Genelletirilmi evre Akmlar Yntemi

T
i B i =
Bu denklem ne sylyor?
evre akmlar

T
i B i =
Tm eleman
akmlar
w Ni Mv = +
Tm eleman
gerilimleri
zel Durum: lineer, zamanla deimeyen iki ulu diren elemanlar ve
bamsz gerilim kaynaklarnn bulunduu devreler.
Yararlanlacaklar: KAY

KGY

ETB

T
i B i =
k
v i R v + =
w Ni Mv = +
0 = Bv
Hatrlatma
Yntem:
1. Adm:
1 +
d e
n n
gz iin KGYn yaz
0 = Bv
2. Adm: eleman tanm bantlarn yerletir
0 ] [
0
= +
=
k
v i R B
Bv
0 = +
k
Bv i BR
k
Bv i BR =
3. Adm: eleman akmlarn evre akmlar cinsinden yaz

T
i B i =
k
T

Bv i B BR =
b
v i R =
4. Adm: evre akmlarn bul
Genel Durum: lineer, zamanla deimeyen akm kontroll diren elemanlar
bamsz gerilim kaynaklar

lineer, zamanla deimeyen akm kontroll olmayan diren
elemanlar
bamsz akm kaynaklar
Genel Durum: lineer, zamanla deimeyen iki ulu diren elemanlar
bamsz gerilim kaynaklar

lineer, zamanla deimeyen ok ulu diren elemanlar
bamsz akm kaynaklar
Birinci grup elemanlar
kinci grup elemanlar
Hatrlatma
Yntem:
1. Adm: 1 +
d e
n n
gz iin KGYn yaz
0 = Bv
2. Adm: 1. grup elemanlarn eleman tanm bantlarn yerletir,
2. grup elemanlarn eleman tanm bantlarn yaz.
3. Adm: eleman akmlarn evre akmlar cinsinden yaz
4. Adm: evre akmlarn ve ikinci grup elemanlarn gerilimlerini bul
k
v B
v
i
B B
1
2
1
2 1 1
] R [ =
(

0 ] [
2
1
2 1
=
(

v
v
B B
w
i
v
N M =
(

2
2
] [
(

=
(

w
v B
v
i
M NB
B B R B
k
T
T
1
2
2
2 1 1 1

T
i B i
1
1
=

T
i B i
2 2
=
Hatrlatma
Toplamsallk ve arpmsallk zellii
Teorem: (Toplamsallk)
Lineer diren elemanlar+Bamsz kaynaklar
1. Grup bamsz
kaynaklar
2. Grup bamsz
kaynaklar
1. Grup bamsz kaynaklar devrede, 2. grup bamsz kaynaklar
devre d iken devre zlsn
1 1
, v i
2. Grup bamsz kaynaklar devrede, 1. grup bamsz kaynaklar
devre d iken devre zlsn
2 2
, v i
Devrede tm bamsz kaynaklar varken ki zm
2 1
2 1
,
v v v
i i i
T
T
+ =
+ =
Tant:
,
2 1
w w w
T
+ =
(
(
(

=
(
(
(

(
(
(

T T
T
T
T
w e
v
i
N M
A I
A
0
0
0
0
0 0
Devrede ki tm bamsz kaynaklar
T
b x A =
~
T T
b A x
1
~

=
(
(
(

(
(
(

=
(
(
(

T
T
T
T
T
w N M
A I
A
e
v
i
0
0
0
0
0 0
1
)
`

+
(

=

2 1
1
0 0
~
w w
A x
T
(
(
(

=
(
(
(

(
(
(

1
0
0
0
0
0 0
w e
v
i
N M
A I
A
T
1. Grup bamsz kaynaklar devrede
1
~
b x A =
1
1
1
~
b A x

=
(
(
(

(
(
(

=
(
(
(

1
1
1
1
1
0
0
0
0
0 0
w N M
A I
A
e
v
i
T
(
(
(

=
(
(
(

(
(
(

2
0
0
0
0
0 0
w e
v
i
N M
A I
A
T
2. Grup bamsz kaynaklar devrede
2
~
b x A =
2
1
1
~
b A x

=
(
(
(

(
(
(

=
(
(
(

2
1
1
1
1
0
0
0
0
0 0
w N M
A I
A
e
v
i
T
(

=

1
1
1
0
~
w
A x
(

=

2
1
2
0
~
w
A x
(

+
(

= +

2
1
1
1
2 1
0
~
0
~
w
A
w
A x x
)
`

+
(

=

2 1
1
0 0
~
w w
A
T
x =
Teorem: (arpmsallk)
Lineer diren elemanlar+Bamsz kaynaklar
var iken devre zlsn v i,
Lineer diren elemanlar+Bamsz kaynaklarn
deeri k katna karlsn ve devre zlsn
v i
~
,
~
kv v
ki i
=
=
~
~
Thevenin (1883) ve Norton (1926) Teoremleri
Ama: Lineer, zamanla deimeyen ok ulu, iki ulu direnlerden ve
bamsz akm ve gerilim kaynaklarndan olumu bir N 1-kaplsnn
basit bir edeerini elde etmek.
Thevenin Edeeri:
+
_
v
i
N
1-Kapls

+
_
v
i
+
_
R
TH

V
TH

+
_
v
i
+
_
R
TH

V
TH

R
TH
Thevenin edeer direnci
Devredeki tm bamsz kaynaklar devre d
iken 1-1 ularndan grlen edeer diren
V
TH
Ak devre gerilimi
1-1 ular ak devre iken 1-1 ular arasndaki
gerilim
Thevenin Teorem: N 1-kaplsnn ularna i deerinde bir akm kayna
balandnda tm i deerleri iin tek zm varsa ( tek v deeri
belirlenebiliyorsa) Thevenin edeeri vardr.
Norton Edeeri:
+
_
v
i
N
1-Kapls

+
_
v
i
G
N

i
N

+
_
v
i
G
N

i
N

G
N
Norton edeer iletkenlii
Devredeki tm bamsz kaynaklar devre d
iken 1-1 ularndan grlen edeer iletkenlik
i
N
Ksa devre akm
1-1 ular ksa devre iken 1-1 ularndaki akm
Norton Teorem: N 1-kaplsnn ularna v deerinde bir gerilim kayna
balandnda tm v deerleri iin tek zm varsa ( tek i deeri
belirlenebiliyorsa) Norton edeeri vardr.
Thevenin Edeeri:
) ( ) ( ) ( t v t i R t v
TH TH
+ =
N kapls akm kontroll deilse Thevenin edeeri yok
Norton Edeeri:
) ( ) ( ) ( t i t v G t i
N N
+ =
N kapls gerilim kontroll deilse Norton edeeri yok

0 , 0 = = v R
TH
TH
TH
N
R
t v
t i
) (
) ( =

0 , 0 = = i G
N
N
N
TH
G
t i
t v
) (
) ( =
, 0 =
TH
R Norton edeeri yok
, 0 =
N
G Thevenin edeeri yok
) (t v
) (t i
N
i
TH
v
) (t v
) (t i
N
i
) (t v
) (t i
TH
v
Sonu:
Lineer, zamanla deimeyen diren ve bamsz kaynaklardan olumu
N 1-kapls akm kontrollu ise bal bulunduu devrenin zmn
etkilemiyecek ekilde Thevenin edeeri ile ifade edilir.

Lineer, zamanla deimeyen diren ve bamsz kaynaklardan olumu
N 1-kapls gerilim kontrollu ise bal bulunduu devrenin zmn
etkilemiyecek ekilde Norton edeeri ile ifade edilir.
Eleman Tanm Bantlar
Diren Eleman: v ve i arasnda cebrik bant ile temsil edilen eleman
v
i
q

0 ) , , ( = t i v f
R
0 ) , , ( = t q f
m
|
0 ) , , ( = t i f
L
|
diren

e
n
d

k
t
a
n
s






K
a
p
a
s
i
t
e

0 ) , , ( = t q v f
C

memristor
q i

=
|

= v
Endktans Eleman: ve i arasnda cebrik bant ile temsil edilen eleman
Kapasite Eleman: v ve q arasnda cebrik bant ile temsil edilen eleman
Memristor Eleman: ve q arasnda cebrik bant ile temsil edilen eleman