Dnya Gazetesi | Haberi Yazdr

Gzler ABD'de, Fed'in seenei var!

19.09.2011 - 09:32

DNYA yazar Atlm MURAT, Fed'in bu haftaki toplantsndan kabilecek sonular analiz etti.
STANBUL 1920 senesinde ABD'de, Charles Ponzi adl bir talyan, her 90 gnde bir yzde 100 faiz deme vaadi ile para toplad. Tabii byle bir eyin gereklemesi kolay deildi. Her seferinde yeni yatrmclar bulup, para vermeyi taahht ettii kiilere deme yapmak zorundayd. Bir sre bu oyuna olmaz. Bilano resesyonu yaanrken daha etkili olabilecek politika; vergi indirimleri, hatta bir 'vergi tatili' olabilir. Borcunu demeye alan tketicinin ihtiyac olan ey dzenli nakit ak. ABD Kongresi, ABD'yi iflasa srkleyeceini el yatrmcnn mekanizmay anlamas neredeyse imkansz. Operasyon twist son dnemde olduka tartlyor. Bu operasyonun ie yarayp yaramayaca, biraz Fed'in uygulamasna bal. Yapmayacak olsalar da; operasyonun daha etkili

http://www.dunya.com/sutunV2.asp?id=132754 (1 of 6) [9/25/2011 9:02:32 AM]

Dnya Gazetesi | Haberi Yazdr

devam etti. En sonunda yapt ortaya kt. Dolandrclktan hapse girdi. Bu sahtekarla neden olan olaylar silsilesi, daha sonra Ponzi Finans olarak bilinen bir teorinin kurulmasna yol at. Fikirlerinin deeri bugn daha iyi anlalan Hyman Minsky, Finansal stikrarszlk Hipotezi'nde, Ponzi Finans srecinin istikrarszlk yaratabileceini yazmt. Minsky, "Kapitalist ekonomiler, uzun sren balon dnemlerinde speklasyon ve Ponzi Finans merkezine dnr. Finans

dnd iin maliye politikalarnn nn kapatt. Bu durumda, ekonomiyi toparlamak iin geriye yine Fed politikalar kalyor. Bu adan, bu haftaki toplant ncesinde Fed'in elindeki opsiyonlar deerlendirmek faydal olabilir. Fed'in bu haftaki toplantsndan ne kabilir?

olmas iin, 'faiz hedeflemesi' yaplabilir. Fed, ilk iki tahvil alm programnda sadece miktar belirledi. Para politikas byklk ile ilgili deil, fiyatla ilgilidir. Parann fiyat da faizdir. Fed, on yllk tahvil faizine bir hedef koyabilir. Piyasaya; '10 yllk faiz hedefimiz yzde 2. Bu faizden btn tahvilleri alacaz' diyebilir. Tabii byle bir stratejinin riskleri de olabilir. Operasyon; 'ABD borlarn parasallatryor, para basarak borlarn azaltyor' eklinde de alglanabilir. Bu

1) Fed ifade deiikliine gidebilir

Fed iki ay nceki toplantsnda, faizlerin 2013 yl ortasna kadar dk kalacan

http://www.dunya.com/sutunV2.asp?id=132754 (2 of 6) [9/25/2011 9:02:32 AM]

Dnya Gazetesi | Haberi Yazdr

piyasalarndaki szde istikrar, istikrarszl dourur" demiti. Amerika Merkez Bankas Fed, uzun yllardr uygulad politikalar ile ABD ekonomisinin finansallamasna katkda bulunuyor. ABD'nin finansallam ekonomisi, 2008 senesinde kresel sistemin kmesine yol at. Koca bir kriz heba edildi. Dersler kartlmad. Kontrolsz finansallama bugn de devam ediyor. Fed, yanl politikalar ile varlk fiyatlarnda speklasyona yol ayor. Finans sektr, bir kazan kaps

sylemiti. Fed bildirisinde buna benzer bir ifade deiiklii gelebilir.

2) Faizler yzde 0'a indirilebilir ya da negatif faize geilebilir.

Politika faizi yzde 0.25 olsa da, piyasada oluan efektif faiz bugn yzde 0.09 olduu iin, faizin yzde 0'a indirilmesinin bir etkisi olmaz.

teknik olarak doru olmasa da, yanl algnn speklatif yollardan zararlar olabilir. lk iki tahvil alm programndan sonra emtia fiyatlarnda yaanan speklatif hareketler, faiz hedeflemesinden sonra yaanacak speklatif ataklarn yannda devede kulak gibi kalr. Emtialarda yaanacak ykseliler, tketici zerinde yeni bir bask oluturur. Yaygn grn aksine; tahvil alm programlar yeni para yaratmyor. Ekonomiye bir tevik salamyor. Psikolojik faktrler

3) Tahvil alm program ve operasyon twist

nc tahvil alm program,

http://www.dunya.com/sutunV2.asp?id=132754 (3 of 6) [9/25/2011 9:02:32 AM]

Dnya Gazetesi | Haberi Yazdr

olarak grd varlklar finansallatrmay srdryor. Bu hafta piyasalar, oyunun devam etmesi iin Fed'den yeni bir mdahale bekliyor. Minsky'nin de vurgulad gibi; 'stikrar aslnda istikrarszl yaratyor'. Fed, piyasa oyuncularna 'Arkanzda ben varm' garantisini verdiinde, dengesiz fiyatlamalar oluuyor. Fiyatlar gerekleri yanstmyor. Ekonomide istikrarszlk balyor. nceki Fed programlarnn reel ekonomiye fazla bir katks olmad. ki

deiik bir formasyonda gelebilir. Fed farkl tahviller alabilir. Operasyon twist adyla da bilinen, ksa vadeli tahvilleri satp uzun vadeli tahvillere yatrm yapabilir. Faiz hedeflemesi yapabilir. Birok yorumcu, Fed'in para bastn dnyor. Oysa Fed'in yapt; satn ald tahvillere karlk bankaclk sektrne rezerv eklemek. Fed, bankalarn elindeki tahvili satn alyor, bunun sonucunda bankann

araclyla, varlk fiyatlarnda arta yol ayor. Fed, ykselen fiyatlarn yaratt varlk etkisi ile reel ekonomide toparlanma olmasn, toplam talebin artmasn bekliyor. Tketici verileri, byme ve isizlik rakamlar tersini gsteriyor. Fed, piyasaya 'Alm yapn' mesaj gnderiyor. Sadece varlk fiyatlarndaki nominal artlara odaklanmas riskleri artryor. Oluan fiyatlar, temel ekonomik gstergeleri yanstmyor. Dengesiz bir piyasa ortam oluuyor. Finans piyasalarndaki szde istikrar, kresel ekonomi ve ABD

http://www.dunya.com/sutunV2.asp?id=132754 (4 of 6) [9/25/2011 9:02:32 AM]

Dnya Gazetesi | Haberi Yazdr

tahvil alm program uygulanmasna ramen, bugn yeni bir durgunluk olasl tartlyor. Oysa; finans piyasalarndan para kazananlar memnun. Dzenin devam etmesi isteniyor. Fed'in son yldr uygulad para politikasnn, reel ekonomi zerinde etkisiz kalmasnn nedeni yaanan resesyonun benzersizlii. Tketici bilanolarnn kmesi, ABD ekonomisinde bir bilano resesyonuna yol at. Fed politikalar, bu tarz bir durgunlukta etkili

rezervi artyor. Yeni bir para, bankaclk sektrne aktarlmyor. rnein; bir bankann elinde yzde 1 faiz veren 5 yllk tahvil var. Fed bu tahvili satn alp, bankaya yzde 0.25 faiz dyor. Tahvilin sresi ve faiz dnda hibir ey deimiyor. Fed'in tahvil almlar para arzn artrmyor. Enflasyonist etki yaratmyor. Finans sistemi iindeki net finansal varlklarda bir deiiklik olmuyor. Tahvil almlar, psikolojik kanallarla piyasalardaki

ekonomisinde istikrarszla sebebiyet veriyor. Sigmund Freud; 'llzyonlar, bizi acdan kurtarp keyfi artrr. Bu nedenle; bazen birazck gereklik ile karlatklarnda, parampara olmalarndan ikayeti olmamalyz' demiti. 2008 ncesinde piyasalarda yaanan illzyon, kresel kriz gereiyle tanp parampara oldu. Fed politikalarnn yaratt Ponzi zenginlii dnemi, kresel riskleri bir kez daha artryor.

http://www.dunya.com/sutunV2.asp?id=132754 (5 of 6) [9/25/2011 9:02:32 AM]

Dnya Gazetesi | Haberi Yazdr

speklasyonu artryor. Ekonomistler bile Fed'in para bastn zannederken, bireysel

http://www.dunya.com/sutunV2.asp?id=132754 (6 of 6) [9/25/2011 9:02:32 AM]