ng
tng.
(2)-Sn lng u ra theo lao ng ch c th tng ln khi c s u t theo chiu
su (tc l tng t l vn/lao ng).
(3)-Khi m t l vn /lao ng (cng biu th l u t chiu su) t ti mc cn
bng trong di hn th sn lng u ra theo lao ng s khng tng c na. Mc tng
sn lng u ra theo lao ng t ti im gii hn.
1.2. Phng trnh tng trng vng trong iu kin c s thay i v k thut:
Chng ta li xt n trng hp c nh hng ca tin b k thut n tng sn
lng u ra trong m hnh l thuyt tn c in. Trong phng trnh ny trnh k
thut c xem xt nh l mt yu b sung, ring r vi hm sn xut. Gi s cc yu t
tin b k thut em li li ch cho vn v lao ng l nh nhau, c th biu hin bng
phng trnh sau:
Y= F (A,K,L) (1.3)
Trong A l trnh k thut. Khi nim tin b k thut c ni n y
khng gn vi m hnh bi v n c lp vi cc yu t u vo l vn v lao ng .
Nu gi s l s tin b k thut tng t t theo thi gian mt t l tng trng c
nh, th c th m rng hm Cobb Douglas bng cch thm vo mt s tham s thi
gian phn nh nhng nh hng ca tin b k thut:
Y= Ae
gt
K
o
L
o-1
(1.4)
Trong g l tham s khng i ca s tin b k thut theo thi gian t. Phng
trnh m t nh hng ca tin b k thut n mc tng sn lng u ra ny l n
gin bi v n b qua kh nng tin b k thut c th c to ra nh b sung vn
thng qua u t vo my mc mi nht. Lc lng lao ng i hi phi c kin thc
mi, c yu cu mi v trnh tay ngh tng hiu qu lao ng theo thi gian.
Trong trng hp ny, cn iu chnh lao ng v vn cho ph hp vi cht lng.
Mc d khng biu hin c trong phng trnh cc nh hng ca tin b k
thut ti sn lng u ra v sn lng u ra theo lao ng. Song iu ny cng khng
lm chng ta nghi ng v tm quan trng ca tin b k thut trong qu trnh tng
trng kinh t.

25

Hnh 2: th nh hng ca tin b k thut n tng sn lng theo lao ng.









Theo thi hnh 2, mi gi tr vn/lao ng (trn trc honh) th ng sn
lng u ra /lao ng (trn trc tung) c nng ln do tin b k thut lm tng
sn lng u ra/lao ng. Gi s mc thu li khng i theo qui m th bng phng
php bin i ton hc, ta c th to ra mt phng trnh hm s tng trng khc t
phng trnh hm s (1.4) nh sau:
Y/Y= g+ oK/K + (1- o)L/L (1.5)
Trong g l tc pht trin tin b k thut hng nm. T phng trnh trn,
gi s o=0,4, nu tin b k thut tng 2% cn vn v lao ng gi nguyn khng tng
th sn lng u ra cng tng 2%:
Y/Y=2+(0,4x0) + (1-0,4)x0=2
S hp dn ca phng trnh m rng tn c in ny l n cho php sn lng
u ra c kh nng tng trng u n trong thi gian di hn.
By gi ta tr c hai v ca phng trnh (1.5) cho L/L, ta c phng trnh sau:
Y/Y-L/L = g + o (K/K-L/L) (1.6)
T phng trnh (1.6) cho thy, ngay c khi vn v lc lng lao ng c tng
cng mt t l th sn lng u ra theo lao ng vn tng ln min l mc tng tin b
k thut ln hn khng (0). trng thi cn bng di hn, gi s mc tng sn lng
u ra v mc tng vn u t l bng nhau (Y/Y=K/K) ; bng cch thay th Y/Y cho
K/K trong phng trnh (1.6), chng ta c c phng trnh biu th trng thi cn
bng di hn ca t l tng trng sn lng u ra theo lao ng nh sau:
Y/Y L/L = g/(1- o) (1.7)
(Y/L)2
(Y/L)1
S chuyn dch ln trn ca sn
l-ng / L do tinb KHKT
(Y/L)1 = f (A, K, L)
(Y/L)2 = f (A, K, L)
Sn l-ng / Lao ng (Y/L)
Vn / Lao ng (K/L)
26

T phng trnh trn, nu mc tng tin b k thut tng 2% (g=2%) v h s
o=0,6 th mc tng sn lng u ra theo lao ng s t n mc 5% trng thi cn
bng di hn:
Y/Y-L/L= 2 / (1-0,6) = 5
By gi t phng trnh (1.5) c th chuyn thnh phng trnh hm s cho m
hnh tng trng kinh t vng tn c in:
Y
r
/ Y
r
= g
r
+ o (K
r
/ K
r
)+ (1- o)(L
r
/

L
r
) (1.8)
Trong : Y
r
/ Y
r
l mc tng sn lng u ra theo vng r ; K
r
/ K
r
mc

tng
vn theo vng r ; L
r
/

L
r
mc tng lao ng theo vng r ; g t l thay i k thut.
Trong cc yu t tc ng n tng trng, yu t tin b k thut rt quan trng
v n s rt khc nhau gia cc vng. Bin i cng thc bng cch tr hai v ca
phng trnh (1.8) cho mc tng lao ng L/L, ta c phng trnh sau:
Y
r
/ Y
r
- L
r
/

L
r
= g
r
+ o( K
r
/ K
r -
L
r
/

L
r
) (1.9)
T phng trnh (1.8) v (1.9), chng ta c th thy cc nhn t tc ng n
tng trng v t c th thy nguyn nhn gy ra s khc bit vng, bao gm:
Mt l, tin b k thut tc ng n tng trng v do c s khc nhau v tn b
k thut gia cc vng dn n tng trng khc nhau gia cc vng.
Hai l , khi lng vn u t tc ng n tng trng v do c s khc nhau v
u t dn n khc nhau v tng trng gia cc vng.
Ba l, Lc lng lao ng tc ng n tng trng v do c s khc nhau v lc
lng lao ng dn n khc nhau v tng trng gia cc vng.
2. Phn tch cc nhn t tc ng tng trng vng ca cc nh kinh t hc hin i
Chng ta bit 3 nhn t tc ng n tng trng l lao ng, vn v k thut
do cc nh kinh t hc tn c in pht hin. By gi i vo phn tch c th cc nhn t
ny v xem xt cn nhng nhn t g tc ng n tng trng v bn thn mi nhn t
chu tc ng ca iu kin no. L lun ca cc nh kinh t hin i trn c s pht
trin hai khia cnh: mt l, xy dng m hnh tng trng kinh t, cn c theo l lun,
tin hnh kho st cc iu kin tt yu ca tng trng kinh t; hai l,t cc t liu lch
s pht trin kinh t ca mt s quc gia, vn dng phng php phn tch s lng
t tm ra cc nhn t nh hng v nguyn nhn tng trng kinh t v tc dng ca
n gy ra.
T phn tch nhn t tng trng kinh t, hai nh kinh t hc hin i ca M l
J.W. Kendrick v E.F. Denisoon chia nhn t tng trng kinh t thnh hai loi:
- Cc nhn t thuc u vo ca yu t sn xut.
27

- Cc nhn t thuc b tr sn xut.
Nhn chung cc nhn t m cc nh kinh t hin i a ra c bn thng nht vi
cc nh kinh t hc tn c in v c b sung thm t nhng kt qu phn tch thc t.
2.1. Phn tch i vi cc nhn t thuc u vo ca cc yu t sn xut tc
ng n tng trng
a. S gia tng v s lng v nng cao cht lng lao ng. E.F. Denisoon phn
chia s thay i v cht lng sc lao ng lm ba mt:
- S thay i cht lng sc lao ng to nn do rt ngn thi gian lao ng bnh
thng. Cn c vo tnh ton M sau nm 1929, cho thy rt ngn ngay cng ban u
chu tn tht do gim sn lng sau tng bc c tng ln.
- S thay i cht lng sc lao ng bnh qun tao nn do s gia tng nin hn
gio dc bnh thng. Vic nng cao trnh gio dc khng nhng thc y tng
trng kinh t m cn c kh nng thng qua con ng gio dc thay i tng
trng u t trong tng lai. E.F. Denisoon cho rng vic nng cao nin hn gio dc
chng nhng lm tng nng lc ng gp ca c nhn i vi sn xut , hn na cn
nng cao thu nhp ca c nhn. Do , vic nng cao trnh gio dc i vi tng
trng kinh t s c tc ng thc y quan trng.
- S thay i cht lng sc lao ng bnh qun to nn do s thay i tui v
gii cng nh hng n trnh v cht lng bnh qun ca bn cht sc lao ng .
b. S tng ln v s lng vn (bao gm c t ai). E.F. Denisoon phn chia
lng u vo ca vn c th ti sn xut thnh nm loi:
- Vt kin trc v thit b x nghip.
- Kin trc nh phi nng nghip.
- Hng ho tn kho.
- Ti sn nc ngoi ca dn c trong nc.
- Ti sn ca ngi nc ngoi trong nc.
Lng u vo ca 5 loi vn ny bng gi tr ca lng tn tr vn tnh theo gi
c nh. ng cho rng, dng gi tr lng tn tr vn thc t ca cc thi k khc nhau,
gi gc khc nhau v c trng tnh nng khc nhau , hon thon c th tnh i thnh
gi tr hin c khi sn xut mt hi k nht nh. Thng qua phn tch s thay i
lng tn tr vn trong tng trng kinh t ca M, E.F. Denisoon cho rng s tng
trng lng tn tr vn l mt nhn t tng i quan trng trong tng trng kinh t.
28

2.2.Phn tch i vi cc nhn t b tr sn xut tc ng n tng trng:
a. Ci thin b tr v ngun nhn lc: Ci thin v b tr c cu ngun nhn lc,
theo E.F. Denisoon c hai cch, th nht l chuyn nhiu lao ng nng nghip ra khi
khu vc nng nghip v nng thn; th hai l mt b phn lao ng nng nghip c
chuyn sang phi nng nghip ti ch bng cch pht trin cng nghip v ch v
nng thn, tng thu nhp ti ch. Nhiu khi cch th hai tao ra tng trng nhanh hn.
b. Gim chi phi sn xut khi tng quy m sn xut: E.F. Denisoon a ra vn
l nu m rng quy m sn xut th chi ph tng dn, khng i hay gim dn?. ng cho
rng mt nn kinh t hon chnh s tng ln quy m sn xut khng dn n chi ph
gim, song cn ch l l lun ca A. Smith th s phn cng lao ng theo ngnh v
theo lnh th s dn n tit kim v chi ph sn xut. Th trng th gii, th trng
trong nc v th trng mang tnh cht vng c m rng, dn n m rng quy m
x nghip cung ng sn phm cho th trng, ng thi cng l c hi tng cng
chuyn mn ho sn xut theo ngnh v theo vng lnh th. Do cng vi s m rng
th trng, s gia tng quy m sn xut, pht trin chuyn mn ho ngnh theo vng
theo lnh th, dn n tit kim chi ph sn xut, chi ph trn mt n v quy m s
gim, lm cho tng trng tng ln.
c. S pht trin ca tri thc v ng dng n trong sn xut: E.F. Denisoon nhn
mnh vic s dng cng ngh mi i vi sn xut rt quan trng cho tng trng kinh
t. Nhng vic s dng cng ngh mi ch c th thc hin c trong tnh hnh tin
trin ca tri thc mi. S tin trin ca tri thc mi lm cho vi cng mt lng u
vo sc lao ng, vn v t ai nh nhau, c th sn xut ra lng sn phm nhiu
hn. "Tin trin ca tri thc" ca E.F. Denisoon bao hm cc ngha di y:
- Ni dung ca pht trin tri thc: bao gm s tin trin ca tri thc cng ngh , tri
thc quan l, tri thc c c t nghin cu trong nc v chuyn giao t nc ngoi.
- Pht trin ca tri thc tc ng n tng trng ch trong thi gian nht nh,
khc vi cc nhn t khc (nh lao ng, vn...): E.F. Denisoon cho rng bt k tr thc
no ca mt vng nh pht hin khoa hc, l lun khoa hc hoc sn phm mi, vt liu
mi, cng ngh mi v kinh nghim mi c lin quan s rt nhanh chng ph bin n
cc vng khc, a phng khc. Do , tng trng thu c cao hn cc vng khc t
pht trin ca tri thc ch trong mt thi gian nht nh.
- V tnh ton tc dng ca ca pht trin tri thc: E.F. Denisoon tha nhn
khng c cch g c th trc tip tnh c s ng gp ca pht trin tri thc, ch c
th coi n l "thng d" tnh . S ng ca pht trin tri thc n tng trng bng
29

gi tr cn li sau kh ly t l tng trng kinh t tr i tc dng ca tt c cc nhn t
tng trng kinh t khc ng gp.
Hnh 3: Cc nhn t tc ng n tng trng













3. Cc m hnh tng trng vng
Trong l lun thng thng ca kinh t hc, hin ang lu hnh ba loi m hnh
tng trng kinh t, chng ta ln lt xem xt bn cht ca cc m hnh ny:
3.1. M hnh tng trng trng thi cn bng, u t bng tch lu ca R.F.
HARROD v E.DOMAR
Bn cht ca m hnh ca R.F. HARROD v E.DOMAR da trn l thuyt ca
Keyns. Theo l lun u t, trng thi cn bng thu nhp ca nn kinh t quc dn i
hi u t phi bng tch lu. Hai nh kinh t ny gn nh ng thi a ra m hnh
tng trng vi kt qu gn nh nhau v c gi l m hnh tng trng R.F.
HARROD v E.DOMAR. Chng ta ln lt phn tch cng thc ca m hnh tng
trng ca hai ng:
a. Cng thc ca m hnh tng trng ca R.F. HARROD:
Xut pht t nguyn l c bn ca u t, ng nghin cu quan h ln nhau gia
ba bin lng ch yu, l:
- T l tng trng thu nhp: k hiu G ; G=AY/Y, trong Y l sn lng v
AY l sn lng tng ln.
- T l tch luy: k hiu s ; s=S/Y, trong S tch lu .
S gia tng sn l-ng cua
vng
u vo ca sn xut
Tc ng ca b tr sn
xut
Gia tng
v s
l-ng v
cht
l-ng lao
ng
Tng ln
v vn
(bao gm
c t
ai)
Ci thin
b tr
ngun
nhn lc
Gim chi
ph khi
tng qui
m sn
xut
Pht trin
ca tri
thc v
ng dng
n trong
sn xut
30

- Lng vn u t cho 1 n v sn lng tng ln: k hiu C; C=I/AY, trong
I l tng vn u t (C= I/AY cn gi l ICOR).
Cng thc c bn ca m hnh l:
G=s/C hoc GC=s (3.1).
Thay G=I/AY, C= I/AY, s=S/Y vo (3.1) ta c:
I/AY. I/AY = S/Y= I/Y=S/Y
I=S (3.2)
l cng thc u t bng (=) tch lu
b. Cng thc m hnh tng trng ca E.DOMAR
V c bn ging R.F. HARROD, ch phn bit vic dng t l vn sn xut cho
C. Cng thc ca E.DOMAR nh sau:
G=so (3.3)
Trong : G: t l tng trng thu nhp
s: t l tch lu (s=S/Y)
o: t l vn sn xut, cn gi l t l u t (l thu nhp hoc sn
lng c th tng trng mi khi tng mt n v u t).o= AY /I
Do G=AY/Y, s=S/Y,o= AY /I thay vo (2.3) c:
AY/Y= S/Y. AY /I ta c I=S (3.4)
Nh vy, bt k m hnh tng trng ca R.F. HARROD hay E.DOMAR u c
kt qa u t bng (=) tch lu. V vy, cc nh knh t hc thng dng cng thc
di y biu th m hnh tng trng ca hai ng:
G=s/C=co (3.5)
3.2. ngha ca m hnh tng trng ca R.F. HARROD v E.DOMAR
T m hnh tng trng ca hai ng, chng ta c th suy lun ra ba im i y:
a. iu kin tng trng n nh l:
G
w
= s
a
/C
r
(3.6)
Trong cng thc: G
w
l t l tng trng c bo m (warranted rate of growth),
tc l c th m bo cho nh u t cm thy tho mn , tip tc duy tr t l tng
trng ; s
a
l t l d tr thch hp ; C
r
l t l vn cho tng sn lng thch hp.
Cng thc ny cho bit, t l tng trng c quyt nh bi t l d tr thch
hp v t l vn thch hp, lc ny nn kinh t c tng trng n nh. l v trong t
l tng trng m bo nhu cu u t trong d kin ca nh u t, va bng lng
31

cung cp d tr ca thi k , tc l vn c tng theo nhu cu trong k d kin ca
nh u t , n va bng thit b hng ho tn kho tng ln hin c trong tay h. Nh
vy, trong thi k di hn thc hin c u t bng d tr, tc l em ton b
d tr chuyn thnh u t, t m kinh t tng trng n nh.
b. Nguyn nhn giao ng kinh t trong thi k ngn hn.
T cng thc ca R.F. HARROD v E.DOMAR chng ta thy nguyn nhn gio
ng kinh t thi k ngn hn l t l tng trng thu nhp thc t khng bng t l tng
trng c bo m. T l tng trng thc t l do t l d tr , t l vn pht sinh thc
t quyt nh. Nu nh t l tng trng thc t khng bng trng trng c bo m,
nn kinh t s xut hin giao ng:
Nu nh G < G
w
, c ngha l t l d tr thc t thp hn t l d tr thch hp,
dn n s gim u t mang tnh tch lu , s gy ra s thu hp kinh t.
Nu nh G > G
w
, c ngha l t l u t thc t ln hn t l d tr thch hp ,
s hnh thnh kinh t mang tch lu m rng.
Nhn chung li, t l tng trng thc t v t l tng trng c bo m duy tr
c s thng nht vi nhau l him thy v ngu nhin, cho nn nn kinh t s giao
ng , nn kinh t pht trin trong s thay i gia thu hp v m rng.
c. Nguyn nhn giao ng kinh t trong thi k trung v di hn:
phn tch tng trng knh t n nh , R.F. HARROD cn a vo hai nhn
t tng trng l sc lao ng v tin b cng ngh kho st xu th pht trin trung
v di hn nn kinh t th trng v tm nguyn nhn ca n . Khi phn tch vn ny,
ng a ra khi nim t l tng trng t nhin, k hii l G
n.
. Tng trng t nhin
(G
n
)

chnh l tng trng ln nht thi k di hn t c m tng trng dn s v
tin b cng ngh cho php:
G
n.
= s
a
/ C
r
(3.7)
Trong : s
a
l t l d tr thch hp nht di s sp xp theo mt ch nht nh
C
r
l t l vn -u ra ca thi k nht nh.
Quan h gia t l tng trng c bo m v t l tng t nhin thng thng c
ba kh nng:
Mt l: G
w
> G
n
: Cho thy t l tng trng d tr v u t vt qu mc
m tng trng dn s v tin b cng ngh cho php, lc ny tng trng sn xut chu
s hn ch ca lao ng khng v trnh cng ngh khng , s xut hin hin
tng d tr v u t qu mc , t xut hin xu th nh n lu di.
32

Hai l, G
w
<

G
n
: Cho thy t l tng trng d tr v u t cha t n mc
m tng trng dn s v tin b cng ngh c th cho php, lc ny do tng trng sn
xut chu s hn ch ca lao ng v trnh cng ngh khng , nh kinh doanh s
tng thu mn nhn cng, m rng sn xut , t xut hin xu th phn vinh lu di.
Ba l, G
w
= G
n
: Cho thy ton b lao ng v thit b sn xut ton x hi vi
trnh cng ngh xc nh c s dng mt cch y . Nu nh lc ny t l
tng trng thc t v t l tng trng c bo m cng bng nhau, th x hi va thc
hin c tng trng kinh t, li m bo lao ng c vic lm. Cho nn trong mt
thi gian di, thc hin c y iu kin tng trng cn i l tng nht G =
G
w
= G
n.
.
Nhng chng ta bit G, G
w
v G
n
u l cc nhn t chu s nh hng ca
nhiu nhn t khc, v vy, vic thc hin tng trng cn i v lu di l v cng kh
khn. Khi m G, G
w
v G
n
khng thng nht, rt d xut hin dao ng kinh t.
3.3.M hnh trn c s phn tch thc cht ca tng trng kinh t x hi ca
mt nn cng nghip hin i ca cc nh kinh t Tn c in.
a. Gi nh ca m hnh ca cc nh kinh t Tn c in:
S khc bit gia m hnh kinh t Tn c din v m hnh ca hai ng R.F.
HARROD v E.DOMAR cc gi nh di y:
(1)-Gi nh c hai nhn t sn xut l vn sn xut v lao ng c th thay i
ln nhau, tc l c th t hp thnh t l c th thay i ln nhau. Cn m hnh tng
trng ca R.F. HARROD v E.DOMAR, vn v lao ng l theo t hp c nh.
(2)-Trong bt c lc no, gi nh vn v lao ng u c th c s dng y
, khng c nhn t sn xut nhn ri no m khng c s dng. Cn m hnh ca
R.F. HARROD v E.DOMAR khng bo hm gi nh ny.
(3)-Gi nh nn kinh t trong iu kin cnh tranh hon ton, vn v lao ng
u cn c theo sc sn xut gii hn m phn phi sn lng tng ng.
Trong m hnh ca ca R.F. HARROD v E.DOMAR trng thi tch ri gia t
l tng trng thc t vi t l tng trng c kh nng l c ngha, song i vi m
hnh tng trng Tn c in th khng cn ngha, v vi cc gi nh trn, t l tng
trng thc t chnh l t l tng trng kh nng.
b. Cng thc m hnh kinh t Tn c in:
Ta ly: a: biu th phn trm v vn trong thu nhp quc dn ;b: biu th phn
trm v lao ng trong thu nhp quc dn; K: vn; L: lao ng. Ta c:
AY/Y= a (AK/K) + b (AL/L) (3.8)
33

Cn c theo gi nh th a+b =1, th b=(1-a) thay vo cng thc (3.8) ta c:
AY/Y= a (AK/K) + (1-a) (AL/L) (3.9)
By gi lm thay cng thc (3.9) bng cch tr hai v cng thc (3.9) cho
AL/L ta c:
AY/Y - AL/L = a (AK/K) + (1-a) (AL/L) - AL/L
AY/Y- AL/L = a (AK/K - AL/L) (3.10)

c. ngha ca cng thc m hnh Tn c in:
Cng thc (3.10) cho thy, v tri ca cng thc l t l tng thu nhp quc dn
tr i t l tng lao ng. V phi ( AK/K- AL/L) l t l tng trng ca vn tr i t
l tng trng ca lao ng, tc l t l tng trng vn s dng ca mi lao ng bnh
qun. Cng thc (3.10) c ngha nu t l tng trng vn (AK/K) v t l tng trng
sc lao ng (AL/L) bng nhau, th t l tng trng thu nhp quc dn AY/Y = 0
Nh vy, ch cn hiu qu gi hn ca vn l dng, th t l tng trng ca vn
s dng ca mi lao ng l dng, t l tng trng thu nhp bnh qun mi ngi cng l
dng. Gi nh s lng vn s dng cho mi lao ng mi bng s lng vn s dng
cho mi cng nhn hin c, vy cho mi lao ng mi c c thit b vn nhiu nh
vy, nht thit phi ly mt b phn trong thu nhp ca k hin ti mua thit b v vn cho
lao ng mi, v vy, mc tiu dng bnh qun cho mi ngui s b nh hng.
Nu nh ly t l tng trng kinh t (AY/Y) lm mc tiu th cn phi khng ch
t l s lao ng (AL/L) nh th no v nng cao hiu qu sn xut ca vn (AK/K) nh
th no cho hp l mi m bo tng trng kinh t, nu khng ch c th phi gim mc
tiu dng bnh qun u ngi xung, y l iu kinh t khng mong i.
3.4. M hnh tng trng kinh t c s kt hp tng trng v phn phi thu nhp
Ngui ta cn gi m hnh ny l m hnh kinh t thuc Trng phi khoa hc
Tn Kim Kiu (Trung Quc). Trng phi Tn Kim Kiu gm nhng gio s ging
dy ti trng i hc Kim Kiu, h ly khai vi truyn thng Trng phi khoa hc
Kim Kiu, cho nn gi l Trng phi khoa hc Tn Kim Kiu. Trng phi khoa hc
Tn Kim Kiu ch trng xy dng mt h thng l lun ly gi tr khch quan lm c
s , ly l lun phn phi lm trung tm.
c im ca M hnh tng trng Tn Kim Kiu l kt hp tng trng kinh t
v phn phi thu nhp vi nhau. Mt mt , thng qua gii thiu v thay i phn phi -
thu nhp nh th no c th thc hin tng trng n nh, mt khc tng trng nh
th no thay i phn phi- thu nhp .
34

Xut pht t cng thc G=s/C ( trnh by phn trn G: t l tng trng thu
nhp ; s l t l tch luy). t c t l tng trng nh G, c th thay i phn
chia vn v lao ng thc hin.
M hnh Tn Kim Kiu chia cc thnh vin x hi thnh hai nhm: nhm thu
nhp t li nhun v nhm thu nhp t lng. Gi nh d tr ca hai loi ny u
chim m t l nht nh v c nh trong thu nhp ca mnh . Khuynh hng ca
nhm ngi thu nhp t li nhun ln hn nhm ngi thu nhp t lng.
Nu ly S
p
i din cho khuynh hng d tr ca nhm ngi thu nhp li
nhun; S
W
i din cho khuynh hng d tr ca nhm ngi thu nhp t lng; Ly
P/Y l t l li nhun chim trong thu nhp quc dn; ly W/Y l t l lng chim
trong thu nhp quc dn, th:
s=P/Y. s
p
+ W/Y. s
w

T cng thc trn c th thy, trong iu kin nh s
p
, s
w
c th thng qua s
thay i P/Y v W/Y iu tit s. nghin cu vic thc hin tng trng n nh ,
trng phi khoa hc Tn Kim Kiu phn ra hai loi tnh trng. Loi th nht l: S
w
=
0, ton b d tr u t nhm thu nhp t li nhun; loi th hai: S
w
> 0, nhng S
w
< S
p

. Di y l cc trng hp:
1-Trng hp S
w
= 0:
Lc ny , s=P/Y.S
p
.Trng hp ny nu t l tng trng c bo m nh hn
t l tng trng t nhin, trong iu kin t l vn sn lng khng thay i, c th
thng qua tng t l li nhun trong thu nhp quc dn tng t l d tr , t lm
cho t l tng trng c bo m bng t l tng trng t nhin. Ngc li, nu t l
tng tng trng c bo m ln hn t l tng trng t nhin , th c th thng qua
gim t l li nhun trong thu nhp quc dn gim thiu t l d tr.
2-Trng hp : : S
w
> S
p
> 0
Lc ny s=P/Y. s
p
+ W/Y. s
w
. Nu nh t l tng trng c bo m nh hn t
l tng trng t nhin, c th thng qua tng t l li nhun trong thu nhp quc dn,
gim t l lng trong thu nhp quc dn tng t l d tr . Ngc li, nu t l tng
trng c bo m ln hn t l tng trng t nhin, th c th thng qua gim t l li
nhun trong thu nhp quc dn, tng t l lng trong thu nhp quc dn gim thiu
t l d tr.

35

III. CC VN V TNG TRNG PHT TRIN V PHT TRIN BN
VNG VNG.
1. Khi nim v pht trin v pht trin bn vng
1.1. Khi nim v pht trin
Khong t gia th k XX, cng vi s pht trin ca phong tro ginh c lp v
chnh tr cc nc thuc th gii th 3, nhng nghin cu v pht trin hnh thnh v
tr thnh mt tro lu trong kinh t hc.
Kinh t hc pht trin ra i vi mc tiu ch yu nhm tm kim nhng con
ng, nhng chin lc pht trin kinh t cho nhng nc ang pht trin c th
nhanh chng vn ln bt kp vi xu hng pht trin ca kinh t th gii hin i.
Trc thc trng i ngho, dch bnh, m ch lan trn trong th gii th ba v khong
cch giu ngho gia nhng nc ny v cc nc cng nghip pht trin l hnh nh
tng phn su sc nhng ni bt ca th gii hin i, c th d dng hiu c v sao
t duy pht trin ngay t u tp trung vo vn kinh t v trc ht l hng vo
mc tiu tng trng, ngha l cc chnh sch pht trin trc ht nhm vo mc tiu gia
tng tc tng trng ca nn kinh t. Nh trnh by trn tng trng kinh t, theo
ngha chung nht, l mc tng lng ca ci (ti sn) trong mt thi k nht nh.
Tuy nhin, thc t li cho thy rng, c nhng quc gia tuy t mc tng trng
kinh t cao (tc l ch s gia tng GDP; GNP hay GDP/ngi, GNP/ngi cao), nhng
c cu ca nn kinh t vn t c s thay i, thm ch c s tch ri gia khu vc sn
xut cng nghip hin i vi cc khu vc nng nghip lc hu, v v vy, khu vc nng
nghip vi ng o nng dn ngho kh vn khng c s chia nhng thnh qu ca
tng trng kinh t.
V vy, quan nim v pht trin bt u c s thay i theo hng khng ch tp
trung vo ch tiu tng trng m bao qut c nhng thay i v c cu kinh t v cuc
sng con ngi c v lng ln v cht.
Cc sch bo nghin cu vn pht trin c bn u thng nht rng, quan nim
v pht trin kinh t bao gm 3 ni dung ch yu sau:
1) Tng trng kinh t: ch yu ch mc gia tng lng ca ci ca quc gia
trong mt thi k nht nh.
2) Thay i c bn c cu ca nn kinh t: Trong qu trnh pht trin, t trng ca
khu vc cng nghip v dch v trong GDP v trong tng ngun lao ng x hi tng,
trong khi t trng ca nng nghip (cng tnh trong GDP v trong tng ngun lao ng
x hi) gim. ng thi dn c thnh th tng, dn c nng thn gim. S thay i c
cu kinh t phn nh mc thay i ca phng thc sn xut theo hng ngy cng
36

hin i, nhng khu vc c nng sut lao ng cao, gi tr gia tng ln c tc pht
trin cao hn v thay th dn nhng khu vc sn xut kinh doanh c nng sut lao
ng v gi tr gia tng thp.
3) Ngi dn l ch th tham gia v th hng thnh qu ca pht trin - phn nh
mc cng bng, dn ch v cht lng cuc sng ca dn c cng vi s tham gia
ca chnh bn thn h vo qu trnh pht trin. Nhn t then cht ca s pht trin kinh
t l ngi dn ca quc gia phi l nhng thnh vin ch yu ca qu trnh thay i
c cu.... Tham gia vo qu trnh pht trin c ngha l tham gia vo vic hng th li
ch ca s pht trin cng nh to ra cc li ch
Vn "ngi dn" hay ni khi qut hn l "con ngi" l ni dung quan trng
trong pht trin. Cc nh nghin cu v pht trin, trc ht l di ngn c ca T
chc pht trin ca Lin Hp Quc (UNDP), bt u t nm 1990 cho xut bn u
n hng nm bn Bo co pht trin con ngi vi tng trung tm coi con ngi
chnh l mc tiu ca pht trin vi cch nhn m rng hn v nhiu mt ca i sng
x hi. Di y l nhng im c bn v quan nim pht trin con ngi:
Mt l, Pht trin con ngi l mc tiu cui cng ca pht trin kinh t.Vi t
cch l mc tiu ch khng phi l mt phng tin, bn thn pht trin con ngi
nhm lm giu cho cuc sng con ngi. S giu c v vt cht to ra mt khi lng
hng ho v dch v ln hn c th gp phn vo iu ny nhng khng hn l s
pht trin con ngi. Do vy, quan im pht trin con ngi coi sn phm quc gia
tng ln (tng trng) nh l ch tiu u tin ca trnh pht trin.
Hai l, mc tiu ca s pht trin phi l lm tng nng lc ca con ngi
sng mt cuc sng y v hnh phc. Xt n cng, vn c bn l kh nng ca
con ngi c c tui th ngy cng cao (c o bng tui th k vng trung
bnh), c mt sc kho tt (c o bng t l t vong), c iu kin hc tp v hiu
bit tri thc (o bng t l tr em n trng v t l bit c bit vit), c thu nhp
mua lng thc, qun o v nh , v tham gia vo cc quyt nh c nh hng trc
tip n cuc sng ca h v ca cng ng v.v..
Ba l, pht trin con ngi cn c quan nim l qu trnh m rng cc la
chn ca con ngi, tc l qu trnh nng cao nng lc v m rng c hi ca s la
chn ca con ngi. S pht trin c th c coi l mt qu trnh m rng cc quyn
t do thc s m ngi dn c hng. Vic tp trung vo cc quyn t do ca con
ngi l tng phn vi nhng quan im hn hp hn v s pht trin, chng hn nh
nh ngha l tng trng tng sn phm quc dn (GNP), hoc tng thu nhp c nhn,
hoc cng nghip ho, hoc tin b cng ngh, hoc l hin i ho x hi. Tt nhin,
37

tng trng GNP hoc thu nhp c nhn c th c ngha ht sc quan trng vi vai tr
l phng tin m rng cc quyn t do m cc thnh vin ca x hi c hng.
Bn l, vn pht trin cn c nhn nhn kha cnh hiu qu v bn vng.
im xut pht ca quan im ny l thc t, n nay khng t trng hp c nhng nn
kinh t c c s khi u kh n tng (tc tng trng kinh t cao, s gia tng
ca sn xut cng nghip cao, i sng ca dn c c ci thin r rt, x hi v chnh
tr n nh...), nhng thi gian duy tr li khng c bao lu. Sau mt thi gian ngn
ngi, nn kinh t t ra ht hi, mt , tc tng trng chm dn, thm ch
chuyn sang suy thoi v ri vo trng thi "thiu nng". Mt trong nhng im ct li
ca tnh hung ny l nn kinh t tng trng khng phi da trn tng nng sut.
Quan nim v s pht trin kinh t nh trn l kt qu ca c mt qu trnh lu
di m s vn ng ca c thc tin ln l lun b sung v hon thin dn dn. Mc
d trong mt s trng hp, tng trng kinh t v pht trin kinh t i khi c th s
dng thay th ln cho nhau, nhng r rng l, vi nhng g va trnh by trn, l
hai khi nim c ni hm khc nhau. Trong quan h ny, v tng trng dn n tng
thu nhp v sn phm theo ngi, nn khng th c pht trin m thiu tng trng.
Tuy vy, lm tng thu nhp khng phi l mc ch duy nht ca pht trin. Con ngi
mong c mt cuc sng lnh mnh tr thnh ngi c vn ho hn, trong mt mi
trng x hi an ninh hn v trong mt mi trng t nhin hi ho, trong lnh hn.
1.2.Khi nim pht trin bn vng
T tng ny c bit c ph cp k t thp k cui cng ca th k XX n nay.
C th coi y l giai on nhng nghin cu v t duy pht trin cho th k XXI hnh
thnh vi cch tip cn mi cch tip cn ca quan im ton din, bao gm c cc kha
cnh kinh t, x hi, vn ho, chnh tr, quyn con ngi v mi trng thin nhin. c
bit, khi nim pht trin bn vng cng bao hm ton b cc ni dung nu trn, trong
s pht trin con ngi bn vng c xem nh tm im ca cc chin lc pht trin.
Nhng cng trnh nghin cu v pht trin vi cc tip cn ton din nu trn trong thi
k ny c tha nhn rng ri v c cng ng quc t nh gi cao. Nhng i biu
xut sc trong s nhng nh kinh t nghin cu v pht trin c nhn gii thng
Nobel v kinh t hc nh Amartya Sen (1998), Joseph E. Stiglitz (2001).
Quan im ton th v pht trin trong thin nin k mi ngoi vic khng nh li
kha cnh pht trin kinh t v pht trin con ngi nh trnh by cn nhn mnh cc
kha cnh ch yu sau:
+ S bin i ca th ch:
Nhng c im ca thay i th ch l:
38

- Pht trin gi y c xem nh mt qu trnh chuyn i x hi, chuyn dch t
t duy v hnh thc t chc x hi, kinh t c sang t duy v hnh thc t chc x hi,
kinh t mi. Quan im mi ny cho rng pht trin v qu trnh pht trin phc tp hn
l vic ch nng cao hiu qu kinh t v tch lu vn.
- Mt trong nhng c im khin cc l thuyt mi khc so vi cc l thuyt c l
vic trnh nhn mnh tm quan trng ca th ch cng nh s phn phi thu nhp. Do vy,
vn ngho i - s pht trin cng bng - c vai tr quan trng khng ch nh l mt
mc ch m cn l mt bin php t c nhng thnh tu kinh t mnh m hn.
- Bc vo th k XXI, chng ta phi tip cn pht trin theo mt nn tng mang
tnh ton din hn, vi nhn thc v nhng mc tiu v nhng cng c rng ri hn, v
nhy cm hn i vi tnh phc tp ca qu trnh pht trin. Thch thc hin nay l cn
khuyn khch s pht trin theo hng em li li ch cho ngi ngho, y mnh cc
tin trnh dn ch, nng cao cm nhn chung v phc li v m rng quyn t do v
kinh t v chnh tr.
+ Thn thin vi mi trng thin nhin:
y l kha cnh thng c xem l cch hiu thng dng, mang tnh truyn
thng v pht trin bn vng, tc mi quan h gia pht trin kinh t v con ngi vi
cc ngun ti nguyn v mi trng thin nhin. Vn nguy c cn kit cc ngun ti
nguyn c nhng cnh bo t rt sm, nhng c l mi n u thp k 1980, khi m
Cu lc b Roma a ra nhng thng tin v cch nhn mi v s cn kit cc ngun ti
nguyn, nht l cc loi ti nguyn khng c kh nng ti to nh nhin liu ho thch
(than , du m), cc loi qung kim loi..., cng vi din bin ca nhng cuc khng
du m m in hnh l cuc khng du m hi 1974-1975, khin cho du n v ni
m nh ca nguy c mi trng b xung cp ngy cng tr nn mnh m.
Nhn li s pht trin ca th k XX, ngi ta thy rng bn cnh nhng thnh tu
tuyt vi v tin b khoa hc cng ngh, v pht trin sc sn xut v ca ci, nhng
loi ngi trong th k XX i mt vi mt hin thc khc nghit: dn s bng n,
ngun ti nguyn cn kit, mi trng ti t i nhanh chng. Hot ng ca con ngi
ph hoi nghim trng c s sinh tn v pht trin ca mnh, tin tt p rt c th
b ph hu trong mt sm mt chiu. Chnh l trong s suy xt li su sc v nguy c
sng cn ca loi ngi m t tng chin pht trin bn vng ra i.
Nh vy, lc u, Khi nim pht trin bn vng ch yu xut pht t mi quan
tm lo ngi do s khai thc qu mc cc ngun ti nguyn v mi trng". Cc cuc
tho lun trc y nhn mnh vic hn ch nhng hot ng kinh t do mi trng vt
cht quy nh, v kt lun rng cc loi v h sinh thi cn phi c s dng sao cho
39

bn thn chng c kh nng tip tc ti sinh mi mi. Mi lo u ca cc nh khoa hc
mi trng v sinh thi hc c cc nh hoch nh chnh sch v kinh t, nhng
ngi c gng thit lp khi nim pht trin bn vng, lu tm.
+ Xo i ngho:
S duy tr mi trng sng c lin quan mt thit n vn ngho i. y l
lp lun ngy cng c minh chng r rng trong khun kh pht trin bn vng. Ngn
hng th gii (1992) cho rng xo i gim ngho l mt cng c bo v mi trng
khi s xung cp. Xo i gim ngho c coi l iu tin quyt ca bo tn mi
trng, bi ngi ngho va l nn nhn va l tc nhn ca s ph hu mi trng.
Vi ngun lc hn ch v mng manh, quyn s hu khng c phn nh r rng, v
hn ch trong vic tip cn vi th trng tn dng v bo him ngn cn h trong
vic u t mc cn thit vo bo v mi trng.
T cc kha cnh t nhin, x hi v c ch nu trn, c th khi qut li l:
Chin lc pht trin bn vng... l s hi t v thng hoa ca mi t tng tt p
c lu truyn ht i n sang i kia trong nhn th. Chin lc ny, ngoi nguyn
tc ch o v tnh bn vng (sustainability), cn bao gm 3 nguyn tc v tnh cng
bng (fairness), n va i hi s cng bng cho ngi th h ny, va i hi s cng
bng cho cc th h sau; tnh hi ho (harmony), mt mt l s hi ho gia con ngi
v gii t nhin, mt khc l s hi ho (ho mc) gia ngi v ngi; tnh cng ng
(common), n nhn mnh tnh chnh th ca a cu v tnh ph thuc ln nhau ca loi
ngi, mhn thc hin mc tiu chung ca s pht trin bn vng, cn p dng hnh
ng lin hp chung ton cu.
C th ni, quan im ton din v pht trin c tha nhn rng ri trn
ton th gii vi du mc lch s v cng quan trng c ghi trong Tuyn ngn Thin
nin k ca Lin hp Quc. Hi ngh thng nh Thin nin k hp ti Tr s Lin
Hp Quc New York t ngy 6 n ngy 8 thng 9 nm 2000 vi s c mt ca 149
nguyn th quc gia v nhng ngi ng u chnh ph ca 180 nc, thng bn
Tuyn ngn Thin nin k, nh nhng nn tng thit yu cho mt th gii ho bnh,
thnh vng v cng bng hn. Tuyn ngn nhc ti cc gi tr nn tng chc chn,
tr thnh yu t cn thit i vi cc mi quan h quc t trong th k XXI, trong
phn ni v mi trng t nhin trong mi tng quan vi pht trin bn vng l:
- Phi tn trng t nhin, thn trng trong vic qun l i sng tt c cc loi sinh
vt v cc ti nguyn thin nhin, ph hp vi phng chm pht trin bn vng.
- Phi quyt tm to lp mt mi trng trn phm vi quc gia cng nh ton cu
c li cho s pht trin v thanh ton nn ngho kh.
40

Tm li, pht trin bn vng l s pht trin mang tnh tng hp vi mc tiu
r rng l v con ngi, khng ch l s m rng c hi la chn cho th h hm nay
m cn khng c lm tn hi n nhng c hi la chn ca cc th h mai sau.
S bn vng ca pht trin c th hin c kha cnh kinh t, x hi v mi
trng. l qu trnh gia tng phc li cho cc th h con ngi bng cch gia
tng ti sn, bao gm ti sn vt cht, ti sn ti chnh, ti sn con ngi, ti sn mi
trng (nc sch, khng kh sch, bi c, rng cy, t ai...) v ti sn x hi (s
tin cy ln nhau, kh nng lin kt, s m bo an ninh cho ngi v ti sn...).
Khi ni n pht trin bn vng, ngi ta thng m t theo tm gic pht trin l:







Trong vn kin chin lc c thng qua ti i hi ng ton quc ln th
IX nm 2001, ch r nc ta m bo pht trin bn vng phi gii quyt 3 mi
quan h:
- Tng trng kinh t i i vi m bo cc vn x hi.
- Tng trng kinh t i i vi m bo mi trng trong sch
- Tng trng kinh t, i i vi m bo quc phng, an ninh an ton x hi.

2. Cc ch tiu v pht trin v pht trin bn vng

nh gi s pht trin, ngi ta phi a ra nhng ch tiu nh lng. Vic xc
nh cc loi ch tiu v phng php o lng chng tri qua mt qu trnh lch s
pht trin lu di, khng ch ring lnh vc kinh t lng m cn gn lin vi cc ngnh
khoa hc kinh t khc. Mt trong nhng v d r rng nht v iu ny l s khc nhau
gia 2 h thng kinh t (h thng kinh t k hoch ho tp trung cc nc XHCN trc
y v h thng kinh t th trng). Trong cc nn kinh t k hoch ho tp trung, di s
dn dt ca quan im Kinh t chnh tr hc Mc xt, ch coi nhng hot ng trc tip
sng to ra sn phm hng ho vt cht mi l hot ng kinh t, v vy ch tnh nhng
hot ng sn xut vt cht (cng nghip, nng nghip) l thuc phm tr hot ng kinh

Kinh t pht trin


Mi trng trong sch

Gia tng ti sn x hi
(tin cy, lin kt, bo
m an sinh)

41

t. Cc ch tiu phn nh s pht trin kinh t theo quan im ny da trn H thng bng
cn i kinh t quc gia H thng sn phm vt cht (Material Product System - MPS),
ly s cc thc o ch yu bng hin vt (tn, mt, ci...).
Trong khi , cc nn kinh t th trng, khoa Kinh t hc coi mi hot ng to
ra gi tr, c thu nhp cho ngi hot ng u l hot ng kinh t (c cng nghip, nng
nghip v dch v) vi cc thc o phn nh gi tr l ch yu (n v tin t). Tng
ng vi quan nim v hot ng kinh t ny l cc ch tiu kinh t theo H thng ti
khon quc gia (System of National Accounts SNA). y l h thng ch tiu mang tnh
thng dng quc t m Vit Nam cng bt u p dng t u thp k 1990.
Cch o lng s pht trin kinh t theo cc ch tiu trong H thng ti khon
quc gia cng c mt lch s pht trin lu di. Theo cc ti liu v khoa hc thng k,
H thng ti khon quc gia xut hin t cui th k XVII nc Anh. Gregory
King, mt nh kinh t Hong gia Anh l ngi son tho ra h thng cc ch tiu theo
H thng ti khon quc gia u tin nm 1696. Sau c hon thin dn dn qua
nhiu th h cc nh kinh t ca th gii. Khong t gia th k XX, trc nhu cu so
snh quc t ngy cng pht trin, SNA c nghin cu theo hng p ng nhng
chun mc chung mang tnh quc t, khin cho s liu tr nn c th so snh c
gia cc quc gia. Nhng nm u thp k 1950, H thng SNA chun c Lin
Hp Quc a vo s dng v ngy cng c b sung, hon thin, k c phng
din xc dnh tiu ch ln phng php (k thut) xy dng, thu thp, tnh ton v x l
ngun s liu.

2.1. Ch tiu tng trng kinh t
Nhng ch tiu quan trng nht o s tng trng kinh t ang s dng hin nay
(theo SNA) l: GDP, GDP/ngi, GNP, GNP/ngi...
* GDP (Gross Domestic Product): Tng sn phm trong nc l tng gi tr tng
thm ca tt c cc n v thng tr v thu nhp khu hng ho, dch v trong mt
thi k nht nh, thng l 1 nm. l tng gi tr tin t ca cc loi hng ho v
dch v c sn xut ra trong phm vi lnh th mt nc trong 1 nm
GDP c th c tnh mt cch n gin bng cch xc nh gi tr ca tt c cc
loi hng ho v dch v cui cng theo gi th trng, hay ni cch khc l gi thc
t ti thi im mua bn v sau cng tt c gi tr ny li.
GDP nh gi kt qu sn xut thuc mt quc gia (lnh th), khng phn bit sn
xut c thc hin do ngi trong nc hay ngi nc ngoi.
42

* GNP (Gross National Product): Tng sn phm quc gia = GDP + Thu nhp ca
nhn t t nc ngoi Thu nhp ca nhn t tr nc ngoi.
GNP l tn m ta t ra cho tng gi tr tnh bng la ca hng ho v dch v ca
mt nn kinh t c to ra trong mt thi k nht nh
2.2. Ch tiu pht trin kinh t:
Cc ch tiu phn nh mc pht trin kinh t, theo nh quan nim v pht trin
kinh t nh nu phn trn, s bao gm cc ch tiu v tng trng, cc ch tiu phn
nh s thay i c cu kinh t v cc ch tiu phn nh tnh trng phn phi thu nhp.
a) Cc ch tiu v tng trng kinh t:
Ngoi cc ch tiu c bn v mc gia tng GDP, GDP/ngi, GNP, GNP/ngi
nu phn trn, xem xt tnh hnh tng trng kinh t ngi ta cn dng mt tp hp
rt nhiu cc ch tiu khc nh mc tng trng xut khu, tnh trng cn i ti khon
vng lai, cn cn xut nhp khu, mc n nn, thm ht ngn sch, t l tit kim
v u t, d tr ngoi t, cc ch s phn nh hiu qu hot ng kinh t nh nng sut
tng nhn t (TFP), ch s gia tng t bn/u ra (ICOR), tnh trng cng ngh sn xut,
chi ph R+D v.v....
b) Cc ch tiu v thay i c cu kinh t:
Qu trnh pht trin kinh t cng ng thi l qu trnh thay i cu trc bn trong
ca nn kinh t. S thay i ny din ra c kha cnh gi tr ca n phm (tnh theo
GDP hay GNP) v c kha cnh phn b ngun lc, trc ht l lao ng. Nhn chung,
s pht trin c th hin s di chuyn ngun lao ng x hi t khu vc c nng
sut lao ng thp, nhng khu c ga tr gia tng thp (thng gn vi nhng khu vc
sn xut bng k thut lc hu, iu kin th trng khng thun li, trnh hc vn v
k nng lao ng ca ngi lao ng km) sang nhng khu vc c nng sut lao ng
v nhng khu c ga tr gia tng cao (thng gn vi nhng khu vc sn xutc cng
ngh hin i, iu kin th trng thun li, trnh hc vn v k nng lao ng ca
ngi lao ng cao). Nhng khu vc nh vy trc y ch yu l nhiu ngnh cng
nghip ch to, cn ngy nay ang chuyn dn sang khu vc dch v gn vi cng ngh
v chuyn mn cao nh ngn hng, bo him, thng tin....
Cc ch s o lng s chuyn dch c cu kinh t do vy l t l % ca cc ngnh,
phn ngnh trong GDP (GNP), trong tng ngun lao ng x hi, t l gi tr sn phm
cng nghip ch bin trong tng gi tr xut khu.... Ngoi ra, phn tch tnh trng v
ng thi chuyn dch c cu kinh t, ngi ta cn c th xem xt c cu di gc
vng, quy m doanh nghip, c cu vn u t, c cu ca cc ch tiu nu phn v
43

ch tiu tng trng nh c cu n, c cu thu, c cu thu chi ngn sch, c cu xut
nhp khu, v.v....
c) Cc ch tiu v phc li:
Cc ch tiu v mc phc li l tp hp rt nhiu ch tiu, c v kinh t, x hi, y
t, gio dc... Trong s ny, cc ch tiu ng ch l:
+ Kinh t: mc thu nhp tuyt i ca cc tng lp dn c v s chnh lch thu
nhp (tnh theo ch s GINI hay ng cong Lorent),...
+ Y t: T l t vong ca tr s sinh, s bc s v ging bnh.../ 1 vn dn; s
ngi c tim chng, s ngi b mc mt s cn bnh truyn nhim (st rt, lao...)
hay HIV/AIDS, ngn sch dnh cho y t,...
+ Gio dc: T l nhp hc, t l bit ch ca ngi ln, t l lao ng c o to
cc loi, t l ngn sch ginh cho gio dc
+ C s hn tng: T l dn c tip cn vi nc sch, v sinh, t l dn c s
dng in, sn lng in tiu th bnh qun u ngi, t l s ngi s dng in
thoi, in thoi di ng, internet, bo ch, i pht thanh, tivi, t, xe my, v.v..
2.3. Ch tiu pht trin bn vng
K t khi U ban th gii v mi trng v pht trin (Brundtland Commission) a
ra nh ngha v pht trin bn vng l qu trnh p ng nhu cu ca hin ti m
khng lm tn hi n kh nng p ng nhu cu ca cc th h tng lai nm 1987,
ngi ta cng bt u tm cch a ra cc thc o nh gi tnh cht bn vng ca
pht trin:
- gc kinh t v mi trng, c khi nim GDP xanh (green GDP) da
trn c s thc o kinh t truyn thng GDP nhng b khuyt thm nhng kha cnh
m thc o GDP b qua nh tnh trng nhim v rc thi chng hn, vn l nhng
vn tc ng trc tip n cht lng cuc sng thng nht ca con ngi.
Cho n nay, c nhng c gng nh gi s pht trin bn vng quc gia kha
cnh mi trng sinh thi, bao gm cc ch tiu phn nh mc hu hoi mi trng,
s bo v mi trng v s thay i ca ngun vn t nhin... Nhng vic nh gi trn
thc t rt kh khn v i khi vng mc ngay t trong quan nim. Chng hn, tht
kh xp nhng chi ph bo v mi trng vo loi tiu dng trung gian hay tiu dng
cui cng?
Nhiu t chc quc t v quc gia nh Lin Hip Quc, Ngn hng th gii, Qu
ng vt hoang d, Din n kinh t th gii, U ban LHQ v pht trin bn vng, U
ban th gii v mi trng v pht trin, EU, Vng Quc Anh, Vng quc H Lan...
44

tng cp n cc tiu thc nh gi s bn vng v mt mi trng t nhin ca
qu rnh pht trin. Chng hn, s thay i v phc li, mc cn kit ngun ti
nguyn, mc nhim bu khng kh, ngun nc, mi trng bin, tnh trng hu
hoi rng, t canh tc b ra tri, b nhim mn, nhim phn, nhim c v.v.... Trong
s ny, ng ch l t l tit kim rng c iu chnh (Adjusted net savings) (tnh
bng %) do Ngn hng th gii a ra nhm nh gi s thay i phc li ca con
ngi thng qua kh nng duy tr cc ngun sinh ra phc li mt cch bn vng ch
khng phi o lng GDP mt thi im no . T l tit kim rng c iu chnh
c tnh t tng t l tit kim rng ni a tr i t l tiu dng t bn, s cn kit
ngun nng lng, khong sn, rng cy v s hu hoi Carbon dioxide, cng vi t l
chi ph cho gio dc. Tuy vy, vic lng ho ch tiu ny vn ang cn gp khng t
kh khn. iu ny mt phn gii thch v sao tt c mi ngi u tha nhn ngha
quan trng bt kh thay th ca mi trng sng, nhng nhng ch s o lng v chnh
mi trng sng li t c ch hn nhiu so vi s quan tm ti cc ch tiu v tng
trng kinh t.
- Cn vi cc ch tiu o lng s bn vng v mt x hi nh tnh minh bch,
s tin cy, mc an ton ca cuc sng v.v... vn cn ang trong qu trnh tm ti m
cha c c h thng cc ch tiu mang tnh chun mc v ph cp. Tnh trng thiu
thn cc thc o cng ang gp phn lm tnh bn vng ca pht trin cha c c s
quan tm y , trong khi cc mc tiu tng trng ngn hn vn ang l mi quan tm
hng u trong chnh sch pht trin ca nhiu quc gia.
Hin nay, vi quan nim v pht trin bn vng da trn cch tip cn tng th nh
nu phn trn, tp hp cc ch tiu phn nh mc pht trin bn vng bao gm
mt di rt rng, bao qut c cc ch tiu tng trng v pht trin kinh t, cc ch tiu
pht trin x hi chnh tr v cc ch tiu v mi trng. Tuy nhin, vic la chn tp
hp cc ch tiu no trong h thng v cng nhiu cc ch tiu phn tch cn tu theo
yu cu v nhng iu kin rng buc khc, chng hn ngun s liu sn c, kh nng t
chc thu thp thng tin, ngun kinh ph, v.v...
2.4. Ch tiu pht trin con ngi (HDI )- Ch tiu nh gi tng th v con ngi
trong pht trin bn vng.
Tp hp cc ch tiu phn nh s pht trin con ngi hin c rt nhiu. Nhng
quan trng nht trong s ny l cc ch tiu trong Ch s pht trin con ngi (HDI).
Ngoi ra cn mt s ch tiu khc nh ch s ngho kh (HPI), ch s pht trin gii, ch
s v chi tiu cng cng v vin tr... y chng ta ch nghin cu hai ch tiu l Ch
s pht trin con ngi (HDI) v Ch s ngho kh (HPI).
45

- Ch s pht trin con ngi (HDI):
Bo co pht trin con ngi u tin (nm 1990) a ra mt phng php mi
nh gi s pht trin bng cch kt hp cc ch s tui th, trnh gio dc v
thu nhp thnh mt ch s pht trin con ngi tng hp, HDI (xem Hp 2). Bc t
ph ca HDI l tm ra mt n v o lng thng nht cho cc mc tiu kinh t x hi
cn t c.
Trong thng k, ch s pht trin con ngi (HDI), gm:
a) Kinh t (GDP bnh qun /ngi);
b) Gio dc (t l % bit ch ca ngi ln v t nhp hc ca cc cp giao dc);
c) Y t (Tui th bnh qun)
Nhn xt v thc o ch s pht trin con ngi (HDI), Amartya Sen (Gii thng
Nben v kinh t nm 1998) vit: Mahbub (tc gi chnh ca bn Bo co pht trin
con ngi u tin trn th gii TG) yu cu Chng ti cn c mt thc o c cng
mc th s nh GNP ch c mt con s nhng l mt thc o khng che du
cc kha cnh ca i sng con ngi nh GNP. Mahbub hy vng rng, HDI s khng
ch l mt ci g ci thin hay t nht cng l s b sung mt cch c lc cho
GNP, m hn na, n s gip vic m rng s quan tm ca dn chng ti nhng bin
s khc c phn tch y trong Bo co pht trin con ngi.
Ti phi tha nhn rng Mahbub rt ng khi ni iu , v ti rt mng khi
chng ta khng c ngn cn ng trong vic tm kim mt thc o th s. Nh vic
s dng y k nng sc hp dn ca HDI, Mahbub khin cc c gi quan tm thit
thc ti nhng loi ln cc bng biu c h thng v phn tch nhng chi tit quan trng
c trnh by trong Bo co pht trin con ngi. Ch s th ny c ting ni mnh
m v r rng, v nhn c s quan tm sng sut, v thng qua phng tin ny,
mt hin thc phc tp cha ng trong phn cn li ca bo co cng tm c mt
lng thnh gi quan tm
- Ch s ngho kh (HPI):
Nu pht trin con ngi l nhm m rng kh nng la chn ca ngi dn, th
s ngho kh c ngha l loi b cc c hi v s la chn c bn nht cho pht trin
con ngi: mt cuc sng trng th, kho mnh v nng ng, v c hng mt
cuc sng tt p, t do, ng hong, t tin v c ngi khc tn trng. Theo quan
im ca pht trin con ngi, s ngho kh c ngha rng hn s thiu thn cc iu
kin thit yu ca cuc sng vt cht.
i vi nhng nh hoch nh chnh sch, s ngho nn v kh nng la chn v
c hi c ngha hn l s ngho kh v thu nhp, bi v iu phn nh nguyn nhn
ca s ngho kh v trc tip nh hng n chin lc phn quyn v cc hnh ng
khc nhm ci thin cc c hi cho mi ngi. Vic nhn thc s thiu thn v kh
46

nng la chn v c hi gi rng cn phi gii quyt vn ngho kh tt c cc
kha cnh, ch khng ch ring kha cnh thu nhp.
Bo co pht trin con ngi nm 1997 a ra mt ch s ngho kh nhm c gng
tp hp cc c tnh khc nhau v cc kha cnh cht lng cuc sng con ngi vo
trong mt ch s tng hp tin ti mt s nh gi tng hp v mc ngho kh
ca mt cng ng....Thay v o lng s ngho kh theo thu nhp, HPI s dng cc ch
s phn nh cc kha cnh c bn nht ca s bn cng: tui th thp, thiu gio dc c
s v kh nng tip cn cc ngun lc t nhn v cng cng. HPI tp trung phn nh s
bn cng v ba kha cnh thit yu ca cuc sng con ngi c cp trong HDI:
tui th, kin thc v mc sng ng hong.
Yu t u tin lin quan n kh nng sng: kh nng b t vong tui tng i
tr v c th hin trong HDI l phn trm s ngi c kh nng s cht trc tui 40.
Kha cnh th hai lin quan n trnh : b tch khi th gii giao tip v c vit,
v c o bng t l phn trm s ngi trng thnh m ch.
Kha cnh th ba lin quan n mc sng, c bit l s phn chia kinh t ni
chung. "iu ny c phn nh bng cch tng hp ba yu t: t l phn trm s ngi
c kh nng tip cn vi dch v sc kho, nc sch, v t l phn trm tr em di 5
tui suy dinh dng.
Trong thng k, ch s ngho kh (HPI), gm:
a) Kinh t:
+ Thu nhp v s chnh lch thu nhp: ch s GINI;
+ T l dn sng di ngng ngho thu nhp, v d: 1 USD/ngy/ngi...
b) Y t:
+ T l ngi khng k vng sng n tui 40;
+ T l dn khng tip cn c nc sch;
+ T l dn khng tip cn c v sinh;
+ T l tr em di 5 tui suy dinh dng.
c) Gio dc:
+ T l m ch ca ngi trng thnh.
Ngoi cc ch tiu phn nh ch s pht trin con ngi (HDI) v ch s ngho kh
(HPI) trn y, nh gi ton din v pht trin con ngi, ngi ta cn s dng rt
nhiu cc ch s khc nh gi mc bnh ng gii tnh (t l i hc ca tr em
gi...), mc pht trin cc quyn t do c bn ca con ngi nh quyn t do c
la chn phng thc sinh sng, pht biu chnh kin, tip cn thng tin v tt c cc
mt khc nhau ca i sng.


47

TI LIU THAM KHO

1-Kinh t vng v chnh sch: Harvey Amstrrong , i hc Sheffied v Jim Taylor,
i hc Lancaster, NXB Blackwell- Ti liu dch.
2-Phn tch v quy hoch vng - Nh xut bn gio dc i hc Trung Quc-In ln th
nm-2002. Hn Ngc Lng trch dch.
3-Nghin cu c s khoa hc xc nh tinh hp l ca mi quan h tng trng kinh t
v pht trin bn vng- ti cp B.Tp th tc gi: Nguyn Xun Thu, Bi Tt Thng,
L Vn Np, Nguyn Vn Thnh v Nguyn Hong H.
4-Malcolm Gillis v cc tc gi: Kinh t hc ca s pht trin. Vin nghin cu qun
l kinh t Trung ng Trung tm thng tin t liu 1990..
5-Pht trin con ngi T quan nim n chin lc v hnh ng. NXB Chnh tr
Quc gia, H ni 1999.
6-Bo co pht trin con ngi 1999. NXB Chnh tr Quc gia, H ni 2000.
7-Amartya Sen: Pht trin l quyn t do. NXB Thng k, H ni 2002.
8-Trn Vn Th: Cng nghip ho Vit Nam trong thi i chu - Thi Bnh Dng.
NXB Thnh ph H ch Minh Thi bo Kinh t Si Gn VAPEC, 1997; tr. 60-61).
9-T duy mi v pht trin cho th k XXI. NXB Chnh tr Quc gia, H ni 2000
10- Shu Yongqing: X hi loi ngi i v u? Hi c v bnh lun v th k XX.
Vin Thng tin khoa hc x hi, (Ti liu phc v nghin cu), S TN 2002 76 & 77. H
ni 2002).
11- Trch li t: Michael P.Todaro: Kinh t hc cho th gii th ba, Nxb Gio dc, H
Ni 1998.
12-Bo co ca Oxfam International: Tng trng vi cng bng: Chng trnh tho
lun v ch xo i gim ngho thng 9/1997, tr. 16.).
13- United Nations - General Assembly: United Nations Millennium Declaration;
Fifty-fifth Session; trong From Consensus to Action: A Seminar on the International
Development Goals Making cooporation on the goals more effective. Hosted by the
World Bank in March 19 to 21, 2001; Washington, D.C.)
14-Tnh hnh kinh t Vit Nam 1986 -1991 trn c s s liu ca h thng ti khon
quc gia. NXB Thng k, H ni 1992; tr. 10
15-Kinh t-x hi Vit Nam 3 nm 2001-2003-Tng Cc thng k. Nh xut bn
Thng k nm 2003.
16- Michael P. Todaro: Kinh t hc cho th gii th ba. NXB Gio dc 1998; (tr.
49).
17-Paul A. Samuelson & William D. Nordhaus: Kinh t hc. Vin Quan h Quc t,
1989. Gm 2 tp. Tp 1; tr. 128).
48

Chng 3. C CU KINH T CA VNG

I. KHI NIM C BN
1. C cu nn kinh t
Trc khi xem xt v c cu nn kinh t (gi tt l c cu kinh t), cn xc nh r
thut ng c cu. "C cu" l tng ng vi t structure hay structural. n nay
Vit Nam thut ng c cu trong nghin cu v chuyn dch c cu kinh t c hiu
nh ni dung ca thut ng cu trc". C cu (hay cu trc) l mt khi nim ni v kt
cu bn trong ca mt i tng no , k c s lng v cht lng ca cc b phn
cu thnh v cn bao hm c mi quan h gia cc b phn cu thnh .
T khai nim c cu ni chung nu trn, Vin Chin lc pht trin a ra
nh ngha c cu kinh t:"C cu kinh t l mt thuc tnh ca h thng kinh t, n
phn nh tng hp v lng v cht cc phn t hp thnh h thng trong mi quan h
tng tc to thnh nn kinh t".
C cu kinh t bao gm:
- C cu kinh t ngnh (ca c nc, vng, tnh...)
- C cu khng gian kinh t hay cn gi l c cu lnh th (ca c nc, vng,
tnh...)
- C cu thnh phn kinh t (c nc, vng, tnh...).
Trong phm vi nghin cu c cu kinh t vng, chng ta ch tp trung i su
nghin cu bn cht ca c cu kinh t ngnh ca vng v c cu khng gian kinh t
ca vng.

2. iu chnh c cu kinh t
T in bch khoa ca Vit Nam nh ngha, iu chnh c cu kinh t "l qu
trnh ci bin kinh t x hi t nn kinh t lc hu, mang tnh cht t cp, t tc bc
vo chuyn mn ho hp l, trang b k thut, cng ngh hin i, trn c s to ra nng
sut lao ng cao v nhp tng trng mnh cho nn kinh t ni chung
4
. nh ngha
ny mang nhiu ni dung ca mt qu trnh pht trin kinh t ni chung, hn l bn cht
c cu kinh t, nh ngha m t qu trnh tc ng n thay i c cu (nh chuyn
mn ho hp l, trang b k thut, cng ngh hin i...), hn l xc nh bn cht ca
c cu kinh t, v th nh ngha cn thiu mt s khi qut nht nh. Chng ta bit,
khng ch c nn kinh t lc hu, km pht trin (t cp, t tc) mi c s iu chnh c

4
T in Bch khoa Vit nam I, Trung tm bin son t in bch khoa Vit Nam, H ni,1995, tr.535.
49

cu kinh t. Ngy nay, chnh cc nn kinh t cng nghip pht trin cng phi thng
xuyn iu chnh c cu kinh t tip tc pht trin. Cho nn bn cht ca iu chnh
c cu l do s pht trin khc nhau ca cc phn t c cu, lm thay i mi quan h
tng tc gia cc phn t trong thi im nht nh, to ra kt qu c th xu hn, km
hm pht trin, i hi phi iu chnh to mi quan h tng tc mi cao hn, hiu
qu hn. iu chnh c cu l qu trnh lin tc, tuy c em tnh ch quan, song khi
iu chnh phi ph hp vi xu th khch quan.
Nh vy, iu chnh c cu kinh t c th c hiu l: S tc ng lm thay
i trng thi c cu ca nn kinh t t thi im ny sang thi im khc, t to ra
trng thi c cu t hn, cao hn.
Khi nim v iu chnh c cu kinh bao gm:
- iu chnh c cu ngnh kinh t.
- iu chnh c cu kinh t theo khng gian (hay lnh th).
Cng phi phn bit khi nim "iu chnh c cu kinh t"v "chuyn dch c cu
kinh t". Chuyn dch c cu kinh t l kt qu ca s pht trin khc nhau tt yu gia
cc ngnh, cc vng lnh th hoc cc thnh phn kinh t, t v tr v mi quan h
qua li gia chng thay i, dn n c cu bin i. Chuyn dch c cu kinh t l
khch quan ngoi mun con ngui v c th em lai kt qu tt hoc su. Tri li, iu
chnh c cu kinh t l mt "hnh ng ch quan", con ngi bng cc bin php khc
nhau tc ng vo qu trnh chuyn dch c cu t c mun l to ra mt c cu
mi hiu qu hn, cao hn. Tt nhin, mun iu chnh c cu kinh t t c mc
tiu mong mun, phi da trn c s khoa hc nm bt c quy lut chuyn dch c
cu ph hp c th ca ngnh, ca vng kinh t.

3. Khc nhau gia c cu kinh t ca vng v ca c nc
Vng kinh t, tnh (thnh ph)... l mt b phn cu thnh ca c nc, l mt h
thng con trong h thng ln, song bn thn n cng l mt h thng vi cc b phn
cu thnh nh hn. Nh vy, so vi quc gia, vng kinh t l mt thc th ph thuc,
khng hon chnh nn khng tun th theo nhng quy lut iu chnh c cu theo hng
cng nghip ho (CNH) ca mt quc gia. Thng thng, mt quc gia t trnh l
nc cng nghip thng c t trng cc ngnh phi nng nghip (cng nghip v dch
v) trn 90% v nng nghip khong di 10%; nhng i vi mt vng, mt tnh trong
mt nc th khng hon ton nh vy, n tu thuc th mnh v iu kin t nhin,
kinh t - x hi m xc nh c cu. Thc t cho thy, rt nhiu tnh c th mnh t
nng, lm thu sn nn t trng nng nghip trong GDP c th 15-20%, tri li m s
50

tnh khc khi c nc cha t c mt c cu CNH th bn thn vng , tnh
t c c cu hin i vi t trong phi nng nghip ti 90-95%. Trong thc t va
qua, nhiu tnh tp trung y mnh pht trin khng theo c im v th mnh ca
mnh m theo quy lut chung v CNH, s "iu chnh c cu" khng ph hp vi thc
t khch quan ny dn n tn hi cho s pht trin (vn ny s c phn tch r
hn trong phn nghin cu v xu th thay i c cu ngnh ca vng).

II. PHN TCH C CU NGNH CA VNG
1. Nhng vn l lun v c cu ngnh
1.1. Khi nim v c cu ngnh
C cu ngnh ca nn kinh t l t hp cc ngnh, hp thnh cc tng quan t
l, biu th mi lin h gia cc ngnh ca nn kinh t quc dn. nh ngha trn
nu c nhng ni dung c bn ca c cu ngnh. Tuy nhin, do l thuc vo cch xc
nh c cu ngnh hin nay nn trong nh ngha mi m t mi quan h ngnh mt
phm vi hp v khng y , ch ni n tng quan t l gia cc b phn.
Theo quan im ca l thuyt h thng, C cu ngnh ca nn kinh t l tp
hp tt c cc ngnh hnh thnh nn kinh t v cc mi quan h tng i n nh
gia chng .
C th c nhiu cch phn ngnh khc nhau khi nghin cu v chuyn dch c
cu ngnh. Song cho n nay chnh thc tn ti hai h thng phn ngnh kinh t: phn
ngnh kinh t theo h thng Sn xut vt cht (Material Production System- MPS) v
h thng phn ngnh theo H thng ti khon quc gia (System of National Accounts -
SNA).
Trong h thng sn xut vt cht, cc ngnh kinh t c phn lm hai khu vc:
sn xut vt cht v khng sn xut vt cht. Khu vc sn xut vt cht v khng sn
xut c chia thnh cc ngnh cp I nh: cng nghip, nng nghip...Cc ngnh cp I
li c chia thnh cc ngnh cp II, chng hn ngnh Cng nghip li bao gm cc
ngnh sn phm nh: in nng, nhin liu.... c bit trong cc ngnh cng nghip,
ngi ta cn cn phn ra thnh nhm A v nhm B (nhm A l cc ngnh cng nghip
nng, nhm B l cc ngnh cng nghip nh).
Theo H thng Ti khon quc gia, cc ngnh kinh t c phn thnh ba nhm
ngnh ln l Nng- nghip, Cng nghip- Xy dng, v Dch v. Ba ngnh gp ln ny
bao gm 20 ngnh cp I nh : nng nghip v lm nghip, thu sn (nui trng v khai
thc), khai m v khai khong, ch bin... Cc ngnh cp I li c chia nh thnh cc
ngnh cp II. Cc ngnh cp II li c phn nh thnh cc ngnh sn phm.
51

C nhiu mc phn ngnh khc nhau, tu theo mc gp hay chi tit ho n
chng no m c c mt tp hp cc ngnh tng ng. Ngoi ra, mt s tc gi cn
a ra cc cch phn ngnh ring tu theo mc ch nghin cu.
Vi mt cch phn ngnh hp l v mt i lng gi tr c chn thng nht,
c th xc nh c ch tiu nh lng phn nh mt mt ca c cu ngnh, l t
trng cc ngnh so vi tng th cc ngnh ca nn kinh t. Loi ch tiu nh lng
th nht ny c s dng trong cc nghin cu v pht trin lin quan n c cu
ngnh ca nn kinh t. Cc ch tiu loi mt ny ch cho bit s ngnh kinh t v quy m
ca chng trong s so snh tng i vi nhau v vi tng th, Ch tiu nh lng th
hai c th m t c phn no mi quan h tc ng qua li gia cc ngnh kinh t,
l cc h s trong bng cn i lin ngnh (ca h MPS) hay bng Vo-Ra (I/O) (ca h
SNA). Cc h s v lin h pha thng lu - CLAM
5
v cc h s lin h pha h
lu - CLAV
6
(tr,40,[1]) cng l mt trng hp ca loi ch tiu nh lng ny.
Nh vy, theo nh ngha c cu ngnh a ra v xt v mt nh lng, t ra
phi c hai loi ch tiu trn y mi cho ta c c mt s hiu bit y hn v c
cu ngnh ca mt nn kinh t chung v ca mt vng.
1.2. Khi nim v iu chnh c cu ngnh
Vi ngha bn cht ca iu chnh c cu kinh t nu phn trn, c th
hiu iu chnh c cu ngnh l s tc ng lm thay i trng thi c cu ca ngnh
t thi im ny sang thi im khc, t to ra trng thi c cu ca ngnh c hiu
qu hn, cao hn.Theo nh ngha ny, iu chnh c cu ngnh ch xy ra sau mt
khong thi gian nht nh v s pht trin ca cc ngnh phi dn n thay i trng
thi, tc l thay i mi quan h tng i n nh vn c ca chng (so vi thi im
trc ). Trn thc t, s thay i ny l kt qu ca qu trnh:
- Xut hin thm nhng ngnh mi hay mt i mt s ngnh c, tc l c
s thay i v s lng cng nh loi ngnh trong nn kinh t. S kin ny ch c th
nhn bit c khi h thng phn loi ngnh l chi tit. Trong trng hp ch xt n
nhng ngnh gp th khng th bit c nhng ngnh sn phm mi hnh thnh hay
ngnh sn phm mt i trong mt ngnh gp c. Vo u nhng nm 1980, khi
tm hiu v cc ngnh ngh th cng c truyn H ni, ngi ta pht hin ra rng:
sau hn 20 nm t ngy ho bnh tr li (1954), trn a bn H ni mai mt i hng
nghn loi ngh th cng (t gn 4000 ngh th cng khc nhau ch cn li gn 2000
ngh). l s thay i ng k trong c cu ngnh ngh m trong qun l trc y

5
CLAM - Vit tt ca: Coefficient de liaison en amont
6
CLAV - Vit tt ca: Coefficient de liaison en aval
52

chng ta khng quan tm.
- Tng trng v quy m vi nhp khc nhau ca cc ngnh dn ti thay i
c cu . Trong trng hp ny s iu chnh c cu ngnh l kt qu ca s pht trin
khng ng u gia cc ngnh sau mi giai on.
Ch tiu xc nh tc bin i tng quan gia cc ngnh kinh t thng dng
l nhp tng trng ngnh :
m
1
- m
0
Am
t

g
t
= ------------- x 100 = ------------ x 100
m
0
m
0

Trong , g
t
l tc tng trng ca ngnh trong thi on t = t
1
- t
0
; m
1
, m
0
:
quy m ca ngnh thi im t
0
v thi im t
1
, Am
t
: gi tr tng thm ca quy m
ngnh sau thi gian t ..
nh gi ng qu trnh iu chnh c cu ngnh trong mi thi k, phi xem
xt ng thi c tc tng trng v quy m pht trin ngnh im xut pht.
- Thay i trong mi quan h tc ng qua li gia cc ngnh. S thay i ny
trc ht biu hin bng s lng cc ngnh c lin quan. Mc tc ng qua li gia
ngnh ny v cc ngnh khc th hin qua quy m u vo m n cung cp cho cc
ngnh hay nhn c t cc ngnh (biu th bng gi tr ca cc h s trong bng
I/O). Nhng s thay i ny thng lin quan n thay i v cng ngh sn xut sn
phm hay kh nng thay th cho nhau p ng nhng nhu cu ca x hi trong nhng
iu kin mi, V d, khi c mt nh my nhit in dng than vi cng ngh tt hn
a vo s dng s lm nh mc tiu th than trn KWh in gim i (tc l h s I/O
tng ng gia ngnh in v than gim i). Nu nh my in mi khng s dng than
m s dng cng ngh kh t, th lm ny sinh mi quan h mi gia sn phm in v
sn phm kh, v nh mc s dng than trung bnh cho mt KWh in ca ngnh in
cng gim i. Khi ngnh kh t pht trin, s dng bp ga r hn in th nhiu ngi
chuyn t dng bp in sang dng bp ga. Nh vy, khi mt ngnh ra i hay pht
trin, do c mi quan h vi ngnh khc, n c th tc ng thc y hay km hm s
pht trin cc ngnh c lin quan vi n.
S tng trng ca cc ngnh dn n phi iu chnh c cu ngnh trong mi
nn kinh t. iu chnh c cu ngnh xy ra nh l kt qu ca qu trnh pht trin.
l quy lut tt yu t xa n nay trong hu ht mi nn kinh t (xt mc phn
ngnh no ). Vn ng quan tm l ch: s iu chnh c cu ngnh din ra theo
chiu hng no v tc chuyn dch nhanh chm ra sao, c nhng quy lut g cn
nghin cu?.
53

C rt nhiu nn kinh t t c thnh cng trong s pht trin nh qu trnh
iu chnh c cu kinh t ngnh c th ph hp vi iu kin c th. Vic tm ra mt
xu hng v gii php cho vic iu chnh c cu ngnh vng khng n thun l p
dng kinh nghim c c, m l s pht hin nhng c th mi vng ca t nc,
ca mi trng trong nc v th gii hin nay lm thch ng nhng bi hc c
cho hon cnh Vit nam.

2. Ni dung phn tch c cu ngnh
C cu ngnh hp l l tin pht trin lnh mnh ca vng. N khng ch c
li cho vic s dng mt cch y ti nguyn ca vng, pht huy u th ca vng,
nng cao hiu qu kinh t ngnh ca vng, tng cng thc lc kinh t vng; m cn c
li cho vic tho mn dn s khng ngng tng trng ca vng v nhu cu pht trin
x hi. ng thi, c cu ngnh hp l, cng l s bo m cho bo v mi trng sinh
thi, thc hin pht trin tip tc ca vng. Do , phn tch c cu ngnh ca vng phi
c tin hnh xoay quanh trng tm phn tch cc vn v nhn t, iu kin hp l
ho c cu ngnh, din bin c cu ngnh...
2.1. Nhn t nh hng ti c cu ngnh ca vng
Ni chung, c cu ngnh l do trnh sc sn xut quyt nh. C th, nh
hng n c cu ngnh c mt s nhn t di y:
(1)-Tiu dng x hi. Tiu dng x hi bao gm tiu dng sn xut v tiu dng
sinh hot. V quan h ca tiu dng sn xut v tiu dng sinh hot, nh chng ta
bit, c cu sn xut quyt nh c cu tiu dng, nhng, tiu dng khng ch l im
cui cng ca qu trnh sn xut, lm cho sn phm c thc hin, m ng thi n li
l hng dn sn xut, a ra phng hng v ng lc cho sn xut. Cho nn, c cu
tiu dng ca x hi chnh l s kim nghim hiu qu thc t ca c cu sn xut, ng
thi hng dn phng hng bin ng ca c cu ngnh ph hp vi nhu cu tiu
dng, tr thnh mt trong cc nhn t quan trng thc y din bin ca c cu ngnh.
(2) Tnh trng ti nguyn. nh hng ca t hp ti nguyn i vi c cu
ngnh l r v rt d thy. T hp gia than v thp tt yu dn n s hnh thnh c
cu ngnh ly cng nghip gang thp lm ch o, t hp ca ti nguyn thu lc v ti
nguyn kim loi mu c kh nng hnh thnh c cu ngnh ly cng nghip luyn kim
lm ch o. Tuy nhin, chng loi, s lng, cht lng ca ti nguyn t nhin khc
nhau, gi tr kinh t ca chng cng s khc nhau, mc nh hng i vi c cu
ngnh ca vng cng khc nhau. Nh khong sn st hoc ti nguyn du m, nu nh
tr lng ln, cht lng tt, th gi tr kinh t cao, sau khi khai thc c nh hng ln
54

li ko i vi kinh t ca vng, s c kh nng hnh thnh c cu ngnh ly khai thc
s dng hai loi ti nguyn ny l ch yu. Cn c mt s kim loi him hoc khong
sn kim loi qu, mc d gi tr kinh t ca chng rt cao, nhng thng thng quy m
tng i nh, mc lin quan ngnh ngh sau khi khai thc nh, nhu cu th trng
c hn, nh hng li ko i vi kinh t vng s khng ln, trong mt vng tng i
nh, c kh nng tr thnh ngnh quan trng, thm ch ch o trong c cu ngnh ca
vng, nhng trong vng tng i ln, thng thng a v ca n s khng cao, nh
hng i vi c cu ngnh cng rt nh. nh hng ca ti nguyn nhn vn i vi
c cu ngnh, ch yu biu hin trn nh hng ca ti nguyn sc lao ng v ti
nguyn du lch. Sc lao ng y l iu kin pht trin ngnh theo loi hnh tp
trung sc lao ng, cn sc lao ng cao, t cht vn ho cng ngh cao, th c li cho
pht trin ngnh cng ngh cao mi; bn thn du lch l mt ngnh, trong mt s vng
c ti nguyn du lch phong ph, s pht trin ca ngnh du lch, li ko pht trin
kinh t ca vng, lm hnh thnh c cu ngnh ca vng ly ngnh du lch lm ch o.
(3)- Trnh khoa hc cng ngh. Khoa hc cng ngh l nhn t quan trng ca
sc sn xut. Tnh hnh pht trin ca khoa hc-cng ngh khng ch nh hng n hiu
qu sn xut v cht lng sn phm, m cn nh hng n s m rng lnh vc sn
xut v hnh thnh ngnh mi. Trong mt vng nu trnh khoa hc cng ngh cn thp
hoc trnh "tiu ho", tip thu v vn dng cng ngh mi cn km th tc khai ph
lnh vc sn xut v hnh thnh ngnh mi chm, hn na phn ln l cc ngnh thuc
loi hnh s dng ti nguyn t nhin hoc ngnh thuc loi hnh s dng nhiu lao
ng. Ngc li, nu vng c trnh khoa hc cng ngh tng i cao hoc trnh
trnh "tiu ho", tip thu v vn dng nhn rng cng ngh mi tng i tt th tc
khai ph lnh vc sn xut v hnh thnh ngnh mi nhanh, t l thnh phn ngnh
cng ngh mi nhn trong c cu ngnh ngh ln, hn na, phn ln da vo ngnh
thuc loi hnh s dng nhiu vn v ngnh thuc loi hnh s dng cng ngh l ch yu.
(4)- Hin trng c cu v truyn thng sn xut. Hin trng c cu ngnh v
truyn thng sn xut vn c ca vng cng c nh hng i vi c cu ngnh. C cu
ngnh hin c ca vng l kt qu pht trin trn c s c cu ngnh trc y, hoc
nhiu, hoc t u mang du n ca c cu ngnh vn c, hn na, din bin hoc
chuyn i c cu ngnh khng phi l thc hin loi b, thanh tr, m l tng bc ci
tin, i mi, y khng phi l vic c th gii quyt trong mt sm mt chiu, m
phi tri qua mt thi gian tng i lu di, 10 - 20 nm, thm ch lu hn na. Do ,
nh hng ca c s c cu ngnh truyn thng khng th xem nh. Cng l l nh vy,
nh hng ca c cu ngnh hin trng i vi c cu ngnh tng lai cng tn ti.
mt vng no , nu nh tn ti mt loi truyn thng sn xut no , m loi truyn
55

thng ny c cho rng l mt loi di sn vn ho u t, th nh hng i vi c cu
ngnh ca vng s cc k su sc.
(5) Quan h quc t v phn cng khu vc. S lu thng v thng mi, vn,
tin t, tri thc, lao ng v s chuyn dch v cng ngh, thng tin... u l nhn t nh
hng quan trng ti bin ng c cu ngnh ca vng. nh hng ca phn cng lao
ng vng i vi c cu ngnh cng rt quan trng. Trong iu kin kinh t th trng,
phn cng lao ng theo vng th hin s hip tc, cnh tranh v li ch, chng c th
lm cho s nh hng ca cc nhn t trn i vi c cu ngnh mnh hoc yu.
2.2. iu kin hp l ho c cu ngnh ngh
C cu ngnh hp l ca vng phi m bo: (1) s dng y ti nguyn ca
vng; (2) cng ngh tin tin thch hp; (3) iu ho ni b; (4) nng lc ng bin
mnh; (5) hiu qu kinh t cao. V vy, khi phn tch v iu kin hp l ho c cu
ngnh, cn bao gm cc ni dung nu, c th l:
(1). C s dng y ti nguyn (yu t sn xut) ca vng khng. Ti
nguyn ca vng y c hiu theo ngha rng, n bao gm nhn lc, vt lc, ti lc,
ti nguyn t nhin..., tc l bao gm tt c cc yu t sn xut. Cn phn tch c cu
ngnh hnh thnh c thch hp vi c cu ti nguyn ca vng khng, u th ti
nguyn ca vng c c pht huy khng ?. Xc nh r, trong cc loi ti nguyn ca
vng, nhng ti nguyn no c th p ng y , ti nguyn no c u th, tc l ti
nguyn c li th so snh c u tin khai thc s dng; cc ngnh v sn phm i
ng ca chng c c pht trin u tin, trng im khng ?.
(2. C cu cng ngh ngnh trong vng c hp l khng. C cu ngnh hin ti
c thch ng hoc ph hp vi xu th din bin m tin b cng ngh mi a ti khng
?; t l ng gp ca cng ngh mi trong c cu ngnh hin ti ca vng nh th no ?.
(3). S hi ho gia cc ngnh trong vng nh th no. Trng tm cn phn tch
l, mi quan h hi ho ca ngnh mang tnh ch o vi ngnh h tr v ngnh mang
tnh c s. V mt ny cn phn tch s pht trin ca ngnh ch o, c th thng qua
nh hng lan to, thc y s pht trin ca ngnh tng quan ca vng, t thc y
s pht trin kinh t ca c vng hay khng . Mt khc, cn phi phn tch ngnh tng
quan c th phi hp c vi s pht trin ca ngnh ch o hay khng, t khng
nhng lm cho kinh t ca c vng vn hnh vi hiu qu cao, m cn c th gip
ngnh ch o chuyn mn ho c th m ng c nhim v quan trng ln hn ca
vng hoc s phn cng lao ng theo lnh th trong phm vi c nc.
(4). C cu ngnh ca vng c nng lc chuyn i v nng lc ng bin nh
th no. Ch yu phn tch hin trng c cu ngnh c th thu ht, tip nhn c nh
56

hng ca cc nhn t h thng bn ngoi khng, hn na c th chuyn i mt cch
nhanh chng cc nhn t hoc u vo ca bn ngoi thnh u ra, hnh thnh nng lc
u ra mnh hay khng; trong tnh hnh xy ra thay i ln quan trng ca mi trng
bn ngoi, c th thng qua iu tit ca c ch t chc ni b, thch ng c, loi tr
c nh hng khng tt hay khng. Ni tm li, c cu ngnh ca vng c kh nng
thch ng c vi s iu chnh hoc chuyn i hay khng.
(5). Hiu qu mang tnh c cu ca c cu ngnh hin ti l cao hay thp.
Phn tch theo hai mt sau y: kt qu tt ca hiu qu kinh t vng c phi l do c
cu ngnh hay khng ; ngc li, kt qu km ca hiu qu kinh t vng c phi l bi
nguyn nhn c cu ngnh hay khng. Nu thuc tnh hnh trc, th hiu qu c cu
ngnh l tt, nu thuc tnh hnh sau, th hiu qu l km.
2.3. Xu th thay i c cu ngnh ca vng
L.G. Clark, nh kinh t hc kim thng k hc nc Anh, trn c s nghin cu
phn tch t liu thng k v bin i sc lao ng ngnh gia cc khu vc mt, hai v
ba (nng nghip - cng nghip dch vu) tri qua cc thi k lch s ca nhiu quc gia,
c kt lun nh sau: s bin ng v sc lao ng ngnh gia cc khu vc mt, hai
v ba, vi s pht trin kinh t ca cc khu vc v s gia tng thu nhp quc dn theo
u ngi do chng em li c quan h mt thit vi nhau. Cng vi s gia tng mc
thu nhp quc dn theo u ngi, trc tin sc lao ng t ngnh thuc khu vc mt
chuyn dch sang khu vc hai. Tip sau , khi kt qu mc thu nhp quc dn theo
u ngi c nng cao thm mt bc do chuyn dch sc lao ng to ra, lm cho
sc lao ng t ngnh thuc khu vc mt dn dn gim thiu, sc lao ng ngnh thuc
khu vc hai v ba dn dn c tng ln. Cn ng lc lm thay i c cu phn b
sc lao ng l s khc bit v thu nhp tng i gia cc ngnh trong pht trin kinh
t. Kt lun ny c mi ngi gi l nh l L.G. Clark. nh l ny khng ch c kh
nng c nghim chng trong phn tch theo chiu dc qua nhiu thi gian pht trin
kinh t ca mt quc gia, m t y cn c th so snh theo chiu ngang trong cng mt
thi gian ca cc quc gia c trnh pht trin khc nhau v cn c kim chng qua
so snh theo chiu ngang gia cc vng khc nhau ca mt quc gia.
c mt kt qu nghin cu ch ra l, nu gi A (khu vc mt: nng nghip),
B (khu vc hai: cng nghip), v C (khu vc ba: dch v) trn i th c ba giai on
pht trin, mi giai on li c th chia lm hai loi hnh nh sau:
+ Giai on mt, A chim v tr u, bao gm:
(1) A > C > B
(2) A > B > C
57

+ Giai on hai, B chim v tr u, bao gm:
(1) B > A > C
(2) B > C > A
+ Giai on ba, C chim v tr u, bao gm:
(1) C > A >B
(2) C > B > A
iu kin vng ca cc nc rt khc nhau, mc chu nh hng ca quy lut
nu trn cng khc nhau, s thay i c cu ngnh c bn th hin trng thi phc tp,
nhng xu th chung th ging nhau.
Nghin cu trn vch r quy lut thng thng v s thay i ca c cu
ngnh trong pht trin kinh t, n c ngha ln i vi vic tin hnh nghin cu xu
th pht trin v din bin c cu ngnh hin nay.
L.G. Clark trong l lun v giai on trng thnh ca kinh t, dng s
thay i "th t ngnh ch o" thuyt minh s qu gia cc giai on trng
thnh, dng "xu th gim tc" ca ngnh ch o c v "u tranh phn gim tc"
ca cng ngh mi m ngnh ch o mi s dng thuyt minh qu trnh tng
trng kinh t. S xut hin ca ngnh ch o mi chnh l ni v kh nng i vo
mt giai on pht trin mi, hnh thnh mt loi c cu ngnh mi ca vng. Trn
ngha ny m ni, qu trnh din bin ca tng trng kinh t v giai on pht trin
cng l qu trnh thay i c cu kinh t trong c c cu ngnh. Xu th thay i
c cu ngnh c tnh thng nht v phng hng vi xu th din bin ca tng
trng kinh t vng. Cng chnh l ni, c cu ngnh v giai on tng trng kinh
t u c xu th din bin hng ln cp cao hn.
Phn tch c th xu th din bin c cu ngnh ca mt vng, khng nhng phi
ch ti vic kho st xu th lch s din bin ca c cu ngnh, m quan trng hn
cn phi kho st cc nguyn nhn dn n thay i c cu ngnh di y:
(1)- nh hng ca chnh sch ca quc gia i vi ngnh ca vng. Chnh
sch ngnh l bin php quan trng iu chnh vic pht trin ngnh di gc v m
ca quc gia, n c th v cc nhn t nh kinh t, x hi, chnh tr, cng ngh, mi
trng sinh thi ... khuyn khch hoc hn ch s pht trin ca mt s ngnh no .
i vi ngnh cn khuyn khch s c chnh sch u i, nhm gip n pht trin,
cn i vi ngnh cn hn ch, s phi c nhiu bin php hn ch nghim ngt, nhm
km hm hoc thu nh s pht trin ca n. Ngnh ca vng nu ph hp vi chnh sch
ngnh quc gia, s c th pht trin vi tc tng i nhanh, nu vi phm chnh sch
ngnh, s pht trin ca n s b hn ch, hai loi tnh hung ny u c th lm cho c
58

cu ngnh ca vng thay i. V d, mt ngnh no hin thi vo th bt li,
nhng v lu di m xt c tim lc pht trin, c ngha quan trng pht trin nn
kinh t quc dn.Chnh ph cn phi c chnh sch gip i vi ngnh, sau mt thi
k, ngnh ny c th pht trin, tr thnh ngnh c u th cnh tranh ca vng, hn
na, cn c th tr thnh ngnh ch o chuyn mn ho mi ca vng. T lm thay
i c cu ngnh ca vng.
(2)- Dung lng v tui th th trng ca ngnh ch o chuyn mn ho
ca vng. Cc sn phm ca ngnh ch o chuyn mn ho ca vng, tri qua mt
thi gian, th trng trong vng v trong nc s t ti bo ho. d hnh chung,
chng ta gi vng A l vng sau khi bo ho mt sn phm chuyn mn ho no
tin hnh khai ph th trng bn ngoi loi sn phm ny, tin hnh xut ra ngoi vng
hoc nc ngoi nc (gi l vng B hoc nc C ). Cng vi s hnh thnh th trng
bn ngoi, i theo n vng A cng xut hin vic xut khu vn v cng ngh cho vng
B hoc nc C. Chnh do vic nhn c vn v cng ngh bn ngoi, kt hp vi sc
lao ng v ti nguyn c gi r, vng B hoc nc C pht trin mnh sn phm
cng loi vi vng A vi qui m nht nh v gi r hn vng A. Chnh do gi r hn,
vng A li nhp tr li cc sn phm ca vng B hoc nc C, dn ti vng A khng
th khng loi b loi sn phm chuyn mn ho vn c, nhm chuyn sang sn xut
loi sn phm u th khc so vi vng B hoc nc C. Vo thi im ny, ngnh ch
o chuyn mn ho sn phm bo ho nu trn ca vng A s i vo giai on kt
thc tui th u th, c kh nng sinh ra ngnh ch o chuyn mn ho mi, c cu
ngnh theo m thay i.
(3)- Chu k sng cng ngh ca ngnh ch o chuyn mn ho. Do s pht
trin ca cng ngh c th lm cho mt ngnh no c cng ngh tin tin hin ti
xem nh rt c u th, nhng sau mt thi gian s b loi thi (cc nh kinh t gi l
ngnh "mt tri ln"), t lm thay i c cu ngnh vn c ca vng, hnh thnh
ngnh u th mi c trang b bng kt qu cng ngh mi tr thnh c cu ngnh ch
yu (gi l ngnh "mt tri mc"). Trong lch s pht trin kinh t, tnh hnh ny thng
xuyn xy ra. Chng hn nh sn phm si tng hp thay th sn phm si bng, cng
nghip ho du thay th cng nghip than, lm cho c cu ngnh ca rt nhiu vng
thay i to ln.
(4)- S thay i tnh trng cung ng ti nguyn ca vng. Trong ti nguyn
pht trin vng, c mt s l ti nguyn khng th s dng li, s lng c hn, mt s
ti nguyn c th s dng li, v lu di s lng l v hn. S cn kit ca ti nguyn
c hn s c th lm cho ngnh sn xut da vo loi ti nguyn ny lm nguyn liu
hoc nhin liu suy thoi; i vi ti nguyn v hn, tuy v lu di l v hn, nhng
59

trong mt thi gian nht nh (nh mt nm) s cung cp ca n cng l c hn, cho
nn, vic m rng quy m ngnh ly n lm nguyn liu, nhin liu cng l c hn, hn
na, n cng c th v s dng khng ng gy ra kh khn trong cung ng, t cng
lm cho c cu ngnh ca vng thay i.

3. Phng php phn tch c cu ngnh
3.1. Phng php phn tch hiu qu c cu
Phng php phn tch hiu qu c cu ch yu l thng qua tnh ton mt s ch
tiu phn nh kt qu p-ht trin kinh t, so snh cc ch tiu kt qu ny vi hiu qu
kinh t phn tch tt, xu i vi c cu ngnh ca vng.
(1). Hiu qu c cu ngnh: Phng php ny tin hnh phn tch vi s tr
gip ca cng thc di y:

=
=
n
i
i
i
e
P P
E
L
S
1
.
Trong :
e
S : l ch tiu hiu qu c cu;

i
L : l gi tr sn xut ngnh th i
E: l tng gi tr sn xut ngnh ca vng

i
P : l t l thu li nhun vn ca ngnh th i
P : l t l thu li nhun vn bnh qun ca vng hoc ca cc ngnh.
Khi
e
S < 0, biu th c cu xu i;
e
S > 0, biu th c cu tt. Nu nh so snh
vi mt thi im no ca mt thi k trc, gi tr ny i ln, biu th hiu qu ca
c cu c nng cao, ngc li b h thp.
(2). Ch s nh hng c cu. Gi nh ly t l thu li nhun vn lm ch tiu
c s tnh hiu qu kinh t, th ch s nh hng c cu G l:

=
i ij
i j
q P
q P
G
0
0
.
.

Trong cng thc trn:
ij ij
q P . biu th tng ca t l thu li nhun vn ca ngnh th i vng j nhn
vi t l tin vn ngnh trong vng chim trong vn ngnh tng ng c nc (k hiu
q
0i
);
60

i ji
q P
0
. biu th tng ca t l thu li nhun vn ton ngnh ca vng j nhn
vi t l tin vn ngnh so snh chim trong vn cc ngnh tng ng ca cc vng so
snh (hoc c nc);
G > 1, cho bit cht lng c cu ngnh vng j cao, lm cho hiu ch tng th
ca n cao hn vng so snh; ch s G < 1, cho bit cht lng c cu ngnh vng j
km, nh hng n hiu qu tng th ca vng khng ging nh vng so snh.
(3). H s hiu qa ti u . H s ny ch yu dng o lng cht lng c
cu ngnh ca vng, s dng cng thc di y tnh:

R
r
F =
Trong cng thc trn: F l h s hiu qu ti u;
r v R l t l tng trng ca gi tr gi tng ca ngnh
trong vng v t l tng trng ca gi tr gia tng ca vng.
Nu F > 1, cho thy cht lng c cu l tt, hiu ch c cu tng i ln; nu
F < 1, th ngc li.
(4) .H s giao ng. H s giao ng kinh t quc dn ngnh l t s ca lng
thay i tng i ca ngnh vi lng thay i tng i ca nn kinh t quc dn. N
c th phn nh qu trnh pht trin v thu hp ca ngnh. Nu nh tc tng trng ca
ngnh ny ln hn tc tng trng kinh t quc dn (tc h s giao ng ln hn 1),
iu ny cho thy, ngnh ny vo giai on tng trng; nu nh tc tng trng ca
ngnh ny bng tc tng trng kinh t quc dn (tc h s giao ng bng 1), iu
ny cho thy ngnh ny v nn kinh t quc dn cng vo giai on tng trng; nu
nh tc tng trng ca ngnh ny thp hn tc tng trng kinh t quc dn (tc
h s giao ng nh hn 1), iu ny cho thy ngnh ny c xu th b thu hp.
Cng thc trn cng cho php so snh hai vng vi nhau gia vng nghin cu
v mt vng khc i snh. Thng qua s so snh h s giao ng kinh t quc dn
ca vng hoc cc phn ngnh, t tin hnh phn tch v tnh hp l v c cu ngnh
trong vng.
(5). H s hiu qu u vo- u ra. H s hiu qu u vo- u ra c th dng
cng thc sau y biu th:


=
|
|
.
|

\
|
+ +
= =
n
i
n
i
ij ij ij ij
j
n
b b b
n
b
E
1
3 2 1
:
1
:
1

Trong cng thc trn:
61


j
E : l h s hiu qu u vo- u ra ngnh
j
;

ij
b : l u t ton din ca ngnh
j
cho sn xut tng thm mt n v sn
phm, tc h s u vo-u ra ca tng vn;
ij b
1
: l vn mua nguyn liu, vt liu, bn thnh phm cn thit sn xut
tng thm mt n v sn phm ca ngnh
j
, n l h s u vo- u ra ca vn lu
ng;
ij b
2
: l vn cn thit s dng cho i mi, ci to, mua sn phm lm ti sn c
nh sn xut tng thm mt n v sn phm ca ngnh
j
, n l h s u vo- u
ra i mi ci to;
ij b
3
: l vn dng xy dng c bn, mua sm sn phm lm ti sn c nh
sn xut tng thm mt n v sn phm ca ngnh
j
.
3 2 1
ij ij ij ij
b b b b + + =
trn gii thiu mt n v u t lm tng thm u ra ca ngnh
j
. u ra
ny c th dng s lng hin vt biu th, cng c th dng hnh thc gi tr biu th.
H s hiu qu u vo- u ra ca ngnh l ln, iu ny thuyt minh rng,
trong tnh hnh u t nh nhau, u ra ca ngnh ny nhiu hn so vi ngnh khc;
trong tnh hnh nh nhau v gi tr ngnh, i hi u t ca ngnh ny t hn ngnh
khc. Thng qua h s hiu qu u vo- u ra, em cc ngnh (ca vng i snh hay
cn gi vng tham kho) so snh vi h thng ngnh ca vng nghin cu tin, c th
phn bit c s tt, xu i vi c cu ngnh ca vng nghin cu.
Ngoi ra, vn dng phng php u vo-u ra cng c th tin hnh phn tch
mt cch chi tit v su sc i vi c cu ngnh.
3.2. Phn tch chuyn mn ho v pht trin tng hp
(1) -Ti hn ca v tr vng. Ti hn ca v tr vng cn gi l t l chuyn mn
ho (nhiu sch cn gi l t s phn b sn xut: o mc tp trung chuyn mn ho
mt ngnh trn vng). Khi nim v ti hn chnh l t l ca t l. Khi nim ny do P.
Haggett a ra u tin v vn dng trong phn tch v tr vng. Trong tnh trng o
lng s phn b khng gian cc yu t ca mt vng no ti hn ca v tr, phn
nh v cc mt nh mc chuyn mn ho ca mt ngnh no v v tr, tc dng
trn cp no ca vng ... y l mt ch tiu rt c ngha. Trong nghin cu c
cu ngnh, vn dng ch tiu ti hn ca v tr vng ch yu l phn tch tnh trng
ngnh ch o ca vng.
62

Cng thc tnh ti hn ca v tr vng l:

(
(
(
(

(
(
(
(

=

= =
n
i
i
i
n
i
i
i
D
D
d
d
Q
1 1
:
Trong cng thc trn:
Q: l ti hn v tr vng i vi cp cao ca ngnh i ca mt vng no ;

i
d : l ch tiu c lin quan ca ngnh i vng no (thng l cc ch tiu c
th s dng nh gi tr sn xut, gi tr gia tng, sn lng, nng lc sn xut, s ngi
lm vic...)

i
D : l ch tiu c lin quan ngnh i ca vng c cp cao hn (vng ln hn
hoc c nc);
n : l s lng ngnh ca mt loi ngnh ngh no .
Nu tnh ti hn v tr vng gia cc ngnh cng nghip ca vng no i vi
c nc,
i
d v
i
D s phn bit l gi tr sn xut (hoc s cng chc) ca vng no
v ngnh cng nghip ny ca c nc, n l ton b s lng ngnh cng nghip c
nc v khu vc no , th
i
n
i
d

=1
v
i
n
i
D

=1
s phn bit l tng gi tr sn xut cng
nghip (hoc tng s lao ng ...) ca vng ny v ca c nc.
Thng qua tnh ton ti hn v tr vng ca mt vng no , s c th tm ra
ngnh chuyn mn ho c v tr nht nh trong c nc ca vng ny, hn na, cn c
s ln, nh gi tr Q ca ti hn v tr vng o lng t l chuyn mn ho ca n.
Gi tr Q cng ln, th t l chuyn mn ho cng cng ln.
(2)- H s tp trung. H s tp trung l gi tr t s ca ch tiu i ng gia s
tng i v sn lng, gi tr sn xut... bnh qun u ngi mt ngnh no ca mt
vng no vi ngnh kinh t ny ca c nc hoc ca vng cp cao hn, tc l:

A
M
x
m
a
M
A
m
a
C = = :
Trong cng thc trn: C l h s tp trung;
a : l sn lng hoc gi tr sn xut ca ngnh kinh t no ca vng tnh ton;
m: l s lng dn ca vng tnh ton;
A: l sn lng hoc gi tr sn xut ca ngnh kinh t ny ca c nc hoc ca
vng cp cao hn...;
M l dn s c nc hoc ca c vng.
63

Trn mt mc nht nh, h s tp trung c th biu th v tr ca n gia
ngnh chuyn mn ho ca vng no vi bnh qun u ngi ca c nc hoc c
vng i vi ch tiu o lng. C cng ln, th hin sn lng bnh qun u ngi
hoc gi tr o sn xut ca ngnh ny, vng ny, c mc chuyn mn ho tng i
cao; C cng nh thuyt minh rng, khng c ngha ln lm i vi ngnh ny, vng
ny trong c nc.
(3)- Ch s a dng ho c cu. Ch s a dng ho c cu thng thng dng
nghin cu mc pht trin tng hp ngnh ca quc gia, vng hoc thnh ph. N
c hai loi: ch s a dng ho nguyn thu v ch s a dng ho chnh xc.
3.1- Ch s a dng ho nguyn thu : Ch s a dng ho nguyn thu t l
nghch vi mc pht trin tng hp ngnh. cng thc tnh ca n l:
=
n nguy
X

| ) ... ( ... ) ( ) (
2 1 3 2 1 2 1 1 n
y y y y y y y y y + + + + + + + + + + |
Trong cng thc trn:
n nguy
X

l ch s a dng ho nguyn thu;

n
y y y ,..., ,
2 1
l t l gi tr sn xut ca cc ngnh, cn
1
y >
2
y >
3
y ... >
n
y ,
1
y +
2
y + ... +
n
y = 100 %.
3.2- Ch s a dng ho chnh xc: Ch s a dng ho chnh xc t l thun vi
mc pht trin tng hp ngnh ca vng hoc thnh ph. Cng thc tnh ca n l:

0 max 0
: X X X X X
nguyen chinh
=
Trong cng thc tn:

chinh
X : l ch s a dng ho chnh xc;

0
X : l ch s a dng ho nguyn thu nh nht thc t.
Gi nh s pht trin ngnh ca vng hoc thnh ph no l tng hp nht,
ch s a dng ho nguyn thu tnh ton c cu ngnh ca c vng hoc ca thnh ph,
tc l ch s a dng ho nguyn thu nh nht.
max
X l ch s a dng ho nguyn thu
ln nht v l thuyt. Khi mt vng hoc mt thnh ph no ch c mt ngnh (tc l
a dng ho hay mc pht trin tng hp nh nht ), th ch s a dng ho nguyn
thu l ln nht (v a dng ho nguyn thu t l ngch mc pht trin tng hp).
Tc l n y n y X , 100 , .
1 1 max
= = .
Khi s pht trin mt ngnh ca vng no l n nht, gi tr ch s a dng
ho chnh xc tng i cao; khi s pht trin mt ngnh ca vng no l tng i
cn bng, th gi tr ch s a dng ho chnh xc tng i thp.

64

III. PHN TCH C CU KHNG GIAN KINH T VNG
1. Nhng vn l lun v c cu khng gian hot ng kinh t
1.1. Khi nim
C cu khng gian hot ng kinh t vng (gi tt khng gian kinh t), cn gi l
c cu vng, tc l quan h tng h v hnh thc t hp trn khng gian lnh th vng
v ni dung vt cht ch yu ca vng kinh t. Biu hin c th khng gian kinh t ca
vng l: mt trung tm kinh t, vng ngoi vi chu s thu ht, nh hng ca trung tm
kinh t v mng kt cu h tng hp thnh.
Trung tm kinh t ly thnh ph, hoc l nhm thnh ph hoc di nhng hnh
thi c bn l cc im dn c lm ht nhn. Chc nng t thn ca trung tm to thnh
mt phm vi thu ht trn cc hng xung quanh. Thng thng bin gii ca khng
gian kinh t trong vng khng r rng, thng vn chu tc dng chung ca hai trung
tm. S hnh thnh mng khng gian do cc loi tuyn giao thng vn ti quyt nh,
chng l cu ni lin h gia trung tm vi ngoi vi.
1.2.S hnh thnh v pht trin ca c cu khng gian vng
Qu trnh hnh thnh v pht trin c cu khng gian kinh t vng, nht thit
phi c cc iu kin di y:
(1). S hnh thnh thnh ph hin i trung tm ca vng. Thnh ph hin i
khng ngng pht trin v phn vnh. Cc thnh ph ny da vo cc ngnh cng
nghip v dch v cng vi chc nng hnh chnh ..., c tc dng i vi khu vc xung
quanh v cng vi cc khu vc xung quanh khng ngng tng cng lin h v kinh t
v chnh tr.
(2). S pht trin khng ngng ca kinh t hng ho xung quanh trung tm
vng. S pht trin nng nghip, cng nghip khai khong v ngnh thuc dch v
mang tnh hng ho ca khu vc xung quanh trung tm vng l c s tin hnh lin h
kinh t gia chng vi trung tm vng. Trong iu kin kinh t t nhin, s lin h khu
vc xung quanh vi thnh ph l yu t, kh c th thc y s hnh thnh v pht trin
c cu khng gian vng. Kinh t th trng cng pht trin th mi lin h gia trung
tm v vng xung quanh cng mnh m.
(3). Pht trin h thng mng kt cu h tng. Mng kt cu h tng l "dy
chuyn ti" v "cu ni" gia trung tm vi khu vc (cng c th gi l vng) xung
quanh. Khng c ngnh giao thng vn ti, ti in v thng tin lin lc hin i..., kh
c th to ra mi lin h cht ch gia trung tm vng vi khu vc xung quanh.
(4). nh hng v tc dng ca bn ngoi. C cu khng gian ca mt vng
bao gm h thng con trong h thng ln, nn c cu khng gian ca vng kinh t ny
65

khng tch khi nh hng ca c cu khng gian vng kinh t cp v ln hn. Gia c
cu ngnh v c cu khng gian ca mt vng kinh t c mi lin h mt thit vi nhau.
Mi lin h ny trong qu trnh pht sinh, pht trin c bt u t c cu ngnh, c
cu ngnh i trc to ra t chc khng gian. Nh vy, cho thy trn mc no , c
cu ngnh nh hng ti c cu khng gian, ngc lai c cu khng gian cng nh
hng ti c cu ngnh, y l mi lin h gia ni dung vi hnh thc.
- C cu ngnh l ni dung ca c cu khng gian, c cu khng gian l kt qu
ca phn b v xu hng pht trin ca cc ngnh, ng thi c tc dng ti c cu v
cch thc c bn ca c cu khng gian. Chng ta thy rt r l gia h thng ngnh ly
nng nghip lm ch yu vi h thng ngnh ly cng nghip lm ch yu, c s khc
nhau v mc tp trung trn khng gian; gia h thng ngnh gia cng c tnh "m"
mnh vi h thng cng nghip gia cng c tnh khp kn dn ti t chc khng gian
khc nhau thng qua s khc nhau v mc pht trin mng kt cu h tng v th
- C cu khng gian chu tc ng ca quy lut phn cng lao ng theo lnh th
v c tc ng n ngnh. Gi s hai ngnh nh nhau, song phn b trn khng gian
vng c s khc nhau v iu kin a l, iu kin t nhin, iu kin kinh t v trnh
pht trin sc sn xut nn c th c c cu ngnh khc nhau.Trong thc t hnh thc
c cu khng gian thay i rt a dng vi nhiu loi hnh khc nhau.
1.3. Ni dung ca c cu khng gian.
Ni dung ca c cu khng gian vng bao gm cc b phn cu thnh ch yu
sau y:
(1). Trung tm khng gian vng. Trung tm khng gian vng l thnh ph trung
tm (hoc thnh ph u no) ca vng kinh t, n pht huy tc dng trung tm trong
qu trnh hnh thnh v pht trin ca vng kinh t. Trong iu kin kinh t hin i,
trung tm khng gian vng nhiu dng khc nhau, c thnh ph trung tm ca vng
ly cng nghip lm ni dung ch yu, cng c thnh ph trung tm ca vng ly
thng mi, ti chnh, du lch hoc qun l hnh chnh ... lm ni dung ch yu. Bt c
trung tm khng gian vng no u c nhiu chc nng chuyn mn ho v c nh
hng rt ln i vi khu vc xung quanh n. Quy m ca trung tm vng cp v cao
(nh cc vng kinh t ln) c th l thnh ph ln hoc thnh ph cc ln hoc nhm
thnh ph ln. a s thnh ph trung tm ca vng kinh t ch c mt thnh ph, nhng
cng c vng kinh t c hai thnh ph trung tm (nh vng kinh t trng im Bc B,
ly thnh ph H Ni v Hi Phng lm trung tm) hoc nhiu thnh ph trung tm
(nh ng vng bng sng sng Hng, trung tm ca n do nhiu thnh ph to thnh).
66

Trong c cu khng gian vng, thnh ph trung tm c tc dng trn mt s mt
ch yu di y:
Tc dng tp trung (sc ht): tp trung khng gian l xu th c bn ca phn b
kinh t hin i. S tp trung nhiu loi ngnh v thnh phn kinh t tt yu s dn ti
hnh thnh v pht trin trung tm kinh t. Trong giai on pht trin (c bit l t thi
gian u n thi gian gia ca giai on pht trin n nh ca vng), tc dng tp
trung ca trung tm l rt r rng:
- Trc tin, biu hin vic dn s v lao ng c k nng vng ngoi vi tp
trung vo trung tm, lm cho quy m thnh ph khng ngng m rng;
- Sau , l s tp trung sn phm nng sn, khong sn v sn phm gia cng
th ca vng ngoi vi, nhng sn phm ny cung cp cho tiu dng thnh ph, hn na,
ko theo s pht trin cng nghip thnh ph, t , khng ngng tng cng thc lc
kinh t ca thnh ph trung tm;
- Cui cng, l tp trung vn thng qua cc knh lu thng tin t nh chnh lch
gi gia sn phm cng nghip vi nng nghip, thu, d tr ...vo thnh ph trung tm.
Tc dng lan to, m rng:Trong quan h qua li vi vng ngoi vi, tc dng tp
trung v tc dng lan to ca thnh ph trung tm u phi thng qua lu thng thc
hin. Thnh ph trung tm vng u l trung tm mng kt cu h tng, hoc u mi
kt cu h tng ca vng kinh t vi cc cp v khc nhau. Thng qua cc tuyn giao
thng vn ti, ng ti in, tuyn thng tin ... thc hin giao lu v cung ng rng ri
cho trong v ngoi vng v nhn lc cht lng cao, nng lng, nguyn vt liu qua
ch bin, sn phm cng, nng nghip, vn, thng tin, ...Nh vy, thnh ph trung tm
tr thnh ht nhn thc y pht trin vng xung quanh ca c cu khng gian vng.
(2). H thng mng khng gian. H thng mng khng gian l h thng kt cu
h tng, phn b rng ri, hi ho trong vng. l s kt hp gia cc loi tuyn giao
thng vn ti vi tuyn thng tin lin lc, tuyn ti in, cp thot nc trong vng kinh
t. Trong c cu khng gian, mng pht huy tc dng nh l "dy chuyn" v "cu ni"
lin kt trung tm vng vi ngoi vi v h thng thnh ph, n cng l dy chuyn tin
hnh lin h gia vng kinh t ny vi vng kinh t khc.

Tnh trng "t hp" mng v hnh thc phn b vng ca mng trc tip nh
hng ti s phn b ca thnh ph trung tm v h thng th trn, hn na c nh
hng nht nh i vi vng ngoi vi. Trnh v mc tp trung ca mng l s
khi qut v tnh trng pht trin kinh t mt vng.
67

S hnh thnh khung c bn ca h thng mng i vi c cu khng gian vng
kinh t c vai tr pht huy tc dng quan trng, trc tip nh hng n hnh thc v
c im phn b ca trung tm vng, h thng th trn v vng ngoi vi.
(3). Khng gian ngoi vi : Ngoi vi l ch v tr tng i vi trung tm. Cc nh
khoa hc kinh t sau chin tranh th gii ln th hai, c bit l cc nh kinh t vng,
em quan h ch o v ph thuc tn ti gia quc gia pht trin v quc gia ang pht
trin miu t tru tng ho thnh quan h gia vng trung tm v khng gian ngoi
vi. Cho rng, c trng bn cht ca khng gian ngoi vi l mt loi hnh vng ph
thuc vo vng trung tm, c cu ngnh, c cu khng gian v trnh pht trin ca n
u chu s hn ch ca vng trung tm.
Khng gian ngoi vi m chng ta ni y l tt c khng gian trong c cu
khng gian vng tr trung tm v mng ca vng, bao gm tt c th trn bn ngoi
trung tm v vng nng thn v khu hm m rng ln. Trnh pht trin ca khng
gian ngoi vi ch yu b hn ch bi trnh pht trin ca trung tm v mng, ni
dung kinh t ca khng gian ngoi vi cng chu nh hng ca thnh ph trung tm.
Tuy nhin c s phi hp ln nhau gia trung tm v khng gian ngoi vi, khng gian
ngoi vi cng l c s hnh thnh pht trin thnh ph trung tm.
Tnh trng ca khng gian ngoi vi rt phc tp, ni v trnh pht trin sc sn
xut c th phn ra cao, thp khc nhau; v quy m, phn b ca vng, c s khc nhau
v quy m ln, nh, rng ri, cht hp. Nhn chung c my loi hnh sau: vng ngoi vi
ly ngnh trng trt, chn nui l ch yu; vng ngoi vi ly ngnh rng v khai
khong l ch yu; vng ngoi vi ly ngnh cng nghip gia cng l ch yu v vng
ngoi vi mang tnh tng hp...
Bt c c cu khng gian ca vng kinh t no u l mt chnh th thng nht,
da vo s pht trin hi ho, thng nht ca ba yu t(thnh ph trung tm, vng ngoi
vi v mng) thc y s pht trin vng kinh t. Quan h gia ba yu t biu hin
tnh hi ho gia: tnh thng nht v chc nng kinh t, mng v cp v quy m. C cu
khng gian ca vng u c c im r rt l: ni dung kinh t khng ging nhau, hnh
thc biu hin ca thnh ph trung tm, h thng mng v vng ngoi vi ca chng
cng khng ging nhau. Trong mt vng kinh t, mi quan h gia s ln, nh ca
thnh ph trung tm, s lng v quy m cc th trn, ni dung kinh t vng ngoi vi (v
s mnh yu thc lc kinh t), mt ca mng (v cht lng v s lng)... u c
quan h t l nht nh, nu ph hp vi quan h t l nh vy, th c cu khng gian
vng s vo trng thi hi ho, hp l.
68

C cu khng gian l mt khi nim ng. Trong thc t, do vng kinh t pht
trin khng ngng, do s cn bng gia trung tm, ngoi vi v mng ch l tng i,
trng thi cn bng t l lun lun b ph v. Chng hn nh s pht trin ca thnh ph
trung tm hoc cc thnh ph khc v s pht trin ca vng ngoi vi, u i hi thay
i lin tc tnh trng mng giao thng vn ti v thng tin lin lc...; s pht trin ca
giao thng vn ti hin i hoc khai thc mt tuyn trc mi no , li to iu kin
c li cho vic khai thc khu mi v pht trin thnh ph, ko theo s pht trin ca
trung tm v ngoi vi. Ni tm li, gia trung tm, ngoi vi v mng trong s tc ng
ln nhau s khng ngng th hin: hi ho khng hi ho hi ho ... , c nh vy,
n thc y c cu khng gian vng kinh t khng ngng hon thin v khng ngng
nng cao.

2. Chuyn dch v khuych tn (lan to) khng gian hot ng kinh t
2. 1. Nguyn nhn chuyn dch v khuych tn khng gian kinh t
S khng ng u gia cc vng l nguyn nhn c bn gy ra chuyn dch v
khuych tn khng gian kinh t. Bt k mt quc gia hay c th gii, s khng ng u
ca pht trin kinh t gia cc vng (hoc cc nc) lun lun tn ti, trc tin biu
hin s khc nhau v trnh pht trin tng th ca kinh t, sau l biu hin s
khc nhau v c cu v hiu qu ca ngnh kinh t. Do , quan st trn phm vi ton
th gii hoc mt quc gia (hoc vng), chng ta s thy, c vng kinh t pht trin, c
vng kinh t pht trin trung bnh v c vng kinh t km pht trin. T s thy s
khc nhau rt ln v quy m ngnh kinh t ca cc vng, hiu qu gia cng mt ngnh
kinh t gia cc vng khc nhau r rt. y chnh l nguyn nhn gy ra s lu chuyn
v tc ng ln nhau trong kinh t. S lu chuyn v tc ng ln nhau ny xut hin
bng hnh thc chuyn dch v khuych tn:
- V hnh thc, chuyn dch v khuych tn c th l nhiu hng, hai hng v
mt hng;
- V thi gian, l lin tc khng ngng.
- V ni dung chuyn dch v khuych tn, ch yu l chuyn dch v khuych
tn v vn, cng ngh v sc lao ng. Trong , s chuyn dch v vn v sc lao
ng tng i phc tp, c th chuyn dch t vng pht trin ti vng khng pht
trin, t vng pht trin trung bnh sang vng pht trin kh, t thnh ph ti thnh ph
...; cn chuyn dch v cng ngh th n gin, n ch yu l t vng c cng ngh loi
ny chuyn dch sang vng khng c cng ngh loi , do , i vi dch chuyn
cng ngh, nhn t nh hng ch yu ca n l tc m rng sn xut v nng lc
69

ca vng tip thu cng ngh. Ni tm li, s khc nhau v trnh pht trin kinh t
gia cc vng cng ln, tc khuych tn v nng lc tip thu cng km.
2.2. Phng thc chuyn dch v khuych tn khng gian kinh t
Chung ta bit, s khng ng u v trnh pht trin ca cc khng gian
trin kinh t vng, lm ny snh chuyn dch v khuych tn khng gian kinh t. Ni
dng c th ca hai phng thc l:
(1). Phng thc khuych tn. S thay i pht trin ca trung tm, to ra s
"pht tn" v "thm thu" i vi vng xung quanh. Vic xy dng cc x nghip mi
ca trung tm, c th lm cho kinh t "thm thu" n vng t xung quanh, lm cho n
ny sinh ngnh kinh t c lin quan vi x nghip mi, hoc lm cho sc lao ng vi
cng ngh tng i cao, hoc mt b phn vn du nhp vo khu t xung quanh trung
tm. Trn thc t, c th gi loi khuych tn ny gi l "khuych tn m rng". c
im ca loi khuych tn ny l, t ngun khuych tn, n c khuych tn dn dn
v lin tc ra xung quanh, t gn n xa, tc khuych tn tu theo tr ngi v khong
cch a l tc dng dn yu i, cho n bng khng. Thi gian khuych tn, thng l,
khong cch gn khuych tn trc, khong cch xa khuych tn sau. Cng v thi
gian khuych tn trn cc hng th ngc li, cng yu khuych tn ngn, thi
gian chm. Khi phn tch chi tit mt bng thnh ph, s thy, sc pht trin v m rng
qui m ca thnh ph thnh hnh a gic, khng phi hnh trn, y l do nguyn nhn
khuych tn ni trn. Ngoi ra, phng thc khuych tn theo l lun chuyn dch theo
cc cp khc nhau m cc nh khoa hc gii thch, trn c bn cng thuc v phng
thc khuych tn m rng ny.
(2).Phng thc chuyn dch. Mt phng thc khc ca lu chuyn khng
gian kinh t l chuyn dch, n khng nh phng thc khuych tn mt cch lin tc,
dn dn, th t, m l phng thc nhy vt, tc l, khi chuyn dch t mt vng ny
sang mt vng khc, cn vt qua mt khong khng gian no . Chng hn v pht
trin v di chuyn ca mt ngnh kinh t c bit, c th s dng s chuyn dch v tr
ti vng mi, tc l, mt loi cng nghip no , do nhn t kinh t ca vng t trc
y lm cho hiu qu gim nhiu, trong cnh tranh vo th yu so vi vng t khc.
Do , mt b phn hoc ton b ngnh cng nghip ny c th phi chuyn dch n
mt vng khc c u th (thng thng l vng khng lin tc v khng gian vi vng
trc y). Mt v d rt c sc thuyt phc, l s chuyn dch v tr ti vng mi
ca cng nghip dt si bng v may mc ca M. Cng nghip dt si bng v may
mc ca M vn vng t New Aixlen dn mt i u th pht trin ca loi cng
nghip ny. ng thi, vng t Pimonter ng Nam nc M, khng nhng l ni sn
70

xut bng, m cn c lc lng ln lao ng gi r. Do vy, sau u th k 20, cng
nghip dt bng v may mc dn t New Aixlen hu nh ton b chuyn dch n mt
mt s vng t mi ca Pimonter. u im ca chuyn dch n ni mi l, ngnh cng
nghip lin quan c th s dng c y u th ca vng mi, khng b tri buc bi
thit b c v cng ngh c vng t c, s dng thit b mi v cng ngh mi, trn hng
li ngnh cng nghip vn c. Mt khc, c th nhng khng gian cho pht trin cng
nghip u th khc ti vng c, tng ng lc mi cho xu th phn gim tc ca vng,
lm cho u th ca vng mi v c u c th c pht huy, thc lc chung ca hai
vng c tng cng. Trong pht trin kinh t, chng ta cng nn s dng phng thc
ny. Thc ra trong giai on cu ho, khu vc ho thi k qua, s chuyn dch cc ngnh
cng nghip din ra t nc ny sang nc khc, chng hn chuyn dch cng nghip dt
may t Hn Quc, i Loan sang Trung Quc v Vit Nam...
Chuyn dch khng gian kinh t cng c th l chuyn dch theo cp v. Mt c
trng rt quan trng ca chuyn dch khng gian l, trc tin chng thng chuyn
dch gia vng hoc thnh ph cng cp v (cng loi) vi nhau, sau mi chuyn
dch xung cp v di. Chuyn dch khng gian ca ngnh cng nghip, thng d s
dng phng thc chuyn dch theo cp v. Nh trnh by trn, s khc nhau gia cc
vng l nguyn nhn c bn to ra dch chuyn khng gian kinh t. Tuy nhin, khng
phi h c s khc nhau th nht nh c dch chuyn. Chuyn dch kinh t phi c
iu kin. V d thnh ph A c mt ngnh cng nghip mi sinh ra v pht trin; thnh
ph B c cng cp v v iu kin tng t vi thnh ph A v pht trin cng nghip
mi sinh ra, do vy thnh ph B rt d tr thnh vng t chuyn dch cng ngh mi t
thnh ph A. Loi chuyn dch ny thng l s pht trin mt ngnh kinh t no t
ni ny ti mt ni khc, v d, cng nghip xe hi t thnh ph ng Hi o Nht
Bn m rng sang California, Mishigan nc M, y l vng t kinh t pht trin
tng t vi Nht. Chuyn dch cng cp trc y gia cc vng, cc nc b tr ngi
v khong cch a l nn t xy ra, nhng hin nay do s pht trin cao ca giao
thng, tc dng tr ngi v khong cch a l gim thiu, nhn t nh hng quan
trng khng phi l khong cch m chuyn thnh nhn t th trng v chnh sch...
2.3. Yu t nh hng n chuyn dch v khuych tn khng gian kinh t.
(1). Khoa hc cng ngh. Khoa hc - cng ngh l ng lc ni ti nh hng
n chuyn dch v khuych tn khng gian kinh t. Thp k 30 ca th XX, mt s nh
khoa hc tin hnh tng kt cch thc pht trin cng nghip, h cho rng, s pht
trin ca cc loi cng nghip u c bn thi k: thi k thc nghim - thi k pht
trin nhanh - thi k gim tc pht trin - thi k nh n v suy thoi. Loi chu k
ny th hin s tc ng ln nhau gia u ra ca cng nghip vi khoa hc- cng ngh.
71

Do tin b khoa- cng ngh, sn xut sn phm s rt nhanh chng vt qua thi k
thc nghim, sn phm tng bc hon thin, qu trnh sn xut cng c ci tin, t
, lm cho cng nghip i vo thi k pht trin th hai. Tip theo , s gim lin tc
gi thnh sn phm v s ci thin iu kin tiu th, tc pht trin ca sn phm ny
tng nhanh, gi c h xung do sn xut khi lng ln v s hon thin bn thn sn
phm, s pht trin ca cng nghip ny i vo thi k th ba. Sau thi k ny, tc
pht trin chm li, tc ca tin b khoa hc- cng ngh cng chm li, thng ch
c ci tin i vi dy chuyn sn xut hin c, cui cng i vo thi k th t.
Cng cn ch l s pht trin cng nghip truyn thng n thi k chn mui
cng ngh, th cc nh my loi ny khng cn tp trung ln thnh ph, c th s
chuyn dch v "khuych tn" n ni c chi ph thp hn. Do s dng cng ngh mi
c th em qu trnh sn xut ca n phn chia nh ra, em mt s cng on no
trong dy chuyn sn xut chuyn dch ra vng khc.Thi gian qua, cc cng ty xuyn
quc gia u t xy dng phn xng mi ti nhiu vng, nhiu nc, chnh l thuc
loi chuyn dch ny. Hin nay tnh trng ph bin l mt s cng nghip chn mui ca
quc gia pht trin (hoc vng pht trin) chuyn dch n quc gia cha pht trin
c th c nhiu iu kin tt cho kinh doanh. Vic chuyn dch cng nghip truyn
thng n cc nc (hoc vng) cha pht trin lm chm li s tin trin n thi k
th t- thi k nh n v suy thoi ca cc nc pht trin (vng pht trin). S d
nh vy l v, vic di chuyn n quc gia mi hoc vng mi lm cho gi thnh sn
phm gim do cng ngh s dng tng i n nh, c th thu ht nhiu lao ng
khng ngnh ngh hoc bn lnh ngh tng i nhiu v r, tn dng c th trng
to ln ca nc (vng) s ti.
(2). Chnh sch. Chuyn dch v khuych tn khng gian kinh t cng chu s
tc ng ca chnh sch quc gia (hoc ca vng). Gi s mt quc gia ch c hai vng,
mt vng pht trin, c thu nhp cao v mt khc km pht trin, c thu nhp thp. Vy,
hai khng gian kinh t ca vng ny s chuyn dch v khuych tn nh th no ?. Nu
chnh sch hin ti l ch trng ti hiu qu kinh t chung ca c nc, th s chuyn
dch v khuych tn khng gian kinh t theo chiu hng l sc lao ng qua o to
ca vng km pht trin chuyn dch n vng pht trin do vng pht trin c thu nhp
cao, ngi lao ng bng lng chuyn n vng pht trin c thu nhp cao hn. V
li, do hiu qu u t ca vng pht trin cao so vi vng km pht trin, li nhun thu
c nhiu, do vy, lng vn t i ca vng km pht trin cng c th khng ngng
dn v vng pht trin. Nh vy, vng km pht trin do mt i lao ng gii, nng sut
lao ng gim, vn b chuyn ra bn ngoi, cng nhip khng th pht trin..dn n
vng km pht trin so vi vng pht trin li b suy thoi thm.
72

Hin nay, trong chnh sch quc gia, nhiu nc s dng chnh sch cn i
pht trin vng (nh chnh sch thu, nng cao trnh gio dc ca vng km pht
trin ...) c th thc y pht trin vng km pht trin. Vi s iu tit ca k hoch
quc gia, s c nhiu vn, cng ngh, sc lao ng hn chuyn dch n vng km pht
trin. n nay, nhiu quc gia trn th gii u s dng cc loi chnh sch khc nhau
can thip vo s chuyn dch khng gian kinh t. Chng hn Nht Bn thc hin
quy hoch khai thc lnh th, a cng nghip t "vng t qu dy c" chuyn dch
v khuych tn sang "vng qu tha tht"; chnh sch "phn tn cng nghip" ca Php
cng u l nhng v d nh vy. Trung Quc hin ny, sau khi pht mnh vng ven
bin pha ng, ang tp trung pht huy u th ti nguyn ni a, ra sc u t vo ni
a thay i cc din vng ni i. Nhng thc t trn cho thy, c ch chnh sch
vng c nh hng rt ln i vi phng hng, thi gian, tc chuyn dch v
khuych tn khng gian kinh t vng.
(3). Ti nguyn v mi trng. Mt c ch ng lc tim tng chuyn dch v
khuych tn khng gian kinh t l ti nguyn v mi trng. Khi s pht trin kinh t
ca mt vng n mt trnh nht nh, c th s xut hin s thiu ti nguyn v p
lc ca mi trng. Trong giai on u pht trin ca vng ny, c th l mt loi ti
nguyn no c mt lng nht nh ti a phng, hoc do giao thng thun tin c
th vn chuyn loi ti nguyn ny ti. Nhng, khi quy m cng nghip s dng loi ti
nguyn ny c m rng, lng tiu hao ti nguyn tng rt ln, p lc giao thng tng
ln, s xut hin vn cng thng ti nguyn, thm ch thiu ti nguyn, nh vy, lm
cho ngnh cng nghip ny bt buc phi di chuyn sang vng khc c tng i nhiu
loi ti nguyn ang s dng. p lc mi trng pht trin, bao gm hai mt t nhin v
kinh t, x hi. S pht trin ca mt vng, c th sn sinh nhim mi trng ln, mi
trng b xu i. Mt khc, sc lao ng c th b thiu ht, lm cho ga c tng ln; th
trng bn a c th i vo xu th bo ho, ngoi ra cn c mt s p lc mi trng
x hi bt li khc. Nh vy, lm cho ngnh cng nghip ny phi chuyn dch v
khuych tn ra vng khc. Mt cu hi t ra l, cng nghip c kh nng chuyn dch
i vng c th no?.Thng thng m ni, cng nghip truyn thng do lng tiu hao
ti nguyn ln, sc lao ng s dng nhiu, rt c kh nng phi chuyn ti vng c
nhiu loi ti nguyn ang s dng v c sc lao ng ln vi gi r. Hin nay, cng
nghip dt si bng l v d rt in hnh v s chuyn dch, khuych tn do ti nguyn,
mi trng: trc tin, t vng pht trin ca quc gia pht trin chuyn ti vng khng
pht trin ca quc gia , sau , li chuyn dch n quc gia v cc vng ca cc
nc ang pht trin (cn gi l th gii th ba). S chuyn dch v khuych tn ca
nhiu ngnh cng nghip hin nay chu p lc ln ca mi trng, v d, rt nhiu
73

ngnh nhim ln, nh cng nghip ho hc c nguy c tim tng i vi ngi v
ng vt, t quc gia pht trin chuyn dch sang nc ang pht trin. Vn ch yu
nht trong p lc mi trng l nh hng ca th trng (mi trng kinh t), hnh vi
chuyn dch v khuych tn ca phn ln cng nghip u chu s khng ch ca c ch
th trng. c sc cnh tranh sn phm ca mnh, ngoi vic h gi thnh sn xut ra,
cng nghip cn tn dng mi kh nng gim thiu khong cch vn chuyn, y cng
l mt vn rt quan trng. S ln, nh ca tim lc th trng, khng ch quyt nh
bi s nhiu hay t ca dn s vng, m cn quyt nh thu nhp cao hay thp ca
vng, do thng thng tim lc v th trng ca vng phi cn c vo hai iu kin:
c dn s nhiu hay t, thu nhp ca dn c cao hay thp. Thi gian qua, t l u t
gia cc quc gia pht trin ln hn nhiu so vi u t ca h vo cc quc gia ang
pht trin, y cng chnh l phn nh cc quc gia pht trin c thu nhp cao, to ra
quy m th trng ln nn hp dn u t. Thng thng, cng nghip chu nh hng
ca tim lc th trng ln l cng nghip loi hnh ly tp trung cng ngh cao v vn
ln lm c trng (nh ch to xe hi, my bay, thit b tnh ton ...).

-------------------

74

TI LIU THAM KHO

1-Kinh t vng v chnh sch: Harvey Amstrrong , i hc Sheffied v Jim Taylor,
i hc Lancaster, NXB Blackwell- Ti liu dch.
2-Phn tch v quy hoch vng - Nh xut bn gio dc i hc Trung Quc-In ln
th nm-2002. Hn Ngc Lng trch dch.
3- Bo co ti khoa hc cp B: "Phng php tip cn chuyn dch c cu
ngnh ca Vit Nam theo hng cng nghip ho, hin i ho"- Ch nhim ti:
Nguyn Xun Thu, thng 4/1998.
4- Bi Tt Thng: S chuyn dch c cu ngnh trong qu trnh cng nghip ho ca
cc nn kinh t mi cng nghip ho ng v Vit Nam. NXB Khoa hc X hi
1994
5- Ci t c cu nhng nn kinh t ang pht trin Chu - Thi Bnh Dng vo
nhng nm 90-Vin Chu - Thi Bnh Dng nm 1993.
6-T in Bch khoa Vit Nam-Trung tm bin son t in, H Ni 1995.
7-T in Ting Vit-Trung tm ngn ng, H Ni nm 1992.
8-Peter and A. Petri. Nhng bi hc ca ng - Nhng nn tng chung v thnh
cng ca ng




75

Chng 4. XUT KHU V TNG TCH LU CA VNG

I. V TR, TM QUAN TRNG CA XUT KHU VNG NHNG CH KHI
NGHIN CU XUT KHU VNG
Xut khu c v tr rt quan trng trong qu trnh tng trng trin kinh t ca
mt vng. Trong thc t mt nc c c tng trng GDP nhanh, u c mc tng
trng xut khu cao hn nhiu so mc tng trng GDP. nc ta, theo di tng
quan gia tng trng kinh t v xut khu ca c nc v mt s vng cng cho thy
t tng trng GDP nhanh, mc tng trng xut khu tu theo tng thi k c th
gp t 1,5-4 ln tng trng GDP.
Biu 4.1: Mi tng quan gia tng trng GDP v tng trng xut khu c
nc v cc vng Kinh t trng im.
n v: %
91-95 96-00 01-03 91-00 96-03 91-03
C nc
- T tng GDP 8,18 6,95 7,06 7,57 6,99 7,45
-T tng XK 17,78 21,59 11,14 19,67 17,56 17,65
-TngXK/tngGDP 2,17 3,11 1,58 2,60 2,51 2,37
Vng KTT Bc B
- T tng GDP 9,98 9,02 9,04 9,5 9,03 9,4
-T tng XK 7,65 26,41 14,27 16,65 21,71 16,10
-TngXK/tngGDP 0,77 2,93 1,58 1,75 2,4 1,71
Vng KTT M.Trung
- T tng GDP 6,52 5,79 7,00 6,15 6,24 6,35
-T tng XK 26,33 20,89 11,31 23,58 17,20 20,63
-TngXK/tngGDP 4,04 3,61 1,61 3,83 2,76 3,25
Vng KTTPha Nam
- T tng GDP 10,63 8,68 9,41 9,65 8,95 9,6
-T tng XK 21,98 18,51 12,77 20,23 16,32 18,46
-Tng XK/tngGDP 2,07 2,13 1,36 2,1 1,82 1,92
Ngun: S liu TCTK, tnh ton Vin CLPT
Cn ch l, n nay vic thng k gi tr xut khu theo vng lnh th ht sc
kh khn, nhiu thng k vng (tnh, thnh ph-gi tt l vng) thi gian qua phn nh
sai lch thc cht kt qu xut khu vng nn khng phn nh ng mc ng gp
76

ca vng i vi c nc v khng thy r s tc ng thc s ca xut khu n tng
trng v tch lu. Nguyn nhn l do khng phn nh c kt qu xut khu trn
lnh th vng.
Thng thng, kt qu v kim ngch xut khu trn mt vng, gm ba b phn:
- Xut khu ca cc ngnh sn xut trn vng do a phng qun l .
- Xut khu ca cc ngnh sn xut ca Trung ng (do B, ngnh qun l) nm
trn lnh th vng.
- Xut khu ca cc vng khc qua lnh th vng do vng c cc ca ng vo-
ra thun li.
n nay, thng k khng "bc tch" mt cch r rng cc gi tr xut khu nh
trn, chnh v vy, mt s vng c ca ng vo-ra thun li cho xut khu, c nhiu
tnh, thnh ph xut khu u thc, dn n gi tr kim ngch xut khu tng vt, song
khng phn nh ng thc cht ca qui m v trnh sn xut trn lnh th vng .
im quan trng u tin trong nghin cu xut khu vng tc ng n tng trng v
tch lu vng l phi c c h thng s liu thng k phn nh mt cch r rng, rnh
mch nh nu trn.

2.M hnh tng trng da vo xut khu
c mt s nghin cu trc y v tng trng v pht trin kinh t da vo
ngun lc ti nguyn ca mt s vng Bc M (vng Innis nm 1920, cc vng pha
Bc nm 1955), t xut hin m hnh tng trng kinh t da vo xut khu. Mc
ch trc y ca m hnh kinh t da vo xut khu l to ra nhng kch thch i vi
vng khai thc v xut khu ti nguyn thin nhin ca vng . Chnh v vy, s
phn b cc ngun ti nguyn thin nhin cc v tr a l khc nhau, gip chng ta
gii thch c l do ti sao cc vng c s tng trng khc nhau. Tuy nhin, cc phn
tch tng trng khng th ch dng lai nghin cu m hnh xut khu da vo ti
nguyn thin nhin, v n khng th gii thich c m hnh tng trng bn vng v s
suy gim ca mt vng. Mc tiu ca m hnh tng trng da vo xut khu phi th
hin hai vn :
Mt l, cn gii thch r ti sao phi chuyn mn ho vng,
Hai l, nhng hon cnh no th kinh t vng tip tc tng trng, hon cnh no
th kinh t vng suy thoi.
Chng ta ln lt xem xt hai vn nu trn:
77

(1)- Cc l gii ti sao cc vng li tp trung chuyn mn ho vo cc mt
hng xut khu:
Vn ny c gii thch trong l thuyt li th so snh, chng hn m hnh
Heckscher-Ohlin ch ra l cc vng chuyn mn ho sn xut v xut khu nhng
mt hng s dng tng i nhiu cc yu t c sn v di o ca vng nn gi r hn
vng khc. V th, cc vng giu nguyn liu th s chuyn mn ho sn xut nhng
mt hng nguyn liu th (mt hng ch bin s cp, hoc na ch bin nguyn liu t
nng, lm, thu sn hoc khong sn); nhng vng nhiu lao ng th chuyn mn ho
vo mt hng cn nhiu lao ng; nhng vng di do v vn th chuyn mn ho sn
xut mt hng cn nhiu vn.
Phi ht sc ch l, m hnh Heckscher-Ohlin v s chuyn mn ho sn xut
v xut khu nu trn l qu n gin v n nay khng cn nguyn dng nh nu trn,
hin nay c rt nhiu l thuyt khc (chng ta s c cp phn sau). S khng
ph hp thc tin hin nay ca m hnh Heckscher-Ohlin th hin qua nhng ni dung
sau y:
- Trong m hnh Heckscher-Ohlin gi nh rng cc yu t sn xut "khng th di
chuyn" t vng nay qua vng khc c, y l gi thit khng tn ti trong thc t,
bi l nu khng di chuyn c th s di do cc yu t sn xut khng c ngha.
- Gi s l cc yu t ta nguyn thuc dng nguyn liu th (cy cng nghip,
khong sn...) "khng th di chuyn c" l hp l, song khng th hp l vi yu t
lao ng (nht l trong di hn) v n cng khng hp l vi yu t vn - mt yu t c
tnh di chuyn rt cao gia cc vng. Nh vy, khi mt vng chuyn mn ho s dn
n s dch chuyn ca cc yu t, c bit l vn s "chy" vo cc vng ny khai
thc cc th mnh ca vng.
V pha cu: khi chuyn mn ho vng c thit lp, th nhu cu bn ngoi
vng i vi cc sn lng u ra (k hiu X
d
) ca vng s nh hng mnh v quyt
nh i vi tc tng trng ca vng. Tuy nhin nh hng ca nhu cu bn ngoi
n tng trng xut khu ca vng li ph thuc vo mt s cc yu t , cc yu t ny
bao gm: gi hng ho xut khu ca mt vng (P
x
); mc thu nhp ca vng cn li (Z);
gi cc mt hng thay th trn th trng bn ngoi (P
S
). Hm tng trng theo cc yu
t ny nh sau:
X
d
= f(P
x
,Z, P
S
)
Ngoi ra cc yu t nh: cht lng sn phm, dch v sau bn hng cng nh
hng n cu sn phm; tnh cnh tranh ca khu vc xut khu ca mt vng trn th
trng th gii cng nh hng ti s gia tng ca khu vc xut khu thng qua nh
78

hng ca n khng nhng n gi c m cn n c cht lng sn phm s c sn
xut ra nn cn tnh ti v b sung vo hm cu xut khu.
V pha cung: tt c cc yu t c nh hng ng k n chi ph sn xut u c
nh hng v th cnh tranh trn th trng th gii. Cc yu t ny bao gm:
- Chi ph v lng: W.
- Ch ph v vn P
k
.
- Ch nguyn liu th R.
- Cc chi ph u vo cng ngh khc v tnh trng cng ngh T.
Hm cung xut khu X
S
theo cc yu t nh hng ny c vit nh sau:
X
S
= f (P
S
,W, P
k
, R, C, T)
Nu cc yu t cung v cu nu trn u gip cho s tng trng kinh t ca mt
vng thun li th iu ny s dn ti vic m rng nhu cu cho cc yu t thuc pha
cung, trong gi ca cc yu t ny s c nng ln tng i so vi cc vng khc.
Vic ny dn ti vic thu ht cc ngun lc t cc vng khc chy vo v lm xut hin
s chnh lch v tng trng gi cc vng. S khc bit ny tn ti trong thi gian di
bao lu l ph thuc vo mt lot nhn t. Hai trong s cc nhn t quan trng l s
thiu ht yu t sn xut (dn ti lm tng chi ph sn xut) v xut hin cnh tranh gia
cc vng. V pha cung, vng ny s phi i mt vi xu hng tng chi ph lm gim
kh nng cnh tranh ca mnh; v pha cu, c th cc vng s tm n cc nh cung cp
t cc vng khc. iu ny khng c ngha l kinh t cc vng b suy thoi , bi l
khng phi l do cc vng khng th cung ng ngun n mc phi tm ngun cung t
bn ngoi. Tuy nhin chnh s xut hin cnh tranh t pha cc vng khc buc cc
vng phi nng cao kh nng cnh tranh ca mnh thng quan vic ct gim chi ph
hoc tng nng sut lao ng, a ra mt dy chuyn sn xut mi nhm pht trin th
trng mi.
(2)- Cc l gii hon cnh no th kinh t vng tip tc tng trng, hon cnh
no th kinh t vng suy thoi.
Mt vng c th tn ti c trong cnh tranh vi cc vng khc chnh l qu
trnh tng trng mang trong n yu t ca tch lu. Kch cu xut khu va c nh
hng tan din v nhn bi ti thu nhp vng do c th to ra nh hng n u t
(theo Hartman v Seckler nm 1997). Thm vo , gi yu t sn xut cao hn s thu
ht lao ng v vn t cc vng khc "chy" vo. Khi dng lao ng di chuyn vo s
lm tng cu i vi cc sn phm c sn xut v tiu dng trong ni vng nh l vn
chuyn, dch v t nhn, dch v chnh ph. Cc ngnh sn xut hng thay th cung cp
cc dch v c bit cho khu vc xut khu cng s xut hin khi bt u c tng
79

trng. Nhng ngnh ny cng s to ra mt lot cc li ch kinh t nh li ch theo quy
m ca cc ngnh sn xut hng xut khu ang c v cng kch thch hn na khu vc
xut khu thng qua vic gim chi ph sn xut v phn phi.
Cngc phi ch l, trong thc t cc hot ng xut khu khng phi lc no
cng to ra tng trng n nh, bi l nhiu vng do cc nguyn nhn khc nhau (v
kh nng cung ng nguyn liu, lao ng, vn) m c th t chi ph thp dn dn li c
chi ph cao ko theo tng trng chm li. ng thi cc dng nhu cu hng ho xut
khu s thay i v mu m, nu khng p ng s b o ngc v kh nng xut khu
t lm gim quy m sn xut v tch lu. Tuy nhin, cc t sn xut rt linh hot c th
t do di chuyn gia cc ngnh theo quy lut ca li th so snh, s cho php cc vng
tn ti thng qua vic phn b cc yu t sn xut ph hp c cu hng ho xut khu.
Trong qu trnh phn phi li gia cc vng, c vng c th b mt bt lao ng v vn
v chung di chuyn sang cc vng khc c tc tng trng nhanh hn.

3. Xut khu vng v tng tch lu - Mt m hnh tng trng vng.
Phn trn chng ta xem xt vn chung nht ca m hnh tng trng da
vo xut khu, phn ny i su hn v m hnh tng trng kinh t da trn qu trnh
tch lu ca nn kinh t.
3.1. L thuyt ca Kaldor
L thuyt v m hnh tng trng kinh t da trn tch lu do Kaldor khi xng
vo nm 1970 v sau c Dixon v Thi rlwall pht trin thm vo nm 1975.
Kaldor lp lun rng mc tng trng u ra theo u ngi ca mi vng c xc
nh da trn kh nng khai thc li ch kinh t theo qui m ca mi vng v kh
nng thu li t tch lu c c t s chuyn mn ho ca mi vng. Trong thc t c
mt s ngnh sn xut c kh nng tng nng sut hn cc ngnh khc, c bit ngnh
ch tc c kh nng thu li t tng trng cao hn cc ngnh sn xut da vo ti
nguyn t (nng, lm nghip) v khai khong. Nhng vng tp trung cng nghip ch
tc s c li nh tng nng sut lao ng cao hn rt nhiu so vi vng tp trung cc
ngnh ly ti nguyn ly t lm c s. Nh vy c th i n kt lun, kh nng thu li
t cc vng chuyn mn ho sn xut cc ngnh ch tc s c tng trng nhanh hn
nhiu so vi vng chuyn mn ho da vo ti nguyn t. Hn na cc vng chuyn
mn ho cng nghip ch tc s to ra tch lu ln, b x cc vng khc do c li th
cnh tranh. Cc vng chuyn mn ho cng nghip ch tc, do li th cnh tranh s m
rng xut khu, ng thi cng nhp khu nhiu hn cc hng ho bt ngun t ti
nguyn t t cc vng khc.
80

3.2. M hnh Dixon - Thi rlwall
(1)- Cc phng trnh ca m hnh Dixon - Thirlwall
M hnh Dixon - Thi rlwall c pht trin trn c s l thuyt ca Kaldor vo
nm 1975 trong mt ti nghin cu c th chi titd hn. M hnh ca hai ng c bit
ch n qu trnh tng trng tch lu c th nh hng n s tng trng cu mt
vng. Qu trnh tch lu c a vo m hnh bng vic tnh n cc tc ng tr li
ca tng trng vng ti kh nng cnh tranh ca khu vc xut khu ca vng . iu
ny s c tc ng n tng sn lng u ra trong vng v chnh s tng sn lng
li tip tc c nhng nh hng mnh hn n nng sut v tnh cnh tranh ca khu vc
xut khu. y chnh l kt qu ca qu trnh tng trng tch lu.
Trng tamm ca m hnh Dixon - Thi rlwall l tng ngn sut lao ng . Dixon -
Thi rlwall cn c vo lp lun ca Kaldor, vic tng nn sut lao ng ph thuc vo
hai nhn t:
- Tc thay i k thut,
- T l lao ng/vn.
Nng sut lao ng s tng ln nu tin b k thut tng hoc khi t ln lao
ng/vn tng ln (nh u t vo thit b, nh xng mi). Nhng nhn t ny ln lt
ph thuc mt phn vo mc tng sn lng u ra, bn thn n c xc nh da vo
kim ngch xut khu ca vng (da vo m hnh n gian v tng trng da vo xut
khu trnh by phn trn). Do mc tng trng xut khu li phc thuc vo kh
nng cnh tranh ca vng vi gi ca cng loi c sn xut cc vng khc. iu
ny c ngha l quan h gia gi hng xut khu ca vng vi gi ca hng cng loi
c sn xut cc vng kh s nh hng ti t l tng trng xut khu. y l vng
tng trng khp kn t c khi gi cc mt hng xut khu ca mi vng c xc
nh mt phn da vo xut khu:
Nng sut lao ng tng tng sc cnh tranh tng xut khutng SLu ra

Vng ny ny c tip tc v kt qu l to ra mt s tng trng tch lu.
+ M hnh M hnh Dixon - Thi rlwall:
M hnh ca hai ng bao gm 4 mi quan h hm s:
(1)- Th nht l mi quan h gia t l gi tng sn lng u ra (y) v t l
tng nng sut lao ng (q):
q= o + y
-1
(4.1)
81

Trong o l mc tng trng; l mt hng s c bit ti l h s Verdoorn.
Mi quan h ny c nhc ti nh l lut Verdoorn. Lut Verdoorn ch ra rng t l
tng nng sut lao ng mt phn c xc nh da vo mc tng sn lng k trc
y
-1
v phn da vo cc yu t khng xc nh khc o ( ngha ca gi tr bng s ca o
s c lm r sau). Mc tng sn lng cng ln th nng sut lao ng tng cng
nhanh.
(2)-Th hai , chng ta thy rng bt k mt s tng chi ph sn xut no cng s
trc tip gp phn tng t l lm pht ca vng v bt k mt s tng nng sut lao ng
no cng s lm gim t l lm pht.
p = w - q (4.2)
Trong , p l lm pht gi v w l lm pht chi ph ca vng, q l t l tng
nng sut lao ng ng.
Khi t l lm pht chi ph v t l tng nng sut lao ng ca mt vng m bng
nhau th vng s khng c s gia tng v gi c. Gi thit rng lm pht chi ph c
xc nh bn ngoi m hnh c th c bo v do n c xc nh da vo cc yu t
quc gia ch khng phi da vo yu t vng.
(3)-Nhn t th ba m m hnh a ra l tng trng xut khu (x) ph thuc vo
t l lm pht gi c (p) ca vng, t l lm pht ca i th cnh tranh chnh l (p
f
) v
t l tng thu nhp ca bn ngoi (c sch gi l "th gii", biu th cc th trng xut
khu chnh ca vng) k hiu l (z). Ta c:
x= b
o
p+ b
1
p
f
+ b
2
z (4.3)
Trong b
o
, b
1
l h s co dn ca cu theo gi v b
2
l h s co dn ca cu theo
thu nhp bn ngoi (ca th trng xut khu chnh) i vi hng xut khu ca vng.
Thu nhp bn ngoi (th gii) m tng cng nhanh v chnh lch t l lm pht gia vng
vi i th cnh tranh chnh m cng thp th gi tr xut khu ca vng tng trng
cng nhanh (tnh quan trong ca ba gia 3 h s co dn ny s c di y).
(4)-Cui cng l mi quan h da vo xut khu n gin c s dng to
mi lin h gia t l tng trng sn lng u ra (y) v t l tng trng xut khu
(x):
y = x (4.4)
Trong , l nhy cm ca tng sn lng u ra i vi tng xut khu ca
vng. M hnh ny c c im th v l n c mt c ch lin h ngc nh quan h
Verdoorn (4.1). By gii chung ta tp hp 4 phng trnh d dng xem xt:
q= o + y
-1
(4.1)
82

p = w - q (4.2)
x= b
o
p+ b
1
p
f
+ b
2
z (4.3)
y = x (4.4)
T cc phng trnh trn, gi s (h s Verdoorn) ln hn 0 th bt c mt s
tng trng sn lng u ra no cng to ra mt s tng trng sn lng u ra ln
hn na bi v n lm tng tnh cnh tranh trn th trng. Tip n n s lm tng
doanh s xut khu v tip tc lm tng sn lng u ra ca vng. y l mt qu trnh
tch lu v bn thn n c duy tr vnh vin.
Biu 4.1: Tng trng tch lu do s tng t l tng trng th trng th gii
(th trng ngoi vng).
Nhu cu v sn phm
xut khu ca mt vng
tng do c s tng ln
trong t l tng trng
ca thu nhp th gi (nhu
cu th trng th gii
tng)

Sn phm
xut khu
ca vng
tng


Sn lng u ra ca vng tng

Mc gi
ca vng
gim
Nng sut lao ng ca vng tng

Sc cnh tranh ca vng tng .
Biu 4.1 cho thy c ch hot ng ca m hnh ny, xem xt s gia tng
nhu cu th trng th gii hay th trng bn ngoi vng (cn gi l nhp th gii -k
hiu z trong phng trnh 4.3). Khi nhu cu th trng th gi tng (z>0) th xut khu
tng v dn ti sn lng u ra ca vng tng. Tc ng ca tng trng sn lng u
ra l ch lm tng tc tng nng sut lao ng m yu t tng nng sut lao ng
lai lm tng kh nng cnh tranh ca hng xut khu vng , do lm gim lm pht ni
vng. Gi s mc lm pht chi ph khng i , v th cnh tranh ca mt vng c ci
thin s khuyn khch xut khu gia tng hn na v c th qu trnh tip tc xy ra.

83

Tng trng cn bng:
Chng ta c th thu c t l tng trng cn bng ca sn lng u ra ca
vng bng cch thay phng trnh (4.1), (4.2), (4.3) vo phng trnh (4.4), thu c
phng trnh nh sau:
y= |-b
0
(w- o -y
-1
) + b
1
p
f
+ b
2
z| (4.5)
Vit li phng trnh (4.5) ta thu c phng trnh sau:
y=|-b
0
(w-o)+b
1
p
f
+ b
2
z|+ b
0
y
-1
(4.6) -
Hoc n gin l:
y=o
0 +
o
1
y
-1
(4.7)
Trong :
o
0
= |-b
0
(w- o ) + b
1
p
f
+ b
2
z| (4.8)
o
1
= b
0
(4.9)
trng thi cn bng di hn , t l tng trng s khng i (y=y
-1
) khi t
phng trnh (4.7) ta c th tnh c:
y= o/1-o
1
(4.10)
y l t l tng trng cn bng ca m hnh Dixon - Thi rlwall.
d on c t l tng trng cn bng( trng thi cn bng di hn) cn c
c cc gi tr thc ca cc h s o, , b
0
, b
1
, b
2
, v cc bin ngoi: w, p
f
v z). V
d minh ho, xem xt mt vng vi cc c im sau:
Cc h s: o=2 ; =0,5; b
0
= b
1
= b
2
= =1
Cc bin ngoi : w = 4 ; p
f
=3 ; z=2
Thay vo phng trnh (4.8) v (4.9) ta c cc gi tr :
o
0
= 1|-1(4-2)+1(3)+1(2)| = 3
o
1
= 1(1)(0,5) = 0,5
T phng trnh (4.10) ta thu c t l tng trng cn bng :
y=3/(1-0,5 = 6; thay y=6 vo phng trnh nng sut (4.1) ta c: q= 2+0,5(6) = 5
84

th 4.2: Nhng thay i t l tng trng cn bng: (a) mc cn bng ban u;
(b) s dch chuyn ti mc cn bng mi


y=y
-1

(a)
y=o
0
+o
1
y
-1











y* y*
Qua kt qu trn ta c t l tng trng sn lng u ra l 6%/nm, tng trng
nng sut lao ng l 5%/nm. Tr t l tng trng sn lng u ra cho tng trng
nng sut lao ng c t l tng trng viuc lm l 1%/nm.
Trong phng trnh (4.7) cn ch ra l mt vng c t l tng trng cn bng
vi iu kin o
0
> 0 v o

> 0. Chng ta cng s dng phng trnh (4.7) nghin cu
iu g s xy ra nu t l tng trng thc t ca mt vng chch khi t l tng trng
cn bng. T th 4.2 ch r mi quan h gia t l tng trng sn lng u ra hin
ti y v t l tng trng sn lng k trc y
-1
. Bt u t im y = y
1-
= y* trn th
4.2(a). Nu ph v trng thi cn bng ny(v d do mc tng th trng bn ngoi). Khi
hm y c chuyn dch ln (o
0
tng

n gi tr o
0
'

) v y* s khng cn l t l tng
trng cn bng na v do y* tng giai on u dn ti tng sn lng (r) trong giai
on 2 ( th 4.2b). Tng sn lng ( r ) ny trong thi k 2 dn t tng sn lng (s)
giai on 3 v qu trnh ny c tip tc cho n khi t l cn bng mi y** c thit
lp. Qu trnh ny c gi l qu trnh tin ti trng thi n nh .

85

(2)-nh gi m hnh Dixon - Thirlwall
Theo nghin cu, m hnh ca Dixon Thirlwall cng c mt vi hiu ng
ngc:
- Trc tin n khng gii thch c cc mt hng xut khu m vng chuyn
mn ho sn xut . Phng trnh cu xut khu n gin ch ra mt lot cc hng ho
xut khu a ra s phn ng trc s thay i ca cc nhn t nh l mc thu nhp ca
th gii (mc nhu cu th trng ca th gii) nh th no, nhng n li khng ni n
vic vng lm th no t c chuyn mn ho xut khu ngay trong giai on u
tin. iu ny c th gii thch bng ngun ti nguyn thin nhin hoc thm ch l bng
c cc yu t ngu nhin.
- Th hai, trong m hnh gi s rng th trng bn ngoi l ngun duy nht ca
tng sn lng u ra ca vng, song trn thc t th sn lng ca mt vng c th c
tng ln khi thng mi ni vng c m rng. M hnh cng khng a ra mt l do
no gi thch cho vn ta sao tng nng sut lao ng nh vo tng cng chuyn mn
ho sn xut li b gii hn trong sn xut hng xut khu, trong thc t th khu vc dch
v cng c th thu c li t vic tng nng sut lao ng , n c th thay i quy m v
hnh thc hon ton c lp vi nhng g din ra trong khu vc xut khu.
- Th ba, lut Verdoorn n i mt qu trnh cc k phc tp nn cc cch gii
thch rng s gia tng sn lng u ra dn ti tng nng sut lao ng (nh phng
trnh 4.1 ch ra) rt kh hiu v b lc gin i nhiu so vi lut Verdoorn. Nm 1949
Verdoorn ch ra rng chnh tng nhanh sn lng u ra to ra c hi ln hn cho
phn cng lao ng v chuyun mn ho lao ng. Cc yu t khc cng c xc
nh nh khi sn lng u ra tng nhanh s khuyn khch tin b khoa hc-k thut. V
vy lut Verdoorn bao qut din bin ca qu trnh tng sn lng u ra nh vic tng
nng sut lao ng.
-Th t, cc bng chng thc nghim c a ra lm sng t cho quan h
Verdoorn vn cn tip tc tranh ci . Mt s nh nghin cu th lp lun rng cc kim
nh thng k i vi lut Verdoorn khng khp vi l thuyt v cc kt qu thc
nghim khng a ra c m suy lun no (Bouliernm 1984). Tren thc t c s
tranh ci ng k v tiu chutn ph hp dng kim tra mi qun h gi mc tng sn
lng v mc tng nng sut lao ng (theo McCombie v De-Ridder nm 1984). V
th d on lut Verdoorn cn c kt hp vi kt qu vv tiu chun khc c
pht trin kim chng liu mt mi quan h nh th c tn ti trn thc t khng. S
dng mt s s liu M, McCombie v De-Ridder tm ra nhng bng chng st
thc nhm cng c tnh ng n ca lut Verdoorn. Nm 1998, Finglecton v
86

McCombie xc nh h s Verdoorn trong mt iu tra chi tit v tng nng sut lao
ng 178 vng thuc EU. Kt qu iu tra kinh t lng ny cho thy h s Verdoorn
nm trong khong 0,5 n 0,6 v h s ny xc nh rng tng trng sn lng c nh
hng rt ln n s tng nng sut lao ng v n cng gn vi d kin m chng ta
thu c trong nghin cu trc y. V d, h s 0,5 gi cho ta thy c 1% tng ln
trong sn lng th c 0,5% tng ln do nng sut lao ng. Kt qu ny chng t s
ng gp ng k ca li ch kinh t nh qui m. Nghin cu v EU cng ch ra mt
bng chng chng minh cho s lan truyn ca khoa hc- cng ngh t vng c nng
sut lao ng cao n vng c nng sut lao ng thp, mc d n khng r rng lm.
Mt nghin cu khc ca Harris v Lau (nm 1998) v cc vng ca nc Anh
li cc cng c hn cho nh hng ca Verdoorn. Cc nghin cu ca hai nh khoa hc
trn ch ra l h s Verdoorn c xc nh da trn vic kt hp mc thu li theo
vn v lao ng v cng lp lun rng lut Verdoorn s ch pht huy tc dng khi mc
thu li ca vng tng ln. Hay ni mt cch khc l tng mc thu li theo quy m l
iu kin cn thit h s Verdoorn dng.











87

Chng 5. MI QUAN H KINH T LIN VNG

I. KHI NIM V MI QUAN H KINH T LIN VNG
Mi quan h lin vng c cp n t lu, trong nhng nm gn y, vn
quan h kinh t lin vng c nhiu sch bo v mt s nghin cu gi l "giao lu
kinh t vng", y l thut ng ng ngha vi mi quan h kinh t lin vng.
1. Phn cng lao ng theo lnh th-c s ca quan h kinh t lin vng
Bt c nn sn xut x hi no u phi nm trong mt vng lnh th nht nh.
Phn cng lao ng theo lnh th l s phn bit khc nhau ca h thng sn xut x hi
v quan h ln nhau trong cc vng lnh th. N c biu hin l mt loi sn phm
no c sn xut vng ny m vng khc khng c(gi l chuyn mn ho sn
xut ca vng). Tin tt yu ca phn cng lao ng theo lnh th l s trao i v
bun bn gia cc vng sn xut sn phm v dch v, Tnh cht ny quyt nh quy m
ca n cng vi s m rng ca vic trao i v bun bn lin vng. T phn cng lao
ng theo lnh th mang tnh cc b trong mt vng n phn cng mang tnh ton
quc gia cc vng trong th trng thng nht ton quc; t phn cng lao ng theo
lnh th trong nc n phn cng lao ng quc t. l mt qu trnh din bin t
hnh thi cp thp n hnh thi cp cao.
N.N. Baransky, nh a l kinh t thuc Lin X c cho rng phn cng lao ng
theo lnh th l hnh thc khng gian ca phn cng x hi. iu kin tt yu ca phn
cng theo vng (hoc quc gia) l mt vng (hoc quc gia) lao ng sn xut cung cp
cho mt vng (hoc quc gia) khc. Thnh qu lao ng lm ra l t ni ny chuyn n
ni khc, lm cho ni sn xut v ni tiu dng khng cng mt vng lnh th.
Phn cng theo vng c th c biu hin di cc tnh trng sau y:
-Th nht, mt vng (hoc quc gia) no , do c im ca iu kin t nhin,
hon ton khng th sn xut c mt loi sn phm no m phi nhp t mt vng
khc hoc quc gia khc;
-Th hai, mt vng (hoc quc gia) tuy sn xut c mt loi sn phm no ,
nhng gi sn xut tng i t, do vy phi nhp loi sn phm ny vng (hoc
quc gia) c gi r hn.
Baransky gi tnh trng th nht l phn cng theo vng tuyt i, gi tnh trng
sau l phn cng theo vng tng i. Hin nhin, hai loi phn cng theo vng ca
Baransky khi qut hc thuyt trao i lin vng (hoc tao i lin quc gia) v phn
cng lao ng theo lnh th ca Adam Smith v David Ricado. Bransky cho rng, li
ch kinh t l ng lc pht trin phn cng theo vng lnh th. C s phn cng theo
88

vng v bun bn quc t l s sai khc tuyt i v hiu qu lao ng sn xut hoc gi
thnh sn xut ca cc vng. ng dng
v
c biu th gi hng ho ni tiu th, ly
p
c biu
th gi hng ho ni sn xut, t biu th ph vn chuyn, s c cng thc di y:

v
c >
p
c + t
Tr s khc nhau ny, tr thnh tin tt yu phn cng theo vng lnh th.
Mng li giao thng vn ti c ci thin gim thp ph vn ti, m rng b rng
v chiu su ca phn cng theo vng lnh th.
Nn kinh t quc dn ca mi quc gia l mt h thng ln, kinh t ca cc vng trong
quc gia l h thng con, di n cn c th tng bc phn thnh nhiu tng nc. Lm
th no cho cc vng pht huy u th v pht trin vi tc nhanh, phi chng l
tng cng trao i lin vng.

2. L thuyt v trao i hng ho (Mu dch) lin vng ca Ohlin (M)
Hm ca l thuyt ny l l thuyt v trng thi cn bng tng qut, trong
mi vt u tu thuc ln nhau. Cc vng khc nhau c nhng ngun ti nguyn thin
nhin v ngun lc con ngi khc nhau. Do nhng khc bit v lch s pht trin kinh
t, nn cc vng cng c nhng c s sn xut v thit b sn xut trn thc t khng
ging nhau, kh nng tit kim v u t cng khc nhau. Nhng khc bit trn y gy
ra nhng chi ph sn xut khc nhau, cng nh nhu cu khc nhau cho tng chng loi
hng ho, dch v c th, dn n gi c cng thay i. Chnh lch gi c v chi ph
gia cc vng gp phn to nn nhng c hi c c mu dch c li nhun cho cc
bn. Tuy vy, nhng chnh lch y cn to ra nhng khc bit v vng v chu chuyn
hng ho v dch v gia cc vng.
Mu dch lin vng xut hin l nh nhng khc bit v s hu t liu sn xut
gia cc vng vi nhau, cng thm s c nh mc no ca cc yu t sn xut
gia cc vng vi nhau. S chnh lch v cc t liu sn xut sn c gia cc vng vi
nhau gy ra nhng chnh lch v chi ph, tip l gi c chnh lch.
S thnh vng ca bt k mt vng no tu thuc rt nhiu vo t trng v
c cu mu dch cu vng vi nhng vng khc, trong bao gm nhng vng bn
trong ln bn ngoi lnh th nc . T c th thy s phn vinh x hi ca bt c
mt vng no cng u b chi phi bi s vn hnh cu h thng kinh t c nc v
ton cu, y l mt thc t khin cho nhng iu chnh i vi cc nn kinh t vng
trc s thay i, v qu trnh hnh thnh cc chnh sch i ph vi nhng suy thoi
mang tnh khu vc v quc t l rt phc tp.
89

T nhng tng ca l thuyt ny, hin nay ngi ta quan tm n cc ngun
lun chuyn, tao i lin vng v cng ngh, nhng pht minh, kin thc khoa hc,
nng lc nghin cu, thng tin v nng lc sn xut kinh doanh.
3. M hnh pht trin khng gian vi vn lin vng
Trn gc l thuyt, nhiu cng trnh ca cc nh khoa hc a ra nhng m
hnh l thuyt khc nhau, song tu chung li c th thy hai m hnh pht trin khng
gian khc nhau lin quan n vic xy dng m hnh pht trin kinh t lin vng. l
m hnh pht trin cn bng v m hnh pht trin khng cn bng
(1)- Pht trin cn bng
Cn bng l danh t dng trong vt l hc. Khi mt vt th ng thi chu tc
dng ca hai lc bn ngoi theo hng ngc chiu nhau, khi hai lc tc dng ny va
bng nhau, vt th s trng thi tnh, trng thi ny gi l cn bng. Cn bng ca
vng thng l ni v cc ch tiu pht trin kinh t nh: trnh pht trin, tc pht
trin, thu nhp quc dn theo u ngi ... gia cc vng vo trng thi tng ng
vi nhau.
T tng chin lc pht trin cn bng, trc tin c ngun gc t nhu cu
"cng bng", "bnh ng" ... trong lnh vc chnh tr. Tng bc thu nh khong cch
chnh lch pht trin kinh t khng gian gia cc vng, b tr sc sn xut cn bng lm
cho trnh pht trin kinh t v mc thu nhp, phn phi bnh qun u ngi gia cc
vng c xu th cn bng- nay c cho l tiu ch tin b x hi. Vic chy theo "cng
bng" v "bnh ng" tr thnh mc tiu ca chin lc pht trin kinh t-x hi ca
cc quc gia.
Tuy nhin, pht trin cn bng vng v hiu qu kinh t ca tng doanh nghip
kh thng nht vi nhau. T tng pht trin cn bng ch yu l xut pht t yu cu v
quan h gia cc vng m ra, khng phi t li ch kinh t ln v tr hng u. t
c mc ch pht trin cn bng ca vng, nht thit phi tng u t ln i vi vng
chm pht trin, ci thin tnh trng c s h tng , u t xy dng cng trnh phc
v i sng. Nhng, do mi trng u t ti vng chm pht trin yu km, kt cu h
tng khng thun li, li ch kinh t thp. ng thi vn, cng ngh v thit b vng
chm pht trin rt thiu. Nhng iu lm gim kh nng v li ch pht trin ca
vng. Mu thun su sc gia pht trin cn bng vi li ch kinh t khng th khng cn
nhc k trong qu trnh nghin cu hoch nh chin lc pht trin kinh t-x hi.
(2)- Pht trin khng cn bng
Pht trin khng cn bng l cn bng trong trng thi c iu kin, tng i v
tm thi. S pht trin kinh t gia cc vng l khch quan. Mi mt quc gia u c
90

mt s vng so vi vng khc giu c hn, pht trin nhanh hn. Mong mun u i
x nh nhau, u t vn nh nhau i vi mi ni trong ton quc, trn gc pht
trin kinh t thy rng l iu khng hp l, khng kinh t. Nguyn nhn ch yu pht
trin khng cn bng ca vng l do:
- S khc nhau v iu kin pht trin kinh t ca vng
- Vng khc nhau c tim lc tng trng kinh t khc nhau.
- Quy m nn kinh t v mc tp trung nhiu hay t ngnh trn vng, cng
trao i lin vng ca cc vng khc nhau
Trong pht trin khng cn bng, sc cn bng s pht huy tc dng, lm cho
vng pht trin khng cn bng c khuynh hng cn bng. ng lc ch yu ca n l:
- Trong iu kin kinh t th trng, s lu chuyn t do ca vn, sc lao ng
v cng ngh, s dn n xu th pht trin cn bng. L lun v cn bng cho rng,
trong iu kin kinh t th trng cnh tranh t do, cung ng v nhu cu ca th trng
c khuynh hng cn bng.
- Nu khng cn bng, vn v sc lao ng tt yu s pht sinh lu chuyn gia
cc vng, lm cho cung ng v nhu cu t n cn bng. Trong iu kin cnh tranh t
do bnh thng, tc l s lu chuyn ca vn v sc lao ng khng b hn ch bi bt
c yu t no, tng sc lao ng t vng khng pht trin thu nhp thp s di chuyn
n vng pht trin c thu nhp cao; ngc li do li nhun cc dng vn v lao ng
li c th chuyn t vng pht trin n vng km pht trin. S lu thng vn v sc
lao ng ny l mt thuyt minh rt thuyt phc v vic xc tin pht trin cn bng
gia cc vng.
T nhng nghin cu trn, c th hiu mi quan h lin vng l kt qu ca phn
cng lao ng theo vng lnh th, n th hin qua qu trnh giao lu, hp tc qua li
gia cc vng vi nhau v ngun vn, lao ng, khoa hc-cng ngh, hng ho v dch
v..., nhm pht huy tim nng, th mnh ca mi vng, mang li li ch v hiu qu
cao cho mi vng.
Mi quan h lin vng l tt yu khch quan. Tuy nhin trong qu trnh pht
trin, bng cc c ch, chnh sch nht nh, c th iu chnh qu trnh trao i lin
vng theo nhng mc tiu nht nh v t hiu qu kinh t-x hi cao hn.
c im ch yu ca mi quan h lin vngl:
- Giao lu c hai chiu, mang li li ch ca cc bn.
- Mc tiu giao lu l pht huy tim nng, li th ring ca mi vng c tnh n
nhu cu ca cc vng khc.
91

- Hot ng giao lu a dng, nhiu loi hnh khc nhau.

II. NHNG NHN T TC NG N QUAN H KINH T LIN VNG
C hng lot cc nhn t tc ng n quan h kinh t lin vng, sau y l
nhng nhn t c bn cn xem xt n khi nghin cu mi quan h kinh t lin vng:
1. c im v v tr a l
V tr a l c ngha ht sc quan trng i vi mi quan h lin vng. Nh c
v tr a l thun li m nhiu nc, nhiu vng, nhiu tnh c kh nng pht trin
nhanh giao lu kinh t, t pht trin nhanh nn kinh t. Hin nay, khi nghin cu
pht trin mt nc, mt vng, ngi ta thng xt n v tr a l trn hai gic :
+ a chnh tr, l v tr a l xt trn gic quan h chnh tr. Mt nc, mt
vng c v tr c bit v giao lu chnh tr, s to cho nc , vng nhng iu
kin thun li hoc kh khn nht nh trong qu trnh pht trin, v d cc nc, cc
vng nm trong khu vc tranh chp v bin gii hoc v lnh hi s c nhng iu kin
kh khn nht nh; tri li nhng nc, nhng vng nm trong khu vc kinh t nng
ng, ho bnh hp tc hu ngh...s l iu kin tt cho pht trin.
+ a kinh t, l v tr a l xt trn gic quan h kinh t. Mt nc, mt vng
c v tr nm trn cc ng hng hi quc t, nm v tr trung tm trung chuyn quc t,
nm u mi giao thng st, b, thu thun li, nm trn cc ca Vo-Ra ln, nm
gn cc Trung tm ln ca quc gia hoc quc t... s l iu kin thun li c bit cho
giao lu. nhng nc, nhng vng c iu kin thun li nh vy s khng ch pht
trin mnh giao lu hng ho, hp tc pht trin m cn c th tr thnh v tr trung
chuyn ca nhiu nc, nhiu vng, l ni qu cnh v u thc xut khu quan trng
cho cc nc v cc vng. Khi nghin cu tc ng ca v tr a l vng n giao lu
kinh t, ngi ta tp trung vo nhng iu kin sau y:
- V tr ca vng tip gip hay khng tip gip vi cc cc ca Vo- ra (bin hoc
hng khng) v bin gii vi cc nc (thng qua cc ca khu quc gia v quc t).
- V tr ca vng tip gip hay khng tip gip vi cc trung tm kinh t ln hoc
cc vng kinh t ng lc.
- V tr ca vng nm u mi hay xa cc u mi giao thng quc gia, cc
hnh lang knh t hoc cc trc kinh t ln .
2. iu kin mng kt cu h tng
Mng kt cu h tng c ngha nh l "thu hp khong cch" giao lu kinh t
gia cc vng, gia vng vi cc trung tm kinh t. Mng kt cu h tng cng tt, cng
92

hin i th giao lu kinh t lin vng cc pht trin. V d, sau khi hon thnh nng cp
ng 5 ( H Ni-Hi Phng) v nng cp ng 18, lm mi cu Bnh (ng H Ni
Qung Ninh) th thi gian i li gia H Ni - Hi Phng v H Ni- Qung Ninh ch
cn khong 50-60% thi gian i li trc y, mi giao lu c y mnh ng k.
Hin nay cc vng su, vng xa, vng Ni bin gii mi giao l kinh t cn kh khn do
mng kt cu h tng km pht trin. V vy mun y mnh giao lu, iu kin u
tin phi pht trin i trc mng kt cu h tng. Khi xem xt mng kt cu h tng tc
ng n giao lu vng, phi xem xt mt cch tng th ton din, gm:
- Cc trc giao thng ng b, ng st st chnh v h thng ng ct ngang
ni cc trc chnh vi cc khu vc pht trin kinh t.
- Kt hp ng b mng giao thng, bao gm b, st, thu (bin v sng); h
thng cu, bn cng v ng hng khng nu c.

3. iu kin ti nguyn t nhin
iu kin ti nguyn t nhin quyt nh chuyn mn ho ban u ca vng. Mt
vng giu ti nguyn t nhin c c hi pht trin mnh cc ngnh chuyn mn ho m
u vo l ngun nguyn liu phong ph ti ch. Thi gian qua, nhiu nc, nhiu vng
do giu ti nguyn nn mt mt hnh thnh chuyn mn ho trong nc, trong vng
mt khc tin hnh giao lu, xut khu nguyn liu th to ngun vn ban u cho
pht trin kinh t. iu kin ti nguyn, t nhin tc ng n mi quan h lin vng
bao gm:
- Ti nguyn t: ti nguyn t c lin quan n pht trin nng nghip, lm
nghip, pht trin cng nghip, th v kt cu h tng... Ti nguyn t nng nghip,
lm nghip...l c s pht trin nhiu loi cy trng khc nhau nh lng thc, thc
phm, cy cng nghip di ngy, ngn ny; lm nghip v chn nui thu sn. Khi xt
ti ngyn t nng nghip phi ch n kh hu, ngun nc. Vi cc iu kin kh
hu khc nhau, ti nguyn t c kh nng pht trin nhiu loi vt nui cy trng khc
nhau, dn n kh nng pht trin sn xut v giao lu lin vng khc nhau. V d trong
vng kh hu nhit i Min Nam, Lt c kh hu n i nn c kh nng pht trin
mnh hoa, cy cnh v rau qu n i, to ra sn phm nng nghip n i gia mt
vng nhit i, t to ra th mnh trong giao lu vi vng Nam b, c bit vi
thnh ph H Ch Minh, ni c th trng tiu th ln.
- Ti nguyn rng: ti nguyn rng, ngoi chc nng che ph gi m, rng u
ngun chng xi l, l lt... rng l ni khai thc g v cc loi sn phm lm sn cho
93

pht trin chuyn mn ho nh sn xut g, sn xut giy, sn xut th cng m ngh
t my, tre v g tr m phc v cng nghip khai thc m.
- Ti nguyn bin, bao gm tr lng c nh bt v din tch mt nc c kh
nng nui trng thu sn. Ti nguyn bin l c s nguyn liu cho chuyn mn ho
cng ch bin thy sn, c s giao lu lin vng, c bit cho xut khu v vi cc vng
khng c bin.
- Ti nguyn khong sn l c s cho pht trin cng nghip chuyn mn ho ca
vng. Thng thng cc vng tp trung ti nguyn khong sn ln, ng thi l ni tp
trung cng nghip khai khong v ch bin ln. V d, vng than ln Qung Ninh l ni
tp trung cng nghip khai thc than xut cho cc vng v xut khu, ng thi thu ht
v Qung Ninh cc ngnh cng nghip tiu th than nh nhit in ln, cng nghip
snh s, thu tinh, gch ngi. Cc vng c nhiu vi nh Qung Ninh, Thanh Ho,
Ngh An, H Tin... l ni thu ht cc nh my xi mng ln. Nh vy, cc vng tp
trung khong sn s to ra chuyn mn ho sn xut ca vng v c s giao lu rng
ri lin vng.
- Ti nguyn du lch bao gm hai loi: loi th nht l ti nguyn t nhin bao
gm nhng phong cnh t nhin p, c o gn vi ni rng, bin, o... ; loi th
hai l di tch lch s, truyn thng, l hi, phong tc tp quan ring c ca vng. Ti
nguyn du lch t nhin l nhn t ht sc quan trng thu ht khch du lch, v d nh
di sn thin nhin Vnh H Long; Phong Nha - K Bng; Lt, Sa Pa, Vng Tu, Ph
Quc...l nhng ni thu ht ln khch du lch trong nc v quc t. Mi giao lu du
lch khng ch l thu ht khch du lch cc vng m cn l c s kt hp gia cc
vng hnh thnh "tua du lch " lin vng.

4. Trnh pht trin sn xut
Trnh pht trin quyt nh ln n y mnh quan h lin vng. Sn xut
cng pht trin, c nhiu ngnh chuyn mn ho quy m ln th mi giao lu cng pht
trin mnh. Cn ch l mi quan h lin vng c pht trin khi trnh sn xut
chuyn mn ho gia cc vng phi khc nhau, hay ni mt cch khc l c cu nn
kinh t ca cc vng khng c trung lp nhau. S ng nht c cu s dn n hn
ch giao lu lin vng. V du, mt s tnh gn nhau trong vng ng bng sng Hng
c c cu kinh t ging nhau, u cng sn xut la, rau qu, cy cng nghip ngn
ngy nn khng th c c mi giao lu kinh t mnh.


94

III. CC HNH THC QUAN H LIN VNG

1. Giao lu vn
c im ca cc dng vn thng "chy" t cc vng c nhiu vn nhn ri n
cc vng c nhu cu vn sn xut, kinh doanh:
- i cc vng c nhiu vn (c bit vn trong dn, vn cc doanh nghip) c
c im l "tm ni" c nhu cu u t v c li nhun cao u t.
- i vi cc vng khng c vn, nu mun "thu ht c vn" th phi to ra
c cc iu kin tt cho u t pht trin c hiu qu. Nh vy, thu ht u t, cc
vng km pht trin khng phi ch c iu kin ti nguyn t nhin l m phi to ra
nhng i kin tin thu ht cc ngun vn.
2. Giao lu ngun nhn lc
Giao lu lin vng v ngun nhn lc rt a dng gia cc vng:
- i vi cc vng km pht trin, c ngun nhn lc di do th lao ng thng
di chuyn ra cc vng c c hi to vic lm tt hn, c thu nhp cao hn so vi vng
h ang sinh sng. S lao ng tm vic lm ny thng t vng nng thn cc vng ra
thnh th c bit cc th ln v mt phn t nng thn t cc vng c iu ti
nguyn khng thun li (t cht ngi ng, cc ti nguyn khai thc ti hn...) n
cc vng ti nguyn cn phong ph cha khai thc nhiu...
- i vi cc vng pht trin, c lc lng lao ng lnh ngh qua o to, th
vic di chuyn lao ng n cc vng km pht trin thng i lin vi vic u t pht
trin sn xut kinh doanh. S lao ng c tay ngh cao n cc vng km pht trin
hot ng u t sn xut kinh doanh vi iu kin l phi c thu nhp cao hn vng
h ang sng. Nh vy, thu ht c lao ng c tay ngh cao, cc vng km pht
trin phi c chnh sch i ng tho ng mi c th thu ht c s lao ng ny.
3. Giao lu v khoa hc- cng ngh
S giao lu lin vng v khoa hc cng ngh cng ging nh giao lu v lao
ng c tay ngh cao, n thng i lin vi u t sn xut kinh doanh ca cc vng
pht trin n vng km pht trin. Mi quan h lin vng v khoa hc cng ngh thng
qua chuyn giao cng ngh trong sn xut kinh doanh v thng qua hot ng o to
lao ng c tay ngh ca vng pht trin cho cc vng km pht trin.
4. Giao lu sn phm nng nghip
Giao lu sn phm nng nghip phi t c mc ch khai thc tt nht hiu
qu sn xut sn phm nng nghip ca vng. Khi tin hnh giao lu lin vng, cn ch
95

pht huy iu kin thin nhin u i c s pht trin nng nghip a dng (th d
nhng vng khi hu c bit nh Lt, Sa Pa, vng la ng bng sng Cu Long...).
Nh vy, khi tin hnh giao lu sn phm nng nghip phi ch n 3 c im:
- c im t ai, xem xt vng c c im sn xut lm nghip, cy cng
nghip, thu sn hay l va la....Xc nh cc iu kin cho php pht trin hng ho
nng nghip khi lng ln v kh nng pht huy li th so snh, thu c hiu qu cao
v cc sn phm nng nghip trong vng.
- c im kh hu, ch ma, nng, nhit nh hng b tr cy trng, to ra
sn phm hng ho phc v xut khu v giao lu lin vng.
- c im v kh nng ngun lao ng pht trin sn xut nng nghip, c
bit ch kh nng tip thu khoa hc - cng ngh mi , to ra ging mi, sn phm
nng nghip cht lng cao phc v xut khu v trao i lin vng.
Khi giao lu sn phm nng nghip, cn ch n kh nng s ch v bo qan,
m bo cht lng cao. Tu c im tng vng, c cc sn phm nng nghip c
th, tuy nhin cc sn phm nng nghip thng tp trung vo cc loi sau :
- La go
- Tra cy
- Hoa, cy cnh
- Cy cng nghip ngn ngy lm nguyn liu cho cng nghip ch bin.
- Cy cng nghip di ngy lm nguyn liu cho cng nghip ch bin
- Sn phm thu sn
- G v lm sn qu.
5. Giao lu sn phm cng nghip
Giao lu sn phm cng nghip rt a dng vi nhiu chng loi khc nhau. S
giao lu lin vng v sn phm cng nghip ph thuc vo cc c im sau y:
- S khc nhau v chuyn mn ho sn xut gia cc vng: cc vng cng khc
nhau v sn phm chuyn mn ho cng nghip th mi quan h kinh t lin vng v
hng ho cng nghip cng mnh m, ngc li sn phm chuyn mn ho ging nhau
s hn ch giao lu.
- S khc nhau v gi c v cht lng gia cc vng: mt vng tuy c mt hng
chuyn mn ho ging cc vng khc, song nu pht huy c li th so snh, h gi
thnh sn phm v nng cao hn cht lng sn phm th c th tr thnh vng xut
khu sn phm cho cc vng. i vi cc vng c mt hng chuyn mn ho cng loi,
96

song c gi thnh cao hn buc phi chuyn i chuyn mn ho sn xut sang cc mt
hng khc giao lu trao i lin vng.
- i vi mt s vng km pht trin, giao lu vi cc vng pht trin thng qua
gia cng cc mt hng cng nghip. Cc vng km pht trin thiu vn, song c lao
ng di do, gi r s nhn gia cng cc sn phm cng nghip cho cc vng pht trin.
Nh vy, thng qua giao lu di hnh thc gia cng cc sn phm cng nghip, vng
km pht to c nhiu vic lm, cn cc vng pht trin thu c li nhun cao hn
t chc sn xut trong vng.
6. Giao lu cc sn phm dch v
Giao lu dch v, trc ht th hin qua giao lu du lch . Nh trnh by trn
giao lu du lch i hi cc vng phi c ti nguyn du lch. Cc hnh thc giao lu du
lch lin vng bao gm:
+ Du lch sinh thi, y l hnh thc du lch c xu th pht trin mnh trn th
gii . Khch du lch cc vng tm n nhng ni cnh quan thin nhin ti p v mi
trng trong sch, gn gi thin nhin hn. V vy, cc vng c cng nghip km pht
trin song c cnh quan thin nhin p, mi trng trong sch vn thu ht khi lng
ln khch du lch. S giao lu bng hnh thc du lch em li hiu qu kinh t ln cho
cc vng kinh t, c bit vng c kinh t cng nghip cha pht trin. Cc hnh thc du
lch sinh thi gm:
- Du lch bin v o;
- Du lch ngh mt bin v ni;
- Du lch ngh mt rng ni
+ Du lch l hi v vn ho cc dn tc v tn gio. Cc vng u c c im
vn ho v dn tc, tn gio khc nhau, cn thit phi pht huy c th mi vng, thu
ht du khach ln nhau gia cc vng.
mnh giao lu du lch lin vng, cn ch l:
- Mi vng phi to ra nhiu sn phm c th cho tng i tng khach, trnh
trng lp v n iu.
- Phi c s tip th, qung b gia cc vng, u t thch hp cho qung b
hp dn du khch
- Tng cng mi quan h t chc phi hp lin vng trong vic tham quan du
lch gia cc vng
Ngoi giao lu du lch, nhiu hnh thc giao lu lin vng v cc loi hnh dch
v khc , chng hn cc t chc dch v xy dng nh , dch v ng v sa cha
97

g dn dng... c giao lu rng khp t cc tnh khp c tnh ( nh H Bc, Nam
nh, Thi Bnh, Nng...) n cc thnh ph v cc tnh Min ni, bin gii...

IV. CC HNH THC T CHC QUAN H LIN VNG
Nh trnh by trn , mi quan h lin vng l khch quan, song giao lu lin
vng c pht trin mnh v ng hng, c th c cc hnh thc t chc giao lu.
Thi gian qua nc ta c cc hnh thc t chc giao lu lin vng sau y:
1. T chc Hip hi
T chc hip hi l hnh thc giao lu ca cc doanh nghip c kt hp li
theo mt t chc nht nh c s phi hp v ch o chung thng nht. T chc hip
hi l hnh thc t nguyn theo tng ngnh v nhm ngnh (cc ngnh sn phm nh
sn xut la go, tri cy, hoa cy cnh, sn phm dt, ngnh giy, hng th cng thu
an, dch v, du lch...) trong mt vng hoc trong c nc. T chc Hip hi c s
dng nhiu trong vic giao lu trong nc vi nc ngoi. S tp hp thnh mt khi
thng nht theo hnh thc hip hi c u im:
- C kh nng tm kim th trng giao lu, gip cho cc doanh nghip nh , vn
t c iu kin tip cn th trng cn giao lu
- C s ch o phi hp chung, c k hoch theo khi lng ln nn trnh c
s bt li trong cnh tranh;
- C hiu qu cao, trnh c manh mn, chng cho trong giao lu lin vng.
2. T chc theo Ngnh
Hnh thc giao lu theo ngnh c tin hnh theo v t chc theo s qun l
ca ngnh. c im hnh thc ny l c ch o trc tip theo qun l ngnh dc
nh ngnh giy, ngnh snh s thy tinh, ngnh xi mng...nn c t chc cht ch v
thng nht. c im t chc giao lu theo ngnh l hp hn so vi hip hi , tp trung
vo cc doanh nghip cng mt t chc qan l ngnh . y l hnh thc giao lu c
tin hnh ph bin nc ta trong thi gian qua.
3. T chc phi hp lin a phng:
Hnh thc giao lu da trn c s phi hp cht ch gia cc tnh, thnh ph vi
nhau. Trn c s cc sn phm chuyn mn ho ca mnh, cc a phng phi hp vi
nhau trong giao lu theo cc hnh thc sau y:
- Cc tnh c chuyn mn ho ging nhau phi hp vi nhau giao lu vi cc
vng khc v giao lu vi nc ngoi. S lin kt ny to thnh sc mnh trong giao
98

lu v phi hp nhau trong sn xut sn phm, gip nhau v vn v cng ngh, to ra
hiu qu cao.
- Cc tnh c chuyn mn ho khc nhau, lin kt nhau trong giao lu hng ho,
to ra s cung cp hng ho cho nhau mt cch thng xuyn v n nh. S lin kt
ny c th tin hnh tay i, tay ba gia cc a phng. c im s lin kt trong giao
lu ny to ra s hiu bit, gn b, ph thuc ln nhau, tn dng c th mnh ring c
ca tng a phng trong sn xut kinh doanh.
4. Theo cng ng
Giao lu theo cng ng l hnh thc giao lu theo tng nhm thnh vin cng
xm lng, cng dng h, cng phng hi, ng hng, tng tn giao, dn tc. Bao
gm hai hnh thc:
- S giao lu b hp theo tng phng hi, dng h, tn giao... cc vng vi
nhau. V d, giao lu mt sn phm no gi nhng ngui cng qu sinh sng ng
bng vi nhm ngi cng qu sinh sng min ni.
- S lin kt cc thnh trongcng mt cng ng (cng dng h, cng dn tc,
cng tn gio...) nhm to ra sc mnh giao lu, trao i hng ho v dch v vi cc
vng khc .
-----------------------------

TI LIU THAM KHO

1-Phn tch v quy hoch vng - Nh xut bn gio dc i hc Trung Quc-In
ln th nm-2002. Hn Ngc Lng trch dch (chng I, khi lun).
2- ti khoa hc cp B " X l tng hp lin ngnh, lin vng trong quy hoch
tng th pht trin kinh t x hi lnh th"- Ch nhim TS.Nguyn B n v tp th
Ban vng, Vin CLPT-H Ni 4/2003.
3- ti khoa hc cp B:"Phng hng v gii php thc y giao lu kinh t
gia vng Ty Nam B vi cc nc trong khu vc"- Ch nhim ti: PGS,TS. Ng
Don Vnh v tp th Trung tm kinh t Min Nam.
99

Chng VI. DI CHUYN DN S V LAO NG

I. MT S KHI NIM V DI CHUYN DN S V LAO NG
1. Khi nim v di chuyn dn s v lao ng (gi t l di dn)
Theo nhm cc giao s trng ai hc Harverd th do s khc bit ca s tng
ln ca Tng sn phm trong nc (GDP) v s thay i v c cu v c hi vic lm
gia cc vng, tt yu dn n s di c ca nhng ngui lao ng v gia nh h t
vng ny n vng khc. Vy th no l s di dn, n ny c nhiu nh ngha:
- T in dn s hc ca Lin Hip Quc (nm 1958) nh ngha:"Di dn l
mt hnh thc di chuyn v khng gian ca c dn gia n v a l hnh chnh ny v
n v a l hnh chnh khc, km theo ni thng xuyn".
- Theo S.Shryock cho rng: "Di dn l hnh thc di chuyn v a l hay khng
gian km theo s thay i ni thng xuyn gia cc n v a l xc nh".
- Mt nh ngha khc ca R.Paul Shaw th "Di dn l s chuyn di c tnh
tng i ca tp on ngui, t vng a l ny n vng a l khc, bt ngun t
vic ngui di dn quyt nh da trn mt tp hp theo th t u tin nhng gi tr hay
mc tiu c bit nh tc dng qua li c h thng gia nhng ngi di dn "
Qua cc nh ngha trn, tu trung li khi ni n di dn phi m bo cc c
tnh sau y:
- L s di chuyn ca con ngi t mt n v lnh th ny n mt n v lnh
th khc.
- c trng ca s di chuyn ny l thay i ni c tr.
Vi hai c trng trn th cc trng hp du lch, thm ving , i lm, i ch...
tm li s giao lu gia cc ngi dn t a phng ny vi cc a phng khc
khng phi l s di dn.
2.Cc hnh thc di dn:
- Di dn trong nc: s di chuyn v thay i ch ca ngi dn t vng, tnh
ny san vng tnh khc trong mt nc.
- Di dn quc t: S di chuyn v thay i ch ca ngi dn t nc ny, sn
nc khc
Trong pham vi ca gio trnh ny, chng ta ch nghin cu di dn trong nc.
3. Cc hnh thc di dn trong nc
+ Di dn c t chc: l dng di dn do nh nc hoc mt t chc x hi no
ng ra t chc, bo tr hoc u t mt cch c k hoch thc hin di dn theo
chng trnh pht trin kinh t- x hi.
100

+ Di dn t do: l vic chuyn n mt im nh c mi do ngui di c quyt
nh. y ngi di c quyt nh khu vc nh c mi ca h, t chc vic di c v
phi t trang tri cc chi ph ca vic di c v phi t tm vic cho h ni c tr mi.
+ Theo ngun gc ca ni xut c v ni nhp c th di dn bao gm:
- Di dn nng thn n thnh th
- Di dn thnh th n nng thn
- Di dn nng thn n nng thn,
- Di dn thnh th n thnh th.

II. DI DN TRONG NC
1. M hnh di dn nng thn n thnh th
n nay rt nhiu nh nghin cu nc ngoi v trong nc u cho rng phn ln
di c trong nc l t nng thn n thnh v yu t kinh t c nh hng ln v quyt
nh n vic di c. Ta ln lt xem xt cc m hnh v di dn thnh th nng thn:
M hnh Harris-Todaro: Ni dung c bn ca m hnh l th hin vai tr ca
ng c kinh t trong vic quyt nh di dn . M hnh ny cho rng s di c ph thuc
trc tin vo kt qu so snh mc lng hai th trng lao ng thnh th v nng
thn, c th l:
M
t
= F (W
u
W
r
) (6.1)
Trong : M
t
: s lao ng n thn di c ra thnh th trong thi gian t; F : l hm
hiu sut; W
u
: l mc lng thnh thi ; W
r
: l mc lng nng thn.
S c nn tht nghip nu mi ngi di c u khng tm c vic lm thnh
th nn m hnh gi thit rng: mc lng trung bnh thnh th l mc lng c so
snh vi mc lng nng thn . Mc lng trung bnh thnh th l mc lng thc
t nhn vi kh nng tm c vic lm hoc:
W* = p W
u
(6.2)
Trong W*: mc lng trung bnh thnh th v p: kh nng tm vic lm.
Cch n gian xc nh p l:
p = E
u
/ (E
u
+ U
u
) (6.3)
Trong E
u
: vic lm thnh th v U
u
: vic lm nng thn. Theo cng thc
ny th ton b thnh vin ca lc lng lao ng thnh th c coi l c c hi ngang
nhau v kh nng tm kim nhng vic lm c sn , do W
u
* n gin bng mc
101

lng thnh th nhn vi t l tht nghip thnh th . T ch , bt k thi gian
no s di c cng ph thuc vo 3 yu t:
- Mc chnh lch tin lng gia nng thn v thnh th.
- T l tht nghip thnh th.
- S hng ng ca nhng ngui c kh nng di c trc c hi ang n.
M
t
= h(pW
u
W
r
) (6.4)
Trong M
t
: s di c trong thi gian t , h: mc hng ng ca nhng ngui
c kh nng di c.
Chng no m W
u
* > W
r
th s di dn t nng thn ra thnh th cn tip tc. S
di c ch dng li khi tin lng thnh th gim xung hoc nn tht nghip thnh
thi tng ln, c ngha l W
u
* = W
r
. Cng c kh nng l W
r
> W
u
*, khi s c mt
dng ngui tm kim vic lm thnh th chn nn quay v nng thn.
Quan ni dung trn, m hnh Harris-Todaro c 4 c im c bn:
(1)-Di c c khuyn khch bi nhng cn nhc hp l v kinh t i vi mi
quan h gia li ch v chi ph m phn ln v mt ti chnh v cng c c mt tm l.
(2)-Quyt nh d c ph thuc vo chnh lch ca hai bin s, l chnh lch
v mc lng thc t gia nng thn v thnh th v xc sut thnh cng trong vic tm
vic lm khu vc thnh th.
(3)-Xc sut tm c vic lm khu vc thnh th t l nghch vi t l tht
nghip thnh th.
(4)-Hin tng tc di c vt qu tc tng cng n vic lm thnh th
khng nhng c th xy ra m cn l hin tng hp l v thm ch cn c th xy ra
trong tnh hnh thu nhp d kin gia nng thn v thnh th khng chnh lch ng k.
Hn ch ca m hnh Harris-Todaro l:
- iu kin cn bng do m hnh nh ra l him khi t c. Theo cc chuyn
gia trng i hc Harverd, thng thng mc lng thnh th cao hn mc thu nhp
nng thn t 50 n 100% (thc t Vit Nam cn cao hn na)v t l tht nghip
thnh th chim t 7-10% (thm chi ln ti 10-20%) lc lng lao ng. Nu nhng con
s trn y lun t nh vy th lng trung bnh thnh th (W
u
*) vn cao hn lng
trung bnh nng thn(W
r
). Trong thc t hin tng di dn hnh nh khng lin quan
n s chnh lch gia W
u
* v W
r
nh m hnh d on.
- M hnh cng khng gii thch c y "hin tng di c ngc" t thnh
th v nng thn m hin nay cng kh ph bin nhiu nc. Trong thc t mt s
ngi di c ngc l khng tm c vic lm thnh th, buc phi quay v qu
102

hng. Hin nay c nhiu trng hp di c hai chiu ny l hin tng di c vng
quanh theo ch tm: nhiu lao ng m ch yu l lao ng tr, thng di c n thnh
ph, hm m, cc khu cng nghip, cc trung tm du lch dch v ln ... v lm vic
mt thi gian, sau khi kim c mt s tin cn thit ho quay tr v nng thn v
dng s tin vo nhng mc ch kinh doanh nng nghip hoc kinh doanh dch v
nng thn.... Loi hnh di c ny ang ph bin cc vng nc ta
Qua thc t va qua, qua phn tch hn ch ca m hnh ca Harris-Todaro cho
thy cc yu t kinh t khng phi l tc ng quan trng duy nht ti vic di dn .
Khong cch v quan h vn ho, x hi cng l nhng yu t rt ng quan tm:
- Nhng ngi di c t nguyn v c nhng ngui di c l nhng nng dn b
thin tai, bt buc phi ri qu hng kim sng cng u c mt xu hng n cc
thnh ph ni gn nht. Nng dn cng c khuynh hng di c ti nhng vng m
ngi thn thuc ca h ang nh c .
- Mt s nng dn, nht l thnh nin di c n thnh th do b cun ht bi cuc
sng si ng ca th. Gao s DWight H. Perkins (i hc Harverd) gi l s quyn
r bi "nhng nh n mu rc r".
- V tm l x hi, c nhng ngi di c mong nun thot khi nhng rng buc
truyn thng .
- V vn ho, quan nim v cc mi quan h gia nh m rng thnh th , ngi
di c mong nun ra thnh ph c th tip cn nhng iu kin v kt cu h tng tt
hn, c bit l v gio dc, y t.
Nh vy, c th thy l tt c nhng yu t "phi kinh t" nu trn u gp phn
thc y di dn t nng thn ra thnh th. Tuy vy, chng ta phi thy l trong nhng
yu t "kinh t" v "ph kinh t " th yu t "kinh t" vn l ch yu, nhng yu t kinh
t ny chnh l nhng "lc y" t khu vc nng thn c thu nhp thp v "lc ko" t
thnh th c lng cao.
2. Di dn nng thn n nng thn gia cc vng
Trong cc nc ang pht trin nh nc ta, chiu hng di dn t nng thn ra
thnh th l ch yu, song do s chnh lch kinh t gia cc vng nng thn nn hin
tng di c t vng nng thn ny sang vng nng thn khc cng kh ph bin. n
nay s di dn t vng nng ny sang vng nng thn khc vn xy ra mt cch t pht.
V d nc c s lng ln ngui dn di c t ng bng sng Hng v Min ni
pha Bc vo Ty Nguyn v cc tnh ng Nam B...Nguyn nhn c s di dn nng
thn t vng ny n nng thn vng khc l:
103

- Vng nng thn ni xut c qu ng dn, d tha lao ng, khng c kh
nng s dung ht thi gian lao ng do t t, ti nguyn khai thc ti hn, dch v v
cng nghip nh nng thn khng pht trin, trong khi c nhiu vng t rng, dn
s t...V vy, ngui dn mun di c t ni kh khn n ni thun li hn, c c hi
thu nhp cao hn.
- Do ni c tr thi tit khc nghit, thng xy ra thin tai, l lt... ngi nng
dn mun tm n nhng vng t n ho v n nh hn.
- Cng c nhiu trng hp di dn do hp l ho v on t gia nh, h hng.
Sau gii phng Min Nam, nhiu trng hp cc chin b i chin u hoc l b
i lm kinh t Ty Nguyn, ng nam B hoc ng bng sng Cu Long, sau khi
ra qun li nhng ni ny lp gia nh v sinh sng, t h l cc ht nhn cun ht
thm b m, anh ch em, h hng, lng xm di c vo lp nghip.
3. c im cc nhm di dn
Dng di chuyn dn c gia cc vng rt phong ph a dang, bao gm rt nhiu
nhm hoc loi hnh lao ng khc nhau. Qua nhng cuc kho st v nghin cu thc
t v tnh cht v ngh nghip ca ngi di c, c th phn chia cc ngui lao ng di
c thnh cc nhm sau y:
3.1.Nhm lao ng c trnh hc vn cao, c ngh nghip chuyn mn k
thut c o to chnh quy.
c im ca nhm ny l h c o to trng i hc hay trng dy ngh
chuyn nghip, sau khi h ra trng tuy qu quan nng thn, song h u tm vic lm
cc thnh ph. Nhng ngui ny vo thnh ph ngoi mc ch tng thu nhp, cn c
mc ch quan trng hn l to tin cho vic c tr n nh , to s pht trin tip theo
lu di ca h v con ci h. Nhng lao ng thuc nhm ny d dng ho nhp vo th
trng lao ng k thut ca cc th, h tr thnh dn c th. Nhm lao ng ny
gm cc nh khoa hc, gio vin, cc chuyn gia k thut, nhng nh doanh nghip.
Hin nay lc lng lao ng nhm ny rt it v nng thn cc vng, c bit cc
vng su, vng xa mc d ti nguyn phong ph v nhu cu lao ng c k thut
nhiu. Nguyn nhn ch yu l iu kin pht huy nng lc cc vng ny kh khn
v cha c nhng chnh sch i ng tho ng.
3.2. Nhm lao ng k thut c o to hoc khng c o to chnh quy,
song c tay ngh chuyn mn kh (t o to, o to km cp, o to gia truyn...).
Mc ch ca h n thnh ph hoc i n cc vng nng thn khc tm vic
lm c thu nhp cao cho gia nh. Cc lao ng ny thng t nng thn ra cc thnh
ph, i cc vng nng thn thiu cc ngh nghip m h c. y thng l lao ng k
104

thut, trc tip sn xut nh th mc, th xy, sn xut vt liu xy dng.....c im l
hnh thnh tng nhm, lun chuyn khp ni t thnh th n nng thn.
3.3-Nhm lao ng c phng tin hoc thu phng tin hnh ngh.
Mc tiu di chuyn ca nhm ny ch yu vo cc th tm vic lm, tng
thm thu nhp, bao gm cc nng dn ngho nng thn, h ra thnh th mua hoc thu
phng tin hnh ngh nh: p xch l, chy xe m, vn chuyn xe ti c
nh...Nhm ny c s lng kh ng, lm vic theo ma v, rt kh qun l.
3.4- Nhm lao ng hon ton khng c ngh chuyn mn, k thut, hu nh
khng c phng tin hnh ngh ngoi sc lao ng "c bp".
Hu ht s lao ng ny a phng thiu vic lm (qu t rung t, thm ch
khng cn rung), gia nh thuc din ngho i v di chuyn vo thnh ph trong thi
gian "nng nhn" ca ma v. c im ca nhm ny lm bt c ngh g m ngi ta
thu. i din nhm lao ng ny l nhng ngi bc vc, qut rc, thu nht ph liu
(ng nt), lm thu cho cc ca hng n ung...Phn ln nhng ngi ny hng ngy
tp trung cc ch lao ng. Hin ny, nhm ny di chuyn vo cc thnh ph, c bit
cc thnh ph ln nh H Ni, thnh ph H Ch Minh... kh ng, y l i tng lao
ng cn c quan tm.
3.5-Nhm dn lang thang
Hon ton khng c ngh chuyn mn, thng l lp tr vn ho thp v tr em
c nh. H di chuyn vo thnh ph kim sng, song kh hoc khng kim c vic
lm, mc d h c th chu lm bt c vic g, k c nhng vic nh nc cm. Hin
tng ng quan tm l c rt nhiu tr em lang thang c nh n xin, nh giy, nht
nhnh ph liu bn, thm tr trm cp...
Ring nhm di dn nng thn n nng thn th bao gm cc gia nh nng dn
c lao ng, c kinh nghim canh tc song ni sinh sng thiu t canh tc, tai nguyn
khai thc ti hn, thin nhin khc nghit...nn thng l nhng h ngho, song c ch
hng vn ln, h phi di chuyn n cc vng nng thn khc c th thu nhp kh
hn. c im di dn thuc nhm ny thng i c gia nh v tp hp theo h hng.
n cc vng nhp c mi, ngoi lm ngh nng, ngh tiu thu cng nghip... vn c,
h c th lm cc ngh m nh vn chuyn, ngh rng v lm dch v.
4. Tc ng ca di dn n pht trin kinh t-x hi.
Trong mt nc s di dn t vng ny sang vng khc, t nng thn n thnh
th hay t nng thn n nng thn nhn mt cch tng qut khng ch c li cho ngi
di c m cn c li cho x hi , to ra s phn b li mt cch tt hn dn c v lao
ng gi cc vng, gn lao ng vi nhu cu tng nhanh sn xut v dch v, gn lao
105

ng vi ti nguyn v khai thc tt hn ngun ti nguyn . Tuy nhin trong qu trnh
ny cng c nhiu tc ng tiu cc.
Di y l nhng tc ng c th ca di dn n pht trin kinh t x hi ca
nc ta:
4.1-Tc ng tich cc:
a-V mt kinh t:
Phn ln nhng ngui di dn c c c hi tm vic lm, c thu nhp nui
sng h v gia nh h. Theo cc kt qua iu tra mi y, phn ln nhng ngi di dn
u c thu nhp cao hn so vi ni c ca h, gp phn quan trng nng cao mc
sng gia nh v gp phn gim kh khn v xo i, gim ngho cc vng nng thn
c thu nhp thp.
Xt trn gic c th tng vng, tng thi k nht nh, di c l yu t gii
quyt mi quan h v "cung", "cu" sc lao ng trong nn kinh t th trng. Trc ht
di dn gp phn gim sc p dn s, lao ng ni xut c (ni dn i), bi v phn ln
nhng ngui dn di c u t cc vng nng thn t cht ngi ng, iu kin ti
nguyn thin nhin v kinh t kh khn nn khng ch lao ng vt v m thng xuyn
thiu vic lm, v vy khi ho ti cc thnh ph hoc cc vng nng thn khc mt mt,
bn thn h c iu kin thun li hn, nhiu vic lm hn, mt khc ti ni xut c,
dn s gim dn ti gim sc p vic lm cho nhng ngi dn li. Khi ti cc
thnh ph hoc cc vng nng thn tha dn, chnh nhng ngi dn di c ny gii
quyt c nhiu vic lm do nhu cu i hi trong qu trnh pht trin thnh ph v
khai thc c tim nng t nhin cc vng nng thn tha dn.
Trn mt nc nht nh, ngui di dn thc y s a dng v ngnh ngh knh
t thnh, c thm ngh mi cc vng nng thn ni nhp c (ni dn n), nhiu
vng nng thn tha dn, ngi dn di c em n ngnh ngh th cng, kinh
nghim sn xut v thc s thc y cc vng nng thn ny pht trin.
b-V x hi:
- Di c nng thn ra thnh thi v t vng nng thn ny ti cc vng nng thn
khc u c nhng trng hp c th tao ra s "on t" gia nh (ngi dn di c c h
hng thnh ph, c h hng, ngi thn cc vng nng thn vng tha dn....) . S
on t gia nh l iu kin khch quan lm n nh v tng sc pht trin kinh t ca
h gia nh, gim chi ph i li .
- Ring nhng ngi di dn t nng thn ra thnh th, c tip xc vi mi
trng vn ho phong ph a dng. Do s tp trung ca h thng cc trng i hc,cao
106

ng v dy ngh, tip xc vi h thng gio dc y hn , h c th nng c trnh
hc vn ca mnh, ng gp vo qu trnh pht trin chung.
4.2-Tc ng tiu cc:
a- V kinh t:
- Di dn nng thn ra thnh th lm gia tng c hc dn s thnh ph, lm tng
thm t l ngi tht nghip vn cng thng, lm cho t l tht nghip thnh th tng
vi nhp cao.
- Phn ln nhng ngui di c trong tui cn tr, c quy m gia nh nh, nn
c mc tim n v sinh cao, lm gia tng cc b trong pht trin dn s nhng nm
sau nh c. Vic tng ln nhanh chng v dn s gy sc p v kinh t, giao dc,
chm sc sc kho.... m vn ny bn thn cc thnh ph hin ny cng ang qu ti
, di dn to thm gnh nng cho thnh ph
Nhng li ch b bp mo, chng hn nh tin lng cao gi to, cc dch v
cng cng chnh ph phi tr cp tng ln, tuy li c nhn tng ln, song chi ph chung
ca x hi phi gnh chiu ln.
b- V x hi:
- S di dn nng thn ra thnh ph lm gia tng t bin dn s, dn n lm qu
ti v cc cng trnh kt cu h tng, cng thng v nh , ch tc giao thng do mt
dn c tng nhanh....Nhng ngi di dn c t nng thn ra hnh thnh cc t im
ca ch lao ng, cc khu "nh chut", cc "xm liu"trong thnh ph hoc ven ,
cuc sng thng tm b, n t do gy nh hng xu n an ninh trt t. Ngui dn
di c n cc vng nng thn, thng tp trung theo ng hng lng, x, tnh , phn
b theo tng cm cch xa nhau nn thng manh mn kh qun l.
- C cc hin tng xung t gia ngui di c v ngui a phng do mu thun
v cng n vic lm, v ni , v khai thc ti nguyn... Cc t nn x hi nh c bc,
nghin ht, mi dm... cng pht trin cc ngi di c. Mt b phn ngui dn di c
v thnh ph lm vic, ch yu l thanh, thiu nin khng c ngh nghip, vn ho rt
thp, khng c ni c tr n nh, h lang thang, di chuyn ch thng xuyn khp
ni kim sng. Chnh nhng ngi ny c nguy c ln tr thnh ti phm.
- S di dn t do, c bit di dn t vng nng thn ny n vng nng thn khc
mt cch qu mc, to ra s "qu ti" cc vng nhp c. C nhiu hin tng vng
nhp c, trong mt thi gian li tr thnh vng xut c.
c- V mi trng:
Nhng ngi di c, c bit di c nng thn ra thnh th, cha c np sng mi
ca th, ngui di c mc sc s rc thi v sinh hot "kiu nng thn" cc khu vc
107

t im trong thnh ph, gy nhim mi trng nghim trng. Hin tng ph rng,
sn bt thu rng qu him cng xy ra i vi ngi nhp c cc vng.

III. DI DN V PHN B LI DN C V LAO NG GIA CC VNG
TRONG GIAI ON MI.
1. Vn gii quyt vic lm ca lao ng trong giai on mi
Trong vng 10-15 nm t, lc lng lao ng nc ta ngy cng ng, hng nm
phi gii quyt vic lm cho khong 1,2-1,3 triu lao ng, y l mt thch thc to ln:
- Thi gian ti lm th no s dng ht s lao ng nu trn trong qu trnh pht
trin?. tr li cu hi ny, chng ta cn c vo cc nghin cu ca nh kinh t. Cc
nghin cu l lun, thng khng nh rng c c mt s ln lao ng nng thn tuy
c lm vic, song nng sut lao ng qu thp nn coi nh khng ng gp thm c
g vo GDP. S khng nh ny c hai nh kinh t Phn Lan l Ragnar Nurkse v
Nobel LaureateW. Arthur LeWis ly lm c s phn tch cc qu trnh pht trin.
Nurkse cho rng vic a s lao ng "d tha" nng thn vo tham gia vo sn xut,
nht l khai thc ti nguyn, xy dng cc cng trnh cng nghip.... cn nhiu lao ng
l bin php ch yu tng trng GDP v to thm ngun vn. LeWis cng cho rng
cn phi phn b li lao ng d tha (ch yu t nng nghip) n khu vc cng
nghip v dch v. Hai nh l lun u coi qu trnh phn b lai lao ng l rt tn km.
By gi chng ta gi nh l tn km, c th t to thm vic lm ti ch,
khng thay i ch ca ngi nng dn. Nhng thc t mt s vng, do tp trung
ng dn, vic lm ti hn, tuy cng c nhng thi k c c hi lm vic vi thu
nhp nht nh , song vn c rt nhiu ngi lm vo cnh khng c vic lm, v h phi
t chi s tin th lao m chng ta u bit n thp n mc khng b cho tiu hao
sc lao ng, ngui nng dn bt buc phi tm n ni khc kim vic lm vi tin
cng cao hn.
Nh vy, thi gian ti to vic lm cho lao ng, nc ta phi tip tc tin
hnh phn b li lao ng gii quyt s lao ng d tha nng thn. Chc chn l
nu tin hnh vic ny bng tin ngn sch nh nc khng th p ng c m phi
l hnh thi di dn t do.
- Trong thi gian ti th trng sc lao ng s ngy cng pht trin, n s vn
hnh theo quy lut gi tr, quy lut cung cu v quy lut cnh tranh. im mi trong thi
gian ti l qui m di dn s ngy cng ln v ch yu do th trng t iu tit thng
qua quan h cung cu v lao ng. Nhng quan im ch thy mt tiu cc ca dng di
chuyn dn c v mun ngn chn bng cc bin php ngn chn th cng l hon ton
108

khng ph hp. Nh vy, t gc nn kinh t th trng c s qun l ca nh nc,
chng ta ch c th tin hnh cc gii php chnh sch hp l iu tit nhm m bo
cho s di dn t do ph hp vi nhng yu cu ca phn b li dn c lao ng mt
cch hp l, hiu qu.
Tm li, trong nhng nm ti, vn di dn phi c gn lin vi phn b li
mt cch hp l dn c v lao ng. Mc tiu di dn l lao ng gn vi ti nguyn,
gn vi cc vng c c hi to ra nhiu vic lm. Vic di dn phi c coi nh l mt
gii php c bn to ra mt "bn c" mi ca b tr li dn c v lao ng mt cch c
hiu qu cao.
2. Nhng gii php c bn iu tit lung di dn
vic di dn tr thnh ng hng, c tnh cht nh mt gii php phn b li
dn c, lao ng, chng ta li phi c nhng gi php hu hiu iu tit lung di dn.
Mc tiu cc gii php ny l khc phc nhng mt tri, nhng mt tiu cc, pht huy
nhng mt tch cc ca qu trnh di dn t do.
(1). Pht trin kinh t x hi nng thn l bin php c bn nhm iu tit c
hiu qu dng di dn nng thn- th:
Cho n n nay phi thy, nhng chnh sch, nhng qui nh kim ch di dn
u nhp c (u n) l thnh ph hoc vng nng thn khc ch l nhng gii php
iu tit trc mt, tc thi. Vn c bn, lu di v bn vng l nhng ch chng
chnh sch pht trin kinh t x hi nng thn trong tng th qu trnh pht trin ca t
nc. Nng nghip, nng thn pht trin to iu kin ni xut c (u i) tng thm
kh nng gi lao ng li nng thn, pht trin sn xut, xy dng nng thn giu
mnh. pht trin mnh kinh t nng thn, c cc hng ln sau y:
a- Pht trin kinh t nng nghip, nng thn theo hng cng nghip ho, hin
i ho..
Nhiu vng nng nghip, nng thn nc ta hin nay cn nhiu tim nng, bao
gm ngun d tr t nhin, con ngi v x hi. Nu nh chng ta c nhng chnh
sch, gii php ph hp s khai thc c v mang li ng lc ln cho s pht trin.
- Tim nng v ngun nhn lc: Ngoi th mnh v lc lng lao ng ni
chung, lao ng nng tn ang bc l tnh hai mt ca lc lng ny. Mt l, nng
thn ang d tha lao ng, lao ng thiu vic lm , c bit vic lm c c hiunng
sut cao. ng thi mt khc, h cng chnh l mt ngun lc quan trng pht trin
nng nghip-nng thn ni ring v nn kinh t-x hi ca t nc ni chung. Lc
lng lao ng nng thn d tha cng l mt iu kin thun li rt bt lao ng ra
109

pht trin cc ngnh cng nghip, tiu th cng nghip, dch v m khng hoc t nh
hng ti s pht trin nng nghip.
- Tim nng v pht trin ngnh ngh, dch v nng thn: Nng thn Vit Nam
t xa xa c nhng lng ngh truyn thng ni ting (gm, s, mc, thu, ren...)
nhng thng gn vi ngh nng cha i vo chuyn mn ho, qui m sn xut nh.
Ngy nay, vi ch trng i mi, di tc ng ca c ch th trng, cc lng ngh
mi c khi phc li, m mang thm cc ngnh ngh dch v mi nh xy dng, c
kh, ch bin nng sn, dch v u vo v u ra cho sn xut... thc y s phn cng
lao ng, chuyn dch c cu kinh t nng nghip, nng thn to thm nhiu vic lm,
tng thu nhp v thu ht lao ng nhn ri khu vc nng thn.
Cc tim nng khu vc nng thn-nng nghip nu trn s c khai thc c
hiu qu nu lin kt chng bi th ch quc gia. Th ch nng nghip ng vai tr
quan trng trong s pht trin. Nhng nm qua c nhiu thay i quan trng (pht
trin kinh t nhiu thnh phn, tng bc i mi c ch, kinh t hp tc, h nng dn
l n v kinh t t ch, ban hnh lut t ai nm 1993 v n 2003 c lut t i
sa i vi cc quyn s dng t, khuyn khch lm giu theo pht lut ng thi c
cc gii php xo i gim ngho, tng bc i mi hnh chnh...) to nn ng lc
mnh m cho s pht trin nng nghip- nng thn. Tuy vy, nng thn hin nay cn
khng t c ch chnh sch cha ph hp, thiu ng b, thiu dn ch... V vy, hon
thin cc chnh sch, c ch, cc c s php l v tng cng php ch, i mi hnh
thc t chc x hi nng thn .... l tim nng, l ng lc cho s pht trin nng
thn- nng nghip.
T nhng thc t v bc tranh kinh t x hi nng thn nc ta phn tch
trn, cho thy ch chng ca ng v Nh nc a ra nhng nh hng c bn thay
i c cu sn xut nng nghip ni ring v thay i c cu pht trin kinh t khu
vc nng thn ni chung l thc t ht sc khch quan gp phn rt quan trng vo qui
trnh iu tit s dng hp l sc lao ng d tha nng thn. S pht trin kinh t
nng thn, th c ch, chnh sch c xem nh l nn tng cho cc gii php iu tit
hp l dng di dn hin nay.
Xut pht t thc t , vic chuyn i c cu trong sn xut nng nghip t c
canh cy la sang sn xut hng ho nng nghip a dng v t chuyn mn ho chuyn
thnh nng sn hng ho c ngha ht sc ln nng cao trc ht l mc sng ca
ngi dn nng thn v v lu di p ng cho s nghip cng nghip ho t nc.
Trong nc, nhiu vng chuyn sang sn xut a sn phm c gi tr kinh t
cao, cng vn trn mnh t , t ngho i sang n v tr thnh giu c. iu
110

c bit c ngha cc vng min ni, trung du, ven bin...ni trc y ht sc kh
khn v i sng nay vn ln giu c do bit pht huy tim nng vn c ca t
nhin mi vng (m tim nng ny rt a dng khng ging nhau cc a phng khc
nhau) nhiu sn phm nng nghip tr thnh sn phm c gi tr kinh t cao v xut
khu em li li nhun cao nh nui tm ven bin, cc loi cy con c sn, hoa qu c
bit... nhiu mt hng sn xut tiu th cng nghip truyn thng nng thn c
khi dy v pht huy nh g cao cp, hng trm khm, song my tre an.
Trong tng li, trn phm vi v m h tr cho nng thn v nng nghip
pht trin cn:
- Pht trin mnh hn na cng nghip ch bin trong nng nghip, c bit ch
ch bin nng sn lm sn, hi sn, ch bin thc n trong chn nui.
-Tng bc v bo m u t tho ng pht trin cng nghip trong nng thn
nhm thu ht lao ng nng nghip sang sn xut cc ngnh ngh ch trng cc ngh
truyn thng nhm thu ht ht s lao ng d tha trong vng nng nghip lm ra sn
phm cho x hi, tng thu nhp cho lao ng nng nghip mt cch m bo v n nh
lu di.
- Pht trin c s h tng trong nng thn nh giao thng, in, thu li, thng
tin lin lc... h tr cho kinh t hng ho pht trin l rt quan trng khng ch cho hin
ti m c v lu di cc vng nng thn.
-Trong nng nghip, tip tc duy tr v pht trin mc sn xut la nh m
bo an ninh lng theo hng tng nng sut lao ng v nng sut cy trng l chnh,
gim bt dn vai tr c canh ca cy la v pht trin a dng sn phm nng nghip,
nh chn nui gia sc c cht lng cao, la c sn, gia cm, a nng sn tr thnh
hng ho gp phn tng thu nhp c hiu qu trong nng thn.
- Pht trin kinh t h gia nh, khuyn khch u t pht trin sn xut. Nh
nc c chnh sch h tr vn ng mc v kp thi cho kinh t h pht trin mc
cao c th pht trin thnh trang tri nng thn. y cng l mt hng quan trng y
nhanh tin sn xut trong nng thn theo hng th trng.
- ng dng rng ri cng ngh sinh hc, ci to ging nng cao cht lng
cy con trong sn xut nng nghip theo hng sn xut chuyn mn ho thnh sn
phm hng ho c gi tr.
Vn pht trin kinh t x hi nng thn khng c g khc hn l s thay i c
cu trong sn xut nng nghip hin nay. n nay c mt s m hnh nng thn
thuc nhiu a phng trong c nc pht huy c th mnh ca t nhin pht
111

trin a dng ngnh ngh v tng bc cng nghip ho nng thn, l tin quan
trng lm chuyn bin su sc c cu kinh t-x hi nng thn theo xu hng pht trin.
Tuy nhin, vn pht trin nng nghip-nng thn tr thnh giu c l tng
lu di, lm c iu ny phi c s h tr to ln ca nh nc, tao ra nng thn
vic lm t cng nghip v dch v. Hin nay nhiu vng nng thn t trt ngi ng,
khng c kh nng to "nguyn liu ti ch" pht trin cng nghip nh v t pht
trin dch v, i hi phi mt khi lng ln nguyn liu t cng nghip tr li nng
thn pht trin cng nghip v dch v nng thn, y l vn khng th mt sm,
mt chiu c th gii quyt. Chnh v vy, mt s vng, vic di dn tr thnh cn thit
phn b li dn c lao ng t ni tha lao ng n ni thiu lao ng.
b- Gii php v rung t cho nng dn
t ai phi c tp trung n mt mc no ci thin tnh trng bnh
qun u ngi nng thn v t ai qu thp nh hin nay. Tp trung t ai l mt
iu kin cn thit pht trin sn xut hng ho.
Mt trong nhng chnh sch quan trng nht i vi nng thn, nng dn v
nng nghip hin nay l chnh sch rung t. Hin nay ti mt s vng v ang din
ra qu trnh chuyn nhng quyn s dng rung t khng c s qun l ca chnh
quyn, dn ti tnh trng mt s ngi khng c rung t. Nu tip tc qu trnh ny
th dng di dn t do ngy mt tng. Nh vy cn c chnh sch tho ng trong vic
chuyn nhng rung t nh lut t i sa i nm 2003 quy nh.
tng din tch t nng nghip cho nng dn, cn quan tm ti vic m mang
khai hoang phc ho trn tng a phng, tn dng khai thc ht cc din tch t nng
nghip nh, l, phn tn khp ni trong vng. Hn ch ti mc ti a vic ln chim
t nng nghip v s dng lng ph t ai.
Bn cnh vic m rng din tch t canh tc, phi coi trng vic nng cao h s
s dng t. Gii php ny va c tc dng nng cao nng sut cc loi cy trng, ng
ti thu ht thm lao ng, tng cng n vic lm cho nng dn.
c-.Gii php o to ngh nghip, chuyn giao cng ngh k thut
Hin nay, t l lao ng c o to ngh nghip hoc thnh tho ngh nng
thn rt thp. Ngay trong nng nghip l ngh truyn thng cn c ti 10% lao ng
cha thnh tho cc k nng canh tc. Trong cc ngh phi nng nghip c bit l tiu
th cng nghip, hu ht lao ng khng c o to m ch yu thng qua hc hi
kinh nghim cha truyn con ni. Mc d u im nhiu nhiu vng nng thn hin
nay l c nhiu ngh truyn thng, song vi k thut v cng ngh truyn thng khng
112

th m bo mang li nng sut cao v bo m cht lng tt c th cnh tranh trn
th trng v xut khu, v vy cn thit phi a dn vo khoa hc- cng ngh mi vo.
Trong nng nghip,nhngx nm gn y vi s a dng ho cy trng, vt nui,
vic ph bin k thut, qui trnh cng nghip kinh doanh cy con mi l cn thit, rt c
ngha trong vic thm vic lm t lnh vc ny.
c th nng co trnh k thut tay ngh cho ngi lao ng, c th p
ng c nhu cu m rng sn xut, Nh nc cn m rng qui m o to v a dng
ho cc hnh thc dy ngh, thnh lp thm cc trng dy ngh nng thn.
d-Gii php v vn i vi nng thn
Gii php ch yu l cho vay n h gia nh nng thn pht trin kinh t h
gia nh. Kinh nghim tng kt chnh sch tn dng nng thn cho thy cho vay n h
gia nh l c hiu qu, ri ro thp, hu nh 100% tr c vn, li ng hn. Nu cho
vay theo d n, kh nng ri ro cn t hn. Nhng nn theo 3 h thng tn dng khc
nhau:
- Cho vay theo h thng ngn hng nng nghip i vi cc h gia nh c nhu
cu vay vn thm canh trn n v din tch v nng cao h s quay vng t. Chnh
sch vay vn ny ch yu cho cc h gia nh c kh nng sn xut hng ho nng
nghip.
- Cho vay n cc h gia nh theo d n nh t qu quc gia v gii quyt vic
lm vi li sut nng . u tin ch yu l cc h gia nh m ngoi lm rung cn
pht trin chn nui, lm vn v ngnh ngh khc to vic lm, tng thu nhp.
- Cho vay n cc h gia nh ngho trong chng trnh xo i, gim ngho. C
th pht trin hnh thc cc qu quay vng tr gip cho ngi ngho, qu ph n gip
nhau lm kinh t gia nh ca hi nng dn, hi ph n, cng on.
- Chng trnh tn dng nng thn phi gn lin vi cc chng trnh o to,
hng dn cc h gia nh cch thc lm n, pht trin mnh cc cch thc lm n, pht
trin mnh cc c s khuyn nng, cc trung tm p dng tin b khoa hc-k thut v
chuyn giao cng ngh vo nng thn.
g- Hnh thnh cc c s sn xut v tinh cho cc nh my ln, cc khu cng
nghip hn, cc khu ch xut:
Nhiu nc nh i Loan, Singapo, Malaixia, Thi Lan, Indonexia,... nhiu vng
nng thn vn sn xut nng nghip thun tu nay tr thnh ni sn xut cc mt
hng gia cng cho cc khu cng nghip, thu ht c rt nhiu lao ng. Ngi nng
dn c thm vic lm v tng thu nhp nn chm dt c hin tng di dn ra
khi nng thn.
113

khuyn khch, pht trin cc khu cng nghip hiu qu Nh nc cn c cc
chnh sch qui ch i vi vic chuyn t nng nghip sang xy dng nh my, cc
khu ch xut, cc doanh nghip k c doanh nghip nh nc, t nhn, lin doanh vi
nc ngoi, nu c nh nc cho php xy dng cc khu ch xut, cc khu cng
nghip, nh my xy dng trn t nng nghip th nht thit phi s dng mt t l lao
ng ti a phng c t (c th tng ng vi s lao ng ang c vic lm trn
din tch t nng nghip ). lao ng nng nghip c th lm vic c trong cc
c s y, cc doanh nghip phi c trch nhim o to v o to li tay ngh cho h
c k hoch s dng lu di s lao ng ny. y cng l hng trc tip gim bt
s lao ng nng thn thiu vic lm phi di chuyn vo thnh ph tm vic lm.
h-. Gii php v vn dn s:
hn ch cung lao ng tng ln th phi thc hin nghim chnh chnh sch k
hoch ho dn s c bit l khu vc nng thn.
Chnh sch k hoch ho dn s ch mi c hiu qu ng k thnh th, cn
nng thn hiu qu cn thp. Thi gian ti Nh nc cn c nhng bin php kin quyt
gim mc sinh nht l nng thn. Thi gian, vic tng cng cng tc k hoch
ho dn s nng thn cn tp trung vo cc ni dung: y mnh cng tc tuyn truyn
gio dc trn cc phng tin thng tin i chng; o to cn b lm cng tc k
hoch ho gia nh v c chnh sch tho ng i vi i ng ny. Nng cao i sng
vn ho tinh thn cho nhn dn, c bit l ph n nng thn.
(2)-Thc y cng cuc di dn xy dng cc vng kinh t mi:
Nh chng ta bit, dn s lao ng nng nghip nc ta phn b gia cc
vng khng u. Do , vn t ra l phi chuyn mt s dn c lao ng t nhng
vng ng dn c thiu vic lm ti vng tha dn c cn nhiu tim nng, trnh tnh
trng ni lng ph lao ng, ni lng ph t. Ch tnh trong 20 nm k t 1956-1995
c trn 4,47 triu dn c nng nghip di chuyn n cc vng nh c mi. Nhiu vng
chuyn mn ho lng thc, cy cng nghip nh la, c ph, cao su, ch, t tm
c m rng v pht trin. Tuy nhin, tim nng khai thc ti nguyn nc ta vn cn
ln. khai thc ngun ti nguyn ny cn y mnh cng cuc di dn xy dng vng
kinh t mi.
Trong thp k ti, di dn nng nghip vn l hnh thc quan trng phn b li
lao ng, dn c theo lnh th trnh tnh trng tp trung qu mc mt s vng. Nh
nc c nhng chnh sch u t tho ng vo xy dng c s h tng vng kinh t
mi v y t, gio dc v cc iu kin sng khc khuyn khch ngi di c. Trnh
nhng trng hp, mt s ngi i xy dng vng kinh t mi, b v qu hng hoc di
114

c t do n cc thnh ph gy sc p v vic lm v mt s tc ng tiu khc n s
pht trin ca x hi.
(3). Xy dng cc chnh sch hp l i vi ngi di dn di chuyn t do vo cc
th.
Ngoi cc gii php c tnh v m lu di nh trn, cn thit phi c cc gii php
v chnh sch c th theo chc nng qun l ca Nh nc v ngun nhp c vo cc
th ln. Kinh nghim cc nc v t c im ca nn kinh t th trng nc ta, c th
xem xt ba phng n la chn cc chnh sch cho vn ny:
Phng n1: Duy tr v tng cng cc bin php v chnh sch hn ch ti a
ngi nhp c vo thnh ph. Cc bin php ny th hin tnh cht hnh chnh, mnh
lnh vi nhng qui nh nghim ngt v hnh chnh i vi ngi nhp c. Phng n
ny v ang t ra khng c hiu qu v cn khng thch hp vi chnh sch i mi
ca ng v Nh nc ta, v khng ph hp vi quan im, nh hng ra.
Phng n 2: mc cc dng di dn v di chuyn lao ng t do vo cc thnh
ph ln theo qui lut cung-cu v sc lao ng trong nn kinh t th trng cng nh
quyn t do di chuyn, t do c tr v tm vic lm ca ngi lao ng. Cc gii php
c th c s dng trong qun l ngi di dn phng n ny l mc cho bn tay
v hnh ca c ch th trng t iu chnh. Nh nc ch cn a ra cc bin php
nhm gii quyt nhng hu qu kh lng ca quyn t do di dn, t do c tr v tm
vic lm ca ngi dn khi quyn t do vt qu cc qui nh ca php lut.
Phng n 3: Tha nhn thc t khch quan ca c ch th trng v quyn t do
di chuyn v c tr, tm vic lm ca cng dn, c cc bin php mm do, linh hot
qun l tt hn, kt hp mt cch hi ho gia dn ch ho v quyn di chuyn v c
tr ca con ngi vi cc bin php hnh chnh nhm iu tit cc dng nhp c khng
mong mun, m bo an ninh trt t x hi v qun l tt s pht trin ca dn s trong
qu trnh th ho.
Trong c im nn kinh t th trng hin nay, phng n 3 c coi l hp l
vi c ch i mi trong tnh hnh hin nay.


115

TI LIU THAM KHO

1-Kinh t hc ca s pht trin: Malcolm Ginllis, Dwight H.Perkins, Michael
Roemer, Donald R.Snodgrass-Vin qun l kinh t TW-1970
2-Todaro, kinh t hc th gii thc ba, 1998
3-Trn Th Ho, di dn t do-Thc trng v gii php. Tp ch con s cv s
kin, s 5/1998.
4-Bi Vit Bo, di dn t do vo H Ni tm vic lm. Tp ch Thng tin khoa
hc x hi , s 3/1994
5-Nguyn Vn Hng , Vn qun l lao ng tm thi t nng thn ra thnh
th nc ta hin nay, B LTB&XH, H Ni, 1998.
6- UNDP v Vin Chin lc Pht trin, B K hoch v u t: "Vit Nam
hng ti 2010"-NXB Chnh tr Quc gia nmn 2001.
7-Di dn t do nng thn- th Vit Nam: Thc trng, xu hng, nh hng
ca n ti s pht trin kinh t x hi- ti tt nghip ca H Th Hng Vn - Hng
dn: TS. Nguyn Xun Thu v TS.Nguyn Nguyt Nga.
116

Chng VII. CHIN LC PHT TRIN KINH T-X HI VNG

I. MT S VN CHUNG V CHIN LC
1. Khi nim v chin lc
1.1. Chin lc, chin lc pht trin kinh t- x hi.
Chin lc vn l mt thut ng dng trong qun s. Chin lc qun s l mu
lc i vi ton cc chin tranh. Sau Chin tranh th gii ln th hai, nghin cu chin
lc vt ra khi phm vi qun s, c a vo cc lnh vc kinh t, khoa hc
cng ngh, gio dc, pht trin x hi ... sau khi tc phm "Chin lc pht trin kinh
t" ca mt nh kinh t hc M c xut bn nm 1958, nghin cu chin lc pht
trin kinh t dn dn c coi trng. T thp k 80 ca th k 20, Vit Nam cng bt
u nghin cu chin lc pht trin kinh t-x hi.
Vin Chin lc Pht trin, B K hoch v u t a ra nh ngha v chin
lc pht trin kinh t - x hi, l:"H thng cc ch trng pht trin kinh t - x
hi quc gia tm tng th, ton cc, c bn v di hn. N phn nh h thng quan
im, mc tiu pht trin c bn, phng thc v cc gii php ln v pht trin kinh t
- x hi trong thi k di hn ca t nc".
Qua khi nim trn, chin lc c cc c trng di y:
(1) Tnh ton cc. Chin lc c ngha quyt nh v c ngha ch o pht
trin ton cc v nh hng ti thc hin mc tiu tng th.
(2) Tnh nhn xa, lu di. Chin lc khng ch bao gm phng hng pht
trin chnh th ton cc, m cn c qu trnh pht trin t bt u n kt thc.
(3) Tnh tng hp. Bt c mt chin lc no, u phn nh mt cch tng hp
tc dng v nh hng ca cc loi nhn t kinh t, x hi, v d nh vn thm nhp
ln nhau v pht trin hi ho gia khoa hc cng ngh, kinh t v x hi v vn tim
lc pht trin chnh th ...
(4) Tnh cp bc (th t). Mt phng n chin lc thng l mt chnh th hu
c c nhiu kt cu cp bc (chin lc con, chin lc b phn). Cc chin lc con,
chin lc b phn phc tng chin lc chnh th. tm quc gia c cc cp bc
chin lc sau y:
- i vi chin lc pht trin kinh t - x hi quc gia: trong c cc cp bc
chin lc pht trin cc ngnh, cc lnh vc; chin lc pht trin cc vng lnh th.
- i vi chin lc bo v t quc : Trong c cc cp bc: chin lc quc
phng, chin lc an ninh v chin lc i ngoi).
117

1.2. Chin lc pht trin vng.
Chin lc pht trin vng l b phn chin lc quc gia, bao gm: "H thng
cc ch trng pht trin kinh t - x hi ca mt vng nht nh tm tng th, ton
cc, c bn v di hn. N phn nh h thng quan im, mc tiu pht trin c bn,
phng thc v cc gii php ln v pht trin kinh t - x hi trong thi k di hn ca
mt vng, c quan h vi tng th c nc".
Chin lc pht trin vng l ni v vic phn tch, phn on i vi pht trin
chnh th vng nhm ra ng hng pht trin quan trng, c ngha quyt nh
i vi ton cc ca vng. Ht nhn ca chin lc pht trin vng l con ng gii
quyt mc tiu pht trin c bn v thc hin mc tiu ny ca vng trong mt thi k
nht nh.

2. Tm quan trng ca chin lc trong pht trin kinh t - x hi
Khng phi ngu nhin m khi nim chin lc li c chuyn nhanh t
qun s, chnh tr sang kinh t, x hi. Trong thc tin pht trin kinh t, x hi tm
quc gia hay mt n v kinh doanh ny sinh nhng yu cu cp bch, phi c nhng
nghin cu gii quyt mt cch ton din, bao qut, l:
- Qu trnh cng nghip ho v pht trin ca mi nc c nhng c th khc
nhau, tuy nhin i vi nhiu nc trong nhiu thp k gn y, cng nghip ho v
pht trin khng phi l mt qu trnh t pht, m l mt qu trnh c nh hng ca
Chnh ph ca cc quc gia trong mt tm nhn bao qut, lu di hng ti mc tiu
la chn.
- Trong qu trnh pht trin ni chung, c bit l khi bt u cng nghip ho,
cc ngun lc thng khan him, i hi phi c s huy ng v phi hp mt cch tt
nht to ra hiu qu cao nht.
- C ch th trng c nhng hn ch, nht l mt nh hng mc tiu v bo
m s cn i trong h thng kinh t, bo m mc tiu x hi, pht trin bn vng,
cho nn nh nc, cc t chc hay c nhn khng th ch ly th trng lm cn c ra
cc quyt nh cho mc tiu v phng hng pht kinh t - x hi trong mt trin vng
lu di. khc phc nhng hn ch , nh nc, cc cng ty, cc doanh nghip phi
xc nh mc tiu, con ng pht trin mong mun v to ra mi trng v cc iu
kin tng ng thc hin, cng tc l hoch nh chin lc.
- Chin lc cung cp mt tm nhn v khun kh tng qut cho vic thit lp
cc quan h hp tc v hi nhp quc t mt cch ch ng v c hiu qu.

118

3. Tnh a dng ca chin lc v cc loi hnh chin lc; yu cu i vi chin lc
3.1-Tnh a dng v cc loi hnh chin lc
Theo quan nim nu trn, ni dung chin lc rt phong ph v a dng, vi
cc loi hnh khc nhau. Tnh a dng v s khc nhau ca bn chin lc do nhiu yu
t nh hng, trong ch yu cn c vo:
- Ch chnh tr - x hi v con ng pht trin c la chn c nh hng
quyt nh n n dung ca chin lc. S khc bit trn cc nt c bn ca ni dung
chin lc s c th hin khi mt quc gia la chn cho mnh mt trong nhng con
ng nh: con ng t bn ch ngha; con ng x hi ch ngha; con ng x hi
dn ch.v.v.
- Hon cnh lch s v trnh pht trin tng gia on ca t nc, gn vi
cc yu cu thc hin cc nhim v t ra trong giai on . V d, chin lc sau thi
k kt thc chin tranh, hn gn vt thng chin tranh, khi phc kinh t; chin lc
trong thi k chun b cc tin cho cng nghip ho; chin lc trong thi k y
mnh cng nghip ho, tng tc pht trin kinh t.v.v. cc nc v nn kinh t
c trnh pht trin cao hn, ng vi nhng giai on c nhng nc thang khc nhau
na trong tin trnh pht trin, th d i Loan t nm 1995 tr li y ra chin
lc thc y t do ho kinh t quc t, thc y vic i Loan thnh mt trung tm
cng nghip khu vc Chu Thi Bnh Dng.
- Gn vi nhng iu kin v bi cnh nu trn l nhng mc tiu chnh cn t
ti ca chin lc. Do vy xut hin cc loi hnh chin lc nh chin lc p ng
nhu cu c bn ca dn c; chin lc vt qua tnh trng i ngho v km pht trin;
chin lc gim bt tht nghip tin ti ton dng lao ng; chin lc thc hin cng
nghip ho, hin i ho nn kinh t; chin lc ui kp cc nc khc hoc tr thnh
mt cng quc kinh t.v.v.
- Cn c vo ngun lc, c th xy dng cc loi hnh chin lc vi nhng ni
dung khc nhau nh: chin lc da vo ngun lc bn trong (ni lc); chin lc da
vo ngun lc bn ngoi (ngoi lc); chin lc kt hp ni lc v ngoi lc...
- Cn c vo m hnh c cu kinh t, c th xy dng nhng loi hnh chin lc
nh: chin lc la chn cc ngnh then cht (ngnh mi nhn); chin lc pht trin
ngnh mang li hiu qu nhanh nht, nhiu nht; chin lc thay th nhp khu; chin
lc hng v xut khu; chin lc pht trin tng hp v cn i (pht trin ton
din), chin lc hn hp...
- Trn mt gic khc, ch yu theo chc nng, tc dng c th phn chia
thnh ba loi chin lc hoc ba phn ni dung chnh ca mt chin lc l chin lc
119

tng trng, chin lc qun l v chin lc con ngi. Cch phn chia ny ch c tnh
tng i v thc t chng khng th tch bit m gn cht vi nhau trong mt chnh
th. Bi v thng thng, mi chin lc u nhm lm cho t nc tng trng v
pht trin nhanh hn, p ng nhu cu ca con ngi tt hn, pht huy c nhn t
con ngi nh mt ch th, mt ng lc c bn ca chin lc. V nh vy, khng
th khng c nhng l thuyt, m hnh, phng php mi trong qun l kinh t, x hi.
Cn lu l "tng trng" v "pht trin" khng ng nht v khi nim. "Tng trng"
ch yu ni n tc tng v s lng ca nn kinh t (tng GDP, xut khu, sn
lng lng thc, tng nng lc sn xut ca cc ngnh...), song khng phi mi "tng
trng" u a n pht trin kinh t, x hi. Mun c "pht trin", khng nhng phi
c "tng trng" m cn phi gii quyt c nhng vn khc nh to vic lm, thc
hin phn phi thu nhp hp l, xo i gim ngho, gim bt chnh lch gia cc vng
lnh th v cc tng lp dn c, m bo mi trng trong sch, an sinh x hi.v.v. V
li, nu tng trng m khng bo m nhng mi tng quan cn thit trong h thng
kinh t - x hi s l "tng trng nng", s dn ti v - ph v s n nh tng i
ca h thng, do s km hm pht trin. Nh vy, tng trng phi nhm t ti mc
tiu pht trin.
3.2-Yu cu i vi chin lc
Chin lc rt a dng, vi nhiu loi hnh khc nhau nn khi xy dng chin
lc phi ty theo bi cnh v c im kinh t, x hi ca mi thi k m chn la cho
ph hp. Chnh v vy yu cu i vi chin lc, trc ht cn khng i theo nhng
li mn trong t duy v s hoch nh. chin lc tht s mi, sng to, t ph,
thit thc, th t hoch nh n hnh ng khng tch ri nhau, cn cn c v xut pht
t nhng yu t ch yu sau y:
- T thc tin cuc sng v pht trin ca t nc, tm ra nhng vn ang ni bt v
gay gt, ng thi cng cha ng nhng m hnh, kinh nghim cho php gii quyt
nhng vn .
- T s pht trin ca th gii, ca thi i, thy c nhng thnh qu vn minh
ca nhn loi, nhng xu th tin ho v pht trin, nhng thch thc v c hi, nhng
ngun lc vt cht v tinh thn, nhng kch thch, i hi v e do.v.v. Tt c nhng
ci u tc ng vo s tn ti v pht trin ca t nc v cuc sng ca nhn dn.
Cn thch nghi, hc hi, li dng hi nhp, cnh tranh, chng , tm ra nhng gii php
ph hp trong chin lc.
120

- i vi nc ta, yu t rt quan trng l t nn tng t tng ca ng, t l
tng XHCN ca nhn dn, gi vng v pht trin nh hng cho t duy v hoch nh
chin lc.
- T truyn thng v bn sc vn ho dn tc, ct cch li sng v tnh cch ca
dn tc k tha v pht trin ln mt tm cao mi, ph hp vi thi i mi, hnh
thnh nhng nt ring c sc ca chin lc.
Nh vy, chin lc nc ta l sn phm ca tr tu v ch ca ng, ca
nhn dn, ca bn sc vn ho dn tc. Vic ch o v t chc xy dng v thc hin
chin lc i hi phi p ng nhng yu cu trn.
4-V tr v mi quan h ca chin lc v quy hoch trong qu trnh k hoch ho.
Trong qui trnh k hoch ho, c hai ni dung nghin cu thch ng vi hai giai
on:
- Giai on trc khi lp k hoch: Bao gm xy dng chin lc v qui hoch
tng th pht trin kinh t - x hi theo ngnh, vng v c nc. Giai on ny ch
yu a ra cc mc tiu v m v quan im pht trin kinh t - x hi; d bo nhng
kh nng, phng hng pht trin v chuyn dch c cu kinh t, cc mi quan h cn
i ln; a ra cc phng n pht trin v gii php thc hin cho giai on vin cnh
10 - 15 nm, c mt s mc tiu c d bo ti 20 nm.
- Giai on lp k hoch: Trn c s cc mc tiu v m v quan im pht trin,
phng hng pht trin v chuyn dch c cu kinh t ngnh v vng lnh th trong
thi gian 10 - 15 nm v c th 20 nm, xy dng thnh k hoch, trong c th ho
cc ni dung ca chin lc v quy hoch, b tr cc bc i theo cc thi k trung hn
v ngn hn. Trong i mi k hoch ho s chuyn dn sang k hoch trung hn l
chnh, c phn ra tng nm, trong qu trnh thc hin c xem xt iu chnh; gim nh
vic xy dng v xt duyt k hoch hng nm. c bit ch nng cao cht lng xy
dng, thm nh k hoch v cc d n u t bng ngun vn tp trung ca Nh nc.
Nh vy chin lc l cn c cho qui hoch v k hoch v cc qu trnh ny c
quan h mt thit gn b vi nhau:
- Chin lc to cn c cho qui hoch v k hoch. Cht lng qui hoch v k
hoch c c nng cao, ph hp vi kinh t th trng nh hng XHCN hay khng
mt phn quyt nh l do chin lc c lm c tt hay khng. Qua thc tin ca cc
nc v nc ta trc y cho thy k hoch ca tng ngnh, tng vng v c nc
cha da trn chin lc nn c nhiu hn ch v trong u t xy dng c khng
t tn tht, c bit l nhng khu vc tp trung cng nghip.
121

- Qui hoch tng th kinh t - x hi l th hin v c th ho chin lc pht
trin ca c nc, cc ngnh, cc lnh vc v vng lnh th (gm vng, tnh...). Qui
hoch tng th kinh t- x hi l c s xy dng k hoch, qui hoch mt bng xy
dng.
-K hoch (k hoch 5 nm v hng nm) l s c th ho chin lc v qui
hoch. Qu trnh xy dng v thc hin k hoch cng l s th hin v "kho nghim"
cc kt qu nghin cu chin lc v qui hoch. Trong thc t cuc sng nhng mu
thun mi, thch thc mi v c hi mi lun lun xut hin trong qu trnh xy dng
v thc hin k hoch, do cng l cn c cho vic iu chnh cc mc tiu, bc i,
gii php ca chin lc v qui hoch.

II. NI DUNG NGHIN CU CHIN LC PHT TRIN KINH T - X HI VNG
1. nh gi iu kin pht trin bn trong ca vng
Pht trin vng l kt qu tc dng ln nhau gia cc nhn t bn trong v bn
ngoi. Cc nhn t nh v tr a l, ti nguyn t nhin, ti nguyn nhn lc, ti nguyn
cng ngh, c s h tng, nng lc thch ng vi bn ngoi, truyn thng vn ho, thm
ch tp qun sinh hot ... ca bn thn vng u c th c nh hng cc k to ln i
vi pht trin ca tng lai. Do khi la chn chin lc pht trin vng, khng th
thot ly ti nguyn v iu kin ca bn thn vng, phi xut pht t lch s v hin
trng ca pht trin vng. Khi nh gi iu kin ni b, phi nghin cu mt cch
nghim tc, c bit ch n nhng vn di y:
1.1. V tr vng
V tr vng c lin quan mt thit vi cc yu t nh quy m, v tr a l, tnh
trng ti nguyn, giai on pht trin kinh t v trnh pht trin ...
Mc ch nh gi v tr vng l lm r tc dng to ra v vai tr m ng
thch hp trong pht trin kinh t x hi ca vng i vi c nc. V d, mt vnh bin
no l ni sinh trng ca loi c quan trng, bo m s pht trin ngh c ca
c mt quc gia, nhm trnh tn tht ti nguyn ngh c, vng ven b vnh ny khng
thch hp cho vic xy dng mi cc cng trnh cng nghip ln, mang tnh nhim cao
nh cng nghip ho hc, luyn kim .... Nhng, l mt c s ngh c nu khng xy
dng khu cng nghip s ny sinh mu thun vi pht trin kinh t ni s ti, em li
tn tht cho pht trin kinh t ca vng. Tuy nhin, v li ch chung, vng vnh ny vn
c coi l c s sinh trng ca ngh c, phn thit hi ca n nn thng qua chnh
sch "phn phi li" ca chnh ph xy dng cc cng trnh nh bnh vin, trng
122

hc, tri tr, trung tm hot ng ngi gi ... cho vng chu thit thi do khng c
pht trin mnh cng nghip ny.
Mt v d khc, cc tnh pha Nam nc ta thng thiu than, than tp trung
nhiu pha Bc li (Qung Ninh, Bc Thi), vic vn chuyn than t Bc xung Nam
l nhu cu lu di khng th trnh khi. gim thiu p lc to ln gy nn cho giao
thng ng st vn chuyn than, li dng iu kin vn ti bin, mt s a phng
pha Nam c cng nc su vng bin ven b bin c th xy dng nh my in chy
than, i vi li ch lin vng v nhu cu tng th ca nh nc u c ngha. Tuy
nhin, xy dng nh my in chy than i vi vng t cng ny cng c iu khng
li, v phi chim dng nhiu t, c nh hng khng nh i vi mi trng. Xut
pht t li ch tng th ton cc, coi v tr vng t c cng ny l c s ng lc l tt
yu. Chnh ph cn c s b p hoc u i v cc mt nh vn, chnh sch ... lm cho
vng ny c th pht huy tc dng c s ng lc ca n.
Khi nh gi v tr ca vng, cn lm r cc giai on pht trin kinh t ca mi
vng, y l vn c ngha v cng quan trng i vi vic xc nh phng hng
pht trin kinh t tng lai v trng im chin lc pht trin trong thi gian gn ca
vng. Vng khc nhau th giai on pht trin v trnh pht trin kinh t khng ging
nhau, cn c trng im chin lc khc nhau. V d nh, vng t c c s kinh t non
yu hoc bin gii, vn ni cm l kt cu h tng cn yu km, vic lm thiu, dn
c chuyn dch ra bn ngoi, lm cho tnh trng lc hu trm trng thm. i vi mt s
vng ny, trc tin cn tng cng u t xy dng kt cu h tng nhm gim thiu
s chnh lch vi cc vng t khc. Vic iu chnh c cu ngnh ngh ca mt s
vng km pht trin, cn ch trng to vic lm c cht lng cao thch hp, c cu
phn b im dn c cn tp trung thch ng, nhm t c "trnh th ho",
ngn chn vic di c c quy m ln ca dn s ti. Cn vng c kinh t pht trin,
cng nghip ho cao , dn s tp trung, mi trng v kt cu h tng khng phi l
gnh nng, khi iu chnh c cu ngnh ngh cn ngh cch trnh tng trng "m
qung" s lng dn c v s lng vic lm, nhm hn ch mi trng sinh thi xu
thm, cng khng lm yu tim lc pht trin ca vng km pht trin.
1.2. Th mnh v th yu ca vng
i su nghin cu tnh hnh thc t ca vng, nhn bit mt cch chnh xc th
mnh v th yu, l im xut pht c bn ca vic la chn chin lc pht trin.
Th mnh l ni tng i, n tn ti mt cch tng i. Th mnh thng l
phi c so snh mi c th phn bit c. Do , xc nh gia th mnh v th yu,
thng thng phi so snh gia hai loi vi nhau.
123

Mt l, so snh trong vng. Khi tin hnh phn tch v so snh mt cch ton
din i vi cc nguyn t ni ti, cc loi ti nguyn v cc loi iu kin nh hng
i vi pht trin vng, nhm lm r yu t no, ti nguyn no v iu kin no tc
dng ln nht i vi pht trin vng l th mnh. Khi khi tin hnh phn tch v so
snh i vi cc loi ti nguyn v cc loi iu kin, cn phn bit r mt li hoc mt
khng li i vi pht trin vng, thm ch l nhn t mang tnh hn ch. Trong cc
nhn t, li tin hnh la chn, ly ci mnh trong nhng ci mnh, xem xt iu kin
ca th mnh la chn c phi l c bit c li hay khng, mc nh hng i vi
pht trin vng nh th no. Khi khi tin hnh phn tch v so snh i vi ti nguyn
v iu kin, cn ch ti iu kin c th thay i. V d nh, thi k ly vn ti thu
l ch yu, mng cc sng ngi pht trin l mt th mnh rt ln ca vng ng bng
sng Cu Long, y l nhn t c li i vi pht trin nng nghip, ngh c v giao
thng ng thu. Tuy nhin, chuyn sang thi k ly vn ti ng b nh t, tu
ho ... l ch yu, th mng sng ngi dy c ngc li, l lc cn, tr thnh nhn t
khng c li.
Hai l so snh gia cc vng. Tin hnh so snh gia cc vng vi nhau l cch
d dng nht biu hin c th mnh, th yu. Khi so snh, cn tin hnh so snh vi
cc vng ln cn hoc vi cc vng t khc ca c nc v iu kin c li, hoc ci
cho l th mnh c th tr thnh th mnh ca mt vng no . Ch c tin hnh so
snh nhn t c li v iu kin u vit ca vng s ti vi vng khc mi lm r hn
ci c li v th mnh, hoc trong so snh phi tin hnh so snh vi nhng ci mnh
hng u, mi c th tm ra th mnh. Tuy nhin, khi so snh gia cc vng, c th xut
hin tnh hnh: c vng vi rt nhiu iu kin c li cho pht trin kinh t, nhng khi
tin hnh so snh cc iu kin ny vi cc vng khc, th thy khng iu kin no ni
bt hn, trong thc t, khng c mt iu kin n c no c th tr thnh th mnh
ca vng. Song nu tp hp cc iu kin khng ni bt ny vi nhau, li c th h tr
ln cho nhau lm nn thnh cng, cng c th to ra mi trng tt cho mt ngnh
no , to thnh th mnh tng th r rng. S tp hp ny thng vn l nguyn nhn
to ra th mnh.
iu kin c li l c s to ra th mnh ca vng. Nhng iu kin c li v th
mnh ca vng khng hon ton ging nhau. Th mnh ca vng c th l th mnh
tim nng, cng c th l th mnh hin thc; c vng ch c th mnh v lch s
qua, cng c th mnh cha n phi tri qua c gng mi c th xut hin. Mt s iu
kin c li cho mt vng no , do nh hng ca rt nhiu nguyn nhn, trc mt
vn kh c th pht huy c tc dng. Nh vy, cn ch l nhng iu kin c li
ny ch l th mnh tim nng, m khng phi l th mnh hin thc, n khng to ra
124

ca ci cho vng. V d nh nh sng, nhit v t ai hoc ti nguyn khong sn
vi mt khi lng kh quan, nhng cha c iu kin tin hnh khai thc s dng
chng trong k chin lc, vy cc ti nguyn t nhin vn c phong ph ny, ch c
th coi l mt tim lc ca pht trin kinh t vng, l iu kin c li, nhng cha phi
l th mnh hin thc, khng th ly n lm cn c la chn chin lc.
Th mnh trong vng rt a dng, bao gm cc dng, loi nh:
1) Th mnh v v tr. Th mnh v v tr l kt qu tc dng chung c quan h
ln nhau gia vng vi cc vng xung quanh. Nhng, mt vng no c iu kin c
li i vi pht trin kinh t, v d nh, nm st vi trung tm giao dch quc t, gn
bin, hn na, li c cng tt, rt thun tin cho vic giao dch, thun tin lin h vi
bn ngoi ..., vng ny c th mnh v v tr cho pht trin kinh t.
2) Th mnh v ti nguyn. Mc phong ph v ti nguyn trong vng nh
nc, t ai, ti nguyn nhit , nh sng, ti nguyn khong sn, sc lao ng v tnh
trng t hp ca chng, u c nh hng quyt nh i vi phng hng pht trin,
mc tiu v trng im khai thc i vi vng v v tr ca vng. Tuy nhin, vng tp
trung ti nguyn t nhin phong ph khng c bt c th mnh thin nhin no trong
cnh tranh gia cc vng.
3) Th mnh v cng ngh. Trong cnh tranh th trng, mt s sn phm no
ca vng, ci m n da vo khng phi l gi thnh hoc cht lng sn phm, m
l n s dng cng ngh m vng khc cha p dng. Cng ngh ny l truyn thng
ca vng s ti, hoc l nhp khu t nc ngoi, hoc n t nghin cu - trin khai
ca vng s ti. C mt s cng ngh cn gi b mt khng c ph bin, c mt s
cng ngh c th c cp bng sng ch. Th mnh v cng ngh thng thng th
hin trn cc mt: thit b cng ngh sn xut, o to bi dng t cht cng ngh sc
lao ng, trnh nm vng cng ngh mi ... Cng ngh c o, biu hin ch, vng
c cng ngh ny c th sn xut ra sn phm xut ra bn ngoi, cn vng khc kh c
th sn xut. Nhiu vng mc d thiu ti nguyn t nhin, nhng li c th mnh v cng
ngh, cng c th sn xut ra cc sn phm c gi thnh thp, cht lng cao, do vy, c
th mnh v cht lng sn phm, c th hnh thnh th mnh v hng ho.
4) Th mnh v ngnh-sn phm. Th mnh v ngnh-sn phm thng thng
l do th mnh v cht lng sn phm, th mnh v thng hiu hng ho v th mnh
v v quy m... hp thnh. Sn phm ca th trng u c cp cht lng sn phm
khc nhau: cao, trung bnh, thp ... Nu cht lng sn phm ca mt vng no c
bit tt, c ngi tiu dng cng tha nhn, cc hnh thc o lng cng khai cng
chng nhn sn phm ny l tt, th sn phm ny s c th c th mnh v thng hiu
125

hng ho. Thng hiu hng ho cao c ting, sc cnh tranh trn th trng tt nhin
tng i mnh thun li, quy m th trng s c th m rng. Mt cch tng ng,
quy m sn xut ca sn phm c thng hiu ni ting cng c th lm cho sn phm
ny c th mnh v gi thnh, thc y thm mt bc m rng quy m th trng sn
phm, th phn chim lnh th trng c nng cao, nh vy, s nng cao th mnh v
ngnh - sn phm.
S th hin v th mnh ca vng cn c th k ra rt nhiu. H l mt loi ti
nguyn, iu kin, sn phm, thng hiu hng ho no c li cho pht trin kinh t
vng, so snh vi cc vng khc mnh hn, u c th coi l th mnh. ngc li, thuc
th yu.
Bt c s vt no u nm trong qu trnh thay i pht trin khng ngng, th
mnh v th yu cng c th thay i. Th mnh qua, khng phi l th mnh hin
c. Th mnh tim nng c th bin thnh th mnh hin thc. Th mnh ti nguyn c
th chuyn thnh th mnh v sn phm v th mnh v hng ho. C mt s vng c
th khng c u th ti nguyn, cng khng c th mnh v cng ngh, nhng c iu
kin giao thng thun tin, nm trn trc pht trin kinh t vng, c mi trng giao
dch hng ho tt, c cng trnh dch v tt, do vy, cng c th tr thnh a phng
tp trung phn phi hng ho s c c th mnh v pht trin thng mi, do vy, tr
thnh vng giu c v kinh t. Tuy nhin, s thay i ca th mnh hoc th yu nht
thit phi c iu kin nht nh. Th mnh tim nng mun chuyn thnh th mnh
hin thc, th mnh ti nguyn mun chuyn thnh th mnh v ngnh ngh, u phi
c iu kin tin nht nh, l: kh nng v cng ngh, c li v kinh t, sinh thi
cho php v thch hp vi tng th.
Trong la chn chin lc, cn phi phn bit c th mnh v th yu ca
vng, tn mi kh nng pht huy th mnh, trnh th yu, mt khc, cn tm hiu iu
kin chuyn i ln nhau gia th mnh v th yu, nhm pht huy th mnh, b xung
cho th yu. Chin lc phi tm c khu t ph khc phc cc loi nhn t bt li
hoc nhn t hn ch i vi pht trin vng, thng qua chnh sch v p dng cc bin
php ca vng, lm cho cc loi th mnh tim nng bin thnh th mnh hin thc, to
ra iu kin c li bin thnh ca ci ca vng.
1.3. Sc cha ca vng (dung lng vng).
Cng vi s pht trin nhanh chng ca kinh t x hi, mu thun v ti nguyn,
dn s v mi trng ngy cng bc xc. Do , vn sc cha ca vng khin cho
cc nc trn th gii u quan tm mt cch ph bin.
126

V l lun m ni, phm vi ca vng l n nh, sc cha ca vng c hn,
chng hn nh sc chu ti ca dn s v sc chu ti ca vt kin trc ch c hn, khng
th m rng mt cch v hn. V li, trong phm vi mt vng nht nh, cc ti nguyn
t nhin nh: nc, t ai, khong sn ... v mi trng khng gian cng c hn, trong
trnh sc sn xut nht nh, dn s v vt kin trc c th dung np cng hn ch.
Do , vic nghin cu sc chu ti ca dn s bao gm: nghin cu v sc chu ti ti
nguyn nc, sc chu ti ca ti nguyn khong sn, sc chu ti ca ti nguyn t ai
... tr thnh cc ni dung ch yu trong nghin cu v sc cha ca vng.
Trong ti nguyn t nhin, ti nguyn t ai l c s vt cht c bn nht. Do
vy, trong nghin cu sc ca ca vng, phi tp trung vo cc mt tim lc sn xut
ca t ai v sc chu ti dn s. Cho nn, tim lc sn xut t ai v sc chu ti dn
s tr thnh mt trong cc ch tiu quan trng o lng v nh gi chin lc
pht trin vng.
Sc chu ti dn s ca t i mt vng c o bng ti nguyn t ca mt
vng v s lng dn s theo mc dinh dng nht nh m n c th cung cp. Sc
chu ti dn s ca t ai do hai mt ch yu quyt nh: mt l, tim lc sn xut ca
t ai; hai l, mc dinh dng v s lng dn s. Tim lc sn xut ca t ai l
nng lc t ai c th sn xut ra lng thc, vt cht (xenlul) ... cn thit cho sinh
hot ca con ngi, di tin c th bo m s dng lin tc t ai, trn c s qun
l hp l c hiu qu trong mt thi k trc mt hoc tng lai no . N l c s
nghin cu sc chu ti dn s ca t ai. Khi nghin cu thng s dng cc loi m
hnh sc sn xut ban u tin hnh tnh ton. Mc dinh dng l s lng nng
lng (ch yu l cht m, cht bt) v vt cht (ch yu l xenlul) tiu dng cn thit
cho hot ng ca con ngi trong mt thi k tng ng. S lng dn s thng
dng ch tiu mt dn s biu th. V d nh, tiu chun theo quyt nh ca Hi
ngh v sa mc ho ca Lin hp quc nm 1997, quy nh cc hn v sc chu ti i
vi dn s vng kh hn v bn kh hn phn bit l 7 ngi / km2 v 20 ngi / km2.
Nu khng s lm vo vng lun qun ti t "cng ngho cng khai ph, cng khai ph
cng ngho", cui cng dn n mi trng sinh thi vn thoi ho s cng thoi ho
hn, thm ch cui cng tr thnh vng t hoang. Do vy khi la chn chin lc, dn
s vng kh hn v bn kh hn cn thch ng vi sc chu ti dn s.
Phng php nghin cu sc chu ti dn s ca t ai c th chia thnh hai
loi: phng php ng lc hc h thng v phng php vng sinh thi nng nghip.
Phng php ng lc hc h thng coi t ai nh mt h thng ng thi, ng dng
nguyn l c bn v ng lc hc h thng, t tng th phn tch mi quan h gia dn
s, ti nguyn, mi trng v pht trin, thng qua xy dng m hnh ng lc hc h
127

thng, m phng sc chu ti dn s ca t ai theo phng n sch lc khc nhau.
Cn phng php vng sinh thi nng nghip chia tnh tng t v iu kin sn xut
vng (ch yu l kh hu v th nhng) thnh nhiu n nguyn sinh thi, nghin cu
nng lc sn xut ca t ai theo phng thc s dng t ai nht nh (nh cy
lng thc khc nhau, ch trng trt khc nhau, mc u t khc nhau) ca cc n
nguyn, sau ly n nguyn hnh chnh lm n v thng k, tnh sc chu ti dn s
ca t ai theo iu kin mc dinh dng nht nh tc l:
Tim lc sn xut t ai
Sc chu ti dn s =
Mc dinh dng bnh qun u ngi
Mc ch phn tch sc chu ti dn s ca t ai trong nghin cu chin lc
pht trin, khng ch nhm thm d vng ny c th nui sng bao nhiu ngi, m cn
ra i sch nng cao tim lc t ai v khng ch dn s. Chng ta ly mt s v du
in hnh Trung Quc, hin nay Trung Quc c rt nhiu ni tn ti quan h tng
quan t l thun gia nng lc sn xut t ai vi dung lng dn s ca vng (hoc
mt dn s), xut hin c trng "hai cao hai thp", tc l vng c nng lc sn xut
t ai tng i cao, mt dn s tng i ln, kinh t tng i giu c; cn vng
c nng lc sn xut t ai tng i thp, mt dn s thp, kinh t tng i ngho
kh. Vic ny ni r, nng cao tim lc sn xut t ai l bin php quan trng nng
cao dung lng dn s. nng cao tim lc sn xut t ai, mt l, phi nng cao mt
cch y t l s dng t ai hin c, nng cao mt cch thch ng ch s khai khn
t hoang, s dng mt cch y ti nguyn ca vng t hoang; hai l, cn tng
cng u t cho nng nghip, nng cao sn lng ca mt n v din tch canh tc
hin c. T , chng ta c th ra i sch chin lc pht trin. Triu Vnh Giang v
mt s ngi khc thuc Trung tm nghin cu a l tnh H Nam Trung Quc tng
nghin cu, tnh ton sc cha dn s ca tnh H Nam (Trung Quc), cho rng, da
vo mc u t trc mt, sc cha dn s mi trng trong sc chu ti ti nguyn t
ai trc mt ca tnh H nam l 69,171 triu ngi (ly tnh trng kinh t gia nh c
th duy tr mc sng trung bnh lm chun), cn nm 1993, dn s tnh H Nam t 89,
6 triu ngi, vt sc chu ti 15,93 triu ngi. Triu Dim thuc Hc vin s
phm tnh T Xuyn, sau khi nghin cu tim lc sn xut t ai v sc chu ti dn s
ca vng t T Cng (c din 4372, 63 km2) tnh T Xuyn c kt lun, lng chu
ti d tr ca t c v c chn nui ch cho 234.000 n v cu, cn c theo nh mc
mi nm mi ngi bnh qun c 65 n v cu l c th tho mn trc mt nhu cu
sng hng ngy, c th nui 4,254 triu ngi. Nu cng thm sn lng lng thc ch
128

yu, vng t T Cng c th nui sng nhiu nht l 4,525 triu ngi. Nhng theo
mc sc sn xut trc mt ch c th nui sng hn 2,66 triu ngi. Nm 1994,
dn s T Cng c khong 3,07 triu ngi, cho nn nm cn iu thm lng thc
17,8 vn tn. T y, ng nu ra kin ngh, cn c cc bin php tng sc u t khoa
hc cng ngh nng nghp v vn, thc hin kinh doanh ho tp trung, xy dng h
thng sinh thi nng nghip phc hp, khng ch nghim ngt tng trng kinh t, y
nhanh pht trin ngh rng vng ni thp ...
1.4. Kh nng i mi khoa hc cng ngh ca vng
Hot ng i mi, nht l i mi cng ngh, l lc lng thc y c bn pht
trin kinh t x hi loi ngi. S cng thnh hoc suy thoi, lc hu ca mt quc gia,
mt vng khng th khng c lin quan ti hot ng i mi.
Khi nim "i mi" ny t lu c nh kinh t hc Sinpiter nu ra trong tc
phm "l lun pht trin kinh t", i mi l xy dng mt loi hm s sn xut mi tin
hnh t hp mi i vi cc yu t sn xut v i kin sn xut, ng thi a vo
hot ng trong h thng sn xut. V ngha c th, i mi c th coi l mt pht
minh ln u tin c ng dng vo mt lnh vc mi, bao gm nm tnh hung sau:
(1) - Cng ngh mi tc l phng php sn xut mi;
(2) - Sn phm mi;
(3) - Nguyn vt liu mi;
(4) - Th trng mi;
(5) - T chc mi.
i mi l mt nhn t ni ti ca pht trin kinh t. Hin nay ngi ta chia hot
ng i mi lm ba loi ln: i mi cng ngh, i mi t chc v i mi ch .
Yu t hot ng i mi c bn yu t: mt l c hi; hai l mi trng; ba l
h thng gip ; bn l ngi i mi. Ngi i mi cn c vo pht minh v pht
hin trong cng ngh, cn c vo thng tin th trng, nm vng c hi i mi, vi
mi trng trin khai v chnh sch i mi thch hp, s dng cc diu kin c th
c nh vn, cn b cng ngh, thit b ... v mi chc nng v t chc nh nghin
cu, trin khai, sn xut th, thit k v tiu th sn xut ... ca ni b, s c th a cc
thnh qu i mi cng ngh ng dng vo h thng sn xut, hn na, lm cho cc
thnh qu khoa hc cng ngh t c thnh cng trong th trng, chim lnh th
trng, ginh c hiu ch thng mi ho. T bn cht m ni, hot ng i mi
trc tin l sn xut cng ngh, sau l th nghim, sn xut v cui cng l hiu qu
sn xut.
129

Hot ng i mi cn c mt s iu kin nht nh. Trc tin, nht thit phi
c nhn ti chuyn mn lm hot ng i mi. i mi cng ngh hin i thng l
s hp tc cht ch gia cc nhn ti chuyn mn v s lin hp ca cc kt qu then
cht. Sau , nht thit phi c vn y v thng tin nhanh chng chnh xc. i mi
cng ngh l mt hot ng c tnh ri ro rt ln, khng ch cn c vn y , hn na,
nht thit phi nm vng thng tin nhu cu ca th trng thay i tng gi tng pht,
mun hnh nhiu v. T c th hiu rng, i mi cng ngh phn ln bt ngun t
cc th ln v vng kinh t pht trin. V rng:
(1)- S nghip khoa hc cng ngh, vn ho v gio dc ca cc th ln v
vng kinh t pht trin tng i pht trin c nhn ti chuyn mn, nm vng cc
thng tin khoa hc cng ngh tin tin;
(2)- Cc th ln v vng kinh t tng i pht trin tp trung nhiu ngun vn;
(3)- Cc th ln v vng kinh t tng i pht trin linh hot si ng, cp
tiu dng tng i cao, nhu cu thng tin phn ng nhanh chng, hng dn s thay
i ca th trng tiu dng.
i mi v nhn rng cng ngh c quan h mt thit vi nhau. i mi l c s
ca nhn rng, nhn rng l mc ch ca i mi. Khng c nhn rng, i mi cng
ngh s khng th c c th trng, cng khng to ra ni hiu ch kinh t.
Nhn rng cng ngh l ph bin cc cng ngh i mi i vi bn ngoi thng
qua cc knh th trng v phi th trng. Lnh vc nhn rng cng ngh rt rng. T
lnh vc kinh t m ni, c nhn rng trong ni b ngnh, nhn rng gia cc ngnh v
nhn rng trong cc lnh vc ca ton b nn kinh t; t phm vng m ni, c nhn
rng trong vng, c nhn rng gia cc vng t v c nhn rng gia cc nc.
Hot ng i mi c cc c im ni bt: tnh tu c, tnh ngu nhin ... n
khng phn b mt cch u khp cc vng v cc ngnh. Do hot ng i mi c
th mang li li nhun cao, cho nn cc loi ti nguyn (bao gm sc lao ng v vn...)
tt nhin lu thng sang vng v ngnh c i mi cng ngh vi mt lng ln, t
to thnh khong cch chnh lch ln v kinh t gia ngnh v vng. S tn ti khong
cch chnh lch ny li l c s cho vic nhn rng cng ngh. Hot ng i mi
m rng khong cch chnh lch v kinh t cn nhn rng cng ngh th thu hp khong
cch chnh lch v kinh t.
Hot ng i mi v nhn rng cng ngh c chu k sng ca n, loi chu k
ny l c ch ni ti ca giao ng kinh t. L lun v chu k sng i mi cng ngh
ca nh kinh t hc H Lan R. Fnon gii thch v chu k sng ca hot ng i mi
130

- nhn rng. ng cho rng, hot ng i mi v nhn rng u phi tri qua bn giai
on di y:
1) Giai on gii thiu. i mi sn phm c mt lng ln, c hi la chn
cng ngh rt nhiu, s tm hiu i vi nhu cu rt thiu. Sn phm mi v cng ngh
mi xut hin khng ngng, s cnh tranh gia cc x nghip tp trung tnh nng ca
sn phm.
2) Giai on m rng. Cng ngh i mi v sn phm c tha nhn mt cch
rng ri trong phm vi ton x hi khi sn xut sn phm mi p dng cng ngh mi
rt thnh hnh. c im ca giai on ny l tiu chun ho cng ngh, s lng i
mi sn phm gim thiu.
3) Giai on chn mui. Da vo i mi tim tin l ch yu, nhn mnh tit
kim lao ng, tit kim gi gc. S pht trin ca ngnh ngh cng ngh mi t ti
nh cao, s cnh tranh gia cc x nghip ch yu tp trung vo quy m sn xut v gi
tr sn lng trn th trng.
4) Giai on suy thoi. Ngnh ngh chi dy bo ho, sn phm xut hin qu
tha thi, u t cho sn phm mi b thu hp, cng ngh mi vn c bin thnh sn
phm c v cng ngh c, y l tiu ch th hin s kt thc mt chu k i mi. Khi
ti xut hin ln i mi khc, giai on gii thiu i mi - nhn rng li bt u. C
nh vy chu k litip din, thc y pht trin kinh t theo dng sng.
Bn giai on ca hot ng i mi c quan h i ng nht nh vi bn giai
on ca hot ng kinh t v m: phc hi, phn vinh, thoi ho v nguy c. Giai on
gii thiu i mi cng ngh, sn xut sn phm mi v cng ngh mi l phc hi kinh
t em li nh sng; trong giai on nhn rng cng ngh mi em li li nhun cao,
lm cho sc lao ng v u t tp trung vo ngnh ngh mi, kinh t xut hin cnh
tng phn vinh; trong giai on chn mui do cng ngh mi m rng pht trin
rng ri, s u t v sc lao ng tp trung vo ngnh ngh mi suy thoi r rng,
t l tng trng kinh t i xung; giai on suy thoi, cng ngh mi bin thnh cng
ngh c, sn phm qu tha thi, xut hin nguy c kinh t, sc lao ng v vn t
ngnh ngh "cng ngh mi" khuych tn ra bn ngoi. Khi cng ngh mi li xut
hin, li bt u mt chu k mi.
Fenon chuyn gia v vn x nghip xuyn quc gia thuc Hc vin cng
nghip M nghin cu mi quan h ca i mi, hot ng nhn rng vi c cu
ngnh ngh v kinh t quc t. ng tng kt s nh hng ca c cu cng nghip
quc gia, cng nghip ho cao ca mu dch quc t i vi nc M v mt s
131

nc khc, nm 1966 ra hc thuyt v tun hon sn phm. ng cho rng, i mi
sn phm c bn qu trnh di y:
1) K gii thiu sn phm. Sn phm mi nghin cu ch to ca bn a, m
rng th trng, cho n khi th trng trong nc bo ho.
2) K tng trng sn phm. Sn phm mi xut khu n nc ngoi, khai ph
th trng nc ngoi.
3) K chn mui sn phm. Cng vi s hnh thnh th trng nc ngoi i
theo l xut khu sn phm, xut hin xut khu vn v cng ngh a cng xng n
vi a phng nc ngoi c gi gc sn xut thp, thc y vic kt hp vn, cng
ngh vi sc lao ng gi r ni s ti, th trng v vi ti nguyn khc, trong nc
nhp khu pht trin sn xut loi "sn phm mi" ny.
4) Bt u nghin cu mt sn phm mi khc hoc k khi im tun hon
mi. Do s hnh thnh nng lc sn xut "sn phm mi" ca nc ngoi, to ra hiu
ng "phn ng ngc", "sn phm mi" da vo gi c thp c a v th trng
trong nc, lm cho nc trin khai sn phm mi trc y, khng th khng loi
b sn xut sn phm ny, nh vy, nc xut khu sn phm mi trc y, nay bin
thnh nc nhp khu. Nc nghin cu ch to sn phm mi trc y, chu s uy
hip v p lc cnh tranh ca nc ngoi s phi chuyn hng nghin cu trin khai
sn phm mi khc.
trn l qu trnh thng thng chuyn dch i mi cng ngh. Thc ra, bt c
mt vng no u c th hn na, cn thng qua hai con ng c c cng ngh
mi v sn phm mi. Mt l, i mi, nghin cu, th nghim v u t sn xut
trong vng; hai l, du nhp i mi t bn ngoi. Mt vng c nhu cu v tin b cng
ngh v ng lc pht trin mi, cn phi hnh thnh c ch kch thch i mi, chnh
sch v mi trng thit thc bo m cho hot ng i mi. Nhng i vi cc vng
kinh t khng pht trin v thnh th thng thng m ni, nht l i vi a phng c
s lc hu, vic du nhp cng ngh cng c ngha hin thc. V rng, vic du nhp
cng ngh c th trnh c qu trnh nghin cu, pht hin v thm d rt lu di,
chm chp. Thng thng m ni, mt thnh qu i mi ln quan trng, t nghin cu,
th nghim, thit k n u t sn xut, thng phi mt mt thi gian kh di n 10
nm, thm ch lu hn na, cn vic nhp cng ngh, c l ch cn 2 n 3 nm l c th
u t sn xut. Vic nhp cng ngh c th tit kim mt lng ln kinh ph cho
nghin cu khoa hc v giai on th nghim. Nhp cng ngh bao gm nhp phn
mm cng ngh, cng bao gm nhp phn cng thit b sn xut ... trn c s nhp cng
ngh, thng qua t mnh tiu ho, tip thu, t i su, i mi, thng thng c th
132

to ra thnh qu i mi. Do , vng khng pht trin v thnh th thng thng, s
dng "hiu ng ngc", tn dng mi kh nng gim thiu qu trnh trin khai cng
ngh u t tn km, c ri ro ln, tri qua mt thi gian di. T th mnh v th trng
ca vng pht trin v th ln, nhp vn, cng ngh v s dng lng thp ca ni s
ti ... cng c th trin khai sn xut ngnh ngh hin i, i ti khi pht trin n mt
quy m sn phm tng ng, s ti nhp sn phm tr v th trng ca nc pht
trin hoc vng pht trin. Nh vy, c th y nhanh vic chuyn i c cu ngnh
ngh, rt ngn qu trnh chuyn i khong cch chnh lch pht trin kinh t vi nc
pht trin hoc vng pht trin.
Nh kinh t hc Nht Bn nghin cu cho thy, khi nghin cu ngnh ngh
non yu ca quc gia mi tri dy bin thnh ngnh ngh hin i c nng lc cnh
tranh trn th trng th gii, v qu trnh ny v nh "i hnh i bng bay". " Hc
thuyt v i hnh i bng bay" ca ng cho rng, ngnh ngh non yu cn bin thnh
ngnh ngh xut khu c nng lc cnh tranh mnh, i vi vng lc hu m ni, cn
tun theo m thc (Hnh 7-1) di y "nhp khu --> sn xut trong nc --> xut
khu" pht trin thay th nhau lin tc. Qu trnh pht trin "nhp khu--> sn xut
trong nc --> xut khu", trong (Hnh 7-1) ging nh ba con i bng bay, con th
nht l ln sng nhp khu, con th hai l ln sng sn xut trong nc c dy ln t
nhp khu, con th ba l ln sng xut khu c xc tin bi s pht trin sn xut
trong nc.
L lun pht trin "i hnh i bng bay", vch r tin trnh thc hin cao cp
ho qu ngnh ngh ca nc mi tri dy sau ny, l mt cch gii thch hot ng i
mi v nhn rng c hiu qu.
Vic la chn chin lc pht trin vng, cn nghin cu iu kin hot ng i
mi ca bn thn vng v quan h vi vng l ngun gc ca i mi; cn nghin cu
ngnh ngh ch o ca vng, c bit l v tr ca sn phm c thng hiu ni ting
trong hot ng i mi v nhn rng trong x hi. Nu nh vng kinh t pht trin, lm
mt i hot ng i mi khng ngng v cng ngh th kh nng lo ho v thoi ho
c cu ngnh ngh s xut hin ngay sau . Trong vng kinh t khng pht trin, khi
xy dng chin lc phi ch nui dng c ch hot ng i mi, hoc la chn th
trn c c s tng i tt hoc xy dng "khu vn cng ngh mi", du nhp cng
ngh mi, xc tin pht trin kinh t vng. ng nhin, vng khng pht trin khng
th n thun da vo cng ngh nhp pht trin kinh t, ng thi vi vic nhp
cng ngh, phi coi trng vic "tiu ho" v "i mi" cng ngh nhp, nu khng s
vnh vin theo khng kp vng pht trin, s lm vo v tr b ng v lc hu lu di.
133









Hnh 7-1: "i hnh i bng bay" ca pht trin ngnh


2. Phn tch mi trng v iu kin bn ngoi ca pht trin vng
Cc chuyn gia nghin cu chin lc ca Trung Quc cho rng "Chin lc
pht trin vng khng phi l khu hiu dng t cao mnh, m dng ch o
pht trin kinh t x hi, ch o xy dng nn kinh t quc dn v s dng ton b t
ai, trn mt ngha no m ni, l dng cnh tranh". V vng khng th pht
trin mt cch c lp, ng ca, n cn chu s hn ch ca mi trng cc vng bn
ngoi. Mi trng bn ngoi thng thng qua th trng - bn tay ln v hnh, chi phi
s pht trin kinh t ca cc nc v cc vng. Do , vic xy dng chin lc pht
trin nht thit phi ngh ti v tr, mi trng ca vng ang u v xu th pht trin
ca th trng th gii, nh vy mi c th xy dng c chin lc, hng dn tm
c s tn ti v pht trin trong mi trng ln ca vng, hn hn i th trong cnh
tranh th trng.
Mi trng v iu kin l tnh trng ca cc vng xung quanh, ng nhin ni
dung ca n v cng rng ln, v d nh, mi trng kinh t, mi trng x hi, mi
trng vn ho, mi trng chnh tr, mi trng qun s, mi trng khoa hc cng
ngh, mi trng php lut ... nhng mt ny u l mi trng bn ngoi t ra trc
s pht trin ca vng, chng th hin trn cc kha cnh hoc trng im khc nhau.
Vic nghin cu mi trng v iu kin bn ngoi t ra trc s pht trin ca
vng, c th tin hnh phn bit t ba kha cnh sau:
2.1. Mi trng tng th
"Mi trng tng th" chnh l cc loi thng ni n, l kinh t, x hi, vn
ho, khoa hc cng ngh, qun s, chnh tr, lut php, phong tc. Mi trng ny i
vi mi quc gia, mi vng, thm ch mi x nghip, mi ngi u phi i mt. Trn

sn xut trong n-c
S
l-ng
0 Thi gian
xut khu
nhp khu

134

c bn, mi trng tng th t ra i vi mi ngi, mi x nghip, mi vng l nh
nhau. Hn na, ci quan trng hn l mi ngi, mi x nghip, mi vng kh c nh
hng hoc thay i c mi trng tng th, thng ch c th quan st n, thch ng
vi n m khng th chi phi c n.
nh gi phn tch mi trng tng th c th tin hnh th t t cao n thp, t
ln n nh :
(1) Tm hiu c im thi th, tm hiu xu th chung ca s thay i pht trin
th gii. Quan st r xu th ln v mi ca thi k mi ca th gii. Mc d ch nghin
cu pht trin ca mt vng, song cng nht thit phi hiu bit xu th kinh t th gii
thay i v i sch ca vng. Trc mt, s pht trin kinh t th gii c ba xu th ln:
ton cu ho pht trin kinh t th gii v xu th cng tn ti cc din khu vc ho kinh
t; xu th chuyn dch vn ca nc pht trin sang nc pht trin; xu th chuyn dch
trung tm kinh t th gii t Ty sang ng, u c nh hng i vi pht trin kinh t
ca cc vng trn th gii. Thng tin ho y nhanh xu th chung ca pht trin kinh
t. Trong thi i hin nay, hu nh khng c mt quc gia v mt vng no c th tch
ri vi th gii, c th ngn chn xu th chung pht trin kinh t th gii. Cho nn, khi
xy dng chin lc nht thit phi nghim tc suy ngh ti mi lin h ca vng vi
kinh t th gii v xu th chung pht trin kinh t ton cu.
(2) Tm hiu tnh hnh pht trin kinh t ton quc, i vi pht trin vng, s
lin h kinh t vi ton quc v vng cp cao hn thng l trc tip v cht ch hn.
Chin lc pht trin ca ton quc hoc vng cao hn l mt trong cc cn c c bn
v l ch o chin lc pht trin vng. Do s pht trin vng chu nh hng v b hn
ch ca pht trin kinh t ton quc v vng cao hn, do , khi nghin cu chin lc
pht trin vng, cn coi trng mc tiu chin lc v cc b tr chin lc ca ton quc
hoc ca vng cao hn. c bt l, khi tnh ti cc vn nh tc tng trng kinh
t, trnh pht trin kinh t, ch tiu khng ch dn s, din tch khu vc bo v rung
nng nghip ..., mc tiu ca pht trin vng cn tn dng mi kh nng c th hi
ho vi nhu cu ca ton quc hoc ca vng cao hn .
(3) Tm hiu tnh hnh cc vng xung quanh, phn tch quan h vng vi vng
xung quanh. Mc ch nghin cu mi trng xung quanh nhm so snh th mnh
tuyt i v th mnh tng i ca vng, phn tch v tc dng, nng lc v vai tr c
th m ng trong phn cng theo vng ca vng. Tm hiu tnh hnh cc yu t sn
xut ca cc vng xung quanh, nghin cu tnh trng c cu kinh t, trnh pht trin
v th trng ca cc vng xung quanh, c th nhn bit r hn th yu v th mnh ca
vng nhm th hin a v v chc nng ca vng.
135

2.2. Mi trng pht trin ngnh
Thng thng ly ngnh ch o v ngnh trng im c hoc d nh s c
ca vng nghin cu mi trng bn ngoi, phn tch c hi v s cn tr cho s
pht trin ca mt s ngnh ny.. Mt nhn t no bn ngoi ca vng c li cho s
pht trin i vi cc ngnh ca vng, hoc bn thn nhn t ny c kh nng to ra mt
s li ch no vng c iu kin pht trin ngnh, u c th gi l "c hi".
Ngc li, nu nh nhn t no bn ngoi vng bt li i vi pht trin ca ngnh
no , hoc s lm cho vic thu li hoc tng trng ca ngnh no b nh n, cc
nhn t ny i vi vng m ni, l cn tr hoc gi l "uy hip" (cn tr cng c th
gi l "uy hip").
Khi phn tch mi trng bn ngoi, cn nm vng xu th bin ng ca cc
nhn t c nh hng lin quan ti pht trin cc ngnh, khng nn i vo bn thn hin
trng ca cc nhn t ny. V s bin ng ca mi trng bn ngoi, mi c th sn
sinh ra c hi hoc "uy hip" ti pht trin ngnh ngh. Nu nh mi trng khng c
bin ng, th hin trng gia cc vng vn c duy tr, s b tr pht trin trong tng
lai cng s khng pht sinh thay i ln.
Trong nn kinh t k hoch ho tp trung pht huy cao truyn thng ngnh
ca vng, v c bn khng c s c st st v mu dch gia cc vng trong nc, s
xung t li ch gia cc vng cng b nhn chm, s lu thng sn phm gia cc vng
ch yu thc hin thng qua iu ho theo k hoch. mi vng u thiu ng c v
kch thch li ch c lp, pht trin ngnh cc vng nh nhau. Sau khi chuyn sang
kinh t hng ho, ly th trng lm ch th, quan h kinh t gia cc vng xut hin hai
loi hnh: mt l, ly chnh quyn a phng lm ch th cho li ch, ly ranh gii hnh
chnh xc nh quan h gia cc vng mang tnh cht hnh chnh; hai l, ly x nghip
lm ch th cho li ch vt qua ranh gii hnh chnh, l quan h gia cc vng mang
tnh cht th trng. Kinh t th trng l loi kinh t m, khng bin gii, do , cng
vi s hon thin ca kinh t th trng, thc hin chnh sch m ca i ngoi ton
din, nht thit phi xo b hnh vi ca ch ngha bo h a phng. Trong iu kin
kinh t hng ho, cc vng u theo iu kin ti nguyn, th mnh cng ngh v kinh t
tham gia vo phn cng gia cc vng, pht trin ngnh ch o v ngnh trng im
ca mnh, hn na, ginh c li ch kinh t tng ng nht nh. Trong iu kin
kinh t hng ho, vic phn tch mi trng pht trin ngnh tt yu tr thnh ni dung
quan trng trong la chn chin lc.
Ni dung phn tch mi trng pht trin ngnh trong chin lc, bao gm:
136

(1) Phn tch c cu ngnh, thm d cc loi ng lc nh hng ti pht trin
ngnh v cc nhn t mang tnh cht quyt nh nh hng ti mt s ng lc ny.
(2) Phn tch tnh trng sn xut ca ngnh, v d nh loi hnh sn xut, ngun
nguyn vt liu, gi thnh sn xut, gi tr gia tng ca sn xut, li ch kinh t ca cc
loi quy m...
(3) Phn tch tnh hnh sn phm, v d nh loi hnh sn phm, sn phm thay
th...
(4) Phn tch tnh hnh th trng sn phm, v d nh chn mui ca sn
phm, i tng tiu th ca sn phm, phm vi tiu th ca sn phm, tnh hnh xut,
nhp khu...
(5) Mi trng sn xut sn phm, s pht trin ngnh lin quan v tnh hnh
nghin cu, trin khai cng ngh...
Phn tch mi trng bn ngoi ca pht trin vng, cn thc hin chu o, ton
din khng c xem nh mt no. Phn tch mi trng bn ngoi kh khn nht l
thu thp t liu, cho nn, cn thit phi c ngun t liu y . Khi phn tch cc loi
t liu phi ch n tnh tng quan, tnh quan trng v tnh chun xc ca cc thng
tin. Thng tin sai hoc t liu ch l phng on, rt d to nn sai lm trong d bo.
3. La chn mc tiu, quan im, nh hng v gii php chin lc pht trin
kinh t - x hi vng
3.1. La chn mc tiu chin lc
Mc tiu chin lc l ht nhn ca chin lc pht trin, l phn nh tp trung
t tng ca chin lc. N thng thng biu hin trnh tt nht ca phng hng
v hy vng pht trin chin lc ca vng trong mt thi k nht nh. Mc tiu chin
lc pht trin vng l mt loi mc tiu v phng hng chung lu di, do , cn
tng i n nh, khng th mt sm mt chiu thay i, lm cho khng bit da vo
bin php no mi tt. Mc tiu chin lc phn theo k hn: mc tiu chin lc thng
thng l 10 nm; mc tiu di hn hoc gi l mc tiu lu di, thng thng trn 20
nm trong c chia ra mc tiu thi k gn, thng thng khong 5 nm.
a. Nhng yu cu t ra khi xc nh mc tiu chin lc.
Vic xy dng mc tiu chin lc cn ch cc vn then cht di y:
(1). Mc tiu cn thch hp, tc l phi c tnh cnh tranh, hn na c tnh kh
thi. Nu mc tiu thp, thiu tnh cnh tranh, khng ph hp vi yu cu pht trin x
hi; khng pht huy c tc dng tch cc i vi cc mt, tnh tch cc ca qun
chng, tnh sng to b hn ch. Nhng nu mc tiu cao, thot ly thc t, khng c iu
kin v kh nng thc hin, mi ngi s mt lng tin, ng thi, s khng c ch
137

phn u. Vic thc hin mc tiu khng phi l d dng m c c, nht thit phi
tri qua c gng, tr mt gi nht nh mi c th t c.
(2). Kt hp gia nh tnh vi nh lng. Vic miu t nh tnh ca mc tiu
chin lc, thng thng biu hin trn yu cu tng th v phng hng pht trin
tng th ca pht trin vng. Mc tiu pht trin vng ngoi miu t nh tnh ra, cn
phi c khi nim v lng, quy nh v nh lng. Vic quy nh lng ca mc tiu
pht trin, l mt trong cc cn c ch yu cho phn tch, d bo, cn i v iu chnh
phng n ca ngnh v vng. Nu nh mc tiu pht trin thiu ch tiu nh lng, s
khng c ni dung, nh tnh khng c xc nh, ngha ca chin lc kh c th
th hin r rng, vic cn i v iu ho ca ngnh cng s kh c th tin hnh v
khng y cn c.
(3). Gn kt ln nhau gia mc tiu ca cc ngnh v cc thi k. Mi lin quan
ca chin lc pht trin kinh t x hi rt rng, khng nhng ch bao gm lnh vc kinh
t, ngoi kinh t ra, cn bao gm cc lnh vc khc nh: khoa hc cng ngh, gio dc,
dn s, vic lm, xy dng thnh th nng thn, khai thc lnh th quc gia, sinh thi, bo
v mi trng ... mc tiu ca cc ngnh v cc thi k nht thit phi gn kt vi nhau,
lm cho nhu cu v cung cp thch ng nhau, kt hp gia nhu cu vi kh nng.
(4). Trng im ni bt, khng qu nhiu. Mc tiu chin lc l tiu chun theo
s nhn thc ca con ngi nhm thc hin mc tiu chin lc. N va th hin
phng hng ca chin lc theo ui, va d tnh kt qu cn t c ca hot ng
chin lc. Vic theo ui ca con ngi l a nguyn, khng ngng nng cao v c
tnh khai ph pht trin. Nn mc tiu chin lc khng th v cng khng nn m m
nhiu. Mc tiu chin lc phi c trng im. Nu khng c trng im, s khng c
chin lc.
b. Cc cn c xc nh mc tiu
Cn c vo mc tiu khc nhau c th miu t cc phng n chin lc khc
nhau, do , tt yu tin hnh tho lun i vi c s l lun xc nh mc tiu.
n nay theo cc nh kinh t hc Trung Quc, i vi vn mc tiu pht trin
vng, c hai loi quan im khc nhau: quan im th nht cho rng, thc tin x hi
cn tin hnh theo mt k hoch nht nh, do , chin lc cn xy dng mc tiu
cui cng. Quan im th hai cho rng, chin lc cn hng vo vn thc t, khng
nn ly vic thc hin mc tiu cui cng ca pht trin v m lm nhim v ca mnh,
m cn ch gii quyt vn thc t cho tng giai on.
- Cn c l lun ca quan im th nht, tt c hin tng x hi u l hin
tng lch s, do vy, u c th dng quy lut ph bin v pht trin lch s gii
thch. Cn c quan im ca ch ngha duy vt bin chng v ch ngha duy vt lch s,
138

nm vng tnh quy lut ca t nhin v pht trin x hi, s c th d bo tng lai, xc
nh mc tiu pht trin tng lai. Nghin cu chin lc chnh l cn pht hin tnh
quy lut tn ti khch quan. Tm ra tnh quy lut ny, cng chnh l nm vng phng
hng pht trin vng, do , xc nh mc tiu trc tin phi tin hnh phn tch ton
din t gc lch s. Chin lc nht thit phi nghin cu v nm vng phng
hng pht trin vng, xy dng c mc tiu chung, trn c s ny xy dng bin
php c th.
- Cn c theo l lun ca quan im th hai, trn c bn m xt, nhn thc ca
con ngi l mt qu trnh, khng c nh v khng hon chnh ngay mt lc. Do tnh
cht khng hon chnh nn kh nng d bo tng lai ca con ngi l kh khn, v li,
vi mt th gii thc ti phc tp, phi xy dng mt mc tiu cui cng trn c s tnh
chnh xc ca mc tiu phn on l khng c kh nng. i vi mt x hi bao gm a
nguyn ho cc h thng gi tr khc nhau, vic xy dng mt h thng mc tiu lcui
cng chung l khng c ngha. Do , cn trnh vic theo ui mc tiu cui cng
khch quan ca pht trin vng.
Theo cc giao s Trung Quc Thi Cng Ho, Ngy Thanh Tyn, Trn Tn
Hng (bin tp gio trnh phn tch v quy hoch vng-nh xut bn gio dc i hc
Trung Quc, xut bn nm 2002) th Cng tc xy dng chin lc ca rt nhiu nc
trn th gii b nh hng bi l lun ca quan im th hai. V d nh nc c, trc
thp k 20 ca th k 20, cc chuyn gia cho rng, vic a ra chin lc tng trng
kinh t vng l v cng cn thit. Do , rt nhiu quc gia thng qua mt khi lng
cng tc, xy dng m hnh ton hc v tng trng, tnh tc tng trng kinh t ca
cc vng. Nhng hin nay ngc li cho rng, phng php ny khng cn thch
hp. V tnh ton tc tng trng kinh t c tin hnh bng vic ly t liu, s liu
lch s lm cn c, phng php d tnh ny v nh mt chic xe hi ang chy, knh xe
pha trc m nhn khng r, phi da vo knh phn quang quan st ng pha sau
cho xe tin v pha trc. Nu cho xe chy trn ng thng, vic ny c th thc
hin c. Nhng nu ng ngon ngoo th rt nguy him. Cn pht trin kinh t
vng l ng khc khuu. Ty u, trn c bn quy hoch vng trc mt khng ti
ra vic d tnh tng trng kinh t vng, m ch xy dng mt s ch tiu cc loi cn
thc hin hoc theo i.
c. H thng mc tiu
H thng mc tiu pht trin vng c th phn chia thnh hai loi ln: Mc tiu
tng th v mc tiu c th, chng hp thnh mt h thng mc tiu hon chnh.
Mc tiu pht trin tng th l s khi qut cao ca phng n chin lc pht
trin vng, thng thng ch dng mt n hai ch tiu c th, cng thm miu t thch
139

ng biu t. C khi xy dng chin lc tng th ca mt s vng, ch ra
phng hng v mc tiu phn u, khng c ch tiu kinh t c th hoc ch tiu khc.
Mc ch xy dng mc tiu tng th l lm r phng hng pht trin vng,
khi qut din mo tng th ca "m thc l tng" hoc "trng thi l tng" theo ui
ca vng, ng vin v t chc cc lc lng v mi mt c gng thc hin s theo ui
l tng. Cho nn, mc tiu tng th phi th hin c s nng cao tin b x hi, pht
trin kinh t v mc sng ca nhn dn. N phi va "l tng ho", va phi khi qut,
tng hp cao , do , kh trnh khi cn tng i tru tng. ng thi, vi vic
yu cu xy dng mc tiu tng th nh vy, cn cn xc nh nhiu mc tiu c th.
Mc tiu c th l mt h thng nhiu ch tiu, n va phi da vo mc tiu tng th
lm cn c, va phn nh c th mc tiu tng th.
Mc tiu c th ca quy hoch vng bao gm ba loi ln: mc tiu kinh t, mc
tiu x hi v mc tiu xy dng, mi mt loi ch tiu li c th phn thnh rt nhiu
cp loi khc nhau, hnh thnh mt h thng ch tiu chin lc (Hnh 7-2).
Hnh 7-2 H thng ch tiu chin lc vng


















ch tiu GDP, GNP

ch tiu hiu qu kinh t

ch tiu c cu kinh t
ch tiu c cu dn s
ch tiu s lng dn s
ch tiu mc sinh hot VC
cjcht
ch tiu mc sinh hot vn ho tinh
thn
ch tiu c cu khng gian
ch tiu quy m khng gian
ch tiu cht lng mi trng
mc tiu
kinh t

mc tiu TC
khng gian

mc tiu x
hi

mc tiu
tng th
140

Xy dng mc tiu c th, thng thng bao hm cc ni dung di y:
a. Mc tiu kinh t
1) Ch tiu tng sn phm trong nc(GDP), tng sn phm quc dn (GNP)
2) Ch tiu hiu qu kinh t, v d nh GDP bnh qun u ngi v nh mc
tiu hao nguyn, nhin vt liu t ch yu...
3) Ch tiu c cu kinh t, v d nh t l vic lm ca cc khu vc nng nghip,
cng nghip, dch v; t l gi tr sn xut gia ba khu vc, c cu ni b cc ngnh v
gia tr gia tng ca nng nghip, cng nghip, dch v ...
b. Mc tiu x hi
1) Ch tiu tng dn s, ch yu l quy m pht trin dn s.
2) Ch tiu hp thnh dn s, v d nh t l dn s thnh th nng thn, c cu
vic lm ca dn s, c cu ngnh ngh..
3) Ch tiu mc sng vt cht ca dn c, v d nh din tch nh bnh qun
tnh theo u ngi, lng tiu dng thc phm bnh qun ng, tui th bnh qun
u ngi, s lng thy thuc bnh qun trn mt vn dn, t l sng ca tr di mt
tui ...
4) Ch tiu mc sng vn ho tinh thn ca dn c, v d nh trnh gio dc
ph cp, s lng sinh vin trn mt vn dn, cng trnh vn ho, th dc, vui chi gii
tr cc loi trn mt van dn...
c. Mc tiu v t chc khng gian vng
1) Ch tiu c cu khng gian, v d nh v tr ng u ca thnh ph th trn,
ch s tp trung ca thnh ph th trn, cn bng pht trin kinh t, c cu chim
dng t xy dng cc loi...
2) Ch tiu quy m khng gian, v d nh din tch t s dng xy dng cc
loi, t l t xy dng trong tng s din tch vng...
3) Ch tiu cht lng mi trng, v d nh mt xy dng, t l dung tch
xy dng, mt dn s thun tu, din tch cy xanh bnh qun u ngi...
Trong h thng ch tiu ca mc tiu chin lc, mi mt ch tiu ch c th phn
nh trng thi v trnh pht trin trong tng lai t mt mt xc nh no . Chng
l ch tiu c bn lin h cht ch nht vi pht trin kinh t x hi ca vng, trong quy
hoch, k hoch c th cn c vo nhwngx ch tiu chin lc ny phn ra nhiu ch
tiu khc.
3.2.Quan im chin lc
Quan im chin lc l tng chung, nguyn tc chung thc hin mc tiu
chin lc, l kim ch nam quy phm cho hnh ng pht trin ca vng trong mt giai
on nht nh. V d nh, sau khi xc nh mc tiu chin lc ca mt vng, l p
141

dng hnh thc thc y pht trin ton din hay l nhy vt; l da vo lc lng t c
l chnh, hay l da vo vin tr bn ngoi l chnh thc hin mc tiu?. y chnh l
vn quan im chin lc. Mi nm tr li y, s pht trin kinh t ca Vit Nam
lun lun nhn mnh kin tr quan im chung pht trin hi ho, mt mt tp trung
pht cc vng Kinh t trng im (KTT) lm ng lc cho pht, ng thi pht trin
ton din cc vng, hn na, c bit ch trng pht trin n nh, n nh l c s cho
pht trin. y l nguyn tc hnh ng ca tt c cc ngnh, cc vng u phi tun
theo, khng th i lp ln nhau.
Quan im chin lc phi phc v cho mc tiu chin lc, nht thit phi ngn
gn, r rng, nm c trng im, lm cho mi ngi d dng hiu c vn ch
yu. Do , n khng th qu vn vt, rm r, cng khng th qu trng rng, hnh thc.
Quan im chin lc cn c cng thc ho, thng thng ho. Quan im chin lc
cng c th, cng c li i vi vic vic thc hin ch o chin lc. V d, bo v
din tch t canh tc cc vng ng bng, chng ta c th nu ra nguyn tc "cn i
ng cho tng din tch t canh tc". Cn i "ng" l khng "my mc" gi nguyn
hin trng din tch c, m nu phi chuyn i t canh tc sang mc ch khc phi
ly nng sut b vo, hoc phi khai hoang, b sung din tch t canh tc mt. y l
yu cu c bn bo m khng gim tng din tch c v m bo an ninh lng thc.
y l mt trong cc quc sch c bn ca mt nc c t cht ngi ng.
3.3. nh hng chin lc pht trin kinh t-x hi vng
Sau khi tin hnh nh gi, phn tch tng hp i vi iu kin pht bn trong
v mi trng bn ngoi; xc nh c mc tiu v quan im thc hin mc
tiu chin lc ca vng, c th tin hnh nghin cu xy dng nh hng chin lc
vng, tc l tm con ng thch hp trong tng lai ca vng. Ni dung ca nh
hng chin lc vng bao gm:
a. Nhng ni dung chung ca nh hng chin lc
(1)-Chuyn dch c cu kinh t:
Bao gm c cu ngnh v lnh vc ch yu, c cu thnh phn kinh t, c cu
lnh th ca nn kinh t, c cu cng ngh gn lin vi c cu sn xut ca nn kinh t.
C kin cho rng, c cu kinh t l mt ni dung c bn ca chin lc va th hin
mc tiu, va l gii php t mc tiu. C cu kinh t l yu t cu thnh quan trng
nht ca h thng kinh t - x hi. Mc d vy, c cu kinh t t n khng ni ln ci
ch cui cng ca s vn ng ca h thng kinh t - x hi. t ti mc tiu cui
cng, mt h thng kinh t khng ch cn n c cu ca n m cn cn nhng c ch
vn ng ca n. Cng mt c cu ging nhau hoc gn ging nhau c th t ti nhng
142

mc tiu kinh t, x hi khc nhau. iu ny c th thy r s khc nhau gia con
ng pht trin kinh t th trng nh hng x hi ch ngha ca nc ta ang theo
ui khc vi kinh t th trng cc nc t bn hin nay.
(2)- nh hng pht trin cc ngnh, lnh vc v pht trin khng gian
T tng c bn nh hng cho qu trnh chuyn dch c cu cc ngnh, lnh
vc, vng l pht huy li th so snh, to ra li th cnh tranh, t hiu qu cao trong
vic p ng cc nhu cu ca th trng trong nc v ngoi nc, xy dng tng bc
nn tng cho mt nc cng nghip trong iu kin m ca, hi nhp, cnh tranh ngy
cng mnh. Vic xem xt hiu qu phi ph hp vi nhng iu kin kinh t, k thut c
th, xt ton din c hiu qu v x hi, mi trng, quc phng, an ninh, c trc mt v
lu di; trong hiu qu kinh t ti chnh phi c t hng u i vi cc lnh vc
sn xut kinh doanh m khng nhm mc tiu x hi, quc phng, an ninh trc tip.
Ton b cc kt qu nghin cu nu trn nh nghin cu iu kin pht trin
bn trong, bi cnh bn ngoi; xc nh cc mc tiu tng trng v chuyn i c
cu... u l nhng cn c gp vo xc nh hng pht trin ngnh, lnh vc v vng
lnh th. Phn ny i su nghin cu nhng kh nng pht trin gn vi chuyn dch c
cu ca cc ngnh, lnh vc v vng lnh th theo cc mc khc nhau ca cc yu t
ni v ngoi lc.
a-nh hng pht trin ngnh, lnh vc
(1)-Nng, lm , ng nghip
Vn cng nghip ho, hin i ho nng nghip v nng thn l mt vn
ln c ngha quyt nh i vi chin lc pht trin kinh t x hi vng. Ni mt
cch tng qut, c 3 nhim v ng thi phi thc hin khi nghin cu nh hng pht
trin nng nghip vng:
Mt l, phi a nng sut v cht lng sn phm nng nghip (theo ngha
rng) ca vng ln mt mc cao bo m thu nhp ca ngi nng dn c nng
ln xp x bng mc thu nhp ca ton x hi v sn phm nng nghip tho mn c
nhu cu th trng trong vng, trong nc v th gii. Mun vy, trc ht phi a
nng nghip ln thnh nn kinh t hng ho c cht lng ngy cng cao. Cc bin php
k thut phi c p dng rng ri, bao gm c in kh ho, c gii ho, thu li ho,
sinh hc ho, ng thi cc bin php t chc sn xut, dch v phi c phi hp
trong cc hnh thc hp tc x mi v t chc trang tri thch hp cho din tch t
khai thc ca mt n v sn xut c m rng ph hp vi phng thc cng nghip.
C nh vy th nng sut trn mt n v din tch v ca mt ngi lao ng mi c
th nng cao thc s c.
143

Hai l, cng nghip vng nng thn phi c to dng v pht trin, va
phc v u vo v u ra ca nng nghip, va gii quyt vic lm v ngh nghip
mi cho s lao ng nng thn di d v mi tng thm. Vit Nam, lao ng nng
nghip hin nay cn chim 62% tng s lao ng, d kin nm 2010 s cn khong 50%
v nm 2020 s cn thp hn na, mc du gi tr gia tng trong nng nghip vn tng.
y l vn ln trong qu trnh cng nghip ho, hin i ho nng nghip nng thn
cc vng. Mt phn di d trn c th b xung cho th v cc khu cng nghip mi,
nhng phn ln vn li vng nng thn nhng chuyn sang lm cng nghip v dch
v. Cng nghip vng nng thn ch yu s l cng nghip va v nh, thm ch rt
nh, hng vo ch bin nng sn v vt liu ti ch, vo cc mt hng phc v sn xut
nng nghip v i sng nng thn. nhng vng c iu kin tp trung vn c th xy
dng nhng trung tm cng nghip ln (thu in, vt liu xy dng, st thp, kim loi
mu...), nhng trung tm du lch sinh thi, vn ho, nhng lng ngh c sn.
Ba l, vn xy dng c s h tng nng thn mi trong cc vng, mt cng
vic i hi thi gian di. Trc ht cn m rng mng li ng x (k c ng
thu) ni cc vng nng thn vi cc th ln v hi cng to iu kin thng
thng cho hng ho cung ng v nng thn v hng ho nng thn tiu th ra ngoi
vng. Vn cung cp in v nc sch, k c nc nng nghip cng nm trong u
tin ca giai on u. Vn ln i hi nhiu thi gian hn l sp xp li dn c cho
ph hp vi iu kin phn b li lao ng v ci thin dn mi trng sng vng nng
thn vn gi c khung cnh thin nhin gn gi vi mi trng sng ca con
ngi, pht trin mnh s nghip gio dc - o to, y t, vn ho to ra nn tng
vng chc cho qu trnh i mi nng thn i ln cng nghip ho, hin i ho.
(2)-Cng nghip
nh hng chin lc pht trin cng nghip phi ph hp vi c im c th
tng vng. Tuy nhin ni dung v nh hng chin lc pht trin tp trung vo cc
ni dung sau y:
+ nh hng nng cao sc cnh tranh cng nghip, gim thiu nhng ri ro v
tranh th ti a cc li ch trong qu trnh hi nhp.
+ nh hng v c cu cng nghip hp l, la chn nhng ngnh cng nghip
u tin cho tng giai on pht trin. C ba dng cng nghip thc hin vic chuyn i
c cu v phi to c chnh sch pht trin tho ng, l:
- Cc ngnh cng nghip th h th nht: Cc sn phm thuc dng nguyn vt
liu nh du, go, c ph v hi sn chim phn ln trong gi tr xut khu hin nay.
144

- Nhng ngnh cng nghip th h th hai: l cc ngnh cng nghip yu cu
cng ngh cao hn nh cng nghip dt, c kh ch to, in t...
- Cc ngnh cng nghip th h th ba: l cc ngnh cng nghip sn xut ra
nguyn vt liu nh cng nghip ho cht quy m ln, cng nghip luyn kim.., cc
ngnh cn nhiu vn v cng i hi cng ngh cao. Trong nhng ngnh cng nghip
thuc loi th h th 3 ny, cn u tin hng u cho cng nghip cng ngh cao.
Xc nh r ba th h cng nghip ny l phn nh t tng chin lc v s thay
i c cu cng nghip theo cc xu hng sau:
i- Chuyn i c cu cng nghip i t cc ngnh cng nghip da trn li th so
snh v lao ng v ti nguyn (li th so snh tnh) sang cc ngnh cng nghip ch
bin su hn (li th so snh ng);
ii- Pht trin cc ngnh cng nghip k tip sau cc ngnh cng nghip ban u
vi s lin kt cht ch v bn vng.
iii- Nng dn trnh d cng ngh ca cc ngnh cng nghip t trnh thp ln
trnh cao, tranh th i thng hoc i nhanh vo cng ngh hin i, cng ngh cao,
gn b mt thit cng nghip vi s pht trin cng ngh. Pht huy li th v ngun
nhn lc c o to, c trnh cao, to ra nhng ngnh cng nghip c li th cnh
tranh mi.
Tuy nhin vic thay i ny l tun t hoc ng thi l tu thuc theo cc iu
kin to c m nn kinh t c th cho php pht trin, khng nht thit phi pht trin
tun t.
- Khuyn khch v to iu kin pht trin cc doanh nghip cng nghip va
v nh c ngha chin lc ln.
Trong chin lc pht trin cng nghip, cn ch pht huy tnh nng ng ca
cc doanh nghip va v nh, trong vn c kh nng s dng cng ngh tin tin,
hin i, nng cao kh nng cnh tranh cng nghip, to mi trng thu ht mnh m
khu vc t nhn v lin kt cc hnh thc s hu trong u t pht trin cng nghip.
c bit ch pht trin nhng ngnh cng nghip s dng nhiu nhn cng nh dt,
may, da giy v nhng ngnh cng nghip ch bin khc thch hp vi cc t chc sn
xut va v nh, to kh nng p ng nhng yu cu tiu dng c nhn rt a dng v
lun thay i ca th trng, ng thi c th d dng i mi cng ngh sn xut.
(3)- Cc ngnh dch v
C th tm gp cc ngnh ca khu vc dch v thnh 5 nhm ln, l: Nhm
ngnh thng nghip, cung ng vt t; Nhm kt cu h tng (ngnh vn ti, bu
chnh, cp in, cp nc); Nhm khch sn nh hng (du lch); Nhm qun l nh
145

nc, hot ng khoa hc v cng ngh, gio dc v o to, y t, hot ng vn ho th
thao; Nhm cc hot ng dch v cn li. nc ta tng 4 nhm u chim khong
92% GDP ca khu vc dch v. Khi tin hnh nghin cu nh hng chin lc cho
cc ngnh dchv, cn tp trung vo mt s ngnh dch v ch yu sau y thng mi,
ti chnh, ngn hng, du lch, dch v hng hi, hng khng, xy dng, bo him, t
vn... nhm p ng yu cu sn xut v i sng ph hp vi xu hng pht trin ca
kinh t th trng hin i, gp phn chuyn dch nhanh c cu kinh t, c cu lao ng
(4)-Pht trin kt cu h tng k thut (mng giao thng vn ti, bu in, cp
nc, mng li in)
(5)-Pht trin kt cu h tng x hi (KCHTXH)
nh hng pht trin H thng KCHTXH phi ch kh nng p ng nhu cu
pht trin ton din con ngi c v th cht ln tinh thn, vi cht lng v tri thc v
k nng ngang tm khu vc, mt b phn ngang mc trung bnh th gii; gp phn xy
dng v pht trin con ngi Vit Nam c y bn lnh v tri thc thc hin mc
tiu n ban u ra.Trong nh hng pht trin h KCHTXH cn ch vai tr
ch o ca Nh nc trong s nghip pht trin gio dc- o to v y t, chm sc
sc kho ca quc gia m trc ht l xy dng v ch o thc hin chin lc, quy
hoch, k hoch v ban hnh cc chnh sch u tin pht trin i vi gio dc- o
to, y t v chm sc sc kho cho nhn dn, trong c xy dng v ch o thc hin
quy hoch h thng cc c s gio dc- o to v c s y t.
(6)-nh hng pht trin ngun nhn lc (NNL)
nh hng pht trin ngun nhn lc phi tp trung vo nhng ni dung sau y:
- Nng cao th lc v tm vc ca ngun nhn lc: Tng mc tiu th v ci
thin c cu dinh dng. Tng chiu cao trung bnh ca thanh nin.
- o to k nng v nng cao trnh chuyn mn, k thut: Tng t trng lao
ng qua o to , nh hng u tin o to cn b, cng chc, cng nhn k thut
v k thut vin, cc nh doanh nghip, cn b nghin cu - trin khai, nht l cho cc
lnh vc cng ngh mi nhn nh cng ngh thng tin, cng ngh sinh hc, vt liu mi.
- Hon thin c cu hot ng v vic lm ca ngun nhn lc: chuyn dch c
cu hot ng ca ngun nhn lc theo hng t trng dn s trong tui lao ng
hot ng kinh t gim dn v tng nhanh t trng dn s trong tui lao ng (ch yu
l thanh nin) tham gia hc tp v o to. y nhanh qu trnh chuyn dch c cu lao
ng theo ngnh. Gn vi chnh sch u t, cng ngh v o to, hnh thnh c cu
hot ng ca ngun nhn lc bao gm 3 b phn: (a) Lao ng vi trnh cng ngh
- k thut v nng sut cao tng ng trnh kh ca th gii; (b) Lao ng vi
146

trnh cng ngh trung bnh, y s l lc lng ln nht, v (c) Lao ng ph thng,
ch yu nng thn v khu vc phi kt cu, ch yu nhm gii quyt vic lm, m bo
i sng.
- Tng nng sut lao ng x hi lm c s vng chc cho vic chuyn dch c
cu kinh t, tng tch lu v ci thin i sng:
(7)-nh hng pht trin khoa hc-cng ngh
nh hng pht trin khoa hoc- cng ngh phi to c iu kin khoa hc-
cng ngh tht s l ng lc ca trnh pht trin vng. nh hng tp trung v cc ni
dung sau:
- To ra mc tng trng cao, thng qua i mi v hin i ho cng ngh, nng
cao nng lc cnh tranh ca nn kinh t, ng thi c phng hng xy dng c
tim lc khoa hc-cng ngh ca vng.
- i vi khoa hc x hi v nhn vn, c nh hng c th v m hnh pht
trin kinh t-x hi v pht trin con ngi Vit Nam theo c th ca vng. Tp trung
vo nghin cu nhng nhn t to ng lc pht huy sc mnh dn tc, i mi su
rng, to ra tm l tng trng cho mi ngui dn trong vng.
- Pht huy cao th trng khoa hc cng gh v tr tu. i mi ton din
cng tc qun l khoa hc cng ngh trong vng.
b-nh hng pht trin khng gian vng.
Xut pht t pht huy li th, khc phc cc hn ch ca tng vng, chin lc
pht trin khng gian lnh th vng phi trung vo nhng ni dung ch yu sau y:
u tin u t hnh thnh cc ngnh, lnh vc to c cc khu t ph
nhng lnh th thun li v c kh nng thu ht c nhiu ngun vn u t (trong
nc v ngoi nc) to vng ng lc pht trin, lm u tu li ko v thc y
nn kinh t c nc pht trin. Mi vng phi m bo:
- Chin lc u t c trng im, to ra v thc y cc khng gian lnh th
ng lc, cc trung tm pht trin mnh c th to tng trng nhanh, hiu qu cao
ca vng.
- u t thun li khu vc nng thn thu ht c vn u t x hi ca vng,
u tin h tr pht trin kt cu h tng cho cc vng kh khn ca cc vng min ni,
bin gii, hi o, vng su vng xa.
- Pht huy mnh vai tr trung tm kinh t, vn ho, khoa hc-cng ngh, gio
dc-o to ca ca vng. Sm tip cn kinh t tri thc; vai tr trung tm cng nghip
v cng ln ca vng, m mnh giao lu vi bn ngoi.
147

- c bit ch i vi khu vc thnh th v nng thn: H thng cc th ca
vng l a bn pht trin cng nghip ho v l cc trung tm lan to vn minh tin b
trn c s gii quyt tt mi quan h trong qu trnh pht trin gia th v nng thn.
Khong cch chnh lch gia khu vc thnh th v nng thn vn dong ra , c khong
2020 mi c th bt u gim dn .Vi mc tng trng kinh t cao cc th (c
bit cc th cc vng ng lc) s to ra nhng dng di dn t vng nng thn, t
ngoi vo cc th to ra mc tp trung th ho ngy cng cao, l sc p
khng nh t ra i vi cc th ln v pht trin h tng th, gii quyt vic lm.
Tuy nhin, nu x l tt, hp l nhng dng ngi t nng thn vo cc th trong
vng tm vic lm s l mt yu t iu ha thu nhp gia khu vc th v nng thn.
Nhng lao ng ny s ng gp vo pht trin kinh t ca vng th v cng chnh
h gp phn gim bt mc chnh lch thu nhp gia cc th v cc vng xung quanh.
3.2-Xc nh trng im hay khu t ph chin lc
Trng im (hay khu t ph) chin lc l nhim v chin lc c ngha
mang tnh quyt nh, n l mc tiu chin lc quan h ti tnh ton cc ca vng, c
th hay khng th t c mc tiu ca ngnh hoc cng trnh ln quan trng. t
c mc tiu chin lc, nht thit phi lm r trng im chin lc. Khng trng
im, s khng c chnh sch t ph. Trng im chin lc ca pht trin vng l
ngnh, cng trnh v lnh th then cht lin quan n tnh ton cc ch khng phi l
mt cng trnh hoc mt x nghip no c tnh cc b. Trng im chin lc c
tnh n nh tng i, l ngnh hoc vng c th pht huy tc dng trong pht trin
vng mt thi k tng i di, ch khng phi l mt ngnh ngh hoc a phng
cc b no ch pht huy tc dng trong mt thi k ngn.
Trng im chin lc thng l mt s lnh vc di y:
Mt l, lnh vc u th trong cnh tranh. Trong iu kin kinh t th trng, k
mnh th tn ti, k yu th b loi b. Lnh vc u th, thng vn l lnh vc c kh
nng pht huy th mnh, hiu qu tng i ln, loi b th yu. Nh vy, l lnh
vc c tnh ch ng cao, nng cao sc cnh tranh, to c s pht trin.
Hai l, xy dng mang tnh c s cho pht trin kinh t. Nng nghip l c s
ca nn kinh t quc dn, nng lng l c s pht trin cng nghip v pht trin x
hi, gio dc l c s bi dng nhn ti v nng cao t cht ngi lao ng, giao thng
l c s vn chuyn kinh t v giao thng vt cht gia cc vng. Do , thng thng
la chn trng im chin lc trong cc ngnh nng nghip, nng lng, gio dc,
giao thng ...
148

Ba l, khu yu km trong pht trin vng. Vng l mt chnh th, cc ngnh,
cc a phng l mt yu t hp thnh c lin h hu c, hn ch ln nhau. Nu nh
mt ngnh hoc mt a phng no xut hin s yu km, s hn ch s pht trin
i vi ton cc, s nh hng ti vic thc hin ton b mc tiu chin lc. Do vy,
ngnh hoc a phng ny s tr thnh trng im chin lc.
Bn l, vn then cht ca thi k pht trin kinh t hoc nhn t then cht
xoay chuyn cc din vng. V d nh, chung ta quyt nh xy dng lc ho du ti
dung qut. Cng trnh khu cng nghip lc du, cng nghip c kh gn vi cng nc
su Dung Qut ny c xy dng s to ra nh hng cc k to ln lm thay i cc
din vng Nam Trung B, iu chnh c cu c vng. y l cng trnh trng im
chin lc ca vng Nam Trung B.
Trng im chin lc c tnh giai on, y l vn cn ch ca nh hng
chin lc. V rng, tnh hnh lun lun bin ng pht trin, trong cc thi k khc
nhau, mi trng v mu thun ch yu t ra cn gii quyt i vi cc vng s pht
sinh thay i, do , trng im chin lc cn c iu chnh mt cch tng i, mi
c th thch ng vi tnh hnh thay i. C mt v d in hnh v "tnh giai on ca
trng im chin lc" Trung Quc: vng vnh i thnh ph Hu Chu tnh
Qung ng (Trung Quc), u thp k 80, d kin xy dng ti y x nghip sn
xut xe hi "gu mo", to nn cao tro khai thc vng t vnh i , to ra "hiu ng
gu mo", tc l thu ht v ay vic xy dng cng, ng giao thng v thnh ph vi
quy m ln. Ch to xe hi v ch to thit b lin quan to thnh trng im chin
lc ng thi. Nhng sau , do nguyn nhn thay i , x nghip sn xut t khng
c xy dng theo tng ban u, quy hoch b chm dt, trng im chin lc ca
vng vnh i thnh ph Hu Chu ng nhin phi "suy ngh" li. n cui thp
k 80 v u thp k 90, vng ny li c c hi dnh c cng trnh du kh Nam Hi,
nh vy, trng im chin lc tt nhin chuyn dch t sn xut xe hi sang sn xut
du kh.
4-Gii php chin lc
Gii php v c ch hot ng ca nn kinh t v x hi, tc l nhng chnh sch
v th ch qun l kinh t, x hi. y l nhng gii php c ngha to ra ng lc v
khai thc, huy ng cc ngun lc trong v ngoi nc vo pht trin kinh t-x hi.
Khng c cc gii php ny th xem nh chin lc ch n thun l nhng tng v
nguyn vng, khng mang tnh kh thi. Nhng gii php chin lc thng tp trung
cc ni dung chnh sau y:
- Vn v kh nng ngun vn thc hin chin lc;
149

- Khoa hc- cng ngh;
- Ngun nhn lc;
- C ch chnh sch;
- Mi quan h lin vng;
- Hp tc quc t.


TI LIU THAM KHO

1- "Phn tch v quy hoch vng" - Thi Cng Ho, Ngy Thanh Tuyn, Trn
Tn Hng bin tp - Nh xut bn gio dc i hc Trung Quc-In ln th nm 2002.
Hn Ngc Lng dch.
2- Vin Chin lc Pht trin: "C s khoa hc ca mt s vn trong chin
lc pht trin kinh t-x hi vit nam n nm 2010 v tm nhn 2020"- Nh xut bn
chnh tr quc gia nm 2001.
3- PGS,TS. Ng Don Vnh "Nghin c chin lc v quy hoch pht trin kinh
t-x hi Vit Nam - hc hi v sng to-". Nh xut bn chnh tr quc gia, H Ni-
2003.
4- B K hoch v u t: "Nhng vn chung ca chin lc pht trin kinh
t-x hi 2001-2010(V tr, tnh cht, c im ca thi k chin lc; quan im, t
tng ch o v mc tiu pht trin)"-H Ni, 1999.
5-Vin Chin lc pht trin v UNIDO:"Chin lc cng nghip trung hn Vit
Nam", H Ni 1997
6- UNDP v Vin Chin lc Pht trin, B K hoch v u t: "Vit Nam
hng ti 2010"-NXB Chnh tr Quc gia nmn 2001.
7-Thuyt pht trin vng v ng dng- Tc gi Benjamin Higgins, Donal
J.Savoie- H Ni, Vin CLPT trch dch nm 1997
8-GS.TS. Hoi Nam (ch bin):"Mt s vn v cng nghip ho, hin i
ho Vit Nam". Nh xut bn khoa hc x hi-H Ni, nm 2003.
9- Vin Chin lc Pht trin: "Mt s thut ng phc v nghin cu chin lc
v quy hoch pht trin kinh t - x hi". H Ni thng 5/2004.

150

Chng VIII. QUY HOCH PHT TRIN KINH T-X HI VNG

I.KHI NIM QUY HOCH VNG
Hin nay khi nim quy hoch c s dng mt cch rng ri trong mi hot
ng kinh t x hi, chng hn nh: quy hoch pht trin x hi, quy hoch pht trin
kinh t, quy hoch xy dng c bn ng rung, quy hoch thy li, quy hoch pht
trin v sinh phng bnh, quy hoch "xanh ho", quy hoch th, quy hoch khu c
tr, quy hoch cn b..., i vi cc lnh vc khc nhau, hnh thc v ni dung quy
hoch c th hiu rt khc nhau...
Vy th no l quy hoch, n nay c nhiu nh ngha. Trong sch gio khoa v
Phn tch v quy hoch vng ca Trung Quc cho rng "mi quy hoch u l c mc
tiu pht trin tng i xa, lu di v ton din, l tng tm ti vi mc tiu no
hoc trng thi, tng v con ng thc hin mc tiu t ti trng thi ".
Cng trong sch gio khoa trn, quy hoch vng c nh ngha:"Quy hoch
vng l phc tho thit k xy dng vin cnh pht trin vng, l b tr tng th xy
dng kinh t vng, c din lin quan rt rng, ni dung to ln v phc tp".
Vin Chin lc Pht trin, B K hoch v u t a ra cc khi nim quy
hoch v quy hoch vng nh sau:
Quy hoch: "Vic la chn phng n pht trin v t chc khng gian kinh t -
x hi cho thi k di hn trn lnh th xc nh".
Hin nay Vit Nam, c cc loi hnh quy hoch sau y:
- Quy hoch tng th pht trin kinh t - x hi: bao gm quy hoch tng th
pht trin kinh t x hi c nc, quy hoch vng (gi mt cch y l quy hoch
tng th pht trin kinh t-x hi vng).
- Quy hoch pht trin ngnh, lnh vc
- Quy hoch c th (quy hoch xy dng, quy hoch im dn c, quy hoch
khu cng nghip.v.v.)
Quy hoch tng th pht trin kinh t - x hi vng, l: "Vic lun chng
pht trin kinh t - x hi v t chc khng gian cc hot ng kinh t, x hi hp l
(hay b tr hp l kinh t, x hi) theo vng lnh th thc hin mc tiu chin lc
kinh t - x hi quc gia. Quy hoch tng th pht trin kinh t - x hi l bc c th
ho ca chin lc pht trin kinh t - x hi quc gia theo cc iu kin v c im
ca tng vng lnh th".
151

T cc khi nim trn, quy hoch kinh t-x hi vng c mt s c trng ch
yu nhn bit l:
- L mt bn lun chng pht trin kinh t-x hi trn mt vng nht nh
(vng ny c la chn t trc).
- ni n quy hoch phi gn lin vi lnh th, b tr sp xp cc ngun lc
mt cch hp l trn khng gian lnh th.
- Gn vi chin lc, c th ho chin lc, bn thn quy hoch vng c tnh
chin lc.

II. C IM CA QUY HOCH VNG
1. c im chung ca quy hoch
Quy hoch c mt s c im chung di y:
(1) Tnh mc tiu: Quy hoch l nhm lm r phng hng, xc nh mc tiu,
hn na, thc hin mt loi mc tiu hoc trng thi no ri mi tin hnh quy
hoch.
(2) Tnh nhn trc: Quy hoch l da vo tng v b tr tng lai xc nh
nhim v ca mnh.
(3) Tnh ng thi: Quy hoch khng trong trng thi tnh, phi l qu trnh
ng, khng ngng thay i v pht trin. Bn thn qu trnh quyt sch quy hoch
chnh l qu trnh tin hnh la chn khng ngng i vi tng lai.

2. c im ca quy hoch vng
Quy hoch vng, ngoi c im chung ca quy hoch, cn c mt s c im:
2.1- Tnh tng hp. Tnh tng hp cn c th gi l tnh chnh th hoc tnh ton
cc. Tnh tng hp ca quy hoch vng ch yu th hin mt s mt di y:
(1)- Ni dung quy hoch rng, lin quan ti nhiu ngnh, nhiu lnh vc trong
vng. Vng l mt h thng m to ln v phc tp, do h thng t nhin, kinh t v x
hi hp thnh, mi mt h thng li c th phn ra nhiu h thng con v nhiu yu t
hp thnh. Quy hoch vng c lin quan n cc lnh vc t nhin, kinh t, x hi, i
sng nhn dn ..., lin quan n cc ngnh nng nghip, cng nghip, xy dng, giao
thng vn ti, thng mi, dch v... ca c nc trn cc vng (cc ngnh kinh t- x
hi ca c nc u c cc quy hoch chuyn ngnh ca mnh). Quy hoch vng cn
nghin cu mt cch ton din s pht trin ca thnh th v nng thn, cn tin hnh
mt cch ton din i vi cc yu t hp thnh, cc h thng vng, tin hnh b tr
152

tng th i vi cc ngnh kinh t, x hi.....Trn c s quy hoch ca cc ngnh tng
hp v cc ngnh sn phm, a ra quyt sch thng nht i vi pht trin v xy
dng kinh t chnh th ca vng. Quy hoch vng cn gii quyt mt cch hi ho mu
thun gia ngnh vi ngnh, gia vng vi vng. Ni mt cch khc, quy hoch vng
cn iu ho tt mi quan h gia cc ngnh kinh quc dn, cng cn iu ho tt quan
h gia cc a phng vi nhau trong vng.
(2)- Phng php t duy quy hoch, cn ch trng nh gi tng hp, phn tch
lun chng tng hp, nhn mnh hi ho ln nhau gia cc ngnh v vng, khc phc
thiu st do lun chng ca mt ngnh hoc chuyn ring bit. V d, nghin cu v
quy m v phng n b tr a im ca hng mc xy dng, u tin, cn nghin cu
ton din v nhu cu ca th trng v kh nng u t, nh hng ca hiu qu kinh t,
hiu qu x hi ca pht trin hng mc i vi mi trng sinh thi; sau , nghin
cu iu kin xy dng, s dng t, c s a cht, cung cp nc, mi trng xung
quanh ca a im d nh la chn; cn phi nghin cu cc cng trnh dch v v kt
cu h tng mang tnh cng ch ca vng.... ni tm li, l phn tch tng hp i vi
nhiu ngnh, trn cc mt, t xu th thay i, c trng hin trng, tng lai, t nghin
cu h thng v mi quan h gia cc ngnh v vng, tng bc lm r ton din, cn
nhc cc mt li, hi c th.
(3)- Cc phng n quy hoch cn c so snh ca nhiu phng hng, nhiu
mc tiu, nhiu phng n. Quy hoch vng cn c bit ch trng pht huy li th, tnh
hp l v khai thc, s dng ti nguyn trong vng. B tr pht trin cc ngnh, pht
trin thnh ph, tr trn, xy dng c s h tng l trng im ca cng tc quy hoch
vng. Bt c mt vng no, u c th phc ho miu t nhiu loi, a dng v thit k
xy dng pht trin trong tng lai. Quyt sch cui cng thng vn l s chn ra
trong qu trnh so snh tng hp ca nhiu mt, nhiu mc tiu v nhiu phng n
khc nhau.
(4)- i ng cng tc lm quy hoch vng, thng do s hp thnh ca nhiu
thnh vin t nhiu ngnh, nhiu chuyn ngnh. Trc y, cn b lm cng tc quy
hoch vng, ch yu xut thn t cc chuyn ngnh xy dng, k thu v a l. Hin
nay, ngi lm quy hoch vng thng phi hp cht ch gia cn b ph trch hnh
chnh vng, chuyn gia ca nhiu ngnh khoa hc v cc B ca, cc ngnh ch qun
kinh t.
2.2- Tnh tng th, di hn, ly chin lc lm cn c (cn gi l tnh chin
lc). Quy hoch vng l c th ho chin lc nn phi c tnh chin lc, n th hin
trn mt s mt ch yu di y:
153

(1)- di quy hoch. Thng thng, th gian hoch vng u khong 10-
15nm, c th ti thi gian 20-30 nm, thm ch lu hn na. Do thi gian quy hoch rt
di, tt nhin i hi phng n quy hoch cn c tnh cht "thy trc"(tm nhn xa) mt
cch r rng, nhng li cn c quy hoch hng mc trng im xy dng trong thi k
gn, lm cho phng n quy hoch c th va ch o xy dng nn kinh t quc dn thi
k gn, li va c th bo m kt hp gia gn v xa, thc hin pht trin bn vng.
(2)- Mi quan h tm v m, hi ho v ton din: Quy hoch i hi phi c
c s iu ho v ton din trong quan h gia cc khu vc, gia cc ngnh v vng. Do
, quy hoch vng cn nhn xa, lu di v suy ngh t v m, suy tnh cn k hiu qu
tng th ca vng. Trng im ca quy hoch phi l hng mc ln quan trng mang
tnh v m, ton cc, then cht ca vng, m khng phi l hng mc cc b a
phng, thi gian gn, nh l.
(3)- Ch tiu ca quy hoch c tnh c ng tng i ln. Do quy hoch vng l
quy hoch mang tnh nhn xa, lu di, mt khc, pht trin tng lai ca vng thng c
nhiu yu t khng xc nh c, vic d tnh i vi tng kh c th hon ton
chnh xc, cho nn, phng hng pht trin, mc tiu, c cu, b tr v sp xp s
dng i vi kinh t x hi vng ch c th chm ph nhng nt khi qut, ch tiu pht
trin ra trong quy hoch c mt bin nht nh, c tnh c ng tng i ln.
(4)- Vic thc hin quy hoch s pht sinh nh hng su xa, lu di i vi cc
vng. Quy hoch vng c th ho chin lc i vi xy dng nn kinh t quc dn,
cng l ci thin mi trng u t, bin php quan trng m bo mi trng sng
tt. Hng mc quy hoch, nht l hng mc cng trnh xy dng ln quan trng, khi bt
u thc hin, th kh c th thay i, hn na, s pht sinh nh hng lu di. Hin
nhin, t mt gc no m ni, quy hoch li l s phn phi li li ch, li ch ca
cc a phng, ngnh thu c trong quy hoch khng u nhau ... Do , khi xy
dng phng n quy hoch, cn xut pht t li ch tng th ca vng, li cn bao gm
li ch ca cc a phng v li ch cc ngnh; tc l, phi "suy ngh" ti li ch xa, lu
di ca vng, li cn "suy ngh" ti li ch ca thi k gn, nhm lm cho vng c c
ng lc pht trin.
2.3. Tnh c th vng. Cng gi l tnh vng. Tnh c th vng trong quy
hoch vng bao hm hai ni dung di y:
(1)- c sc a phng. Ti nguyn, iu kin pht trin kinh t, c s hin c
ca ca cc vng c s khc nhau mun hnh vn trng, phng hng pht trin, mc
tiu, c cu vng, c cu v b tr ngnh ngh, vic xy dng cc loi kt cu h tng v
cng trnh dch v ... ca tng lai cc vng s khng ging nhau. Tnh c th ring
154

cc vng, lm cho quy hoch xy dng thch hp vi vng, pht huy mt mnh, khc
phc mt yu km. Do s khc nhau v iu kin pht trin v trin vng pht trin ca
vng, quyt nh thit k xy dng kinh t ca cc vng khng th ging nhau. Do ,
quy hoch vng t d kin phng n n kt qa quy hoch cui cng, gia cc vng
cng khng th hon ton nh nhau, ngoi ra, cn cn phn nh c tnh "c sc" ca
bn thn vng. Bn , vn bn v bo co quy hoch vng l khng th hon ton nh
nhau, sao chp ln nhau.
(2)- Bo m phm vi quy hoch hon chnh. Quy hoch vng l b tr tng th
xy dng nn kinh t quc dn v s dng t ai trong phm vi a mt vng nht nh,
h l t ai trong phm vi vng quy hoch u bao hm trong i tng quy hoch, u
cn tin hnh b tr. Trong qu trnh quy hoch cn coi vng quy hoch l mt chnh th
tin hnh nghin cu, trn vng quy hoch hon chnh phi b tr s dng mt cch
tng th.

III. NI DUNG QUY HOCH VNG
Ni dung quy hoch vng tp trung vo cc mt ch yu di y:
1. Phn tch, nh gi thc trng pht trin kinh t - x hi ca vng trong thi
gian qua
Trong phn ny phi lm r trnh pht trin kinh t x hi ca vng t
trong thi gian (10-15 qua), trong phi phn tch c ng thi bin i ca
vng, xc nh cho c thnh tu ch yu, yu km c bn v nhng nguyn nhn
quan trng tc ng n pht trin vng. Nhng ni dung phn tch, nh gi hin trng
kinh t-x hi vng tp trung vo:
1.1. Tng trng kinh t vng
Tng trng l mt trong nhng ch tiu quan trng khi phn tch thc trng
vng. Tng trng kinh t c phn tch thng qua cc ch tiu ch tiu "Tng sn
phm trong nc" (GDP) v "Gi tr gia tng ca cc ngnh" (VA) v ch tiu "Gi tr
sn xut" (GO) ca tng ngnh: cng nghip v xy dng, nng, lm ng nghip, dch
v . Lp bng tnh ton v x l cc ti liu, t liu nh gi v thc trng pht trin cc
thi k qua phn tch. Qu trnh phn tch, nh gi cn lm ni bt cc ni dung
chnh sau y:
- Nhng kt qu t c v tng trng kinh t, so vi mc tiu qui hoch,
cc ch tiu ca cc k hoch 5 nm so vi mc chung ca cc cc vng (tnh, thnh
ph) lin k.
155

- Nhng yu t ch yu tc ng n tc tng trng kinh t ca vng (vn
u t, lao ng, th trng tiu th sn phm v sc cnh tranh ca cc sn phm hng
ho ca tnh...).
1.2. Qu trnh chuyn dch c cu kinh t vng
Bao gm c cu kinh t ngnh kinh t, c cu khng gian lnh th, c cu thnh
phn kinh t ca vng. C th cc loi hnh c cu cn phn tch l:
- C cu kinh t ngnh gia nng nghip v phi nng nghip.
- C cu ni b khu vc phi nng nghip (gia cng nghip - xy dng v dch
v)
- C cu kinh t 3 khi ngnh: cng nghip - xy dng, nng- lm, ng nghip,
dch v v c cu ni b cc ngnh kinh t.
- C cu thnh phn kinh t.
- C cu lnh th (mi tng quan gia th v nng thn, gia cc vng theo
nhm huyn)
Ni dung phn tch, nh gi phi ni r cc vn sau y:
- Xc nh nhng mt c, mt cha c trong thc hin chuyn dch c cu
kinh t ngnh gn vi c cu u t v c cu s dng lao ng ca vng.
- Ch trng phn tch v mt cht ca c cu kinh t nh mi quan h gia cc
ngnh, gia cc thnh phn kinh t v gia khu vc thnh th v nng thn.
- Tm ra nhng nguyn nhn tc ng n qu trnh chuyn dch c cu kinh t
ca tnh.
1. 3.Thc trng pht trin ngnh, lnh vc v sn phm ch lc.
1.3.1. Ngnh cng nghip v sn phm cng nghip ch lc
- Phn tch, nh gi v s pht trin, c cu phn ngnh cng nghip, sn phm
mi nhn v sc cnh tranh trn th trng ca n.
- Phn tch, nh gi hin trng mt s phn ngnh v sn phm cng nghip ch
yu. Tp trung lm r cc sn phm cng nghip chnh, trong nu r c: sn phm
g, kh nng sn xut bao nhiu, th phn ca sn phm v mc cnh tranh th trng.
- Phn tch, nh gi v pht trin cng nghip nng thn, TTCN, lng ngh
(nh gi cc ch trng, chnh sch v pht trin cng nghip, tiu th cng nghip
khu vc nng thn gn vi vic gii quyt vic lm v thu ht lao ng, pht trin ngnh
ngh v to nguyn liu cho cng nghip ch bin,...).
156

- Phn tch, nh gi thc trng ng dng tin b khoa hc k thut trong cng
nghip: trnh cng ngh v cc tin b k thut c p dng...
- Phn tch, nh gi v phn b cng nghip. Tnh hnh pht trin cc khu cng
nghip, khu cng nghip va v nh, khu cng nghip lng ngh.
- Phn tch, nh gi v cc gii php v chnh sch thc hin pht trin
cng nghip v nng cao sc cnh tranh ca sn phm cng nghip. Nguyn nhn v bi
hc kinh nghim c ngha cho pht trin cng nghip trong giai on ti.
1.3.2. Cc ngnh nng, lm, ng nghip v sn phm ch lc
+ Phn tch, nh gi v s pht trin, chuyn i c cu nng nghip v kinh t
nng thn, cc sn phm nng nghip mi nhn ca tnh v sc cnh tranh ca sn
phm.
+ Phn tch, nh gi thc trng ng dng tin b khoa hc k thut trong nng
nghip: ging, cng ngh sinh hc, cng ngh bo qun, ch bin...
+ Phn tch, nh gi v b tr sn xut nng, lm nghip theo lnh th:
V Nng nghip: (c cu sn xut, pht trin cc vng tp trung, ging, k thut
bo qun, cng ngh ch bin). Phn tch r tnh hnh pht trin cc sn phm hng ha
t cc loi cy trng, vt nui ch yu. nh gi v qui m v c cu sn phm theo
tng loi cy trng v con nui ch yu; nhng thnh cng v tn ti
V Lm nghip: (c cu sn xut, vng nguyn liu, cy c sn, ph xanh t
trng i ni trc). Xc nh tnh hnh pht trin cc sn phm hng ha t rng; nhng
thnh cng v tn ti. Trong tp trung phn tch, nh gi v cc gii php v chnh
sch thc hin thi gian va qua, gii php, c ch no cn ph hp hay ngh nn
iu chnh b sung nh th no cho ph hp. Nguyn nhn v bi hc kinh nghim c
ngha cho pht trin lm nghip trong giai on ti.
V Ng nghip (c cu sn xut, pht trin cc vng nui tp trung, ging, k
thut bo qun, cng ngh ch bin, nng lc nh bt...). nh gi tnh hnh nh bt
v nui trng thy sn, nhng thnh cng v yu km, nguyn nhn v bi hc kinh
nghim c ngha cho pht trin ng nghip trong giai on ti.
1.3.3. Khu vc dch v v cc sn phm dch v:
- Phn tch, nh gi v s pht trin, phn b sn phm mi nhn v sc cnh
tranh trn th trng.
- Phn tch, nh gi hin trng mt s lnh vc v sn phm dch v ch yu.
Tp trung lm r cc sn phm chnh: sn phm g, kh nng, th phn ca sn phm v
mc cnh tranh th trng.
157

- Phn tch, nh gi v cc gii php v chnh sch thc hin pht trin v
nng cao sc cnh tranh ca sn phm dch v. Nguyn nhn v bi hc kinh nghim c
ngha cho pht trin dch v trong giai on ti.
Qu trnh phn tch, nh gi tp trung vo mt s lnh vc sau:
- Thng mi ni a, tip th v sc cnh tranh (nh gi v tng kt cc trung
tm thng mi thnh ph v cc huyn, thng mi nng thn).
- Lnh vc xut nhp khu, cc sn phm xut khu v nhp khu ch yu.
- Du lch v cc sn phm du lch ch yu.
- Cc hot ng dch v ngn hng, ti chnh, bo him.
- Pht trin kinh t ca khu.
- Cc hot ng dch v sn xut v tiu dng.
1.3.4. Hin trng pht trin v phn b cc ngnh vn ho, gio dc, khoa hc
v cng ngh, y t, th dc th thao, pht thanh truyn hnh,...
- S pht trin, phn b c s vt cht ca tng lnh vc. Nhng thnh tu v tn
ti.
- Tnh hnh thc hin cc chng trnh quc gia trn lnh th tnh.
- Phn tch, nh gi v cc gii php v chnh sch thc hin. Nguyn nhn
v bi hc kinh nghim c ngha cho pht trin trong giai on ti.
Mt s lnh vc cn tp trung phn tch:
- Cng tc dn s v k hoch ha gia nh.
- Vic lm v gii quyt vic lm.
- Gio dc
- Y t v chm sc sc khe nhn dn.
- Vn ha, thng tin, pht thanh truyn hnh.
- Th dc th thao
- Hot ng khoa hc v cng ngh.
- Hot ng xa i gim ngho
- Mt s vn bc xc v x hi (t nn x hi, cc vn tn gio, dn tc
thiu s, vng su, vng xa,...).
1.4. H thng kt cu h tng ca vng.
Phn tch nh gi h thng kt cu h tng ca tnh cn lm r trnh pht trin
n u?, nhng thun li v nhng vn cn t ra cho quy hoch thi k ti. Ni
dung v i tng phn tch nh gi kt cu h tng tp trung vo:
158

- Cc ca khu t lin, u mi giao thng ng b
- Cc trc giao thng chnh mang tnh lin vng, lin tnh
- Mng cp in, bu chnh vin thng, cng ngh thng tin (s dng intenet,
trang b my tnh v ni mng in t...)
- H thng cp, thot nc
- Mng li cc ngn hng, cc c s ti chnh, tn dng
- Trnh cng ngh ca cc ngnh, kh nng p dng v sng ch khoa hc
cng ngh. Nhu cu i mi cng ngh (gn vi kh nng cnh tranh ca hng ha, tng
nng sut lao ng).
1.5. Thc trng u t pht trin.
- Thc trng u t x hi thi gian qua, tng u t x hi qua cc thi k, c
cu vn u t theo ngnh v theo lnh th.
- C cu ngun vn u t x hi, tnh hnh huy ng v cc gii php thc
hin nhm huy ng vn u t i vi tng loi ngun vn.
- nh gi hiu qu vn u t.
1.6. Hin trng pht trin theo lnh th
im ni bt cn phn tch l tnh trng phn ho, tnh hi ho cn thit tng
lnh th; chnh lch theo lnh th v trnh pht trin v i sng dn c. Trong
tp trung vo:
- Mc phn d thnh cc tiu vng v nhng khc bit c bn.
- Mc tp trung tim lc kinh t gn vi pht trin mng li th; khu, cm
cng nghip v cc hnh lang kinh t.
- Tnh hnh pht trin cc tiu vng v mc chnh lch gia cc tiu vng.
1.7. Thc trng mi trng v nhng vn t ra trong quy hoch thi k ti.
Trong phn ny tp trung phn tch, nh gi cht lng mi trng v cng tc
qun l, gim st mi trng cc ni dung sau:
- Mi trng nc v nhng vn t ra.
- Mi trng khng kh v nhng vn t ra.
- Mi trng cng nghip v th.
- Mi trng rng v cy xanh.
- Mi trng sinh thi tng hp theo lnh th (khu th, khu cng nghip, khu
du lch..., khu vc nng thn)
159

1.8. Tc ng ca cc c ch chnh sch ang thc hin n pht trin kinh t
x hi ca vng.
Nhim v nghin cu trong ni dung ny l xc nh nhng tc ng ca cc c
ch chnh sch ang thc thi trn a bn vng, trong ch ra nhng tc ng no em
li kt qu tt trong qu trnh pht trin kinh t x hi vng thi gian qua; tc ng no
cha tt, t rt ra nhng nhn xt mang tnh tng kt c lun c cho nghin cu
cc nhim v quy hoch thi gian ti.
1.9. T chc qun l v thc hin quy hoch pht trin kinh t x hi trn vng.
Thng qua vic phn tch, nh gi tnh hnh t chc, qun l lm r tc ng
ca yu t qun l v cc chnh sch n pht trin kinh t - x hi ca vng trong thi
gian qua v d bo tc ng trong quy hoch thi k ti.

2. Phn tch, d bo tc ng ca bi cnh quc t, bi cnh trong nc v cc yu
t pht trin khc i vi qu trnh pht trin kinh t - x hi vng
2.1.Phn tch, d bo tc ng ca bi cnh quc t v trong nc.
Phn tch, d bo bi cnh quc t v trong nc cn tp trung lm r s tc
ng ca bi cnh quc t v khu vc c tc ng trc tip n nn kinh t tnh; tc
ng ca quy hoch pht trin kinh t - x hi ca c nc ca vng cp ln hn n
pht trin kinh t x hi ca vng.
2.1.1. Phn tch, d bo tc ng ca bi cnh quc t v khu vc c tc ng
trc tip n nn kinh t ca tnh.
Ty theo c th ca tng vng, lm r nhng vn ch yu sau:
- Tnh hnh pht trin kinh t, chnh tr ca khu vc v kh nng hp tc kinh t
gia vng vi bn ngoi.
- Phn tch, d bo tc ng ca yu t hi nhp quc t n nn kinh t ca
vng: Phn tch tnh hnh th trng th gii v d bo nhu cu v kh nng tiu th, sc
cnh tranh ca cc mt hng ch yu ca vng trn th trng th gii.
- D bo trin vng th trng v kh nng hp tc, u t thu ht vn nc
ngoi (FDI, ODA,...).
2.1.2. Phn tch tc ng ca quy hoch pht trin kinh t - x hi c nc, ca
vng cp cao hn n pht trin kinh t - x hi vng
Xut pht t c th ca tng vng, cn lm r:
- Phn tch v d bo v tr, vai tr ca vng trong chin lc pht trin kinh t -
x hi chung ca c nc v vng ln hn.
160

- Yu cu t ra ca vng ln hn i vi vng.
- D bo trin vng th trng trong nc v mi quan h lin vng: Phn tch
tnh hnh v d bo trin vng th trng trong nc, xc nh xu th nh hng i vi
vng v trao i hng ho v cc ngun lc (nguyn liu, nng lng, thit b, hng tiu
dng, vn u t, ngun nhn lc,...). Phn tch kh nng hp tc, cnh tranh i vi
cc vng trong c nc.
2.2. Phn tch, nh gi cc yu t v iu kin pht trin ni b vng (nng
lc ni sinh).
Yu cu i vi nhim v ny l phi phn tch v lm r cc tim nng t nhin
v ti nguyn thin nhin, dn s v ngun nhn lc. T , d bo kh nng khai thc,
c so snh vi cc vng trong nc v quc t v tng loi tim nng.
Mi vng, khi nghin cu cn tp trung vo nhng vn ch yu sau y:
2.2. 1. Phn tch, nh gi v tr a l ca vng.
- Phn tch, nh gi v tr, vai tr ca vng i vi vng ln hn v c nc v
kinh t, x hi, an ninh quc phng trong thi gian qua v d bo v tr vai tr ca
vng trong quy hoch pht trin kinh t - x hi ca vng ln hn hoc c nc trong
thi gian ti.
- nh gi v tr ca vng trong mi quan h vi cc vng k cn, vi c nc v
vi cc nc v giao thng, giao lu kinh t v vn ho. Trong giai on pht trin va
qua, li th v v tr ny mang li li ch g cho pht trin kinh t, x hi ca vng.
Nhng li th v v tr a l ca vng c pht huy, nhng mt cha c pht
huy. D bo kh nng pht huy li th v v tr a l vo mc tiu pht trin kinh t, x
hi ca vng trong thi k ti.
2.2.2. Phn tch, nh gi tim nng v kh nng khai thc cc tim nng v t
nhin v ti nguyn thin nhin vo pht trin kinh t - x hi ca vng trong thi gian ti.
(1). Cc ti nguyn ch yu s c phn tch, nh gi:
- Ti nguyn t
- Ti nguyn nc v thu nng
- Ti nguyn rng
- Thm thc vt v qun th vt nui
- Ti nguyn thy sn
- Ti nguyn khong sn
- Ti nguyn du lch: cnh quan v ti nguyn nhn vn phc v cho pht trin du
lch.
161

- Vn mi trng v d bo tc ng mi trng trong thi k qui hoch.
(2). Trong tng yu t trn, cn phn tch, nh gi lm r thc trng khai thc
v s dng cc tim nng k trn trong thi gian qua v d bo kh nng c th khai
thc s dng trong thi k qui hoch v nhng kh khn, thch thc t ra khi khai thc
cc tim nng . V d, khi phn tch, nh gi v d bo v s dng ti nguyn t
cn xc nh gi tr thu c trn mt ha t; mc trn ca gi tr ny; khu vc no
t n gii hn cao ; khu vc no cn tim nng c th t gi tr cao, mc no...
2.2.3. Phn tch, nh gi cc c im v dn s, ngun nhn lc v cc vn
x hi
a-D bo quy m, cht lng dn s v ngun nhn lc; nhng vn x hi
gay gt. Tp trung vo 4 lnh vc sau:
- Phn tch, nh gi qu trnh bin i v s lng v cht lng dn s trong
thi gian qua v nhng yu t tc ng n bin i s lng v cht lng dn s
trong thi gian ti. D bo quy m v cht lng dn s n cc nm mc ca thi k
quy hoch.
- Phn tch, nh gi c im dn c v tnh hnh phn b dn c, nh hng
ca c im dn c v phn b dn c, cc yu t vn ho, nhn vn,... n pht trin
kinh t ca vng thi gian va qua v d bo tc ng ca n n pht trin kinh t ca
vng trong thi gian ti.
- Phn tch, nh gi v qu trnh bin i s lng v cht lng ngun nhn
lc; tnh hnh khai thc v s dng ngun nhn lc, tc ng ca n n qu trnh pht
trin kinh t, x hi ca vng. D bo quy m v cht lng ngun nhn lc cho thi k
quy hoch.
- Phn tch, d bo vn x hi gay gt t ra vi vng.
2.2.4. nh gi tng qut nhng tim nng v kh nng pht huy cc li th so
snh vo mc tiu pht trin ca vng.
- Phn tch c tnh cht so snh cc dng tim nng ca vng vi cc vng khc
rt ra cc li th so snh c kh nng khai thc vo mc tiu pht trin.
- Nguyn nhn ca nhng thnh tu v tn ti pht trin kinh t x hi tnh thi
gian qua. Rt ra cc bi hc kinh nghim khc phc trong thi gian ti.
- Tc ng ca yu t qun l v cc chnh sch n pht trin kinh t x hi
vng trong tng lai.
162

3. Phng hng quy hoch pht trin kinh t - x hi vng trong giai on quy
hoch
y l ni dung c bn ca mt quy hoch vng. Trong phn ny phi lun
chng a ra nhng quan im c bn mang tnh ch o v pht trin (c v quy m v
cht lng), v nhng khu bt ph; nhng vn c tnh cht bao qut nht. T ,
a ra nhng mc tiu tng qut v c th.
t c yu cu cn lun chng tnh ton cc phng n tng trng
la chn quan im v mc tiu pht trin. Ni dung v i tng nghin cu ca nhim
v ny tp trung vo gii quyt:
- Lun chng quan im, mc tiu (trn c s tnh ton cc phng n pht trin).
- Lun chng cc gii php quy hoch pht trin cc ngnh v lnh vc theo mc
tiu la chn.
2.1.Xc nh quan im, mc tiu pht trin
Khi xc nh cc quan im mang tnh ch o v pht trin kinh t - x hi ca
vng trong thi k quy hoch, cn ch ton din c v quy m v cht lng pht trin;
quan im v cc khu bt ph.
Cn c vo chin lc pht trin ca c nc; quy hoch tng th pht trin ca
vng ln hn (m vng trong ); v tr,vai tr ca vng gn vi kh nng pht huy
cc tim nng trong tng lai xc nh quan im v mc tiu tng qut v pht trin.
Quan im phi mang tnh ch o v pht trin kinh t, trong vn then cht
l tng trng nhanh, to ra cc khu t ph v lm giu.
Quan im phi th hin c trnh pht trin cn t ti trong bi cnh h-
ng ngoi mnh m.
Quan im phi th hin v hiu qu kinh t - x hi - mi trng trong cn nhc
la chn quy hoch .
Quan im phi m bo pht trin kinh t kt hp vi bo v an ninh- quc
phng.
Lun chng cc mc tiu di hn v cc mc tiu, ch tiu pht trin c th
theo cc lnh vc: pht trin kinh t; x hi; mi trng v quc phng, an ninh.
Tnh ton cc phng n pht trin (ti thiu l 3 phng n) v da vo quan im
pht trin la chn cc mc tiu pht trin ph hp vi c im v cc yu t
pht trin ca vng (c so snh vi cc mc tiu pht trin ca c nc v ca vng
ln hn m vng trong ). H thng cc mc tiu quy hoch gm:
+ Mc tiu v kinh t:
163

- Tng trng kinh t theo GDP.
- GDP bnh qun u ngi
- Gi tr xut khu
- T l tch ly v thu ngn sch t GDP
+ Mc tiu v pht trin x hi
+ Mc tiu v bo v mi trng.
+Mc tiu v cng c, tng cng an ninh quc phng.
3.2. Nghin cu phng hng v gii php ch yu
3.2.1. Lun chng la chn c cu kinh t
T cc kt qu phn tch trn , tin hnh lun chng v s chuyn i c cu kinh
t. Vic lun chng ny tin hnh theo cc bc sau:
+ Lun chng c cu GDP gia hai khu vc nng nghip v phi nng nghip
+ Lun chng c cu GDP gia hai khu vc sn xut v dch v
+ Lun chng v la chn c cu kinh t chung theo GDP gia ba khu vc kinh t
- Trn c s tnh ton lun chng theo hai chiu gia khu vc nng nghip v phi
nng nghip; sn xut v dch v, tin hnh lun chng c cu kinh t chung gia 3 khu
vc cng nghip - xy dng, nng, lm ng nghip v dch v.
- T lun chng phng n v c cu kinh t chung, tin hnh tnh ton v lun
chng phng n la chn c cu kinh t chung ca vng.
la chn c cu kinh t chung ny phi trn c s quan im v mc tiu
xc nh, tip cn vi xu hng v qu trnh pht trin kinh t ca vng trn c s khai
thc trit , c hiu qu li th v v tr a l, v ti nguyn, v ngun lc.... nhanh
chng i mi c cu kinh t theo hng cng nghip ho, hin i ho, tng nhanh tc
pht trin ca cc ngnh cng nghip c u th (ngnh mi nhn) v cc sn phm
ch lc.
3.2.2- Phng hng pht trin cc ngnh, lnh vc v sn phm ch lc
Nghin cu phng hng pht trin cc ngnh, lnh vc phi tr li cc cu hi
ch yu sau:
- V tr, vai tr i vi nn kinh t quc dn ca tnh, vng v c nc ( xc
nh cn cn c vo quy hoch ca ngnh v quy hoch ca vng xc nh).
- Tc tng trng bao nhiu th hin v tr, vai tr .
- C cu ngnh v sn phm ch lc l g?
- Cng ngh phi nh th no?
164

- Gii php v u t, t chc sn xut ra sao?
(1)-i vi ngnh cng nghip:
- Phn tch tng quan v tr, vai tr ca ngnh, cc yu t tc ng n pht trin
cng nghip (nguyn liu, vn, cng ngh, lao ng, h tng cng nghip...); d bo th
trng tiu th cc sn phm cng nghip, xut pht im ngnh cng nghip ca vng;
chin lc pht trin cng nghip ca TW trn a bn vng.
- Mc tiu tng trng v chuyn dch c cu ni b ngnh.
- Phng hng pht trin ngnh; sn phm ch lc v ng dng tin b khoa
hc- cng ngh trong sn xut cng nghip ca vng.
- Pht trin cng nghip nng thn.
- Phn b cng nghip, bao gm c cc khu, cm cng nghip.
- Cc d n u t (c phn k theo tng giai on 5 nm).
- Cc gii php v chnh sch.
(2).-i vi nng, lm, ng nghip:
- Phn tch cc yu t tc ng n pht trin nng, lm, ng nghip (ti nguyn
t, tp on ging, trnh canh tc ca ngi lao ng, h thng h tng phc v
nng nghip...); xut pht im ca ngnh; d bo nhu cu th trng tiu th cc sn
phm nng nghip ch yu ca vng; chin lc ca ngnh Trung ng, ca vng
v c nc v pht trin nng, lm, ng nghip trn a bn vng.
- Mc tiu tng trng v chuyn dch c cu ni b ngnh.
- Phng hng pht trin ngnh; sn phm ch lc v ng dng tin b khoa
hc- cng ngh trong sn xut nng, lm, ng nghip ca vng.
- Phng hng b tr sn xut nng, lm, ng nghip theo lnh th.
*Nng nghip (c cu sn xut, pht trin cc vng tp trung, ging, k thut bo
qun, cng ngh ch bin).
*Lm nghip (c cu sn xut, vng nguyn liu, cy c sn, ph xanh t trng
i ni trc).
*Ng nghip (c cu sn xut, pht trin cc vng nui tp trung, ging, k thut
bo qun, cng ngh ch bin, nng lc nh bt...).
- Pht trin kinh t nng thn.
- Cc chng trnh v d n u t (c phn k theo tng giai on 5 nm).
- Cc gii php v chnh sch.
165

(3). Dch v
- Phn tch tng quan v tr, vai tr ca ngnh, cc yu t tc ng n pht trin;
xut pht im ca ngnh; d bo nhu cu th trng tiu th cc sn phm dch v ch
yu ca vng; chin lc ca vng v c nc v pht trin cc ngnh dch v trn
a bn vng.
- Mc tiu tng trng v chuyn dch c cu ni b ngnh dch v
- Phng hng pht trin ngnh dch v v cc sn phm dich v ch yu ca
vng.
- T chc pht trin dch v theo lnh th.
- Cc chng trnh v d n u t (c phn k theo tng giai on 5 nm).
- Cc gii php v chnh sch.
Theo cc ni dung trn phn tch v lun chng c th vi tng lnh vc dch v:
- Thng mi ni a,
- Lnh vc xut nhp khu, cc sn phm xut khu v nhp khu ch yu.
- Du lch v cc sn phm du lch ch yu.
- Cc hot ng dch v ngn hng, ti chnh, bo him.
- Pht trin kinh t ca khu.
- Cc hot ng dch v sn xut v tiu dng.
(4). Bo v mi trng v s dng hp l ti nguyn thin nhin
a. Lun chng cc phng n v la chn phng n s dng ti nguyn thin
nhin.
- Ti nguyn t.
- Cc ti nguyn khc
b. Bo v mi trng
(5)- Pht trin ngun nhn lc
Nghin cu xut cc nh hng gii php v m bo cht lng ngun nhn
lc cho pht trin kinh t - x hi ca vng.
- Phng hng thc hin vn k hoch ha gia nh.
- Ngun nhn lc v cht lng ngun nhn lc, d kin pht trin ngun nhn
lc, yu cu v cht lng ngun nhn lc pht trin kinh t ca vng.
166

- Lao ng v vic lm (c chia ra khu vc thnh th v khu vc nng thn).
Nhu cu vic lm cn b tr thu ht lao ng qua tng thi k. Cc gii php ch
yu gii quyt vic lm cho ngi lao ng.
(6)- Pht trin Gio dc - o to
- o to ph thng: nhu cu o to, mc tiu o to v cc gii php thc hin
mc tiu.
- o to ngun nhn lc: mc tiu pht trin ngun nhn lc, nhu cu o to v
cc gii php o to.
- Lun chng cc chng trnh v d n u t (c phn k theo tng giai on 5
nm)
(7)- Y t v chm sc sc khe nhn dn:
- Mc t)iu pht trin, nhu cu v y t v chm sc sc kho, cc gii php thc
hin.
- Lun chng cc chng trnh v d n u t (c phn k theo tng giai on 5
nm).
(8)- Vn ho, thng tin, TDTT:
- Mc tiu, nhu cu v gii php thc hin.
- Lun chng cc chng trnh v d n u t (c phn k theo tng giai
on 5 nm).
(9)- Mc sng dn c, xo i gim ngho
- Mc tiu, gii php thc hin.
- Lun chng cc vn u tin trong vic nng cao mc sng v xa i gim
ngho (c phn k theo tng giai on 5 nm).
3. Lun chng phng hng pht trin theo lnh th
3.1. Phng hng chung v pht trin theo lnh th.
- Pht trin theo cc tiu vng.
- Pht trin kinh t x hi trn cc khu vc trng im kinh t.
- Pht trin kinh t x hi trn cc khu vc kh khn
- Pht trin cc KCN, cc vng sn xut nng nghip tp trung v cc khu kinh t
tp trung khc.
3.2. Pht trin h thng th v cc im dn c tp trung.
H thng th v h thng im dn c nng thn phn nh c th s kt hp
khng gian vng v sc sn xut x hi v dn s. Quy hoch h thng th l mt
167

khu quan trng b tr tng hp sc sn xut vng v iu ho quan h cc chuyn
ngnh su thm mt bc. Do im dn c tng i phn tn, nhiu im, din rng,
cho nn, a s quy hoch ch xy dng quy hoch h thng thnh ph, th x, th trn.
Nghin cu qu trnh din bin ca h thng th, c trng hin trng, d tnh
trnh pht trin th ho, nghin cu con ng hnh thnh th ho ca vng l
c s xy dng h thng th.
Ni dung c bn ca quy hoch h thng th bao gm:
(1)- D tnh mc tiu v chnh sch th ho ca vng;
(2)- C th ho chin lc pht trin th v b tr tng th quy hoch vng;
(3)-Nguyn tc xc nh tnh cht v phng hng pht trin th ch yu,
lm r mi quan h phn cng hp l gia th vi kinh t;
(4)-Nguyn tc xy dng c cu, quy m h thng th, quy m pht trin dn
s, quy m s dng t theo cc giai on ca th ch yu;
(5)- Xc nh c cu khng gian ca h thng th, phn b th trung tm
cc cp, kh nng xut hin th trn mi trong thi k gn;
(6)- Ch r khu t thi hoc th pht trin trng im v kin ngh quy
hoch xy dng th cho thi k gn.
Nu vng quy hoch l vng hnh chnh c s di cp huyn, nu lng, th trn
hoc vng t nng nghip, vng t chn nui, th ni dung quy hoch cn ly h
thng im dn c lng, thn lm ch yu xy dng. Khi tin hnh quy hoch, cn
ch lin h gia lng, thn vi th trung tm, phi da trn c s d tnh khoa hc
v tng trng dn s, nghin cu m thc pht trin th ho, nghin cu xu th
chuyn ho dn s gia thnh th - nng thn, hn na, vch ra quy hoch th trung
tm v im dn c lng, thn (ch yu l thn trung tm). Ni dung quy hoch bao
gm: phn b, quy m pht trin dn s, chc nng ch yu, mi quan h ln nhau,
cng trnh c s tt yu v cng trnh dch v sinh hot ca th trung tm.
3.3- Pht trin h thng kt cu h tng
(1)- Mng li giao thng.
Trong quy hoch xc nh:
- Cc trc giao thng chnh mang tnh lin vng, lin tnh, u mi giao thng
ng b ni vi cc ca khu t lin
- Cc trc quc l
- Cc tuyn tnh l
- Cc tuyn huyn l
168

- Giao thng nng thn.
(2)- Mng li cp in.
- Mng li
- H thng trm bin p
(3)- Cng trnh v h thng cp nc
- H thng cng trnh ngun
- H thng cp
(4)- Thng tin lin lc
- H thng bu cc
- H thng vin thng
(5)- Kt cu h tng x hi
- Phn tch cc yu t tc ng n xy dng v pht trin; chin lc ca
ngnh Trung ng, ca vng v c nc v pht trin kt cu h tng trn vng.
- Xc nh mc tiu v phng hng pht trin
- Gii php thc hin mc tiu:
4- Quy hoch s dng t
Quy hoch s dng t phi trn c s iu tra ti nguyn t, nh gi cht
lng t, nhm t c mc tiu d kin tt nht ca vng, nh gi hin trng ti
nguyn t, hn na, xc nh c cu s dng t v b tr khng gian ca chng.
Trong quy hoch s dng t, c cc loi hnh khc nhau:
Mt l, loi hnh im (trung tm quy hoch), nh th hin c, th mi quy
hoch, x nghip cng nghip loi ln, im dn c nng thn, kho bi k tip lin k
chim dng t khng nhiu, u mi giao thng.
Hai l, loi hnh ng trc quy hoch, nh trc ng giao thng, ng ng
dn kh, ng ng dn du, hnh lang tuyn ti in cao p, di t nm hai bn b
sng ... c th hin r dng hnh trc.
Ba l, loi hnh vng s dng t ai (vng quy hoch), t s dng c din tch
ln, c c trng t nhin hoc c trng kinh t, nh rung nng nghip din tch ln,
t rng, bi chn nui, khu tp trung thnh th th trn, vng hi t th ln ...
Ni dung quy hoch s dng t trong vng quy hoch vng, ch yu l:
(1) iu tra ti nguyn t v phn tch hin trng s dng t;
(2) nh gi cht lng t;
(3) D tnh lng nhu cu s dng t;
169

(4) B tr t s dng cc loi trong tng lai v quy hoch phn vng cc loi
t s dng nh t nng nghip, vn rng, ngh rng, chn nui, xy dng thnh th,
nng thn, c th ...
(5) Quy hoch qun l v bo v mi trng cc ngun t.
5. Lun chng cc chng trnh pht trin, d n u t
5.1. Tng hp v x l cc danh mc v d n u tin trong phn lun chng
pht trin ngnh.
5.2. Xc nh danh mc v th t u tin cc d n u t, c chia ra thnh cc
nhm theo lnh vc u t v theo ngun vn.
- Xc nh d n, cng trnh u tin u t (theo ngnh v lnh vc, theo cc giai
on 5 nm).
- Xc nh cc khu vc lnh th u tin u t.
- Cc d n, cng trnh, khu vc lnh th u tin u t cn c nghin cu
theo kiu lp d n tng quan:
+ Cc d n u tin u t t ngun ngn sch Nh nc v huy ng lao
ng cng ch ca dn c.
+ Cc d n u tin u t t ngun vn vay tn dng u i ( c trong v ngoi
nc).
+ Cc d n u t s huy ng t cc ngun vn khc (vn doanh nghip, vn
t nhn, vn FDI).
6. xut cc gii php v c ch, chnh sch pht trin vng
(1) 6.1. Gii php vn u t
a). Cc ni dung ch yu phi nghin cu:
- D bo nhu cu v tnh ton kh nng huy ng cc ngun vn
- Kin ngh cc gii php cn nghin cu, ban hnh thc y to vn, thu
ht vn v c ch s dng vn, cc chnh sch khuyn khch u t thu ht
ngun vn ngoi ngn sch...
- Chnh sch u t ca Nh nc.
b). i vi ni dung d bo nhu cu v tnh ton kh nng huy ng cc ngun
vn:
Yu cu ca nghin cu gii php v u t l phi d bo nhu cu v vn. T
xc nh cc gii php huy ng vn u t p ng nhu cu pht trin kinh t x hi
vng theo mc tiu t ra.
170

(1). D bo nhu cu vn u t:
Nhu cu v vn cho thi k quy hoch l nhu cu u t mi. Nhu cu u t
mi ny c tnh bng gia tng GDP tng thm ca thi k quy hoch tr i lng gia
tng GDP do u t t trc thi k quy hoch v do c ch chnh sch mang li nhn
vi ICOR. C th theo cng thc sau:
Nhu cu vn u t (K
n-o
) = ((A GDP
n-o
- (A+B)) x ICOR
Trong :
- A GDP l Gi tr tng thm ca c thi k quy hoch = Gi tr gia tng (GDP)
nm d bo -gi tr gia tng (GDP) nm gc.
- n l nm d bo tnh ton (v d nm 2020)
- 0 l nm gc tnh ton (v d nm 2005).
- A l gi tr tng thm c to ra do u t giai on trc mang li. Ch s ny
l bao nhiu phi thng qua iu tra. Qua thc tin d bo v nhu cu vn mt s a
phng ch s ny dao ng khong 5-8% gi tr gia tng ca thi k quy hoch.
- B l gi tr tng thm do c ch chnh sch ca giai on trc vn cn pht huy
tc dng, hoc c ch chnh sch mi s ban hnh...nh lut doanh nghip, ch trng
chuyn i c cu, dn in i tha v.v...) mang li. Qua thc tin d bo v nhu cu
vn mt s a phng ch s ny dao ng khong 12-15% gi tr gia tng ca thi
k quy hoch.
- ICOR: H s vn u t (Vn u t cho 1 n v gia tng GDP). H s ICOR
chung v ca tng ngnh s do B K hoch v u t cung cp.
(2). Xc nh ngun vn u t
Nghin cu xc nh cc ngun vn u t phi tnh ton v ch trng ti cc
ngun vn sau:
- Ngn sch Nh nc (thng khong 70% xy dng kt cu h tng; 30% cho
sn xut)
- Vn doanh nghip, vn tn dng, vn huy ng t dn. Ngun vn ny ch yu
l cho sn xut.
- Vn ng gp bng cng lao ng ngha v, cng ch. Ngun vn ny ch yu
cho u t xy dng kt cu h tng
- Vn i t ly c s h tng
- Vn huy ng t bn ngoi c cc ngun sau:
+ T cc vng khc
171

+ Vn ODA ch yu dnh cho xy dng kt cu h tng v mt phn nh cho
sn xut,
+Vn FDI ch yu l dnh cho sn xut v mt phn nh cho xy dng kt
cu h tng.
Cch tnh kh nng cc ngun vn u t da theo phng php ngoi suy t
hin trng huy ng vn v u t trong thi gian qua (khong 10 nm), kt hp d bo
cho thi k quy hoch, c tnh n cc yu t c th. Tn c s xc nh xem cc
ngun vn nh vn trong nc p ng ng uc bao nhiu, ku gi u t nc ngoi
bao nhiu.
i vi cc tnh kh khn khi m iu kin v kt cu h tng cha pht trin,
dn n km s hp dn i vi u t nc ngoi, th trong phn gii php cn phi c
khuyn co, ngh s h tr ca Nh nc v cc a phng bn ngoi.
6.2. Chnh sch pht trin ngun nhn lc
Chnh sch pht trin ngun nhn lc cn tp trung sc vo vic to ngun nhn
lc cho pht trin vng trong iu kin hi nhp kinh t quc t. Chnh sch pht trin
ngun nhn lc cn tp trung vo mt s lnh vc ch yu:
- Nng cao lc lng lao ng qua o to ca vng.
- Hng khc phc c cu o to bt hp l
- Cc gii php m bo c c i ng gio vin ph thng, ging vin i hc
c cht lng v hng t chc thc hin vic sp xp li cc c s o to v nghin
cu khoa hc.
- Chnh sch o to i ng doanh nhn c trnh cao.
- Xy dng i ng cn b hoch nh chnh sch, i ng nhng ngi lp trnh,
i ng nhng ngi nghin cu sng ch cng ngh mi trong nhng lnh vc then
cht ca nn kinh t vng.
- a ra chnh sch s dng c hiu qu i ng cn b v lao ng k thut.
6.3. Pht trin khoa hc cng ngh.
Tp trung lm r:
- Mc tiu pht trin khoa hc-cng ngh ca vng.
- Gii php thc hin
- Cc chng trnh, d n u tin pht trin khoa hc cng ngh (c phn k theo
tng giai on 5 nm).
172

- Nghin cu xut cc chnh sch khuyn khch u t cng ngh mi v
chuyn giao kt qu nghin cu khoa hc, cng ngh vo sn xut, kinh doanh.
- Cc gii php v ng dng khoa hc v cng ngh c th trong tng ngnh
v tng lnh vc.
6.4. Hp tc quc t, khu vc v cc tnh khc.
- Xc nh mc tiu hp tc quc t
- a ra cc chnh sch trong hp tc v pht trin kinh t i ngoi.
- nh hng hp tc v phi hp vi cc vng ln cn v cc vng khc
6.5. V c ch, chnh sch pht trin vng
Chnh sch pht trin vng c th coi l tng ho ca mt lot cc bin php
chnh sch xy dng, nhm thc hin mc tiu quy hoch vng. V i th, bin php
chnh sch c th chia lm hai loi: mt l, chnh sch nh hng i vi v tr vng b
tr x nghip, thuc phm tr chnh sch vi m, nh chnh sch b thm, khng ch v tr
vng v gip ngnh ngh ... hai l, chnh sch nh hng i vi thu nhp ca ngi
dn v u t ca vng, thuc phm tr chnh sch v m, c th da vo iu
chnh cc vn ca vng. Trong cc vng khc nhau, n to ra hiu qu khc nhau,
nh thu quan, t gi hi oi ...
Nghin cu chnh sch pht trin vng trong quy hoch vng, cn ch trng
nghin cu i vi chnh sch vi m, hn na, cn ch ti s thng nht gia chnh
sch vng vi chnh sch khc ca quc gia, trnh mu thun gia chng.
Ni dung ch yu ca chnh sch vng bao gm:
(1). Chnh sch lao ng. Bao gm chnh sch lun chuyn v chnh sch chuyn
dch lao ng, tc l, cn phng trnh lao ng c k thut n sau li i khi vng,
lao ng trong vng t ngnh ngh hiu qu sn xut thp chuyn sang ngnh ngh c
hiu qu sn xut cao.
(2). Chnh sch vn. Bao gm bin php ti chnh (nh b thm v thu), ci
thin tnh trng tin t x nghip v khng ch hnh chnh, hng dn u t vn.
(3). Chnh sch khng ch v tr vng. Nh thng qua ch thu v cp giy
php khai thc x nghip, thc y yu cu quy hoch tng th ph hp vi pht trin
cng nghip.
(4). Chnh sch ngnh ngh. Thng qua chnh sch ngnh ngh thc y xy
dng mi x nghip v tng trng ca x nghip loi nh, thc y pht trin kinh t,
ci tin cng ngh.
7-Qun l v bo v mi trng
173

Mi trng theo ngha rng bao gm mi trng t nhin, mi trng sn xut
v mi trng c tr sinh hot. Mi trng theo ngha hp ch ni v mi trng t
nhin. Quy hoch vng trc y ch ch trng ti qun l v bo v mi trng theo
ngha hp. Nhng 50 nm tr li y, x hi hiu theo mi trng ngha rng.
Quy trnh sn xut l quy trnh tin hnh trao i vt cht gia ngi vi mi
trng. Trong qu trinh sn xut, con ngi mt mt ly vt cht sn xut v x hi cn
t gii t nhin. Mt khc, li thi tr v t nhin vt thi trong qu trnh sn xut v i
sng. Nu khng c bin php tho ng, trong qu trnh ly vt cht t t nhin, c th
gy nhim mi trng, ph hoi sinh thi t nhin, nh hng i vi mi trng sn
xut v i sng. Cc vng cn c tn ti trong iu kin khng vt qu nng lc
chu ti v ti nguyn v mi trng, con ngi mt mt mong mun khai thc ti
nguyn v pht trin kinh t, duy tr s dng vnh vin ti nguyn v nng cao cht
lng cuc sng, nhng mt khc, phi iu ho gia t nhin, kinh t, x hi v pht
trin bn vng.
Ni dung c bn ca quy hoch qun l v bo v mi trng t nhin trong quy
hoch vng l:
(1) Phn tch c trng hin trng cc yu t mi trng;
(2) Vch r nhng vn tn ti ca mi trng ton vng v trng thi ca cc
yu t;
3) Cn c mc tiu vin cnh pht trin kinh t v x hi ca vng, d tnh
tnh trng mi trng, xc nh mc tiu qun l cho thi k gn v xa ca vng, bao
gm mc tiu khng ch nhim mi trng v mc tiu bo v mi trng sinh thi
t nhin;
(4) D nh nhiu bin php c th v bo v mi trng. Bao gm hnh thnh
vic bo v kh quyn, nc mt, nc ngm, thm thc vt, th nhng v khc phc
t b ph hoi, h thng xanh ho, ci thin iu kin phng dch, v sinh, phng ting
n, phng chng trn ng in t, phng chng nhim nhit, bo v gii ng vt,
bo v v ci thin cnh quan ...
8. Quc phng, An ninh.
Trong quy hoch vng, ni dung v quc phng an ninh c tp trung vo
nghin cu:
- nh hng pht trin kinh t-x hi gn vi cng c quc phng - an ninh
(QP-AN) vng chc; nh hng xy dng nn quc phng ton dn v an ninh nhn
dn. Kt hp QP-AN vi pht trin kinh t trn mi a bn, c bit nhng a bn
trng yu ca vng (i ni, bin khi, ca khu trn t lin v trn bin...).
174

- Nghin cu xy dng mt s ngnh, lnh vc va pht trin kinh t va m
nhn nhim v QP-AN
- Xy dng, cng c cc a bn dn c trn mt s khu vc c bit nh: bin
gii, hi o quan trng (nu c), to thnh th phng th lin hon, vng chc trong
vng.

TI LIU THAM KHO
1-"Phn tch v quy hoch vng" - Thi Cng Ho, Ngy Thanh Tuyn, Trn
Tn Hng bin tp - Nh xut bn gio dc i hc Trung Quc-In ln th nm 2002.
Hn Ngc Lng dch.
2-Ti liu hng dn nghin cu lp quy hoch Tng th pht trin kinh t - x
hi tnh/ thnh ph trc thuc Trung ng n nm 2020- Vin Chin lc pht trin-
H Ni, 5/2003.
3-Mt s vn v ni dung, phng php khi qut quy hoch pht trin ngnh
(Ti liu trao i nghip v qui hoch vi cc ngnh)-Vin Chin lc pht trin-Thng
12/2001
4- Thnng t hng dn v ni dung, trnh t lp, thm nh v qun lcc d n
quy hoch pht trin ngnh v quy hoch tng th pht trin kinh t - x hi lnh th -
B K hoch v u t, thng 7/2003
5- Mt s thut ng phc v nghin cu chin lc v quy hoch pht trin kinh
t - x hi. Vin Chin lc Pht trin, H Ni thng 5/2004.

III. QUAN IM, PHNG HNG V GII PHP CNG NGHIP HO, HIN
I HO RT NGN THEO VNG LNH TH TRONG GIAI ON N NM
2020

1. Quan im v phng hng cng nghip ha, hin i ha rt ngn theo vng
lnh th
1.1.Quan im
1.1.1-To ra s pht trin nhanh ca mt s vng lnh th lm ng lc, t ph
cho s pht trin chung ca c nc:
L thuyt pht trin "phi cn i", "cc pht trin" ca nh kinh t hc ngi
Php Francois Perrous xng u tin v sau ny c tip tc b sung bi nhiu
kinh t khc cc nc cho thy khng th pht trin ng u tt cc vng, cc khu
175

vc trong mt quc gia mt cch nh nhau, m lun lun c xu hng pht trin mnh
nht mt hoc mt vi khu vc (vng), trong khi cc khu vc (vng) khc lai pht
trin chm chp, tr tr, km pht trin. Cc khu vc (vng) pht trin nhanh l nhng
trung tm li th so vi cc vng khc ca quc gia. ng dng l thuyt ny, cc nc
c nhng t ph nhanh th hin rt r nhiu nc Chu , ASEAN, c bit l
Trung Quc thu c kt qu ng khch l.
Nh vy, tin hnh CNH,HH rt ngn theo vng th, khng th pht trin u
khp tt cc vng m cn ch trng vo nhng lnh th m bn thn n c th pht
sinh tng trng kinh t nhanh.
Mt vng c gi l cc pht trin phi tp trung s pht trin mnh m ca
mt s ngnh cng nghip mi nhn, cc ngnh cng nghip mi pht trin ko theo
nhng ngnh dch v cht lng cao, thu ht nhiu lao ng v i sng tng ln hn
hn cc vng khc... v ci s to nn s pht trin hng thnh. S tp trung ho vo
cc vng lnh th ny t ti mt mc nht nh v s hnh thnh "hiu ng lan to"
lm cho c hi mi pht trin xut hin cc vng xung quanh. Lnh th ny c tc
dng nh nhng u tu li ko cc vng khc v vi hiu ng ny to iu kin cho
nn kinh t c nc pht trin nhanh.
Nc ta trong thi gian ti, pht trin nhanh theo vng l tp trung vo pht trin
mt s vng ng lc chung cho c nc, cc vng ny c tim nng v li th so snh,
c c hi pht trin nhm to ra tc pht trin cao, bt ph i trc, tao ra nhiu ca
ci v tch lu ln cho nh nc lm ng lc li ko, lan to tc ng n pht trin
cc vng v cc ngnh khc. Thc hin quan im trn, cn qun trit:
- Tip tc tp trung vo pht trin cc vng KTT, thc hin CNH,HH i trc
cc vng KTT Bc B, vng KTT Min Trung, vng KTT pha Nam.
- ng thi ch pht hin cc nhn t mi ni tri tr thnh ng lc trong
CNH,HH. Cc lnh th ng lc nh cc vng KTT; cc th ln; cc lnh th
c tnh t ph...phi c tc vt trc.
- Hnh thnh cc ngnh mi nhn bt ph i trc trong tin trnh CNH,HH.
Cc ngnh phi bao gm cc k thut cao, thu ht ti lc lng lao ng lnh ngh.
- Tng bc sm i vo kinh t tri thc lnh th ng lc nh vng KTT v
cc th ln.
1.1.2-Mi vng m bo hnh thnh cc ht nhn c cc trng im pht trin
m bo cho vng pht trin nhanh, bn vng:
176

Ngoi cc vng ng lc chung cho c nc, i vi tng vng cng c pht
trin theo t tng ch o: mi vng phi tm c nhng lnh th ng lc, l cc
ht nhn cho pht trin mi vng. Cc "ht nhn" ca mi vng bao gm:
- Trung tm th, thnh ph c ngha vng, tnh huyn.
- Cc lnh th t ph ca vng.
- Cc trc pht trin va mi vng
Mc tiu hnh thnh ht nhn vng l kt qu ca vic la chn u t, u t c
trng tm, trng im, m bo vi vn u t t song vn c th to ra nhng khu vc
bt ph nhanh li ko c vng. Mi ht nhn vng thc s phi c nhng li th so
snh trong mi vng, c im mnh v thi c tt nht cho pht trin.
1.1.3-m bo pht trin hi ho, tng tc, h tr (kt hp pht trin c trng
im v pht trin ton din) nhm pht huy tim nng th mnh ca tt c cc vng:
to ra mi trng pht trin hi ho trong c nc, trong qu trnh
CNH,HH bn cnh pht trin vng ng lc cng phi ch pht trin ton din cc
vng khc mt mc nht nh, to ra s "cng hng" chung cho tng trng bt
ln. Nu khng pht trin cc vng kh khn (vng su, vng xa, bin gii, hi o...
vn l ni nhy cm quc phng an ninh, ni cn c a cch mng) s dn n, mt
mt khng tn dng c tim nng th mnh ring ca mi vng, mt khc s gy ra
yu t mt n nh, tc ng xu tr li vi tng trng. pht trin hi ho, ton din
cc vng, cn qun trit:
- Pht huy ht tim nng ca tt c cc vng vo qu trnh pht trin kinh t-x
hi, khng xay ra tnh trng c mt s vng lnh th qu km pht trin v c s
chnh lch qu ln.
- Cc vng phi h tr ln nhau. Bng s can thip ca Nh nc thng qua h
thng c ch chnh sch (nht l chnh sch iu tit) cc vng ng lc h tr cc vng
kh khn cng pht trin trn cc mt khoa hc cng ngh, lao ng c k nng, kinh
nghim qun l, c bit trong vic xo i gim ngho, pht trin cc lnh vc vn ho
x hi, rt ngn khong cch i vi cc vng pht trin...Cc vng km pht trin lin
kt vi vng ng lc cung cp ngun nguyn liu cng nghip, bo v mi trng,
c nhng bin php kt hp vng ng lc, cc thnh ph ln iu ho hp l dng di
dn t nng thn ra thnh th.
- Pht trin cc vng phi m bo trong mt khng gian thng nht, trnh s
chng cho, cn tr ln nhau trong qu trnh pht trin cc vng v pht trin chung ca
c nc.
177

1.1.4-Pht trin vng trn c s tn dng kh nng ti nguyn, ngun nhn lc
ti ch v p ng nhu cu th trng, m bo li ch cng ng trong mi vng v
hiu qu kinh t x hi cao:
m bo s dng ti nguyn v ngun nhn lc ti ch l nhm pht huy trit
tim nng, th mnh sn c ca vng v tng bc nng cao vai tr ca vng trong tng
th nn kinh t, m bo li ch v quyn lao ng v hng th li ch kinh t, vn ho
cho mi ngi dn. ng thi vic tn dng kh nng ti nguyn ngun nhn lc nhm
nng cao gi tr quc gia trong mi sn phm, thu li ich cao nht trn mi n v sn
phm.
tn dng ngun lc ca vng, nng cao gi tr quc gia v m bo li ch
cng ng, khi pht trin cn qun trit:
- m bo tn dng ti nguyn, ngun lc cho pht trin tng vng, song tuyt
i khng khp kn m cn c s lu chuyn gia cc vng, nhm to ra mt nn kinh
t va tn dng ti th mnh, va m bo giao lu m ca pht huy th mnh chung
ca trong v ngoi nc khi hi nhp.
- Tn dng tim nng vng khng phi trn c s s dng mt cch cn kit ti
nguyn thin nhin vng, nh hng n pht trin chung c nc. Tn dng tim nng
vng phi trn c s hiu qu chung, pht trin i i vi bo v v lm giu tim nng
mi vng v c nc.
- Hnh thnh th trng thng nht trn phm vi c nc, trong c phn cng
hp tc lin vng, trnh tnh trng khp kin nguyn liu- ngun nhn lc - sn phm,
dn n h thp hiu qu pht trin x hi ca c nc.
Pht trin vng mt cch c hiu qu, phi kt hp gia hiu qa lu di v hiu
qu trc mt:
- V lu di, pht trin hi ho, m hiu qu kinh t-x hi l phi m bo nhp
v cht lng tng trng cao cho tt c cc vng trong c nc, to vic lm cho
nhiu lao ng, c c s ci thin i sng vt cht, tinh thn cho mi tng lp dn
c, nhm gim thiu s chnh lch v trnh pht trin mc sng gia cc vng, to
iu n nh vng chc cho pht trin lu di.
- Trong bc i trc mt, do ngun lc c hn, trong tng thi im nht nh
c th "hy sinh"s pht trin hi ho, ng u cc vng mt mc nht nh m
khng lm mt n nh, tp trung pht trin vo mt s vng t tng trng cao
chung ton b nn kinh t, lm gia tng khong cc gia cc vng. Tuy nhin, s pht
trin ny khng th ko di, m ch trong tng giai on nht nh.

178

1.1.5-Pht trin vng ph hp vi ngun nhn lc v trnh khoa hc-cng ngh.
S khc bit vng cho php c nhng hng pht trin khc nhau cho ph hp:
- i vi cc vng tp trung ngun nhn lc cht lng cao, sn c c khoa hc
cng ngh th pht trin i trc nn kinh t tri thc, tp trung vo cc ngnh mi nhn
cng ngh cao. Hnh thnh cc v tinh xung quanh cc trung tm ht nhn lan to vn
minh th v y mnh CNH, c bit i trc v HH.
- i vi vng kh khn, ngun lao ng trnh cao cn t, khoa hc - cng
ngh km pht trin... th khai thc iu kin v tn dng ti nguyn t nhin mt cch
hp l, ng thi pht trin cc iu kin tin cho pht trin nh kt cu h tng,
ngun nhn lc lm nn tng cho bc pht trin nhanh sau ny.
1.1.6-Pht trin kinh t vng phi m bo bn vng cho mi vng v cho c nn
kinh t.
Pht trin bn vng l s pht trin mang tnh tng hp vi mc tiu r rng l v
con ngi, khng ch l s m rng c hi la chn cho th h hm nay m cn khng
c lm tn hi n nhng c hi la chn ca cc th h mai sau. S bn vng ca
pht trin c th hin c kha cnh kinh t, x hi v mi trng. l qu trnh gia
tng phc li cho cc th h con ngi bng cch gia tng ti sn, bao gm ti sn vt
cht, ti sn ti chnh, ti sn con ngi, ti sn mi trng (nc sch, khng kh sch,
bi c, rng cy, t ai...) v ti sn x hi (s tin cy ln nhau, kh nng lin kt, s
m bo an ninh cho ngi v ti sn...). Pht trin bn vng trong pht trin vng bao
gm:
- Pht trin bn vng v kinh t: th hin pht trin c hiu qu cc ngun
lc, tng quy m ca GDP, to ra s chuyn dch mnh m c cu kinh t theo
hng CNH, HH.
- Pht trin bn vng v x hi: c biu hin i sng tinh thn c
nng ln khng ngng v bo m dch v y t, gio dc, vn ho, th thao, bnh ng
c hi vic lm, bnh ng thu nhp hng th cho mi tng lp dn c ca cc vng
lnh th.
- Pht trin bn vng mi trng: Bo m khai thc ti nguyn hp l, gim
thiu lng ph ti nguyn gy suy thoi; pht trin kinh t-x hi khng vt qu sc
cha v mi trng. m bo trit phng chng nhim mi trng, mi vng
c vai tr khc nhau: i vi vng ng lc, phi p dng cng ngh hin i, tip cn,
chuyn giao cng ngh cc k thut cao v khai thc, bo v ti nguyn v sn xut
cng nghip cho cc vng km pht trin. Cc vng km pht trin nh TDMN, Ty
Nguyn, BCL c chc nng to ln v m bo mi trng, sinh thi nh m bo
179

rng u ngun, ph xanh t trng i trc..., s thuy thoi mi trng cc vng
TDMN v Ty Nguyn s nguy hi n vng ng bng ven bin.
Trong kinh t vng, pht trin bn vng bao hm c pht trin kinh t-x hi phi
m bo sc cha lnh hp l ca lnh th, nu khng s dn n s qu ti pht trin,
pht trin "nng", ph v h thng lnh th v mi trng- b tr sn xut-b tr dn c.
Yu cu v m bo sc cha vng l khi a cc hot ng sn xut, dch v, lao ng
dn c vo vng phi c tnh ton kh nng cha hp l v cc iu kin: cp nc,
t ai cho xy dng, mi trng, sinh thi...B tr sn xut phi c chn la, cn
nhc nhm to ra s hi ho, thng thong. Mt lnh th pht trin qu dy c s b
km hm pht trin.
2. Phng hng pht trin CNH, HH rt ngn theo vng lnh th n nm
2020.
2.1-Pht trin cc vng kinh t ln (6 vng)
S pht trin cc vng kinh t ln l tng ho cc kt qu pht trin ca cc vng
KTT (vng ng lc), cc lnh th pht trin c th, cc th , cc vng kh khn.
Trong phn nh hng pht trin 6 vng kinh t ln, ch tp trung vo d bo tng
trng kinh t, d bo chuyn dch c cu v v tr ca cc vng n 2020, t xc
nh cc phng hng ln v pht trin kinh t vng. Cc phn tip sau s trnh by c
th phng hng pht trin cc kiu, loi vng.
2.1.1- D bo tng trng v chuyn dch c cu cc vng kinh t ln.
a. Cc kh nng pht trin t nay n 2020.
n nay B K hoch v u t c s liu d kin tc tng trng ca
nm 2004 t khong 7,5-7,8% v xy dng k hoch 5 nm 2006-2010, vi tng
GDP (gi so snh nm 2010 gp 2,1-2,15 ln nm 2000). Tc tng trng GDP bnh
qun l 8- 8,5%/nm (nu iu kin km nht l 7,5%/nm). Nh vy, phng n chn
thin v tc tng trng 8%/nm (c th n 8,2%/nm).
Tc tng trng tn nn kinh t nc ta trong 15 nm 1991-2005 l
7,5%/nm, trong nng nghip tng 4%, cng nghip v xy dng tng 11%,
dch v tng 7%. Tc tng trng trung bnh ton nn kinh t 5 nm 2001-
2005 l 7,4%/nm, trong nng, lm, ng nghip tng 3,4%, cng nghip v
xy dng tng 10,2%, dch v tng 6,9%.
Ngun: "Bo co khung nh hng k hoch pht trin kinh t-x hi 5
nm 2006-2010"-Ti liu bo Th tng Chnh ph thng 5/2004 ca B K
hoch v u t.
180

Vn c bn hin nay l xc nh tng trng ca thi k 2011-2020, trong
xc nh cc kh nng ng gp ca cc vng cho tng trng chung c nc.
a- nh gi chung nhng iu kin tng trng c nc v cc vng:
+ Kh nng huy ng vn u t ca cc vng:
Nu mi trng u t ngy cng c hon thin, kh nng thu ht u t t cc
nc EU s c nhiu trin vng. Nhng tnh ton ban u cho thy nc ta c th thu
ht c trong giai on 2006-2010, khong 24-26 t USD v thi k 2011-2020 cng
khong 50-52 t USD (trong tp trung vo ba vng kinh t trng im c th chim
khong 81- 87% tng vn FDI. .
Tng vn u t ton x hi giai on 2006-2010 l 78-85 t USD v 2011-2020
khong 120-150 t USD. Trong , ba vng kinh t trng im chim 61-64%. ICOR
trung bnh ca kinh t ln pht trin (BSH, NB v DHMT) vo khong 4.
Nh vy, cc vng kinh t ln c cc vng kinh t trong im nh: ng Bng
sng Hng, ng Nam B v Duyn hi Min trung vn c c hi tng nhanh hn cc
vng khc
+ Kh nng pht huy cc iu kin hin c ca ngnh v lnh vc ca cc
vng, c bit cc vng KTT.
- V nng, lm, thu sn: Cc vng BSH, NB v DHMT b gii hn v qu
t, v vy nhn mt cch tng qut, s tng trng ca ngnh ny ch yu da vo thu
sn v nui trng thu sn. Cc vng TDMN, Ty Nguyn trng ch vo cy cng
nghip di ngy, nguyn liu nng lm nghip v ch bin (ch, c ph, cao su, iu, g
lm giy, g tr m, qu hi...); vng NB tp trung vo cy n qu, cc cy cng
nghip nh ma, cao su, iu, cy n qu v ch bin; vng BCL ch yu l to ging
mi nng sut cao (ging la, hoa mu, cy n qu), chuyn dch c cu nng nghip
theo hng nui trng thu sn, cy n qu v cy cng nghip ngn ngay (ma, u
tng, lc...).
- Tng trng kinh t ch yu vo pht trin cng nghip v dch v. iu quan
trong phi i mi dch v theo hng dch v cht lng cao. Tuy vy, trong cc nm
qua dch v ca cc vng c tc tng trng cao trong cc thi k 2001-2005 (nh
BSH, NB) cng ch khong 7,5-8%, ring DHMT ch c khong trn 7,5%/nm.
Thi k 2011-2020 nu to c s bt ph v dch vu, i vo dch v cht lng cao
nh ti dch, gn hng, dch bin xa,... th cc vng KTT c th t 9,5-10%. Tng
trng cng nghip ch yu l nh vo pht trin cng nghip cc vng KTT, trong
c bit ccKCN v tp trung v KCX, thi k 2001-2005 t cao nht cc vng
KTT l 11-12%. Giai on 2011-2020 nhiu KCN mi c pht huy, nhiu thnh
181

ph ln, cc trng im pht trin i vo kinh t tri thc tao bt ph, tuy khi lng
cng nghip ln nhng cc vng KTT vn c th tng trng mc 10-12%.
- Ring i vi ng gp ca ti nguyn khong sn vo tng trng cc vng,
c bit cc vng cn km pht trin khng cao. im cn ch hin nay l cc vng
Min Ni-Trung Du pha Bc v Ty Nguyn c ti nguyn khong sn phong ph,
nhng kh nng khai thc v xut khu li km, t trng ng gp vo GDP ca nc
ca ti nguyn khong sn cc vng ny rt thp. Theo tnh ton mc ng gp cao nht
ca ti nguyn khong sn vng TDMN pha Bc ch khong 0,1% GDP c nc (3,7%
GDP ca vng), vng Ty Nguyn 0,07% GDP c nc (khong 3,2% GDP ca vng).
Trong kh cc vng KTT Bc B, vng KTT Pha Nam, tuy t khong sn, song
quy m ln, ng gp vo GDP t l cao hn, vng BSH (than) khong 0,3% GDP c
nc (1,2% GDP ca vng), ng Nam B (du kh) khong 1,2% GDP c nc (3%
GDP ca vng).
Biu : Hin trang v d bo gi tr khong sn ng gp vo GDP ca cc vng
n v : t ng

Cc vng
Nm 2003 D kin nm 2020
GDP VA t
khong
sn
% so
vi
GDP
GDP VA t
khong
sn
% so
vi
GDP
C nc 605.586,0 27.844,5 4,6 4.651.998,2 108.034,1 2,3
1-Trung Du-MN 33.952,8 803,2 2,4 188.983,6 6.908 3,7
2-ng bng SH 143.434,6 1.787,9 1,2 1.263.468,6 15.376 1,2
3-DH-Min Trung 85.159,9 726,3 0,9 543.728,2 6.246 0,1
4-Ty Nguyn 21.970,0 412,9 1,9 120.084 3.551 3,0
5-ng Nam B 208.563,7 6.474,6 3,1 1.880.505,2 55.682 3,0
6-B snng Cu
Long
112.498,9 2.357,2 2,1 655.228,7 20.272 3,1
Ngun: S liu ca B TNv MT-Tnh ton ca ti
+ Cc iu kin kinh t i ngoi: thun li v hn ch i vi cc vng.
Nc ta thc hin cam kt khu vc mu dch t do (AFTA) ca ASEAN v trong
nm 2006 v c th tham gia vo T chc thng mi th gii (WTO) vo nm 2005.
Mc tiu ca AFTA l d b thu quan v hng ro phi thu quan to mi trng thng
182

thong hn cho hot ng thng mi, dch v v u t, bo m chnh sch bnh ng
i vi mi thnh phn kinh t, cnh tranh cng bng, khng dnh c quyn cho khu
vc kinh t quc doanh.
Khi thc hin cam kt AFTA, bn cnh nhng thun li cn khng t kh khn v
thch thc khng. Mt trong nhng kh khn ln nht l kh nng cnh tranh ca cc
doanh nghip, cc ngnh sn xut, cc sn phm v dch v ca ta cn yu. Tuy vy,
nc ta cng c mt s li th cnh tranh theo 3 nhm hng chnh sau:
- Nhm hng th nht c li th v ti nguyn, lao ng nh: lng thc, c ph
(tp trung vng Ty Nguyn, BCL), hng dy da, may mc (BSH v NB) ang l
mt hng xut khu c u th ca nc ta. D kin trong tng lai cc mt hng ny
tip tc gi vng c v tr trn trng quc t.
- Nhm hng th hai hin ang gp kh khn trong cnh tranh vi hng nhp
khu nh: rau qu, thc phm ch bin, in - in t, c kh, ho cht, xi mng, xy
dng v mt s ngnh cng nghip mi vi cng ngh cao, v mt s mt hng dch v
nh hng khng, kinh doanh dch v, ti chnh, vn ti bin, vin thng v du lch (tp
trung ba vng KTT, BSH,NB). Kh khn nht hin nay l cn b qun l cc
doanh nghip quan nim thc hin AFTA cn gin n, coi y l vic ca Nh nc
trung ng, ca c quan i ngoi v hp tc quc t v ch yu p ng i hi v
chnh tr. D kin nhm hng ny s c sc cnh tranh vi hng bn ngoi, nu c mt
s thay i thch hp v qun l, u t v p dng tin b khoa hc v cng ngh ngay
t hin nay.
- Nhm th ba gm cc mt hng hin nay c kh nng cnh tranh thp, i hi
vn v cng ngh cao nh: cc sn phm ho du, ng c, xe my ( tp trung ba
vng KTT). Kh nng cnh tranh ph thuc rt t vo cc yu t lao ng v iu kin
t nhin. D kin trong cc nm ti cc mt hng ny s dn dn c v tr trn th
trng, do u t c trng im ca Nh nc vo cng nghip du kh.
Yu t thc hin AFTA lm tng tnh cnh tranh trong thu ht vn u t nc
ngoi gia cc nc thnh vin khi ASEAN. Thi gian ti, kh nng thu ht vn u
t cha c g vt tri so thi gian qua.
Hi nhp vo cc t chc khc (WTO):Vit Nam ang thng lng ra nhp
WTO v c th gia nhp t chc ny vo nm 2005, d bo s l nhng thch thc ln
nht cho cc vng kinh t trng im v ba vng kinh ln l BSH, NB v DHMT,
bi l cc sn phm ch yu ca cc vng ny nh thc phm ch bin, in, in t, c
kh, ho cht, xi mng...ang gp kh khn trong cnh tranh vi hng nhp khu.
183

1.1.2-Cc phng n tng trng thc hin CNH,HH nhanh ca cc vng
t 2011-2020.
Phng n 1:
- Tip tc u t pht trin nhanh cc vng KTT lm ng lc cho pht trin,
song mc u t vn nh hin nay, mc tng trng vng KTT vn gi khong 1,1-
1,2 ln vi c nc. Ch yu trn c s pht huy ht tim nng c, cha to c s
nhy vt ln so vi cc vng.
- Cc vng ngoi trng im c pht trin trn c s pht huy nhng th mnh
c vi tc nh c, song vi quy m ln hn trc, tp trung pht trin nng, lm,
ng nghip, kinh t ca khu. Gii quyt cc vn x hi mc d nh hin nay.
Vi phng n ny, tc tng trng ca ba vng KTT c thi k 2011-2020
cng ch gi mc khong 9,0-9,2%/nm v cc vng kinh t ln cao nht l 9,2-
9,3%/nm, cc vng khc 6-6,8%/nm. Tc tng trng c nc t khong 7,8-
8,2%/nm cao hn thi k 2001-2010. y l phng n kh thi, c nhiu iu kin
thc hin.
Phng n 2:
- u t to mt bc t ph v tc tng trng ba vng KTT, pht
huy cao cc lnh th c bit, cc th trung tm, i nhanh vo cng nghip cng
nghh cao cc vng KTT, c bit cc d th ln. Tn dung ti a c hi mi thu
ht u t nc ngoi.
- i vi cc vng khc, c bit cc vng kh khn Min Ni Ty Nguyn,
vng hi o ch yu tp trung vo xy dng kt cu h tng, nng cao, nng cao dn
tr, o to ngun nhn lc, rt ngn nhanh khong cch v hng th nhng vn
vn ho x hi cho cc vng ngho. Pht trin kinh t nhng khu vc thun li (cy
cngnghip, thu in nh, khai thc khong sn nh, nh bt nui trng hi sn, kinh
t ca khu). cc vng tc tng trng khng cao, c gng gi bng nh hin nay.
Vi phng n ny, tc tng trng ca cc vng KTT ln ti 11-12%, cc
vng kinh t ln nh BSH v NB c th t 11-11,5 %/nm. Cc vng khc nh Ty
Nguyn, TDMN Pha Bc, BCL ch c mc tng khong 5%/nm. Tc tng trng
ca c nc c th t 9-9,5%/nm. y l phng i nhanh vi vic pht huy cao
nhng lnh th c li th, song nhng vng lnh th kh khn ch yu tp trung gii
quyt cc vn x hi m bo n nh cho cc vng KTT c iu kin tng tc.
Phng n 3:
- i vi ba vng KTT v cc vng lnh th c bit, cc th ln ging nh
phng n 2, tc l to bc t ph v tc tng trng cc lnh th ny, i
184

nhanh vo cng nghip cng nghh cao cc vng KTT, c bit cc d th ln. Tn
dng c nhiu nht vn u t nc ngoi.
- i vi cc ngoi trng im, c bit cc vng kh khn Min Ni Ty Nguyn,
vng nng thn ven bin, vng hi o.. khng ch dng li u t vo kt cu h
tng, ngun nhn lc, vn ho x hi m cn u t ln vo pht trin sn xut c bit
thu ht mnh cng nghip ch bin, pht trin mnh du lch min ni v hi o, u t
cho nh bt nui trng hi sn c sn, hnh thnh cc trung tm giao lu ca khu ln,
sm ut. Bt ph tng trng nay cc vng ny.
Vi phng n na, tc tng trng ba vng KTT vn l 11-12%/nm, song
cc vng ngoi trng im tng nhanh hn, ti 6,5%, v vy cc vng nh BSH c th
ln ti 11,5%/nm, NB t 11,2% v DHMT 9,5%/nm. Tc tng trng c nc
c th t trn 10%/nm. y l phng n i nhanh ton din trn c s c s t bin
v kh nng u t.
Biu: Cc phng n tng trng thi k 2011-2010
C nc v cc vng K hoch
2006-2010
Cc phng n thi k 2011-2020
Phng n1 Phng n 2 Phng n 3
C Nc 8,00 8,2 9,7 10,1
A-Vng KT ln
1-Trung Du-MN 6,02 6,3 5,0 6,5
2-ng bng SH 8,80 9,0 11,4 11,5
3-Duyn HiTB 6,71 7,5 8,8 9,4
4-Ty Nguyn 6,06 6,4 5,0 6,5
5-ng Nam B 9,12 9,0 11,3 11,2
6-ng bng S. CL 6,53 6,8 5,0 6,5
B-Ba vng KTT 9,10 9,3 11,5 11,5
1-KTT Bc B 9,52 9,3 12,0 12,0
2-KTT M.Trung 8,00 9,0 13,0 13,0
3-KTT Pha Nam 9,02 9,0 11,0 11,0


185

1.1.3- La chn phng n pht trin:
Trong 3 phng n nu trn, phng n 1 c tc tng trng thp nht, song
tnh kh thi cao nht, mc u t vn va phi. ng thi phng n ny da vo ni
lc l chnh, l nhng ngun lc m chng ta c th ch ng c.
Nhng i vi mt nc c thu nhp bnh qun u ngi thp v nhu cu vic
lm bc xc nh nc ta hin nay, th mc tiu tng trng phi m bo mt mt tho
mn nhu cu pht trin kinh t v gii quyt tho ng cc yu t x hi bc xc, mt
khc phi m bo c th rt ngn khong cch i vi cc nc trong khu vc. Kinh
nghim ca Thi Lan cho thy nhp tng GDP hai ch s l c th thc hin c
khng nhng quy m vng trng im m trn bnh din c nc. Do phng n 3
cn u tin xem xt, bi v kh nng ny tho mn nhng mc tiu chin lc ra l
m bo nng cao mc sng, rt ngn khong cch vi cc nc, thc hin thnh
CNH,HH t nc vo nm 2020, ng thi cng ph hp vi kinh nghim quc t
t c. Tuy vy, phng n i hi s vn u t rt ln trong kh cc yu t bn
ngoi rt kh lng trc, dn n tnh kh thi ca phng n ny thp, v vy phng
n 3 c coi l mt mc tiu phn u. Nu iu kin bn ngoi thun li, th kh nng
ny cng c trin vng kh thi.
Phng n 2, tuy tng trng c thp hn phng n 3, nhng tho mn c
iu kin to c t ph ln cc vng KTT, cc lnh th c bit, cc th ln,
ng thi m bo c tp trung gii quyt cc vn pht trin kt cu h tng, o
to nhn lc cc vng kh khn.
Nhn chung phng n 2 c tnh kh thi cao hn phng n 3, bi l cc vng
KTT, cc lnh th c bit, cc th ln..l ni c c hi v mi trng pht trin
thun li nht. Tuy nhin phng n 2 ny, s chnh lch cc vng ny cng dong.
Vi cc gi thit nu trn, phng n 1 l phng n tuy c tng trng thp nht,
song c tnh kh thi cao. V vy, c th chn phng n 1 (phng n 3 phn u) do
cc l do c bn sau y:
- Da vo ni lc, tn dng cc nng lc l chnh nn ch ng
- Kt hp hi ho tng trng c trng im gia cc vng KTT, cc lnh th
c bit, cc th ln vi cc vng khc, c bit cc vng kh khn. Tuy cc vng
ngho c dong ra song qu ln (nh phng n 2).
- Thi k 2001-2010, quy m kinh t cn nh, song thi k ny ci t c mc
tng trng cao, c nhiu tin l trn th gii l 10 nm tng gp 2 ln (c th hn 2 ln
mt cht, tc l 7,2-7,5%/nm).Trong iu kin quy m nn kinh t ln hn thi k
2001-2010 rt nhiu, vic tng t ph hai ch s l khng thc t. Trong iu kin
186

phc tp, kh lng ca bi cnh quc t, vn u t t tch lu trong nc cn hn ch,
quy m nn kinh ln hn trc nhiu m trong 10 nm (2011-2020) t c mc tng
gp 2,2 ln (bnh qun 8,3%/nm) l mt l thnh tu ng k
- Kinh nghim nhiu nm qua cho thy, t c mc tiu10 nm tng gp 2
ln GDP khng phi l d (thi k 1996-2000 ch tng trng 6,9%/nm, thi k 2001-
2005 7,3-7,4%/nm) do mun t c mc tiu cho thi k 10 nm (2011-2020),
t bnh qun 8,2%/nm l rt cao ( nm 2020 tng 2,2 ln so 2010 l rt cao), iu ny
i hi c s n lc rt ln huy ng ni lc, s dng hp l nhn ti vt lc hin c.
Vi phng n chn(phng n 1, c cu lnh th v c cu ngnh trong mi
vng t nay n 2020 s c nhng thay i nh sau:
(1)- V c cu lnh th v v th ca cc vng:
Biu: C cu lnh th n 2020 ca vng (nm 2020 theo phng n chn-
phng n 1)
n v :%

C nc v cc vng
Hin
trng
2003
K
hoch
2005
K
hoch
2010
D bo n
2020
(phng n
1-PA chn)
Thay i c cu
nm 2020 so vi
2003
(+) tng (-) gim
C nc 100 100 100 100
A-Cc vng KT ln:
1-Trung Du-Min Ni 5,6 5,3 4,6 4,1 -1,5
+ Th t v tr ca vng (5) (5) (5) (5)
2-ng bng sng Hng 23,7 24,4 25.9 27.2 +3,5
+ Th t v tr ca vng (2) (2) (2) (2)
3- Duyn Hi Min Trung 14,1 13,8 13,2 11.7 -2,4
+ Th t v tr ca vng (4) (4) (4) (4)
4-Ty Nguyn 3,6 3,5 3,0 2,6 -1
+ Th t v tr ca vng (6) (6) (6) (6)
5- ng Nam B 34,4 35,3 37.5 40,3 +5,9
+ Th t v tr ca vng (1) (1) (1) (1)
187

6- ng bng sng CL 18,6 17,6 15,8 14,1 -4,5
+ Th t v tr ca vng (3) (3) (3) ( 3)
B-Ba vng KTT: 60,6 62,8 67,4 73,2 +12,6
1-Vng KTT Bc B 19,8 20,9 22,9 25,1 +5,3
+ Th t v tr ca vng (2) (2) (2) ( 2)
2-Vng KTT Min Trung 5,0 5,0 5,2 5,4 +0,4
+ Th t v tr ca vng (3) (3) (3) ( 3)
3-Vng KTT Pha Nam 35,8 36,9 39,3 42,7 +6,9
+ Th t v tr ca vng (1) (1) (1) ( 1)
T 2003 n 2020, c cu lnh th thay i theo chiu hng cc vng pht trin
vn chim t trng ngy cng cao:
- Ba vng KTT c t trong tng ln nht, nm 2020 so vi 2003 tng 12,6 im
phn trm, trong cc vng KTT Pha Nam tng rt nhanh, 6,9 im phn trm cn
vng vng KTT Min Trung thay i khng ng k, ch dao ng mc 0,4 im
phn trm.
- Cc vng kinh t ln vn tp trung vo NB, thi gian t 2003 n 2020 tng
+5,9 im phn trm, vng BSH tng 3,5 im phn trm, cn li cc vng TDMN,
Ty Nguyn , DHMT v BCL u gim.
V v tr vng, trong 17 nm (2003-2020) khng thay i, Vng NB v vng
KTT Pha Nam vn v tr hng u tip n v tr th hai l vng BSH v vng
KTT Bc B, Vng BCL th 3, vng Ty Nguyn c v tr thp nht.
(2)-V c cu ngnh trong ni b cc vng:
Biu. C cu ngnh ca c nc v ca cc vng kinh t ln
n v %
Vng


Nm
C
nc
Trung
Du-
Min
Ni
B
Sng
Hng
Duyn
hi Min
Trung
Ty
Nguyn
ng
Nam
B

ng
Bng
CL
A-C cu
Nm 2003
Tng GDP 100 100 100 100 100 100 100
- N,L,N nghip 21,8 30,7 11,9 29,7 49,8 5,9 49,9
188

- C. Nghip 40,0 31,5 40,7 30,3 18,7 55,9 23,3
- Dch v 38,2 37,8 47,4 40,0 31,5 38,2 26,8
Nm 2005
Tng GDP 100 100 100 100 100 100 100
- N,L,N nghip 19,2 28,9 10,1 26,4 46,7 5,0 46,3
- C. Nghip 40,7 31,5 41,1 31,3 19,2 55,6 24,7
- Dch v 40,1 39,6 48,8 42,3 34,1 39,4 29,0
Nm 2010
Tng GDP 100 100 100 100 100 100 100
- N,L,N nghip 14,1 24,7 6,6 20,1 39,6 3,4 38,6
- C. Nghip 42,1 32,5 41,4 34,4 21,1 54,0 28,1
- Dch v 43,8 42,8 52,0 45,5 39,3 42,6 33,3
Nm 2020
Tng GDP 100 100 100 100 100 100 100
- N,L,N nghip 7,8 16,1 3,1 12,7 27,2 1,5 24,9
- C. Nghip 43,6 35,6 42,2 38,6 28,1 52,5 30,3
- Dch v 48,6 48,3 54,7 48,7 44,7 46,0 44,8
B- Chuyn dch
nm 2020 so
2003

Tng GDP
-NLN nghip -14,0 -14,6 -8,8 -17,0 -22,6 -4,4 -25,0
-Cng nghip +3,6 +4,1 +1,5 +8,3 +9,4 -3,4 +7,0
-Dch v +10,4 +10,5 +7,3 +8,7 +13,2 +7,8 +18,0

Trong 17 nm (2003 n 2020), c cu ngnh c s chuyn dch theo hng
CNH,HH, nng nghip cc vng gim mnh, trong khi c nc ch gim 14 im phn
trm (-14) th cc vng vn l nng nghip nh TDMN, DHMT, Ty Nguyn v BCL
gim t 14-25 im phn trm (-14,5 n 25); nng nghip cc vng pht trin nh
BSH v NB mc gim t hn, t 4,4 8,8 im phn trm. iu ng ch cng
nghip cc vng pht trin chuyn dch chm, thm ch gim (vng BSH ch tng
1,5 im phn trm, NB li gim 3,4 im phn trm). Dch v tng nhanh tt c
cc vng.
1.2- Phng hng c bn CNH,HH cc vng kinh t ln.
1.2.1-Vng min Ni Bc B
1.2.2-Vng ng bng sng Hng
189

1.2.3-Vng Duyn Hi Min Trung
1.2.4-Vng Ty Nguyn
1.2.5- Vng ng Nam B
1.2.6- Vng ng bng sng Cu Long
Mi vng tp trung vo:
-Tng trng kinh t v chuyn dch c cu.
-Pht trin cng nghip.
-Pht trin dch v,
-Pht trin nng nghip,
-Pht trin kt cu h tng.
-Pht trin ngun nhn lc.
2. Phng hng y mnh pht trin cc vng KTT (vng ng lc) v
cc lnh th em tnh t ph ca c nc
2.1- Cc vng KTT (vng ng lc):
2.1.1-Phng hng chung ca Ba vng KTT (Ba vng ng lc).
T phn tch i kin v yu t tc ng ca cc vng, xut pht t cc quan
im c bn nu trn, con ng pht trin CNH,HH rt ngn theo vng, trc ht
tp trung vo ba vng kinh t trng im lm ng lc. Phng hng c bn nhm t
mc tiu tng trng v c cu nh d bo ca ba vng KTT t nay n 2020 l:
(1)-Tip tc thc y cc vng KTT pht huy vai tr i u trong s
nghip CNH, HH v hi nhp quc t; tn dng ti tim nng hin c c tc
tng trng cao, ng gp ln vo tng trng ca c nc v li ko, h tr cc
vng khc, nht l cc vng c nhiu kh khn cng pht trin.
Nh phn tch trong phn thc trng pht trin ca cc vng KTT, hin nay
cc vng KTT cha khai thc ht tim nng, v vy tc tng trng vng vn cn
tip tc tng nhanh. Thi k t 2011-2020 vn c kh nng gi tc cao, gp 1,1-1,2
ln c nc (khong 9,3%/nm).
Vai tr ng lc ca ba vng kinh t trng im
Nu c nhng chnh sch tho ng thc thc y pht trin ba vng
KTT, t mc tng khong 11,5%/nm (trong vng KTT Bc B tng khong
12%/nm ,vng KTT Min Trung tng 13%/nm v vng KTT pha Nam tng
11%/ nm ) th cc vng ngoi trong im khng cn tng, hay ni cch khc tng
trng bng 0, th c nc vn t mc tng 8,2%/nm. Nhng nu cc vng ngoi
190

trng im t mc tng, khon 4-5%/nm nh th k trc th nh d bo, vi
mc tng trng 11,5% ca ba vng KTT s ko theo c nc c th tng ti
9,7%/nm. iu ny cho thy tc ng thc s to ln v vai tr u tu ca ba vng
KTT.
(Ngun: S liu TCTK, tnh ton ca ti)

(2)- Chuyn dch mnh c cu kinh t v c cu lao ng, a nhiu lao ng
nng nghip sang cc ngnh cng nghip v dch v, thc hin CNH,HH i u
trong c nc: C cu kinh t chuyn i mnh theo hng CNH, HH. n nm
2010 nng, lm, ng nghip gim cn 5,9%, cng nghip t 48,5%, dch v t 45,6%.
n 2020, nng nghip ch cn khong 2,8%, cng nghip v xy dng t 49% v dch
v khong 48,2%.
Biu. Chuyn i c cu ngnh trong ba vng KTT
n v %
Cc vng KTT 2003 2005 2010 2020 Mc thay i c cu 2020 so 2003
Ba vng KTT
GDP

100

100

100

100

-
- Nng,lm, thu sn 10,6 8,8 5,9 2,8 -7,8
- Cng nghip-xy dng 47,7 49,0 48,5 49,0 +1,3
- Dch v 41,7 42,2 45,6 48,2 +6,5
1-Vng KTT Bc B
GDP

100

100

100

100

-
- Nng,lm, thu sn 10,5 8,7 5,6 2,5 - 8,0
- Cng nghip-xy dng 40,4 42,2 42,9 42,6 + 2,2
- Dch v 49,1 49,1 51,5 54,9 + 5,8
2-Vng KTT M.Trung.
GDP

100

100

100

100

-
- Nng,lm, thu sn 28,5 25,0 18,0 9,3 -19,2
- Cng nghip-xy dng 32,8 33,8 38,5 49,0 +16,2
- Dc v 38,7 41,2 43,5 41,7 +3
3-Vng KTT Pha Nam.
GDP

100

100

100

100

-
- Nng,lm, thu sn 8,2 6,8 4,6 2,1 - 6,1
- Cng nghip-xy dng 53,8 54,7 53,0 52,8 - 1
- Dch v 38,0 38,5 42,4 45,1 +7,1

191

a- i vi cng nghip:
Cng nghip ca ba vng KTT tip tc i nhanh vo hin i, pht trin cc
ngnh k thut cao, ch to my mc thit b, vt liu mi... trang bi cho cc ngnh kinh
t quc dn c nc, y chnh l cc ngnh to nng sut cao, cht lng cao, c kh
nng cnh tranh xut khu. Thi gian trc mt, cn tng nhanh gi tr quc gia trong
cc sn phm, c bit l cc sn phm xut khu. Tng t trng cng nghip ch to
chim t l thch ng trong GDP. Thi k 2011-2020, t tc tng trng cng
nghip v xy dng khong 9,3%/nm.
Cc ngnh cng nghip pht trin mnh v c tnh t ph trong cc vng KTT l:
- Ch to my cng c chnh xc p ng nhu cu trang b cho nn kinh t.
Nhiu nghin cu cho rng, m bo t ph tng trng n nm 2010 ba vng
KTT phi chim lnh c khong 65-70% th phn trong nc v cc sn phm c
kh ch to vt liu v thit b in v c xut khu mt s sn phm c li th so snh.
Ch to my ko t nh n ln; pht trin c kh ch to my xy dng cho c nc.
- Hnh thnh trung tm ln v c kh ng mi v sa cha phng tin vn ti,
nht l phng tin vn ti thu hin i ca c nc.
- Lp rp t, xe my. m cg sut lp rp xe my p ng nhu cu trong nc
v c th xut khu. Sn xut xe t cc loi, nht l xe t vn ti hnh khch cng
cng phc v cho cc thnh ph ln, xe taxi cht lng cao.
- Sn xut hng c kh tiu dng cao cp nh t lnh, iu ho khng kh, xe
my, xe p v ph tng; cc mt hng thit b in dn dng trn c s lin doanh vi
nc ngoi.
- Sn xut nguyn vt liu: Sn xut xi mng, vt liu ni tht v vt liu lp; sn
xut thp: Chuyn hng mnh sang sn xut cc sn phm thp cht lng cao, thp
tm, thp l, thp ch to. Tin ti pht trin cc vt liu mi.
- Tip tc pht huy th mnh v pht trin nhit in chy than, chy du.
- Dt, may, da, giy: Ch yu hin i ho cc x nghip dt hin c. Ch yu
pht trin dt vi cht lng cao, sn phm dt kim phc v may hng xut khu. Pht
trin mnh may mc, da, giy vi cng ngh, thit b hin i xut khu.
b- i vi thng mi v dch v:
i nhanh vo dch v cht lng cao. T nay n nm 2010, m bo tc tng
dch v cht lng cao, tc tng trng thi k 2011-2020 t 9,7%/nm gp 1,2 ln
mc tng thi k 2001-2005. Tp trung vo:
192

- i u trong pht trin cc ngnh dch v ti chnh, ngn hng, thng tin lin
lc, khoa hc cng ngh....Cc ngnh ny cn c pht trin vi trnh ngy cng
cao, tiu biu cho quc gia v c c nhng trung tm dch v mang ngha khu vc,
quc t, trong xy dng h thng ngn hng hin i; hnh thnh tp on ti chnh.
Dch v vin thng, pht thanh, truyn hnh pht trin trnh cao, hin i v m
bo thng sut lin lc quc t; dch v thng tin rng khp v kp thi. Pht trin mnh
dch v vn ti hng hi, khuyn khch i mi tu, nht l i tu ln; u tin u t
pht trin mnh nhng dch v hng hi quc t, xut khu thuyn vin. Dch v hng
khng tp trung hon thnh vic hin i ho cc sn bay quc t hin c ca ba vng
KTT, tin ti xy dng sn bay quc t mi t trnh quc t v phc v quy m
vn ti ln khi cn thit. Dch v xy dng: thc hin chnh sch hin i ho cng ngh
cng nghip xy dng p ng nhu cu xy dng trong nc v xut khu ra nc
ngoi. Cc dch v khc nh dch v tin hc, dch v t vn lut, dch v phn phi...
c pht trin rng khp, thng xuyn nng cao cht lng t trnh cao ngang
bng cc nc trong khu vc.
- Hnh thnh nhng trung tm thng mi hin i ngang tm khu vc v quc
t. Trong c bit xy dng H Ni, Hi Phng, Nng, B Ra-Vng Tu, TP. H
Ch Minh.... thnh nhng trung tm giao thng ln. M rng thng mi quc t v
thng mi lin vng.
- Pht trin du lch ton din v tr thnh ngnh kinh t mi nhn vi cc sn
phm tiu biu l du lch bin, o, ni, danh lam thng cnh, ngh dng v l hi vn
ho truyn thng. Pht trin cc trung tm du lch quan trng ca c nc ca ba vng
KTT: H Ni, H Long, Th Thin-Hu, Nng, Hi An, B Ra-Vng Tu, Thnh
ph H Ch Minh.
c- i vi CNH, HH nng nghip, nng thn.
T trng nng nghip trong GDP ca ba vng KTT gim ch cn khong 2,8%,
song gi tr ngy cng ln v cht lng cao:
- Tp trung mnh vo nng nghip sinh thi cht lng cao, nng sut cao v
gp phn to cnh quan, bo v mi trng trn c s ng dng cng ngh sinh hc mt
cch ph bin.
- Tip tc pht trin nng, lm, ng nghip ba vng KTT theo hng sn xut
cc hng ho gn vi pht trin c hiu qu cc lng ngh. m bo cho ngi nng dn
cc vng KTT c t l nng sn hng ho tng ng khong 65-70%
(1)
, m bo gi

(1)
Theo kinh nghim ca nhiu nc trn th gii vi mc GDP/ngi tng ng khong 800-1000 USD, ngi
dn phi dnh ti 60% thu nhp chi dng cho cc khon khng phi l thc phm
193

tr sn xut ca cc ngnh phi nng nghip chim t trng khong trn 75-80% trong
nng thn (hin nay khong 40-45%). Ko theo dn s nng thn n nm 2010 cn
khong khong 40%.
(3)- Khai thc c hiu qu tim nng v li th ca cc vng KTT, tng
cng cc phng thc phi hp lin kt cc a phng trong vng v ngoi vng,
pht huy sc mnh tng hp, nhm mc tiu tng trng nhanh, n nh v bn
vng.
to khng gian thng nht, to mi trng cho cc vng KTT tng trng
nhanh, cc hot ng sn xut cng nghip ca cc vng KTT phi m bo tht s
gn kt c hiu qu gia sn xut trong vng KTT vi vng nguyn liu ca cc vng
ngoi trng im nh vng Trung Du-Min Ni, ng bng sng Hng, ng bng
sng Cu Long v Ty Nguyn... thc y sn xut nng nghip cc khu vc ny
pht trin. Ba vng KTT v cc a phng trong c nc cn c s phn cng hp
tc, trong tng a phng trong mi vng cn tnh ht yu t th trng v hiu qu
chung trnh pht trin ch quan theo mt c cu khp kn, trnh u t trng lp
nhm gim ti a lng ph, t lm tng sc cnh tranh ca cng nghip chung ca
mi vng. Tp trung pht huy mi quan h trong vic ch to thit b khai thc v ch
bin cc ngun nguyn liu nng, lm, thu sn...Mi tnh trong vng KTT gim
thiu xut khu nguyn liu hng nng sn th, nh ht tiu, iu, c ph, hi sn...,tng
cng ch bin.
- Tng bc gim thiu c ch qun l hnh chnh kiu khp kn hin nay, nng
cao hp tc pht trin trong phm vi vng ln. Tng cng s phi- kt hp cht ch
gia ba vng KTT vi cc tnh khc trong lnh vc xut khu, trnh chanh chp xut
khu gia cc tnh lm gim hiu qu chung. thc y mi quan h hp tc kinh t
gia cc a phng vi cc vng KTT cn to ra s lin kt, hp tc cng bng v s
iu phi mnh hn tm v m.
(4)- Tng nhanh nng lc ni sinh v khoa hc v cng ngh, tr thnh cc
trung tm mnh ca c nc v khoa hc v cng ngh, p ng yu cu cng
nghip ho, hin i ho ca vng KTT v ca c nc.
- Nhanh chng t chc li h thng cc c s nghin cu khoa hc v cng ngh
theo mc tiu tinh gin v nhanh chng tng hp trnh quc t mt s lnh vc
cng ngh cao, ng thi nhanh chng lan to hot ng khoa hc v cng ngh sang
ng dng cho cc vng cn li ca t nc, coi l a bn ng dng trng tm cho
nng nghip, nng thn v nng cao i sng ca nng dn.
194

- m bo x l cc cht thi cc thnh ph v KCN, cc tnh, thnh ph lin
kt xy dng cc bi rc thi chung, tin ti u t xy dng cc nh my x l rc
thi chung.
(5)- i u trong vic o to v pht trin nhn lc; ch ng hi nhp, hp
tc kinh t c hiu qu vi cc nc trong khu vc v quc t.
Pht trin ngun nhn lc cht lng cao, hnh thnh cc trung tm o to nhn
lc cht lng cao trong cc vng KTT. Tp trung sc lm dt im vic to ngun
nhn lc cho pht trin ca ba vng v cho c nc trong iu kin hi nhp kinh t
quc t. Theo tnh ton va Vin Chin lc Pht trin, n nm 2010, a t l lao
ng qua o to ca ba vng KTT ln 50-55% (hin nay khong trn 30%), trong
t l lao ng qua o to c trnh cao ng v i hc tr ln t khong 15% (hin
nay khong 8%) v n 2020 ln 65-70%, trong trnh cao ng, i hc khong
25-30%. i u trong vic khc phc c cu o to bt hp l hin nay theo hng
tng o to doanh gia, k s thc hnh v tng cng o to cng nhn k thut.
Trong nhng nm ti cn tp trung vo mt s lnh vc ch yu:
- o to i ng doanh nhn gii c trnh cao hi nhp quc t c hiu
qu. T nay n 2020 tp trung o to doanh gia gii v lao ng k thut lnh ngh
cho cc ngnh kinh t quc dn.
- m bo c c i ng gio vin ph thng, ging vin i hc c cht
lng nhiu mt ngang vi chun mc khu vc. Kin quyt quy hoch li v t chc
thc hin tht tt vic sp xp li cc c s o to v nghin cu khoa hc.
- Xy dng i ng cn b hoch nh chnh sch c trnh cao, i ng nhng
ngi lp trnh, ch to r-bt, ch to thit b t ng ho; i ng nhng ngi
nghin cu sng ch cng ngh mi trong nhng lnh vc then cht ca nn kinh t.
- ng thi vi vic o to, cn s dng c hiu qu i ng cn b v lao ng
k thut.
(6)-Pht trin mnh, c hiu qu cc khu cng nghip tp trung, khu cng ngh
cao ca c nc:
Pht trin cc KCN tp trung thi gian qua em li nhng kt qu to ln, trong
thi gian ti, to tng trng nhanh, vic y mnh pht trin cc KCN vn l mc
tiu, ng thi l bin php quan trong. T ny n 2020, i vi cc vng KTTD, qu
trnh pht trin cc KCN tp trung cn ch n cc vn c bn sau:
- i vi cc KCN, KCX tp trung s iu chnh theo hng kt hp tn dng
ti a nng lc cc KCN, KCX, khu cng ngh cao hin c v xy dng mi nhm em
li hiu qu cao, to ra ng lc cho qu trnh pht trin cng nghip v th:
195

- Tp trung u t hon thnh xy dng kt cu h tng cho cc KCN ang xy
dng d dang. Hnh thnh ng b kt cu h tng ngoi KCN gn vi hnh thnh cc
khu dn c, thng mi dch v. n 2010 phi a c mc din tch cho thu ca
cc KCN,KCX ca ba vng KTT chim 80-90% din tch c th cho thu (hin nay
mi t 31%), doanh thu t khong 6-7 t USD (hin nay mi t 3,5t USD) v thu
ht c khong gn 1 triu lao ng (hin nay mi t 32,6 vn lao ng).Thi k n
2020, tip tc hon chnh cc KCN c, xem xt cht ch vic xy dng mi cc KCN
tp trung vi phng chm pht trin c trng tm, trong im. Khuyn khch pht trin
mnh cc KCN va v nh, Nh nc to iu kin v h tr ngn sch.
Hiu qu pht trin cc KCN nc ta
S pht trin cc khu cng nghip tp trung nc ta trong nhng nm
va qua t c nhng thnh tu rt ln:
- Hnh thnh c h thng cc khu cng nghip tp trung khng ch cc
vng kinh t trng im m cn rng khp trn nhiu a phng. Nh c s pht
trin ca cc khu cng nghip xut hin nhiu tin hnh thnh cc khu
th mi. n ht thng 12 nm 2003 c nc c 96 khu cng nghip c
thnh lp vi tng din tch 18.793ha (trong ti ba vng kinh t trng im c
79 khu cng nghip tp trung vi tng din tch 16.846ha). n ht thng 3 nm
2004, c nc c 106 khu cng nghip tp trung c thnh lp vi tng
din tch ln ti 20.233 ha. Cc khu cng nghip tp trung ng gp vo pht
trin kinh t t nc. Cc khu cng nghip hin nay ng gp khong trn 1/4
gi tr sn xut cng nghip c nc, khong 20% kim ngch xut khu c nc.
Np ngn sch ngy cng tng, nm 2003 t 473 triu USD. i u trong thu
ht u t v tip nhn chuyn giao cng ngh to chuyn bin ng k v nng
lc cng nghip v nng lc cng ngh quc gia. u t nc ngoi trong cc
khu cng nghip, khu ch xut n ht nm 2003 t 11.145 triu USD chim
27,6% (vn ng k) tng lng vn u t nc ngoi vo nn kinh t v bng
61,4% tng lng vn u t nc ngoi vo pht trin cng nghip.
- hnh thnh c i ng cng nhn cng nghip ng o, to ra
nhiu ch lm vic mi. Tnh n ht thng 12 nm 2003, c nc c 455.000 lao
ng trc tip ti cc khu cng nghip bng khong 10 % lc lng lao ng
cng nghip c nc (ngoi ra cn mt lc lng ng o lao ng gin tip
ngoi cc khu cng nghip).
- Cc khu cng nghip c tc ng su rng ti cc khu vc ln cn lm
lan ta vn minh th ti cc khu vc nng thn.
196

- T thnh tu v kinh nghim thc tin pht trin cc khu cng nghip tp
trung l c s thc tin to ra hng lot cc khu cng nghip va v nh
v ang hnh thnh cc a phng, mang li hiu qu ng k trong pht
trin cng nghip v chuyn dch c cu kinh t cc a phng (nh H Ni,
v mt s tnh ng bng sng Hng...).
Ngun: Bo co v thc hin quy hoch, k hoch u t theo ngnh v
vng lnh th - B K hoch v u t, thng 9/2004.

(7)- Pht trin cc vng KTT i trc v c tm nhn xa; kt hp cht ch gia
pht trin kinh t vi x hi, bo v mi trng, gi vng an ninh, chnh tr, trt t an
ton x hi.
Trc ht m bo tc nhanh trong qu trnh CNH,HH ba vng KTT
phi c tm nhn i trc, tc l phi c ch trng pht trin di hn 20-30 nm, t
xc nh quy m ti a vng v "sc cha hp l vng", trnh s ch tc, chng cho
hn ch ln nhau gia cc ngnh trong qu trnh pht trin, trnh tp trung qu dy c
cng nghip gy nhim mi trng.
+ V mi trng:
- Bo v ti nguyn: ti nguyn thin nhin l ti sn quc gi Nh nc thng
nht qun l, do mi cng tc c lin quan n ti nguyn nh iu tra c bn, quy
hoch s dng , qun l v iu hnh qu trnh khai thc...phi c thng nht trong
khung chung ca quy hoch pht trin kinh t-x hi.
- Bo v mi trng bn vng trn c s tng cng vic trin khai nghin cu,
tip thu v ng dng cng ngh tin tin trong khai thc s dng ti nguyn v cn ngh
sinh hc trong pht trin nng, lm, thu sn nng co chtg lng v hiu qu s dng,
ng thi gi gn mi trng cho pht trin lu bn. p dng cc quy ch v bin php k
thut tin tin x l nhim mi trng nc cc khu cng nghip v cc th, c
bit H Ni (chng nhim sng y, khi li dng chy sng Tch, sng Chu Giang...),
thnh ph H Ch Minh (sng Th Vi), m bo nc sch cho sn xut v dn sinh. Tng
bc chun b cho a cng ngh cao vo x l mi trng sau nm 2010.
- Tng cng cc hot ng quc t, trong c cc hot ng hp tc u t
mt mt pht trin nhanh chng cng ngh khai thc cc ti nguyn v x l mi
trng, mt khc nng cao trnh qun l ti nguyn v u t bo v mi trng
trong cc linh vc kinh t, x hi, gn lin vn mi trng quc gia vi cc chng
trnh pht trin lu bn cu khu vc v th gii.
197

- Ho nhp thng tin v mi trng v cc mc tiu mi trng vo k hoch ca
cc ngnh v cc d n , m bo t ny yu t mi trng c v tr l ch tiu bn
vng ca cc dn n pht trin kinh t-x hi. Tp trung trc ht vo cc khu v trng
tm v mi trng, l cc khu vc cc KCN tp trung xung quanh H Ni, Hi
Phng, H Long, Thnh ph H Chi Minh, dc ng 51 t ng Nai n Vng Tu,
Nng, Cn Th; tp trung vo cc h sinh thi nhy cm ven bin , cc khu vc bin
v thm lc a c cc hot ng thm d v khai thc du, kh, hi sn, c bit vng
bin pha Nam, cc khu vc c gi tr sinh thi c bit (cc vn quc gia).
-Thc hin nht qun ch trng khuyn khch nhiu thnh phn kinh t v tt c
cc tng lp x hi tham gia vo bo tn mi trng t nhin v s dng hp l ti
nguyn quc gia. y mnh cng tc gio dc truyn thng v ti nguyn-mi trng-
pht trin bn vng nhm thay i cn bn nhn thc ca con ngi Vit Nam v mi
quan h t nhin-kinh t-mi trng trong pht trin t nc.
+ V gi vng an ninh, chnh tr, trt t an ton x hi:
Gi vng an ninh chnh tr, trt t, an ton xi l iu kin m bo pht trin
vi tc cao ca vng cc vng KTT, cn tp trung vo gii quyt cc vn c bn
sau y:
- Pht trin kinh t-x hi gn vi cng c QP-AN vng chc. Xy dng nn
quc phng ton dn v an ninh nhn dn. Kt hp QP-AN vi pht trin kinh t trn
mi a bn, c bit nhng a bn trng yu (thnh ph ln, cng bin, cc KCN
quan trng...).
- Xy dng mt s ngnh, lnh vc va pht trin kinh t va m nhn nhim v
QP-AN (cng nghip c kh, dt may, thng tin lin lc, nui trng thu sn ven b,
khai thc hi sn, vn ti bin...).
- Xy dng lc lng c ng mnh, trin khai phng th t xa, nm vng tnh
hnh din bin trn vng bin c lin quan ti Vit Nam c phng n ch ng, kp
thi.
- Xy dng, cng c cc a bn dn c trn mt s o quan trng trong cc
vng KTT (C T, Bch Long V, Vn n, Cn o...), to thnh th phng th lin
hon, vng chc.
(8)-Xy dng, hon thin v nng cp h thng kt cu h tng, trc ht l cc
tuyn trc huyt mch, cc sn bay hin i, cc cng nc su ni vi cc vng v
quc t.
Ba vng KTT tuy c kt cu h tng pht trin nht c nc, song to ra mt
bc trin mi ngang tm vi cc nc trong khu vc, to ra s lan to thc y cc
198

vng khc, kt cu h tng cc vng KTT vn l khu t ph i trc. T nay n
2020, ba vng KTT tp trung vo cc vn ln sau y:
a-V kt cu h tng kinh t:
Tp trung pht trin cc tuyn ng giao thng huyt mch, hnh thnh kho
trung chuyn to iu kin bc d hng ho qua cng nhanh; pht trin hp l h
thng san bay; tip tc hin i ho bu chnh vin thng; m bo cung cp nc cho
nhu cu pht trin kinh t x hi cc a bn vng KTT:
+ Nghin cu b tr h thng sn bay, nng cp sn bay, to ra bc pht trin
m h thng sn bay, ni vng KTT vi cc vng. M rng Sn bay Ni Bi, chun
b sn bay ln thay th sn bay Tn Sn Nht.
+ Xy dng mi h thng ng cao tc:
- Xy dng ng cao tc mi H Ni-Hi Phng pha Nam ng quc l 5
hin c.
- Nghin cu xy dng ng cao tc Ni Bi - Mng Ci, i qua Vn n nhm
to iu kin y nhanh s pht trin khu kinh t tng hp Vn n.
- Xy dng mi mt s tuyn ng cao tc ni vng KTT pha Nam vi vng
ng bng sng Cu Long.
+ Hon thin vic nng cp, ci to cc tuyn trc huyt mch
- i vi vng KTT Bc B: T nay n 2020 cc tuyn trc quc l, tnh l
u c nng cp t tiu chun kh, trong tp trung tip tc hon thnh cc tuyn
vnh ai 3 H Ni, quc l 6 v cc tuyn cao tc Ni Bi-Bc Ninh-H Long; H Ni-
Ho Lc; H Ni-Ninh Bnh.
- i vi vng KTT min Trung: Hon thnh xy dng ng hm Hi Vn
(di 6 km v dn 12km). Nng cp cc tuyn ng-Ty ln Ty Nguyn, ni vi trc
quc l H Ch Minh, ni vi Lo, Cam Pu Chia (ng 14B, ng 24) trong h thng
ng xuyn .
+ i vi vng KTT Pha Nam: Tp trung xy dng cc tuyn giao thng
huyt mch nh ng 51. Xy dng hai trc ng cao tc t thnh ph H Ch Minh
i Long Thnh- Vng Tu, Thnh ph H Ch Minh i Trung Lng, nng cp quc l
22 t TP H Ch Minh n Mc Bi. Xy dng ng quc l N1 v quc l 50 ni
vng KTT pha Nam vi ng bng sng Cu Long. Ci to u mi ng st
thnh ph H Ch Minh, nghin cu xy dng cc tuyn ng st t thnh ph H
Ch Minh i Vng Tu, Phnm Pnh, Ty Nam B v Ty Nguyn.
199

+ Lin kt cc tnh trong vng trong vic cp nc v thot nc trn c s hiu
qa chung ton vng v cc a phng cng c li.
+ y mnh hn na vic pht trin mng li vin thng ca khu vc c cng
ngh hin i, thng lng ln, tc v cht lng cao, hot ng hiu qu, an ton
to iu kin y mnh ng dng v pht trin cng ngh thng tin phc v s nghip
pht trin kinh t-x hi cng nh an ninh quc phng, m bo ph cp cc dch v
bu chnh, vin thng, Internet vi cht lng phc v ngy cng cao.
+Pht trin cung cp nc m bo yu cu cho pht trin. Cc trong vng lin
kt trong vic m bo ngun nc v cung cp nc cho pht trin kinh t-x hi vng.
Tp trung cc vng ven bin c kh khn ngun nc nh Qung Ninh), Hi Phong ca
vng KTT Bc B; Doc ng 51, B Ra-Vng Tu...ca vng KTT pha Nam.
b-V kt cu h tng x hi:
- Hnh thnh cc trung tm da ngh cp tnh.
- Pht trin mt s trng i hc cc tnh, khng tp trung H Ni, thnh
ph H Ch Minh, song cc trng phi trn c s quy hoch pht trin chung h thng
cc trng i hc Quc gia, trnh trng lp ngnh ngh.
- n 2010 hon thnh vic xy dng nh vn ho tt c cc x phng v c
Trung tm vn ho- thng tin- th thao tt c cc qun huyn.
- Hin i ho cc Trung tm th thao quc gia v Trung tm th thao ca cc
tnh tin ti c th m nhn ng cai cc Th vn hi th thao khu vc v tin ti
c kh nng t chc th vn hi ca Chu lc.
2.1.2- Phng hng ca tng vng KTT (tng vng ng lc)

Xut pht t c im tng vng, con ng pht trin rt ngn i trc ca mi
vng cn tp trung vo cc th mnh c bn ca vng:
(I)- i vi vng KTT Bc B:
1. To ra tng trng cao vo loi nht c nc:
Vi tim nng v v tr ca vng, tc tng trng GDP ca vng KTT Bc
B t 2006 - 2010 khong 9,1%/nm v thi k 2011-2020 khong 9,1-9,3%%/nm (
phng n phn u 10,5-11,5%/nm). Tng nhanh t trng ng gp ca Vng KTT
Bc B trong GDP ca c nc. n nm 2010, GDP bnh qun u ngi ca Vng
KTT Bc B bng khong 2 ln so vi nm 2002, n nm 2020 bng khong 5 ln so
vi 2002.
200

2. Chuyn dch nhanh hn c cu kinh t theo hng to ra cc sn phm mi
nhn, gn vi th trng v tng sc cnh tranh.
n nm 2010 ngnh cng nghip v dch v ca vng KTT Bc b s tip tc
chim t trng ln trong c cu GDP ca vng. Cng nghip v dch t khong gn 90
nm 2003 ln 94-95% nm 2010 v 97-98% vo nm 2020. T trng lao ng lm vic
trong lnh vc phi nng nghip tng t 44% nm 2000 ln 57% nm 2005 v 65% nm
2010 v cn khong 75% nm 2020 .
C cu kinh t chuyn dch theo hng tng s vic lm c nng sut cao, tiu
hao t nng lng hn, s dng t c hiu qu hn... trn c s pht trin cc ngnh
cng ngh cao v sn xut cc sn phm c hm lng cht xm cao. Tng nhanh sn
phm ca cc ngnh c cng ngh cao, lao ng lm vic trong cc ngnh sn xut sn
phm xut khu chim trn 10% lao ng x hi.
+ V c cu sn phm ch lc v lnh vc u tin:
- i vi cng nghip:
Tp trung vo cc sn phm ch lc l cc sn phm c sc cnh tranh, c quy
m ga tr ln, cha hm lng cht xm cao nh k thut phm mm, phn cng, k
thut in, in t, sn xut thit b my mc, ng v sa cha tu thu, luyn cn
thp, than, xi mng, vt liu xy dng cao cp, ch bin lng thc thc phm, dt, da,
may
Trc ht u tin pht trin cng ngh phn mm, thit b tin hc, t ng ho;
vt liu t tnh cao cp, vt liu k thut cao (cch nhit, chu mi mn), s polyme cch
in, polyme dn in, vt liu mi, vt liu composit, vt liu polyme tng hp...; sn
xut thp (cc sn phm thp hp kim, thp tm, thp l, thp ch to).
ng thi tip tc ci to, nng cp cng nghip c kh ch to (my cng c, my
xy dng, ng c, sn phm in lnh, my bm nc, sn phm c kh ch to vt liu
v thit b in); c kh ng v sa cha phng tin vn ti (cng nghip ng v sa
cha tu thuyn, tu, toa tu ho hin i, xe t ch khch cht lng cao, sn xut thit
b bc d hng ho c sc nng ln), thit b ch bin nng, thu sn...; cng nghip sn
xut vt liu xi mng; vt liu ni tht v vt liu lp; cng nghip ch bin nng lm,
thu sn; cng nghip dc phm, cng nghip may mc, dt v da, giy.
ng thi c bit quan tm n pht trin tiu th cng nghip, nht l lng
ngh v lng c ngh, coi y l th mnh c th ca vng cn pht huy.
Chuyn cng nghip ln dc tuyn hnh lang ng 18 ti nhng khu vc g i,
t xu trnh phi ly t tt dnh cho sn xut nng nghip v trnh s tp trung
cng nghip qu mc vo cc th, khu dn c vng ng bng.
201

- i vi dch v
Tp trung pht trin ngnh dch v cht lng cao v ton din, c bit l dch
v ti chnh ngn hng, thng mai, du lch, dch v cng ngh, vin thng, vn ti hng
hi, pht trin th trng bt ng sn, th trng vn, th trng chng khon; pht huy
c hiu qu cc t chc ti chnh.
Xy dng vng KTT Bc B trung tm y t chuyn su, trung tm o to
cht lng cao, trung tm khoa hc cng ngh c tm c quc gia, khu vc v quc t,
chuen giao cng ngh,
Tip tc thc y vai tr trung tm thng mi v giao dch quc t ca Th
H Ni, Hi Phng v Qung Ninh m nhn chc nng dch v thng mi v trung
tm du lch ca c khu vc pha Bc v c nc. Pht trin mnh du lch gn lin vi
vic bo v, tn to cc di tch lch s, vn ho, khu bo tn thin nhin. Ch trng pht
trin tuyn du lch trng im H Ni Hi Phng- H Long; H Ni Sa Pa; H Ni-
Sm Sn-Ca L: H Ni v cc khu vc ph cn. Gn du lch gia cc tnh, thnh ph
trong vng vi cc vng khc trong nc. Nng cao cht lng sn phm v a dng
ho cc loi hnh du lch.
- i vi nng, lm, thu sn
y mnh ng dng cng ngh sinh hc, cng ngh bo qun v ch bin sau thu
hoch.
Tip tc chuyn dch c cu trong nng nghip theo hng hng ho cht lng
cao to nhiu gi tr trn mi ha. Hnh thnh cc vng sn xut hng ho quanh cc
th. c bit ch trng pht trin nng nghip sch, gn pht trin nng nghip vi vic
xy dng nng thn mi trn c s pht trin cng nghip ch bin v pht trin kinh t
trang tri h gia nh.
Pht trin rng nguyn liu, c bit rng nguyn liu g tr m, vng rng ngp
mn ven bin. Hng vo khai thc c hiu qu vng i, hnh thnh cc khu rng ven
bin, bo tn danh thng v cc vn rng quc gia. Pht trin mnh cy xanh trong cc
th, trong cc khu cng nghip.
Kt hp kinh t bin v ven b theo hng pht trin c nh bt, nui trng, ch
bin thu hi sn v trng rng ven bin. Xy dng Hi Phng thnh trung tm dch v,
ch bin xut khu thu sn ca c min Bc.
- i vi lnh vc vn ho-x hi
Pht huy gi tr kinh t ca cc hot ng vn ho truyn thng v a cc hot
ng ny vo n np.
202

Gi vng trt t an ton x hi, xy dng tm l tng trng trong ton x hi;
gim thiu cc t nn x hi v tai nn giao thng.
3-Pht trin i trc v hiu qu cc KCN v khu cng ngh cao ca c
nc. Hnh thnh cc khu cng nghip va v nh.
Vng KTT Bc B l mt trong hai vng tp trung ln cc KCN tp trung,
trong c khu cng ngh cao c nc. Trong bc pht trin i trc ca vng KTT
Bc B, vai tr ca cc KCN tp trung c ngha rt ln, quyt nh tc tng trng
cao ca vng, l tin cho pht trin cc KCN va v nh. Trong thi gian ti tp
trung vo:
- y nhanh vic xy dn v a vo hot ng khu cng ngh cao Ho Lc.
- Trc mt tp trung sc to mt bng thun li thu ht u t lp y cc
khu cng nghip hin c. Chun b iu kin pht trin mt s KCN hoc im cng
nghip dc trc quc l 18 vi cc ngnh ch yu l cng nghip nng; cng nghip ch
bin nng, thu sn; cng nghip thc; cng nghip hng tiu dng.
- Cc tnh, thnh ph ch trng xy dng v pht trin cc khu cng nghip nh,
va, cc lng ngh truyn thng khu vc nng thn.
4- Tip tc pht trin mnh kt cu h tng.
Tp trung vo kt cu h tng c ngha ngha then cht nhm t trnh khu
vc v quc t:
(1)-V h thng mng giao thng:
+ H thng cng bin: H thng cng bin c ngha ht sc qun trong cho s
pht trin, l "ca m " quan trng nht khi hi nhp. n nau vng KTT Bc B vn
l vng kh khn nht v xy dng cc cng nc su. Thi gian ti phi to ra s
chuyn bin mi trong pht trin h thng cng ca vng KTT Bc B, trong c
bit ch xy dng cng nc su mi ti nhng ni c iu kin p ng nhu cu
rt ln vo thi k 2011-2020. ng thi tip tc u t ci to lung vo pha Bc (Hi
Phng, Ci Ln). Ci to v cm cng chuyn dng khu vc Qung Ninh.
+ Giao thng b: Tip tc pht trin ng b v hin i ho h thng giao thng
ng b, ng st, ng bin, ng sng v ng hng khng; c bit l xy
dng cng nc su, h thng giao thng ni H Ni, h thng cp nc cho cc
thnh ph:
Pht trin mi cc tuyn ng cao tc quan trng, to ra cc trc pht trin mi
nh H Ni-Hi Phng; H Ni- H Long; H Ni- Ninh Bnh; H Ni- Ho Lc.
203

+ H thng sn bay: Hin i ho v nng cp v xy dng mi cc sn bay ca
vng: khai thc 3 sn bay hin c: Ni Bi, Ct Bi v Gia Lm. Nng cng sut sn bay
Ni Bi v Ct Bi, xy dng mi sn bay Vn n.
+ ng st: Hin i ho, nng cp ng st hin c, trc tin l tuyn H
Ni ni vi cng Hi Phng; tuyn Bc Nam.
(2)- V bu chnh vin thng: Hin i ho mng li vin thng v mng
li chuyn ti in trn phm vi ton vng.
(3)- V cp thot nc: Hon chnh h thng cp thot nc:
- Xy dng h thng cp nc p ng nhu cu cho H Ni, Hi Phng, H
Long v cc khu du lch, khu cng nghip, cc thi mi, khu kinh t tng hp Vn
n.
- Ci to h thng thot nc, x l nc thi, gii quyt dt im tnh trng
ngp ng ti cc th, c bit l H Ni.
(4)- Pht trin cc cng trnh bo v mi trng:
- Khi xy dng cc nh my, cc khu cng nghip phi xy dng ng thi cc
cng trnh x l cht thi m bo khng gy nhim mi trng.
- Nghin cu xy dng cc khu vc cha cht thi, cc nh my x l cht thi
cho cc th.
(II)- Vng KTT Min trung:
Cc hng t ph v trng tm trong qu trnh pht trin vng KTT Min
trung, c tp trung vo cc vn c bn sau y:
2.1- Tng trng nhanh v to bc mi trong chuyn dch c cu kinh t:
+ Tao t bin tng trng vng, vt trc v lm ng lc i vi ton b
vng Duyn Hai Min trung, giai on 2006-2010 c khong 9% v giai on 2011-
2020 t trn 9%.
+ Chuyn i mnh c cu kinh t: Pht trin nhanh cng nghip v dch v t
71,5% nm 2003 ln 82% nm 2010 v gn 91% nm 2020.Hng chuyn i l:
- Trong thi gia trc mt, chuyn i c cu sn phm cng nghip theo hng
hnh thnh nhng sn phm cng nghip ch bin ch lc: Cng nghip lc ha du;
cng nghip ch bin thy sn; cng nghip c kh, in t; cng nghip hng tiu dng
khc, cng nghip vt liu xy dng...vi trnh cng ngh hin i, nng sut cao
m bo nng lc cnh tranh ca sn phm... Tng cng u t v qung b pht trin
du lch v dch v. Pht huy li th v iu kin v ti nguyn du lch trn a bn m
bo du lch thnh mt trong nhng ngnh kinh t ch lc trn a bn. y mnh vai tr
204

trung tm thng mi v giao dch quc t ca TP. Nng, TP. Hu m nhn chc
nng dch v thng mi ca c khu vc min Trung v Ty Nguyn. y mnh u t
kt cu h tng theo hng hnh thnh b khung kt cu h tng pht trin kinh t- x
hi, sm hon thnh xy dng cc cng trnh ng b, cng bin...nhm pht huy li
th v tr a l v li th bin ca vng.
- T sau 2010 n 2020, chuyn dch mnh m hng ti mt c cu kinh t hin
i vi ngnh cng nghip c cng ngh hin i, nng sut cao cng vi mt khu vc
dch v cht lng cao; m bo vng KTT Min Trung thc s tr thnh mt trung
tm pht trin ca vng Duyn hi trung B v Ty Nguyn; cung cp cc dch v cht
lng cao tm c khu vc cho s pht trin ca cc tnh khc, to iu kin hi nhp
su hn vo nn kinh t khu vc v quc t. Tip tc pht huy li th v iu kin v ti
nguyn du lch trn a bn m bo du lch thc s thnh mt trong nhng ngnh kinh
t ch lc trn a bn. y mnh vai tr trung tm thng mi v giao dch quc t ca
TP. Nng, TP. Hu m nhn chc nng dch v thng mi ca c khu vc min
Trung v Ty nguyn v rng hn tr thnh mt trong nhng u mi giao dch thng
mi, dch v quc t. Tip tc y mnh chuyn i c cu nng nghip v thy sn,
theo hng pht trin nng nghip bn vng, pht trin nng- lm nghip hin i, c
cht lng, to cnh quan, mi trng cho du lch. Tip tc chuyn i c cu vt nui
theo hng to cc sn phm chn nui c sn ca vng. Ch trng nui trng v nh
bt thy sn. D kin chuyn i c cu n 2020, nng nghip cn khong 7-8%, cng
nghip v xy dng khong 44-45% v dch v khong 48-49%.
2.2-Pht trin cc KCN tp trung.
T nay n 2010, tp trung u t hon chnh v khai thc c hiu qu cc KCN,
KCX v ang c trin khai xy dng vi tng din tch 1.206 ha. D kin b tr
cc ngnh ngh cng nghip sn xut v lp rp cc thit b in t, in lnh v in
dn dng, thit b vn phng cao cp; sng nghip sn xut v lp rp sn phm bng t,
a nhc, thit b m thanh, my nh, camera,...; cng nghip lp rp thit b thng tin
lin lc; cng nghip lp rp thit b dn dng; cng nghip ch bin thc phm tinh;
ung phc v vng du lch Non Nc - Hi An; cng nghip k thut cao khc. Cng
nghip may, giy da, v cc sn phm da hoc gi da (tr thuc da); cng nghip sn
xut bao b, in n; sn xut hng th cng m ngh, n trang; sn xut nha; cc dch
v phc v sn xut v h tr u t.
Song song vi qu trnh khai thc c hiu qu cc khu cng nghip hin v
ang trin khai, trong giai on 2006-2010, giai on 2011-2020, m rng v xy dng
mi cc KCN nh An Nhn, Nhn Hi ...
205

Pht trin mt s cm cng nghip va v nh gn vi s pht trin ngnh ngh
ca cc vng tp trung dn c, to iu kin cho cc doanh nghip nh v va c c hi
pht trin.
Ngoi ra trn a bn cc tnh, thnh ph, trong giai on n nm 2010 nghin
cu b tr mt s khu cng nghip khc vi qui m va v nh vi chc nng ht nhn
hnh thnh im th v vi cc ngnh cng nghip ch yu nh ch bin nng lm
thu sn, c kh sa cha, lp rp, in t...
2.3- To bc pht trin mi v kt cu h tng, c bit h thng cng nc
su, cng trung chuyn c ngha c nc:
Huy ng cc ngun lc ca cc thnh phn kinh t u t pht trin ng b
kt cu h tng ca vng theo cc bc i thch hp.
+V giao thng vn ti:
- H thng cng bin: a bn trng im c tim nng ln v pht trin cng
bin, c bit cng nc su v vn ti bin gn vi h thng cng bin c nc. Pht
trin h thng cng bin cng vi h thng h tng khc c tnh ti s pht trin ca
cng bin trung chuyn Vn Phong l iu kin tin quyt y nhanh tc pht
trin kinh t -x hi khng ch trong khu vc Min trung m c Ty Nguyn v hp tc
vi Lo.Tip tc xy dng v hon thin cng Chn My, m bo pht trin thnh
cng khu thng mi Chn My mt trong nhng ht nhn quan trng thc y s pht
trin kinh t x hi ca Tha Thin-Hu ni ring v ton vng ni chung. Pht trin
cng Ca Vit, Nng, Dung Qut, Quy Nhn...vi quy m vt ra khi ngha mt
tnh, c tnh n giao lu kinh t vi Ty Nguyn v Lo.
- Giao thng ng b: Hng pht trin giao thng trong vng l m bo giao
thng thng sut, thun li trong mi tnh hung, gn kt vng KTT Min Trung vi
phn cn li ca t nc, gia cc tnh trong vng; gia pha ng v pha ty; ng
ni lin cc cng bin, sn bay, th ven bin vi cc huyn pha ty ca vng. m
bo kt ni giao thng ng b gia vng KTT Min Trung vi cc quc gia trong
khu vc trong chng trnh pht trin tiu vng Sng M Kng m rng (GMS) (vi Ty
Nguyn v vi nc bn Lo, Cmpuchia v ng bc Thi Lan).
Tip tc xy dng mng li ng nng thn lin huyn, lin x, lin thn xm
bng nhiu ngun vn ngn sch kt hp vi huy ng trong dn (m rng m hnh kin
c ha giao thng nng thn Qung Nam), vn ca cc nh ti tr JBIC, ADB v WB.
Phn u n nm 2005, 100% s x min ni c ng t n trung tm x.
- ng st: Nng cp v a cc on ng st Thng Nht chy qua cc th
x, thnh ph ra bn ngoi song song vi cc ng b. Xy dng cc cu vt, cu
206

dn sinh cc on c ng b ct ngang ng st. u t, hin i ha h thng
ga ng st trn a bn. u t cc tuyn ng st chuyn dng gn cc cng bin
vi h thng ng st quc gia.
- Sn bay: t trong mi quan h vi s pht trin sn bay quc t ln Cam
Ranh, nng cp sn bay Nng thc s xng ng l sn bay quc t ca min
Trung. u t phc hi v nng cp sn bay c (Chu Lai, Ph Bi, Sn bay Ph
Ct.
+ V thu li: a bn KTT Min Trung cng nh ton khu vc min Trung
c a hnh dc, xi mn mnh, lun thiu nc ma kh, nn cn phi ch trng pht
trin thu li ca vng khai thc trit v bo v tt ngun nc (khai thc ti a kh
nng xy dng cc h cha).Hon thnh cc d n khi phc h thng thu li chng l;
pht trin cc cng trnh thu li kt hp vi phng trnh l nh h T Trch (Tha
Thin Hu), A Vng, Ph Ninh (Qung Nam); Nc Trong, Thch Nham, m rng
thm h Chp Vung, Ni Ngang v chng ngp ng lu vc sng Thoa (Qung
Ngi)...
2.4. Bo v mi trng v phng chng thin tai:
Vi din tch hp, tri di, c ln, qu trnh pht trin vngg KTT Min
trung vi tc nhanh, s ci tc ng mnh n mi trng. ng thi thin tai Min
trung s c nh hng ln n tc pht trin ca vng. m bo pht trin bn
vng, cn xy dng chnh sch v bin php ng b gii quyt vn nhim mi
trng mt cch ch ng v c hiu qu. Thnh lp qu h tr ngn nga v gim
thiu nhim. Xy dng quy ch v kim tra nghim ngt bo v mi trng v gi gn
cnh quan thin nhin. c bit ch bo v mi trng khu cng nghip, th. C
qui nh v thc hin tt cc qui nh v gi v sinh, mi trng ti cc c s trng
hc, bnh vin, cc khu du lch, cc trung tm thng mi, ni cng cng. Trong pht
trin nui trng thu sn cn ch ti vic ngn nga v c gii php k thut bo
v mi trng ven bin. C cc bin php lm sinh chng xi mn, tng ph cho
t, chng ct bay, ct chy ven bin. Ch trng ti vic phng trnh, gim nh thin
tai v kh hn. B tr ma v, cy trng, vt nui cng nh cc hot ng sn xut, kinh
doanh sao cho phng trnh, gim nh c thit hi do hn hn gy ra. Mt khc, xy
dng cc cng trnh, cc h cha nc tch tr nc phc v vo ma kh. Tuyn
truyn trn cc phng tin thng tin i chng mi ngi dn c thc gi gn, bo
v ngun ti nguyn nc, s dng tit kim nc cng phi c ht sc ch trng
thng xuyn, c hiu qu thit thc.
207

Ch ng phng chng l lt. Chuyn i c cu ma v n trnh l lt. Xy
dng hon chnh h thng h cha ton khu vc gm mt s h cha c qui m ln kt
hp vi cc h qui m trung bnh, mc ch phc v ti tiu v iu tit l hoc c th
kt hp thm lm thu in. Xy dng cc cng trnh phng trnh l....
2.5- Pht trin ngun nhn lc:
Nh trnh by, ngun nhn lc Min trung cn nhiu bt cp c v cht lng
v s lng, to pht trin nhanh, vn pht trin ngun nhn lc Min trung phi
c ht sc ch .
2.5.1. o to ngun nhn lc c trnh cao:
Nghin cu u t theo cc bc i thch hp cc i hc vng nh Nng,
Hu tr thnh c s o to a ngnh, trung tm nghin cu khoa hc hng vo phc
v cho s pht trin kinh t - x hi ca khu vc min Trung. Tng bc nng cp cc
trng i hc ca vng theo quy hoch mng li cc trng i hc c Th
tng Chnh ph ph duyt. Chuyn i c bn v ni dung v chng trnh o to
ngun nhn lc c trnh cao theo hng: (i) o to lc lng cn b qun l, ra
quyt nh gn lin vi mc tiu ci cch hnh chnh, qun l nh nc v cc lnh vc
kinh t x hi; (ii) o to i ng doanh gia c trnh cao, nm bt c cc k
nng v ngh thut qun l kinh doanh; (iii) o to lc lng k s gn vi mc tiu
pht trin cc ngnh kinh t k thut trng tm theo la chn pht trin trong vng: cc
k s, cng trnh s v pht trin cc ngnh h tng k thut; v pht trin cc ngnh k
thut nh c kh, luyn kim; ho cht, lc ha du; cc c nhn v pht trin cc dch v
ti chnh, ngn hng, thng mi v du lch... nhm p ng nhu cu pht trin vng v
cc tnh ln cn.
2.5.2. o to lc lng lao ng lnh ngh:
- M rng qui m v cht lng gio dc chuyn nghip theo 2 hng: mt l,
m rng qui m ngnh ngh ph cp p ng nhu cu hc ngh trong x hi; hai l,
o to cht lng cn b k thut c trnh cao, o to cng nhn lnh ngh bc cao
trong cc trng trng im; kt hp cht ch gia ph thng v chuyn nghip, dy
ngh o to i ng cng nhn lnh ngh.
- Xy dng mt s Trung tm dy ngh k thut cao nhm o to cng nhn k
thut cho cc KCN.
- Tin hnh quy hoch, sp xp h thng mng li trng Trung hc chuyn
nghip, dy ngh. Xy dng mt s trung tm dy ngh k thut cao nhm o to cng
nhn k thut cho cc KCN trn a bn ph hp vi yu cu c cu nhn lc v pht
208

trin kinh t vng. Trc mt l xy dng trng dy ngh Dung Qut, trng dy ngh
k thut cao do Chnh ph Hn Quc ti tr ti Qung Ngi.
(III)- Vng KTT Pha Nam
C quy m ln nht c nc, song vn tip tc t tc tng trng cao, thi k t
nay n 2020 t mc khong 9-11%/nm. Bc pht trin t ph i trc,ca vng tp
trung cc cc ni dung ch yu sau y:
1. Chuyn dch nhanh hn c cu kinh t theo hng CNH, HH to ra cc sn
phm mi nhn, gn vi th trng v tng sc cnh tranh.
1.1. V mc tiu chuyn dch c cu kinh t chung:
D kin n 2010, t trng GDP cng nghip, xy dng v dch v t 92% hin
nay ln khong 94-95% nm 2010 v khong 97-98% nm 2020. C cu lao ng
chuyn dch theo hng tng s vic lm c nng sut cao, s dng t vn v tiu hao t
nng lng hn; s dng t c hiu qu hn, trn c s pht trin cc ngnh cng ngh
cao v sn xut cc sn phm c hm lng cht xm cao. Nng t l lao ng lm vic
trong cc ngnh sn xut sn phm xut khu a ln trn 20%-30% lao ng x hi.
1.2. V c cu sn phm ch lc v lnh vc u tin:
Trong nhng nm gn y, c cu kinh t ca vng trng im pha Nam c s
chuyn i nhanh nhng cn mt cn i gia cng nghip v dch v v trong bn thn
mi ngnh. khc phc tnh trng trn, trong phng hng chuyn dch c cu sn
phm cn c bit ch trng tng nhanh hm lng khoa hc v cng ngh trong cc sn
phm cng nghip v dch v, cn c c ch u i u t cho cc ngnh, cc doanh
nghip s dng thnh tu khoa hc mi, khuyn khch i ngay vo cng ngh hin i.
C nh vy mi duy tr c vai tr ng lc v i u ca Vng KTT Nam B trong
bi cnh hi nhp.
+V cng nghip: Sn phm ch lc phi l cc sn phm c gi tr gia tng cao,
c sc cnh tranh ln, hm lng cht xm cao nh : sn phm phn mm, sn phm
in t cng nghip v dn dng; du kh v cc sn phm ho du; thp vt liu xy
dng cao cp; c kh ch to, thit b, ph tng v sa cha ; ch bin lng thc thc
phm, dt, da, may...
V c cu mt hng cn c s pht trin ng b gia sn phm xut khu v
thay th nhp khu. Ch pht huy li th v tim nng lao ng ca vng, y mnh
hp tc quc t nhm khai thc ngun vn v cng ngh mi. a vng kinh t trng
im tr thnh trung tm mnh v sn xut linh kin in t, sn xut phn mm, dch
v tin hc vin thng khu vc ng Nam .

209

Hng u tin:
- Pht trin nhng ngnh mi nhn c hm lng cng ngh cao (cng ngh tin
hc, cng ngh vt liu mi, cng ngh vi sinh) m vng c th mnh, lm ht nhn
thc y nhanh qu trnh cng nghip ho, hin i ho ca vng v cc vng ln cn.
Tng cng pht trin cng nghip c kh ch to, cng nghip sn xut hng tiu dng
cao cp, vt liu mi, kh - in - m.
- Pht trin mnh cc ngnh cng nghip cng ngh cao, cng nghip sch v
cng nghip c bn lm nn tng cho s pht trin chung v hi nhp quc t. ng
thi coi trng pht trin cc ngnh cng nghip s dng lao ng c trnh cao, cc
sn phm c sc cnh tranh xut khu.
- c bit ch trng yu t chuyn giao cng ngh, gn nghin cu, ng dng,
trin khai vi sn xut; m bo qu trnh cng nghip ho vng i i vi hin i ho.
Xy dng m hnh "Khu sinh dng cng nghip" h tr cc doanh nghip ci tin k
thut, i mi cng ngh, ng dng thnh tu khoa hc mi, ht nhn thc y hin i
ho ca Vng, b tr gn khu cng ngh cao, vng ngoi vi Tp. H Ch Minh.
- Pht huy nng lc ni sinh thng qua tng t l ni a ho, trin khai mnh m
hnh cc ngnh cng nghip h tr, gn b mt thit vi cc ngnh sn xut ch lc vi
vai tr cung cp linh kin, ph liu, sa cha, bo dng...Pht huy vai tr ca cc
doanh nghip va v nh, c hng i ngay vo cng ngh hin i i i vi bo v
mi trng.
- u tin pht trin lnh vc in t - tin hc lm tin cho cc lnh vc khc
pht trin. Phn u n nm 2010, cng nghip in t - tin hc tr thnh ngnh mi
nhn, nh hng xut khu, tng bc pht trin ng b c phn cng, phn mm,
trong u tin pht trin phn mm. a Vng KTT pha nam tr thnh mt trung
tm mnh v sn xut linh kin in t, trung tm mnh v sn xut phn mm khu
vc ng Nam .
- Tip tc pht trin mt s ngnh cng nghip ch lc nh : khai thc du kh;
sn xut in, phn bn, ha cht t du kh c kh ch to; ch bin nng - lm sn -
thc phm; in t v cng nghip sn xut phn mm; sn xut hng tiu dng dt may
- giy da - nha; cng nghip vt liu xy dng. Tng t trng cng nghip ch tc,
cng nghip cng ngh cao.
- Khuyn khch u t vo cc khu cng nghip v khu ch xut c cp
giy php; trung u t hon chnh kt cu h tng ngoi hng ro nng cao hiu
qu hot ng cc khu cng nghip.
210

- iu chnh li hng phn b cng nghip trn a bn, trn c s khai thc
ngun ti nguyn v d a ca cc tnh cha pht trin (c mt sn xut cng nghip
cha tp trung cao, mi trng thin nhin cha b hu hoi), ph hp vi c im ca
tng lnh vc sn xut cng nghip. Hng iu chnh l b tr chuyn cng nghip
sang cc tnh mi nhp Long An, Bnh Phc, Ty Ninh, ch yu l cng nghip ch
bin nng sn v s dng nhiu lao ng.
+ V nng, lm thu sn: y mnh sn xut nng sn hng ho cht lng cao
phc v nhu cu dn c th, KCN v xut khu. Ngnh nng nghip cn chuyn i
c cu theo hng pht trin nng nghip hng ho, sn phm a dng, hiu qu kinh
t x hi cao, cht lng sch, p ng nhu cu ngy cng cao v thc phm, rau, hoa
qu, cy cnh... cho dn c th v dn c cc khu cng nghip.
Hng u tin:
Pht trin nng nghip nhit i hng ho ln trn c s ng dng cng ngh
sinh hc, cng ngh bo qun v ch bin hin i. Tip tc chuyn dch c cu trong
nng nghip theo hng hng ho cht lng cao nng cao gi tr trn mi ha. Hng
u tin l cy cng nghip, cy n qu, hoa, cy cnh v chn nui b sa.
y mnh ng dng cng ngh sinh hc, cng ngh bo qun v ch bin sau thu
hoch.
Pht trin Lm nghip, ph xanh t trng i ni trc (tp trung B Ra- Vng
tu, ng Nai); tng nhanh vic trng v sm n nh rng phng h ven bin, c bit
gi din tch rng ngp mn ca huyn Cn Gi (thnh ph H Ch Minh) v ven bin
ca B Ra- Vng Tu, ch trng rng nguyn liu giy, rng quc gia v rng u
ngun Tr An. Hot ng lm nghip trn a bn ch yu hng vo vic khoanh nui
v bo v rng, c bit l rng phng h. Trng mi din tch t trng cha s dng
duy tr din tch rng, t che ph khong 23%.
Pht trin khai thc, nui trng, ch bin v cc dch v ngh c. Tuy nhin c
th ni, nui trng thy sn khng phi l th mnh ca vng.
+V dch v: Sn phm ch lc v lnh vc u tin l cc loi dch v cao cp,
cc dch v c cht lng cao phc v cc i tng dn th, nng thn khu vc pha
Nam; c bit l dch v thng mi, ti chnh, ngn hng, dch v du lch cht lng
cao; vin thng, vn ti quc t; dch v chuyn giao cng ngh; pht trin th trng
bt ng sn, th trng vn, th trng chng khon...
Hng u tin:
Tip tc pht trin v nng cao vai tr trung tm dch v mnh ca Vng i vi
c nc v khu vc; ngoi trung tm du lch v dch v ln thnh ph H Ch Minh,
211

tp trung pht trin dch v du lch bin Vng Tu, Cn o, Mi N. Pht trin cc
khu thng mi ca khu vi Lo v Campuchia: Mc Bi Ty Ninh.
Tp trung pht trin ton din cc ngnh dch v cht lng cao, c bit l dch
v ti chnh, ngn hng, du lch, vui chi gii tr cao cp, dch v cng ngh, vin thng,
vn ti quc t; pht trin th trng bt ng sn, th trng vn, th trng chng
khon; pht huy c hiu qu cc t chc ti chnh, cc c quan o to, dch v y t v
nghin cu khoa hc tm c quc gia, khu vc v quc t.
Xy dng vng KTT trung tm y t chuyn su, trung tm o to cht lng
cao, trung tm khoa hc v chuyn giao cng ngh c tm c quc gia, khu vc v quc
t.
Pht trin mnh du lch gn lin vi vic bo v, tn to cc di tch lch s, vn
ho, khu bo tn thin nhin. Ch trng pht trin cc tuyn du lch trng im. Gn du
lch gia cc tnh, thnh ph trong vng vi cc vng khc trong nc. Nng cao cht
lng sn phm v a dng ho cc loi hnh du lch, y mnh pht trin cc trung tm
thng tin v t vn pht trin du lch, gn lin vi xy dng h thng an ninh v an ton
du lch.
2- i vi kt cu h tng c ngha then cht
Tip tc u t hon thin v nng cp h thng kt cu h tng kinh t v x hi,
m bo pht trin mt cch cn i, ng b, i trc mt bc.
a-Kt cu h tng kinh t
+ng b: u tin trc ht cc tuyn trc v cc tuyn vnh ai nhm cng
c mi lin kt trung tm vi vng ngoi vi v gii to ch tc; m cc tuyn cao tc
mi. Vic pht trin cc tuyn giao thng cn cn nhc v tnh hp l gia trc xuyn
v cc trc lin vng, trn c s cc d bo v nhu cu vn ti v kh nng ngun vn
u t.
Tip tc hon thnh nng cp quc l 50, 20, 22b, tuyn N2...ni Vng KTT
vi vng ng bng sng Cu Long v vng Ty Nguyn.... v c phng n to tuyn
lin kt mi.
Cc tuyn ng cao tc t thnh ph H Ch Minh i Cn Th, i Long Thnh
v i Vng Tu nhm gim bt mt vn chuyn trn tuyn Quc l 51
Tip tc ci to, tin ti hin i mng li giao thng ti cc th trong vng.
Xy dng phng n hon thin mng li giao thng cho thnh ph H Ch Minh.
Trong c bit ch trng quy hoch, u t pht trin vn ti cng cng hnh khch,
nghin cu xy dng h thng cu qua sng, xe in chy trn cao.
212

+ng thu: Hon thin, ci to v nng cp cc tuyn ni vi ng Bng sng
Cu Long, trong quan trng l 2 tuyn : Tuyn Si Gn C Mau; Si Gn Kin
Lng hin bng vn ODA.
+ng st: khc phc tnh trng yu km, bt cp hin nay ca ng st,
trong giai on 2004-2005 cn ci to u mi ng st thnh ph H Ch Minh, giai
on 2006 2010 nghin cu xy dng cc tuyn ng st t thnh ph H Ch Minh
i Vng Tu, gn h thng cng bin kt vi cc khu cng nghip trn hnh lang ng
51, TP H Ch Minh i Phnmpnh, Ty Nam B v Ty nguyn theo quy hoch ca
ngnh.
+Sn bay:Hon thnh vic hin i ha ga hng khng quc t Tn Sn Nht.
Nghin cu pht trin sn bay quc t th 2 ti Long Thnh n u khi sn bay Tn
Sn Nht c quy m khch vt cng sut cho php. Nghin cu ci to sn bay C ng
- Cn o phc v du lch v pht trin kinh t x hi ca o gn vi min ng Nam
B.
+Cng bin: Vic pht trin cc cng bin ca vng tip tc r sot li cho hp l
i vi ton a bn v i vi mi a phng. Sm hon thnh phng n v thc
hin vic di chuyn mt s cng ra khi khu vc ni thnh ca thnh ph H Ch Minh.
xut thnh lp Hi ng qun tr h thng cng, kt hp thu tm v mt u mi
m bo qun l h thng v c hiu qu..
Xy dng tng kho trung chuyn p ng nhu cu ngy cng cao ca s pht
trin cho c vng. Nghin cu xy dng tng kho trung chuyn ni c th tp kt hng
ho t cc cng bin ri gii phng i cc ni cho thun tin, nhanh chng ( tp trung
u mi giao thng b, st, thu ph hp vi trung chuyn hng ho i cc ni trong
vng).
+Cp, thot nc: Xy dng, r sot quy hoch cp, thot nc trn ton vng,
c bit l cc khu vc th, khu vc tp trung khu cng nghip, khu ch xut. S pht
trin nhanh chng ko theo tng nhanh dn s cc th v gy tnh trng qu
ti v kh nng cp, thot nc. Do vy, cng vi vic hon thin h thng giao thng,
cc cng trnh cp thot nc phi c nng cp, pht trin tng bc theo quy hoch
hin i, ngang tm v cng ngh v t chc qun l ca cc th vn minh, tin tin
trong khu vc v th gii. i vi mt s tnh s dng ngun nc mt cn tnh n
vic nh hng ca mi trng nc do vic x l cha tt nc thi ca cc khu cng
nghip.
Ci to h thng thot nc, x l nc thi, gii quyt dt im tnh trng ngp
ng ti cc th, c bit l Tp. H Ch Minh.
213

Khi xy dng cc nh my, cc khu cng nghip phi xy dng ng thi cc
cng trnh x l cht thi m bo khng gy nhim mi trng.
Nghin cu xy dng cc khu vc cha cht thi, cc nh my x l cht thi cho
cc th.
b-Kt cu h tng x hi:
Kinh t th trng cng pht trin nhu cu v chm sc sc kho ca ngi dn
ngy mt cao, do vy cn ch trng vn x hi ho y t nhm huy ng s ng gp
ca ton dn. Pht trin cc c s, trang thit b v cc dch v y t; p ng cc loi
nhu cu khc nhau ca cc tng lp x hi; m bo s bnh ng trong vic hng th
cc dch v y t. Bn cnh h thng y t do Nh nc u t, qun l, cn m rng cc
dch v y t trong khu vc t nhn v u t nc ngoi. Nng cao cht lng cha
bnh, p ng nhu cu khng ch ca ngi dn trong vng m c nhng ngi nc
ngoi ang lm vic trong cc lin doanh v khch du lch. Xy dng bnh vin cht
lng cao ngoi vi thnh ph H Ch Minh m bo c cc trang thit b cha bnh
tin tin v hin i.
Xy dng trung tm y t chuyn su cho c vng, c k hoch xy dng cc c s
sn xut dc liu, vc xin...m bo p ng nhu cu ca vng v mt phn cho nhu
cu c nc.
Xy dng cc trung tm hot ng vn ho. Nng cao cht lng cc chng
trnh pht sng pht thanh, truyn hnh. u t xy dng mi thp truyn hnh TW.
3. Pht trin cc khu cng nghip tp trung, khu cng ngh cao, hnh thnh khu
sinh dng cng nghip.
c s thay i v cht theo hng hin i ho cn y mnh pht trin khu
cng ngh cao hin c v nghin cu xy dng khu sinh dng cng nghip nhm m
bo yu cu ci tin k thut cng ngh cho cc doanh nghip cng nghip; cng c
hon thin cc KCN hin c:
- Nghin cuxy dng "khu sinh dng" cng nghip t gn cc trung tm
nghin cu khoa hc, gn cc khu cng nghip cao, thun tin giao thng.
- Trin khai mnh, a vo hot ng khu cng ngh cao TP H Ch Minh.
- Trong nhng nm ti, cn tip tc u t hon chnh h tng cc khu cng
nghip hin c cp php xy dng v u t. R sot li quy hoch khu cng
nghip ca ton vng m bo s pht trin bn vng, cn i. Ch trng vic xy
dng kt cu h tng ngoi hng ro cc khu cng nghip nh nh , bnh vin, trng
hc, trung tm o to ngh, khu thng mi, khu vui chi gii tr... C quy hoch v k
214

hoch c th cho vic xy dng cc im dn c gn vi KCN m bo iu kin
sng cho nhng ngi t ni khc ti lm vic.
Theo tnh ton khi cc khu cng nghip hin c trn a bn lp kn, s lao ng
trong cc khu cng nghip s ln ti gn 50 vn. Do vy, cn ch trng vic pht trin
cc c s o to lao ng cho vng. Xc tin cc hot ng thu ht u t pht trin
cng nghip trong cc khu cng nghip. m bi n nm 2005 lp y khong 55-60%
din tch t cng nghip trong cc khu cng nghip hin c v dn lp y 100% din
tch trong giai on 2011- 2020.
4- y mnh o to ngun nhn lc, c bit ngun nhn lc cht lng cao
phc v yu cu CNH, HH.
- Sp xp li h thng cc c s o to (cao ng, i hc v dy ngh) theo
hng tp trung o to ngun nhn lc c cht lng cao, p ng yu cu pht trin
ca cc ngnh, lnh vc mi nhn. Vic pht trin cc c s o to TP. H Ch Minh
v cc tnh cn tnh ti nhu cu o to ca cc tnh ng bng sng Cu long v Ty
Nguyn.
- Tin hnh o t doanh nhn gii v hng chc vn lao ng k thut lnh ngh
p ng nhu cu cho cc ngnh kinh t quc dn v xut khu; i ng cn b hoch nh
chnh sch c trnh cao. C chnh sch trng dng nhn ti.
- Nghin cu xy dng trung tm o to cht lng cao cho c vng v c nc
phn b gn khu cng ngh cao, gn Tp. H Ch Minh theo hng lin kt vi cc doanh
nghip, o to ngh gn vi nhu cu th trng, cung cp i ng cng nhn tay ngh
tinh thng, gp phn gim t l tht nghip.
5- i vi lnh vc vn ho-x hi
Pht huy gi tr kinh t ca cc hot ng vn ho truyn thng v a cc hot
ng ny vo n np.
Gi vng trt t an ton x hi, xy dng tm l tng trng trong ton x hi;
gim thiu cc t nn x hi v tai nn giao thng. Tip tc to nhiu vic lm gn vi
xo i, gim ngho.
2.2- Phng hng pht trin lnh th c bit em tnh t ph.
Trong qu trnh pht trin thi gian qua, xut hin cc khu vc lnh th, c kh
nng pht trin nhanh, i trc lm ng lc em tnh cht khu vc. c im cc khu
vc lnh th ny l:
- C v tr c bit, l cc cng nc su c th hnh thnh cng trung chuyn
ln; cc hn o c v tr giao lu bin quc t v khu vc; cc thnh ph v khu kinh t
215

c v tr trung tm; cc ca khu quc t quan trng hoc nhng trc v tuyn hnh lang
kinh t pht trin.
- c cc tin pht trin nh cng nghip, dch v. C kh nng thu ht v tp
trung ngun nhn lc p ng nhu cu pht trin.
- C iu kin t ai cho pht trin, m bo ngun nc, kh nng cp in v
h thng kt cu h tng tt m bo giao lu pht trin.
Cn tp trung pht trin mnh cc lnh th ny to ra nhng nhn t ng lc
cho tng khu vc (vng, tiu vng hoc tnh), thc y pht trin nhanh. T nay n
2020, c th hnh dung cc khu vc lnh th ng lc v nh hng pht trin cc
vng nh sau:
(1)- i pha Bc:
Xy dng mt s tuyn hnh lang kinh t quan trng dc theo cc tuyn quc
l 18, 21, 5, Trung Knh-Ho Lc (vng KTT Bc B):
- Quc l 5 (H Ni-Hi Phng), di 105 Km. Hng b tr sn xut thp, lp
rp t-xe my, dt-da- may, hng tiu dung cao cp. Pht trin cc KCN: i T, Si
ng B, Daewoo-Hanel, Nomura v hnh thnh cc cm cng nghip Nh Qunh,
Ph Ni, T Minh-Lai Cch, Phc in, Ph Thi, thnh ph Hi Dng...
- Quc l 18 (Ni Bi-Mng Ci), di 342,2km. Hng b tr: khai thc than,
nhit in, c kh, vt liu xy dng (xi mng ln, gch ngi), snh s thu tinh v hng
c khi lng vn ti ln qua cng Ci Ln. Pht trin KCN Ci Ln v cc cm cng
nghip Ph Li, Ch Linh, ng Triu, Hong Thch, Mo Kh, Cm Ph, Ca ng...
- Quc l 21 (Th x Sn Ty-Cng Hi Thnh), di 210 Km. Hng b tr: c
kh ch to my phc v nng, lm nghip, vt liu xy dng, ch bin nng lm sn...
- ng Trung Knh - Ho Lc, di 30 Km. Hng b tr: pht trin KCN cng
ngh cao, sn xut hng tiu dung cao cp.
- Xy dng mi khu kinh t tng hp Vn n. Nhng nghin cu ban u cho
thy y hi cc yu t v iu kin (v tr a l, t, nc, cc iu kin t nhin
pht trin du lch, hi sn,) u thun li xy dng khu kinh t tng hp.
(2)-i vi Min Trung:
+ Pht trin cc hnh lang kinh t quan trng:
- Quc l 1A on t Tha Thin Hu - Dung Qut, di 230 Km. Hng b tr:
cng nghip ng v sa cha tu bin, c kh luyn kim, lc ho du.
216

- Quc l 14B (Cng Tin Sa - Thnh M), di 78 Km. Hng b tr: cng
nghip VLXD, pht trin kinh t ca khu, du lch (tn dng vng rng nguyn sinh v
kh hu n i).
- Quc l 24 (Thch Tr-Th x ConTum), di 168 Km. Hng b tr: pht trin
lm nghip, cy cng nghip, cng nghip ma ng.
- Hnh lang kinh t ng 7 v 8 gn kt Nghi Sn, Ca L, Vng ng vi khu
kinh t ca khu quc t Cu Treo v kinh t vng bin gii pha ty ca cc tnh ny.
- Hnh lang kinh t ng 12 gn kt gia khu kinh t ca khu quc t Cha Lo
vi khu kinh t Hn La, khu cng nghip v th cng Vng ng.
- Hnh lang kinh t ng 9 gn kt gia khu kinh t ca khu quc t Lao Bo
vi khu cng nghip v cng Ca Vit, khu cng nghip, khu khuyn khch thng mi
v cng Chn My.
- Hnh lang kinh t ng 19 gn kt Quy Nhn, khu kinh t Nhn Hi v vng
bc Ph Yn vi phn nam Ty Nguyn v khu kinh t ca khu quc t c C v
vng bin gii 3 nc Vit Nam - Lo - Cm Pu Chia.
+Pht trin Khu kinh t o Ph Qu v vng ven bin Bnh Thun:
Ph Quy c v tr cc k quan trng v an ninh quc phng. Ngoi vai tr o
tin tu bao qut vng bin quan trng Nam Trung B, Ph Qu cn gi vai tr ca
mt im trung chuyn ch yu gia t lin v qun o Trng Sa.Ngun lc pht
trin ln nht ca Ph Qu l ti nguyn hi sn. Nm gia ng trng khai thc quan
trng vo bc nht ca c nc cc Nam Trung B v ng Nam B, hng nm Ph
Qu c th khai thc t 28.000 - 30.000 tn hi sn.
+ Pht trin nhanh Khu kinh t m Chu Lai:
Xy dng v pht trin khu kinh t m Chu Lai trn c s ban hnh cc th ch,
chnh sch mi, to mi trng u t, ph hp cc thng l quc t cho cc loi hnh
kinh doanh ca cc t chc kinh t trong v ngoi nc, qua c thm kinh nghim
cho hi nhp kinh t quc t v khu vc.
p dng cc m hnh ng lc mi cho pht trin kinh t, khc phc nhng yu
km v ch tc trong chnh sch v c ch qun l kinh t hin hnh trong khi cha c
iu kin thc hin trn phm vi c nc.
Pht trin khu kinh t m Chu Lai bao gm cc khu vc ch yu l:
- Khu thng mi t do gn vi mt phn cng K H. Hot ng ca khu ny
gm cc hot ng sn xut hng xut khu v hng phc v ti ch, thng mi hng
ho, cc hot ng dch v, xc tin thng mi...
217

- Cc khu cng nghip
- Cc khu gii tr c bit, khu vc dnh cho du lch.
- Khu dn c hnh chnh
+ Pht trin khu kinh t Dung Qut:
c quy hoch trn din tch 10.300 ha. n nm 2006, m bo vn hnh
c hiu qu t hp lc ha du, hon chnh cc hng mc h tng cn bn.
y nhanh s hnh thnh v pht trin khu kinh t lm ng lc thc y s
nghip cng nghip ho, hin i ho min Trung v c nc. Xy dng v pht trin
Khu kinh t Dung Qut tr thnh mt khu kinh t tng hp a ngnh vi cc chnh sch
u i, khuyn khch, n nh lu di, to iu kin thun li cho cc nh u t trong
nc v nc ngoi yn tm b vn vo pht trin sn xut kinh doanh trong khung kh
php l hin hnh v ngy cng hon thin.
+Khuyn khch pht trin Khu thng mi Chn My:
Khu thng mi Chn My c din tch khong 1000 ha, trng tm l pht trin
cng, thng mi, dch v du lch v cc ngnh khc theo quyt nh ca Chnh ph v
khu khuyn khch pht trin thng mi. Trong giai on 20062010 xy dng trung
tm thng tin quc t, s giao dch chng khon cng h thng dch v nh dch v
thng mi, du lch, ti chnh, ngn hng v cc ngnh ngh khc vi trnh v vn
minh thng mi cao.
+ Khu kinh t tng hp Nhn Hi ( tnh Bnh nh):
Vi din tch khong 10 nghn ha nm c lp vi t lin trong tng lai s pht
trin thnh khu kinh t tng hp Nhn Hi to thm ng lc vi v tr ht nhn lm
ng lc thc y pht trin kinh t x hi vng trng im Min Trung. Hng pht
trin ch yu l cc ngnh cng nghip ch bin nng lm thu sn, cng nghip vt liu
xy dng, c kh ng mi v sa cha tu thuyn,ho du, in t v vt liu in,
cng nghip dt da may mc xut khu...Xy dng khu cng nc su v cc cng trnh
dch v cng; pht trin khu du lch .
+ Pht trin kinh t kt hp quc phng ti Cam Ranh:
Khu vc vnh Cam Ranh thuc th x Cam Ranh, tnh Khnh Ha, pha Bc cch
thnh ph Nha Trang khong 50 km. Khu vc vnh Cam Ranh c v tr ht sc quan
trng v quc phng, an ninh, ng thi cng c nhiu iu kin thun li v giao lu
v pht trin kinh t. khai thc s dng c hiu qu cc tim nng, li th ca khu
vc ny, c ch trng pht trin khu vc vnh Cam Ranh phc v cho mc nh
lng dng, c kinh t v quc phng.
218

+ Pht trin thnh khu kinh t tng hp Vn Phong:
Khu vc vnh Vn Phong tnh Khnh Ha l khu vc c tim nng cho pht trin
kinh t - x hi vi quy m ln. Trong nhng nm gn y, khu vc vnh Vn Phong
tht s tr thnh im quan tm ca nhiu nh u t; nhiu nghin cu c trin
khai nhm khai thc nhng iu kin tim tng ca khu vc ny.
Mc tiu v phng hng pht trin t nay n 2020 ca Vn phong l hnh
thnh nn mt khu vc pht trin tng hp trn c s pht trin ngnh vn ti bin, du
lch, dch v thng mi m nng ct l cng trung chuyn quc t c quy m ln, t
to ra ng lc thc y cc vng khc trong di min Trung t nc, m rng quan h
i ngoi ca quc gia thng qua giao lu quc t v thng mi v hp tc khu vc
thng qua cc chng trnh hp tc trong di hnh lang ng - Ty.
n nm 2010, hon thnh v c bn mng li h tng ni vng; ci to v nng
cp mng li h tng ngoi vng; chun b h tng m trc ht l giai on u ca t
hp cng trung chuyn quc t; u t pht trin c s vt cht cho hot ng du lch,
m bo sm hnh thnh mt trung tm du lch trong mng li du lch c nc; chun
b h tng cho pht trin cng nghip, khu cng nghip v thu ht mt s ngnh cng
nghip theo hng cng nghip phc cho xut khu v cng nghip dch v cng, dch
v du lch. C phng n hp l pht trin thy sn tng ngun thu cho ngn sch a
phng, to tin cho pht trin tnghp khu vc trong cc giai on tip theo.
(3)-i vi Pha Nam:
+Pht trin cc hnh lang kinh t quan trng:
- ng 51 (Ng ba Vng Tu - Thnh ph Vng Tu), di 89 Km. Hng b tr
cng nghip nng, ho cht, hng tiu dng, cc sn phm cng nghip c nhu cu vn
chuyn ln gn vi vic pht trin cc KCN Bin Ho II, AMATA, Sng My, G Du,
LOTECO, Nhn Trch I, Nhn Trch II, Nhn Trch III, Ph M, M Xun.
- Quc l 22 (Ng ba Th c - Mc Bi), di 42,4Km. Hng b tr: sn xut
hng tiu dng cao cp.
+ Pht trin Cn o thnh khu kinh t tng hp, pht trin kinh t kt hp vi
bo tn v lu gi di tch cch mng :
Cn o l mt huyn o thuc tnh B Ra - Vng Tu . Mc tiu v nh
hng c bn pht trin Cn o l xy dng Cn Do tr thnh khu kinh t tng hp
trn c s bo v khu di tch lch s c bit, tn dng din tch rng sinh thi phong
ph, bin tr ph, kh hu trong sch. Do vy, pht trin kinh t kt hp vi bo tn v
lu gi di tch cch mng .
219

m bo pht trin bn vng: Khai thc cc ngun lc trn o mt cch hp l
pht trin kinh t; nng cao cht lng dn s v ngun lao ng trn o m bo
s pht trin vng chc v kinh t- x hi ca o; khng ngng ci thin i sng nhn
dn trn o. Kt hp s pht trin kinh t vi bo v mi trng sinh thi. Tng bc
hn ch pht trin cc ngnh ngh gy nhim mi trng v tc ng xu n mi
trng du lch. Ch bo v ti nguyn rng, phi kh nng ng ph vi thin tai.
Pht trin kinh t bin v dch v cho kinh t bin: Pht huy li th v v tr a
kinh t ca o nm ca ng cc tnh Nam b, gia cc ng trng ln, trong vng
thm d v khai thc du kh v gn tuyn hng hi quc t, pht trin mt s ngnh sn
xut v dch v vi trnh hin i ngay t ban u.
m bi hi ho gia pht trin kinh t x hi v quc phng an ninh trong iu
kin hi nhp: Kt hp cht ch pht trin kinh t - x hi vi quc phng an ninh; gi
vng vai tr ca mt hm i ni trn vng bin ty nam t quc.
+Pht trin Ph Quc thnh trung tm giao thng quc t, tr thnh trung
tm du lch sinh thi o - bin ln ca c nc v khu vc.
Ph Quc l mt a im thun li gp phn y nhanh tin trnh hi nhp ca
ng bng sng Cu Long (BSCL) v ca nc ta vi cc nc trong khu vc. Ph
Quc rt gn cc khu vc pht trin mnh v nng ng trong ASEAN, rt thun li cho
giao thng, du lch (ng bay ngn, ng bin gn). c bit trong tng lai khng
xa khi knh o KRA ca Thi Lan c xy dng, Thi Lan c khu cng trung chuyn
ln ch cch Ph Quc c 600 km, khi Ph Quc cng gn hn vi ng hng hi
quc t t Ty sang ng, s c c hi pht trin du lch quc t v tham gia dch v
hng hi. Mc tiu v phng hng c bn pht trin Ph Quc thi gian ti l:
Tp trung to c s t bin v thu nhp, tng cng c an ninh quc
phng, ng gp vo pht trin chung ca c nc.n nm 2010 phn u hnh thnh
c mt s khu du lch v vui chi gii tr cht lng cao, gp phn ng k gii quyt
vic lm, nng cao i sng vn ho, x hi cho o Ph Quc v cc o nm trong
huyn o.
n nm 2020 hon thnh v c bn xy dng Ph Quc l trung tm giao
thng quc t, ngnh du lch tr thnh mi nhn pht trin trnh cao, o Ph
Quc tr thnh trung tm du lch sinh thi o - bin ln ca c nc v khu vc, hng
nm thu ht tgriu khch du lch.
2.3-Pht trin cc th (c bit cc th trung tm) l iu kin to tng
trng nhanh, thc hin CNH,HH theo lnh th.
220

th c v tr ht sc quan trng trong pht trin kinh t-x hi ca mi quc
gia, trong thi gian gn y, cc chin lc gia quan tm nhiu n s pht trin ca cc
thnh ph ln. H cho rng vo u th k 21, thc quyn quyt nh v phn chia khu
vc thuc cc thnh ph ln, iu ny c ngha l cc thnh ph ln gi v tr quyt
nh n s phn chia th trng, cc dng u t nc ngoi v l ng lc pht trin
kinh t ca mt quc gia. i vi khu vc Chu -Thi Bnh Dng cc chuyn gia ny
quan tm c bit ti Tokyo, Soeul, Bc Kinh, Bngkok, Singgapore....i vi Vit
Nam coi trng thnh ph H Ch Minh v H Ni.
Ngoi mt s nc kim sot c qu trnh th ho, cn li phn ln cc
quc gia ri vo tnh trng b ng. th ho nhanh mt cch t pht hoc do mong
mun m mang th nhng cha iu kin m bo v kt cu h tng th " th
ho bt buc" kiu ng ngha vi lc hu v i ngc li vn minh vn cn v c
ca th.
Theo d bo ca Trung tm pht trin vng ca Li hp quc, trong khong 20-
30 nm ti xu hng pht trin cc th ln vn tip tc gia tng:
Biu 4: D bo dn s th ln ca khu vc n 2015
Thnh ph Nc Qui m dn s(triu ngi)
1995 2015
1-Bandung Indonesia 2,9 5,3
2-Bangkok Thailand 6,4 10,0
3-Banxi China 1,0 1,8
4-Bogor Indonesia 1,2 2,6
5-Bombay n 14,4 27,5
6-Calenta n 11,5 17,6
7-Changchun Trung Quc 2,4 4,2
8-Changsha " 1,5 2,7
9-Changjing " 3,4 5,8
10-Dajing " 1,1 2,0
11-Delhi n 9,5 17,5
12-Fushun Trung Quc 1,5 2,7
221

13-Guiyang " 1,7 3,0
14-Handan " 1,3 2,3
15-HongKong " 5,5 5,8
16-Konming " 1,9 3,3
17-Namning " 1,4 2,6
18-Shanghai " 14,7 23,3
19-Shenyang " 5,2 8,6
20-Shijazhuang " 1,5 2,6
21-Taipei " 3,3 5,7
22-Talyan " 2,4 4,2
23-Tangshan " 1,7 3,0
24-Tanjung Karang Indonesia 1,1 3,2
25-Wuhan Trung Quc 1,1 1,9
26-Zhengzhou " 1,9 3,4
(Ngun: Trung tm pht trin vng ca LHQ. URCRD)
T c im th Vit Nam v xu hng pht trin th Th gii, con ng
pht trin cc thi trong qu trnh thc hin CNH,HH rt ngn nc ta cn tp
trung vo:
2.2.1-Thc hin thi ho nhanh bng pht trin mnh m cng nghip, dch v,
to vic lm n nh cho cho lao ng th, tng nhanh vic lm tng bc tip
nhn lao ng nng thn ra thnh mt cch hiu qu, nng sut cao. Tng t l th
ho t 25% hin nay ln 30% nm 2010 v 40% nm 2020. Trong tp trung pht
trin th ho nhanh ba vng KTT, cc vng BSH v NB.
Biu 5: D kin t l th ho cc vng t nay n 2020
n v: %
C nc v vng 2003 2010 2020
C nc 25,4
1-Vng TD-MN 14,6
2-Vng BSH 23,2
222

T: Vng KTT Bc B 28,4
3-Vng DH-MT 20,7
T: Vng KTT Min Trung 28,2
4-Vng Ty Ngyn 27,5
5-Vng NB 57,7
T: Vng KTT Pha Nam 51,3
6-Vng BCL 17,6
+ C ba vng KTT 40,5
Ngun: Vin CLPT, B K hoch v u t
2.2.2-Tp trung pht cc th trung tm, hnh thnh cc th ht nhn c tm
c khu vc lm ng lc cho pht trin tng vng v c nc, ng thi tp trung pht
trin th mi .
Ch trng chung pht trin th Vit Nam l khng qu tp trung quy m cc
ln m hnh thnh cc th kt hp vi cc th v tinh, song cn ch l xu hng
pht trn th nh d bo ca Trung tm pht trin vng ca Lin hp quc nu trn,
cho thy s pht trin "phnh to" cc th Vit Nam l iu kh trnh khi, nht l hai
thnh ph ln H Ni v thnh ph H Ch Minh. iu quan trng l trong pht trin
kinh t, hng pht trin theo qui m th theo hnh thc no l c li. T nay n
2020 c th pht trin theo hng sau:
a-Pht trin mnh cc th trung tm c ngha c nc:
- i vi H Ni (vng KTT Bc B): Pht trin mnh xng ng l trung
tm u no v chnh tr, vn ho, khoa hc k thut c tm quc gia v quc t, gn
kt vi chui th tip gip nh Vnh Yn, Bc Ninh, H ng, Ph L to thnh
chm th ht nhn.
a bt cng nghip ra xa ni thnh gn vi vic hnh thnh cc khu th v
tinh, khu th mi nh cc khu Bc Thng Long, Nam Thng Long, B (Gia Lm),
Yn Vin, Linh m.... th m n u phi c qui hoch v xy dng hin i n
, n nm 2020 c s dn ni thnh khong 3-3,5 triu ngi.
- i vi thnh ph Nng: pht trin tr thnh thnh ph ln hin i, gi
chc nng l u mi giao thng quan trng v l trung tm kinh t, vn ho, dch v, du
lch ca min Trung v c nc, c v tr quc phng quan trng. Hng pht trin
Nng l u tin pht trin cng bin, sn bay v cng nghip gn vi cng, c kh ng
223

mi v sa cha tu bin, cng nghip da vo li th xut nhp khu, khai thc ch
bin hi sn, du lch v dch v. Trong cng nghip c chn lm khu t ph
chnh thc y cc ngnh kinh t khc. D bo quy m dn s n 2010 t 86-87
vn ngi v 2020 t khong 1,1 triu ngi.
-i vi thnh ph H Ch Minh: L trung tm thng mi ln mang tnh cht
quc t, c cng nghip pht trin, trong tp trung pht trin cc khu cng ngh cao,
s dng t lao ng. Pht trin nhanh cc khu th mi (khu Nam Si Gn) v cc khu
cng vin cy xanh phc v nhu cu ngh ngi gii tr cp quc gia v vng. Hng
pht trin l nhanh trong nng cp th hin nay, hnh thnh th ph cn, cc th
v tinh trong vng theo xu hng xy dng cc khu lin hp gn gia khu lm vic v
khu nh . Qui m dn s thnh ph H Ch Minh n 2010 khong dn s ni thnh c
4,5 triu ngi, ni thnh mi 1,3 triu ngi v ngoi thnh khong 1,3-1,4 triu ngi.
b-Hnh thnh cc th em tnh cht trung tm vng:
+ Xy dng thnh ph Nam nh thnh trung tm cng nghip, dch v, o to
ca Nam vng BSH, m bo h tr cc tnh v cng ngh, dch v, o to ngh v
xut khu lao ng. Xy dng thnh ph Nam nh tr thnh trung tm chnh tr, kinh
t, vn ho, x hi ca tnh v ca Nam BSH, xng ng l mt th loi 2 vn minh,
c c s h tng c xy dng hin i theo tiu ch ca th loi 1.Trong tp
trung vo hnh thnh trung tm cng nghip vi nhiu ngnh ngh truyn thng, cng
nghip dt may ln ca pha Bc, cng nghip ch to my nng nghip; trung tm dch
v u mi giao lu, phn phi, lu thng ti h thng th trong vng, u mi pht
trin cc trung tm thng mi, ngn hng tn dng, dch v thng tin, t vn k thut;
trung tm o to nghin cu khoa hc, y t, vn ho ca Nam BSH.
+ Xy dng Hu tr thnh thnh ph Festival, gn vi Hi An, Tam K, Qung
Ngi.
+ Sm trin khai xy dng thnh ph Cn Th thnh thnh ph loi I trc thuc
Trung ng, ng vai tr trung tm kinh t, vn ho, khoa hc-k thut ca vng v l
u mi giao lu vi min ng Nam B, c nc, vi Cmpuchia v cc nc khc
(B Xy dng d kin quy m khong 1,5 triu dn vo nm 2010 v khong 3 triu dn
vo nm 2020). Thnh ph c xy dng trn c pht trin cc KCN vi cc doanh
nghip c cng ngh tin tin, hin i; cc c s dch v ln nh thng mi, ti chnh,
tn dng, bu chnh vin thng, bo him, cc dch v v chuyn giao cng ngh, thng
tin th trng, dch v vn ti hng ho qu cnh sang Campuchia, vn ti bin t ni
vng ra bn ngoi v ngc li; cc c s nghin cu khoa hc v o to i hc, trn
i hc, cng nhn lnh ngh...
224

c- Tao ng lc thc y nhanh hnh thnh mt s khu th mi gn vi cc
khu kinh, cc khu cng nghip tp trung:
+ i vi Pha Bc: Hinh thnh khu i th mi Ho Lc-Xun Mai, Sc Sn,
Ph Ni, Sao , M Linh-Vnh Phc, Honh B.
+ i vi vng Min Trung v Ty Nguyn: u t pht trin v thu ht dn c
vo cc khu th mi gn lin vi s pht trin ca cc khu cng nghip hin c v d
kin trong tng lai nh thnh ph Chn My, Vn Tng, in Ngc - in Nam, Dc
Si, Nhn Hi v mt s th khc min ni pha Ty v di ven bin. C quy hoch
v t chc phn b cc th trn thuc cc huyn trong vng gn vi s pht trin ca
mng li h tng (c bit l giao thng) ni vng, lin tnh, lin huyn..
+ i vi pha Nam: Tp trung xy dng thnh ph Nhn Trch, Ph M (Bnh
nh) theo hng hnh thnh cc trung tm th hin i. Xy dng khu th mi
(c tnh ca cc tnh khong 6.000 ha) ti vng gip ranh gia TP. H Ch Minh, tnh
Long An, tnh Ty Ninh (thuc cc huyn c Ho, Trng Bng, C Chi).
2.2.3- Tt c cc th l trung tm tnh phi c pht trin nh l ht nhn,
ng lc quan trng nht ca cc tnh, ng lc lan to tng khu vc nng thn cung
quanh.
Cn quy hoch pht trin mng li th cc cp trn cc vng ph hp vi
nh hng pht trin v chuyn dch c cu kinh t, pht trin vn ho - x hi, phn b
dn c ph hp vi iu kin t nhin, kinh t, x hi ca vng.
c c mt h thng th vi s phn cng chc nng trong tng th ca
mi vng v h thng th c nc cn:
- Hnh thnh c mt c cu kinh t vi t trng cng nghip v dch v
chim u th. iu chnh c cu u t theo hng xy dng, ci to, nng cp ng b
v theo tng bc i cc cng trnh h tng th. Trong qu trnh pht trin, thc s
nhu cu cn n u th m rng quy m din tch ca cc th cc vng KTT n
trnh tnh trng nng dn thiu t sn xut, cng nh trong iu kin quy hoch
th t, dn ti tnh trng mua bn t c tnh cht u c, gy kh khn cho cng
tc qun l quy hoch.v.v.
- Phn khu chc nng quy hoch mt bng mt cch hp l, h tng ng b
pht trin; thu ht lao ng, c bit l lao ng cht xm. Khng ngng nng cao mc
sng dn c th trong mi quan h hp l vi dn c nng thn v min ni.

225

- Qun l pht trin th nhm vo qun l s dng t ai, qun l xy dng
v qun l mi trng th.
3-Thc y s pht trin ca cc vng kh khn nhm gi n nh chung
trong qu trnh CNH,HH rt ngn.
Vng kh khn, ng thi l vng nng thn Min ni vg v ng ven bin,
cc hi oTrong bc CNH,HH rt ngn, mc tiu c bn ca cc vng kh khng
phi l to ra tng trng nhanh m gi n nh, to tin cho bc tng trng giai
on sau. Nh vy, ni dung gi n nh nh mt iu kin quan trong to tng
trng nhanh cho c nc.
3.1-Phng chung pht trin cho cc vng kh khn phi l:
3.1.1-Rt ngn nhanh khong cch v c hi hng th cc kt qu v pht trin
x hi nh gio dc, y t, vn ho. y mnh o to ngun nhn lc cc vng kh
khn.
a-Tao bc chuyn bin mi v u t rt ngn v khong cch hng th
giao dc, vn ho x hi:
+V pht trin gio dc- o to:
- Tng nhanh chi ph c nhn cho giao dc cc vng ngho, dn dn bng cc
nhm du.Thay th dn phng hc tranh tre, na l hoc nh cp 4 bng cc phng hc
kin c ; tng cng bn dung dy hc, sch gio khoa gi r, m bo y cho
hc sinh cc dn tc v vng nng thn.
Biu 5: Chnh lch v chi ph c nhn cho gio dc gia nhm ngho v nhm
du (iu tra MSHG nm 2002).
n v : 1000 ng/nm
Gio dc tiu
hc
Sc, dng c hc tp Phn
trm
trong
chi
tiu
ca
h(%)
Hc
ph
ng
gp
ng
phc
Sch
gio
khoa
Dng
c
trng
hc
Hc
thm
Chi
ph
khc
Tng
Nhm ngho
nht
4,7 41,9 17,0 27,6 26,6 7,4 4,8 130,7 1,9
Nhm gn 7,5 47,2 24,9 36,4 34,6 14,1 8,8 174,3 1,9
226

ngho nht
Nhm trung
bnh
11,5 50,3 33,0 41,3 38,6 22,6 15,4 215,0 1,8
Nhm gn
giu nht
26,4 59,8 44,9 44,9 43,8 44,7 22,0 290,8 1,8
Nhm giu
nht
131,1 102,5 73,9 58,8 62,6 218,2 89,3 756,7 2,4
Chung c
nc
27,8 56,0 34,4 39,5 38,6 47,2 22,3 270,3 1,9
Ngun: Ngho: Bo co Pht trin Vit Nam 2004- Bo co chung cc nh ti tr ti
Hi ngh t vn cc nh ti tr Vit Nam-thng 12/2003
- Tng cng i ng giao vin bng cch o to ti ch, c chnh sch khuyn
khch thu ht i ng gio vin t cc vng pht trin (c bit t cc vng KTT n).
Tuyn truyn, khuyn khch tng nhanh t l hc sinh n trng, c bit mt s
ni ngi dn tc thiu s m bo t l bit t 90%. T nay n 2020 tp trung vo:
- Gio dc mm non: pht trin mnh cc lp mu gio, cc nhm tr gn vi
trng tiu hc cc x vng cao
- T l tr em trong tui n lp t t 90-95%. T l ln lp, tt nghip cc
cp dn dn t mc tng ng vi t l chung ca c nc. Tng cng o to
i hc, cao ng v cc chuyn nghip cho con em cc vng ngho.
- Pht trin mnh gio dc ph thng . Pht trin h thng cc trng ph thng
dn tc ni tr pht trin mnh t cp x n cp trung ng.
- Tip tc pht trin cc trng thanh nin lao ng, ph thng lao ng, b tc
vn ho, nng cao trnh vn ho cho cn b cc cp. Xo hn tnh trng cn b thn,
x m ch . Gim thiu t l ngi dn tc thiu s m ch t 22,6% cn khong 5%
nm 2020;
+ V pht trin y t: To s chuyn bin r rt v s nghip y t ca cc vng
kh khn c bit vng Min Ni :
- Tip tc cng c, nng cp mng li y t thn. C s khm cha bnh tuyn
tnh phi p ng c yu cu khm cha bnh thuc cc chuyn khoa.
- Tng nhanh i ng cn b y t cc loi. n nm 2020, cc vng kh khn c
bn c s bc s, trong c nhiu bc s chuyn khoa cp 1 v cp 2; hnh thnh
mt i ng ng o y s, y t, n h sinh, dc t v nhiu nhn vin y t thn, bn.
227

- Tng cng cng tc phng chng, khm cha bnh cho nhn dn. y li, i
n xo b cc bnh vim no, phong, si, tiu chy, st rt, bu c. Gim t l tr em
suy dinh dng di 5 tui xung cn di 10%.
Ton b cc kt qu pht trn t cc vng kh khn phi m bo mc tiu gp
phn tch cc vo vic pht trin th cht ngun nhn lc cho hin ti v tng lai.
+V pht trin vn ho- thng tin: Vic nng cao mc hng th vn ho tinh
thn cho nhn dn, gi gn v pht huy bn sc vn ho dn tc lun lun l mc tiu
quan trng nhm gim s chnh lch gia cc vng . Thi gian ti tp trung vo:
- Tip tc xy dng hon chnh v nng cao h thng cc t chc v n v
chuyn trch cng tc vn ho min ni, vng dn tc thiu s.
- Hnh thnh h thng c s vt cht vn ho bao gm cc rp chiu bng, nh
ht, nh vn ho, th vin, cu lc b, sn vn ng... gp phn tng cng nng lc
phc v nhu cu vn ho ca nhn dn.
- Chng trnh ph sng pht thanh, truyn hnh c trin khai khp cc
a phng min ni, k c vng xa xi ho lnh.
(2)-Pht trin ngun nhn lc cho vng kh khn, to ra nhng iu kin v
kh nng mi tng trng.
- u tin con em cc dn tc, con em cc vng ngheo theo hc cc trng i
hc, cao ng v trung hc dy ngh.
- Pht hnh thc trng dn tc ni tr, kt hp b tc vn ho kt hp dy ngh
ph hp vi yu cu v lao ng ngnh ngh cc vng kh khn.
- C chnh sch khuyn khch tho ng lao ng c k thut vng xui n cng
tc cc vng ngho v ngi lao ng cc vng ngho tr v qu hng lm vic.
3.1.2-Tng bc nng cao i sng, xa i gim ngho, phn phi li t ai
n ngui nng dn cc vng ngho nhm m bo n nh x hi.
Mun to sc mnh, chng li cc th lc th ch, con ng c bn nht vn l
pht trin kinh t, tng bc n nh v nng cao mc sng ca nhn dn. Mun vy,
kt cu tng c tng cng, lc lng lao ng c phn b li; mt s vng phi
a t v vi nng dn, m bo ngi nng dn ngho c t canh tc; thc hin
ng n cc chnh sch x hi, chnh sch tn gio, dn tc, chnh sch i vi tr thc
lm vic vng kh khn, vng su, vng xa, chnh sch vi ngi c cng vi cch
mng, tng bc gii quyt tt cc mu thun trong ni b nhn dn; thc hin c hiu
qu chng trnh xo i, gim ngho, thc hin cng bng x hi.
228

3.1.3- n nh chnh tr, an ninh quc phng, ngn chn nhng m mu lm mt
n nh vng kh khn, lam nh hng chung n tng trng ca c nc.
n nh chnh tr v m bo an ninh vng kh khn l iu kin tin cho
tng trng nhanh ca c nc v cc vng KTT. V vy, cn to mt bc mi v an
ninh chnh tr v quc phong cc vng ni bin gii, c bit Min ni pha Bc v
Ty Nguyn v mt s vng kh khn ng bng sng Cu Long. Ngn chn kp thi
cc th lc th ch li dng vn tn gio, dn tc bng cch tng cng sc mnh
cc t chc c s , tng cng khi i on kt dn tc.
3.1.4-u t mnh vo kt cu h tng nh mt iu kin tin quyt to tin
mi cho tng trng vng kh khn.
u t pht trin kt cu h tng cc vng kh khn c ngha ko gn cc vng
kh n cc vng KTT, t to ra s giao lu lin vng mnh m hn, ng thi
pht trin kt cu h tng ni vng nhm to bc pht trin, khai thc tt hn tim
nng ca vng. Hng pht trin kt cu h tng tp trung vo cc cc hng sau y:
+Pht trin mnh h thng trc giao thng quan trng ni vi cc vng pht trin
to lin kt gia vng kh khn vi cc vng KTT. ng thi pht trin cc mng
giao thng lin tnh, lin huyn, n 2020 khng cn huyn, x khng c ng t.
+V cp nc v thu li:
-To ngun cp nc cho cc im dn c nng thn trong vng. Tp trung
pht trin n nm 2020 hu ht dn c nng thn trong vng kh khn c dng
nc sch.
-Pht trin thu li, cc knh mng ti tiu cho cc khu vc pht trin nng
nghip.
+Hon thin bu chinh vin thng v ti huyn, x. Nng t l dng in thoi .
a bn kinh phc v cc trm bu cc cn khong 3-4 km.
+Tng cng pht trin thu in va v nh cc ni khng c kh nng a
in li.
3.1.5- Pht huy nhng th mnh v iu kin ti nguyn v v tr a l ca cc
vng kh khn pht trin kinh t, ng gp vo tng trng chung.

(1)- y mnh trng rng, khoanh nui ti sinh rng, c bit l rng u u
ngun. Ph xanh t trng i trc, tng nhanh che ph rng min ni m bo iu
kin cn bng sinh thi khng ch vng kh khn m cn
229

(2)- Pht trin nng nghip hng ho bng cch u t tp trung hnh thnh v
pht trin cc vng nguyn liu chuyn mn ho tp trung, trc ht l cc cy cng
nghip di ngy nh c ph, cao su, ch, qu, hi tru, s ... cc vng ni.
(3)-Pht trin cng nghip c bit l khai thc khong sn, thu in nh
vng ni, nui trng v nh bt thu sn cc ng bng v vng bi nganh ven bin.
(4) Hnh thnh cc trng im kinh t, pht huy kinh t ca khu v giao lu cc
vng bin gii.
3.2- Mt s hng em tnh ch th pht trin tng vng kh khn:
3.2.1-i vi vng kh khn cc khu vc min ni:
a- i vi vng kh khn Min ni pha Bc:
- Pht trin a dng mng giao thng vn ti: v ng b, tp trung pht mnh
cc ng trc quc gia hnh "d qut" ni vng ni vi th H Ni v vng KTT
pha Bc (nh ng s 1, ng s 2, ng s 3, ng s 6); ng thi pht trin
cc ng trc ngang (nh 179, ng 279 v ng 379). Nng cp cc tuyn ng
st ni cc tnh Min ni vi vng xui nh H Ni-Lao Cai, H Ni-Lng Sn, H
Ni- Thi Nguyn. Khi thng dng chy pht trin mnh ng sng trn tuyn sng
L, sng Chy, sng Hng, sng v cc cng sng Vit Tr. Ph Th, Tuyn Quang.
Xy dng ng cao tc (nh Ni Bi-Mng Ci) v cc ng trc ni vi cao tc ca
vng ni Qung Ninh, Bc Giang.
- Pht trin mnh cc ca khu quc gia v quc t.
- Pht trin cc trung tm khai thc ln nh apatit (Lo Cai), Thic (Cao Bng),
t him (Lai Chu), qung st (vng Hong Lin Sn)...
- Xy dng thu in nh tt c cc ni c iu kin vi cng sut cho sinh
hot v mt phn cho s ch lm sn.
- Ngoi cc vng cy cng nghip chuyn mn ho tp trung nh ch, qu, tru
s, g tr m, tn dng kh hu ma ng lnh pht trin cc cy n i nh cy thuc
(vng Sa v Hong Linn Sn), cy n qu mn, o...
-Pht trin du lch c sc min ni nh Tam o, Sa pha.
b-Vng kh khn min ni Ty Nguyn:
- V giao thng vn ti. Tn dng tuyn ng H Ch Minh lm c s thc
y pht kinh t vng ngheo dc tuyn ng. Nng cp cc tuyn ng thng sang
Lo v Campuchia, cc quc l quan trng (nh ng 14, 19, 20, 24, 25, 27 v 28).
u t nng cp thng xe 2 ma ton tuyn quc l trc ca Ty Nguyn
(ng14C). Cc tuyn giao thng lin x c u t pht trin vi tiu chun loi tt.
230

Cn tp trung xy dng ng t vo trung tm x cho cc x hin cha c. Xy
dng cc tuyn ng lin kt cc x bin gii. Nghin cu u t ci to ng ct h
cnh, sn v nh ga cc sn bay hin c trong vng mt cch hp l Xy dng tuyn
ng st phc v khai thc qung bxit v luyn alumin. Pht trin thu li, u tin
u t cc cng trnh ti cy cng nghip, nht l i vi vic m rng din tch trng
c ph, trng bng v mt s loi cy trng khc, cng nh i vi thu li vng su,
vng xa. Tip tc u t ng b cc cng trnh nh t u mi n knh mng,
chng trnh kin c ho knh mng.
- Ch pht trin nc sch nng thn cho ng bo nng thn Ty Nguyn .
- u t pht trin mng li bu chnh -vin thng p ng nhu cu thng tin
trong nc v lu quc t cho ng bao cc dn tc Ty Nguyn.
c- Vng kh khn cc khu vc min ni pha Nam (tp trung nhiu mt s
tnh nh Ty Ninh, Bnh Phc ca vng vng ng Nam B).
- Pht trin giao thng vn ti, hnh thnh cc ca khu vi Cam Pu Chia.
- Pht trin cc vng cy cng nghip chuyn mn ho gans vi ch bin nh cao
su, ma ng v mt s loi cy n qu khc.
- Tu sa, tn to, hnh thnh cc khu di tch cch mng chng My cu nc, tr
thnh cc khu v du lch, thm ving ca cn b v nhn dn c nc.
3.2.2- Vng kh khn bi ngang ven bin v hi o.
a-i vi cc bi ngng ven bin:
- Pht trin kt cu h tng, xy dng cc tuyn giao thng chnh, gn cc im
dn c nng thn vi cc th , trc mt gn vi cm kinh t - k thut. Tm trung
pht trin thu li nhm ci to t, khai thc, s dng c hiu qu t hoang ho m
rng din tch canh tc v kt hp thm canh cy trng.
- Chuyn i c cu cy trng, tng bc thot khi tnh trng c canh cy la,
pht trin chn nui, nui trng thu sn v nh bt ven b, song phi ch bo v
mi trng v gii quyt ng b t khu sn xut n ch bin v cc dch v c lin
quan. Cn c bit ch vic m rng din tch canh tc phi gn lin vi cc bin php
canh tc ,bo v v khng nghng nn cao ph ca t, chng nhim mi trng,
c bit l ngun nc. Nui trng thu sn phi ch kt hp vi d n pht trin thu
li, thu in v cnh quan du lch.
- Ch trng vic phc hi v tng thm din tch rng phng h ven bin, trng
ai rng gi cn bng sinh thi , ng thi to ra ngun vt liu xy dng v cht t
ti ch cho nng dn.
231

- Pht trin hp l cc c s cng nghip, tiu th cng nghip, trc ht l cc
n v sn xut quy m nh v va, tng bc trang thit b hin i nng cao cht
lng sn phm p ng c nhu cu ngy cng cao ca thu trng trong nc v c
th tham gia xut khu, nhng khu vc c iu kin c th pht trin theo quy m tp
trung chuyn mn ho.
- T chc mng li thng mai vng bi ngang ven bin bo m cung ng
hng ho v dchv cho dn c v tiu th sn phm sn xut trn a bn.
b-i vi cc hi o:
- Pht huy ti a cc tim nng v li th nhiu mt ca cc o pht trin
kinh t hi o, c hot ng kinh t a dng, va l cu ni quan trng m rng khai
thc cc vng bin khi, va l phng tuyn vng chc bo v T quc.
- Pht trin cc o theo hng sn xut hng ho gn vi th trng. Pht trin
mnh cc ngnh ngh c u th ca o nh hi sn (bao gm c khai thc v nui
trng), du lch v dch v. Pht trin cc ngnh nng, lm nghip phi c kt hp vi
du lch, cnh quan bin v ph hp vi iu kin v kh nng c th ca tng o.
- Tp trung xy dng h thng kt cu h tng trn cc, c bit cc o quan
trng. Tp trung vo cc cng trnh thit yu (cu cng, h thng giao thng trn o,
cp in, cp nc, thng tin lin lc v cc cng trnh h tng x hi nh trng hc,
bnh vin hoc trm x...), m bo iu kin sng n nh v khuyn khch dn ra nh
c pht trin kinh t o kt hp vi bo v an ninh quc phng. Xy dng mt s o
thnh khu kinh t tnge hp, tr ph v l cn c hu cn vng chc ca kinh t o, tr
thnh cc u mi quan trng gn kt kinh t o vi kinh t t lin.
- Kt hp cht ch gia pht trin kinh t o vi tng cng cng c an ninh
quc phng.
- Kt hp cht ch gia pht trin kinh t vi bo v ti nguyn mi trng bin -
o.

3.2.3- Cc vng kh khn nng thn ng bng.
+Pht trin mnh kt cu h tng nng thn:
- Pht trin mng giao thng thch hp. Bo m vng chc k vng nng
thn BSH v c Quy hoch chng l (khng cn tr dng chy v hn ch ti a tc
hi do l gy ra). Ch trng mng li giao thng nng thn, to iu kin pht trin
cho cc vng kh khn, cc cn c khng chin c v hi o. Xy dng mng li
232

ng nng thn lin huyn, lin x, lin thn bng nhiu ngun vn ngn sch, huy
ng trong dn, vn ca nh ti tr.
- Pht trin mng li cp nc sch, cp in, vin thng. u tin ODA v cc
ngun vn bo m cung cp nc sch cho cc vng ngho; bo m cht lng h
thng truyn ti in; pht trin bu chnh - vin thng vng nng thn. Xy dng cc
cng trnh kim sot l v thu li phc v chuyn i thnh cng c cu cy trng,
nui trng thu sn. Huy ng cc ngun vn, k c vn ca dn pht trin kt cu h
tng nhm ni lin khu vc nng thn vi cc th bng h thng ng giao thng v
mng thng tin lin lc.
Hnh thnh cc cm kinh t - k thut v mng li cc im dn c mi, gn
vi s pht trin ca qu trnh th ho.
+ Chuyn i mnh c cu vng nng thn: chuyn mnh c cu kinh t t nng
nghip sang cng nghip v dch v, m bo vng chc an ninh lng thc quc gia,
cung cp y thc phm vi cht lng ngy cng cao cho cc thnh ph, khu cng
nghip v tng nhanh sn phm xut khu.
Ch trng nng cao hiu qu kinh t v gi tr c to ra trn mt ha t nng
nghip, khc phc tnh trng vng chuyn canh la b ngho v thit hn cc vng nng
thn khc (da vo chnh sch h tr gi lng thc ca nh nc v ngi trng la
kim thm cc vic lm khc). Khuyn khch pht trin chn nui hng ho (k c nui
thu sn), y mnh cng nghip ch bin nng, lm, thu sn; pht trin cc lng ngh
truyn thng kt hp vi m thm ngnh ngh mi, lm hng xut khu gia cng cho
cc trung tm cng nghip, song phi c bin php gim tnh trng nhim mi trng
cc lng ngh nng thn; pht trin cc ngnh dch v nng thn. Chuyn mnh lao
ng nng nghip sang khu vc phi nng nghip ti ch, gim sc p v di chuyn lao
ng v dn s vo cc th ln.
Ring i vi nng thn vng ng bng sng Cu Long, vic chuyn i c
cu sang nui tm phi m bo tp trung vo ngn chn s suy gim vng rng ngp
mn. Trong 10-15 nm, qa trnh pht trin nui tm phi tp trung vo:
- Khng c tip tc m rng din tch nui tm trn vng rng ngp mn d
nhy cm, m bo cn bng sinh thi.
- i vi vng rng c gi tr a sinh hc, cn khoanh vng dnh ring cho nhng
mc tiu s dng c bit lm khu bo tng v vng qucvs gia.
- Hnh thnh cc vnh ai rng phng h ven bin.
Nh vy, CNH,HH rt ngn vng ngho nng thn khng phi ch tp
trung pht trin sn xut ng gp vo tng trng nhanh, iu quan trng khng
233

km chnh l bo m pht trin bn v, m bo chng nhim mi trng, nng cao
mc sng, to mi trng n nh chung cho cc vng ng lc pht trin nhanh. Mc
tiu t nay n khong 2020, to bc pht trin mi vng nng thn ng bng, bt
u t sau 2020, s gim dn khong cch vi thnh th s c 100% lng x c cc cng
trnh v sinh tt, c h thng cp nc sch, c cc cng trnh thng tin v phc li x
hi khc. Mc GDP bnh qun u ngi cc vng nng thn ng bng gi mc
trung bnh hoc trn trung bnh ca c nc.
4-Xc inh bc i: giai on 2006-2010 v 2011-2020 ca qu trnh
CNH,HH rt ngn i vi cc vng.
T nay n 2020, c th chia ra hai giai on pht trin cc vng :
+ Giai on t nay n 2010:
Mi iu kin pht trin r, B K hoc v u t a ra cc cn i ln
cho pht trin giai on ny. Nhim c bn ca c nc cng nh tng vng lnh th l
phi to mi iu kin cho giai on 2006-2010 t tng trng 8%/nm "tng b"
cho nhng nm 2001-2003 tng khng t mc tiu ra (ch t 7,1%/nm, so mc
tiu 7,2-7,5%/nm), ng thi phi khc phc nhng yu km bn to cht lng
tng trng mi cho giai on 2011-2020. Nhim v c bn ca pht trin vng trong
giai on 2006-2010 s l:
(1)-i vi vng Min Ni v Trung Du Bc B:
- Tip tc tp trung thc hin xo i, gim ngho cc vng kh khn tng
bc rt ngn khong cch v iu kin sng v tin b x hi vi cc trng im. Khai
thc tim nng th mnh v t ai, rng v kh hu hnh thnh tip tc cc vng
chuyn mn ho cy cng nghip v lm nghip mt cch c hiu qu. Khai thc mnh
mt s ti nguyn khong sn thm d. Pht huy li th giao lu ca khu pht
trin kinh t ca vng. Tp trung lm rt im nh canh, nh c, n nh dn c, khc
phc tnh trang di dn t do.
- Pht trin du lch cc khu vc c tim nng nh Lo Cai, Cao Bng, H
Giang...
- Tip tc xy dng h thng kt cu h tng kinh t v x hi, c bit c vic
nh c n nh ng bo phi di di cc vng ngp nc khi lm thu in Sn la.
Ch mt quc phong an ninh bin gii
(2)- i vi vng ng bng sng Hng, trong c vng KTT Bc B:
- Tn dng nng lc hin c cha c pht huy ca vng trong thi k 2006-
2010 pht huy tt hn vai tr ng lc ca vng KTT Bc b, ng gp ln vo tng
trng c nc, h tr thit thc cho cc vng khc, trc tip l cc vng kh khn
234

Min Ni pha Bc. m bo t t trong GDP vng BSH bng 26% GDP c
nc.Hon thnh cc KCN ngoi vi cc thnh ph ln trn trc ng 5, trc ng
18, ng 10 v ng 21. Tp trung mnh vo xut khu.
- n cui th k a khu cng ngh cao Ho Lc vo hot ng bc u.
- Khc phc ngay tnh trng trng lp v c cu gia cc tnh v thnh ph trong
vng. i vi cc thnh ph trung tm nh H Ni, Hi Phng tp trung vo vic dn
bt v a cng nghip ch bin ch bin lng thc thc phm v cc tnh, thnh ph
tp trung vo cng nghip c hm lng k thut cng ngh cao. Tao chuyn bin mt
bc v i tin phong trong vic nng cao gi tr quc trong cc sn phm ch bin.
- Trin khai xy dng cc trung tm o to cht lng cao vng ngoi vi H
Ni, bt u xy dng khu sinh dng cng nghip, cc trung tm dy ngh... to bc
chuyn mnh mnh v lao ng k thut.
- Bt u trin khai ng cao tc Qung Ninh Mng Ci v ng cao tc pha
Nam quc l 5 hin nay t H Ni - Hi Phng. Hon thnh xy dng tng kho trung
chuyn ca vng. Trin khai xy dng sn bay khu v, phc du du lich Vn n
(Qung Ninh).
- C quy hoch c th chun b u t c bn cc trung mi tm pht trin ra
bin (Vn n-C T), tip tc u t cc Thnh ph H Long, Hi Phng thc s
m nhn c trung tm pht bin ca c Vnh Bc B.
(3)- i vi vng Duyn Hi Min Trung, trong c vng KTT Min Trung:
- y nhanh thc hin d n lc ho du. Tch cc chun b xy dng khu lin
hp luyn kim , nh my ng tu v ph r v tc ch thp khu cng nghip Dung
Qut.
- Tip tc khai thc tim nng thu in t mc tiu 100% s x c in vo
nm 2010.
- Pht trin mnh kinh t bin: khai thc, nui trng thu sn, pht trin du lc
bin, vn ti bin; xy dng Nng, Cam Ranh - Nha Trang thc s l trung tm pht
trin kinh t bin vo nm 2010.
- Xy dng v hon thnh trc nm 2007 cc ng cao tc d kin, pht
trin mnh cc tuyn ng giao lu vi Ty Nguyn, cc tuyn ng ct ngan ng
H Ch Minh v cc cng Min Trung v ng quc l 1, h tr mnh cho Ty
Nguyn.
- Tip tc lm nhanh xa i gim nghoch vng bi nganh ven bin, tip tc
a dn ra o Ph Qu.
235

(4)-i vi vng Ty Nguyn:
- Tp trung vo xo i gim ngho, cp t cho ng bao dn tc khng c t;
chng ph c hiu qu m mu ca cc th lc phn ng to bc mi v m bo
n nh x hi vng Ty Nguyn v cng l cho c nc c th t tng trng cao.
- Tp trung vo thm canh cy cng nghip c th trng xut khu nh c ph,
cao su, ch, h tiu, bng , cy dc liu, cy n qu. Ch trng vo vic i mi ging
cy trng, vt nui.
- Cng nghip ch mi c kh nng i vo pht trin thu in nh,khai khong ,
ch bin nng, lm sn to n nh nguyn liu , thc y pht trin nng ,lm nghip
v nng thn, c bit cho ng bo dn tc, cc ng bao di c t cc tnh ngoi vng
n.. C k hoch trin khai cng nghip bt giy c th pht huy cho giai on sau.
- y nhanh th mnh du lch, y l li th c th pht huy nhanh, pht trin du
lch ngoi Lt, Lm ng pht trin du lch ra cc tnh khc c tim nng nh c
Lc, Kon Tum, Gia lai.
- Pht trin trc mt s tuyn ni ng H Ch Minh vi cc cng, cc khu c
kh nng pht trin kinh t, c bit ng sang Lo v Cm Phu Chia, trin khai bc
u d n hp tc ba bin gii. ng thi nghin cu c th khai thc cc sn bay
trong vng t sau 2007.
(5)- vi vng ng Nam B:
- Tp trung vo vic khai thc cc tim nng cha tn dng ht ca vng, to
tng trng cao (9%/nm). Pht huy cc lnh vc cng nghip cng nghip c hm
lng k thut, cng ngh cao t v tr cao ca c nc, n 2010 chim 37,5% GDP
c nc.
- Cui thi k (khong 2008 )khu cng ngh cao c a vo hot ng.
- Chuyn i nhanh c cu cc th trong vng, chuyn nhanh cng nghip ch
bin nng nghip, thu sn ca thnh ph H Ch Minh v cc tnh c nguyn liu
ng Bng sng Cu Long, thnh ph H Ch Minh tp trung vo cc ngnh c kh ch
to, in t, sn xut phn mm v sn xut hng tiu dung cao cp.
- Pht huy ngay vai tr trung tm thng mi, dch v v du lch ca vng i
vi BCL v mt phn pha Nam Ty Nguyn.
- Bt u tp trung xy dng cc ng cao tc ni ng Nam B vi cc tnh.
Xy dng cac sx tuyn ng thu thnh ph H Ch Minh i cc tnh ng bng sng
Cu Long, hin i ho ga hng khng quc t trong vng.
236

- Trin khai xy dng cc trung tm o to cht lng cao, cc khu sinh dng
cng nghip, cc trng day ngh..., to bc chuyn mnh v lao ng k thut, t
mc ch tiu k hoch ra l lc lng qua o to ca vng ln 55-60% vo nm
2010, trong trnh d cao ng tr ln chim 20-22% tng s lao ng ca vng.
(6)-i vi ng bng sng Cu Long:
- Tp trung vo pht trin cy lm nguyn liu cng nghip ch bin trong vng
(bng, ma, ng, u tng), ci to ging cy n qu. Trong thi k 5 nm tao bc
chuyn bin mi nh bt, nui trng v ch bin thu sn, tr thnh ngnh xut khu
mi nhn ca ng bng sng Cu Long.
- Tp trung vo bo v vng ngp mn, rng nguyn sinh o Ph Quc; bo
v v pht trin rng ngp mn ven bin.
- Khi cng xy dng khu kh in m C Mu. Nng cao nng lc sn xut cc
c s sn xut xi mng, b tng....Pht trin c kh phc v nng nghip.
- Pht trin khu thng mi Cn Th; xy dng cc trung tm thng mi cp
tnh . Pht trin cc loi hnh sinh tha, du lch sng nc.
- Hnh thnh cho c cc tuyn trc dc ni ng sng Cu Long vi NB v
c nc. Nng cp tt c cc tuyn quc l v tnh l, n 2010 t 90% nha ho. Nng
cp v m rng sn bay trong vng.
- Tp trung gii quyt dt im cc vn bc sc v vn ho, x hi, gip
ng bo dn tc t ngi vn ln xo i gim ngho, hon thnh xy dng cc trung
tm y t huyn.
+ Thi k 2011-2020:
Tp trung pht trin mnh c bc pht trin
5-nh gi chung vic thc hin CNH,HH rt ngn cc vng t nay n 2020
T nay n 2020 mt bc tranh phn b
B- MT S GII PHP CH YU THC HIN CNH,HH RT NGN
THEO VNG LNH TH N NM 2020.
1-Hnh thnh h thng kt cu h tng thng nht quc gia ni cc vng vi
nhau, c bit l ni vng KTT vi cc kh khn.
- Hon thnh h thng giao thng dc v ngang.
- Pht trin h thng giao thng giao lu quc t.
- Pht trin h thng mng in thng nht.
- Pht trin mng li thng tin lin lc thng sut.
237

2-Pht trin khoa hc cng ngh cho cc vng.
+ i vi vng KTT, tp trung vo:
- Cng ngh cao (in t, cng ngh sinh hc, vt liu mi).
- Sm i vo kinh t tri thc.
+ i vi vng kh khn v nng thn.
- y mnh khai thc v ch bin khong sn.
- Cng ngh to ging , bo qun, ch bin nng lm thu sn.
3-Chnh sch pht trin ngun nhn lc cc vng.
- Cn b qun l.
- Cn b khoa hc, k thut.
- Cng nhn k thut.
- Cc nh doanh nghip.
4-Chnh sch khuyn khch v h tr pht trin vng:
+ Cc c ch, chnh sch khuyn khch pht trin cc vng KTT v th (cc
c ch chnh sch v ti chnh, i t ly h tng, dn s v pht trin ngun nhn lc,
phn cp mnh cc a phng) nhm khuyn khch xut khu, tng trng nhanh, tao
tch lu, pht trin ngun nhn lc, kt cu h tng...
+ Chnh sch h tr, to iu kin cho cc vng kh khn v nng thn (c ch
chnh sch ti chnh, pht trin kt cu h tng nng thn, t ai, tiu th nng sn)
nhm y mnh pht trin, rt ngn khong cch vi vng KTT.
5-y mnh giao lu vng v pht trin hi ho lnh th vng.
+ Cc hng pht trin giao lu
+ Xy dng quy ch phi hp cc vng ng lc
6-Xy dng quy hoch v iu hnh thc hin quy hoch ca cc cp chnh
quyn:
- Xy dng quy hoch v iu hnh thc hin quy hoch cc th quan trng
(cc pht trin); pht trin cc khu kinh t c bit (KCN v KCX, khu cng ngh cao,
khu kinh t pht trin, khu du lch, khu bo tn).
- Xy dng quy hoch v iu hnh quy hoch bo v mi trng cc vng.
- Phi hp cc b ngnh, gia B ngnh v a phng v cc a phng vi
nhau.
238












KINH T VNG VIT NAM













H Ni, thng 10/2011