Projektovanje Proizvodnih Sistema

PROJEKTOVANJE PROIZVODNIH PROJEKTOVANJE PROIZVODNIH
SISTEMA
PROJEKTOVANJE PROIZVODNIH
1. PROGRAM PROIZVODNJE

1.1 OSNOVNI PODACI O PROIZVODIMA

Proizvodni program posmatranog sistema ini pet proizvoda - delova oblika
poluge i to:

Proizvod 1: Poluga 02.60.003 P1

Osnovne karakteristike proizvodnog programa (oznaka, naziv, koliina, masa,
vrednost svakog od proizvoda) date su u nastavku u vidu karte PROGRAM
PROIZVODNJE.
Osnovni podaci u pogledu karakteristika proizvoda i mogunosti plasmana su dati
tabelarno, putem izlaznih informacija procesa razvoja proizvoda KARTI
PROIZVODA

KARTA PROIZVODA
Proizvodni sistem:
PROIZVODNI SISTEM ZA
IZRADU POLUGA_______

PROIZVODA

naziv:
POLUGA

oznaka
02.60.003

namena:

jedinica mere: komada

struktura materijala:

iz domaih izvora: 100%

iz uvoza:

prikaz proizvoda (fotos, skica) i osnovne mere

Potpis:
Proizvodni sistem: Projekat br: _06-2.00____________________
PROIZVODNI SISTEM ZA Deo projekta: _06.2.02__________________
_______ Izvor podataka: _MARKETING___________
Datum: __________2005._ list: 1/5

KARAKTERISTIKE

OKOLINE

600

q
j

[
j
e
d
/
g
o
d
]

500
400
300
200
100
100

ostali podaci:

-Vrednost jedinice proizvoda:
- Cena kotanja:
plan razvoja:
Revitalizacija proizvoda

potpis:

Fakultet tehnikih nauka
Institut za industrijsko inenjerstvo
i menadment
Trg Dostiteja Obradovia 7
21000 Novi Sad

t [god]

Vrednost jedinice proizvoda: 1300.00

KARTA PROIZVODA
Proizvodni sistem:

PROIZVODA

naziv:
POLUGA

oznaka
03.60.0042

namena:




iz uvoza:


Potpis:
Datum: __________2005._ list: 2/5

KARAKTERISTIKE

OKOLINE

600

q
j

[
j
e
d
/
g
o
d
]

500
400
300
200
100
100

ostali podaci:

- Cena kotanja:
plan razvoja:

potpis:

i menadment
21000 Novi Sad

t [god]


KARTA PROIZVODA
Proizvodni sistem:

PROIZVODA

naziv:
POLUGA

oznaka
03.16.0019

namena:




iz uvoza:


Potpis:
Datum: __________2005._ list: 3/5

KARAKTERISTIKE

OKOLINE

600

q
j

[
j
e
d
/
g
o
d
]

500
400
300
200
100
100

ostali podaci:

- Cena kotanja:
plan razvoja:

potpis:

i menadment
21000 Novi Sad

t [god]


KARTA PROIZVODA
Proizvodni sistem:

PROIZVODA

naziv:
POLUGA

oznaka
03.16.0044

namena:




iz uvoza:


Potpis:
Datum: __________2005._ list: 4/5

KARAKTERISTIKE

OKOLINE

600

q
j

[
j
e
d
/
g
o
d
]

500
400
300
200
100
100

ostali podaci:

- Cena kotanja:
plan razvoja:

potpis:

i menadment
21000 Novi Sad

t [god]


KARTA PROIZVODA
Proizvodni sistem:

PROIZVODA

naziv:
POLUGA

oznaka
03.16.0021

namena:




iz uvoza:


Potpis:
Datum: __________2005._ list: 5/5

KARAKTERISTIKE

OKOLINE

600

q
j

[
j
e
d
/
g
o
d
]

500
400
300
200
100
100

ostali podaci:

- Cena kotanja:
plan razvoja:

potpis:

i menadment
21000 Novi Sad

t [god]


KARTA PROIZVODA
i menadment
21000 Novi Sad
IZRADU POLUGA_______ Izvor podataka: _MARKETING___________
Datum: __________2005._
P R O I Z V O D koliina masa vrednost cena kot. ostatak dohotka
r. b. Oznaka n a z i v [kom/god] [kg/kom] [kg/god] [din/kom] [din/god] [din/kom] [din/kom] [din/god]

1

2

3

4

5

02.60.003

03.60.0042

03.16.0019

03.16.0044

03.16.0021

POLUGA

POLUGA

POLUGA

POLUGA

POLUGA

2 000

5 000

4 000

10 000

14 000

6.50

7.00

12.00

6.95

16.00

13 000

35 000

48 000

69 500

224 000

1300.00

700.00

2200.00

900.00

1800.00

2 600 000

3 500 000

8 800 000

9 000 000

25 200 000

SVEGA

35 000

389 500

49 100 000

2. ANALIZA PROGRAMA PROIZVODNJE

2.1 ANALIZA KARAKTERISTIKA PROGRAMA
PROIZVODNJE

Osnovna zavisnost STRUKTURA/KOLIINE oblikovana je na osnovu podataka
o koliinama proizvoda.

Slika 1. Odnos STRUKTURA/KOLIINE za dati proizvodni program

Radi se o proizvodima koji imaju relativno visok stepen sloenosti i s obzirom na
koliine u kojima se trebaju izraditi moe se zakljuiti da program proizvodnje pripada
podruju II i manjim delom podruju III opteg sluaja zavisnosti
STRUKTURA/KOLIINE. Stoga je pri razradi procesa i oblikovanju struktura sistema
potrebno koristiti tehnoloke i prostorne strukture univerzalnog i produkcionog karaktera.

Slika 2. Poloaj posmatrannog programa proizvodnje u optem
sluaju zavisnosti STRUKTURA/KOLIINE

2.2 ABC ANALIZA ODNOSA

Izvren je proraun koli
programa proizvodnje u ukupnim koli
utvrena podruja najveeg (A), zna
Od pet proizvoda u programu proizvodnje se izdvaja
najznaajnije koliinsko, maseno

2.2.1 KOLIINSKA ABC ANALIZA

Podrazumeva analizu procentualnog u
programa proizvodnje u ukupnim koli

-ukupna koliina: 35

-koliina P1:
-koliina P2:
-koliina P3:
-koliina P4: 10
-koliina P5: 14

ABC ANALIZA ODNOSA STRUKTURA/KOLI
Izvren je proraun koliinskog, masenog i vrednosnog ue
programa proizvodnje u ukupnim koliinama, masi i vrednosti i na osnovu datih odnosa
eg (A), znaajnog (B) i neznatnog (C) prirasta datih veli
Od pet proizvoda u programu proizvodnje se izdvaja proizvod P5 koji ima
insko, maseno i vrednosno uee.
INSKA ABC ANALIZA
Podrazumeva analizu procentualnog uea koliine svakog proizvoda iz
programa proizvodnje u ukupnim koliinama, koje se rauna po obrascu:
[ ] % 100 =
q
q
p
i
q
i

35 000 kom/god = 100%
2 000 kom/god = 5.71%
5 000 kom/god = 14.28%
4 000 kom/god = 11.43%
10 000 kom/god = 28.57%
14 000 kom/god = 40%
Slika 3. Koliinska ABC analiza
TRUKTURA/KOLIINE
i vrednosnog uea proizvoda iz
i na osnovu datih odnosa
prirasta datih veliina.
proizvod P5 koji ima
ine svakog proizvoda iz
una po obrascu:

2.2.2 MASENA ABC ANALIZA

proizvodnje u ukupnoj masi svih proizvoda proizvodnog programa koje s
obrascu:

-ukupna masa:

-ukupna masa P1:
-ukupna masa P2:
-ukupna masa P3:
-ukupna masa P4:
-ukupna masa P5:

MASENA ABC ANALIZA
Podrazumeva analizu procentualnog uea mase svakog proizvoda iz programa
proizvodnje u ukupnoj masi svih proizvoda proizvodnog programa koje s
[ ] % 100 =
u
i
m
m
m
p
i

389 500 kg/god = 100%
13 000 kg/god = 3.34%
35 000 kg/god = 8.98%
48 000 kg/god = 12.32%
69 500 kg/god = 17.84%
224 000 kg/god = 57.51%
Slika 4. Masena ABC analiza
a mase svakog proizvoda iz programa
proizvodnje u ukupnoj masi svih proizvoda proizvodnog programa koje se rauna po

2.2.3 VREDNOSNA ABC ANALIZA

programa proizvodnje u ukupnoj vrednosti
rauna po obrascu:
-ukupna vrednost:

-ukupna vrednost P1:

VREDNOSNA ABC ANALIZA
Podrazumeva analizu procentualnog uea vrednosti svakog proizvoda iz
programa proizvodnje u ukupnoj vrednosti svih proizvoda proizvodnog programa koje se
[ ] % 100
=
u
i i
v
v
q v
p
i

ukupna vrednost: 49 100 000 din/god = 100%
ukupna vrednost P1: 2 600 000 din/god = 5.3%
ednost P3: 8 800 000 din/god = 17.9%
Slika 5. Vrednosna ABC analiza
a vrednosti svakog proizvoda iz
svih proizvoda proizvodnog programa koje se

2.3 ANALIZA KARAKTERISTIKA DELOVA PROGRAMA

2.3.1 STRUKTURA DELOVA PREMA OSNOVNIM
DIMENZIJAMA

Analiza dimenzija delova u programu izvrena je, imajui u vidu njihov osnovni
oblik, odreivanjem uea odreenih podruja duina delova u ukupnoj koliini i masi
predmeta rada.

a) koliinsko uee b) maseno uee

Slika 6. Struktura delova po duini

2.3.2 STRUKTURA DELOVA PREMA VRSTI MATERIJALA

Analizom podataka o vrsti materijala predmeta rada, u posmatranom programu
proizvodnje, utvreno je da su razliite vrste materijala zastupljene kako u razliitim
predmetima rada, tako i u okviru pojedinih predmeta rada. Stoga nije mogue izvriti
analizu vrste materijala po koliini predmeta rada nego samo po masenom ueu
pojedinih materijala u celokupnom programu proizvodnje.

Slika 7. Struktura delova prema vrsti i obliku materijala (maseno uee)

2.3.3 STRUKTURA DELOVA PREMA KVALITETU
POVRINA

Kako su zahtevi u pogledu kvaliteta povrina za posmatrani program proizvodnje
ujednaeni, sa najviim kvalitetom obrade N6 na svakom predmetu rada, nije potrebno
vriti analizu delova prema zahtevima kvaliteta obrade povrina.

3. IZBOR PROIZVODA PREDSTAVNIKA I
REDUKCIJA KOLIINA

3.1 IZBOR PROIZVODA PREDSTAVNIKA

Na osnovu ABC analize i analize karakteristika predmeta rada iz programa
proizvodnje u pogledu dimenzija i materijala od kog su izraeni, za proizvod predstavnik
je izabran proizvod P5, odnosno POLUGA 03.16.0021

Proizvod predstavnik zadovoljava i uslove:
tehnoloki je najsloeniji proizvod u ukupnom programu proizvodnje
u koliinskoj, masenoj i vrednosnoj analizi je u podruju A
u analizama karakteristika pokazuje znaajna uea u ukupnoj koliini i masi
programa proizvodnje

3.2 REDUKCIJA PROGRAMA PROIZVODNJE

Redukcija programa proizvodnje na proizvod predstavnik izvrena je primenom
masenog koeficijenta redukcije r
mj
i koeficijentakoji uzima u obzir geometrijsku i
tehnoloku slinost proizvoda sa proizvodom predstavnikom r
sj
.

Proizvod q
j
[kom/god]
mj
[kg/kom] s
j
r
m
rt
ii
r
u
=r
mi
*rt
ii
q
jred
=q
j
*r
u

P1 2 000 6.5 0.6 0.41 0.6 0.246 492
P2 5 000 7 0.7 0.44 0.7 0.308 1 540
P3 4 000 12 0.9 0.75 0.9 0.675 2 700
P4 10 000 6.95 0.8 0.43 0.8 0.344 3 440
P5 14 000 16 1 1 1 1 14 000
Redukovana koliina: q
red
= q
jred
= 22 172
q
red

22 200

Na osnovu redukcije programa utvrena je i pridruena proizvodu predstavniku,
redukovana koliina u veliini q
red
=22 200 kom/god

4. RAZRADA POSTUPKA RADA ZA PROIZVOD
PREDSTAVNIK

Operacije za izradu poluge izvode se sledeim redosledom:

1. Seenje 9. Glodanje
2. Seenje 10. Odsecanje
3. Seenje 11. Odsecanje
4. Savijanje 12. Struganje
5. Savijanje 13. Struganje
6. Savijanje 14. Zavarivanje
7. Zavarivanje 15. Glodanje
8. Glodanje 16. Izrada ljeba sa nagibom

Tehnoloki postupak za proizvod predstavnik dat je u celosti u kartama
TEHNOLOKI POSTUPAK, koje slede..

O P E R A C I J A RADNO MESTO t
pz
[min/ser] S P H OPERAC. GRUPA
RADNA
JEDINICA
Broj: Naziv:
1001, 1002
010-10
020-10

E l e m e n t i p o s t u p k a r a d a Elementi reima rada
Elementi vremena rada
[min/jed]
S k i c a Za h v a t
Kvalitet
obrade Alat i pribor
l v s
o
a
t
io
t
ip
t
id

d n s i
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11
010 seenje

020 seenje

- u pribor

-seenje lima po
ablonu pozicije 2

- u pribor

-seenje lima po
ablonu pozicije 5

N9

N9

mehanika
presa PKZ 500

mehanika
presa PKZ 500

4

4

Postupak razradio: Datum: Overio: Datum:
Vreme rada [min/kom]

poluga .0345
03.16.0021

RADNO MESTO t
pz
RADNA
JEDINICA
Broj: Naziv:
1003, 1004
030-10
040- 5

[min/jed]
Kvalitet
l v s
o
a
t
io
t
ip
t
id

d n s i
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11
030 seenje

040 savijanje

- u pribor

-seenje lima po
ablonu pozicije 3

- u pribor

-savijanje pozicije 3

N9

mehanika
presa PKZ 500

maina za
savijanje
M5-1/2000

15

5


poluga .0345
03.16.0021

pz
RADNA
JEDINICA
Broj: Naziv:
1005, 1006
050-5
060-5

[min/jed]
Kvalitet
l v s
o
a
t
io
t
ip
t
id

d n s i
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11
050 savijanje

060 savijanje

- u pribor


- u pribor


maina za
savijanje
M5-1/2000

maina za
savijanje
M5-1/2000

7

7


poluga
.0345
03.16.0021

pz
RADNA
JEDINICA
Broj: Naziv:
1007, 1008
070-15
080-40

[min/jed]
Kvalitet
l v s
o
a
t
io
t
ip
t
id

d n s i
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11
070 zavarivanje

080 glodanje

- u pribor

-zavarivanje sklopa
(pozicije 2,3,5)

- u pribor

-glodanje sklopa
(pozicije 2,3,5)

N9

VCV 36101

verikalna
glodalica

20

20


poluga .0345
03.16.0021

pz
RADNA
JEDINICA
Broj: Naziv:
1009, 1010
090-40
100-10

[min/jed]
Kvalitet
l v s
o
a
t
io
t
ip
t
id

d n s i
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11
090 glodanje

100 odsecanje

- u pribor

-glodanje sklopa
(pozicije 2,3,5)

-u prizme

-odsecanje

N9

N13

vertikalna
glodalica

trakasta testera

18

15


poluga
.0345
03.16.0021
pz
RADNA
JEDINICA
Broj: Naziv:
1011, 1012
110-10
120-30

[min/jed]
Kvalitet
l v s
o
a
t
io
t
ip
t
id

d n s i
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11
110 odsecanje

120 struganje

-u prizme

-odsecanje

- u eljusti i iljak

-struganje

N13

N9

trakasta testera

univerzalni
strug

8

15


poluga
.0345
03.16.0021
pz
RADNA
JEDINICA
Broj: Naziv:
1013, 1014
130-30
140-15

[min/jed]
Kvalitet
l v s
o
a
t
io
t
ip
t
id

d n s i
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11
130 struganje

140 zavarivanje

- u eljusti i iljak

-struganje

- u pribor

-zavarivanje

N9

univerzalni
strug

VCV 36101

6

17


poluga
.0345
03.16.0021
pz
RADNA
JEDINICA
Broj: Naziv:
1015, 1016
150-40
160-20

[min/jed]
Kvalitet
l v s
o
a
t
io
t
ip
t
id

d n s i
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11
150 glodanje

160 izrada ljeba sa nagibom

- u pribor

-glodanje sa ela

-glodanje rupa

-obaranje ivica

- u pribor

-izrada ljeba sa
nagibom

N6

N6

N6

N6

vertikalna
glodalica

maina za
izradu ljebova

45

25


poluga
.0345
03.16.0021

5. IZBOR TIPA I VARIJANTE TOKA U SISTEMU

Na osnovu prethodno izvrenih analiza i prorauna utvrene su osnovne grupe
veliina i odreen tip i varijanta toka u sistemu.

- koliina predmeta rada: q
red
= 22200kom/god

- stepen tehnoloke sloenosti predmeta rada:

i 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 t
ii

t
ii
4 4 15 5 7 7 20 20 18 15 8 15 6 17 45 25 231

Efektivni kapacitet elemenata sistema:
god
K
e
min
180000 =
e e e e e
S n m K + + + =

e
m - broj radnih dana
e
n - broj radnih sati
e
S - broj smena dnevno
e
- koeficijent iskorienja

- optereenje preseka sistema:
(
=
god
t q T
ii red i
min

T
1
= 88 800 T
5
= 155 400 T
9
= 399 600 T
13
= 133 200
T
2
= 88 800 T
6
= 155 400 T
10
= 333 000 T
14
= 377 400
T
3
= 333 000 T
7
= 444 000 T
11
= 177 600 T
15
= 999 000
T
4
= 111 000 T
8
= 444 000 T
12
= 333 000 T
16
= 555 000

god
K
e
min
180000 78 , 0 2 5 , 7 240 = =

Slika 8. Odnos OPTEREENJE/KAPACITET

- K
ser
= 5 128 200 / 180 000 = 28.49 29

- T
i
= 5 128 200 min/god > K
e

- T
imax
= 999 000 min/god > K
e

- T
imin
= 88 800 min/god < K
e

- na veini operacija T
i
> K
e

- tip i varijanta toka: 2.1

6. PROJEKTOVANJE STRUKTURA SISTEMA

6.1 OSNOVNE PODLOGE ZA PROJEKTOVANJE
STRUKTURA SISTEMA

6.1.1 KOLIINE U PROGRAMU PROIZVODNJE

Poto se radi o pojedinanom prilazu u projektovanju struktura sistema, koji je
zasnovan na svoenju programa proizvodnje na jedan proizvod predstavnik, koliine
u programu su odreene redukovanom koliinom, u veliini:

q
red
= 22 200 kom/god.

6.1.2 NORMATIVI U SISTEMU

Normativi u sistemu, definisani kao utroci jedinica resursa za izradu jedinice
proizvoda, odreuju se na osnovu tehnolokih postupaka predmeta rada. Kako je u
uslovima pojedinanog prilaza projektovanju proizvodnih sistema izvrena razrada
tehnolokog postupka samo za proizvod predstavnik, u nastavku su dati, u vidu
posebne tabele - NORMATIV VREMENA, za proizvod predstavnik i odgovarajuu
redukovanu koliinu.

O p e r a c i j a R a d n o m e s t o
V r e m e t
i i

broj nazi v nazi v oznaka
min/kom

010

020

030

040

050

060

070

080

090

100

110

120

130

140

150

160

SEENJE

SEENJE

SEENJE

SAVIJANJE

SAVIJANJE

SAVIJANJE

ZAVARIVANJE

GLODANJE

GLODANJE

ODSECANJE

ODSECANJE

STRUGANJE

STRUGANJE

ZAVARIVANJE

GLODANJE

IZRADA LJEBA SA
NAGIBOM

MEHANIKA PRESA
PKZ 500
MEHANIKA PRESA
PKZ 500
MEHANIKA PRESA
PKZ 500
MAINA ZA SAVIJANJE
M5-1/2000
MAINA ZA SAVIJANJE
M5-1/2000
MAINA ZA SAVIJANJE
M5-1/2000
VCV 36101

VERTIKALNA
GLODALICA
VERTIKALNA
GLODALICA
TRAKASTA TESTERA

TRAKASTA TESTERA

UNIVERZALNI STRUG

UNIVERZALNI STRUG

VCV 36101

VERTIKALNA
GLODALICA
MAINA ZA IZRADU
LJEBOVA

1001

1001

1001

1002

1002

1002

1003

1004

1004

1005

1005

1006

1006

1003

1004

1007

4

4

15

5

7

7

20

20

18

15

8

15

6

17

45

25

03.16.0021

POLUGA

6.2 ODREIVANJE OSNOVNIH VELIINA
PROIZVODNOG SISTEMA

6.2.1 RITAM TOKA

Ritam toka predstavlja vremenski interval izmeu izlaska dve uzastopne
jedinice predmeta rada iz procesa rada.
Za uslove Varijante toka 2.1, koja je karakterisana neprekidnou toka i
putanjem u proces i
p
partija predmeta rada, veliine p
opt
, ritam toka definisan je kao
ritam partija predmeta rada. Iz tih razloga neophodno je najpre definisati veliinu
serije i partije predmeta rada.
Imajui u vidu prethodna razmatranja vezana za odreivanje optimalne
veliine serije i varijantu toka, usvojen je period operativnog plana period putanja
serije u proces, u trajanju od jedne nedelje, to uslovljava broj serija:

i
n
50 [ser/god].

Za definisan broj serija i redukovanu koliinu vezanu za proizvod
predstavnik, dobija se optimalna veliina serije po obrascu:

(
=
ser
kom
i
q
n
n
red
opt
;

to za odreene vrednosti iznosi:

ser
kom
n
opt
444
50
22200
= = .

Veliina partije odreena je na osnovu uslova rukovanja materijalom na
radnim mestima i transporta izmeu njih.Imajui u vidu karakteristike predmeta rada
u pogledu dimenzija i mase odreena je veliina partije:

part
kom
p
opt
45 = ;

i na osnovu toga utvren je broj partija u seriji:

(
=
ser
part
p
n
i
p
;

ser
part
i
p
10
45
444
= = .

Veliina partije i serije i broj partija u seriji u vremenskom periodu od jedne
godine odreuje ritam toka, odnosno ritam partija i ritam serija predmeta rada na
nain:

ser ser i
K
r
n
e
s
min
3600
50
180000 min
= =
(
= ;

part part i
K
r
p
e
p
min
8
2250
180000 min
= =
(
= .

6.2.2. OPTEREENJE PRESEKA TOKA RADNIH MESTA

Za varijantu toka 2.1 i odreene veliine serije predmeta rada, optereenje
preseka toka dobija se na osnovu izraza:

( )
(
+ =
god
t p i t i T
ii opt p pzi n i
min
.

Proraun optereenja preseka toka izvren je na osnovu utvrenih podataka i
predstavljen je u vidu karata koje slede: KARTA VREMENA ZA OPERACIJU i
KARTA OPTEREENJA PRESEKA SISTEMA.

o p e r a c i j a
koliina veliina serije br. serija elementi norme vremena
veliina norme
vremena
fond vremena za operaciju
Q
opi
n i
n
t
pzi
t
ii
t
ni
T
i

oznaka naziv radno mesto [jed/god] [jed/ser]
[ser/god] [vr.jed/ser] [vr.jed/jed] [vr.jed/ser] [vr.jed/god]
1 2 3 4 5 6 = 4/5 7 8 9 = 7 + 5 x 8 10 = 6 x 9

010
020
030
040
050
060
070
080
090
100
110
120
130
140
150
160

SEENJE
SEENJE
SEENJE
SAVIJANJE
SAVIJANJE
SAVIJANJE
ZAVARIVANJE
GLODANJE
GLODANJE
ODSECANJE
ODSECANJE
STRUGANJE
STRUGANJE
ZAVARIVANJE
GLODANJE
IZRADA LJEBA SA NAGIBOM

1001
1001
1001
1002
1002
1002
1003
1004
1004
1005
1005
1006
1006
1003
1004
1007

22 200
22 200
22 200
22 200
22 200
22 200
22 200
22 200
22 200
22 200
22 200
22 200
22 200
22 200
22 200
22 200

444
444
444
444
444
444
444
444
444
444
444
444
444
444
444
444

50
50
50
50
50
50
50
50
50
50
50
50
50
50
50
50

10
10
10
5
5
5
15
40
40
10
10
30
30
15
40
20

4
4
15
5
7
7
20
20
18
15
8
15
6
17
45
25

1 786
1 786
6 670
2 225
3 113
3 113
8 900
8 920
8 032
6 670
3 562
6 690
2 694
7 563
20 020
11 120

89 300
89 300
333 500
111 250
155 650
155 650
445 000
446 000
401 600
333 500
178 100
334 500
134 700
378 150
1 001 000
556 000

POLUGA 03.16.0021
Predmet rada:

R a d n o m e s t o Op t e r e e n j e T
i

oznaka n a z i v [min/god]

1001

1002

1003

1004

1005

1006

1007

MEHANIKA PRESA PKZ 500

MAINA ZA SAVIJANJE M5-1/2000

VCV 36101

VERTIKALNA GLODALICA

TRAKASTA TESTERA

UNIVERZALNI STRUG

MAINA ZA IZRADU LJEBOVA

512 100

422 550

823 150

1 848 600

511 600

469 200

556 000

Predmet rada:
POLUGA 03.16.0021

6.2.3 PRORAUN ELEMENATA STRUKTURA SISTEMA

6.2.3.1 PRORAUN BROJA JEDINICA TEHNOLOKIH SISTEMA

Potreban broj jedinica tehnolokih sistema u fazama procesa operacijama
rada, se odreuje na osnovu odnosa OPTEREENJE / KAPACITET, odnosno:

i
ip
e
T
M jed
K
= ;
pri emu su:
T
i
- optereenje preseka sistema na operaciji >>i<< dobijeno na osnovu
KARTE OPTEREENJE PRESEKA SISTEMA
K
e
- efektivni kapacitet elemenata sistema tehnolokih sistema, prethodno
odreen standardnim reimom rada sistema
Broj jedinica tehnolokih sistema je potrebno usvojiti kao ceo broj - M
iu
, to
uslovljava odreeni, proraunski stepen iskorienja radnih mesta. Predmetni
proraun izvoden je tabelarno putem karte PRORAUN BROJA TEHNOLOKIH
SISTEMA.

6.2.3.2 PRORAUN BROJA UESNIKA U PROCESU RADA

Potreban broj uesnika u fazama procesa operacijama rada, se odreuje na
osnovu odnosa OPTEREENJE / KAPACITET, odnosno:

i
ip
e
T
R jed
K
= ;

Broj uesnika u procesima rada se usvaja kao ceo broj - R
iu
, to uslovljava
odreeni, proraunski stepen iskorienja vremena rada. Predmetni proraun izvoden
je tabelarno putem karte PRORAUN BROJA UESNIKA U PROCESIMA
RADA.

6.2.3.3 PRORAUN POTREBNIH POVRINA

Potrebne povrine za smetaj elemenata sistema na radnim mestima
tehnolokih sistema za obradu, merenje, rukovanje materijalom i upravljanje su
proraunate na osnovu izraza:

2
rmi tsi f
F F k m ( =

gde su:
F
tsi
- neto povrina tehnolokih sistema na radnom mestu
k
f
- koeficijent kojim se uzima u obzir povrine ostalih delova strukture
radnog mesta, osim neto povrine tehnolokog sistema

Proraun potrebnih povrina je izveden tabelarno, putem KARTE
POVRINA.

R a d n o m e s t o T
i
K
e
Broj jedinica
oznaka n a z i v
[min/god] [min/god]
M
i
p
M
i
u

its

1001

1002

1003

1004

1005

1006

1007



VCV 36101


TRAKASTA TESTERA

UNIVERZALNI STRUG


512 100

422 550

823 150

1 848 600

511 600

469 200

556 000

180 000

180 000

180 000

180 000

180 000

180 000

180 000

2.85

2.35

5.57

11.27

2.84

2.61

3.09

3

3

6

12

3

3

4

0.95

0.79

0.92

0.94

0.95

0.87

0.77
Proizvodni sistem za izradu poluga

R a d n o m e s t o T
i
K
e
Broj uesnika
oznaka n a z i v
[min/god] [min/god]
R
i
p
R
i
u

iu

1001

1002

1003

1004

1005

1006

1007



VCV 36101


TRAKASTA TESTERA

UNIVERZALNI STRUG


512 100

422 550

823 150

1 848 600

511 600

469 200

556 000

90 000

90 000

90 000

90 000

90 000

90 000

90 000

5.7

4.7

9.15

20.54

5.68

5.22

6.18

6

5

10

21

6

6

7

0.95

0.94

0.92

0.98

0.95

0.87

0.88


T e h n o l o k i s i s t e m P o v r i n a [m
2
]
oznaka n a z i v br.jed
osnovna
k
f

radnog
mesta
ukupna

1001

1002

1003

1004

1005

1006

1007



VCV 36101


TRAKASTA TESTERA

UNIVERZALNI STRUG


3

3

6

12

3

3

4

8.00

5.00

4.00

1.60

0.80

1.06

4.00

3

3

4

8

10

7

4

24.00

15.00

16.00

12.80

8.00

7.42

16.00

72.00

45.00

96.00

153.6

24.00

22.26

64.00


6.2.4 PREGLEDI POTREBA

Na osnovu zahteva odreenih tehnolokim postupkom za proizvod
predstavnik i izvedenih prorauna izvren je izbor odgovarajuih elemenata sistema
tehnolokih sistema i uesnika iji je pregled dat tabelarno putem karti PREGLED
TEHNOLOKE OPREME i PREGLED UESNIKA U PROCESIMA RADA.

tehnoloki sistem povrina snaga masa vrednost
oznaka proizvoa/tip naziv i tehnike karakteristike br.jed. m
2
/jed m
2
kW/jed kW kg/jed kg 10
6
din/jed 10
6
din
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12

1001

1002

1003

1004

DALMASTROJ BD-3



VCV 36101


3

3

6

12

8.00

5.00

4.00

1.60

24.00

15.00

24.00

19.20

Proizvodni sistem za
proizvodnju poluga

tehnoloki sistem povrina snaga masa vrednost
oznaka proizvoa/tip naziv i tehnike karakteristike br.jed. m
2
/jed m
2
kW/jed kW kg/jed kg 10
6
din/jed 10
6
din
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12

1005

1006

1007

PRVOMAJSKA
SELEKT 320 P-S

POTISJE PA-631
P/1000

MAINA ZA IZRADU
LJEBOVA

TRAKASTA TESTERA
prenik seenja: max.320mm
kvadratni presek seenja: max.260x260mm
pravougaoni presek seenja: max. 300x220mm

STRUG UNIVERZALNI
visina iljaka: 300mm
razmak iljaka: 1000mm
broj obrtaja: 20-2000min
-1

spoljne dimenzije: 2500x1500mm


3

3

4

0.80

1.06

4.00

2.40

3.18

12.00

proizvodnju poluga

uesnik u procesu rada stepen strunosti
redni
broj
vrsta zanimanja
broj
uesnika
I II III IV V VI.1 VI.2
VII.
1
VII.2 VIII
NKV PKV KV.1 SSS/KV.2 SSS sp/KV.3 VS/VKV (VSS VKV) sp VSS Mr/SPECIJ. Dr.
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13

1

2

3

4

5

6

7

Radnik na presi

Radnik na maini za savijanje

Varilac

Gloda

Seka

Strugar

Radnik na maini za ljebove

6

5

10

21

6

6

7

6

5

10

21

6

6

UKUPNO

61

61
proizvodnju poluga

7. ODREIVANJE VREMENA TRAJANJA
CIKLUSA RADA

7.1 ODREIVANJE NAINA KRETANJA PREDMETA
RADA DU TOKA

Odnos relevantnih grupa veliina koji je bio od odluujueg uticaja na izbor
varijante toka u sistemu pojedinani tok predmetnog tipa (Varijanta 2.1 osnovnog modela
tokova materijala), je uslovio i izbor rednoparalelnog naina kretanja predmeta rada du
toka.

7.2 VREME TRAJANJA CIKLUSA RADA

U cilju odreivanja vremena trajanja operacionog, tehnolokog i proizvodnog
ciklusa oblikovan je dijagram kretanja partija predmeta rada du toka u okviru jedne serije,
za uslove tehnolokog postupka proizvoda predstavnika.
Za ovaj postupak potrebne su nam sledee veliine, od kojih su neke odreene u
prethodnim proraunima:

- broj partija u seriji: 10
p
part
i
ser
= ;

- veliina partije:
part
kom
p
opt
45 = .

- vreme potrebno za izradu jedne partije na i-toj operaciji:

(
=
part M
t
p t
ii
ii
opt pi
min

i 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16
kom
t
ii
min
4 4 15 4 7 7 20 20 18 15 8 15 6 17 45 25
[ ] jed M
ii
1 1 2 1 1 1 3 3 3 2 1 2 1 3 6 4

Na osnovu vrednosti iz tabele utvrena su sledea vremena:

part
t
p
min
180
1
4
45
1
= =
part
t
p
min
270
3
18
45
9
= =
part
t
p
min
180
1
4
45
2
= =
part
t
p
min
5 . 337
2
15
45
10
= =
part
t
p
min
5 . 337
2
15
45
3
= =
part
t
p
min
360
1
8
45
11
= =
part
t
p
min
180
1
4
45
4
= =
part
t
p
min
5 . 337
2
15
45
12
= =
part
t
p
min
315
1
7
45
5
= =
part
t
p
min
270
1
6
45
13
= =
part
t
p
min
315
1
7
45
6
= =
part
t
p
min
255
3
17
45
14
= =
part
t
p
min
300
3
20
45
7
= =
part
t
p
min
5 . 337
6
45
45
15
= =
part
t
p
min
300
3
20
45
8
= =
part
t
p
min
25 . 281
4
25
45
16
= =

Uzimajui u obzir dobijene veliine oblikovan je dijagram kretanja partija
predmeta rada du toka u okviru jedne serije, i predstavljen na Slici 9.

Slika 9. Dijagram kretanja partija predmeta rada u seriji

Na osnovu dijagrama odreena su vremena trajanja ciklusa rada, i to:

Proizvodni ciklus - Tcp , koji je u konkretnom sluaju raunat po obrascu:

(
+ + + + + +
+ + + + + + + + =
ser
t t t t t t t
t t t t t t t t t t T
moi p p p p p p
p p p p p p p p p p cp
min
10 8 10
8 10 8 10
16 15 14 13 12 11
10 9 8 7 6 5 4 3 2 1
i iznosi:

Operacioni ciklusi - Tcoi , po formuli:

(
=
ser
i t T
p pi coi
min
;

ser
T
co
min
8100 45 180
1
= =
ser
T
co
min
12150 45 270
9
= =
ser
T
co
min
8100 45 180
2
= =
ser
T
co
min
5 . 15187 45 5 . 337
10
= =
ser
T
co
min
5 . 15187 45 5 . 337
3
= =
ser
T
co
min
16200 45 360
11
= =
ser
T
co
min
8100 45 180
4
= =
ser
T
co
min
5 . 15187 45 5 . 337
12
= =
ser
T
co
min
14175 45 315
5
= =
ser
T
co
min
12150 45 270
13
= =
ser
T
co
min
14175 45 315
6
= =
ser
T
co
min
11475 45 255
14
= =
ser
T
co
min
13500 45 300
7
= =
ser
T
co
min
5 . 15187 45 5 . 337
15
= =
ser
T
co
min
13500 45 300
8
= =
ser
T
co
min
25 . 12656 45 25 . 281
16
= =

Tehnoloki ciklus - Tct , po obrascu:

(
=

ser
t T T
moi cp ct
min

iznosi:

ser
T
ct
min
25 . 10361 5 16 25 . 10441 = =
ser
T
cp
min
25 . 10441 5 16 25 . 281 5 . 337 10 255 8 270 5 . 337 360 10 5 . 337
270 8 300 300 315 10 315 180 8 5 . 337 10 180 180
= + + + + + + +
+ + + + + + + =

7.3 DIJAGRAM ZA SVE SERIJE

Radi provere objektivnosti proraunatih vremena trajanja ciklusa rada, na osnovu
prethodno odreenih podataka i ritma serije, koji smo raunali po obrascu:

(
=
ser i
K
r
n
e
s
min
, tj.
ser
r
s
min
3600
50
180000
= = ,

oblikovan je dijagram kretanja svih serija du toka u periodu od jedne godine, Slika 10.

Slika 10. Dijagram kretanja svih serija du toka

8. URAVNOTEENJE PROCESA RADA

Na osnovu broja jedinica i stepena iskorienosti tehnolokih sistema na radnim
mestima i analize mogunosti izvoenja pojedinih operacija na istom tehnolokom sistemu
usvojena je varijanta dijagrama rada sistema kojim su odreena vremena poetka i vremena
rada teholokih sistema u okviru ciklusa uravnoteenja (Slika 13.).

Za vreme trajanja ciklusa uravnoteenja usvojeno je vreme trajanja jedne smene
(T
cu
= 1 smena = 450 minuta). Uravnoteenje je izvedeno na osnovama prilaza razvijenog
za varijantu 2.1 osnovnog modela tokova u sistemu.

Slika 11. Dijagram rada proizvodnog sistema
Na osnovu dijagrama rada proizvodnog sistema oblikovan je dijagram stanja zaliha
na meuskladitima (Slika 12.).

Slika 12. Dijagram stanja zaliha na meuskladitima

Proraun zaliha uravnoteenja-
( ) [ ] 1 = i i u
q , kao i maksimalnih zaliha na
meuskladitima-
( ) [ ] 1 max = i i z
Q izvren je prema obrascima:

( )
( )
[ ] kom
t
k
t
k
T q
ii
r s
s
ii
so
i i
r s
s
i i
so
cu uopt
|
|
|
|
\
|
=

=
=
=
=
=
+
1
1
1
1
;

( )
( )
[ ] kom q
t
k
t
k
T Q
uopt
i i
r s
s
i i
sm
ii
r s
s
ii
sm
cu z
+
|
|
|
|
\
|
=
=
=
=
=
=
=

1
1
1
1
max
.

Veliine zaliha, kao i veliine koeficijenata neprekidnog rada tehnolokih sistema
do karakteristinih preseka - ii
o
k , ( ) 1 + i i
o
k , ii
m
k i ( ) 1 + i i
m
k , odreene su na osnovu
prethodnih izraza i predstavljene u tabeli.

MEUSKLADITE
ZALIHE URAVNOTEENJA
[kom]
MAKSIMALNE ZALIHE [kom]
ii
so
k ( )
+ 1 i i
so
k
( ) [ ] 1 + i i u
q
ii
sm
k ( )
+ 1 i i
sm
k
( ) [ ] 1 max + i i z
Q
1-2 - - 0 0,5 0 57
2-3 0 1,00 30 - - 30
3-4 1,24 0,62 33 - - 33
4-5 - - 0 0,62 0,62 30
5-6 - - 0 - - 0
6-7 - - 0 0,86 2,09 6
7-8 - - 0 1,41 0,94 11
8-9 0,94 1,17 9 2,38 2,13 10
9-10 1,93 1,7 3 0,69 0,46 7
10-11 1,7 0,85 1 1,7 0,85 5
11-12 0,86 1,72 4 0,99 1,85 5
12-13 1,5 0,75 12 - - 12
13-14 - - 0 0,75 1,5 17
14-15 1,12 3,36 4 - - 4
15-16 - - 0 3,36 1,68 4

9. OBLIKOVANJE PROSTORNIH STRUKTURA
SISTEMA

9.1 IZBOR OBLIKA TOKA

U sluaju neprekidnog toka, Varijante 2.1, potrebno je projektovati prostornu
strukturu predmetnog tipa sa razmetajem radnih mesta u vidu radnih jedinica kao
osnovnim oblikom toka.

Za konkretan sluaj izabran je pravolinijski oblik toka kao najpogodniji, jer se
koristi u sluajevima programa proizvodnje nieg stepena tehnoloke sloenosti i ue
strukture delova u programu.

9.2 OSNOVNE PODLOGE ZA OBLIKOVANJE STRUKTURA

9.2.1 KARTA TOKA PROCESA

Karta toka procesa je oblikovana na osnovu tehnolokog postupka za proizvod
predstavnik i prikazana je u vidu posebne KARTE TOKA PROCESA.

9.2.2 MATRICA INTENZITETA KRETANJA

Matrica intenziteta kretanja formirana je na osnovu KARTE TOKA PROCESA i u
njoj su predstavljene relacije izmeu radnih mesta (simbolom #) u sistemu.

kuda
od
1001 1002 1003 1004 1005 1006 1007
1001 #
1002 #
1003 #
1004 # #
1005 #
1006 #
1007

9.2.3 IZBOR MODELA RAZMETAJA RADNIH MESTA

Na osnovu Varijante toka 2.1 i pravolinijskim oblikom toka, izabran je model prave
kao model razmetaja elemenata strukture i oblikovan je osnovni razmetaj radnih mesta
(Slika 13.).

Slika 13. Osnovni razmetaj radnih mesta u sistemu

9.2.4 DIJAGRAM TOKA MATERIJALA

Tehnoloki postupak proizvoda predstavnika se sastoji iz relativno velikog broja
operacija rada, sa vie tehnolokih sistema na radnim mestima. U skladu sa tim, oblikovan
je dijagram toka materijala i prikazan na Slici 14.

Slika 14. Dijagram toka materijala

9.3 RAZMETAJ RADNIH MESTA

Prostorna struktura sistema oblikovana je na osnovu istraenih karakteristika
predmeta rada, varijantom toka i odreenim tehnolokim postupkom proizvoda
predstavnika, i sastoji se od radne jedinice, skladita materijala i skladita proizvoda,

U skladu sa dijagramom toka materijala i povrinama radnih mesta u okviru radne
jedinice oblikovan je osnovni razmetaj prostornih struktura (Slika 15.).

Slika 15. Osnovni razmetaj prostornih struktura

Izbor tehnolokih sistema za izvoenje operacija iz tehnolokog postupka izrade
proizvoda predstavnika, po vrsti i karakteristikama, omoguio je oblikovanje strukture
radnih mesta sa povrinama koje oni ukljuuju, kao i izbor geometrijskih modela
tehnolokih sistema na radnim mestima.Uzimajui u obzir i povrine potrebne za transport
izmeu radnih mesta, kao i meusobni poloaj tehnolokih sistema, poloaj tehnolokih
sistema u odnosu na transportne puteve, oblikovan je razmetaj radnih mesta (Slika 16.).

Slika 16. Razmetaj radnih mesta

Projektovanje Proizvodnih Sistema

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Projektovanje Proizvodnih Sistema

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

PROJEKTOVANJE PROIZVODNIH PROJEKTOVANJE PROIZVODNIH

You might also like