Cu 1: Vi cc u i ca thin nhin Vit Nam c nhiu tim nng pht trin dch v du lch, c bit b bin ca VN di v c nhiu bi bin

p. Dch v l mng hot ng thng mi m mc m ca th trng ca Vit Nam l hn ch v d dt nht. y cng chnh l im c suy on l s to ra bt li ln cho doanh nghip Vit Nam khi tham gia TPP. Vi TPP, s tham gia mnh m v t do hn ca cc nh u t nc ngoi c tim lc ln, c kinh nghim lu nm, ni ting trn th gii c th khin cho cc n v cung cp dch v ca Vit Nam gp kh khn nghim trng. Vy ngnh du lch Vit Nam c li g khi gia nhp TPP? Liu TPP c gp phn lm tiu dit cc doanh nghip kinh doanh dch v ny hay s l ng lc cc doanh nghip ny pht trin? Bt cp ca ngnh Du lch Vit Nam Qun l hot ng kinh doanh l hnh, lu tr du lch c s gia tng v s lng, nhng vn thiu kim sot pht trin v cht lng v tng hp tnh trng hot ng c nhng gii php nh hng qun l ph hp. Mt s hn ch, bt cp tn ti nhiu nm vn cha c khc phc, gii quyt nh quy hoch pht trin du lch cp vng, cp tnh cn thiu v cha ng b, dn n tnh trng pht trin t pht cc khu du lch, s dng, khai thc khng hp l ti nguyn du lch, nht l ngun ti nguyn du lch bin. Thiu s phi hp, lin kt gia cc doanh nghip du lch v sn phm du lch c o, hp dn v c kh nng cnh tranh. Vic nng gi, p gi du khch vo cc dp ngh l... cha c x l trit . Hnh nh ngi bn hng rong, eo bm khch du lch ti cc khu du lch trng im vn c n ti din, ng H Anh Tun tha nhn. V, trong khi lng khch ngy cng gia tng th kh nng cung ng dch v du lch vn cha p ng kp, v sinh mi trng ti cc im du lch cng ng, khu du lch d ngoi cha m bo. Dch v l mng hot ng thng mi m mc m ca th trng ca Vit Nam l hn ch v d dt nht. So vi cch thc m phn chn-cho ca WTO, phng php chn-b d kin trong m phn TPP s khin cho bc tranh m ca dch v ca Vit Nam i vi cc i tc TPP thay i mnh m. y cng chnh l im c suy on l s to ra bt li ln cho doanh nghip Vit Nam khi tham gia TPP. Vi TPP, s tham gia mnh m v t do hn ca cc nh cung cp c tim lc ln, c kinh nghim lu nm, c u th v dch v trn th gii (c bit l cc nh cung cp dch v Hoa K) c th khin cho cc n v cung cp dch v ca Vit Nam gp kh khn nghim trng. Tuy nhin, kch bn thc t c th khng ton bt li nh vy. C th cnh tranh c th l ng lc cc doanh nghip t i mi v nng cao nng lc pht trin tt hn. Cnh tranh cng gip xa nhng n v sn xut yu km, khng thch hp vi tnh hnh mi (y cng l iu nn xy ra, d rng Vit Nam cha quen vi tnh trng ph sn ca cc doanh nghip yu km). Ngoi ra, khng th khng nhc ti nhng kh nng hp tc gia doanh nghip Vit Nam v i tc t TPP cng pht trin. M ca th trng cng l c hi thu ht u t vo cc ngnh dch v, c bit cc ngnh cn vn v cng ngh qun l cao. y c th l c s pht trin nhiu ngnh dch v Vit Nam trong tng lai. Phi tri qua th thch, doanh nghip mi nhn ra nhng ch sai, ch thiu trong chin lc pht trin ca mnh. Phi xem th thch l c hi pht trin Khi gia nhp TPP, khng ch DN nc ngoi pht trin ti Vit Nam m chng ta cng d dng hn khi to tour mi hay pht trin nc ngoi. Va chm vi s cnh tranh quyt lit trn th trng th gii s gip cc DN Vit Nam trng thnh hn. Chc chn nhng cu hi v: Ti xc nh th trng trng im ph hp ra sao? Lm th no cng c, nng cao cht lng sn phm du lch? Chin dch qung b, xc tin du lch trng tm, trng im c tin hnh bi bn nh th no? Cn i ngun lc v cng hp tc, pht trin , ang, s c ngnh du lch t ra v n lc gii quyt, Th trng H Anh Tun khng nh. Theo , ngnh du lch cn khai thc hiu qu, c trng tm, trng im mi ngun lc v li th quc gia, pht

huy tnh lin ngnh, lin vng, kh nng lin kt, b tr trong pht trin du lch. c bit, cn cng sc, tp trung pht huy c hiu qu Nm du lch quc gia duyn hi cc tnh Bc Trung b Hu-2012 vi ch Du lch di sn. Pht trin ngun nhn lc du lch chuyn nghip l mc tiu, l yu t quyt nh cht lng dch v v u tin o to nhn lc bc cao, i ng qun l, Th trng nhn mnh.

Cu 2: Bn ngh u l nguyn nhn thnh cng ca c ph Trung Nguyn ti th trng VN v mt s nc trn Thi trng Th gii hin nay . Hng i tip theo ca C ph trung nguyn c th ng vng ti th trng VN v vn ra xa hn trn th trng Th gii? L thng hiu c ph s 1 ti Vit Nam, cc chuyn gia c ph Trung Nguyn khng ngng nghin cu v n lc pht trin nn nhng tuyt phm c ph ngon v c bit nht th gii vi cng thc ring khng th sao chp. Khc vi tt c cc hng c ph khc, ngay t khi khi nghip, Trung Nguyn gn trit l Sng to gip thnh cng trong vic to ra sn phm v cho n by gi, thng ip Khi ngun sng to vn c ngi tiu dng nh n nhiu nht. Ti sao c ph Trung Nguyn li nhanh chng tr thnh thng hiu c ph s 1 ti Vit Nam ch trong v ng 16 nm? S hu cng thc ring bit c o: nguyn liu tt nht th gii + cng ngh hng u + b quyt khng th sao chp + am m sng cht vi c ph, mi sn phm c ph ca Trung Nguyn l s kt tinh t am m sng to khng ngng ca cc chuyn gia c ph. Ni v nguyn liu, Trung Nguyn chn lc 4 vng nguyn liu ngon nht th gii: Ht c ph Robusta Bun Ma Thut ni ting nht Vit Nam, c nh gi l ngon nht th gii vi khu v mnh m, m hng v c ph nguyn gc n t vng t qu hng ca c ph Ethiopia; Ht Arabica thm ngon y quyn r ca vng t Jamaica; Thng hiu ni ting ca c ph xut khu hng u th gii Brazil, Tt c c hi t, cht lc nguyn liu to nn nhng sn phm c ph c bit nht. S kt hp gia cng ngh hin i nht cng nhng b quyt huyn b phng ng l nhng nt c o ch c Trung Nguyn. Bi Trung Nguyn c cc tp on hng u th gii chuyn giao cng ngh, thn thin vi mi trng. H thng nh my Trung Nguyn c cng ngh hin i bc nht th gii, t tiu chun HACCP to ra nhng sn phm c ph tuyt sch, tuyt ngon t cc tiu chun kht khe ca t chc FDA xut khu vo th trng M, Nht, chu u. t hng nhng cng ty hng u th gii t , c nh FEA, NEUHAU NEOTEC thit k cng ngh ring, Trung Nguyn m bo gi li hng v tinh ty nht ca c ph trong tng sn phm m khng mt thng hiu no khc trn th gii c c. c bit, hin nay duy nht Trung Nguyn s hu h thng cng ngh rang xay RFB 350 hin i v ln nht th gii vi qui trnh khp kn, tt c cc thng s nhit , thi gian ch bin c kim sot, qun l trc tip t mt trung tm iu khin ti c. C n b quyt phng ng chnh l s phi trn cc nguyn liu tho dc qu him, nhng ngun nng lng c bit t qu v cc cht ph gia c bit trong qu trnh rang xay. Tt c u l kt qu ca qu trnh tm t i, sng to v t m trong tng cng on ca cc chuyn gia c ph nhng con ngi Trung Nguyn thc s yu v am m c ph, mong mun sng cht cng c ph, lun n lc ngy m c th to ra nhng tch c ph an ton v tuyt ho, gip gia tng kh nng kch thch c ch v hot ng no, gip tr no hot ng mt cch mnh m v ti u nht, gip ngi th hng sng to v thnh cng bn vng cho c nhn, gia nh v x hi. Bi khng ch nhn c ph nh mt loi thc ung cho d dy nh cc hng c ph khc, Trung Nguyn lun xem c ph l ngun nng lng cho no, kch thch sng to v mang n thnh cng trong cuc sng. Chnh cng thc khng th sao chp v quan im khc bit y gip sn phm c ph Trung Nguyn vinh d c quc gia la chn phc v ti cc hi ngh quan trng cp quc gia v quc t: ASEM, APEC, ASEAN, ODA, WEF, Hi ngh thng nh ph n ton cu, Hoa hu Tri t 2010,; v tr thnh qu tng ngoi giao ngha v l s thch ca cc nguyn th quc gia nh: Tng thng Nga, Th tng Trung Quc, Th tng c, Quc Vng Ty Ban Nha, Vua Thy in, Cu tng thng Braxin y l mt i th tht s ca ngnh c ph Braxin l nh gi ca Nguyn tng thng Braxin ngi Luiz Inacio Lula da Silva sau khi thng thc ly c ph Legendee ca Trung Nguyn trong bui gp g u tin vi ch tch nc Nguyn Minh Trit ti Vit Nam. Ngi Juan Carlos quc vng Ty Ban Nha trong mt cuc tip n phi on Vit Nam, khi c nghe Nguyn Ch tch nc Nguyn Minh Trit gii thiu v c ph chn Weasel ca Trung Nguyn vt qua cc nghi l ngoi giao ngh c nhn mn qu c ph Weasel n t Vit Nam bi s qu him v y sng to v t , ngoi s thch cc b su tp du thuyn, my bay trc thng, xe hi quc vng Juan Carlos c n nghin c ph Weasel ca Trung Nguyn.

Khi Trung Nguyn t chc Tic ngoi giao c ph ti Lng c ph, vi 500 khch mi l cc i s, khch mi quc t, cc nh tr thc, chuyn gia trong nc v quc t . ng Jos Sette Ch tch T chc C ph th gii by t Ti tham gia vo ngnh c ph hn 30 nm v hn 4 nm vi v tr ch tch t chc c ph th gii nhng y l ln u tin ti tn hng khng gian ng vi tinh thn sng to ca c ph. Ngun nng lng sng to ch t mt ly c ph nh b? C ph c v nh mu ca nn kinh t tri thc ging nh du la c v nh mu ca nn kinh t cng nghip. Loi ngi ch c sng to mi thay i. Sng to khng nhng lm thay i i sng c nhn m quc gia cng thay i. C ph c kh nng gip khi ng tr no, duy tr thng xuyn s tnh to s l ngun nng lng mi cho kh nng t duy ca con ngi v cho mt nn kinh t sng to ca tng lai. Nhiu v nhn trn th gii cng tng l nhng tn c ph nh Balzac, Napolon, Sebastian Bach Napolon tng c cu ni ni ting: Chnh tr m khng c c ph th chnh tr ch c mi m khng c v. T khi khi nghip, trit l trong tng sn phm Trung Nguyn nu bt Sng to gip thnh cng v sut thi gian gn y, ngi tiu dng vn nh n Trung Nguyn l c ph gip Khi ngun sng to. Vi trit l gn lin vi gi tr sng to, trong sut 16 nm qua, Trung Nguyn khng ngng ci tin cht lng cng nh nghin cu pht trin nn nhng loi sn phm b sung nng lng ti a cho no, gip kch thch t duy, sng to mi ngi nhn t quan trng mang n thnh cng trong cuc sng. y l mt hnh trnh y thch thc v l mc tiu theo ui m cc chuyn gia c ph Trung Nguyn ang n lc ngy m hin thc ha mt cch hon ho nht, cho ra i nhng tuyt phm c ph pht huy ti a hot ng tr no v khai m sc mnh sng to trong mi ngi. Ch khi gi tr sng to trong cuc sng c thu hiu, ng cm v chia s bi mi gii trong x hi, th t nc y mi c tng lai v khng c sng to, khng c lch s cng khng c tng lai. Thng 08/2013, Trung Nguyn ra mt bao b sn phm mi vi thng ip Nng lng th thit cho sng to v cc thng tin v tc dng tch cc ca c ph Y l no i vi s Sng to, Du n 100% tnh thc li khng nh c ph Trung Nguyn gip ngi ung tnh thc, tp trung c th gii quyt v ra quyt nh vo nhng khonh khc quan trng trong cuc sng, quyt nh s Thnh cng; nh du mt bc tin mi trong qu trnh pht trin v xy dng Th h c ph mi Th h c ph chuyn cho sng to thnh cng. Song song vi bao b mi trn th trng, cc sn phm bao b c s vn lu hnh trn ton b cc im bn trn ton quc cho ti khi Trung Nguyn tin hnh vic thay mi xong ton b. V cht lng c ph Trung Nguyn lun m bo tt nht v l yu t ct li quan trng nht, l l do 10/17 triu h gia nh Vit Nam tin dng sn phm c ph Trung Nguyn.

Qu trnh pht trin ca thng hiu Trung Nguyn gi nhiu bi hc v khi nghip, trong tiu biu l 3 bi hc th v sau: Ngh ln v dng cm theo ui con ng mi Trung Nguyn xy dng mt thng hiu cao cp trong th trng ang pht trin.Vo nhng nm 90, thu nhp bnh qun u ngi ti Vit Nam mi ch 250 USD (s thng k vo nm 2011 l 1.200 USD), nhng Trung Nguyn chn chin lc pht trin thng hiu cao cp vi mong mun thu ht th trng trong nc cng nh xut khu. lm c iu ny, trc tin Trung Nguyn cn phi thuyt phc ngi tiu dng ni a s dng sn phm cao cp, cng nh thuyt phc th trng quc t rng Vit Nam c th sn xut nhng loi c ph cao cp v cht lng khng thua km cc tay chi ln. ng L Nguyn V tin rng, ngi Vit c th sn xut c nhng loi c ph snh iu, cht lng cao v gi c hp l. Th l vo nhng nm 1990, nhn hiu Trung Nguyn ra i vi mt nh my v mt chui qun c ph. a ngnh c ph Vit Nam vt ra khi mc cm l c ph cht lng thp, gi r K hoch xy dng thng hiu cng c chun b chu o. Cnh tranh trc tip vi cc nhn hiu a quc gia nh Nescafe, v nh v nhn hiu nh mt phn vn ha truyn thng ca Vit Nam.

Ngy nay, c rt nhiu qun c ph snh iu ti th trng Vit Nam, nhng ai cng nh hnh nh ngi tin phong ny. Chn i th ln v cam kt ganh ua Rt nhiu doanh nhn tr khi khi nghip t ra nhng mc tiu khim tn cho chnh mnh v doanh nghip. iu cng tt, v nhng mc tiu kh thi s gip doanh nghip mi bo ton vn v pht trin mt cch an ton. iu c bit c th thy t Trung Nguyn l lun chn nhng i th ln hn mnh rt nhiu tuyn b cnh tranh, nh Nescafe, Vinacafe. V kt qu l th trng c ph h a tan Vit Nam c chia thnh th chn vc r rt. Cuc chin cng ang din tin th v v bt phn thng bi. C nh v sn phm ng n, t duy lu di Ti lun ngh v nhng ngi trng c ph, lm vn lam l nh b m ti. Ti bit c ph rt c gi nhng khng bit v sao ngi trng c ph li rt ngho. Nhng ngi trng c ph vn nhn ni mi ngy chy da trn nng ry, nh m ti, khng li th than. Ti khng chu c vy. Ngh ti s cam chu l huyt qun ti si sng sc. Ming n lc i vi ti khng quan trng bng suy ngh phi sng nh th no. M ti khc gn nh ht nc mt khi ti quyt nh dt o ra i. Nhiu bn trong lp bo ti... khng bnh thng, ch c ba ngi bn c th hiu v chia s c nhng iu ti ngh l khng chp nhn ng trong ging chiu hp, m nhng gic m con. m bn vt ht tin trong ti nht cho ti c gn 100.000 ng.

Ti ra bn xe i vo Si G n vi mt mnh giy nh ba ti ghi tn ngi ch v a ch nh khu vc T Thu Thu. 6 gi sng, n bn xe min ng, trong ti ti c n ng 20.000 ng. Gi mt ly c ph va h 2.000 ng, ti ngi nhm nhi v m to mt nhn Si G n cho bit. Thnh ph to qu, ngoi s tng tng ca ti. Ti c cm gic mnh bc sang mt th gii hon ton khc... Quay li ging ng i hc! Ch ti ngi Nng, vo sng Si G n lu. Ti cha tng gp mt ng v d nhin ng cng khng th bit c mt a chu l ti. Mi n tra ch ti vn cha v. Mt, i v bun ng khng khip. Ti ch c n hn 10.000 ng, khng th phung ph c. Sau ny, thnh thong ti vn tm li ci gc nh ni mnh ngi ln u tin khi t chn n Si G n. May sao qu tra th c ngi b con t Nng vo. Thm ti bo v vic vi ngi b con v ti c gi vo nh. Vic u tin l nh mt gic ti x chiu. M mt ra thy ch ti i sn. Hai ch chu hn huyn tm s. Ti by t ni l ng ca mnh: mt, quyt i khng tr li; hai, vic g cng lm; ba, phi i i. Ti k vi ch nhng iu ti nung nu. V chuyn ngho l nhc. V chuyn ba ti bnh m c d ng tc khng th o u ra 2 triu ng Ch ti nghe tt c nhng ri gt: Tt c nhng iu chu nung nu u ng nhng khng phi lc ny. Vic lc ny l hc cho xong ci . Cui cng ng ha: hc cho xong i ri xung Si Gn ng gip cho lm n. C n trc mt c chi, chng no chn th v. Ti ng 10 ngy th u c du li, ngh n vic phi v tip tc hc. Hm v, ch mua cho v my bay. Ln u tin bay ln bu tri, ti sm c m c c bay i khp th gii. T trn cao nhn xung mi thy chuyn trn gian kh nhc sao m nh b, ti thy bnh tm hn trc d nhng khao kht vn ang sng sc trong huyt qun. Ti tr li ging ng i hc bt u con ng ring.

Ln n trong khi nghip Ti c ba a bn rt thn cng ph ng tr. C l l a ngho nht trong m nn ti cng l ngi sng sc trc nht v chuyn phi lm ra tin, phi lm giu. Ti ngh: Ti sao nng dn trng c ph vn ngho trong khi trn th gii c quc gia khng trng c cy c ph no vn giu v c ph? Ti sao c ph mnh ch xut ht th m khng ch bin xut khu? Bn thng chng ti cng chia s suy ngh ny v hn tin li mua mt l rang c ph. Thun li ca chng ti lc l trong trng c ng sinh vin t x nn qua h chng ti bit c ni no c c ph ngon. Tuy H a c mt qun c ph rt ngon nn ngy ngh chng ti i xe n hi d b quyt ni b ch qun. Khi chng ti trnh by l do v nguyn vng ca mnh, b ch qun tht s cm thng vi my thng sinh vin kh rch o m. m n, tr v Bun Ma Thut trong chuyn xe khuya, chng ti c trong tay b quyt rang xay c ph ngon ca b ch qun tt bng.

Ngy khai trng l rang c ph, chng ti cng t chc cng ly hn, nhng khi va cng xong th ngi b con ca ng ch nh v ht mi th, ct b ht dy in. Chng ti nh phi chuyn l rang i ni khc. L quay bng tay, t bng ci, hm no rang c ph, bn di l my thng ngi hc bi trn ci gc g nh b nng trong l bt qui. C vi v hng xm s c ngy chng ti s thiu ri nh h nn i bo cng an. Th l mt ln na l rang ca chng ti nh phi dp. Nhng cng c ngi giang tay vi chng ti. Chng ti nhn v mi ln vi ba k, rang, xay, ng g i v chia nhau i b mi cc qun. Sau thu tin li, tr v mn tip vi k khc. Logo ca nhng bch c ph Trung Nguyn lc l mt mi tn cha thng ln tri. Hnh nh n gin y cha trong bit bao kht vng ca ti. Th ri thng hiu c ph Trung Nguyn ca nhm my thng sinh vin khng khng chng ti bt u c ch v c khch ung c ph a chung. Chng ti bit tuyn nhng ht ngon lm ra nhng phin c ph m , thm lng. Nm 1996, chng ti quyt nh bung ra. Khi hng c ph Trung Nguyn khai trng bng hiu cy s 3 (thnh ph Bun Ma Thut) th dn c y ai cng ph ci trc ci tng hnh dinh p p pht khip y! Ton b bng hiu ca hng u do chng ti b ra t v, t sn pht c m kp sng mai khai trng. M khch hng ngy khai trng khng ai khc chnh l nhng ngi bn sinh vin hc cng trng, cng lp n ung chung vui vi chng ti. l mt s kin trng i trong i ti v lch s pht trin ca thng hiu c ph Trung Nguyn. Ngi trong ci hng nh b ng t ho ca mnh ph ni, ti cng mt nhn v hng Si G n. Trn u trong chuyn vin chinh ca chng ti n Tp.HCM thm bi hon ton. Ngi trn ng nt m mnh dy cng gy dng v qua m cng vin vi nhng ngi bn, ti c gng khng b sp l ng tin v vn mnh lit ngh v ngy mai. Chng ti bit Si G n l mnh t y tim nng kinh doanh c ph nhng hiu rng mnh cha sc. K hoch mi ca chng ti l s m cc im kinh doanh min Ty, ly vng nng thn rng ln ny lm hu thun cho vic kinh doanh ca mnh t lm bn p bao vy tin v Si G n. Chng ti tm c mt i tc Long Xuyn m l rang xay ch bin, phn phi c ph ti min Ty. Nhng ch sau mt vi thng, cuc hn phi vng v ny tht bi hon ton. Ti c n nh rt r cm gic tht trn ch khi lc tc cun gi vi lnh knh nhng l c ph quay tay c k, ly tch, phin, mung... S tht bi ny gip ti rt ra c mt bi hc: hp tc lm n phi ng thun v t tng, v phng thc kinh doanh, v quan trng nht l phi chn ng i tc.

Ti c n nh sau khi dn ht c Long Xuyn v Si G n, mt ngi bn chy chic Honda Dame gi ci n n ti. Chy n cng vin Bch Tng Dip (ng ba Nam K Khi Ngha - L T Trng, Q.1) th chic xe gi gy lm i! Ti khng bao gi qun hnh nh chng ti qua m cng vin. Mi ln i ngang ni ny, ti vn nh nh in nhng cm xc ca s tht bi Long Xuyn v tnh bn m p di gc a ca bui ti ngy no. Tht bi Long Xuyn lm chng ti cn kit hon ton v vn ling, cng vic kinh doanh c ph Bun Ma Thut cng gp nhiu b tc, ch cm c tng ngy. Vn ling u tip tc duy tr cng vic kinh doanh? Lc , chng ti c mt ngi bn thn i lm v dnh dm mua c mt chic xe Dream. Thi im chic xe l c mt ti sn ln ca anh. Vy m chng ti dm ng mn xe em bn lm vn kinh doanh. Chng ti t vn : cho mn th coi nh mt v nu thnh cng th chng ti tr li. Ngi bn ng .

By gi ti c th sc mua c ngn chic xe Dream nhng vn khng c chic xe no qu gi bng chic xe tnh bn ca chng ti ngy . C tnh bn v gi ti mi c c ngy hm nay. T mt qun c ph min ph Ti thi im chng ti bt u thm d th trng Si G n, mi hng c ph u ti tr cho mt qun kha kh khong 5 triu ng/thng - qu hp i vi ti sn chng ti ang c ch l chic xe my. Chng ti i tm nhng im bn c ph ni ting hc hi, tm hiu b quyt ch bin rang xay c ph ngon v c h tri l ng rt n gin - b quyt ch c my ch: 10 triu ng. Ngy 20/8/1998 i vo lch s ca c ph Trung Nguyn khi chng ti khai trng qun c ph u tin ti 587 Nguyn Kim (qun Ph Nhun) vi hnh thc phc v ung c ph min ph trong v ng 10 ngy. V l c t ph lch s vi dn khoi ung c ph Si G n khi ln u tin c mt qun c ph min ph. C mt ng khch khong 60 tui n ung v ni vi ti: Tui ung c ph Si G n n tng ny tui nhng y l ln u tin c ung c ph khng phi tr tin. Qun ng nght sut ngy m v ngi ta truyn ming nhau. Chng ti v my ngi bn phc v sut ngy m n ni ni khng ra ting m trong l ng th vui khng th t. Chng ti nh hnh Trung Nguyn l qun c ph m khch hng c th mua hng, ung c ph i chng bng cch a ra rt nhiu loi c ph khch chn la v hng dn cch thng thc c ph theo kiu Trung Nguyn. iu khc bit nht ca Trung Nguyn i vi tt c cc qun c ph ti thi im l chng ti gip cho khch hng thy c cht ca c ph, thy c s khc bit c trng gia c ph Robusta v Arabica, gia Culi Robusta v c ph S, c ph Chn... Qun c ph ny vn duy tr hot ng a im c nhng chc t ai bit chnh t qun c ph u tin ny chng ti pht trin ln n con s 500 qun c ph ti Vit Nam nh hin nay v tip tc m nhng qun c ph Trung Nguyn khc ti nc ngoi. Tng c ph cho Th tng! Khi c n i vay c ph rang, chng ti dm b tin ra ng k tham gia mt hi ch Nha Trang. Bao nhiu tin li chng ti lm n c u dn ht cho c tip th u i ny. H c c hi l chng ti tm cch gii thiu c ph ca mnh. Nm 1995, nghe tin Th tng V Vn Kit v thm v lm vic vi tnh c Lc, ti ngh ngay: phi gii thiu cho c c ph Trung Nguyn ca mnh vi Th tng. Nhng tip cn th tng tng mt bch c ph l iu khng tng. Ln no mon men tip cn cng b bt ra. Khng b cuc, ti chuyn sang tng nhng gi c ph ny cho cc anh cnh v, vi li nhn l qu ca

nhm sinh vin i hc Ty Nguyn knh tng Th tng. Sau ny c dp ngi tip chuyn bc Su Dn (nguyn Th tng V Vn Kit), ti nhc li k nim v hi l bc c nhn c qu khng, ng ch ci... Trung Nguyn c n c th m rng din ra hn na nhng lc ny chng ti s tp trung vo vic kim sot v nng cao cht lng sn phm. Mc d nhng quyn nhng mc tiu ca Trung Nguyn vn l khng nh tnh ng nht: mi ly c ph Trung Nguyn d bn thng thc ti Thnh ph H Ch Minh hay th trn sng nc Nm Cn hoc trn ph ni Sa Pa u c cht lng, hng v nh nhau..." Khc bit, n d v lng trung thnh Nu bn hi Thng hiu c ph no gn lin vi hai ch khc bit?, cu tr li d dng nhn c l Trung Nguyn. Trung Nguyn thnh cng khi a gi tr v vn ha quc gia vo sn phm, vo thng hiu, tht s thu ht tng lp trung lu, v thay i th trng c ph Vit Nam. Khc vi nhiu thng hiu khc ch xoay quanh chin lc to cm xc hng ngy cho ngi tiu dng. Trung Nguyn a vo thng hiu nhng cm xc trch nhim x hi, trch nhim quc gia mt cch m nt nh mt li cam kt v lun to nn tnh thi s cho th trng. Nhng thng tin lin quan Trung Nguyn lun c ngi tiu dng ch v truyn ming mt cch rt nhanh chng. Xt nhiu gc khc nhau, iu ny cho thy thng hiu Trung Nguyn c ngha vi rt nhiu ngi. Rt nhiu ngi khi lp ra cng ty th ngh ngay n li nhun, h s t c iu nhng ch s l li nhun ngn hn. Hy to ngha cho cng ty bn, ngha vi chnh bn v vi ngi tiu dng. ngha y khng ni n tin, quyn lc hay uy tn. cng khng phi l to ra mt ni lm vic tt p. M l to ra mt mc tiu, mt ng lc, mt hnh nh m chnh bn thn mnh, cng s ca mnh, cng nh khch hng ca mnh cng c cm xc, cng ng h, cng xy dng. iu s gip chng ta vt qua mi kh khn v chin thng. Khi khch hng v tt c cc bn lin quan khc cng tp trung xung quanh doanh nghip nh mt i thp t chinh, bn c th nh bt nhiu i th ra khi th trng, y l li nhun to ln v di hn.

 Cu 3: L quc gia bin nhng cha c thng hiu bin mnh, bn cn lm g gip Vit Nam pht trin mt thng hiu bin mnh cnh tranh vi cc nc trong khu vc v trn th gii? Vi b bin di trn 3.000 km, hng ngn h n o ln nh, hng lot nhng bi tm ct trng, nc trong xanh tri di ven bin l nhng iu kin thun li cho du lch bin Vit Nam pht trin. Nhng bi bin, vnh bin ca Vit Nam c du khch c th gii bit n nh vnh H Long, vnh Nha Trang hay bi bin Nng c Tp ch Forbes bu chn l mt trong 6 bi tm quyn r nht hnh tinh u ni ln sc ht ca bin Vit Nam i vi du khch trong v ngoi nc. Dc b bin Vit Nam c khong 125 bi bin thun li cho vic pht trin du lch, trn 30 bi bin c u t v khai thc. Trong , cc khu vc bin c tim nng ln u t pht trin l vnh H Long - Hi Ph ng - Ct B; Hu - Nng - Qung Nam; Vn Phong - i Lnh - Nha Trang; Vng Tu - Long Hi - Cn o; H Tin - Ph Quc; Phan Thit - Mi N. H thng c s lu tr vng ven bin khng ngng tng ln, c bit s lng nhng c s lu tr t 3 sao tr ln phn ln tp trung cc a phng ven bin. Theo thng k, vng ven bin c gn 1.400 c s lu tr vi trn 45.000 bung. i ng lao ng du lch vng ven bin hin chim khong 65% tng s lao ng trc tip ca c nc, tp trung nhiu nht TP.HCM, B Ra - Vng Tu (trn 60%); Tha Thin Hu, Nng (8,5%); Hi Ph ng - Qung Ninh (8,1%). Bn cnh , s pht trin ca du lch bin c n to vic lm gin tip cho 60 vn lao ng l cc dn c ven bin. Theo ph vin trng Vin Nghin cu Pht trin du lch, trong mt thi gian di, t trng khch du lch, thu nhp t du lch bin so vi du lch c nc khng c s thay i ng k, mc d vng ven bin l lnh th c nhiu thun li hn nhng vng lnh th khc v ti nguyn du lch Du lch bin Vit Nam vn cha to c s hp dn c bit i vi khch du lch. Nm 2006, khch du lch quc t n VN bng ng bin chim khong trn 6% trong tng lt khch quc t. Thi gian neo u ca tu du lch cc cng ch t 8 n 24 gi, do , khch khng c nhiu c hi tham quan, gii tr mua sm. Nguyn nhn c cc chuyn gia a ra l hin nay Vit Nam hu ht cc cng bin l cng hng ha, cha c cng chuyn bit cho tu du lch. Nhiu cng c trng ti ln khng th cp b v phi di chuyn khch bng can hoc tu du lch mt nhiu thi gian, gim hng th cho du khch. Bn cnh , cng tc tuyn truyn v qung b v du lch bin VN lu nay cha c quan tm ng mc. Du lch Vit Nam cha tham gia cc hi ngh, hi ch chuyn v du lch bin v du lch tu bin trn th gii. ngnh du lch Vit Nam pht trin bn vng, Tng cc Du lch cho bit, cui nm nay tng cc s trnh Chnh ph n pht trin du lch bin, o mc tiu nm 2010 v tm nhn 2020. Theo , n nm 2020, kinh t bin v ven bin ng gp khong 53-55% GDP c nc, trong du lch bin l khu t ph th 4 s c mc ng gp khong 14-15% GDP ca nn kinh t bin quc gia. t c mc tiu trn, theo cc chuyn gia v kinh t bin, cn c nhng gii php ng b nh vn quy hoch v qun l quy hoch pht trin du lch bin; u t pht trin cc loi hnh du lch bin; vn mi trng bin; cng c v m rng th trng khch du lch tu bin; xy dng mt chng trnh o to mi, o to li ngun nhn lc phc v pht trin du lch bin; vn cnh tranh trong pht trin du lch; s tham gia ca cng ng v hot ng pht trin du lch; vn qun l tng hp s pht trin ca cc ngnh kinh t bin V nng cao cht lng sn phm, dch v phc v du khch ngh dng bin, yu t quan trng nht trong vic thu ht khch du lch bin l to s khc bit. Vn y l phi to hnh nh bin VN c g khc bit so vi bin nc khc. Nu ch n thun nhn mnh v tin nghi ca mt khu resort ngh dng 5 sao th ngi ta c th tm thy Hawaii, Bali hay Phuket Do bn cnh dch v cao cp, cn em n cho du khch th thng ngon nhng nt vn ha truyn thng, cc chng trnh tham quan tm hiu cuc sng thng ngy ca ngi dn a phng, cc nt c o v m thc, di tch lch s, nhng li ca, iu ma ti ni ang ngh dng. Vi 3.260km b bin, tri di c 3 min Bc - Trung - Nam, trn vng bin c hn 3.000 hn o ln, nh v khong 125 bi bin... Vit Nam l quc gia c tim nng to ln pht trin kinh t bin cng nh iu kin thun li cho vic pht trin du lch bin.

Tuy nhin, cho n nay, c nc mi c trn 30 bi bin v 10 hn o c u t v khai thc pht trin du lch, trong ch yu tp trung vo cc khu vc bi bin c tim nng ln nh: vnh H Long, Ct B, Hu, Nng, Qung Nam, Nha Trang, Vng Tu, Ph Quc, Phan Thit, Mi N... Cc khu vc ny hin c s u t mnh m v c s h tng, cc dch v bin nn thu ht hng triu lt khch quc t mi nm n thm quan v ngh dng. Song theo nh gi, nhng con s ny cn qu nh b so vi tim nng ln ca du lch bin Vit Nam. pht huy ti a tim nng du lch bin sn c th Vit Nam cn c mt chin lc c th, lu di, cng nh cn phi Vit Nam phn u n nm 2020, tng thu t du lch bin t trn 200.000 t ng, tng ng 10 t USD; to ra 600.000 vic lm trc tip v 1,1 triu vic lm gin tip. to dng c thng hiu du lch bin. Chnh bi vy, n t ra cc mc tiu c th: n nm 2020, du lch bin phi c c t nht 6 im n du lch tm c quc t c sc cnh tranh cao trong khu vc l: H Long - Bi T Long - Ct B, Lng C Cnh Dng, Hi An - c lao Chm, Nha Trang - Cam Ranh, Phan Thit - Mi N v Ph Quc. Bn cnh , cn hnh thnh v bc u i vo khai thc mt s cng du lch: H Long, Nng, Nha Trang, TP.HCM v Ph Quc. thc hin c mc tiu ra, n xc nh: Cn u tin pht trin sn phm du lch bin, hng n th trng khch quc t thuc cc th trng gn v th trng c kh nng chi tr cao nh: ASEAN, ng Bc (Trung Quc, Nht Bn, Hn Quc), c, New Zealand, chu u (c, H Lan, Php, Anh, Thy in, an Mch, Nga); i vi th trng khch ni a th tp trung ch yu vo H Ni, TP.HCM v cc th ln ven bin. ng thi, cn pht trin cc sn phm du lch bin c th, v d: khu vc ven bin pha Bc, ch trng vo du lch tham quan kt hp vi du lch sinh thi. khu vc bin Bc Trung b kt hp pht trin du lch di sn vi du lch ngh dng, th thao bin. Khu ven bin Nam Trung b ch trng vo du lch ngh dng, th thao bin kt hp du lch tham quan cnh quan vng vnh. Khu vc ven bin Nam b tp trung vo khai thc du lch sinh thi - tham quan cnh quan sng nc kt hp vi du lch ngh dng, th thao bin. Bn cnh , cng cn pht trin cc sn phm du lch lin kt theo vng, min v theo loi hnh du lch. Theo lnh o S VH-TT&DL Nng: t c hiu qu trong vic xc tin v xy dng thng hiu cho du lch bin Vit Nam, cc a phng ang khai thc du lch bin cn c chin lc xc tin, to dng thng hiu ring gp phn qung b thng hiu chung ca du lch Vit Nam n bn b trn th gii. Vic to dng thng hiu i hi khng ch chnh quyn a phng, cc ngnh vo cuc m cn l trch nhim ca c cc doanh nghip kinh doanh dch v du lch, ngi dn a phng. c bit, thc hin c nhng mc tiu t ra trong n Pht trin du lch bin, o v vng ven bin Vit Nam n nm 2020 th tng vn u t pht trin du lch bin n nm 2015 cn trn 114.000 t ng, tng ng 5,57 t USD; n nm 2020 l 145.000 t ng, tng ng 7,08 t USD./. Vit Nam phn u n nm 2020, tng thu t du lch bin t trn 200.000 t ng, tng ng 10 t USD; to ra 600.000 vic lm trc tip v 1,1 triu vic lm gin tip. Theo ng V Duy V, Ph Tng Gim c Saigontourist, trong giai on trc mt cc doanh nghip l hnh cn c nhng bin php kch cu thu ht khch, nh lin kt vi cc cng ty dch v, nh hng, khch sn, cng nh cc a phng gim gi cc dch v, gi ph ng, nng cao cht lng phc v cho du khch. Cc doanh nghip du lch cn to ra nhng sn phm mi l, a dng cho nhm du khch tu bin bng sng to to ra nhng chng trnh tour c sc. Trong , ch trng n cc hot ng tham quan cc di sn th gii vng ven bin, cc di tch vn ha lch s, cnh quan t nhin (th mnh ca du lch Vit Nam). C n theo ng L Vn Hng, cc doanh nghip l hnh cn tp trung khai thc ngun khch du lch tu bin n t cc th trng trng im nh Bc M, chu u, chu c, Trung Quc bng vic tng cng cng tc xc tin, qung b du lch tu bin Vit Nam n cc th trng quan trng v tim nng ny qua vic tham gia cc hi ch chuyn ngnh. Ngoi ra, cn tch cc hp tc ASEAN v pht trin kinh t bin, ng thi thng

xuyn ng cai cc s kin lin quan n du lch bin qung b ti cc du khch quc t v du lch Vit Nam. Ngnh Du lch cn nhanh chng phi hp vi cc cng bin u t nng cp c s vt cht ti cc bn cng. Ci to nhng iu kin v k thut, v sinh, an ton ti cc bn cng hng ha ph hp cho vic n tu du lch. Tp trung u t trang b mi v ci to i tu du lch phc v du khch vi cht lng tt nht theo tiu chun quc t. V lu di, pht trin bn vng ngnh Du lch tu bin phi u t xy dng mt s cng du lch vi ga n khch hin i, y tin nghi dnh cho du lch tu bin. Thc hin ng b tt c cc gii php trn khng ch gip cho du lch tu bin Vit Nam pht trin m c n gp phn t mc tiu Vit Nam s n 7,5 triu khch du lch quc t vo nm 2020.

kinh t bin pht trin bn vng pht trin kinh t bin bn vng, chng ti cho rng cn tp trung vo 6 nhm gii php sau: Mt l, nng cao nhn thc cho ton x hi v chin lc pht trin kinh t bin gn vi ph ng nga, thch ng vi bin i kh hu v bo v ch quyn bin o, xem y l ba mt ca mt vn c quan h mt thit vi nhau. ng thi ngh ng, Nh nc ch o tin hnh s kt vic thc hin Ngh quyt ln th 4 (kha X) v cc quyt nh ca Chnh ph v pht trin kinh t bin t nm 2008 n nay. Hai l, xy dng n ti c cu ngnh kinh t bin, cc c ch, chnh sch nhm pht huy quyn ch ng ca cc ngnh, cc cp, cc a phng v vng lnh th, c s qun l, tp trung ca trung ng, to nn bc t ph v tng trng kinh t v chuyn dch c cu theo hng hin i, theo chiu rng v chiu su. B sung v hon chnh quy hoch pht trin ngnh theo ni dung mi gn pht trin kinh t bin vi ph ng nga thch ng vi bin i kh hu v bo v ch quyn bin o trn tt c cc lnh vc u t c s h tng, xy dng tuyn o, h thng cng bin, th ven bin, cc ngnh du kh, ng tu, giao thng, du lch, khai thc nui trng thy hi sn, ng thi thc y lin kt hp tc gia cc ngnh, cc a phng v vng lnh th, hin i ha cc doanh nghip, cc hp tc x, xy dng cc thng hiu bin quc gia, thu ht u t trc tip ca nc ngoi v u t t nhn vo pht trin kinh t bin... Ba l, khn trng xy dng chin lc thch ng cho sinh k ven bin, bo v mi trng sinh thi, xc nh v tip cn cho tng lnh vc nh: Vn ti bin, nh bt c, nui trng thy sn, trng trt, chn nui, c s tham gia ca i din cc c quan a phng, cc chuyn gia k thut, cc t chc qun chng, cc h gi a nh, lp bn v cc mi him nguy, k hoch lu gi nc ngt, p dng cch tip cn vng qun l ti nguyn thin nhin ven bin da trn cng ng. Huy ng cng ng tham gia vo vic kin c ha iu, khi phc v pht trin rng ph ng h ven bin to hnh lang bo v bin, ngn nga nc bin dng v nc mn ln su vo ng rung. T chc cc t on kt, hp tc x vn ti trn bin, nh bt c, nui trng thy hi sn, c iu kin h tr nhau trong sn xut ng ph vi bo t, sng thn... Bn l, tng cng u t xy dng mi v cng c h thng bin vng chc, kin ton h thng thng tin truyn thng, h thng cnh bo sm sng thn v d bo thi tit, pht trin h thng rng v rng ngp mn, trc mt trin khai sm h thng bin vng thp v vng ngp nc. u tin gii quyt di di c s h tng, dn c nhng vng c nguy c ngp nc, b sung lc lng lao ng c cht lng cho huyn o v qun o. Nm l, khn trng trin khai cc ti nghin cu khoa hc trong lnh vc: tuyn chn, lai to ging cy lng thc, cy cng nghip, ging nui thy, hi sn, i mi c cu ngh nghip, pht trin cc ngh mi thch ng vi cc vng mn ha, hn hn, ngp nc; p dng cng ngh mi hin i vo cc lnh vc khai thc khong sn, du kh, bng chy, ng tu v ch bin cc sn phm ca bin, Tng cng m rng hp tc quc t trong cc hot ng nghin cu khoa hc, o to v chuyn giao cng ngh, thu ht cc ngun vn ODA, ngun vn u t trc tip ca cc nc... Su l, gp rt o to v bi dng cn b nghin cu qun l cc ngnh kinh t bin v cng ng c dn ven bin khng nhng c trnh chuyn mn m c n c k nng ng ph vi bin i kh hu v bo v ch quyn bin o, phn u n nm 2020 t l lao ng qua o to t trn 80%. ng thi ngh Chnh ph

giao cho cc ngnh chc nng a ni dung gio dc v kinh t bin, bin i kh hu, bo v ch quyn bin o v chng trnh ging dy cc cp hc ph thng, trung cp, cao ng, i hc thuc h chnh quy v khng chnh quy. Trong tng lai gn, ngnh kinh t bin s gi vai tr ch yu m bo cho nhu cu i sng ca nhn dn, m bo cho dn tc ta giu mnh v pht trin. ng Cng cho hay, Vit Nam nm trong s nhng nc c nhiu bi bin, vnh bin, o p nht th gii. Thc t pht trin trong vi nm gn y chng minh cc sn phm du lch bin, o thu ht phn ln lng khch du lch n Vit Nam v mang li doanh thu cao nht. Tuy nhin, vic khai thc ngun ti nguyn ny cho pht trin du lch vn c n mang tnh t pht v lng ph ti nguyn. V th, cn phi c chin lc v quy hoch lu di v ch ny pht trin du lch giai on ti. H thng sn phm du lch bin s c xy dng, pht trin thnh sn phm du lch cnh tranh vi khu vc v th gii. Cng vi hai loi hnh cng c u tin pht trin l du lch vn ha v du lch sinh thi cng ng, du lch bin c coi l loi hnh du lch ch o. Du lch bin s c pht trin vi cc d ng sn phm du lch c th nh du lch ngh dng bin, tham quan thng cnh bin; hnh thnh cc d ng sn phm du lch th thao bin v sinh thi bin; xy dng m hnh lng du lch ngh dng bin theo tiu ch ng cp, sang trng, nhm thu ht khch cao cp. B Nguyn Thanh Hng, V ph V Th trng (Tng cc Du lch) cho bit, sau gn 20 nm du lch hi nhp, ngnh "tch ly" c nhng tim lc nht nh; xy dng c h thng h tng c s du lch, cng nh o to c mt i ng nhn lc chuyn nghip hn. Tc tng trng v lng khch vn gi nh giai on trc nhng s gia tng v thu nhp t du lch bng cch tp trung xy dng nhng sn phm dch v du lch c cht lng v gi tr gia tng cao. Ngnh s phn u nm 2015 t doanh thu 8,9 t USD, ng gp GDP ca ngnh du lch l 5,2%; nm 2020 t 15,9 t USD, ng gp 6% vo tng GDP. Ph Tng cc trng Tng cc Du lch Nguyn Mnh Cng cho rng, trong giai on pht trin mi ca ngnh du lch, cn phi nhn nhn vic tng doanh thu du lch l mu cht vn . Ngnh du lch xc nh khai thc c th trng khch quc t v ni a, u tin th trng khch c kh nng chi tr cao thu ht ngoi t, duy tr cc th trng truyn thng. Trong giai on mi, du lch Vit Nam trnh s pht trin t, hiu qu kinh t thp, chuyn t khai thc th trng khch du lch i tr sang thu ht theo trng tm. Ngnh s tp trung thu ht cc th trng khch quc t gn t cc nc ASEAN v ng Bc ; cc th trng khch truyn thng nh Ty u, Bc M, Vit kiu, Bc u... Do , trong d tho chin lc pht trin 10 nm ti, ngnh du lch Vit Nam xc nh tp trung pht trin du lch bin thnh sn phm du lch c trng hp dn du khch, em li doanh thu ln, to thm vic lm c ho x hi.

Gi tr di sn: t ch bi trong chin lc pht trin du lch Vi 16 di sn c UNESCO vinh danh tm th gii, hn 4 vn di tch v danh lam thng cnh phong ph, khai thc gi tr di sn trong hot ng du lch vn lun c khng nh l qun t ch bi trong chin lc pht trin du lch Vit Nam. M vng ngnh cng nghip khng khi Theo Tng cc Du lch (TCDL), lng khch du lch quc t n Vit Nam trong 9 thng nm 2012 c t 4,85 triu lt khch, tng 13% so vi cng k nm trc. Trong , tng nhiu nht l th trng khch Hn Quc vi 38,2%, tip n l Malaysia tng 25,4%, Nht Bn tng 24,5%, Thi Lan tng 23,4%, i Loan (Trung Quc) tng 19,4%, Php tng 8,1%. iu ng ngha vi vic mc chi tr cho hot ng du lch ca khch nc ngoi ti Vit Nam cng tng cao.

Cng trong mt cuc kho st mi y ca TCDL, hn 70% khch quc t n Vit Nam vi l do khm ph nhng nt c o ca bn sc dn tc Vit Nam thng qua nhng chuyn tham quan thc t ti cc di sn, c bit l cc di sn th gii. iu khng nh vai tr ca cc di sn i vi s pht trin ca ngnh du lch. Nh vy c th khng nh, khng c gi tr vn ha th ngnh kinh doanh du lch ca quc gia khng th c tim nng pht trin. Bi vy, cc di sn th gii sau khi c cng nhn ca Vit Nam lun c nh gi cao v c nh hng khai thc pht trin tr thnh cc khu, im du lch c ngha quc gia v quc t, lm ng lc cho s pht trin du lch ca c nc. in hnh Di sn Vnh H Long c xc nh l khng gian du lch ch yu ca Trung tm du lch Hi Ph ng- Qung Ninh; hai di sn c Hu, ph c Hi An, thnh a M Sn, VQG Phong Nha - K Bng c xc nh l khng gian du lch chnh ca vng du lch Bc Trung B v c bit c n gn vi pht trin du lch hnh lang ng- Ty. Trong chin lc pht trin du lch Vit Nam n nm 2010 v nh hng n nm 2020, ton b cc khu di sn u nm trong khu du lch quc gia. iu cho thy tm quan trng ca cc di sn trong khai thc gi tr du lch Vit Nam hin nay. Theo ng L Trng Bnh TS.KTS nguyn Vin trng Vin nghin cu pht trin Du lch H thng di sn l c s hnh thnh v pht trin cc sn phm du lch, c bit l du lch sinh thi v du lch vn ha gp phn a du lch Vit Nam tr thnh mt trong nhng trung tm du lch ca khu vc Chu , thu ht lng khch quc t n Vit Nam ngy cng tng, em li ngun thu ln cho nn kinh t quc dn. Nhng con s thng k s b thi gian qua ti cc di sn th gii phn nh r rng lng khch du lch ti cc khu di sn tng vt ngay trong nm u tin tr thnh di sn th gii, v hng nm lng khch du lch u tng nhanh, nm sau nhiu hn nm trc. Lng khch tham quan di sn tng nhanh ko theo s pht trin nhanh chng trc tip ca ngnh du lch ti a phng c di sn th gii v gin tip l ngnh du lch trong phm vi c nc. Qung b bn sc Vit Sau s kin Mc bn kinh Pht cha Vnh Nghim c cng nhn l Di sn Th gii, mi y B VHTTDL va c vn bn Danh sch DSVHPVT d kin lp h s trnh UNESCO giai on 2012 -2016. y chnh l chic cha kha vng m cnh ca gii thiu cc di sn ca Vit Nam ti khch du lch nc ngoi, gp phn thc y tng ngun khch du lch n vi di t hnh ch S. V vy, nm 2012 ha hn s l nm thng hoa ca du lch di sn, vi khong hn 30 hot ng vn ha , ngh thut v l hi ln mng Nm Du lch quc gia c trin khai trn khp c nc. c bit nhiu sn phm du lch c thng hiu quc gia v quc t cng s c tp trung xy dng trong nm 2012. Trong , phi k n nhng tour du lch ni tuyn gia cc kinh c ca Vit Nam, cc di sn vn ha khu vc Trung b vi cc im n trong nc v khu vc. Bn cnh nhng di sn vn ha vt th, cc di sn vn ha phi vt th cng l mt phn khng th thiu vi du khch khi tm hiu, tham quan di t hnh ch S, trong phi k n Nh nhc - nhc cung nh Vit Nam Hu c UNESCO a vo Tuyn b Cc kit tc v vn ha phi vt th v truyn khu ca nhn loi nm 2003; Khng gian vn ha cng ching Ty Nguyn c tuyn b nm 2005. Bn cnh , du lch gip m rng gi tr ca sn phm vn ha. Nu khng c du lch, bn b th gii khng th bit n H Ni vi mt ngn nm lch s, khng th bit H Ni c cha Mt Ct, c n Ngc Sn, c cha Khai Quc, c Vn Miu Quc T Gim Nu khng c du lch, sn phm vn ha ch n thun c gi tr lch s, ngh thut hay khoa hc khng th mt nm ng gp mt gi tr kinh t nht nh cho nn kinh t quc dn. Ngoi ra, chnh hot ng du lch gip bo tn, duy tr lu bn nhng gi tr vn ha ang dn mai mt hoc b ph hy bi thi gian, bi s lng qun ca ngi dn bn a. Minh chng r rng rng hng nm chnh quyn cc cp lun dnh mt khon kinh ph ln hay nh cho vic trng tu, tn to cha chin, cc cng trnh iu khc, m thut, ty theo sc hp dn du khch ca im n. Khi di sn vn ha v thin nhin tr thnh di sn th gii, ni theo cch ca ngnh thng nghip, ging nh di sn c gn mt thng hiu c bit, hp dn, nh ting ra ton th gii. ng thi, khi mt di sn c ghi vo Danh mc di sn th gii cng l ngun ng lc thi thc, li cun ngi dn trong nc n vi cc di sn ny. Trong thuyt minh ca khng t nhn vin hng dn du lch ta thy xut hin nhng

cu ca ming nh: n Vit Nam m khng n thm di sn ny, thng thc di sn kia (di sn th gii) th cha phi n Vit Namv.v... iu cng khng nh s tiu biu cho t nc ca cc di sn th gii.

Vn ha: mt toa thuc c tr cho ngnh du lch Trn Anh Dng Lu nay chng ta ang c gng i tm nhng gii php gii quyt vn pht trin cho ngnh du lch. C khng t nhng cuc hi tho c t chc nhm tm ra phng thc hu hiu gii quyt nhng kh khn ca ngnh du lch. Tuy nhin, c mt toa thuc c xem l c th tr b bnh cho ngnh du lch vn cha c s dng ng mc l vn ha. T lu vn a dng ha v nng cao cht lng sn phm du lch c nhiu ngi quan tm c bit l ngnh du lch. Lm th no chng ta c c nhng sn phm du lch tt nht, cnh tranh nht v hp dn du khch nht, tr thnh bi ton kh gii ca ngnh du lch Vit Nam trong nhiu nm qua. Cc cng ty du lch th khng ngng tm t i, khm ph a vo khai thc nhng tour du lch hp dn du khch, c n Ngnh Du lch Vit Nam th cng a ra nhiu chng trnh nhm qung b du lch Vit Nam ra th gii...D chng ta t chc rt nhiu chng trnh tour du lch v khp cc vng trn c nc nhng vn c b ph bnh l sn phm du lch ngho nn? Tht ra sn phm du lch ca Vit Nam c ng l ngho nn nh chng ta thng ph bnh khng? Tht ra chng ta ang s hu mt kho bu lm nn tng thit k sn phm du lch m nhiu quc gia khc khng c. Chng ta c tour du lch sinh thi (bin, rng, sng nc, sui, thc, h, hang ng), du lch vn ha (Tour v vi khng gian vn ha Ty Nguyn, Ty Bc, du lch tham quan di tch lch s, chin trng xa, du lch l hi), Chng ta c di sn th gii vt th v phi vt th, chng ta c lch s lm th gii knh n, v hn na chng ta c mt nn vn ha ht sc c sc. Nu so vi cc nc trong khu vc v th gii, th chng y v chng loi sn phm du lch v cc gi tr ang c th phi c xp l loi giu c ch khng phi l ngho nn nh chng ta thng than trch. Vy ta cn lm g khc phc nhng yu km ang tn ti? Cu tr li l hy u t vo pht trin vn ha, v vn ha c xem l bi thuc hu hiu c th cha lnh nhiu cn bnh ca ca ngnh du lch. Chng ta c th lit k nhng cng dng ca bi thuc ny nh sau: Vn ha gii quyt vn sn phm du lch Vit Nam. Chng ta dng Vn ha gip cho sn phm du lch Vit Nam vn phong ph v chng loi thm hp dn khch du lch trong v ngoi nc. Cc loi hnh du lch vn ha hin ang c cc nc tin tin khai thc: Nhm mt: Du lch vn ha vng di sn (Heritage sites cultural tourism), bao gm tt c nhng chuyn du lch tham quan di sn thin nhin, di sn vn ha (vt th v phi vt th). Nhm hai: Du lch vn ha thng cnh nhn vn (Literary landscapes cultural tourism) gm tt c nhng chuyn du lch thm li nhng khu di tch lch s ca vng, thm nhng ngi nh ca cc anh hng lch s dn tc, thm quan ni lm vic ca cc v nhn... Nhm ba: Du lch vn ha nhng im en[1] (Blackspot cultural tourism), l loi du lch vn ha em li cm gic xc ng mnh nh: tham quan khu thm st trong chin tranh, tham quan khu xy ra tai nn ca cc nhn vt ni ting, hay ni xy ra v m tu lch s, ni chn xc trong chin tranh... Nhm bn: Du lch vn ha cng vin chuyn (Theme parks cultural tourism), gm nhng chuyn tham quan cc cng vin vn ha chuyn nh: Cng vin nc, cng vin hoa, cng vin tranh ngh thut, cng vin iu khc, cng vin tnh yu, cng vin ngh thut ha trang... T bn nhm cn bn trn ta c cc loi hnh du lch vn ha tiu biu nh sau: Th nht: v loi hnh du lch vn ha cm xc (sense of place), l nhng sn phm khai thc cc c tnh thm m phi vt th (non-material characteristics) thng qua cc gic quan nh: mu sc, m thanh, nh sng, hng v, ting ng nhng thnh t to thnh ci ci ngun vn ha ca vng, dn tc hay quc gia. Nhng thnh t ny s to nn mt vng cm xc mnh m i vi du khch v li cho h nhng k c p v chuyn i

Th hai: Du lch vn ha s kin v l hi (Festival & Events), l nhng sn phm du lch tn dng s kin v l hi xy dng chng trnh tour sao cho khch du lch c th tri nghim v h a mnh vo khng kh ca l hi mt cch hp l nht. Th ba: Du lch vn ha di sn (cultural heritage), l sn phm ly nhng gi tr vn ha, lch s c trong di sn cho khch thng thc. Cc nc pht trin u t xy dng nhng phim t liu v lch s hnh thnh v cc s kin c lin quan n di sn, di tch cho khch tham quan, thng thc. Th t: Du lch Con ng vn ha (the cultural trails tour), l sn phm ly con ng vn ha lm hnh trnh ca chuyn tham quan. mi im dng trn con ng y l nhng minh chng cho mt thi k hng thnh hay suy tn ca mt nn vn ha no . Th nm: Du lch vn ha hin i (modern cultural tour), l sn phm khai thc cc gi tr vn ha lch s hin i bao gm vt th v phi vt th nh: cc cng trnh th k, di sn th gii hin i (modern world heritage), cc l hi chuyn , s kin m nhc, chnh tr, tn gio, vn ha, th thao xy dng chng trnh tham quan hp dn du khch. Th su: Du lch vn ha nng thn (farm experiences homestay cultural tour), l sn phm c xy dng da vo cc yu t sinh hot vn ha nng thn ca vng, to c hi cho khch c thi gian tri nghim cuc sng ca vng nng thn ni h n. Th by: Du lch vn ha ngh thut n ngon (Gastronomy cultural tour), l sn phm c xy dng trn c s khai thc nhng nt tinh hoa m thc truyn thng ca vng hoc quc gia to cho khch c hi nghin cu, thng thc nhng mn n c sn truyn thng. Th tm: Du lch vn ha ngn ng (languages cultural tour), l sn phm du lch vn ha dnh cho nhng khch du lch mun tm hiu nghin cu mt ngn ng l no ang tn ti quc gia h mun n. Hnh thc tour du lch ny l xy dng mt chng trnh tour giao lu vi dn bn a hc hi nghin cu ngn ng. Th chn: Du lch vn ha lng ngh truyn thng (handy craft village cultural tour), l sn phm du lch khai thc cc gi tr ca lng ngh truyn thng, to cho khch c hi giao lu hc hi cch lm v mua nhng sn phm y. Tm li chng ta dng vn ha to ra ci hn cho sn phm du lch ca mnh nh cc nc trn th gii ang p dng. Lm nh vy, chng ta s gii quyt c vn a dng ha v nng cao cht lng sn phm du lch hin nay. Vn ha gii quyt vn gia tng lng khch du lch T ch sn phm du lch ca ta c sc hp dn v mt vn ha th t nhin s lng khch du lch n Vit Nam s tng ln l quy lut t nhin. Bi v vn ha chnh l phn mm ca c my du lch v vn ha cng l ng c, l mc ch tm kim ca khch du lch. Hn th na, nhng n tng v vn ha s lm cho khch du lch kh qun v chuyn i ca mnh v h t dng s gii thiu, qung co v thm ch tng bc thm nhng gi tr y. Vn ha gii quyt vn bo tn v pht huy mi trng du lch Trong tt c cc loi hnh du lch th du lch vn ha l mt hnh thc du lch mang li nhiu li ch cho mi trng du lch nht. Chng ta hy xem li nguyn l c bn v du lch vn ha hin nay ca chu u thy bn cht ca du lch vn ha t thy c tm quan trng ca vn ha i vi mi trng du lch. Du lch vn ha l cng c khi phc, duy tr v pht huy nhng gi tr vn ha ca cng ng a phng mt cch hu hiu nht. Du lch vn ha nu khai thc tt n l mt hnh thc du lch bn vng c li ch o mi trng t nhin v mi trng nhn vn ca cng ng ch nh. Khch du lch vn ha thng c thc bo v mi trng du lch tt hn khch du lch i chng. Vn ha gii quyt vn kim sot tc ng tiu cc Vn kim sot s tc ng tiu cc ca du lch i vi mi trng t nhin v nhn vn l mt trong nhng nhim v ln ca ngnh du lich v ca mi ngi dn. Nhng gii php kim sot tc ng tiu cc ca du lch u c bng dng ca cng c vn ha. Chng hn nh vic lm th no duy tr c bn sc vn ha ng x ca ngi Vit trong mi trng du lch - khng th khng s dng cng c vn ha. Hay lm th no

bo v mi trng t nhin v nhn vn cc im n du lch? Ngoi cc bin php ch ti bt buc chng ta cng phi s dng n cng c vn ha tuyn truyn, gio dc Vn ha gii quyt vn nng cao hnh nh thng hiu du lch quc gia. Bn cnh vic thc hin nhim v ch tiu tng trng, vn nng cao hnh nh thng hiu quc gia l mt nhim v ln na ca ngnh du lch. Chng ta lm sao khch du lch c n tng tt v mt t nc Vit Nam xin p, thn thin v y bn sc? Vng, iu ty thuc vo chin lc pht trin vn ha ca chng ta. Khch du lch khng phi n Vit Nam v b bin p, khng phi n Vit Nam v chng ta va c sn bay mi, khng phi h n Vit Nam v chng ta va xy dng xong nhng khch sn tiu chun 5saom phn ln h n Vit Nam hay quyt nh quay tr li Vit Nam v nhng cun ht v mt vn ha. Hnh nh Vit Nam cng s p hn trong mt du khch thng qua nhng n tng v mt vn ha. Khch du lch s kh qun nhng khonh khc c thng thc v h a mnh vo trong sinh hot vn ha cng ching, k nim nhng m ng ti ngi nh l vng sng nc Mekong(Tour homestay), nhng giy pht c do quanh thnh ph bng xe xch l, hay c n tip bng mt thi , lch s, chn tht ca c tip tn, anh hng dn vinChnh nhng nt vn ha ny s gp phn quan trng lm tng thm hnh nh thng hiu du lch Vit Nam. Hnh nh thng hiu du lch quc gia s p v n tng hn trong l ng du khch v nhn t vn ha ch khng phi ch v c s vt cht hay mt logo du lch p. Tm li, chng ta cn phi nh gi ng mc tm quan trng v cng dng thit thc ca vn ha i vi s pht trin ca ngnh du lch. T c nhng quyt sch u t pht trin hp l hn cho s pht trin ca ngnh du lch nc nh.

Du lch nng tm di sn (VTR) Hin nc ta c 16 di sn c UNESCO vinh danh tm th gii, vi hn 4 vn di tch v danh lam thng cnh, cng s lng di sn phi vt th v cng phong ph, a dng. Nu bit xy dng thng hiu cho di sn, chng ta s c nhiu sn phm du lch hp dn. Nhng chng ta ang phi tm li gii cho bi ton kh: va bo tn di sn va pht trin du lch, vn lun lun l mt n s... Thch thc vi di sn khi khai thc du lch Di sn Thin nhin th gii vnh H Long c UNESCO vinh danh 2 ln, v mi y li c vinh danh l mt trong 7 k quan thin nhin mi ca th gii. Tt c nhng iu khin cho vnh H Long l im n du lch hp dn hng u Vit Nam. Tuy nhin, y cng l ni tim n nhiu nguy c nht v mi trng, c bit l mu thun gia cc i tng khai thc du lch. Thc t bo tn v pht trin vnh H Long cho thy h thng rng ngp mn vn l hng ro bo v cho H Long ven b hu nh b hy hoi hon ton..., cc rn san h cng suy kit dn. H Long vn l mt im n cha to ra tin cy tht s khi tnh trng ln xn ti cng tu, cht lng dch v cha c kim sot... S nhim qu mc bi pht trin du lch vnh H Long khin UNESCO phi a ra khuyn co i vi Di sn Thin nhin th gii hai ln c vinh danh ny. Nhiu nh nghin cu vn ha cng cho rng, di sn vn ha Vit Nam ang c khai thc phc v du lch mt cch qu , thiu tnh bn vng. Rt nhiu di sn c UNESCO cng nhn thu ht lng khch ln ko theo vic gia tng gi tr kinh t. i khi, li nhun kinh t khin di sn b mo m. Nhng nm qua, cc a phng c nhiu bin php tuyn truyn, qung b, gii thiu v t chc cc s kin nhm bin cc li th, tim nng ca di sn thnh mt trong nhng ngun lc thu ht khch du lch. C th k n nhng s kin ln nh: Festival Hu, Carnaval H Long, m rm ph c Hi An hay mt s tour t chc quy m ln nh: Du lch v ci ngun ca ba tnh Ph Th - Yn Bi - Lo Cai, Con ng di sn min Trung Tuy nhin, theo nh gi ca nhiu chuyn gia v nh qun l du lch, phn ln cc a phng ch quan tm nhiu n b ni, m cha ch trng vo chiu su. Ph Cc trng Cc Di sn vn ha (B Vn ha, Th thao v Du lch) Nguyn Hu Ton cng thng thn nhn nhn rng, nhiu khi s pht trin ca du lch gy nhng nh hng tiu cc i vi di sn. i vi nhng di sn vn tn ti trc nhiu thch thc th khi du khch thu ht ti cc di sn ng hn th chnh hot ng ca du khch s c nhng tc ng va tch cc va tiu cc ti di sn.

Cc di sn th gii Vit Nam ng trc thch thc: mi trng xung cp, nh hng n mc tiu pht huy di sn pht trin du lch. "Khng nn bn r ti nguyn du lch" - l khuyn co ca nhiu chuyn gia trong nc v quc t ti hi tho Bo tn v pht huy gi tr di sn thin nhin th gii vnh H Long - tm nhn mi va t chc ti Qung Ninh. C n i vi cc di sn vn ha phi vt th nh: cng ching Ty Nguyn, ca tr, quan h, hi Ging cng ang chi vi gia ranh gii bo tn v s cm d ca vic pht trin du lch. Nhng l hi cng ching c t chc ch lm hi l ng du khch, chp nhn ph v l, thi ca quan h to ra k lc Ghi-nt vi hn 3.000 ngi ht l nhng hin tng phn cm khin cc nh nghin cu v qun l vn ha khng th khng ln ting. TS. Nguyn Th Minh L Hi Di sn Vit Nam cho rng, i vi mt s di sn vn ha, c bit l di sn vn ha phi vt th, nhng ngi qun l vn ha nhiu khi phi hc cch tn trng di sn. Nhng ngi qun l di sn cng phi c nhng bin php mnh m ln ting trong nhng trng hp khai thc du lch nh hng n di sn cng phi c kin ngh kp thi, phi bit ni khng, bit t chi vi nhng hnh ng nh hng n di sn. Chng ta khng th ph nhn mt thc t l do b khai thc du lch mt cch cu th, nhiu di tch, danh lam thng cnh trong c nc xung cp nghim trng. Nguyn nhn ca tnh trng ny l do chng ta cha c quan nim ng v vic khai thc du lch cc di sn. Theo ng Phm Trung Lng - Ph Vin trng Vin Nghin cu Pht trin Du lch (Tng cc Du lch) th di sn mt khi c vinh danh th khng c n l ti sn ca ring mt a phng, ca mt nc m ca c nhn loi. Bi vy, UNESCO nhn nh, di sn cn c gii thiu cho cng chng cng nhiu cng tt. Nhng vi c th di sn d b tn thng v c th b bin mt rt nhanh, nn vic gn gi v pht huy l v cng kh. Chng ta cha c cch lm thc s chuyn nghip, thiu c s khoa hc, dn n nhng tc ng khng mong mun i vi di sn khi khai thc du lch. Tuy nhin, vic khng pht trin du lch bo tn di sn khng phi l mt cch lm hay. L ngi gn b lu nm vi di sn vn ha Hu, kin trc s (KTS) Phng Phu - nguyn Gim c Trung tm bo tn di tch c Hu (tnh Tha Thin - Hu) nhn mnh: bn thn di sn l mt gi tr pht trin. Chnh v th pht trin du lch l phi bo v nhng gi tr ch thc ca di sn v cn c mt ci nhn tng th, phi coi bo v di sn v pht trin du lch bn vng l lm ci bnh to, ch khng phi l nhiu ci bnh. Khi Festival Hu c t chc hai nm mt ln, lng khch n Phong Nha - K Bng, M Sn v Hi An tng ln, ngun thu ca cc a phng u tng ln. l s kt ni, ch khng phi l s dn tri. Khng a phng no khng ng trc thch thc ca bi ton bo tn di sn v pht trin du lch. iu quan trng nht l phi hiu c rng ch c bo tn tt th mi pht trin du lch bn vng. Du lch nng tm di sn Phi y mnh lin kt trong pht trin du lch, ch trng pht huy sc mnh cng ng v pht trin du lch xanh. l nhng nh hng m ngnh Du lch ra nhm khai thc c hiu qu v qung b gi tr ca cc di sn. Di sn mun tn ti c phi gn vi cng ng. gii quyt tt bi ton gia bo tn di sn v pht trin du lch, chng ta phi lm cho nhng ngi dn trong cng ng c hng li t di sn. Ch c vic gn tt vi cng ng th ngi ta mi bo v di sn c tt v t vic bo v di sn c tt th du lch n mi vo v mi khai tt c cc di sn . Ngi dn Hi An giu ln nh bit lm du lch t bo tn tt cc di sn l mt thc t. Ngi dn Hi An ang ch ng tham gia vo qu trnh gn gi v pht huy di sn. H coi di sn Hi An l ca chnh h, gn b vi i sng ca chnh h. Pht huy sc mnh ca c cng ng bo tn di sn, t pht trin du lch bn vng. Cng ngy ngi Hi An cng t ho h l cng dn ca Hi An v ngi ta tham gia rt t nguyn, tch cc vo vic bo tn di sn y. Lin kt chnh l phng chm "sng" ca ngnh Du lch. Nhng lin kt li l khu yu nht ca ngnh Du lch so vi cc nc trong khu vc. Trong thi gian ti, ngnh Du lch cn c bit ch trng to nn s lin kt thc s. Ngnh Du lch l ngnh chu tc ng mnh m ca ton cu ha. Chnh v th, "du lch xanh" l xu hng tt yu m chng ta cn u tin nhm va bo tn cc gi tr vn ha, va thu li t du lch.

Vic bo tn di sn v pht trin du lch cn c mt ci nhn tng th, theo hng lu di, bn vng, trnh cn bnh "chp git", "n lin". Khng th c mt gii php p dng cho tt c cc di sn, cc a danh. Mi di sn ca ca Vit Nam i hi mt cch lm uyn chuyn v sng to khc nhau - b Katherin Muller - Trng i din UNESCO ti Vit Nam chia s. iu quan trng nht l chng ta phi n lc cc di sn "sng" trong thi k hin i m khng b bp mo. Nu chng ta lm thay i qu nhiu di sn, n s khng c n l chnh n na v mt i s quan tm ca du khch vi di sn. iu quan trng l phi n lc t c s cn bng trong trong vic gn gi, pht huy di sn v pht trin du lch. Di sn vn ha khng ch l sc mnh ni sinh tim tng nht ca truyn thng vn ha, m c n l mt trong nhng ngun lc gp phn thc y kinh t - x hi pht trin. Nhn thc ng v c mt chin lc u t bi bn trong vic khai thc, pht huy cc gi tr di sn vn ha Vit Nam l mt hng i ng v cn thit, nhm kch cu du lch v thu ht ngy cng nhiu du khch quc t n Vit Nam. Tip cn Chin lc kinh t bin ca Vit Nam n lc cn c cch tip cn mi to ra nhng t ph trong t duy chin lc v hnh ng thc hin khai thc, pht trin kinh t bin. Kinh t bin phi chuyn nhanh sang phng thc kt hp: khai thc mt tin (bin - li th a chin lc) cng vi t do ha (th ch vt trc). y l cng thc thnh cng ca nhiu quc gia i trc trong n lc pht trin kinh t bin tr thnh cng quc bin. 1 - Tip cn chin lc kinh t bin Kinh t bin ca Vit Nam pht trin vi hai li th quan trng: Mt l, tim nng t nhin (li th tnh) to ln (b bin di, din tch lnh hi thuc ch quyn rng, kh nng tip cn d dng n cc i dng, c cc ngun ti nguyn thin nhin giu c: thy sn, du kh v nhiu loi khong sn khc, nhiu bi bin p). Hai l, v tr a kinh t v a chin lc c bit. Bin ng nm trn cc tuyn hi hnh v cc lung giao thng quc t ch yu ca th gii, nht l trong thi i

bng n pht trin ca khu vc chu - Thi Bnh Dng. Tuy vy, lu nay, khi bn n li th pht trin kinh t bin ca Vit Nam, s ch tm thng c dnh cho loi li th th nht, mc d loi li th th hai ang ngy cng quan trng bi s gia tng nhanh chng ca qu trnh ton cu ha. Trn thc t, cch t duy v li th nh vy c phn nh trong vic u t cho nghin cu, cho vic pht trin nng lc v cc lnh vc kinh t bin c th, tp trung cho cc ngnh khai thc ti nguyn bin: thy sn, du kh, lm mui di dng th; khai thc hng hi, du lch v cng bin cha pht trin, trnh nhn chung c n thp. S thin lch l kt qu t nhin, tt yu ca s tip ni t duy pht trin truyn thng, coi khai thc ti nguyn th, da vo trnh k thut, cng ngh thp v nhng nng lc hn ch l cch thc ch o ca qu trnh tng trng v pht trin kinh t. Vi c trng nh vy, cch tip cn pht trin kinh t bin ca Vit Nam hin nay c hai thiu st ln: Mt l, xu hng mun vn dng mt cch n gin v d di t duy pht trin nng nghip truyn thng vo cng cuc pht trin kinh t bin. l vic mang cch thc pht trin nng nghip c truyn, lm rung trn cn ra khai thc bin, chinh phc i dng - mt i tng khc cn bn v tnh cht, cc iu kin khai thc v mc ri ro (phng thc, cng c, gn vi nhng i hi v tri thc v cng ngh). Hai l, thiu t duy ton cu ha v hi nhp quc t, cha r c tm nhn ton cu v thi i trong cng cuc pht trin kinh t bin trong khi c th gii ang ng lot tin ra bin, chim hu khng gian bin, khai thc bin tt c cc loi hnh, cp v vi nhng cng c v phng thc hin i cha tng thy. Vi nhng thiu st c bn ca cch tip cn bin truyn thng, trong iu kin ca th gii hin i, tht kh k vng t c nhng kt qu mang tnh t ph trong n lc chinh phc bin thng qua vic trin khai chin lc bin u tin ca Vit Nam, c thng qua ti Hi ngh Trung ng 4 (kha X) nm 2007 (1). pht trin kinh t bin, mt khng gian pht trin mi, mt ng lc pht trin tm chin lc mnh bc nht, Vit Nam cn c cch tip cn mi, khc cn bn cch tip cn pht trin kinh t t lin truyn thng (2). Hng ra bin, pht trin kinh t bin mt cch chin lc - nh Ngh quyt v Chin lc pht trin kinh t bin xc nh, tr thnh mt nhu cu bc bch, ng thi, l mt c hi ln cho s tri dy v tng tc ca Vit Nam. Vi Chin lc pht trin kinh t bin c xy dng, cng vi vic Vit Nam tr thnh thnh vin T chc Thng mi th gii (WTO) v bi cnh th gii ang chuyn mnh sang thi i ton cu ha (t do ha) v cng ngh cao, khi pht trin kinh t bin c mi quc gia coi l mt trng tm chin lc hng u, chng ta cn ti cu trc m hnh tng trng, trong , vic np kinh t bin mt tm nhn mi vo m hnh tng trng mi l mt ni dung quan trng. 2 - Hin trng kinh t bin: nhn din thc lc Hin nay, v nguyn tc Vit Nam m ca hi nhp su rng vo nn kinh t th gii. Nhng, nh gi mt cch thc cht, trong mt thi gian di, chng ta mi ch ch trng m hng lot ca khu v pht trin khu kinh t ca khu trn bin gii t lin m t m ra bin qua cc cng bin. Gn y, my chc tnh st bin ua nhau lm cng bin, xy dng gn mt trm cng bin. Song ng lc vn ra bin ln ca phong tro rm r ny, rm r n mc tr thnh hi chng, tht s khng r rng, b chi phi bi t duy li ch d n cc b thay v mt mc tiu ua tranh pht trin lnh mnh v c tm nhn xa. l bi nn kinh t vn theo ui m hnh tng trng da vo khai thc ti nguyn thin nhin trn t lin theo cch c, vi cng ngh, k thut lc hu. n nay, m hnh tn khai nng lc t lin ca quc gia. Vi chiu di hn 3.200 km b bin, Vit Nam hin c khong 90 cng bin ln nh, ngha l c khong 40 50 km, li c mt cng bin. Mc d s tin u t pht trin cng bin khng nh nhng do manh mn, dn tri v thiu lin kt nn s cng bin ln, c kh nng p ng nhu cu bng n ngoi thng v cnh tranh quc t c n rt t. Cho n nay, hu nh Vit Nam cha c cng bin hin i no, cha c cng trung chuyn quc t, cng khng c th cng ng ngha no. Hin nay, t duy bin, ch quyn lnh hi, s hin din, s chinh phc, hp tc quc t gii quyt tranh chp; cc nh hng pht trin bin theo nguyn l hin i,

pht trin ngnh ng tu v hng hi vin dng, du lch bin, thm d , khai thc bin bt u nh hnh v c thc thi. l nhng nn tng ban u hnh thnh mt chin lc bin vi cc ni dung c th, kh thi, hay ng hn, cc chin lc kinh t bin c th (3). Ch vi cc chin lc c th , chng ta mi tr li c cu hi: Vit Nam s vn ra bin ln nh th no? Nhng ch mi l mt mt ca vn . V kha cnh thc lc, hai yu t nn tng c bn ca cng cuc chinh phc bin ca Vit Nam, lc lng doanh nghip v tim lc khoa hc cng ngh, vn c n rt yu km. Nu o m sc mnh kinh t bin nhng kha cnh c th khc, c th nh gi thc lc c bn, hy c n non yu, manh mn, t pht v trnh thp ca h thng cng bin, ca ngnh logistics, h thng ng giao thng dc bin v ng kt ni cng, ngnh du lch bin, cc khu kinh t bin, nng lc nh bt v ch bin hi sn, ngun nhn lc phc v kinh t bin C th a ra mt nhn xt tng qut v s pht trin kinh t bin ca Vit Nam vi t cch l mt kt cu mang tnh h thng rng, mc d tim nng t nhin, iu kin cn cho s pht trin cc ngnh kinh t bin l tt, song, cc iu kin hin thc ha v thc y s pht trin , bao gm nhng yu t xc lp qu o pht trin hin i v cung cp ng lc pht trin kinh t bin (nh h thng h tng cng bin, giao thng, logistics, cc khu cng nghip v khu kinh t gn vi kinh t bin, cc ngnh khoa hc v cc hot ng nghin cu lin quan) li rt thiu v yu. Tnh trng mt cn i nghim trng ko di gia cc iu kin cn v iu kin nh vy gii thch ti sao hu nh tt c nhng ni rng vng, bin bc ca nc ta cho n nay u vn c n ngho, hu nh c bn vn cha thot khi vch xut pht i ngho (poverty line) v chu nhiu ri ro trong qu trnh pht trin. Thc trng minh chng cho vic theo ui qu lu mt chin lc pht trin da ch yu vo khai thc v xut khu ti nguyn, theo kiu n sn, n xi, tn thu cc c hi ngn hn m t ch trng vic to lp cc iu kin thc y, ci cch, hin i ha cc hot ng kinh t bin, pht trin v pht huy cc li th ng ca cc ngnh kinh t bin t gi tr gia tng cao. Trong bi cnh th gii ang bc vo thi i ton cu ha, c dn dt bi cng ngh cao v b chi phi bi hai thuc tnh, t do ha vi tc cao, cng thm vo l xu hng tranh chp v xung t trn bin (Bin ng) c chiu hng gia tng. Nhng yu t trn hm ngha nhng thch thc to ln cng nh nhng c hi tim tng m Vit Nam phi i mt trong n lc pht trin kinh t bin vi nhng mc tiu chin lc to ln. 3 - nh hnh chin lc kinh t bin Mc d n nay, chng ta c nhng bc tin quan trng trong vic thit k v thc thi chin lc kinh t bin, song, vn cha nh hnh mt t duy pht trin mi, tng th v kinh t bin. Kinh nghim pht trin trn t lin v theo t duy t lin nhiu nm ca Vit Nam, cng vi thc ti n pht trin kinh t bin ca nhiu nc i trc cho thy vic nh hnh chin lc kinh t bin cn c thc hin ng thi v tng th ba phng din: Mt l khai thc vng khng gian bin (mt bin, di bin v bu tri trn bin); Hai l, khai thc vng b bin (vng duyn hi vi cc cng bin, bi bin, thnh ph bin, khu kinh t ven bin); Ba l, pht trin cc lnh vc hu cn cho kinh t bin v cc khu vc kt ni (cc ngnh phc v pht trin kinh t bin, pht trin khoa hc - cng ngh bin, ngun nhn lc cho kinh t bin, kt ni tuyn du lch t lin,...). Ba phng din ny hnh thnh cc khu lin tc ca mt chui pht trin cho bt c ngnh kinh t bin c th no. Thiu bt k mt khu no, cc ngnh kinh t bin cng u s b mt cn i, kh vn ln thnh ngnh hin i, hot ng hiu qu v c nng lc cnh tranh quc t. Nhn din thc trng pht trin kinh t bin ca Vit Nam theo cu trc tng qut ni trn khi sa ly vo vic kim m cc nng lc v thnh tch c th hin c. C th thy rng, c ba vng khng gian, ba loi hnh pht trin, trnh pht trin kinh t bin ca Vit Nam nhn chung c n thp, thp n mc nhiu chuyn gia ni Vit Nam cho n nay c bn vn ch l mt quc gia ven bin hn l mt quc gia bin, cha ni n mt cng quc bin nh mong c. Thc trng phn nh r nt trong mc hin din trn bin, khng ch vng bin ch quyn m quan trng khng km, thm ch, vi tm quan trng ngy cng tng ln l sc mnh ca ngnh hng hi vin dng,

ca nng lc v trnh khai thc ti nguyn bin, c bn ang dng li trnh thp (khai thc b mt, cng ngh thp v xut khu ti nguyn th), ca vic pht trin du lch bin, cc khu kinh t v th bin. Chng ta v ang hnh thnh bn vng kinh t trng im v hng chc khu kinh t dc theo chiu di t nc. Tt c u hng ra bin v c tim nng to ln t kinh t bin. Chnh v vy, cn c cc chin lc c th v mang tnh kh thi cao pht trin h tng giao thng, to thun li cho pht trin, kt ni, lin kt cc vng kinh t c bit ny trong chin lc pht trin chung ca quc gia. Nh vng kinh t trng im Bc B hin nay c xem l ang hnh thnh r nt nht v cng chng minh c tim nng to ln khi c tnh nh hng v lin kt mang tnh lin vng vi cc hnh lang kinh t Vit Nam - Trung Quc, nht l s bng n v pht trin ca mt vng rng ln Ty Nam Trung Quc trong tng lai gn. Trong khi , ca ng chnh hng ra bin ca khu vc bng n ny chnh l Hi Ph ng v cm cng ca khu vc ny vn cha tng xng vi tim nng tim n. R rng, y l nhng iu chng ta phi c s d bo t sm c k hoch chun b v n u. Tuy vy, thc t ang din ra trong vng kinh t trng im Bc B ca chng ta li cha cho thy c iu ny; cc yu t v li th, c cu, th ch iu phi v lin kt vn cha r. y chnh l cc nt tht trong s nhiu nt tht lm tr ngi s pht trin m chng ta vn ni nhiu n lu nay nhng vn cha c ci thin ng k./.
(1)

Kinh t bin Vit Nam nhng nm i mi va qua tng trng ng k v quy m v thay i r rt v ngnh ngh, ng gp quan trng cho tng trng GDP. Tuy nhin nu so snh vi mt s nc c bin trong khu vc th gi tr hot ng ca kinh t bin Vit Nam ch bng 24% ca Trung Quc, 14% ca Hn Quc v 1% ca Nht Bn. (2) Xin lu rng ti thi im hin nay, ngay c hin thn c th, sng ng ca cch t duy pht trin t lin - m hnh tng trng da vo khai thc ti nguyn th, lao ng tin lng thp v nng sut thp c p dng trong khong th k qua Vit Nam - cng ang i mt vi yu cu phi c cp bch thay i bng mt m hnh tng trng mi. (3) Chin lc kinh t bin c thng qua ti Hi ngh Trung ng 4 (kha X) l mt chin lc nh hng tng th. N xc nh cc mc tiu ln, phng hng hnh ng chung nhng cha vch ra c cc chin lc hnh ng c th, kh thi pht trin kinh t bin. PGS. TS. Trn nh Thin Vin trng Vin Kinh t Vit Nam (Theo Tp ch Cng sn)