Rim-Apeninski poluotok:geografsi poloaj

-Apeninski poluotok je smjesten u sredisnjem dijelu sredozemnog mora. -Najvedi otoci Sicilija,Sardinija i Korzika. -Sastoji se od poluotoka i dva velika otoka. -Jedina kopnena granica joj se nalazi na sjeveru na Alpama gdje granii sa Francuskom, vicarskom, Austijom i Slovenijom. -Unutranjost poluotoka je planinska gdje najvedu povrinu zauzima Apeninsko gorje a sjevernije su Alpe sa najveim vrhom Europe- Mont Blan-om. -Najpoznatije nizije su uz obale a to su Lacij, Kampanija, Apulija i Padska nizija kao najveda nizija. -Najpoznatije rijeke su Po i Tiber. -Klima na Apeninskom poluotoku je blaga i odgovara klimi Grke. -Zbog te injenice stanovnitvo se bavi zemljoradnjom te uzgaja: itarice, masline, vinovu lozu i vode. -Poetkom 2. milenija st.e. u upotrebi je bronza, keramika, stanovnitvo se bavi stoarstvom, zemljoradnjom, pomorstvom... -Pronalaskom eljeza u 2 mileniju doslo je do kulturnog uspona ove oblasti i nastaje nova kultura koja se po iskopinama u selu kod bolonje naziva Vilanova kultura. -Stanovnistvo Italije se jednim imenom zvalo Italci a cinila su ih razna plemena: Umbri, Samidani, Liguri, Latini...

Rim-Apeninski poluotok:Etrurska kultura i civiliacija

-Pored ovih plemena na Apeninskom poluotoku su ivjeli Goti(Kelti) u Paskoj niziji i Etrudani u zapadnom dijelu Srednje Italije. -Tokom Grke kolonizacije na Siciliji i junim obalama A.pol. stvorene su Grke kolonije: Sirakuza, Tarent, Napolis i dr. u kojima su ivjeli Grci. -Najrazvijeniju kulturu pored Grka imali su Etrudani. -Postoje 3 teorije o dolasku etrudana na ovo podruje: 1) Starosjedioci 2) Doli preko Alpa 3) Naselili se morskim putem sa istoka. -Najvjerovatnija zadnja teorija jer je spominje i potvruje Herodot. -Razvijena Zemljoradnja,stoarstvo, zanatstvo, trgovina, pomorstvo, omogudili su stvaranje etrurskih graadovadrava koje su bile povezane u saveze. -Taj savez temeljio se na istoj kulturi i brojao je 12 gradova a nepostojanost jedinstvene etr. drave smatra se uzrokom njenog propadanja. -Etrudani su prvi u Italiji postigli vii stepen kulturnog razvitka i oni su uz Egipdane jedini narod koji je zagrobni zivot stavljao u prvi plan. -Sarkofazi njihovih umrlih bili su okruzeni brojnim ovozemaljskim bogatstvima, a grobnice ukasene lijepim slikarskim predstavama. -Etrurska kultura bila je svjetska civilizacija,i etrudani su bili vjeti u: Grnanju Livenju Kovanju Graviranju Gradnji...

-Njihove lae su uz fenianske i grcke brodove plovile sredozemljem. -Ova kultura je omogudila da se grka kultura proiri.

Rim- Apeninski poluotok: Osnivanje Rima i prvobitno dravno ureenje

-U 8. Stoljecu st.er. seljaka plemena naseljavaju brda Kapitol i Palatin uz rijeku Tibar te de ujedinjenjem tih sela na tom prostoru nastati grad Rim. -Rim je od pocetka bio sredite saobradaja i trgovine srednje Italije,i bio je povezan sa morem i smjesten na zemljistu koje se lako moglo braniti. -Na morske obale rim je izbio u 7.st. pripajanjem susjednih naselja. -Kolibe prekrivene slamom zamjenjene su graevinama od drveta,izgraene su prve javne graevine hramovi i kraljevska palaa,centar grada je poploan i pretvoren u gradsku trnicu. -Rim je uskoro razvio i jaku vojsku i uspostavio jake trgovacke i politicke veze sa etruscanima,grkim kolonijama na jugu i Kartagom u Sjevernoj africi. -Legenda kaze da su Rim osnovali dvojica brade Romul i Rem koje je na obali rijeke pronasla i odgojila vucica.Svoje djetinjstvo proveli su kod pastira, a 753.g. osnovali su grad Rim koji je dobio ime po Romulu. Prilikom podjele teritorije u svai Romul je ubio Rema i sam vladao gradom. -Prvom Rimskom dravom vladali su kraljevi. -Period rimskog kraljevstva trajao je od osnivanja grada od 509.g. -Prvi kralj je bio Romul i za njegovo vrijeme su osnovane rimske institucije: Kurije, Senat i vojska te je stanovnitvo podjeljeno na dvije klase: Patricije i Plebejce. -Patriciji su bili privilegovani sloj drutva, potjecali su od osnivaa grada i imali su vlast u svojim rukama. Plebejci -Plebejci su bili pokoreno i kasnije doseljeno stanovnitvo bez ikakvih politikih prava. Nisu imali pravo koritenja osvojene zemlje i ratnog plijena ali su mogli ucestvovati u vojsci. Patriciji -Patriciji nisu dozvoljavali da plebejci budu ukljuceni u vjerske obrede kao ni brakove izmeu ove dvije klase.Plebejci su se zbog toga mogli pretvoriti u robove. -Plebejci su se sa vremenom poceli djeliti na imudnije i klijente-bezemljase i nezaposlene. -Najniu drutvenu ljestvicu zauzimali su robovi,bez ikakvih prava.

Robovi

Kralj

Senat

Komicija

-U poetku je u rimu vladalo rodovsko drutvo: nekoliko srodnikih porodica cinilo je Rod-Gens, deset rodova Bratstvo-Kuriju a deset bratstava Pleme-Tribu. -Cjelokupno rimsko stanovnistvo bilo je podjeljeno na 3 tribe. -Na elu drave nalazio se kralj uz kojeg je postojao i senat.Senat je bio sainjen od 300 starjeina patricijskih rodova i on je ograniavao kraljevu vlast. -Svi odrasli mukarci patricijskog roda inili su skuptinu kurija-tzv.komicije. -Komicije i senat su imali veliku ulogu u organiziranju vlasti . -Zbog toga to su plebejci bili iskljueni iz politickih prava i odluka stalno su izbijali sukobi i pobune sto de dovesti do sloma kraljevstva. -Posljednji rimski kralj Tarkvinije Oholi svrgnut je sa vlasti 509.g. nakon cega pocinje doba republike. -Pad kraljevstva uzrokovan je nastojanjem patricija da zastite svoje polozaje i privilegije i mod koja je bila ugroena jaanjem uticaja kralja.

RodGens

nekoliko srodnikih porodica

BratstvoKurija

deset rodova

PlemeTriba

Deset bratstava

Rim- Postanak republike

-Republikansko dravno ureenje uvedeno je nakon sto su Plebejci svrgnuli sa vlasti i protjerali iz Rima Tarkvinija Oholog te je senat preuzeo vlast u svoje ruke.Time je uspostavljena Rimska republika koja de trajati oko 500 godina. -Na elu drave bila su dva konzula koji su birani iz reda patricijata.Njihova vlast je bila ograniena na godinu dana. Oni su imali politiku i vojnu vlast koja je ranije pripadala kralju s time sto je njegove religijske obaveze preuzeo vrhovni svestenik.Oni su bili vojskovoe rimske vojske. -U sluaju velike ratne opasnosti biran je diktator na period od 6 mjeseci i imao je neogranicenu vojnu i upravnu vlast.Njega su predlagali konzuli. -Uvedene su nove dravne funkcije koje su ogranicavale konzule: Pretori-upravljali sudovima Cenzori-odreuju rimske klase po bogatstvu i izabiru senatore Edili-brinu za gradske trgove,festivale i hramove Kvestori-upravljali dravnom blagajnom.

-Postojao je i senat koji je imao ulogu da savjetuje konzule i ostale drzavne sluzbenike. -Surova vladavina patricija podsticala je plebejce na nastavak borbi. -Taj sukob dominirace historijom rima preko 200g. - Plebejci ce se 494.g. zbog nezadovoljstva povuci iz rima na svetu planinu udaljenu oko 20 km. To je umalo dovelo do pada rima pa su patriciji popustili i dozvolili plebejcima da biraju svoja dva predstavnika koji su ih pravom VETA zabrane mogli zastititi od samovolje plebejaca. -Oni se nazivaju Narodni tribuni. -Polovinom 5. St. Patriciji su morali odpustiti uvodjenje prvih pisanjih zakona po kome se sudilo tzv. Zakon 12 plocica. -Poloaj plebejaca je i dalje bio jako tezak jer su zakoni stitili bogate, na snazi je bilo duznicko ropstvo, brakovi izmedju patricija i plebejaca su i dalje bili zabranjeni a na visokim sluzbama mogli su biti birani samo bogati. -Tek u 3.st. plebejci dobijaju pravo da budu birani na sve drzavne polozaje. -U to vrijeme su kao dopuna senatu i magistratima djelovale cetiri javne skupstine: Komicija-koja je to tog vremena izgubila na vaznosti Puke skupstine-skupstine plebejaca koji su birali pucke tribune Centrijske skupstine i skuptine tributa koje su birale konzule i magistrate i koji su prihvatali ili odbijali odluke koje je donosio senat.

-Od 336.g.st.e. jedan konzul ce po pravilu biti biran iz reda plebejaca. - I tako je vlast u rimu presla na narodne tribute u kojima su mogli ucestvovati svi slobodni gradjani bez obzira na imovinsko stanje. -Visoke dravne poloaje mogli su obavljati samo bogati medju kojima su bili i neki iz redova plebejaca. -Tako je stvarna vlast presla u ruke bogatih cinovnika NOBILA a rimska drzava je pretvorena u aristokratsku robovlasnicku republiku.