METALNE KONSTRUKCIJE I

BONO NEPRIDRANI ELEMENTI IZLOENI SAVIJANJU

mr.sc. Jurko Zovki

BONO NEPRIDRANI ELEMENTI IZLOENI SAVIJANJU

BONO-TORZIJSKO IZVIJANJE ELEMENTA

Oblik poprenih presjeka prilagoen za preuzimanje sila u jaoj ravnini Bono deformiranje i zakretanje nosaa i bez utjecaja uzdune sile Analogija sa izvijanjem tlanog elementa

BONO NEPRIDRANI ELEMENTI IZLOENI SAVIJANJU

Analitiko rjeenje za jednostavnije sluajeve i elastino podruje:

z My My w(x) y L v(x)

Pogled My 1 v(x) n L y t Tlocrt w(x) s Ms s My n x Mt My x Presjek 1-1 w(x)

My Ms

v(x)

M s = M y cos M t = M y sin
M n = M y sin = M T
t

M n=M T 1

BONO NEPRIDRANI ELEMENTI IZLOENI SAVIJANJU

diferencijalne jednadbe problema BONO-TORZIJSKOG IZVIJANJA

d 2v EI y 2 = M y dx
d 2w EI z = M y 2 dx
d d 3 GI t EI = M y dx dx 3

jedinstvena jednadba nakon eliminiranja horizontalnog pomaka w

2 d 4 d 2 M y EI + GI t + =0 dx 4 dx 2 EI z

rjeenje diferencijalne jednadbe (uz pojednostavljenje uvjete oslanjanja nosaa)

M y = M cr =

2
l2

EI z

I l 2 GI t + I z 2 Ez

BONO NEPRIDRANI ELEMENTI IZLOENI SAVIJANJU

modifikacija rjeenja (za jednoliki popreni presjek):

2 2 EI z k I (kL ) GI t = C1 2 I + 2 EI + C 2 z g C 3 z j k (kL ) w z z 2

M cr

0.5

C 2 z g C3 z j

C1 , C 2 , C3

- faktori koji ovise o uvjetima optereenja - faktori efektivne duine bonog izvijanja koji uzimaju u obzir mogunost savijanja izvan ravnine nosaa (k) odnosno mogunost krivljenja krajeva nosaa (kw) k,kw =[1;0.7;0.5] - poloaj toke u kojoj djeluje optereenje - poloaj centra posmika
z j = zg 1 y 2 + z 2 z dA 2 Iy A

k, kw

z g = za zs

za
zs

BONO NEPRIDRANI ELEMENTI IZLOENI SAVIJANJU

UTJECAJ poloaja djelovanja optereenja po visini nosaa: - povoljni (stabilizirajui) utjecaj - nepovoljni (destabilizirajui) utjecaj - predznak za odreivanje zg zato se daje u odnosu na centar posmika
P

Faktor meusobnog odnosa prema jednolikom momentu du nosaa

1.2 P

g=- h 2

1.0 0.8 0.6 0.4 1

g=0

g=+ h 2

L2GIt EIw
100 1000

10

BONO NEPRIDRANI ELEMENTI IZLOENI SAVIJANJU

UTJECAJ nesavrenosti na bonu otpornost realnih elemenata - geometrijske i materijalne nesavrenosti smanjuju otpornost na bono izvijanje u odnosu na idealnu

ovravanje nosai bez vlastitih naprezanja 1.2 M 1.0 Mcr 0.8 0.6 0.4 0.2 0 50 valjani nosai s vlastitim naprezanjima M=Mpl zavareni nosai s vlastitim naprezanjima Idealno elastino izvijanje L My My
z y

100

150

200

250

300

L iz

BONO NEPRIDRANI ELEMENTI IZLOENI SAVIJANJU

ANALOGIJA s tlano optereenim elementima - relativna vitkost

=
N pl N cr LT = M pl , y M cr

M Mpl 1.0 xx x x x

x - rezultati ispitivanja x x x

a) LT < 0.4 - bono izvijanje nema utjecaja b) LT 1.2 - nosivost vrlo bliska Mcr

M cr M pl xx

xx vitko

male vitkosti (kruto) 0

0.2 0.4

srednje vitkosti

c) - utjecaj nesavrenosti najizraeniji

l LT

0.6

0.8

1.0

1.2

1.4

BONO NEPRIDRANI ELEMENTI IZLOENI SAVIJANJU

DOKAZ otpornosti na bono izvijanje:

BONO NEPRIDRANI ELEMENTI IZLOENI SAVIJANJU

u EN 1993-1-1 nekoliko postupaka: OPI SLUAJ elementa jednolikog poprenog presjeka Elementi s valjanim ili ekvivalentnim zavarenim presjecima Pojednostavljena metoda za elemente s bonim meupridranjima u zgradarstvu OPA metoda za elemente proizvoljnog poprenog presjeka (i optereenja) MKE osnovna razlika u izrazima za LINIJE IZVIJANJA za bono-torzijsko izvijanje potrebno raunanje elastinog kritinog momenta bonog izvijanja

BONO NEPRIDRANI ELEMENTI IZLOENI SAVIJANJU

SAETAK POSTUPKA prorauna otpornosti na bono-torzijsko izvijanje: KLASIFIKACIJA poprenog presjeka Dokaz otpornosti POPRENOG PRESJEKA na savijanje

BONO NEPRIDRANI ELEMENTI IZLOENI SAVIJANJU

BONO NEPRIDRANI ELEMENTI IZLOENI SAVIJANJU

BONO NEPRIDRANI ELEMENTI IZLOENI SAVIJANJU

BONO NEPRIDRANI ELEMENTI IZLOENI SAVIJANJU

MJERE za spreavanje ili ogranienje bonog izvijanja - odabir poprenih presjeka otpornih na bono izvijanje

1.0 M cr M cr, M cr, h

h 0.01

h 0.001 0

10

20

30

40

50

60

70

L h

BONO NEPRIDRANI ELEMENTI IZLOENI SAVIJANJU

MJERE za spreavanje ili ogranienje bonog izvijanja - poveanje krutosti poprenog presjeka oko slabije z-z osi:

- posebni zahvati na leajevima (postizanje vee upetosti iz aspekta mogunosti krivljenja krajeva nosaa)

BONO NEPRIDRANI ELEMENTI IZLOENI SAVIJANJU

MJERE za spreavanje ili ogranienje bonog izvijanja - ogranienje duljine izvijanja ugradnjom odgovarajuih pridranja tlane pojasnice (spregovi ili drugi stabilizirajui elementi)

L 2 L 2