Professional Documents
Culture Documents
Tom Tat Mon Toan
Tom Tat Mon Toan
.n 0! = 1 n! /(n k)! = (n k + 1).(n k + 2) ... n 2. Nguyen tac cong : Trng hp 1 co m cach chon, trng hp 2 co n cach chon; moi cach chon eu thuoc ung mot trng hp. Khi o, tong so cach chon la : m + n. 3. Nguyen tac nhan : Hien tng 1 co m cach chon, moi cach chon nay lai co n cach chon hien tng 2. Khi o, tong so cach chon lien tiep hai hien tng la : m x n. 4. Hoan v : Co n vat khac nhau, xep vao n cho khac nhau. So cach xep : Pn = n !. 5. To hp : Co n vat khac nhau, chon ra k vat. So cach chon :
k Cn =
n! k!(n k )!
6.
Chnh hp : Co n vat khac nhau. Chon ra k vat, xep vao k cho khac nhau so cach :
k An =
n! k k , An = Cn .Pk (n k)!
C0 0
0 C1 0 C2 0 C3
7.
C0 4
C1 4
C1 1 1 C2 C1 3
C2 4
C2 2 2 C3
C3 4
C3 3
C4 4
Tnh chat :
n k nk C0 n = C n = 1, C n = C n k 1 k k Cn + Cn = Cn +1
8.
Nh thc Newton : *
n 0 1 n 1 1 0 n (a + b ) n = C 0 b + ... + Cn n a b + Cn a na b
a = b = 1 : ...
1 n n C0 n + C n + ... + C n = 2
giai e thi tuyen sinh ai hoc mon toan nam 2004 2008 4 Vi a, b {1, 2, ...}, ta chng minh c nhieu ang thc cha : *
1 n C0 n , C n ,..., C n 1 n C0 n , C n ,..., C n n 1 n 1 n (a + x ) n = C 0 x + ... + Cn n a + Cn a nx
bang
cach : - ao ham 1 lan, 2 lan, cho x = 1, 2, ... a = 1, 2, ... - Nhan vi xk , ao ham 1 lan, 2 lan, cho x = 1, 2, ... , a = 1, 2, ...
1
- Cho a = 1, 2, ...,
hay
2 0
... hay
Ca
Giai he pt :
k n k n
b = Kc d
k
m p
r q
Can biet n gian cac giai tha, qui ong mau so, at tha so chung. * Can phan biet : qui tac cong va qui tac nhan; hoan v (xep, khong boc), to hp (boc, khong xep), chnh hp (boc roi xep). * Ap dung s o nhanh e chia trng hp , tranh trung lap hoac thieu trng hp. * Vi bai toan tm so cach chon thoa tnh chat p ma khi chia trng hp, ta thay so cach chon khong thoa tnh chat p t trng hp hn, ta lam nh sau : so cach chon thoa p. = so cach chon tuy y - so cach chon khong thoa p. Can viet menh e phu nh p that chnh xac.
giai e thi tuyen sinh ai hoc mon toan nam 2004 2008 5 * Ve so, so bien lai, bang so xe ... : ch so 0 co the ng au (tnh t trai sang phai). * Dau hieu chia het : - Cho 2 : tan cung la 0, 2, 4, 6, 8. - Cho 4 : tan cung la 00 hay 2 ch so cuoi hp thanh so chia het cho 4. - Cho 8 : tan cung la 000 hay 3 ch so cuoi hp thanh so chia het cho 8. - Cho 3 : tong cac ch so chia het cho 3. - Cho 9 : tong cac ch so chia het cho 9. - Cho 5 : tan cung la 0 hay 5. - Cho 6 : chia het cho 2 va 3. - Cho 25 : tan cung la 00, 25, 50, 75. AI SO 1. Chuyen ve : a + b = c a = c b; ab = c
b = c = 0 b 0 a = c / b
2n
a/b = c
a = bc ; b 0
a2 n +1 = b a = 2 n +1 b
= b a = b, a =
2n
2n
b = a 2n b a 0
giai e thi tuyen sinh ai hoc mon toan nam 2004 2008
phai at
b 0 b 0 a=b , a b 2 2 a = b 0 a b b < 0 b 0 ab 2 a 0 a b
ab = a. b (neu a, b 0)
a. b (neu a, b < 0)
.
bang cach bnh phng :
b.
: pha
a = a2
hay bang nh
ngha :
a =
b 0 a =b ; a = b a = b a = b
a b b a b
b 0 a b b < 0hay a b a b
a b a2 b2 0
c. Mu :
giai e thi tuyen sinh ai hoc mon toan nam 2004 2008
a =1; a
m / n
= 1/ a ; a .a = a
n
m +n
log : y = logax , x > 0 , 0 < a 1, y R y neu a > 1, y neu 0 < a < 1, = logaa loga(MN) = logaM + logaN ( ) loga(M/N) = logaM logaN ( )
log
M=
1 loga M
4. a. b. c. d. 5. a.
Khi lam toan log, neu mien xac nh ni rong : dung ieu kien chan lai, tranh dung cong thc lam thu hep mien xac nh. Mat log phai co ieu kien. oi bien : n gian :
b.
Ham so : t = f(x) dung BBT e tm ieu kien cua t. Neu x co them ieu kien, cho vao mien xac nh cua f. Lng giac : t = sinx, cosx, tgx, cotgx. Dung phep chieu lng giac e tm ieu kien cua t. Ham so hp : tng bc lam theo cac cach tren. Xet dau : a thc hay phan thc hu ty, dau A/B giong dau A.B; ben phai cung dau he so bac cao nhat; qua nghiem n (boi le) : oi dau; qua nghiem kep (boi chan) : khong oi dau. Bieu thc f(x) vo ty : giai f(x) < 0 hay f(x) > 0.
c.
6.
giai e thi tuyen sinh ai hoc mon toan nam 2004 2008 8 Bieu thc f(x) vo ty ma cach b khong lam c : xet tnh lien tuc va n ieu cua f, nham 1 nghiem cua pt f(x) = 0, phac hoa o th cua f , suy ra dau cua f. So sanh nghiem phng trnh bac 2 vi : f(x) = ax2 + bx + c = 0 (a 0) * S = x1 + x2 = b/a ; P = x1x2 = c/a Dung S, P e tnh cac bieu thc oi xng nghiem. Vi ang thc g(x1,x2) = 0 khong oi xng, giai he pt :
Biet S, P thoa S2 4P 0, tm x1, x2 t pt : X2 SX + P = 0 * Dung , S, P e so sanh nghiem vi 0 : x1 < 0 < x2 P < 0, 0 < x1 < x2
x1 < x2 < 0
* Dung , af(), S/2 e so sanh nghiem vi : x1 < < x2 af() < 0 < x1 < x2
; x1 < x2 <
a.
giai e thi tuyen sinh ai hoc mon toan nam 2004 2008 9 Viete : ax3 + bx2 + cx + d = 0 x1 + x2 + x3 = b/a , x1x2 + x1x3 + x2x3 = c/a , x1.x2.x3 = d/a Biet x1 + x2 + x3 = A , x1x2 + x1x3 + x2x3 = B , x1.x2.x3 = C th x1, x2, x3 la 3 nghiem phng trnh : x3 Ax2 + Bx C = 0 b. So nghiem phng trnh bac 3 : x = f(x) = ax2 + bx + c = 0 (a 0) : 3 nghiem phan biet
> 0 f ( ) 0
> 0 = f ( ) 0
1 nghiem
= 0 < 0 hay f ( ) = 0
= 0 f ( ) 0
Phng trnh bac 3 khong nham c 1 nghiem, m tach c sang 1 ve : dung s tng giao gia (C) : y = f(x) va (d) : y = m. Phng trnh bac 3 khong nham c 1 nghiem, m khong tach c sang 1 ve : dung s tng giao gia (Cm) : y = f(x, m) va (Ox) : y = 0 3 nghiem
2 nghiem
1 nghiem y' 0
c.
d.
So sanh nghiem vi : x = xo f(x) = ax2 + bx + c = 0 (a 0) : so sanh nghiem phng trnh bac 2 f(x) vi .
giai e thi tuyen sinh ai hoc mon toan nam 2004 2008 10 Khong nham c 1 nghiem, m tach c sang 1 ve : dung s tng giao cua f(x) = y: (C) va y = m: (d) , a vao BBT. Khong nham c 1 nghiem, m khong tach c sang 1 ve : dung s tng giao cua (Cm) : y = ax3 + bx2 + cx + d (co m) ,(a > 0) va (Ox)
x1
y' > 0 y .y < 0 C CT y ( ) > 0 < x CT y' > 0 y .y < 0 C CT y ( ) < 0 x C <
x1
x1
x1
8.
2 nghiem
f ( ) 0 > 0
, 1 nghiem
> 0 f ( ) = 0 = 0 f ( ) 0
giai e thi tuyen sinh ai hoc mon toan nam 2004 2008 Vo nghiem < 0
= 0 f ( ) = 0
11
9. a.
Neu a co tham so, xet them a = 0 vi cac trng hp 1 nghiem, VN. Phng trnh bac 4 : Trung phng : ax + bx + c = 0 (a 0)
4 2
t = x2 0 f (t ) = 0
t = x2 x = 4 nghiem
t
; 3 nghiem
P= 0 S > 0
P= 0 S < 0 = 0 S/2 = 0
P< 0
2 nghiem
VN < 0
4 nghiem CSC
Giai he pt :
0 < t1 < t 2 t 2 = 3 t1 t 2 = 9 t1 S = t1 + t 2 P = t .t 1 2
b.
t 2
c. ax4 + bx3 + cx2 bx + a = 0. at t = x
t R.
d. e. 10.
giai e thi tuyen sinh ai hoc mon toan nam 2004 2008 12 (x + a)(x + b)(x + c)(x + d) = e vi a + b = c + d. at : t = x2 + (a + b)x. Tm k cua t bang BBT. (x + a)4 + (x + b)4 = c. at :
a+ b , t R. 2 ax + by = c He phng trnh bac 1 : . Tnh : a ' x + b ' y = c ' a b c b a c D= , Dx = , Dy = a' b' c' b' a' c' t=x+
D 0 : nghiem duy nhat x = Dx/D , y = Dy/D. D = 0, Dx 0 Dy 0 : VN D = Dx = Dy = 0 : VSN hay VN (giai he vi m a biet). 11. He phng trnh oi xng loai 1 : Tng phng trnh oi xng theo x, y. at S = x + y, P = xy. K : S2 4P 0. Tm S, P. Kiem tra k S2 4P 0; The S, P vao pt : X2 SX + P = 0, giai ra 2 nghiem la x va y. (, ) la nghiem th (, ) cung la nghiem; nghiem duy nhat =m=? Thay m vao he, giai xem co duy nhat nghiem khong. 12. He phng trnh oi xng loai 2 : Phng trnh nay oi xng vi phng trnh kia. Tr 2 phng trnh, dung cac hang ang thc a ve phng trnh tch A.B = 0. Nghiem duy nhat lam nh he oi xng loai 1. 13. He phng trnh ang cap :
Xet y = 0. Xet y 0 : at x = ty, chia 2 phng trnh e kh t. Con 1 phng trnh theo y, giai ra y, suy ra t, suy ra x. Co the xet x = 0, xet x 0, at y = tx. 14. Bat phng trnh, bat ang thc : * Ngoai cac bat phng trnh bac 1, bac 2, dang c ban cua
, .
, log, mu co the giai trc tiep, cac dang khac can lap bang
xet dau. Vi bat phng trnh dang tch AB < 0, xet dau A, B roi AB. * Nhan bat phng trnh vi so dng : khong oi chieu so am : co oi chieu Chia bat phng trnh : tng t. * Ch c nhan 2 bat pt ve theo ve , neu 2 ve khong am.
giai e thi tuyen sinh ai hoc mon toan nam 2004 2008 * Bat ang thc Cosi : a, b 0 :
13
a+ b ab 2
Dau = xay ra ch khi a = b = c. * Bat ang thc Bunhiacopxki : a, b, c, d (ac + bd)2 (a2 + b2).(c2 + d2); Dau = xay ra ch khi a/b = c/d 15. Bai toan tm m e phng trnh co k nghiem : Neu tach c m, dung s tng giao cua (C) : y = f(x) va (d) : y = m. So nghiem bang so iem chung. Neu co ieu kien cua x I, lap BBT cua f vi x I. 16. Bai toan tm m e bat pt vo nghiem, luon luon nghiem, co nghiem x I: Neu tach c m, dung o th, lap BBT vi x I. f(x) m : (C) di (d) (hay cat) f(x) m : (C) tren (d) (hay cat) LNG GIAC 1. ng tron lng giac : Tren ng tron lng giac, goc ong nhat vi cung AM, ong nhat vi iem M. Ngc lai, 1 iem tren ng tron lng giac ng vi vo so cac so thc x + k2. Tren ng tron lng giac, nam vng cac goc ac biet : boi cua va
a+ b+c 3 abc 3
+
2
1 ( 4 2
1 ( 6 3
cung phan t)
cung phan t)
x=+
2k n
: la 1 goc ai dien, n : so
giai e thi tuyen sinh ai hoc mon toan nam 2004 2008 2. Ham so lng giac :
sin
tg
14
cos chieu
3.
Cung lien ket : * oi dau, khong oi ham : oi, bu, hieu (u tien khong oi dau : sin bu, cos oi, tg cotg hieu ). * oi ham, khong oi dau : phu * oi dau, oi ham : hieu
4.
Cong thc : a. C ban : oi ham, khong oi goc. b. Cong : oi goc a b, ra a, b. c. Nhan oi : oi goc 2a ra a. d. Nhan ba : oi goc 3a ra a. e. Ha bac : oi bac 2 ra bac 1. Cong thc oi bac 3 ra bac 1 suy t cong thc nhan ba. f. a ve
t = tg
a 2
g. Tong thanh tch : oi tong thanh tch va oi goc a, b thanh (a b) / 2. h. Tch thanh tong : oi tch thanh tong va oi goc a, b thanh a b. 5. Phng trnh c ban : sin = 0 cos = 1 hay cos = 1 = k,
sin = 1 =
+ k2; sin = 2
1 =
+ k, 2
+ k2, 2
giai e thi tuyen sinh ai hoc mon toan nam 2004 2008 cotgu = cotgv u = v + k 6. Phng trnh bac 1 theo sin va cos : asinu + bcosu = c * ieu kien co nghiem : a2 + b2 c2 * Chia 2 ve cho trnh c ban. (cach khac : a ve phng trnh bac 2 theo 7. Phng trnh oi xng theo sin, cos : a cac nhom oi xng ve sin + cos va sin.cos. at t = sinu + cosu
15
a2 + b 2
t = tg
u ) 2
= 8.
11. Phng trnh toan phng (bac 2 va bac 0 theo sinu va cosu) : Xet cosu = 0; xet cosu 0, chia 2 ve cho cos2u, dung cong thc 1/cos2u = 1 + tg2u, a ve phng trnh bac 2 theo t = tgu. 12. Phng trnh toan phng m rong : * Bac 3 va bac 1 theo sinu va cosu : chia 2 ve cho cos3u. * Bac 1 va bac 1 : chia 2 ve cho cosu. 13. Giai phng trnh bang cach oi bien :
giai e thi tuyen sinh ai hoc mon toan nam 2004 2008 16 Neu khong a c phng trnh ve dang tch, th at : * t = cosx : neu phng trnh khong oi khi thay x bi x. * t = sinx : neu phng trnh khong oi khi thay x bi x. * t = tgx : neu phng trnh khong oi khi thay x bi + x. * t = cos2x : neu ca 3 cach tren eu ung * t = tg
x 2
uA u=A v B v = B u+v =A +B sin u = 1 sin u = 1 sinu.cosv = 1 cos v = 1 cos v = 1 sin u = 1 sin u = 1 sinu.cosv = 1 cos v = 1 cos v = 1
Tng t cho : sinu.sinv = 1, cosu.cosv = 1. 15. He phng trnh : Vi F(x) la sin, cos, tg, cotg a. Dang 1 :
b. Dang 2 :
F(x ).F(y ) = m xy =n
x +y =a x y = b
oi nhan thanh +.
giai e thi tuyen sinh ai hoc mon toan nam 2004 2008 c. Dang 3 : Dung t
17
bien oi phng
trnh (1) roi dung cong thc oi tong thanh tch. d. Dang khac : tm cach phoi hp 2 phng trnh, a ve cac pt c ban. 16. Toan : * Luon co san 1 pt theo A, B, C : A + B + C = * A + B bu vi C, (A + B)/2 phu vi C/2. * A, B, C (0, ) ; A/2, B/2, C/2 (0, /2) A + B (0, ) ; (A + B)/2 (0, /2) ; A B ( , ) , (A B)/2 ( /2, /2) Dung cac tnh chat nay e chon k. * oi canh ra goc (oi khi oi goc ra canh) : dung nh ly ham sin : a = 2RsinA hay nh ly ham cos : a2 = b2 + c2 2bc.cosA *
1 1 abc S = aha = ab sin C = = pr 2 2 4R = p( p a)( p b)( p c) 1 2 b2 + 2c2 a2 Trung tuyen : m a = 2 A 2 bc cos 2 Phan giac : a = b+c
TCH PHAN
1.
nh ngha, cong thc, tnh chat : * F la 1 nguyen ham cua f f la ao ham cua F. Ho tat ca cac nguyen ham cua f :
u +1 du = u + C ; u du = + 1 + C ,
f (x )dx = F(x) + C
(C R) 1
giai e thi tuyen sinh ai hoc mon toan nam 2004 2008
18
du / sin
b
u = cot gu + C
b a
du / cos
c
u = tgu + C
* *
f (x)dx = F(x)
a
= F(b) F(a)
, = +
a a c b b
a
b a
= 0 ; =
a
(f + g) = f + g ; kf = k f
a a a a
2.
udv = uv vdu
Thng dung khi tnh tch phan cac ham hon hp. a. b. c.
tng phan 2 lan, giai phng trnh an ham 3. a. Cac dang thng gap :
b.
c.
sin x. cos x m 2 n +1 cos x.sin x 2m 2n sin x. cos x 2m 2n tg x / cos x 2m 2n cot g x / sin x cha a u
m 2 n +1
2 2
: : : : : :
giai e thi tuyen sinh ai hoc mon toan nam 2004 2008 : u = a/cost cha u a : u = atgt cha a + u R (sin x , cos x ) , R : ham hu ty
2 2 2 2
19
d.
R(sinx, cosx) = R(sinx, cosx) R(sinx, cosx) = R(sinx, cosx) R(sinx,cosx) = R(sinx, cosx) R n gian :
/ 2
0 0
u = tg
x 2
:th at u =
x 2
:th at u = x
e. f. g. h.
x (a + bx ) , (m + 1) / n Z : u = a + bx m n p/ q m +1 p q n n x (a + bx ) , n + q Z : u x = a + bx
m n p/ q q n
hu
ty
u = (ax + b) /(cx + d )
i. 4.
Tch phan ham so hu ty : a Q ve dang tch cua x + a, (x + a)n, ax2 + bx + c ( < 0) a P/Q ve dang tong cac phan thc n gian, da vao cac tha so cua Q :
* *
giai e thi tuyen sinh ai hoc mon toan nam 2004 2008
x +a
20
ax 2 + bx + c( < 0)
5. a.
Tnh dien tch hnh phang : D gii han bi x = a, x = b, (Ox), (C) : y = f(x) :
S D = f (x ) dx
a
b.
f(x) : phan thc hu t : lap BXD f(x) tren [a,b] e m .; f(x) : ham lng giac : xet dau f(x) tren cung [a, b] cua ng tron lng giac. D gii han bi x = a, x = b , (C) : y = f(x) (C') : y = g(x) :
S D = f (x ) g(x ) dx
a
c.
Xet dau f(x) g(x) nh trng hp a/. D gii han bi (C1) : f1(x, y) = 0 , (C2) : f2 (x, y) = 0
/ S D = f (x) g(x) dx
a b
f(x) g(x)
x=a
/
S D = f (y) g(y) dy
a b
g(y)
Vi trng hp ) : neu bien tren hay bien di b gay, ta cat D bang cac ng thang ng ngay cho gay. Vi trng hp ) : neu bien phai hay bien trai b gay, ta cat D bang cac ng ngang ngay cho gay. Chon tnh
giai e thi tuyen sinh ai hoc mon toan nam 2004 2008 21 Can biet ve o th cac hnh thng gap : cac ham c ban, cac ng tron, (E) , (H), (P), ham lng giac, ham mu, ham . . Can biet rut y theo x hay x theo y t cong thc f(x,y) = 0 va biet chon 6. a.
hay
y = ... + x = ... +
:d i, : tra i
Tnh the tch vat the tron xoay : D nh 5.a/ xoay quanh (Ox) :
V = [f (x )]2 dx
a
b.
V = [f (y )] 2 dy
a
c.
V = [f 2 (x ) g2 (x )]dx
a
d.
V = [f (y ) g (y )]dy
2 2 a
g(y)
f(y)
a -g(x) b
f(x) a g(x b a
f(x) c
giai e thi tuyen sinh ai hoc mon toan nam 2004 2008 e.
V = f 2 (x )dx + g 2 (x )dx
a c
22
b c a
f(y) -g(y)
f.
V = g (y )dy + f (y )dy
2 2 a c
Chu y : xoay quanh (Ox) : ...dx ; xoay quanh (Oy) : ... dy.
1. a. :
Tm lim dang
P(x ) (x a)P1 (x ) P = lim 1 (dang 0 / 0) = lim x a Q ( x ) x a ( x a)Q1 ( x ) x a Q1 sin u f (x ) b. Ham lg : lim (dang 0 / 0), dung cong thc lim =1 x a g( x ) u 0 u f (x ) c. Ham cha can : lim (dang 0 / 0) , dung lng lien hiep : x a g( x ) lim
a2 b2 = (a b)(a + b) e pha pha 3 d. Ham
u0
Phan thc hu ty
0 , dang 1 : 0
, a3 b3 = (a b)(a2 + ab + b2) e
cha
1/ u
mu
hay
log
(dang
1)
dung
cong
thc
lim (1 + u)
=e
2. a.
f ' (x 0 ) = lim
Neu
f (x ) f (x o ) x x o x xo
th f co
f(x)
b. c.
giai e thi tuyen sinh ai hoc mon toan nam 2004 2008 Y ngha hnh hoc : k = tg = f/(xM) f/ + : f f// + : f lom , , f/ : f f// : f loi
23
d.
f at C tai M
f at CT tai M
f / (x M ) = 0 // f (x M ) < 0 f / (x M ) = 0 // f (x M ) > 0
e.
M la iem uon cua f f//(xM) = 0 va f// oi dau khi qua xM. Tnh ao ham bang cong thc : C/ = 0, (x)/ = x1 , (lnx)/ = 1/x ,
( loga x ) =
(ax)/ = ax.lna, (sinx)/ = cosx , (cosx)/ = sinx, (tgx)/ = 1/cos2x, (cotgx)/ = 1/sin2x, (ku)/ = ku/ , (u v)/ = u/ v/, (uv)/ = u/v + uv/ , (u/v)/ = (u/v uv/)/v2 * Ham hp : (gof)/ = g/[f(x)] . f/(x) * ao ham logarit : lay log (ln : c so e) 2 ve , roi ao ham 2 ve; ap dung vi ham [f(x)]g(x) hay f(x) dang tch, thng, cha n f. 3.
x a
1 , (ex)/ = ex x ln a
...
lim y =
tc
x y x y
lim y = b
y = b : tcn
+
b b
y = ax + b : tcx *
giai e thi tuyen sinh ai hoc mon toan nam 2004 2008 24 - t c x :khi x va y cang tien ve th ng cong cang gan ng t c. - t c x :khi x cang tien ve th ng cong cang gan ng t c. * Xet
y=
P(x ) Q( x )
Co tc x = a khi Q(a) = 0, P(a) 0 Co tcn khi bac P bac Q : vi x , tm lim y bang cach lay so hang bac cao nhat cua P chia so hang bac cao nhat cua Q. Co tcx khi P hn Q 1 bac, khi o chia a thc ta co :
f (x ) = ax + b +
*
y = ax + b +
c dx + e
(d0)
a 0, c 0 : co tc, tcx a = 0, c 0 : co tcn, tc. c = 0 : (H) suy bien thanh t, khong co tc. 4. o th cac ham thng gap : a<0 a/ y = ax + b : 2 a>0 b/ y = ax + bx + c 3 2 c/ y = ax + bx + c + d a> 0 :
a=0 a<0
a>0
a<0:
y > 0
y < 0
y = 0
ab > 0
giai e thi tuyen sinh ai hoc mon toan nam 2004 2008
25
ad - bc > 0 f/ y =
ad - bc < 0
ax + bx + c dx + e
(ad 0)
ad > 0
y > 0
ad < 0
y = 0
y < 0
x=a
y>b y<b
y=b
(C/) : y =
f (x )
x<a
a x>a
di y = 0 oi xng qua (Ox). (C/) : y = f ( x ) : gi nguyen phan (C) ben phai x = 0, lay phan (C) ben phai x = 0 oi xng qua (Oy). 6. IEM AC BIET CUA (Cm) : y = f(x, m) a/ iem co nh : M(xo, yo) (Cm), m yo = f(xo, m), m Am + B = 0, m (hay Am2 + Bm + C = 0, m)
A = 0 B =0
(hay
A = 0 B = 0 ). Giai he, c M. C = 0
b/ iem (Cm) khong i qua, m : M(xo, yo) (Cm), m yo f(xo,m), m yo = f(xo, m) VN m Am + B = 0 VN m (hay Am2 +
giai e thi tuyen sinh ai hoc mon toan nam 2004 2008 Bm + C = 0 VN m) , c M. Chu y :
A = 0 B 0
(hay
A = 0 A 0 ). Giai he B =0 < 0 C 0
26
A =C B
VN B = 0
B 0 A = BC VN
c/ iem co n ng cong cua ho (Cm) i qua : Co n ng (Cm) qua M(xo, yo) yo = f(xo, m) co n nghiem m. Can nam vng ieu kien co n nghiem cua cac loai phng trnh : bac 2, bac 2 co ieu kien x , bac 3, trung phng. 7. TIEP XUC, PHNG TRNH TIEP TUYEN : a. (C) : y = f(x), tx (C/) : y = g(x) khi he phng trnh sau co nghiem :
y C = y C/ / / y C = y C/
b.
Tm tiep tuyen vi (C) : y = f(x) * Tai M(xo, yo) : y = f'(xo)(x xo) + yo. * Qua M (xo, yo): viet phng trnh ng thang qua M : (d) : y = k(x xo) + yo. Dung ieu kien tx tm k. So lng k = so lng tiep tuyen (neu f bac 3 hay bac 2 / bac 1 th so nghiem x trong he phng trnh k tx = so lng tiep tuyen). * // () : y = ax + b : (d) // () (d) : y = ax + m. Tm m nh k tx. * () : y = ax + b (a 0) : (d) () (d) : y =
c.
k tx. Bai toan so lng tiep tuyen : tm M (C/) : g(x, y) = 0 sao cho t M ke c en (C) ung n tiep tuyen (n = 0, 1, 2, ...), M(xo,yo) (C/) g(xo,yo) = 0; (d) qua M : y = k(x xo) + yo; (d) tx (C) :
1 x + m. Tm m nh a
y C = y d / y C = k
(1).
The k vao (1) c phng trnh an x, tham so xo hay yo. at k e phng trnh nay co n nghiem x (so nghiem x = so tiep tuyen), tm c xo hay yo. 8. TNG GIAO : * Phng trnh h iem chung cua (C) : y = f(x) va (C/) : y = g(x) la : f(x) = g(x). So nghiem pt = so iem chung.
giai e thi tuyen sinh ai hoc mon toan nam 2004 2008 27 * Tm m e (Cm) : y = f(x, m) va (C/m) : y = g(x, m) co n giao iem : Viet phng trnh hoanh o iem chung; at k e pt co n nghiem. Neu pt hoanh o iem chung tach c m sang 1 ve : F(x) = m : at ieu kien e (C) : y = F(x) va (d) : y = m co n iem chung. * Bien luan s tng giao cua (Cm) va (C/m) : Neu pt h iem chung dang : F(x) = m : lap BBT cua F; so iem chung cua (Cm) va (C/m) = so iem chung cua (C) va (d). PTh iem chung, khong tach c m, dang f(x) = ax2 + bx + c = 0 (x ) hay dang bac 3 : x = f(x) = 0 : lap , xet dau , giai pt f(x) = 0 e biet m nao th la nghiem cua f, vi m o, so nghiem b bt i 1. 9. CC TR : * f co ung n cc tr f/ oi dau n lan. * f at cc ai tai xo
f / (x o ) = 0 // f (x o ) < 0 f / (x o ) = 0 // f (x o ) > 0
f at cc tieu tai xo
* f bac 3 (hay bac 2 / bac 1) co cc tr f co C va CT * f bac 3 (hay bac 2 / bac 1) co cc tr : Ben phai (d) : x = y/ = 0 co 2 nghiem < x1 < x2. Ben trai (d) : x = y/ = 0 co 2 nghiem x1 < x2 < . 1 ben (Ox)
f/
>0
2 ben (Ox)
* Vi ham bac 2 / bac 1, cac ieu kien yC.yCT < 0 (>0) co the thay bi y = 0 VN (co 2 nghiem.). * Tnh yC.yCT : Ham bac 3 : y = y/ (Ax + B) + (Cx + D) yC.yCT = (CxC + D).(CxCT + D), dung Viete vi pt y/ = 0. Ham bac 2/ bac 1 :
y=
u v
giai e thi tuyen sinh ai hoc mon toan nam 2004 2008
/ /
28
yC.yCT =
0. * ng thang qua C, CT : Ham bac 3 : y = Cx + D Ham bac 2 / bac 1 : y = u/ / v/ * y = ax4 + bx2 + c co 1 cc tr ab 0, 3 cc tr ab < 0 10. N IEU : a. Bien luan s bien thien cua ham bac 3 : i) a > 0 va y = 0 vo nghiem ham so tang tren R (luon luon tang) ii) a < 0 va y = 0 vo nghiem ham so giam (nghch bien) tren R (luon luon giam) iii) a > 0 va y = 0 co 2 nghiem phan biet x1, x2 vi x1 < x2 ham so at cc ai tai x1 va at cc tieu tai x2. Ngoai ra ta con co : + x1 + x2 = 2x0 vi x0 la hoanh o iem uon. + ham so tang tren (, x1) + ham so tang tren (x2, +) + ham so giam tren (x1, x2) iv) a < 0 va y = 0 co 2 nghiem phan biet x1, x2 vi x1 < x2 ham at cc tieu tai x1 va at cc ai tai x2 thoa ieu kien x1 + x2 = 2x0 (x0 la hoanh o iem uon). Ta cung co : + ham so giam tren (, x1) + ham so giam tren (x2, +) + ham so tang tren (x1, x2) b. Bien luan s bien thien cua y =
bac 2 bac1
i) Neu a.m > 0 va y/ = 0 vo nghiem th ham tang ( ong bien) tren tng khoang xac nh. ii) Neu a.m < 0 va y/ = 0 vo nghiem th ham giam ( nghch bien) tren tng khoang xac nh. iii) Neu a.m > 0 va y/ = 0 co 2 nghiem phan biet x1, x2 th ham at cc ai tai x1 va at cc tieu tai x2 thoa x1 < x2 va
iv) Neu a.m < 0 va y/ = 0 co 2 nghiem phan biet x1, x2 th ham at cc tieu tai x1 va at cc ai tai x2 thoa x1 < x2 va
x1 + x 2 p = . 2 m
x1 + x 2 p = . 2 m
giai e thi tuyen sinh ai hoc mon toan nam 2004 2008 29 Tm m e ham so bac 3, bac 2/bac 1 ong bien (nghch bien) tren mien x I : at k e I nam trong mien ong bien (nghch bien) cua cac BBT tren; so sanh nghiem pt bac 2 y/ = 0 vi . 11. BIEN LUAN SO NGHIEM PT BANG O TH : a. Cho pt : F(x, m) = 0; tach m sang 1 ve : f(x) = m; lap BBT cua f (neu f a khao sat th dung o th cua f), so nghiem = so iem chung. c. b. Vi pt mu, log,
, .
t c may bien cu x; can biet k cua t e cat bt o th f. 12. QUY TCH IEM DI ONG M(xo, yo) : Da vao tnh chat iem M, tm 2 ang thc cha xo, yo, m; kh m, c F(xo, yo) = 0; suy ra M (C) : F(x, y) = 0; gii han quy tch : M ton tai m ? xo ? (hay yo ?) Neu xo = a th M (d) : x = a. Neu yo = b th M (d) : y = b. 13. TAM, TRUC, CAP IEM OI XNG : a. CM ham bac 3 co tam x (iem uon), ham bac 2/bac 1 co tam x (g 2 tc) tai I : oi toa o : x = X + xI, y = Y + yI; the vao ham so : Y = F(X), cm : F(x) = F(x), suy ra F la ham le, o th co tx la goc toa o I. b. CM ham bac 4 co truc x // (Oy) : giai pt y/ = 0; neu x = a la nghiem duy nhat hay la nghiem chnh gia cua 3 nghiem : oi toa o x = X + a, y = Y; the vao ham so : Y = F(X); cm F(X) = F(X); suy ra F la ham chan, o th co truc oi xng la truc tung X = 0, tc x = a. c. Tm tren (C) : y = f(x) cap iem M, N oi xng qua I : giai he 4 pt 4 an :
x M + x N = 2x I y + y = 2y M N I y M = f (x M ) y N = f (x N )
d.
(d') : y =
nghiem xA, xB, tnh toa o trung iem I cua AB theo m; A, B oi xng qua (d) I (d) m?; thay m vao pth iem chung, giai tm xA, xB, suy ra yA, yB.
B B B
giai e thi tuyen sinh ai hoc mon toan nam 2004 2008 14. Tm iem M (C) : y = ax + b +
c, d, e Z) : giai he
c y M = ax M + b + dx M + e x M ,y M Z
c dx + e
30
c y M = ax M + b + dx M + e c xM, Z dx e + M c y M = ax M + b + dx M + e x M Z , dx M + e = c so cua c
15. Tm min, max cua ham so y = f(x) Lap BBT, suy ra mien gia tr va min, max. 16. Giai bat phng trnh bang o th :
f g
HNH HOC GIAI TCH 1. Toa o , vect : * (a,b) (a/, b/) = (a a/, b b/) k(a, b) = (ka, kb) (a, b) = (a , b )
/ /
a = a/ / b=b
(a, b) = a2 + b2
giai e thi tuyen sinh ai hoc mon toan nam 2004 2008