1. A FILOSOFA E A SA HISTORIA A filosofa, en grego, "amante da sabedora", naceu do desexo de coecer comn a todas asculturas dende os seus incios.

Non obstante, non foi ata o S. VI a.C que esta procura dun saber racional, sistemtico e crtico naceu como tal en Mileto, Xonia ( Asia Menor). Tamn neste sculo aparece en oriente a chamada Filosofa oriental, representada en China por Confucio, fundador da Escola dos letrados, e en India polos Upaninshads, unhas composicins filosficas escritas cara o ano 500 a. C. Dende este momento, a filosofa atravesou diferentes etapas histricas: a. FILOSOFA ANTIGA ( S. VI a. C.- S. V d.C) Presocrticos: Pertencen a esta poca Tales (auga), Anasmedes (aire), Anasimandro (nada) e Herclito (lume, loita de contrarios), como exemplos de monistas (baseaban a orixe do universo nun s elemento) e Herclito ( 4 elementos) e Anasgoras (Homeomeras-"Sementes"), como exemplo de pluralistas (orixe en mis de un elemento). Scrates: Principalmente centrado na antropoloxa e a tica. vive na poca de esplendor de Atenas. Coceselle , entre outras cousas, pola famosa frase "S sei que non sei nada". Platn: Escribio varios dilogos de gran profundidade filosfica. especialmente coecido pola sa Teora das Ideas. Aristteles: Formulou a teora realista fronte ao idealismo de Platn. Epicuresmo: Corrente moral eudemonista que buscaba a felicidade a travs dunha vida sinxela e pracenteira. Estoicismo: Corrente moral segundo a cal ca vida consiste na imperturbabilidade ante a dor. Nesta poca estivo tamn a matemtica, atrnoma e filsofa Hipatia, que morrera asasinada por defender as sas ideas.

b. FILOSOFA MEDIEVAL (s. V-XV) Foi unha poca caracterizada polo debate da relacin entre razn e fe, por ter durante era unha grande influencia a relixin, tanto xuda como grecorromana, rabe ou cristi.Destacan: Santo Agostio de Hipona (S. V d.C), que propuxo a sumisin da f fronte razn. San Tom de Aquino (S. XIII) intenta harmonizar fe e razn, por creelas compatibles e incluso complementarias. Guillerme de Occam (S. XIV) Hildergarda de Bingen c. FILOSOFA MODERNA (S.XV-XVIII)

A preocupacin fundamental era a epistemoloxa (coecemento). Destacan: Humanismo e revolucin cientfica. Descartes: Defensor de que a razn a nica fonte de coecemento. Acuou a famosa frase "Penso, logo existo". Hume: Partidario do empirismo, defenda que a experiencia a principal fonte de coecemento. Cristina de Pizn Olympe de Gouges Mary Wollstonecraft d. FILOSOFA CONTEMPORNEA (S. XIX-Actualidade) Caracterizouse pola sa diversidade de correntes e tendencias, que teen en comn un talante crtico e unha actitude de sospeita e denuncia. Salientan: J. Ortegga y Gasset, que acuou a frase "Eu son eu e as mias circunstancias". Sartre, co existencialismo. Simone de Beauvoir, co "segundo sexo", coecida pola frase "Non se nace muller, chgase a selo". Edith Stein Hannah Arendt Mara Zambrano

FILOSOFA E MITOLOXA Os mitos xurdiron como un modo de explicar o mundo que nos rodea, e caracterzanse polos trazos seguintes: Presenza de personaxes lexendarios (deuses, heroes). Relatos que explican o mundo coma un Caos (non existen normas que o regulen) Carcter traicional e actrtico. Transmisin oral Concepto do mundo como caprichoso

Estas caractersticas contrapense s da filosofa, que se caracteriza por ser: Racional: Rexeita a idea dun orixe catico, atribundoo a leis naturais. Crtica: Fronte tradicin propia da mitoloxa, considera que coecemento debe ser revisado e, de ser preciso, rexeitado. Sistemtica: Os coecementos deben ser ordenados e coherentes. FILOSOFA E CIENCIA Ata o S. XVI non se fixo distincin entre filosofa e ciencia, pois ambas son racionais e sistemticas e comparten o mesmo obxeto de estudo. Sen embargo, neste sculo a ciencia moderna comezou a separarse, formulando as sas leis en linguaxe matemtico e debendo ser as sas leis comprobables experimentalmente.

FILOSOFA E RELIXIN Asemllanse: Nos seus intereses (trascendencia do ser humano, existencia de Deus) Na proposicin de normas para a consecucin dunha vida mellor. Diferncianse: -Saber racional e crtico da filosofa fronte ao baseado na f e as verdades reveladas por Deus da relixin. RAMAS DA FILOSOFA Sendo que a filosofa pretende comprender un concepto tan amplo como a realidade, foi preciso dividila ao longo do tempo en ramas especializadas: Metafsica: Propiedades da realidade e de todo o que ou existe. Lxica: Evala e corrixe os razoamentos expresados lingsticamente. Epistemoloxa: Orixes, validez e lmits do coecemento. tica: A fundamentacin, validez e universalidade dos cdigos morais. Esttica: Natureza da beleza e o arte. Antropoloxa: Ser humano dende todas as pticas ( biolxica, cultural, social) Poltica: Goberno _______________________________________________________________

O SER HUMANO
O ser humano pode recoecerse fcilmente en tres dimensins: a natural ( necesidades biolxicas), a cultural (resposta aparicin de necesidades mis avanzadas, resolvndoas sen necesidade dunha evolucin fsica) e persoal (necesidades individuais, identidade propia). para comprender o que o ser humano, preciso comprender tamn os seus orixes e evolucin, por isto necesario coecer, tamn, as explicacins formuladas ao longo da historia para esta. AS EXPLICACIN PREEVOLUCIONISTAS Creacionismo: Explicacin bblica.

Creacionimo fixista (S.XVIII): Con defensores como Linneo ou Georges Cuvier, defenda a teora de que a adaptacin dos individuos ao medio era produto dun deseo intelixente, o que, segundo eles, probaba a existencia dun creador. Lamarck: Evolucionista. Exemplo das xirafas. EXPLICACINS EVOLUCIONISTAS Charles Darwin: Coa sa obra "A orixe das especies", sentou as bases das teoras evolucionistas actuais. Esta teora-que foi confirmada con numerosos datos paleontolxicos-pode sintetizarse en tres teses fundamentais: As especies orixnanse por transformacin graduais en outras anteriores. A seleccin natural o principio explicativo da evolucin. Sobreviven os inviduos mellor adaptados ao seu medio. O ser humano desdende de antigos primates.

Gregor Mendel: Teora que afirma que a herdanza biolxica est determinada por factores especficos. Doutrinas mutacionistas: Explican os cambios nas caractersticas das especies a travs de mutacins no material xentico. Teoras sintticas: Combinan a teora da seleccin natural coas doutrinas mutacionistas para completar os nosos coecementos actuais sobre a evolucin. ONDE E COMO APARECEU A NOSA ESPECIE? Existen das teoras, ningunha concluinte: A. A teora do candelabro, de Wolpoff, afirma que se deron procesos evolutivos distintos en rexins diferente, situando a orixe humana en calquera destes enclaves ao considerar a nosa especie froito dun intercambio xentico. B. A teora da Arca de No, de Stirnger e Andrews, defende que o ser humano ten a sa orixe no continente africano, expandndose posteriormente polo resto do planeta. OS RASGOS DA HOMINIZACIN C. A posicin erguida, que permitiu a observacin de maiores reas naturais e a liberacin das extremidades superiores. D. A liberacin das extremidades superiores, que favoreceu a especializacin das mans en outras actividades, coma a caza, a manipulacin de obxectos o a construccin, piares bsicos da evolucin e actividades que esixan, ademis, a existencia dun cerebro complexo que permitise levalas a cabo. E. Desenvolvemento cerebral, debido a unha mutacin atribuida en numerosos estudios s posibilidades que ofreca a liberacin das extremidades superiores, permitiu: a. Mellorar a capacidade tcnica, dicir, a fabricacin e manipulacin de instrumentos ideados para satisfacer as necesidades do individuo e modificar a contorna no seu beneficio.

b. Desenvolver a capacidade simblica, que nos permite expresarnos por medio de signos convencionais, ou o que o mesmo, establecidos por persoas sen ningunha relacin aparente coa realidade que representan. c. Elaborar unha linguaxe articulada. Con todo, existen teoras alternativas a esta que afirman que foi o incipiente uso de instrumentos o que favoreceu a liberacin das extremidades superiores e o andar bpede, e non inversa. Estas teoras consideran que a manipulacin de obxetos non exclusivamente humana e levan a cuestionarse se as diferenzas entre animais e persoas son cuantitativas (entre elementos dun mesmo grupo) ou cualitativas ( entre elementos de grupos distintos). A CAPACIDADE SIMBLICA E A LINGUAXE A elaboracin dunha linguaxe articulada permitiu aos ser humano expresar necesidades, emocins e ideas complexas, polo que considerada pola maiora de pensadores unha diferencia cualitativa. non obstante, existen varias teoras sobre a orixe da linguaxe tal e como ns a coecemos. Estas teoras teen en comn a suposicin de que a linguaxe articulada derivou dunha linguaxe xestual previa, pero difiren nas razns polas que tivo lugar este cambio, propoendo as seguintes opcins: A. Unha mutacin xentica, que requerira un proceso moi longo dado que debera producir cambios na organizacin do cerebro, o conducto vocal e o sistema auditivo producira este cambio. Considrase pouco posible que unha soa mutacin puidese dar lugar a todas as modificacin neurolxicas que facilitan a linguaxe. B. Un aumento progresivo da intelixencia xeral, que habera de favorecer o aumento da capacidade simblica e lingstica. C. A sustitucin progresiva de sinais xestuais de alarma ou aviso por sinais vocais, mis tiles. posible tamn que estas teoras fosen complementarias, compoendo unha teora multicausal. ______________________________________________

A CULTURA
O desenvolvemento das novas caractersticas biolxicas que haban diferenciar ao ser humano dos animais deron lugar aparicin dun atributo anda ms propio da humanidade, o principal factor humanizador: a cultura, cuxa aparicin nos permite falar dunha humanizacin ( especies considerables propiamente humanas) parella hominizacin (aparicin do xnero Homo) durante o proceso evolutivo. Considerando a detereminacin xentica e natural na que nacemos a nosa dimensin biolxica, podermos definir como cultura a todas as informacins (coecementos, hbitos, tcnicas, normas e formas de vida) adquiridas a travs da aprendizaxe social. CULTURA ANIMAL E CULTURA HUMANA Partindo desta definicin, poderamos considerar que a cultura non unha caracterstica nicamente humana, pois tamn os animais son capaces de transmitirse uns aos outros condutas sociais novas. Non obstante, existen factores diferenciadores:

CULTURA ANIMAL Aprendizaxe por imitacin. Non hai transmisin a distancia.

CULTURA HUMANA Aprendizaxe por medio da linguaxe. O linguaxe posibilita a transmisin a distancia. Caracter acumulativo (transmtese dunha xeracin a outra e incremntaase co paso do tempo).

As, podemos matizar a definicin de cultura humana como o conxunto de informacins adquiridas socialmente mediante a linguaxe. A cultura humana ten, ademais, un valor adaptativo, que permitiu adaptar a contorna para facela mis favorable, de xeito que a adaptacin cultural deixase nun segundo plano a adaptacin xentica.

CONTIDOS DA CULTURA HUMANA Partindo deinicin, podemos falar de cultura individual, residente no individuo como parte da informacin almacenada no cerebro, e cultura colectiva, pois esta mesma informacin compartida por distintos membros do seu grupo. En calqueira caso, a informacin cultural pode dividirse en tres tipos bsicos: 1. Descritiva: Describe, representa, explica e axuda a entender a realidade e o funcionamento da nosa contorna. [Ex. Bioloxa] 2. Prctica: Proporciona pautas para o aprendizaxe e realizacin de determinadas accins. [Ex. Tctica/Estratexia] 3. Valorativa: Permite elaborar xuizos de valor sobre o que nos rodea, aceptndoo ou rexeitndoo. [Ex. Valores morais] A DIVERSIDADE CULTURAL a liberdade de pensamento e conduta do ser humano ante as diferentes situacins o que, combinado co illamento xeogrfico, que conlevou a falta de contacto entre os diferentes grupos humanos ao longo da historia o que levou aparicin da denominada diversidade cultural. Fronte a esta diversidade xurdiron, entn, diferentes posturas: Etnocentrismo: Valoracin das culturas alleas a travs da comparacin coa propia, tendo por resultado unha actitude de desprezo cara a estas. Pode derivar en posicin mis radicais, como o racismo ou a xenofobia. [Ex.Colonialismo] Racismo: Consideracin da existenza dunhas razas superiores a outras. Esta actitude dexenera en comportamentos de marxinacin ou discriminacin cara as razas diferentes propia.[Ex. Apartheid] Xenofobia: Actitude de desprecio e rexeitamento cara o estranxeiro ou alleo. [Ex. Rexeitamento cara os inmigrantes, independentemente da sa raza].

Relativismo cultural: Opinin que defende que imposible valorar unha cultura comparando as sas caractersticas, pois cada unha ten valor en si mesma. O inconvinte de esta postura que pode favorecer a pasividade ante actos inxustos ou inhumanos. [Ex. Aceptacin do ] Universalismo: Postura que rexeita o etnocentrismo, defendendo a procura dos trazos culturais universais que demostren a sa eficacia ( solidaridade, liberdade, igualdade) para a sa introduccin en todas as culturas. Paradxicamente, hai quenes definen esta opcin coma un etnocentrismo encuberto da cultura occidental cun caracter homoxeneizador fomentado pola globalizacin econmica. Interculturalismo: Defende a diversidade cultural como un feito enriquecedor, considerando unha convivencia harmoniosa das diferentes culturas a mellor opcin, sempre e cando estas tean unha base de respecto mutuo. Con todo, co avance dos medios de comunicacin e a consecuente desaparicin do illamento o contacto (tamn chamado converxencia) cultural e cada vez maior. Esto deu lugar, tamn a un fenmeno de contaxio cultural, dicir, a asimilacin de trazos propios de culturas alleas. A DINMICA DA CULTURA A indiscutible existencia de cambios na cultura ao longo do tempo, nun proceso de evolucin que foi denominado dinmica social, levouao establecemento de cinco tipos de transformacins culturais: Mutacin cultural: Introducin de novos contidos ou modificacin dos existentes. Pode levarse a cabo de forma consciente (invencin) ou inconsciente ( erros na imitacin). Transmisin cultural: Refrese ao transporte vertical (entre xeracins sucesivas) ou horizontal ( entre individuos da mesma xeracin) da informacin cultural. Contaxio cultural: Adopcin de elementos doutras culturas como propios. Pode se dar de xeito espontneo ou por imposicin, recibindo neste ltimo caso o nome de aculturacin. Deriva cultural: Divisin dunha cultura en subgrupos culturais. Seleccin cultural: Mantemento dunha innovacin cultural por unha eleccin racional dos individuos pertencentes cultura que a adopta. _____________________________________________________

A PERSOA
O termo "persoa" refrese a unha dimensin do ser humano que trascende mis al da dimencsin natural e cultural do ser humano, cuxo desenvolvemento ao longo da historia posible explicar en tres etapas: I. Antigidade: Onde se atopa o orixe eteimolxica da palabra, provinte do grego prosopon, que alude "ao que mira cara adiante". II. Idade Media: Ser humano como creacin de Deus, dotada de dignidade e valor. III. poca Contempornea: Introdcnse os aspectos tico e psicolxico, destacando a liberdad, a independencia, a racionalidade e a capacidade de autoimpoerse normas de conducta. Os personalismos contemporneos insisten tamn na interrelacin persoal e a tica.

Tras esta evolucin do termo, pdese chegar a elaborar unha definicin xeral do concepto de persoa para as diferentes correntes na consideracin, como vitais dos catro razos seguintes: Valor: Cada ser humano nico, o que o dota dun valor incalculable. Dignidade: independentemente da sa condicin e circunstancias. Liberdade: De accin e eleccin. compromiso tico: Aberto relacin en procura da extensin da dignidade e a liberadade.