CHNG II NHIT THI V CC THIT B THU HI NHIT THI

2.1. Mt s nh gi v tim nng s dng nhit thi 2.1.1. Cht lng nhit thi Khi thu hi nhit thi, cn xem xt trc ht l cht lng nhit thi. Da vo loi quy trnh, c th loi b nhit thi ti bt k nhit no t nhit thp ca nc lm mt n nhit cao ca kh thi trong l luyn hay l nung cng nghip. Thng thng, nhit cao hn tng ng vi thu hi nhit cht lng cao hn v li nhun so vi chi ph cao hn. Trong bt k nghin cu v thu hi nhit thi no cng v cng cn thit phi c ng dng ca nhit c thu hi. Nhng v d in hnh v s dng nhit thu hi bao gm gia nhit s b khng kh t, si hoc gia nhit s b nc cp ni hi hay nc trong quy trnh sn xut. Nu thu hi nhit nhit cao c th s dng h thng tng bc thu hi nhit thi m bo thu hi c lng nhit ti a vi tim nng s dng cao nht. Mt v d v k thut thu hi nhit thi l s dng giai on nhit cao gia nhit s b khng kh v giai on nhit thp gia nhit nc cp cho quy trnh sn xut hay sn sinh hi. 2.1.2. Ngun nhit thi v tim nng s dng: Khi xem xt tim nng thu hi nhit, nn ghi li tt c cc ngun thi kh thi, tim nng s dng ca chng (xem Bng 11) Bng 11. Ngun nhit thi v cht lng STT
1

Ngun nhit thi Nhit ti khi l Nhit trong dng hi

Tim nng lng s dng

Nhit cng cao, tim nng thu hi cng ln

Cng ging nh nhit ti khi l nhng khi ngng t li cng c th thu hi nhit n

Nhit bc x & i lu tht

Cp thp - nu c thu hi, c th s dng

thot t b mt ngoi ca thit b

gia nhit s b khng kh.

Tht thot nhit trong nc lm Cp thp- s hu ch nu trao i nhit vi nc

4

mt Tht thot nhit trong qu trnh cung cp nc lm mt hoc

t nhin i vo 1.Cp cao nu c th tn dng gim nhu cu lm lnh 2.Cp thp nu b phn lm lnh c s dng nh mt bm nhit

thi nc lm mt

Nhit trong cc sn phm ra

6

Cht lng ph thuc vo nhit

khi quy trnh Nhit trong cc cht thi dng Km, nu b nhim nng v do vy cn c thit b trao i nhit hp kim

kh v dng lng ra khi quy trnh

2.1.3. Thu hi nhit thi trong cng nghip C th thu hi nhit thi t cc quy trnh cng nghip khc nhau. C s phn bit r gia nhit thp, nhit trung bnh v nhit cao ca nhit thi. Bng 12 cho bit nhit ca kh thi t cc thit b x l cng nghip trong vng nhit cao. Tt c cc kt qu ny u t quy trnh t nhin liu trc tip. Bng 12. Nhit nhit thi in hnh trong vng nhit cao t cc ngun khc nhau Loi thit b L tinh luyn niken L tinh luyn nhm L tinh luyn km L tinh luyn ng L nung thp Nhit ( C) 1370 1650 650 760 760 1100 760 815 925 1050
0

L phn x ng L y bng ngoi tri L nung xi mng (quy trnh sy) L nung chy thy tinh Nh my hydro L thiu kt cht thi rn L thiu kt ht khi

900 1100 650 700 620 730 1000 1550 650 1000 650 1000 650 1450

Bng 13. Nhit ca kh thi t cc thit b x l cng nghip trong vng nhit trung bnh. Hu ht nhit thi trong vng nhit ny u n t kh x ca cc b phn trong quy trnh t trc tip. Loi thit b X ni hi X tuabin kh X ng c pittng X ng c pittng (tuabin chu ti) L x l nhit L nng v sy My cn nghin xc tc H thng lm mt l 2.2. Cc loi thit b thu hi nhit thi Phn ny m t cc thit b c s dng thu hi nhit thi v cho cc ng dng khc. 2.2.1. Thit b thu hi nhit ng trn Trong thit b thu hi nhit, qu trnh trao i nhit din ra gia kh thi v khng Nhit ( C) 230 480 370 540 315 600 230 370 425 650 230 600 425 650 425 650
0

kh qua cc tm kim loi hoc gm. Khng kh cho qu trnh chy i trong ng s c gia nhit khi tip xc vi kh thi nng i bn ngoi ng. Thit b thu hi nhit t kh thi c m t trong hnh 2.1.

Hnh 2.1. Thit b thu hi nhit ng trn 2.2.2. Thit b thu hi nhit bc x Thit b thu hi nhit n gin nht l thit b thu hi nhit bc x bao gm hai ng kim loi ng tm nh trn hnh 2.2.

Hnh 2.2. Thit b thu hi nhit bc x ng kim loi bn trong cha kh thi nng cn khng kh chy (c nhit thp) cung cp cho m t ca l nung c i bn ngoi ng. Lng khng kh ny s ly bt nhit ca kh thi lm nhit ca kh thi gim xung v ng thi nhit ca khng kh chy tng ln trc khi i vo bung t. y chnh l nng lng thu c m

khng cn phi t chy nhin liu. Do , chng ta s tit kim c nhin liu s dng cho l nung . Nhin liu gim s gip gim khng kh t chy v nh vy, tht thot khi l gim khng ch v do gim nhit kh thi m cn do gim thi lng kh thi. Tn gi thit b thu hi nhit bc x c c xut pht t thc t rng mt phn truyn nhit ng k t kh nng ti b mt ca ng kim loi bn trong l truyn nhit bc x. Tuy nhin, v kh lnh trong ng gn nh l trong sut i vi bc x hng ngoi nn ch xy ra truyn nhit i lu i vi kh i vo. Nh minh hot trong hnh v hai dng kh thng song song mc d cu hnh ca my s n gin hn v truyn nhit s hiu qu hn nu hai dng kh ngc chiu nhau (i lu). S dng dng song song v thit b thu hi nhit thng phi p ng mt chc nng na l lm mt ng ng dn kh thi v nh vy c th lm tng tui th thit b. 2.2.3. Thit b thu hi nhit i lu : Mt dng cu hnh quen thuc th hai ca thit b thu hi nhit l thit b thu hi kiu ng hay cn gi l thit b thu hi nhit i lu Nh c th thy trong hnh v di y,kh nng c a qua mt s cc ng song song ng knh nh, trong khi kh s c gia nhit i vo mt v bao quanh cc ng v i qua cc ng nng mt hoc vi ln theo hng vung gc vi trc .

Hnh 2.3. Thit b thu hi nhit i lu

Nu cc ng c li dng kh i qua hai ln, thit b trao i nhit ny c gi l thit b thu hi nhit hai dng; nu s dng hai van bm, th thit b c tn gi l thit b thu hi nhit ba dng, vv. 2.2.4. Thit b thu hi nhit kiu kt hp: hiu sut truyn nhit t mc ti a, ngi ta s dng thit b thu hi nhit kt hp. Thit b ny l s kt hp gia thit b bc x v i lu, theo khu vc bc x nhit cao c thit k trc v tip theo sau l khu vc i lu Thit b ny t tin hn loi thit b thu hi nhit bc x kim loi n gin nhng nh gn hn.

Hnh 2.4. Thit b thu hi nhit kiu kt hp 2.2.5. ng nhit ng nhit c th truyn nhit nng gp 100 ln so vi ng, vn c coi l cht dn nhit tt nht. Ni cch khc, ng ng nhit l mt h thng truyn v nhn nhit nng lin khi nn ch yu cu bo dng mc thp nht ng ng nhit bao gm 3 b phn mt bnh cha kn, mt kt cu mao dn v cht lng truyn lc. Kt cu mao dn c ch to lin khi thnh b mt bn trong ca ng bnh cha v c ng kn trong chn khng. Nhit nng a ti b mt bn ngoi ca ng ng nhit cn bng vi chnh hi ca ng ng v ng bnh cha c lm kn trong chn khng. Nhit nng a ti b mt bn ngoi ca ng ng nhit khin cho cht lng truyn lc gn b mt bay hi ngay tc thi. Hi c to thnh hp thu nhit n ca qu trnh bc hi v phn

ng ng nhit ny tr thnh vng bay hi. Sau hi i ti u kia ca ng ng, ti y nhit nng b kh khin cho hi li ngng t thnh cht lng, v nh th b i nhit n ca qu trnh ngng t. Phn ny ca ng ng nhit hot ng nh vng ngng t. Sau cht lng ngng t quay tr li vng bay hi.

Hnh 2.5. Thit b thu hi nhit kiu ng nhit 2.2.6. B sy khng kh trong l hi Trong cc h thng ni hi, c th s dng b trao i nhit hm nng nhit tn dng nhit khi l cho gia nhit s b nc cp. Mt khc, trong thit b gia nhit s b khng kh, nhit thi c th c s dng t nng khng kh chy. Trong c hai trng hp ny nhin liu yu cu cho ni hi gim tng ng. C gim 220 C nhit khi l bng cch i qua b hm nng nhit hay thit b gia nhit s b th tit kim c 1% nhin liu trong ni hi.
0

Hnh 2.6. B sy khng kh Ni cch khc, c tng nhit nc cp thm 60 C nh b hm nng nhit, hay tng nhit khng kh chy ln 200 C nh thit b sy khng kh s b th tit kim c 1% nhin liu trong ni hi. 2.2.7. B trao i nhit kiu v bc trm ng Khi vt cha nhit thi l cht lng hay hi dng t nng cht lng khc th cn s dng b trao i nhit kiu v bc trm ng v c hai ng dn u phi ng kn gi p sut ca cht lng tng ng. V bc c cha b ng v thng l cc van bm bn trong dn hng dng cht lng trong v bc trn cc ng theo nhiu ng. V bc vn yu hn ng nn cht lng p sut cao c lu thng trong ng cn cht lng p sut thp hn lu thng trong v. Khi hi cha nhit thi. Hi thng ngng t chuyn nhit n ti cht lng c gia nhit. Trong ng dng ny, hi hu nh lun lun c cha trong v bc. Nu thc hin quy trnh o ngc, ngng t hi trong cc ng song song ng knh nh s gy nn hin tng bt n nh dng. B trao i nhit kiu v bc trm ng hin c nhiu kch c chun khc nhau vi cc kt hp cht liu cho ng v v bc khc nhau. Hnh 2.7 sau y minh ha mt b trao i nhit kiu v bc trm ng.
0 0

Hnh 2.7. Thit b trao i nhit kiu ng bc Nhng ng dng chnh ca thit b trao i nhit kiu v bc trm ng gm c cht lng nhit vi nhit c trong hi ngng t h thng lm lnh v iu ho khng kh; nc ngng t hi trong quy trnh; cht lm mt t ca l luyn,ghi l v gi ng; cht lm mt t ng c, thit b nn kh,gi v cht bi trn;v nc ngng t quy trnh chng ct. 2.2.8. Thit b trao i nhit dng tm Chi ph cho b mt trao i nhit l mt yu t quan trng v mt gi c khi chnh lch v nhit khng ln lm. Mt gii php cho vn ny l thit b trao i nhit dng tm, gm c mt dy cc tm song song to thnh mt ng chy nh. Cc tm cch nhau bng cc ming m v dng kh nng i theo ng song song qua cc tm o chiu trong khi cht lng cn gia nhit i theo ng song song gia cc tm nng. tng hiu qu truyn nhit cc tm c un hnh sng Cht lng nng i qua y phn trn u kh uc php i ln pha trn gia cc tm chn cn cht lng lnh phn nh u c php i xung di gia cc tm l. Khi cc hng ca dng nng v lnh ngc chiu nhau ngi ta gi l thit k dng ngc. Hnh 2.8 minh ha thit b trao i nhit dng tm.

Hnh 2.8. Thit b trao i nhit dng tm Nhng ng dng cng nghip ph bin l: - Thit b phn kh trng ti nh my ng gi sa. - Cc nh my bay hi trong ngnh thc phm. 2.2.9. Thit b trao i nhit bng gm: Mt trong nhng gii hn c bn ca b tn dng nhit thi bng kim loi l tui th thp khi lm vic mi trng c nhit cao, vt qu 1100 oC. hot ng c trong vng nhit cao nh vy th ngi ta s dng gm. B tn dng ny c th hot ng nhit khi ln n 1550 oC cn nhit khng kh nng ln n 815 oC. B trao i nhit bng gm s dng ln u tin trong cc l nung xi-mng, trong chu trnh nhit hn nhanh cc vt nt trn cc ng.

Hnh 2.9. B tn dng nhit s dng gm 2.2.10. L hon nhit tn dng nhit thi: L hon nhit c kh nng ng dng rng ri trong cc l nung thp v l thy tinh. Quan h quan trng tn ti gia kch c l hon nhit, thi gian gia 2 ln hon i, dy ca gch cch nhit, h s dn nhit v nhit dung ca gch cch nhit.

Hnh 2.10. L hon nhit tn dng nhit thi Trong l hon nhit, khong thi gian gia 2 ln hon i l mt kha cnh quan trng. Khong thi gian ny cng di th tch tr nhit cng cao do tn tht cng

ln. Ngoi ra, khong thi gian hon i cng di lm cho nhit gia nhit trung bnh gim v do tit kim c nhin liu. S tch t bi v x trn b mt lm gim hiu sut trao i nhit. Lng nhit tn tht qua tng v khng kh lt cng lm gim hiu qu trao i nhit gia khi v khng kh. 2.2.11. Thit b trao i nhit kiu quay: Cu to nh hnh v di y:

Hnh 2.11. B tn dng nhit thi kiu quay. Thit b tn dng nhit kiu quay c dng trong tn dng ngun nhit thp v trung bnh. a rng c kch thc ln, c ch to bng kim loi c nhit dung ln, quay gia 2 ng chng ln nhau. Trc quay song song vi trc ca 2 ng. a quay v nhn nhit ca khi nng, nh nhit cho khng kh lnh. Hiu sut ton phn trao i nhit c th ln ti 85%. ng knh ca a quay c th ln ti 21m, lu lng khng kh ln ti 1130 m3/pht. 2.3.Nhn xt: Trong cc thit b trn, ta thy thit b tn dng nhit khi thi s dng ng nhit trng trng l tt nht Thit b tn dng nhit khi thi bng ng nhit c nhng u

im ni bt sao vi nhng thit b khc: y chng ta so snh u im ca ng nhit vi cc phn t truyn nhit khc. Nhit b mt ng nhit ng u theo ton b chiu di ng. Ta bit rng bn trong ng nhit xy ra hai qu trnh si v ngng t, p sut trong phn ngng v phn si khng chnh lch nhiu, do vy nhit hai vng trn gn nh nhau. ng nhit truyn ti nhit t vng nng ti vng lnh khng cn phi dng bm. Nh vy tin cy ca thit b tng v trong qu trnh lm vic thit b khng gy n. Nh ta bit t vng si do chnh lch p sut d dng chuyn ng n vng ngng, nh tc dng ca lc trng trng li t chy v vng si. R rng bn trong ng nhit xy ra qu trnh khp kn nn mi cht khng cn phi c ngoi lc tc dng. So vi dn nhit bng thanh kim loi cng kch thc, kh nng truyn nhit t ngun nhit n ni tiu th ca ng nhit ln hn hng chc ln. u im ny l do qu trnh truyn nhit bn trong ng nhit thc hin bi s bin i pha (si v ngng), do qu trnh truyn nhit ln gp hng chc ln so vi s dn nhit bng thanh kim loi cho d l bng bc. Khi chn mi cht thch hp c th bo m vn hnh ng nhit an ton trong khong nhit rng t -800C n 25000C. Trn thc t ng nhit thng c lp t thnh dn hoc thnh cm ng. Trong qu trnh lm vic gi s c mt vi ng nhit b hng th h thng vn lm vic c. Mt khc ta c th thay th ng nhit b hng ngay c khi h thng ang hot ng. Nhit t mt ngun nng c th truyn ti n nhiu h dng nhit nhiu khong cch khc nhau.