Professional Documents
Culture Documents
Bai Giang XLTHS
Bai Giang XLTHS
S tit l thuyt: 45
S tit thc hnh: 15
Ngi son: L Th Vinh
cng bi ging:
Chng 0: M u (2 tit): Gii thiu tng quan v mn hc x l tn
hiu s. ng dng trong thc t v yu cu mn hc.
Chng 1: Tn hiu v cc h ri rc (16 tit): Tm hiu v cc khi
nim c bn ca mn hc: tn hiu, cc h x l tn hiu, cc tnh cht ca h, cc
i lng c trng ca h x l tn hiu
Chng 2: Bin i Z (15 tit): Gii thiu php bin i Z v Z ngc
dng trong phn tch v tng hp cc h x l tn hiu s.
Chng 3: Biu din h XLTH v tn hiu trong min tn s lin tc (9
tit): Php bin i Fourier ca tn hiu ri rc, p ng tn s v cc b lc
Chng 4: Php bin i Fourier ri rc(DFT) v php bin i
Fourier nhanh(FFT) (3 tit).
MC LC
MC LC--------------------------------------------------------------------------------------------2
CHNG O------------------------------------------------------------------------------------------4
M U----------------------------------------------------------------------------------------------4
ng dng XLTHS trong thc t-----------------------------------------------------------------4
u im ca tn hiu s---------------------------------------------------------------------------5
Nhim v mn hc---------------------------------------------------------------------------------5
CHNG 1-------------------------------------------------------------------------------------------6
TN HIU V CC H THNG RI RC----------------------------------------------------6
1.1 nh ngha v phn loi tn hiu, h x l tn hiu---------------------------------------6
1.1.1 nh ngha tn hiu..............................................................................................6
1.1.2 Phn loi tn hiu................................................................................................6
1.1.3 H x l tn hiu.................................................................................................8
1.2 Tn hiu ri rc--------------------------------------------------------------------------------9
1.2.1 nh ngha...........................................................................................................9
1.2.2 Mt vi tn hiu ri rc quan trng...................................................................10
1.2.3 Cc php ton trn tn hiu ri rc....................................................................12
1.2.4 Nng lng ca tn hiu ri rc........................................................................13
1.3 Cc h x l tn hiu ri rc----------------------------------------------------------------13
1.3.1 Phn loi h theo tnh cht................................................................................13
1.4 Cc h tuyn tnh bt bin------------------------------------------------------------------16
1.4.1 Tnh cht ca tng chp....................................................................................16
1.4.2 H nhn qu......................................................................................................17
1.4.3 Tnh n nh......................................................................................................19
1.5 Phng trnh sai phn tuyn tnh h s hng (PT-SP-TT-HSH)-----------------------20
1.5.1 Gii phng trnh sai phn tuyn tnh h s hng............................................21
1.5.2 p ng xung ca h TTBB t PT-SP-TT-HSH..............................................23
1.5.3 Biu din PT-SP-TT-HSH s dng s .........................................................24
CHNG 2-----------------------------------------------------------------------------------------27
BIU DIN TN HIU V-----------------------------------------------------------------------27
H THNG X L TN HIU TRN MIN Z----------------------------------------------27
2.1 nh ngha php bin i Z-----------------------------------------------------------------28
2.2 Min hi t ca php bin i Z-----------------------------------------------------------28
2.2.1 nh ngha.........................................................................................................28
2.2.2 Xc nh min hi t vi tn hiu ri rc x(n) cho trc..................................28
2.3 im cc v im khng-------------------------------------------------------------------30
2.4 Php bin i Z ngc----------------------------------------------------------------------30
2.5 Cc tnh cht ca php bin i Z---------------------------------------------------------34
2.5.1 Tnh tuyn tnh..................................................................................................34
2.5.2 Tnh dch thi gian............................................................................................34
2.5.3 Tnh cht thay i thang t l...........................................................................34
2.5.4 Tnh o trc thi gian......................................................................................34
2.5.5 Tnh cht vi phn trong min Z.........................................................................34
2.5.6 Php bin i Z ca tng chp..........................................................................35
2.5.7 nh l gi tr u.............................................................................................35
CHNG O
M U
(Tng thi lng: 2 tit)
Tm tt bi ging (1): Thi lng 2 tit
Gii thiu cho sinh vin th no l XLTHS v ng dng trong
thc t
So snh gia tn hiu s v tn hiu tng t rt ra u im
ni bt ca phng php x l tn hiu s
Gii thiu nhim v ca mn hc
ng dng XLTHS trong thc t
Khi nim tn hiu: Tn hiu l biu hin vt l ca thng tin.
X l tn hiu s: l x l bng my tnh trong s dng cc
cng c ton hc, cc gii thut v k thut can thip vo cc
tn hiu dng s nhm mc ch
o Khai thc cc thng tin cn thit
o Ci thin cht lng
o Nn s liu
o ...
X l tn hiu s c ng dng nhiu trong thc t, c bit l
trong cc lnh vc:
-
u im ca tn hiu s
chnh xc cao
Sao chp trung thc nhiu ln
Khng b nh hng ca mi trng
Cho php gim dung lng lu tr , tng tc truyn
Linh hot v mm do do x l bng my tnh
Nhim v mn hc
Gii thiu nn tng chung nht p dng cho tt c cc lnh vc c
ng dng x l tn hiu s.
CHNG 1
TN HIU V CC H THNG RI RC
(Tng thi lng: 19 Tit)
Tm tt bi ging(2): Thi lng 3 tit
nh ngha v phn loi tn hiu v cc h x l tn hiu
Gii thiu m hnh chung ca x l tn hiu s
Ly v d thc t cho m hnh a ra
nh ngha tn hiu ri rc v mt s tn hiu ri rc quan trng
1.1 nh ngha v phn loi tn hiu, h x l tn hiu
1.1.1 nh ngha tn hiu
Tn hiu l biu hin vt l ca thng tin. V mt ton hc tn hiu c
coi l hm ca mt hay nhiu bin c lp.
V d: Tn hiu m thanh l s bin thin ca p sut theo thi gian P(t) hoc cng
c th coi tn hiu m thanh l s bin thin p sut theo khng gian P(x,y,z).
Quy c: Trong mn hc XLTHS chng ta ch yu coi tn hiu l hm ca bin
c lp thi gian.
1.1.2 Phn loi tn hiu
1.1.2.1 Phn loi theo bin c lp
Tn hiu lin tc theo thi gian: l tn hiu c bin thi gian lin tc
(nhn mi gi tr trong mt khong gi tr no )
Tn hiu ri rc: l tn hiu c bin c lp thi gian ch nhn mt s
gi tr(V d: Cc ch s th trng chng khon, cc s liu kh
tng). Ngha l tn hiu c th biu din bng mt dy s, hm
tn hiu ch c gi tr xc nh nhng thi im nht nh. Tn hiu
ri rc (cn c gi l tn hiu ly mu) thu c bng cch ly
mu tn hiu lin tc.
t < 0 v x(t) = 1 vi t 0.
x(n)
t
H1.1 Tn hiu tng t
x(t)
n
H1.2 Tn hiu ri rc
x(n)
t
H1.3 Tn hiu c
lng t ho
H1.4 Tn hiu s
1.1.3 H x l tn hiu
Mt h thng x l tn hiu s xc lp mi quan h gia tn hiu vo v
tn hiu ra: y = T[x].
x(n)
y(n)
H1.5 M hnh mt h x l
Tn hiu tng t
Tn hiu vo
LPF
S&H
ADC
DSP
Tn hiu tng t
Tn hiu ra
LPF
DAC
Tn hiu tng t
Tn hiu s
1
( n) =
0
H1.7 Xung n v
Tn hiu xung nhy bc n v:
n0
n<0
1
u ( n) =
0
u(n)
1
-2
-1
Tn hiu hm s m:
x ( n) = a n
x(n)
-2 -1 0 1 2 3
1
x(n) = RECTN ( n) =
0
u(n)
-2 -1 0 1
2 3
-6 -5 -4 -3 -2 -1 0
x( n) = x( k ) ( n k )
k =
Php dch tri: Cho tn hiu x = {x(n)} php dch tri tn hiu x i k mu
to ra tn hiu y = {y(n)} tho mn: y(n) = x(n + k) trong k l mt
hng s nguyn dng.
1.2.4 Nng lng ca tn hiu ri rc
+
W=
|x(n)|
n =
1.3 Cc h x l tn hiu ri rc
Khi nim: Mt h x l tn hiu s xc lp mi quan h gia tn hiu vo
v tn hiu ra.
x(n)
y(n)
H1.11 H x l tn hiu
y(n) = T[x(n)]
Cc h x l
Cc h TTBB
Cc h TT
khng BB
Cc h tuyn tnh
Cc h TTBB
Cc h TT khng BB
x(n ) = x (k ) (n k )
k =
= x (k )T [ (n-k)]
k =
+
= x (k )hk (n)
k =
y ( n) =
x (k )h (n k )
k =
Tnh nhn qu v n nh ca h:
o Th no l h n nh v nhn qu
o Ti sao phi xt tnh nhn qu v n nh
o nh l c dng xt tnh nhn qu, n nh
o Chng minh nh l
1.4 Cc h tuyn tnh bt bin
1.4.1 Tnh cht ca tng chp
Tnh giao hon:
y(n) = x(n) * h(n) = h(n) * x(n)
CM:
+
x ( k ) h( n k )
y ( n) = x ( n ) * h ( n ) =
k =
t = nk k = nt
t = khi k = +
t = + khi k =
y ( n) =
t =
h( n) = h1 ( n) + h2 ( n)
y (n) = x(n)* h(n) =
x (k ) h ( n k )
k =
x(k )[h (n k ) + h (n k )]
1
k =
x( k ) h ( n k ) + x( k ) h (n k )
k =
k =
h1(n)
y1(n)
y(n)
x(n)
h2(n)
y2(n)
y1 ( n)
x ( k ) h( n k )
k =
n0 1
x ( k ) h ( n k ) + x ( k ) h( n k )
k =
k = n0
x ( k ) h( n k )
y2 ( n ) =
k =
n0 1
k =
x2 ( k ) h( n k ) + x2 ( k )h(n k )
k = n0
n01
x ( k ) h( n k ) = x ( k ) h( n k )
k =
k =
T suy ra:
+
x1 (k )h(n k ) =
k = n0
x (k ) h(n k )
k = n0
h(n k )[ x1 (k ) x2 (k )] = 0
n0
y (n ) = x ( n k )h ( k )
k =0
1.4.3 Tnh n nh
Mt h TTBB c gi l n nh nu vi tn hiu vo c bin hu hn
th tn hiu ra cng c bin hu hn.
nh l: Mt h TTBB l n nh nu v ch nu
S=
| h( n ) | <
n =
CM:
Nu tc ng x(n) tho mn: |x(n)| < A vi mi n khi :
| y (n) |=|
k =
k =
y (0) =|
k =
k =
T suy ra S <
h(n)
p ng xung ca h khng n nh
H khng n nh
0
h(n)
p ng xung ca h n nh
H n nh
a (n) y ( n k ) = b (n ) x ( n p )
k =0
p =0
a y (n k ) = b x(n p )
k =0
p =0
R rng vi phng php biu din h tuyn tnh bt bin bi PT-SP-TTHSH ta c th thy rng h c biu din bi mt tp hu hn cc tham s bao
gm:
ak v bp: l tp gm N+1 v M+1 hng s tng ng
M,N: l 2 hng s nguyn
N c gi l bc ca phng trnh
Phng php biu din h TTBB s dng PT-SP-TT-HSH c s dng
trong hu ht cc h x l tn hiu.
1.5.1 Gii phng trnh sai phn tuyn tnh h s hng
Bi ton t ra l:
Cho mt h TTBB c PT-SP-TT-HSH
N
a y ( n k ) = b x(n p )
k =0
p =0
a
k =0
y(n k ) = 0
a
k =0
nk
=0
y0 (n) = PSk 1 (n ) k n
k =1
Trong :
PQ(n) l a thc bc Q ca n
Sk l bc ca nghim k
y0 (n) = Ak k n
k =1
Trong Ak l cc hng s.
Bc 2: Tm nghim ring yp(n)
Xt phng trnh y :
N
a
k =0
y ( n k ) = bp x(n p )
p =0
k =0
p =0
ak y(n k ) = bp x(n p)
Vi N = 0 phng trnh tr thnh:
M
y ( n) =
h( p ) x ( n p )
p =
k =0
p =0
ak y(n k ) = bp x(n p)
Vi N > 0. Khi ta thy rng tnh h(n) ta s thay x(n) = (n) vo
phng trnh trn v ta c:
N
a h( n k ) = b ( n p )
k =0
p =0
x1(n)+x2(n)
x2(n)
x(n)
x(n-1)
bp
p =0
a0
y ( n) =
x( n p ) +
k =1
ak
y (n k )
a0
CHNG 2
BIU DIN TN HIU V
H THNG X L TN HIU TRN MIN Z
Tm tt bi ging(7): Thi lng 2 tit
Nhc li tm tt chng 1
Khi nim min tn hiu, v cc php bin i, gi nh cho sinh vin
php bin i Laplace m sinh vin hc trong mn hc Mch v tn
hiu
Min Z l g, mc ch s dng min Z
nh ngha php bin i Z
o Mt pha
o Hai pha
o Khi no dng mt pha v khi no dng hai pha
o Ly 2 v d tnh ton c th
Min hi t ca php bin i Z
o Ly 1 v d tnh ton c th
Mc ch: Trong chng I chng ta kho st tn hiu v cc h x l tn hiu,
nh chng ta thy khi biu din tn hiu v cc h x l trn min thi gian s
c nhng bi ton tr nn kh khn. Vi bin i Z chng ta s biu din tn hiu
v h x l trn min Z (bin c lp z l bin s phc), trn min Z cc bi ton
v kho st h x l (tnh n nh, tnh nhn qu, im cc(cng hng), im
khng(phn cng hng)) s tr nn d dng v thun li hn (Sinh vin nh li
php bin i Laplace khi hc mn mch v tn hiu).
X ( z ) = x(n) z n
n =0
n +
b. Min hi t
X ( z) =
x(n ) z
n =
+
t X1(z) =
x ( n) z
n =0
x ( n) z
n =0
, X2(z) =
x ( n) z
x ( n) z
n =
n =
n +
| z |<
1
+
= Rx
1/ n
Lim | x( n) |
n +
Cui cng ta c:
ROC = {z | Rx- < |z| < Rx+}
H2.1 - Min hi t
* Min hi t ca tn hiu c chiu di hu hn
Khi tn hiu x(n) c chiu di hu hn (gi s x(n) = 0 vi mi n khng
thuc on [n1,n2]) th chng ta khng s dng nh l cauchy xc nh
min hi t ca X(z) m khi ch cn tng phn t trong cng thc bin i
Z ca x(n) l hu hn:
- 0 n1 < n2: Khi cc phn t dng zn hu hn th |z| +
- n1 < n2 0: Khi cc phn t dng zn hu hn th z 0
- n1 < 0 < n2: Khi cc phn t dng zn hu hn th z 0 v
|z| +
V d: Cho tn hiu x(n) = u(n) Hy tnh X(z) v min hi t
1
1
z k dz =
2 j C
0
X ( z) =
x ( n) z
n =
Suy ra:
+
1 k 1
1 k n 1
x(n)
z
dz = x(k )
C 2 j z X ( z )dz =
C n
2
j
=
x(k ) =
1
X ( z ) z k 1dz
2 j C
= RES ( X ( z ) z k 1 )| z = z p
k =1
tnh bi:
RES ( ( z ))| z = z p =
k
V d: Cho X ( z ) =
1
d
( ( z )( z zk ) sk )| z = z p
sk 1
k
( sk 1)! dz
1
Hy tnh x(n) s dng phng php thng d
1 2 z 1
a u (n)
a n u (n 1)
na nu (n)
Bin i Z
1
1
1 z 1
1
1 z 1
z m
1
1 az 1
1
1 az 1
az 1
(1 az 1 ) 2
Min hi t
Ton mt phng Z
|z| > 1
|z| < 1
Ton MPZ tr 0 nu
m > 0, tr nu m < 0
|z| > |a|
|z| < |a|
|z| > |a|
na nu ( n 1)
az 1
(1 az 1 ) 2
cos(n)u (n)
1 cos() z 1
1 (2 cos ) z 1 + z 2
|z| > 1
sin(n)u (n)
(sin ) z 1
1 (2 cos ) z 1 + z 2
|z| > 1
Aik
N ( z ) N Si
=
D( z ) i =1 j =1 ( z z pi ) j
Trong N(z) v D(Z) l 2 a thc ca z, gi s rng bc ca N(z) nh hn bc
ca D(z) v phn thc l ti gin. N l s nghim ca D(z), zp1zpN l cc nghim
ca D(z) vi bc tng ng l s1sN, Aik l cc h s c tm theo cng thc:
Aik =
V d: Cho X ( z ) =
1
d
N ( z)
si
(
(
z
z
)
)| z = z p
p
si k
i
i
( si k )! dz
D( z )
z 2 1
Hy tnh cc tn hiu x(n). C tn hiu x(n) no nhn
z 2 3z + 2
ZT(x(-n)) = X ( ) vi min hi t
1
1
<| z |<
+
R
R
dX
dz
2.5.7 nh l gi tr u
Cho tn hiu x(n) c bin i Z l X(z) = ZT(x(n)) vi min hi t (MHT)
l R- < |z| < R+. Khi nu x(n) l tn hiu nhn qu th:
x(0) = LimX ( z )
z >
X + ( z ) = x (n ) z n
n =0
b. Tnh cht
Hu ht cc tnh cht ca bin i z hai pha u ng vi bin i z mt pha
ngai tr tnh cht dch thi gian.
Tnh cht dch thi gian:
Xt mt tn hiu x(n) c bin i z mt pha l X+(z).
Xt tn hiu x1(n) = x(n k), ta c:
+
X1 ( z) = z ( X ( z) +
x ( n) z
n = k
a
1
+
1
1
1 az
(1 az )(1 z 1 )
Tm bin i Z ngc bng phng php khai trin thnh cc phn thc hu t n
gin ta c y(n)
2.7 Biu din h trong min Z
2.7.1 Hm truyn t ca h tuyn tnh bt bin (TTBB)
2.7.1.1. Hm truyn t (hm h thng)
T chng I, ta thy rng mt h TTBB hon ton c th c trng trong
min thi gian bi p ng xung h(n) ca n, vi tn hiu vo x(n), p ng ca h
c tnh bi tng chp:
y(n) = x(n) * h(n)
Gi X(z) v H(z) ln lt l bin i z ca x(n) v h(n), p dng tnh cht chp
ca bin i Z, ta c bin i Z ca y(n) nh sau:
Y(z) = X(z).H(z)
Y (z)
X (z)
a y (n k ) = b x(n p )
k
k =0
p =0
a z
k =0
Y ( z ) = bp z p X ( z )
p =0
T ta c:
N
Y ( z ) ak z
k =0
= X ( z ) b p z p
p=0
H ( z) =
Y ( z)
=
X (z)
b z
a z
p =0
N
k =0
H ( z) =
b0
a0
(1 c
p =1
N
(1 d
k =1
z 1 )
z 1 )
h tng ng:
H tng ng:
b
1
1 a1 z a2 z 2
H2.5 S khi ca h
Mt s khi l c s xc nh cu trc phn cng cho mt h hay
xy dng mt thut ton cho phn mm.
2.8.2 Dng chun 1 (Dng trc tip 1)
Khng lm mt tnh tng qut gi s a0 = 1 ta c:
N
k =1
p =0
y ( n ) a k y ( n k ) = b p x (n p )
N
k =1
k =0
y (n) = ak y (n k ) + bk x (n k )
S khi biu din phng trnh sai phn trn c dng sau:
y(n)
b0
x(n)
z-1
-1
b1
-a1
z-1
z-1
bp
-ak
z-1
z-1
bM
-aN
x(n)
b0
y(n)
z-1
-a1
b1
z-1
bM
z-1
-aN
S=
| h(n) |< +
n =
h( n) z
n =
| H ( z ) || z| =1 =
| h(n) |= S
n =
CHNG 3
BIU DIN H THNG V TN HIU RI RC
TRONG MIN TN S LIN TC
Tm tt bi ging(11): Thi lng 3 tit
Gii thiu v min tn s
Chui Fourier ca tn hiu tun hon
Php bin i Fourier thun v nghch ca tn hiu ri rc
Cc tnh cht ca php bin i Fourier
Mc ch: Phn tch cc c tnh v pha v tn s ca h v tn hiu.
V d: Xt mt v d v lng knh khi cho nh sng trng i qua (c th coi l tn
hiu trn min thi gian) ta s thu c cc vch ph tng ng vi cc thnh
phn tn s ca nh sng: , da cam, vng...
2 Tn hiu iu ho:
x (t ) = Cos ( 0t )
x (t ) = e j0t
2 tn hiu trn u c chu k c bn l: T0 = 2/ v tn s c bn f0 = /2
jk t
T suy ra tn hiu iu ho phc: xk (t ) = e 0 k = 1, 2,3, 4... l cc tn hiu
x(t ) =
ae
k =
jk 0t
x(t ) =
+3
a e
k =3
jk 2 t
x* (t )
*
k
k =
k =+
e jk 0t
*
k
e jk 0t
Trong a*k l lin hp phc ca ak. Do x(t) l thc nn x(t) = x*(t). So snh cng
thc trn vi chui Fourier ca tn hiu x(t) ta c: ak = a*-k hay a*k = a-k. T ta
vit li chui Fourier ca x(t) nh sau:
x(t )
ae
k =
jk 0 t
= a0 + ak e
jk 0 t
ae
k =1
k =
k =1
k =1
jk 0t
= a0 + ak e jk 0t + a k e jk 0t
+
= a0 + (ak e jk 0t + a k e jk 0t )
k =1
+
= a0 + 2 Re[ak e jk 0t ]
k =1
ak = Ak e jk
Thay vo ng thc cui cng trn ta c:
x(t )
= a0 + 2 Re[ak e jk 0t ]
k =1
+
= a0 + 2 Re[ Ak e jk 0t +k ]
k =1
+
= a0 + 2 Ak Cos(k 0t + k )
k =1
Nu ta thay:
ak = Bk + jCk
vo ng thc trn, th ta s c:
+
= a0 + 2 [ Bk Cos (k 0t ) Ck Sin(k 0t )]
x(t )
k =1
l cng thc phn tch Fourier m ta quen thuc trong chng trnh ton ph
thng i vi tn hiu thc, cng thc phn tch Fourier ca tn hiu tng qut
(thc hoc phc) thng c cho di dng x(t ) =
ae
k =
jk 0t
, cc h s ak cn
c gi l h s ph.
Tnh ton cc h s trong cng thc phn tch Fourier
Gi s rng mt tn hiu lin tc tun hon x(t) c th c biu din di
dng chui Fourier. Khi cc h s an s c xc nh bi cng thc sau:
an =
1
jn0t
x
(
t
)
e
dt
T0 T0
ak =
sin( k0T1 )
k
T0 ak =
2sin(T1 )
| = k0
2 sin(T1 )
. Hnh di y minh ho cho ta thy rng
x%
(t ) =
ae
k =
ak =
1
T0
T0
2
jk0 t
x%
(t )e jk0t dt
T0
2
1
ak =
T0
x(t )e
jk0t
dt
X ( ) =
x(t )e
jt
dt
1
x(t ) =
2
X ( )e
jt
dt
X (e ) =
x ( n )e
j n
n =
FT ( x(n)) = X (e j )
FT
x(n)
X (e j )
X (e j ) =| X (e j ) | e jarg[X ( e
)]
| X (e j ) |= Re 2 [X (e j )]+I m 2 [X (e j )]
I m [X (e j )]
arg[X (e )]=arctg
Re [X (e j )]
j
| x (n) | <
n =
T suy ra
Ex =
| x ( n) | <
2
n =
2
j k
e
d
nh l:
k =0
k 0
X (e ) =
x ( n )e
j n
n =
1
2
j k
X (e ) d =
n =
x(n) 2 e
j ( k n )
x(k ) =
1
2
jk
X (e j )d
y chnh l cng thc bin i Fourier ngc, cho php chuyn tn hiu t
min tn s v min thi gian.
V d: cho
1
X (e j ) =
0
| |< c
| |> c
Hy tnh x(n).
3.5 Cc tnh cht ca php bin i Fourier
3.5.1 Tnh tuyn tnh
FT(x1(n)+x2(n))=FT(x1(n))+FT(x2(n))
Trong , l cc hng s thc, x1(n) v x2(n) l cc tn hiu ri rc.
3.5.2 Tnh cht tr
FT(x(n-k)) = e-jkFT(x(n))
Trong k l mt hng s nguyn, x(n) l mt tn hiu ri rc
c:
FT(x*(n)) = X*(e-j)
Trong X*(ej) l lin hp phc ca X(e-j). T ta c th suy ra:
Nu x(n) l thc (x(n)=x*(n)) th ph bin |X(ej)| l hm chn v ph
pha arg[X(ej)] l hm l.
3.5.4 Tnh o trc thi gian
Xt tn hiu ri rc x(n), bin i Fourier ca x(n) l: FT(x(n)) = X(e j). Khi
x(-n) c bin i Fourier l: FT(x(-n)) = |X(ej)|e-j(), trong :
() = arg[X(ej)]. Nh vy ta thy rng ph bin ca 2 tn hiu x(n) v
x(-n) nh nhau, cn ph pha ca chng th tri du.
3.5.5 Bin i Fourier ca tng chp
FT(x1(n)*x2(n))=FT(x1(n))FT(x2(n))
Trong x1(n) v x2(n) l cc tn hiu ri rc.
3.5.6 Bin i Fourier ca tch
FT(x1(n)x2(n)) = FT(x1(n))*FT(x2(n))
Trong x1(n) v x2(n) l cc tn hiu ri rc. Php * trn l php tch
chp ca 2 tn hiu lin tc, c nh ngha nh sau:
X 1 (e j )* X 2 (e j ) = X 1 (e j ) X 2 (e j ( ) )d
1
| x ( n) | =
2
n =
2
| X (e
) |2 d
dX (e j )
d
Cng thc trn cho ta thy nng lng ca tn hiu trn min thi gian v
min tn s lun bng nhau.
Tm tt bi ging(12): Thi lng 3 tit
So snh php bin i Fourier vi php bin i Z
nh gi php bin i Fourier trn min Z
Biu din h ri rc trn min tn s
o p ng tn s ca h
o Quan h vo ra trn min tn s
o ngha ca p ng tn s
o Cc b lc l tng
3.6 So snh php bin i Fourier vi php bin i Z
3.6.1 Quan h gia bin i Fourier vi bin i Z
Quan st cng thc bin i Z trong chng s 2 X ( z ) =
x (n) z
n =
j
cng thc bin i Fourier trong mc 3.3 X (e ) =
x( n)e
j n
ta thy ngay
n =
rng: X(ej) = X(z) khi z = ej hay khi im phc z di chuyn trn ng trn n
v thuc mt phng phc.
3.6.2 nh gi X(ej) s dng X(z)
trn ta thy rng php bin i Fourier l mt trng hp c bit ca
php bin i Z. Do ngi ta c th s dng php bin i Z nh mt cng c
ton hc gii quyt cc bi ton lin quan n php bin i Fourier nh xc
nh ph bin hay ph pha ca mt tn hiu. Sau y ta s xem xt phng
php nh gi X(ej) s dng X(z).
Gi s X(z) c biu din dng cc v khng (dng thng thy)
X (z) = C
(z z
or
(z z
pl
r =1
N
l =1
X (e ) = C
(e z
or
(e z
pl
r =1
N
l =1
M or =| e j zor |
or = arg[e j zor ]
M pl =| e j z pl |
pl = arg[e j z pl ]
Khi ta c th vit X(ej) dng sau:
M
X (e ) = C
or
pl
r =1
N
l =1
j(
r =1
or
pl )
l =1
T suy ra:
M
| X (e ) |= C
or
pl
r =1
N
l =1
r =1
l =1
arg[ X (e )] = or pl
j
V d: Cho X ( z ) =
z 1
Hy nh gi X(ej) vi =/3.
z + z +1
2
y ( n)
m =
m =
h ( m ) x ( n m ) = h ( m )e
j ( n m )
= h(m)e jm e j n
m =
t H (e ) =
h ( m )e
m =
j m
khi ta c: y (n) = H (e j )e jn .
H(ej) c gi l p ng tn s ca h TTBB.
Nhn xt: p ng tn s ca h TTBB chnh l bin i Fourier ca p ng
xung. T ta c cp cng thc:
j
H (e ) =
h( n)e
j n
n =
h( n ) =
1
2
j n
H (e j )d
Y(ej) = X(ej)H(ej)
3.7.3 Cc b lc l tng
B lc thng thp l tng
p ng bin ca b lc s thng thp l tng c nh ngha nh
sau:
c < < c
1
| H (e j ) |=
0
| |> c > 0
-c
c < < c
1
H ( e j ) =
0
| |> c > 0
h ( n)
1
=
2
1
=
2
=
H (e
)e jn d
jn
e jn
d =
2 jn
2 j sin( n) sin( n)
=
2 jn
n
Nhn xt:
-
0
| H (e j ) |=
1
c < < c
| |> c > 0
|H(ej)|
1
-
-c
1
| H (e j ) |=
0
c1 <| |< c 2
| |> c 2 ,| |< c1
|H(ej)|
1
- -c2
-c1
c1
c2
CHNG 4
PHP BIN I FOURIER RI RC V
GII THUT TNH BIN I FOURIER NHANH
Tm tt bi ging(14): Thi lng 3 tit
Nhc li nhanh v php bin i Fourier lin tc
Php bin i Fourier thun v nghch
Ly v d tnh trc tip DFT
Gii thut FFT
Ly v d tnh theo gii thut FFT v so snh vi cch tnh trc tip
Giao bi tp thc hnh v lp trnh FFT
Hm ca s
4.1 Php bin i Fourier ri rc ca tn hiu tun hon
Trong chng s 3 chng ta bit n php bin i Fourier lin tc ca
j
tn hiu ri rc x(n): X (e ) =
x(n)e
j n
n =
2
k
N
k = 0,1, 2...N
x ( n )e
X (k ) =
2
kn
N
n =
X ( k ) = x ( n )e
2
kn
N
k = 0,1, 2...N
n =0
( n) =
hiu ri rc tun hon x%
k =
(n) ta c:
ri rc vi tn hiu x%
X%( k )
N 1
= x%
(n)e
2
nk
N
n =0
ca tn hiu x(n): X (k )
N 1
= x (n)e
2
nk
N
k = 0,1, 2...N 1
n =0
T cng thc trn ta c th tinh c x(n) bng cng thc bin i Fourier ri
rc ngc sau:
1
x (n ) =
N
N 1
X ( k )e
2
nk
N
k =0
X ( k ) = x ( n)e
2
nk
N
n =0
N
1
2
x ( n) e
2
nk
N
r =0
n=2r
N
1
2
= x(2r )e
= x(2r )e
x ( n )e
2
nk
N
l =0
n = 2 l +1
j
2
rk
N /2
r =0
N
1
2
N
1
2
N
1
2
+ x(2l + 1)e
2
(2 l +1) k
N
l =0
2
j
rk
N /2
r =0
+e
N
2 2 1
j
k
N
x(2l + 1)e
2
lk
N /2
l =0
4.4 Hm ca s
Chng ta u bit rng trong cng thc bin i Fourier lin tc
X(f ) =
x ( n )e
j 2 fn
n =
Ca s Blackman
BI TP MN X L TN HIU S
3n
2 n 2
3 n5
n khac
1
1
y ( n) = x (n) + x (n 1) + ... + x(n k ) + ...
2
2
Hi h c n nh khng?
Bi 1.7 Gii PTST sau:
y(n) 3y(n-1) 4y(n-2) = x(n)+2x(n-1)
Vi y(-1)=y(-2)=0 v x(n) = 4nu(n)
1
1 2 z 1
1+ z
vi |z|>2
z 3z + 2
2
c < < c
khac
h(n) = 2
n0
n<0
a. Tnh p ng tn s ca h
b. Tm y(n) bit x(n) = Aej/2
Bi 3.4 Cho h TTBB c PTSP
y(n) +y(n-2)= x(n)+x(n-1)
Tnh p ng tn s v hm truyn t ca h.
Bi 4.1 Cho tn hiu ri rc x(n) = {-1,2,3,4} Tnh X(k),k = 0..3
Bi 4.2 S dng gii thut FFT hy tnh X(k), k=0..7 ca dy sau
x(n)={-1,2,4,-3,4,2,2,4}