Professional Documents
Culture Documents
Κάθε κίνηση, άρα και η α.α.τ , περιγράφεται από τις εξισώσεις της
απομάκρυνσης της ταχύτητας και της επιτάχυνσης με το χρόνο. Στην α.α.τ οι
εξισώσεις αυτές έχουν τη μορφή:
x = A ⋅ ηµ ( ω ⋅ t )
π
u = ω ⋅ A ⋅ συν ( ω ⋅ t ) = ω ⋅ A ⋅ηµ ω ⋅ t +
2
a = −ω 2 ⋅ A ⋅ ηµ ( ω ⋅ t ) = ω 2 ⋅ A ⋅ ηµ ( ω ⋅ t + π )
x = A ⋅ ηµ ( ω ⋅ t + ϕ o )
u = ω ⋅ A ⋅ συν ( ω ⋅ t + ϕ o )
a = −ω 2 ⋅ A ⋅ ηµ ( ω ⋅ t + ϕ o )
όπου η φο λέγεται αρχική φάση και καθορίζεται από τις αρχικές συνθήκες. Ας
δούμε ένα παράδειγμα υπολογισμού της αρχικής φάσης. Υποθέστε ότι στην
αρχή των χρόνων το κινητό περνά από τη θέση x=+A/ 2 κινούμενο προς την
θετική κατεύθυνση.(Αντικαθιστώντας στην εξίσωση της απομάκρυνσης t=0
και x=+A/ 2 έχουμε:
x = A ⋅ ηµ ( ω ⋅ t + ϕ 0 ) t
=0, x = A / 2
→
A 2 = A ⋅ ηµϕ o → ηµϕ o = 1 2 →
ϕ o = 2kπ + π 6
ή
ϕο = 2kπ + 5π 6
ϕ o = π 6 ή 5π 6 rad
Αν στην εξίσωση της ταχύτητας αντικαταστήσουμε t=0 και το φο που
βρήκαμε τότε μόνο η πρώτη τιμή ικανοποιεί την αρχική συνθήκη για θετική
ταχύτητα. Τελικά οι εξισώσεις γίνονται:
x = A ⋅ ηµ ( ω ⋅ t + π 6 )
u = ω ⋅ A ⋅ συν ( ω ⋅ t + π 6 )
a = −ω 2 ⋅ A ⋅ ηµ ( ω ⋅ t + π 6 )
Γραφικές παραστάσεις
x = A ⋅ ηµ ( ω ⋅ t + ϕ 0 ) t
=0, x = A
→
A = A ⋅ηµϕ o → ηµϕ o = 1
ϕ o = 2kπ + π 2
ή
ϕο = 2kπ + π − π 2 = 2κπ + π 2
Επειδή 0 ≤ ϕ o < 2π θέτουμε k=0 και παίρνουμε:
ϕ o = π 2 ⋅ rad
Τελικά οι εξισώσεις γίνονται:
u
A
} ⇒
u = ω ⋅ A ⋅ συν (ω ⋅ t ) ⇒ συν (ω ⋅ t ) = ...(2)
ω⋅A
x2
ηµ 2 (ω ⋅ t ) = 2
A
u2
⇒ }
συν (ω ⋅ t ) = 2 2
2
ω ⋅A
x2 u2
⇒ ηµ 2 ( ω ⋅ t ) + συν 2 ( ω ⋅ t ) = + ⇒
A2 ω 2 ⋅ A2
ω 2 ⋅ x2 + u2
⇒1= ⇒ ω 2 ⋅ A2 = ω 2 ⋅ x 2 + u 2 ⇒
ω ⋅A
2 2
( )
⇒ u 2 = ω 2 ⋅ A 2 − x 2 ⇒ u = ±ω ⋅ A 2 − x 2
Με τη βοήθεια της σχέσης αυτής δείτε ότι σε κάθε θέση έχουμε δύο ταχύτητες
ίσου μέτρου και αντίθετης φοράς. Σε σημεία συμμετρικά (x1= -x2 ) ως προς τη
θέση ισορροπίας η ταχύτητα έχει το ίδιο μέτρο. Βασικό μας μέλημα για να
χρησιμοποιήσουμε αυτή τη σχέση είναι η απουσία του χρόνου. Όπως θα
δούμε παρακάτω η σχέση αυτή αποτελεί μιά άλλη γραφή της αρχής
διατήρησης της ενέργειας.
Η επιτάχυνση στην α.α.τ είναι ανάλογη της απομάκρυνσης και αντίθετη από
αυτή . Έτσι εξηγείται και το πρόσημο (-) στην σχέση. Επειδή το διάνυσμα της
απομάκρυνσης έχει φορά πάντα προς τις ακραίες θέσεις, το διάνυσμα της
επιτάχυνσης έχει πάντα φορά προς τη θέση ισορροπίας.
F = m ⋅ a = − m ⋅ ω 2 ⋅ A ⋅ηµ (ω ⋅ t ) = −m ⋅ ω 2 ⋅ x ⇒
r r
⇒ F = −D ⋅ x ⇒ F = −D ⋅ x
όπου D= m ω2.Βλέπουμε ότι σε μία α.α.τ η συνιστάμενη δύναμη είναι
ανάλογη της απομάκρυνσης και αντίθετη από αυτή. Μιά τέτοια δύναμη που
έχει αυτά τα χαρακτηριστικά και θέλει να επαναφέρει το σώμα στη θέση
ισορροπίας λέγεται δύναμη επαναφοράς. Η D λέγεται σταθερά επαναφοράς,
έχει μονάδα στο S.I το 1N/m και είναι χαρακτηριστικό του συστήματος που
ταλαντώνεται. Η γνώση της σταθεράς D μας επιτρέπει να βρούμε την περίοδο
της ταλάντωσης όπως φαίνεται παρακάτω.
Από τη τελευταία σχέση λύνουμε ως προς ω:
D D
ω2 = ⇒ω =
m m
2 ⋅π
ω=
T
Συνδυάζοντας τις παραπάνω σχέσεις έχουμε:
2 ⋅π D m
= ⇒T = 2 ⋅π ⋅
T m D
Ας δούμε ένα συγκεκριμένο παράδειγμα που θα μας βοηθήσει να
καταλάβουμε τη δυναμική περιγραφή της α.α.τ . Ένα σώμα μάζας m
ισορροπεί κρεμασμένο από το ελεύθερο άκρο κατακόρυφου ιδανικού
ελατηρίου σταθεράς k ,το άλλο άκρο του οποίου είναι στερεωμένο σε
ακλόνητο σημείο (Δες το σχήμα). Εκτρέπουμε το σώμα από τη θέση
ισoρροπίας και το αφήνουμε ελεύθερο. Θα δείξουμε ότι το σώμα θα
εκτελέσει α.α.τ και θα βρούμε την περίοδο του. Το σύστημα ελατηρίου –
μάζας λέγεται απλός αρμονικός ταλαντωτής. Στο πρώτο σχήμα φαίνεται το
ελατήριο στο φυσικό του μήκος. Στο δεύτερο φαίνεται η θέση ισορροπίας του
συστήματος. Σε αυτή τη θέση το σώμα δέχεται δύο δυνάμεις, το βάρος και τη
δύναμη του ελατηρίου που σύμφωνα με το νόμο του Hooke βλέπει προς τη
θέση του φυσικού μήκους του ελατηρίου. Θα πρέπει :
Στο τελευταίο σχήμα φαίνεται μιά τυχαία θέση από την οποία περνά το
σώμα. Η συνισταμένη των δυνάμεων σε αυτή τη θέση είναι:
ΣF = W − Fελατ . = m ⋅ g − k ⋅ ∆L ⇒
⇒ ΣF = m ⋅ g − k ⋅ (∆Lo + x) ⇒
⇒ ΣF = m ⋅ g − k ⋅ ∆Lo − k ⋅ x →
(1)
⇒ ΣF = − k ⋅ x ⇒ ΣF = − D ⋅ x
Άρα το σώμα θα εκτελέσει α.α.τ με σταθερά D=k και η περίοδος της
ταλάντωσης θα είναι:
m
T = 2 ⋅π ⋅
k
Η ενέργεια της ταλάντωσης.
1
Eολικη = WF ′ ( O → P ) = ΕΜΒΑ∆Ο = ⋅ ( D ⋅ A) ⋅ A ⇒
2
1
⇒ Eολικη = ⋅ D ⋅ A2
2
Παρατηρούμε ότι η ενέργεια είναι ανάλογη του τετραγώνου του πλάτους.
Αυτό σημαίνει ότι για να θέσουμε σε ταλάντωση ένα σύστημα με διπλάσιο
πλάτος απαιτείται τετραπλάσια ενέργεια.
Κατά τη διάρκεια της ταλάντωσης το σύστημα εμφανίζει αυτή την
ενέργεια είτε με τη μορφή της κινητικής είτε με τη μορφή της δυναμικής είτε
και με τις δύο μορφές. Η συνολική όμως ενέργεια παραμένει σταθερή αφού
δεν υπάρχουν τριβές και η κίνηση είναι ανεμπόδιστη. Η δυναμική ενέργεια
της ταλάντωσης σε μιά τυχαία θέση είναι ίση με ένα αντίστοιχο εμβαδόν
αφού εκφράζει το έργο της δύναμης μας για να μετακινήσουμε το σώμα από
τη θέση ισορροπίας μέχρι την τυχαία θέση. Υπολογίζοντας το εμβαδόν
βρίσκουμε:
1
U= ⋅ D ⋅ x2
2
Η κινητική ενέργεια της ταλάντωσης δίνεται από τη σχέση:
1
K = ⋅ m ⋅u2
2
και εκφράζει το υπόλοιπο εμβαδόν. Είναι προφανές ότι:
Eολική = K + U
1 1 1
⋅ D ⋅ A2 = ⋅ m ⋅ u 2 + ⋅ D ⋅ x 2
2 2 2
D ⋅ A = m ⋅u + D ⋅ x
2 2 2
D ⋅ A2 − D ⋅ x 2 = m ⋅ u 2
(
D ⋅ A2 − x 2 = m ⋅ u 2 )
(
m ⋅ω ⋅ A − x2 = m ⋅ u 2
2 2
)
(
u 2 = ω 2 ⋅ A2 − x 2 )
Η αρχή διατήρησης της ενέργειας σε μιά α.α.τ .
2 2
Δείξαμε ότι:
Ε ΤΘ = Ε ΘΙ = Ε ΑΘ
Γραφικές παραστάσεις
(I) των ενεργειών με την απομάκρυνση από τη
θέση ισορροπίας.
Τα σημεία τομής ,όπου η κινητική και η δυναμική είναι ίσες μεταξύ τους και
η κάθε μία με το μισό της ολικής, αναφέρονται σε χρονικές στιγμές για τις
οποίες ισχύει:
A A⋅ 2
x=± =±
2 2
Πράγματι ,θέτοντας στην εξίσωση της απομάκρυνσης τις παραπάνω τιμές
παίρνουμε:
A⋅ 2 2
± = A ⋅ηµ ( ω ⋅ t ) ⇒ ± = ηµ ( ω ⋅ t ) ⇒
2 2
π T 3T 5T 7T
⇒ ηµ ( ω ⋅ t ) = ±ηµ ⇒ t = , , , ,...
4 8 8 8 8
Δείτε ότι η περίοδος της κινητικής και της δυναμικής ενέργειας είναι η μίση
της περιόδου της ταλάντωσης.
Στο διπλανό σχήμα βλέπουμε την περιοδική μετατροπή της
δυναμικής ενέργειας σε κινητική και το αντίστροφο σε μιά περίοδο Τ της
ταλάντωσης του συστήματος σώμα – ελατήριο.
Ηλεκτρικές ταλαντώσεις.
du
ΣF = − D ⋅ x ⇒ m ⋅ a = − D ⋅ x ⇒ m ⋅ = −D ⋅ x
dt
Δείτε τις ομοιότητες μεταξύ των δύο σχέσεων και προσπαθείστε να βρείτε
αντιστοιχίες.
1
UΒ = ⋅ L ⋅i2
2
Το φαινόμενο επαναλαμβάνεται με περίοδο τη μισή από την περίοδο
εναλλαγής του φορτίου. Αφού στο κύκλωμα δεν υπάρχουν ωμικές
αντιστάσεις η συνολική ενέργεια θα διατηρείται σταθερή. Δηλαδή θα ισχύει:
m
T = 2 ⋅π ⋅ T = 2 ⋅π ⋅ L ⋅C
k
1 1 q2
U= ⋅ D ⋅ x2 UΕ = ⋅
2 2 C
1 1
K = ⋅ m ⋅u2 UΒ = ⋅ L ⋅i2
2 2
(
u 2 = ω 2 ⋅ A2 − x 2 ) (
i = ω ⋅ Q2 − q2
2 2
)
A A⋅ 2 Q Q⋅ 2
K =U ⇒ x = ± =± UΕ = UΒ ⇒ q = ± =±
2 2 2 2
ΠΥΚΝΩΤΗΣ
Διάταξη του κυκλώματος στην οποία αποθηκεύεται ενέργεια
ηλεκτρικού πεδίου.
ΧΩΡΗΤΙΚΟΤΗΤΑ ΠΥΚΝΩΤΗ
Η χωρητικότητα ενός πυκνωτή είναι η ικανότητα του να συγκρατεί
ηλεκτρικά φορτία. Ορίζεται σαν το σταθερό πηλίκο του φορτίου του πυκνωτή προς
τη διαφορά δυναμικού μεταξύ των οπλισμών του.
q
C=
V
Η χωρητικότητα δηλώνει μιά αναλογία μεταξύ φορτίου και τάσης του
πυκνωτή όπως φαίνεται στο σχήμα. Όταν προσπαθούμε να φορτίσουμε (ή να
εκφορτίσουμε )τον πυκνωτή αυτός αντιστέκεται. Όσο μεγαλύτερη η χωρητικότητα
του πυκνωτή τόσο πιό πολύ μας δυσκολεύει. Ενεργειακά αυτό μεταφράζεται σε
αποθήκευση ενέργειας κατά τη φόρτιση (ή εκταμίευση ενέργειας κατά την
εκφόρτιση ).
Το σκιασμένο στοιχειώδες εμβαδόν του διπλανού σχήματος παριστάνει την
απαιτούμενη ενέργεια για να αυξήσει το φορτίο του κατά dq και το συνολικό
εμβαδόν την ενέργεια που συνολικά αποταμιεύεται στον πυκνωτή.
1 q2
U Ε = ∑ dU = ∑ V ⋅ dq = ⋅
2 C
ΠΗΝΙΟ
Διάταξη του κυκλώματος στην οποία αποθηκεύεται ενέργεια
μαγνητικού πεδίου.
ΣΥΝΤΕΛΕΣΤΗΣ ΑΥΤΕΠΑΓΩΓΗΣ
Ο συντελεστής αυτεπαγωγής ενός πηνίου είναι η ικανότητα του να
διατηρεί το ρεύμα του. Εκφράζει την αντίσταση-αδράνεια του πηνίου στις αλλαγές
του ρεύματος που το διαρρέει (φαινόμενο αυτεπαγωγής-κανόνας Lenz).Ορίζεται
σαν η σταθερά αναλογίας μεταξύ της μαγνητικής ροής Φ μέσα από τις σπείρες του
πηνίου και του ρεύματος i που το διαρρέει.
Φ = L⋅i
Το στοιχειώδες εμβαδόν του διαγράμματος Φ-i παριστάνει την επιπλέον ενέργεια
που αποθηκεύουμε στο πηνίο όταν του αυξάνουμε το ρεύμα κατά di .Το συνολικό
εμβαδόν παριστάνει τη συνολική αποθηκευμένη ενέργεια στο πηνίο με τη μορφή
μαγνητικού πεδίου.
1
U Β = ∑ dUB = ∑ Φ ⋅ di = ⋅ L ⋅ i 2
2
Φθίνουσες μηχανικές ταλαντώσεις
m
To = 2 ⋅ π ⋅
D
2ο Όσο μεγαλώνει η σταθερά απόσβεσης το πλάτος μειώνεται πιό
γρήγορα (Η διακεκομένη γίνεται πιό απότομη).Αυτό έχει σαν αποτέλεσμα
μιά μικρή αύξηση στην περίοδο.
A( t ) = A0 ⋅ e − Λ ⋅t
ή
b
− ⋅t
A ( t ) = A0 ⋅ e 2m
A0 A1 A2 A
= = = .... = k −1 = σταθερα
A1 A2 A3 Ak
ΠΡΟΣΟΧΗ!!! Ο δείκτης κάτω από το πλάτος είναι η τιμή του k.
A( t ) = A0 ⋅ e − Λ⋅t
Ak = A0 ⋅ e − Λ ⋅k ⋅T
Χρήσιμες παρατηρήσεις.
1.Η έκφραση της ενέργειας για ένα ταλαντωτή που εκτελεί φθίνουσα
αρμονική ταλάντωση.
Γνωρίζουμε ότι η ενέργεια στην α.α.τ συνδέεται με το πλάτος σύμφωνα
με την εξίσωση:
1
E= ⋅ D ⋅ A2
2
Αν αντικαταστήσουμε στην έκφραση αυτή τη συνάρτηση του πλάτους με το
χρόνο στις φθίνουσες ταλαντώσεις θα έχουμε:
E=
1
2
1
(
⋅ D ⋅ A 2 = ⋅ D ⋅ A0 ⋅ e −Λ⋅t
2
) 2
=
1
2
⋅ D ⋅ A02 ⋅ e −2⋅Λ⋅t
Επομένως:
E = E 0 ⋅ e −2⋅Λ⋅t
1
όπου E0 = ⋅ D ⋅ A02 η αρχική ενέργεια του ταλαντωτή.
2
2.Μετά από πόσο χρόνο το πλάτος θα γίνει το μισό του αρχικού.
Στην εξίσωση του πλάτους θα αντικαταστήσουμε όπου Α=ΑΟ / 2
A0
= A0 ⋅ e − Λ ⋅t
2
1
= e − Λ ⋅t
2
1
n = ne − Λ ⋅t
2
− n 2 = −Λ ⋅ t
n 2
t=
Λ
Ο παραπάνω χρόνος λέγεται χρόνος υποδιπλασιασμού του πλάτους ή χρόνος
ημιζωής. Μέσα του κρύβει μιά λογική που είναι χρήσιμη στον πρακτικό
προσδιορισμό του χρόνου στον οποίο το πλάτος μηδενίζεται. Ο χρόνος αυτός
δεν είναι κατ’ανάγκη ίσος με την περίοδο της φθίνουσας ταλάντωσης.
n 2 A
t= ⇒ A= 0
Λ 2
n 2 A
t = 2⋅ ⇒ A = 20
Λ 2
n 2 A
t = 3⋅ ⇒ A = 30
Λ 2
...
n 2 A
t =k⋅ ⇒ A = k0
Λ 2
3.Ποσοστό μείωσης του πλάτους.
Οποιοδήποτε μέγεθος μεταβάλλεται με το χρόνο έχει ένα ποσοστό
μεταβολής . Στη περίπτωση του πλάτους των φθινουσών ταλαντώσεων αυτό
υπολογίζεται από τη σχέση:
∆A A − A0
× 100% = × 100% =
A0 A0
A
= (
− 1 × 100% = e − Λ⋅t − 1 × 100% )
A0
4.Ποσοστό μείωσης (απωλειών)της ενέργειας.
Με παρόμοιο τρόπο το ποσοστό της μείωσης της ενέργειας
υπολογίζεται από τη σχέση:
∆E E − E0
× 100% = × 100% =
E0 E0
E
= (
− 1 × 100% = e −2 Λ⋅t − 1 × 100% )
E0
Αν θέλουμε το ποσοστό απωλειών ανά περίοδο δεν έχουμε παρά να
αντικαταστήσουμε στην παραπάνω σχέση όπου t=T.
5.Νόμος μηχανικής για τις φθίνουσες ταλαντώσεις.
ΣF = m ⋅ a ⇒ − D ⋅ x − b ⋅ u = m ⋅ a ⇒
⇒ m⋅a + b⋅u + D ⋅ x = 0
Φθίνουσες ηλεκτρικές ταλαντώσεις.
Μηχανικές Ηλεκτρικές
b R
Fτριβ = −b ⋅ u VR = − R ⋅ i
A( t ) = A0 ⋅ e − Λ ⋅t Q( t ) = Q0 ⋅ e − Λ ⋅t
b R
− ⋅t − ⋅t
A ( t ) = A0 ⋅ e 2m
Q( t ) = Q0 ⋅ e 2L
E = E 0 ⋅ e −2⋅Λ⋅t
Εξαναγκασμένες ταλαντώσεις.
Μηχανικές
1 k
fo = ⋅
2 ⋅π m
Η κατάσταση εκείνη που το πλάτος μιας εξαναγκασμένης ταλάντωσης
μεγιστοποιείται ονομάζεται συντονισμός. Στο συντονισμό
fδ = f 0
και το σύστημα απορροφά ενέργεια με το βέλτιστο τρόπο.
Περίπτωση μικρής και μεσαίας απόσβεσης (b>0): Όσο αυξάνεται η απόσβεση
η καμπύλη συντονισμού δεν παρουσιάζει σημαντικές αλλαγές στις δύο
ακραίες περιοχές των χαμηλών και των υψηλών συχνοτήτων. Η καμπύλη
γίνεται λιγότερο οξεία ,το μέγιστο πλάτος κατά τον συντονισμό ελαττώνεται
και ο συντονισμός εμφανίζεται σε συχνότητες μικρότερες της ιδιοσυχνότητας
που διαφέρουν όμως πολύ λίγο από αυτήν.
dWδιεγ dWτριβ
=− = −( − Fτριβ ⋅ u ) = b ⋅ u ⋅ u = b ⋅ u 2
dt dt
Ποιά ενέργεια πρέπει να προσφέρουμε σε κάθε περίοδο μιας
εξαναγκασμένης ταλάντωσης για να παραμένει το πλάτος σταθερό;
T T
dWδιεγ
= b ⋅ u 2 ⇒ dWδ = b ⋅ u 2 dt ⇒ ∫ dWδ = ∫ b ⋅ u 2 ⋅ dt ⇒
dt 0 0
T T
⇒Wδ = b ⋅ ∫ωδ ⋅ A συν (ωδ ⋅ t ) ⋅ dt = b ⋅ωδ ⋅ A 2 ∫συν 2 (ωδ ⋅ t ) ⋅ dt ⇒
2 2 2 2
0 0
T
⇒Wδ = b ⋅ωδ ⋅ A ⋅ ⇒Wδ = π ⋅ b ⋅ωδ ⋅ A2
2 2
Ηλεκτρικές.
Μηχανικές Ηλεκτρικές
Μάζα (m) Συντ. Αυτεπ. (L)
Σταθερά επαναφοράς (k) Χωρητικότητα (1/C)
Απόσβεση (b) Αντίσταση (R)
Διεγέρτης (Εξωτερική δύναμη) Διεγέρτης (Πηγή εν/νης τάσης)
Ιδιοσυχνότητα Ιδιοσυχνότητα
m
T = 2 ⋅π ⋅ T = 2 ⋅π ⋅ L ⋅ C
k
Περίπτωση R=0: Στην περιοχή των χαμηλών συχνοτήτων η αύξηση της
συχνότητας της πηγής δεν προκαλεί σημαντικές αλλαγές στο πλάτος του
ρεύματος. Στην περιοχή των υψηλών συχνοτήτων το πλάτος τείνει στο
μηδέν γιατί το σύστημα αδυνατεί να παρακολουθήσει τις εναλλαγές της
εναλλασσόμενης τάσης. Όσο η συχνότητα του διεγέρτη πλησιάζει τη φυσική
συχνότητα (ιδιοσυχνότητα ) του συστήματος το πλάτος αυξάνεται
δραματικά. Θεωρητικά στην περίπτωση της μηδενικής αντίστασης το πλάτος
απειρίζεται όταν η συχνότητα του διεγέρτη γίνεται ίση με την ιδιοσυχνότητα
του συστήματος fO . Θυμίζουμε ότι η ιδιοσυχνότητα είναι η συχνότητα της
ηλεκτρικής ταλάντωσης σ’ένα κύκλωμα LC
1
fo =
2 ⋅π ⋅ L ⋅ C
Η κατάσταση εκείνη που το πλάτος μιας εξαναγκασμένης ταλάντωσης
μεγιστοποιείται ονομάζεται συντονισμός. Στο συντονισμό η συχνότητα της
εναλλασσόμενης τάσης είναι ίση με την ιδιοσυχνότητα του κυκλώματος
f εναλλ . = f 0
και το σύστημα απορροφά ενέργεια με το βέλτιστο τρόπο.
Περίπτωση μικρής και μεσαίας αντίστασης (R>0): Όσο αυξάνεται η
αντίσταση η καμπύλη συντονισμού δεν παρουσιάζει σημαντικές αλλαγές στις
δύο ακραίες περιοχές των χαμηλών και των υψηλών συχνοτήτων.Η καμπύλη
γίνεται λιγότερο οξεία ,το μέγιστο πλάτος κατά τον συντονισμό ελαττώνεται.
Περιπτώσεις συντονισμού.
1 k u 1 k a k
fδ = ⋅ ⇒ = ⋅ ⇒u= ⋅
2 ⋅π m a 2 ⋅π m 2 ⋅π m
Σύνθεση ταλαντώσεων
[Α]. Σύνθεση ταλαντώσεων της ίδιας συχνότητας που συμβαίνουν στον ίδιο
άξονα και γύρω από την ίδια θέση ισορροπίας
(2) Διαφορά φάσης 180ο. Οι εξισώσεις των δύο κινήσεων είναι της
μορφής:
x1 = A1 ⋅ ηµ (ω ⋅ t )
x 2 = A2 ⋅ ηµ (ω ⋅ t + π )
Τότε η συνιστάμενη κίνηση θα έχει εξίσωση της μορφής:
x = x1 + x 2 = A1 ⋅ ηµ ( ω ⋅ t ) + A2 ⋅ ηµ ( ω ⋅ t + π ) =
= A1 ⋅ ηµ ( ω ⋅ t ) − A2 ⋅ ηµ ( ω ⋅ t ) = ( A1 − A2 ) ⋅ ηµ ( ω ⋅ t )
Διακρίνουμε τις περιπτώσεις:
1. A1 > A2 όπου
x = x1 + x 2 = ( A1 − A2 ) ⋅ ηµ ( ω ⋅ t )
2. A1 < A2 όπου
x = x1 + x 2 = ( A1 − A2 ) ⋅ηµ ( ω ⋅ t + π )
3. A1 = A2 όπου x = x1 + x 2 = 0
Σε κάθε περίπτωση η συνιστάμενη κίνηση έχει πλάτος την
απόλυτη διαφορά των πλατών και φάση εκείνης με το μεγαλύτερο
πλάτος.
(3) Διαφορά φάσης 90ο. Οι εξισώσεις των δύο κινήσεων είναι της
μορφής:
x1 = A1 ⋅ ηµ (ω ⋅ t )
π
x 2 = A2 ⋅ ηµ (ω ⋅ t + ) = A2 ⋅ συν ( ω ⋅ t )
2
Τότε η συνιστάμενη κίνηση θα έχει εξίσωση της μορφής:
π
x = x1 + x 2 = A1 ⋅ ηµ ( ω ⋅ t ) + A2 ⋅ ηµ ω ⋅ t + =
2
= A12 + A22 ⋅ηµ ( ω ⋅ t + θ )
όπου θ η γωνία της οποίας η εφαπτομένη δίνεται από τη σχέση:
A2
εϕθ =
A1
ΕΙΔΙΚΑ ΘΕΜΑΤΑ
x1 = A1 ⋅ ηµ (ω ⋅ t )
x 2 = A2 ⋅ ηµ (ω ⋅ t + ϕ )
παριστάνονται με δύο διανύσματα μέτρου Α1 και Α2 που
περιστρέφονται με γωνιακή ταχύτητα ω και σχηματίζουν γωνία
μεταξύ τους φ με προηγούμενο το Α2.
[3]. Η πρόσθεση δύο μεγεθών της μορφής
x1 = A1 ⋅ ηµ (ω ⋅ t )
x 2 = A2 ⋅ ηµ (ω ⋅ t + ϕ )
ανάγεται στη πρόσθεση δύο διανυσμάτων όπως παρακάτω. Το
μέγεθος x = x1 + x 2 θα είναι της μορφής :
x = A ⋅ ηµ ( ω ⋅ t + θ )
όπου
A2 ⋅ ηµϕ
εφθ =
A1 + A2 ⋅ συνϕ
[Β]. Σύνθεση ταλαντώσεων διαφορετικής συχνότητας που συμβαίνουν στον
ίδιο άξονα και γύρω από την ίδια θέση ισορροπίας με το ίδιο πλάτος.
x1 = A ⋅ηµ (ω1 ⋅ t )
x 2 = A ⋅ ηµ (ω 2 ⋅ t )
Σύμφωνα με την αρχή της επαλληλίας η συνιστάμενη κίνηση θα προκύπτει
από την πρόσθεση:
x = x1 + x 2 = A ⋅ [ηµ ( ω1 ⋅ t ) + ηµ ( ω 2 ⋅ t ) ] =
ω − ω2 ω + ω2
= 2 ⋅ A ⋅ συν 1 ⋅ t ⋅ηµ 1 ⋅t =
2 2
= A'⋅ηµ (ωηµ ⋅ t )
ω − ω2
όπου A' = 2 ⋅ A ⋅ συν 1 ⋅t
2
Μη βιαστείτε και πείτε ότι η συνιστάμενη κίνηση είναι ταλάντωση.
ω − ω2
A' = 2 ⋅ A ⋅ συν 1 ⋅t
2
Θα πρέπει ,όταν μηδενίζεται, να ισχύει :
ω − ω2 ω − ω2
2 ⋅ A ⋅ συν 1 ⋅ t = 0 ⇒ συν 1 ⋅t = 0 ⇒
2 2
ω − ω2 π f − f2 π
⇒ 1 ⋅ t = 2 ⋅ kπ ± ⇒ 2π 1 ⋅ t = 2 ⋅ kπ ± ⇒
2 2 2 2
⇒t =
2k
±
1 f1 > f 2 ⇒ fδ = f1 − f 2
f 1 − f 2 2 ⋅ f1 − f 2
f1 < f 2 ⇒ fδ = f 2 − f1
Οι δύο πρώτες τιμές του χρόνου βρίσκονται για : k=0 και (+),k=1και (-).
1
t1 =
2 ⋅ ( f1 − f 2 )
3
t2 =
2 ⋅ ( f1 − f 2 )
Τότε η περίοδος του διακροτήματος θα είναι :
1
Tδ = t 2 − t1 =
( f1 − f 2 )
και η συχνότητα:
f δ = f1 − f 2