Professional Documents
Culture Documents
H CH MINH
KHOA CNG NGH HA HC
TIU LUN MN HC
QU TRNH THIT B MY V HA CHT
HHC5LT
LI CM N
Trong qu trnh thc hin bi tiu lun ny, nhm chng ti nhn c
s gip ca nhiu ngi. Chng ti xin gi li chn thnh cm n n:
Trng H Cng Nghip TP.HCM to mi iu kin thun li v c s
vt cht, trang thit b chng ti hc tp, nghin cu.
S gip ca cc thy c Trung Tm My v Thit B Ha Cht h
tr kin thc cho chng ti hon thnh tt tiu lun ny.
Thy Nguyn Thch Minh gio vin trc tip ging dy v hng dn
trong sut qu trnh nghin cu v tm hiu v ti tiu lun. Nh s gip
ca thy m nhm chng ti c th hon thnh xong tiu lun ny trong thi hn
cho php.
Nhm chng ti c gng ht sc nhng do kin thc v thi gian thc
hin cn hn ch nn bi tiu lun khng th trnh khi nhng thiu st, rt mong
nhn c s nhn xt v gp ca thy v cc bn ti chng ti c hon
thin tt hn.
Cui cng xin chc ton th qu thy c, gia nh v bn b di do sc
khe v cng tc tt.
Chng ti xin chn thnh cm n!
MC LC
3
hoc (bng chuyn ng quay hoc chuyn ng tinh tin hoc kt hp cua ca hai
chuyn ng nay), xay ra s chuyn i nng lng nh yu cu.
Vai tr ca bm trong h thng thit b cng ngh l v cng quan trng, do
h thng cng ngh hot ng c tt, mt trong nhng vn quan trng
l bit phng php tnh ton v chn nhng thng s ca bm cho ph hp vi
iu kin k thut, lp t v vn hnh bm ng yu cu k thut.
1.2 Phn loi bm
Da vo nguyn l lm vic ngi ta chia bm thnh ba loi:
Bm th tch: Vic ht v y cht lng ra khi bm nh s thay i th
tch ca khng gian lm vic trong bm. Do th tch v p sut cht
lng trong bm s thay i v cung cp nng lng cho cht lng.
Vic thay i th tch trong bm c th do:
-
Lc ly tm (bm ly tm)
Lc ma st (bm xon c)
2.3.2. Ap sut
Ta bit, ct p ca my thy lc th tch c to nn ch yu bi s thay i p
sut tnh ca cht lng khi chuyn ng qua my. Do , trong my thy lc th
tch thng dng p sut biu th kh nng ti ca my.
Ct p H v p sut p lin h vi nhau bng cng thc c bn ca thy tnh hc:
H =
Ap sut trong bung lm vic c lin quan n lc tc dng hoc moment quay
ca my.
* i vi my thy lc th tch c chuyn ng tnh tin, p sut lm vic p tc
dng ln piston to nn p lc P:
P = p.F
H =
Ta c: Nl = Ql.p
Mt khc: Nl = .M , nn M =
Vi M = kM.p nn k M =
Q1
.p
Q 1 q1 .n q1
=
=
2n 2
Hay M =
k
Q
.p = m .p
.
.Q.H
p.Q
=
12
C
Bo
Co
B
dn ng.
- Bm dn ng bng c cu tay quay thanh truyn:
b. Phn loi theo kt cu piston:
- Piston dng a: mt bn piston tip xc vi thnh xilanh, lt kn bng cc
segment t trn piston, c piston v lng xilanh u phi c ch to chnh xc.
- Piston dng tr: ng knh piston nh, mt tip xc l piston v c
xilanh, do lng xilanh khng cn ch to vi chnh xc cao. B phn lt kn
l nhng m lt nm trn c xilanh do c th ch to lt kn rt tt.
c. Phn loi theo s ln tc dng
S ln tc dng l s chu k lm vic ca cht lng qua bm trong 1 vng quay
ca tay quay. Ta c cc loi sau:
- Bm piston tc dng n : trong 1 vng quay ca tay quay ch c 1 chu
k lm vic ca cht lng qua bm. Vi loi bm ny cht lng lm vic 1 pha
ca piston.
- Bm piston tc dng kp (bm tc dng 2 chiu):
( D 2 d 2 )
FA =
4
D:
ng knh piston
d:
ng knh cn piston
-
D 2
FB =
4
p < 10 at
p > 20 at
Q < 15 m3/h
15
Q > 60 m3/h
2g
Trong bm th tch thng v1 = v2 ; z1 z2 do :
H=
p ra p vao p p lv
=
=
(2)
Q lt = q .
n
60
(3)
Lc :
i vi bm piston, to cho cht lng 1 tng p sut lm vic p th
phi tc dng ln piston 1 lc:
P = F. p
(4)
N tl = .Q.H = Q
p lv
= p lv .Q
(5)
cp trn trc bm l:
N tr =
QH
QH p lv Q
=
=
Q tl ck
Khi piston chuyn ng v v tr tn cng pha tri (ng vi 1/2 vng quay ca tay
quay), khng kh s dn n v th tch bung lm vic tng, gi s qu trnh dn
n l qu trnh on nhit, phng trnh c bn ca cht kh cho:
p.v = RT
p = pa
chn khng
Vo
< pa
Vo + FS
pa p
pa p
s a cht lng ln 1 on h =
trong ng ht.
d 2h
.h
4
lng khng kh cn li trong h thng l Vo= Vo Piston chuyn ng v pha tri, lng khng kh V otip tc dn n , p
sut gim v cht lng tip tc dng ln trong ng ht. Qu trnh c tip tc cho
n khi cht lng in y xilanh, khi bm coi nh t mi xong , bt u
lm vic vi cht lng.
n
60
-- Bm tc dng n
-- Bm tc dng kp
-- Bm tc dng ba
qba = 3F.S
Trong :
F=
D2
4
f=
d2
4
S = 2RT
RT
Q = 0,85 0,90
Q = 0,90 0,95
D > 300 mm
Q = 0,95 0,98
S/D = 0,8 2
vtb piston = 0,5 0,9 m/s
b. Lu lng tc thi
Trong 1 vng quay ca tay quay ca bm piston tc dng n, dng cht
lng qua ng ht v ng y l khng lin tc, ch xut hin trong 1/2 chu k.
Ngoi ra, khi c dng cht lng xut hin trong ng ht (hoc trong ng y) th
lu lng dng chy cng khng l hng s m dao ng theo thi gian, chnh v
vy m ta kho st lu lng tc thi tc l lu lng ti tng thi im.
19
(7)
quay
l: chiu di thanh truyn : l >> RT (l > 5 RT)
: gc gia thanh truyn v ng tm xilanh ng vi gc quay
Khi tay quay quay 1 gc th piston chuyn di 1 on x l:
C
B B0
C0
x = RT.(1- cos )
(8)
= RT.(1- cos t)
Vy
(7)
vpis =
dx
= .R T . sin t
dt
2n
D 2
R T sin
Q =
.R T . sin t = F.
60
4
(9)
= 90o Qmax= F R T
= 0o , 180o Qmin= 0
2n
60
Q max
Q lt
khng u:
Q
ht
Bm tc dng n
don =
Q max
Q tb
2n
60 =
=
n
F 2R T
60
F RT
Bm tc dng kp
21
Q
ht
2 =
Q max
Q tb
2n
60 = = 1,57
=
n
2
2 F 2R T
60
FRT
Bm tc dng ba
QC = F.RT..sin ( + 240o)
Q = QA + QB + QC = F.RT..[sin + sin ( + 120o) + sin ( + 240o)]
Vy lu lng tc thi t cc i khi = /6 , /2 , 5/6 , 7/6 , 3/2 ...
v Qmax= F.RT.
H s khng u ca bm tc dng ba l:
3 =
Q max
Q tb
2n
60 = = 1,047
=
n
3
3 F 2R T
60
F RT
Bm tc dng bn
Gi QA, QC v QB, QD l lu lng tc thi ca 2 bm tc dng kp
ghp thnh bm tc dng bn, cc lu lng ny lch pha nhau 90 o (/2) , Ti
thi im t ng vi gc quay ta c:
QA = F.RT..sin
QB = F.RT..sin ( + 90o)
QC = F.RT..sin ( + 180o)
QD = F.RT..sin ( + 270o)
Q = QA + QB + QC + QD
= F.RT..[sin + sin ( + 90o) + sin ( + 180o) + sin ( + 270o)]
Vy lu lng tc thi t cc i khi = /4 , 3/4 , 5/4 , 7/4
v Qmax= F.RT..sin(/4) = 2.F.R T .
H s khng u ca bm tc dng bn l:
Q
4 = max =
Qtb
2n
60 =
n
4 F 2R T
60
2 F R T
2
= 111
,
4
Nhn xt:
- Qua cc biu lu lng cng nh h s lu lng khng u ta thy
bm tc dng ba c h s khng u l b nht , tc l c lu lng u nht
trong cc loi bm c gii thiu do khng c s trng pha. Trong thc t bm
tc dng 4 thng t c ch to.
23
25
p max p min
p tb
p tb =
Vi
p max + p min
2
Khi th tch khng kh trong bnh ln, ngha l tit din bnh kh ln so
vi tit din ng ht th vn tc dng chy trong ng ht xem nh khng i.
Trong tnh ton s b ta c th xem khng kh trong bnh iu ha bin i theo
qu trnh ng nhit, phng trnh trng thi s l:
p.V = const
Vi V l th tch ca lng khng kh c trng lng l hng s cha trong bung
khng kh ca bnh iu ha.
Nh vy ta c:
pmax.Vmin= pmin.Vmax
p min = p max
p max p max
=
p max + p max
Vmin
Vmax
Vmin
Vmax Vmax Vmin
=
Vmin
Vtb
Vmax
ha, trong na hnh trnh tip theo ca piston, van y ng, nhng nh c p
sut ln ca khi khng kh b nn trong bnh iu ha nn cht lng c tip tc
y ra ng y. Do kch thc ca bnh ln nn mc cht lng trong bnh dao
ng rt t, nh vy dng cht lng trong ng y lun c iu ha, lc qun
tnh ch xut hin 1 on ngn t bm n bnh iu ha.
bnh iu ha lm vic c tc dng cn phi m bo thng xuyn 1 lng
khng kh cn thit nht nh trong bnh.
3.1.9 Chuyn ng khng n nh ca cht lng trong bm
- p sut trong XL trong qu trnh ht:
Phng trnh Ber vit cho mt thong b ht (mt ct a) v mt ct x st b mt
piston vi mt chun vit phng trnh l mt thong b ht:
2
p a v a2
p xh v p 1 mcx v
+
= Zh + x +
+
+ ds + h whut
2g
2g g mca t
Trong
mcx
l dv
1 v
x dvp
ds = h h +
g mca t
g dt g dt
Ta c:
F
fh
1 mcx v
1 dv F
ds = p l h + x
T ta c:
g mca t
g dt f h
Lqdh =
F
l chiu di qui dn ng ng ht
fh h
mcx
L qdh + x dvp
1 v
hqt =
ds =
g mca t
g
dt
whut
vi2 m
l i vi2
= hvh + i
+
2g i =1 i di 2g
i =1
n
di ng ng ht
Vi: - hvh : tn tht cc b ti van ht.
- , : cc h s ma st dc ng v h s tn tht cc b
27
qdh
F
fi
2
m
F
l F
= i + i i
di fi
i =1
i =1
fi
n
: h s tn tht tng
ng
Nh vy ta c:
whut
= hvh + qdh
v2p
2g
v 2p
L + x dv p
p xh p a
(11)
= ( Zh + x ) + h vh + (1 + qdh ) + qdh
(10)
2g
g
dt
vp = R T sin( t)
Vi
dvp
dt
= R T 2 cos( t)
x = R T ( 1 cos ) cos = 1
x
RT
2
x
sin = 1 cos = 1 1
=
RT
2
x x
RT RT
(12)
T (11), (12)
L qdh + x 2
1+ qdh 2
pxh pa
=
( Z h + x) + hvh +
( R T x)
( 2R T x x 2 ) +
g
2g
L
p
p xh min p a
=
Z h + h vh + qdh R T 2 > bh
g
- Tai x=2RT : cui hnh trnh, ta c gi tr p sut lm vic trong qu trnh
ht t gi tr ln nht:
L qdh + 2R T
pxhmnx pa
=
( Z h + 2R T ) + hvh
2R T 2
iu kin khng xy ra xm thc l: p xhmin > pbh, cc bin php trnh hin tng
xm thc:
28
- Hn ch chiu cao ht Zh
pa pbh L qdh
R T 2 + hvh + h
Z h max =
L qdh
= H ck
R T 2 + hvh + h
g
Vi h l ct p d tr chng xm thc.
Khi nhit tng th pbh tng, [Hck] gim do chiu cao ht cho php cng gim.
- Gim s vng quay n (gim ):
pa pxh min
Z h hvh
= g
L qdh R T
pa pxh min
Z h hvh
30
n=
g
L qdh R T
khng xy ra xm thc th pxhmin > pbh do s vng quay cho php khng
xy ra xm thc l:
p a p bh
Z h h vh h
[ n h ] = 29
L qdh R T
S vng quay ca bm piston thng hn ch trong khong n=100 300 v/ph
- Gim chiu di qui dn trn ng ng ht L qdh tc l gim chiu di ng
ht, tng ng knh ng ht.
- Gim trng lng van ht gim tn tht qua van ht.
c. Xilanh lc
Phn loi
Xilanh lc c th c cc dng khc nhau ty thuc yu cu chu trnh lm vic ca
my cng tc. Ta c th phn loi xilanh lc da vo 1 s c im:
Theo kt cu:
- Xilanh lc c cn 1 pha
- Xilanh lc c cn 2 pha.
Loi ny c u im l vn tc v lc tc dng khi a cht lng vo 1
trong 2 pha u nh nhau do din tch mt lm vic ca piston c 2 pha u l
F - fcn
Nhc im ca loi ny l kch thc ca my tng do 2 pha u c cn
v cng ngh ch to phc tp d kh m bo ng tm ca lng xilanh v 2 l
cn.
Theo s chiu tc dng:
- Xilanh lc tc dng 1 phi: Cht lng i vo t 1 pha, chuyn ng
ngc li c thc hin nh l xo.
- Xilanh lc tc dng 2 pha: Cht lng tc dng to chuyn ng cho
piston c th i vo t pha ny hoc pha kia ca piston.
Cc tnh ton c bn
Pms
Pqt
D2
4
p(at)
<= 15
15 50
50 100
d/D
0,3 0,35
0,5
0,7
Gi
P + Pms Pqt
p
.S
Vn tc chuyn ng ca piston:
Q : lu lng th tch ca cht lng np vo xilanh
v : vn tc chuyn ng ca piston
Q
F
d. Xi lanh lng
c hnh trnh lm vic ca piston ln (ln hn chiu di kt cu my),
32
ta dng xi lanh lng bao gm nhiu xilanh lng vi nhau qua 1 kt cu chung.
Xi lanh lng gm c piston (1) chuyn ng trong xilanh (2), xilanh (2) cn lm
nhim v piston chuyn ng trong xilanh (3). Cht lng c a vo v ra
xilanh theo 3 ng:
- ng I, II trn xilanh (3)
- ng III trn piston (1)
Xilanh lm vic nh sau:
Dn cht lng vo I, xilanh (2) di chuyn 1 hnh trnh S 2, ng thi cht
lng t bung A i vo bung B lm piston (1) di chuyn 1 on S 1. Nh vy
piston (1) chuyn ng t phi sang tri 1 hnh trnh tng cng l S1 + S2.
c hnh trnh ngc li, dn cht lng ng thi vo II v III, piston (2)
di chuyn 1 hnh trnh S2 v piston (1) di chuyn 1 on S 1. Nh vy piston (1)
chuyn ng t tri sang phi 1 hnh trnh tng cng l S1 + S2.
Loi xilanh ny c chuyn ng t t, iu ha, dng trong cc my cn trc v
bc d hng ha, c th dng cc xilanh lng tc dng kp vi s xilanh l 4 hay
6. Dng cht lng a vo v a ra c th khng ch, iu chnh theo ca
ngi iu khin.
e. e.
e. Xi lanh bc
33
d2
4Q
F1 =
v1 =
4
d2
d2
P1 = p
4
(D2 d2 )
4Q
F2 =
v2 =
4
( D2 d 2 )
(D2 d2 )
P2 = p
4
34
D2
4Q
F12 =
v12 =
4
D2
D2
P12 = p
4
( D 2 D12 )
4Q
F3 =
v3 =
4
( D 2 D12 )
( D 2 D12 )
P3 = p
4
piston s l
v thc =
Q Q
F
S > 10D:
ko bnh rng b ng quay theo chiu mi tn (nh hnh v), cht lng cha y
trong cc rnh a gia cc rng ngoi vng n khp c chuyn t bng ht qua bng
y vng theo v bm ( theo chiu chuyn ng ca bnh rng). V th tch cha cht
lng trong bng y gim khi cc rng ca cp bnh rng vo khp, nn cht lng b
chn p v dn vo ng y 5 vi p sut cao. Qu trnh ny gi l qu trnh y ca
bm. ng thi vi qu trnh y th trong bng ht xy ra qu trnh ht nh sau:
khi cc rng ra khp, th tch cha cht lng tng, p sut cht lng gim xung thp
hn p sut trn mt thong ca b ht lm cho cht lng chy qua ng ht 4 vo bm.
Qu trnh ht v y cht lng xy ra ng thi v lin tc.
Nu trong bm khng c khe h th p sut cht lng ch tng khi no n
c chuyn n bng y. Vy p sut do bm to nn ch ph thuc vo p sut
ph ti (p sut trong ng y).
Nhng thc t bao gi cng c khe h:
Gia nh rng vi v bm
Gia cc mt rng.
Do cht lng c tng p sut sm hn trc khi n bng y. Chnh cc
khe h gy nn tn tht lu lng trong bm bnh rng (cht lng theo khe h chy
ngc tr v bng ht) hn ch kh nng tng p sut lm vic ca bm. Nu p sut
ph ti cao qu mc th c th lu lng ca bm hon ton b tn tht. V vy,
hn ch p sut lm vic ti a, ngi ta b tr van an ton 6 trn ng y
Bm bnh rng c dng trong cc my thu lc (my p, my nng, cn
cu, my o t,), trong h thng iu khin t ng, trong bi trn cc b
phn chuyn ng ca my. Nng sut ca bm bnh rng vo khong 0,22
58m3/h vi p sut 0,6 2,5MPa (6 25kG/cm2). C th bi trn mi cht vi
nht ng 0,2 100cm2/s v nhit t -40 ti +2500C. Do khng c van ht v
y nn bm bnh rng c th quay vi tc ln (n=700 5000vng/pht) v
c truyn ng trc tip bng ng c. Khi lm vic bm bnh rng lun tip
xc vi du nhn, du thu lc, v vy tui th kh cao. Cc b mt lm vic ca
bm phi c ch to vi chnh xc v lng cao th mi to c p lc
ln v mt mt lu lng.
37
3.3. Bm trc vt
Bm trc vt l loi bm rto - quay, trong nh c prfin c bit ca
ren xon vt (rto) m trong khoang ht v khoang y hon ton thng nhau.
Bm trc vt c ch to bng mt, hai, ba v nhiu hn trc vt n khp vi
nhau, trong s c mt trc dn, cn li l trc b dn. Bm trc vt c th t
ng hoc t nm (Hnh 6).
Hnh 6. Mt ct bm c ba trc vt
1- trc vt dn
2- pittng gim ti
3- ng lt gim ti
4- trc vt b dn
5- vng (c tc dng nh trt).
Cn lu rng, trc vt b dn khng sinh cng c ch, v ch dng chn
kn. Trong qu trnh hot ng bnh thng cc trc vt b dn quay c l nh
p lc ca mi cht c bm chuyn.
Bm trc vt c t trong khoang ca thn bm. Khi bm lm vic mi
cht c ht t u ny n u kia ca cc cp trc vt.
Bm ba trc vt c di lu lng t 0,4 n 400m3/h vi p sut n
25MPa (250kG/cm2). Bm ba trc vt dng bm cht lng khng c tp cht l
lng vi nht ng (0,1 60)cm2/s v nhit 1000C.
Bm mt trc vt c nng sut 0,3 60m3/h vi p sut ln nht 0,5 2,5
38
40