(PKE 3104 PROGRAM KESIHATAN SEKOLAH)

TAJUK 7 PROGRAM-PROGRAM ADHOC/PROSTAR

SINOPSIS Dalam tajuk ini meliputi semua program yang dilaksanakan di sekolah sesuai dengan keperluan pelajar pada masa kini. Tajuk ini juga dapat membina pengetahuan ,sikap dan kebiasaan yang diingini untuk mencapai potensi yang seimbang dari segi kesihatan, berakhlak mulia, bertanggungjawab, mahir berfikir dan berupaya mencapai kesejahteraan diri serta dapat menyumbang kepada masyarakat dan negara.

HASIL PEMBELAJARAN Di akhir topik ini, anda seharusnya dapat 1. Mengetahui jenis-jenis program adhoc/prostar . Mengenalpasti objektif program-program adhoc/prostar !. Mengetahui konsep dan matlamat adhoc/prostar ". Memahami pelaksanaan ahdoc/prostar

KERANGKA TAJUK-TAJUK

Program-program adhoc pro!"ar

P#$d%d%&a$ p#$c#gaha$ a%d!

Pro'#& a$"% d#$gg%

Program do&"or m(da

(PKE 3104 PROGRAM KESIHATAN SEKOLAH)

7.1 PENDIDIKAN PENCEGAHAN AIDS Modul ini menerangkan tentang teras pelaksanaan dasar #elab $%&'T(% 'ekolah yang boleh digunapakai oleh sekolah-sekolah menengah bagi seluruh Malaysia. Modul ini menjelaskan dasar, definisi, matlamat, objektif, struktur organisasi dan perlaksanaan akti)iti-akti)iti #elab $%&'T(% 'ekolah. 7.2 RASIONAL *saha murni untuk mewujudkan #elab $%&'T(% sekolah adalah berdasarkan kepada rasional berikut+ ,. .1 'ekolah merupakan institusi yang terdiri daripada golongan remaja yang mempunyai kriteria asasnya yang sama. #eadaan ini memudahkan pengetahuan dan maklumat yang disampaikan. ,. . $eringkat umur semasa pelajar dalam alam persekolahan merupakan masa yang sesuai untuk diberi pendedahan tentang perkara-perkara yang berkaitan dengan penyakit (-D' dan cara-cara mengelakkan diri dari jangkitan tersebut. ,. .! 'ebelum pelajar-pelajar meninggalkan alam persekolahan mereka wajar dibekalkan dengan pengetahuan tentang penyakit (-D' dan pentingnya mengamalkan cara hidup sihat. ,. ." $engetahuan yang diperolehi oleh pelajar akan dapat merangsang pembinaan daya tahan diri menghadapi ancaman dan pengaruh kepada akti)iti kurang sihat yang menjurus kepada jangkitan .-//(-D'. ,. .0 $elajar adalah golongan yang dianggap mempunyai risiko yang tinggi untuk dijangkiti )irus .-/. Di antara faktor yang menyokong andaian tersebut adalah perkembangan psikologikal remaja yang menonjolkan naluri percubaan seksual,peningkatan kepekaan terhadap aspek-aspek anatomi, percubaan menikmati dadah dan tidak mahu menerima hakikat bahawa mereka boleh dijangkiti )irus .-/.

(PKE 3104 PROGRAM KESIHATAN SEKOLAH)

7.3 MATLAMAT. $%&'T(% ditubuhkan dengan matlamat memberi kesedaran yang tinggi tentang jangkitan dan pencegahan .-//(-D' di kalangan pelajar agar mereka dapat mengamalkan gaya hidup sihat berlandaskan ajaran agama dan nilai-nilai murni. Disamping itu ia juga bertujuan melahirkan generasi yang bermaruah dan bertanggungjawab kepada diri sendiri, keluarga, bangsa, agama dan negara, seterusnya memupuk minat para pelajar untuk meneruskan penyertaannya di dalam program kawalan dan pencegahan (-D' setelah tamat alam persekolahan mereka.
AKTI)ITI *+1

Apa&ah PROSTAR,

7.4 OBJEKTIF Meningkatkan pengetahuan dan kesedaran pelajar akan bahayanya jangkitan .-/, cara pencegahan dan kawalannya dengan +,.".1 Menggalakkan pelajar mengamalkan cara hidup sihat berteraskan ajaran agama dan nilai-nilai murni serta berusaha mempengaruhi pelajar-pelajar lain kearah amalan cara hidup sihat dan bermoral. ,.". Melahirkan pelajar-pelajar yang seimbang dari segi fi1ikal, mental dan spiritual. ,.".! Membentuk generasi pelajar yang bermaruah, dan bertanggungjawab kepada diri sendiri, keluarga, bangsa, agama dan negara. ,."." Memupuk daya kepimpinan yang berkualiti, ino)atif, kreatif, kritis dan berwawasan dikalangan pelajar ,.".0 Membentuk golongan fasilitator berwibawa di kalangan pelajar bagi menggerakkan dan mempengaruhi pelajar lain agar turut serta dalam menentang ancaman (-D'

(PKE 3104 PROGRAM KESIHATAN SEKOLAH) 7.5 PELAKSANAAN KELAB PROSTAR SEKOLAH 7.5.1 De !"!#! Ke$%& PROSTAR Se'($%) #elab $%&'T(% 'ekolah 2$rogram 'ihat tanpa (-D' untuk %emaja3 ialah sebuah kelab di sekolah- sekolah menengah yang menjalankan akti)iti-akti)iti berkaitan pendidikan pencegahan .-//(-D' di samping menggalahkan amalan cara hidup yang sihat. 7.5.2 Pe"*&*)%" #elab $%&'T(% 'ekolah perlu ditubuhkan di sekolah-sekolah menengah berdasarkan kolaborasi dan persetujuan antara #ementerian $endidikan Malaysia dengan #ementerian #esihatan Malaysia.

7.5.3 Ke%)$!%" #elab ini dianggotai oleh pelajar-pelajar lelaki dan perempuan berumur 1! tahun ke atas. Minima keahlian ialah !4 orang bagi sesebuah sekolah. 7.5.4 Pe"+!',!-% %" Ke$%& PROSTAR #elab $%&'T(% 'ekolah diiktiraf sebagai suatu akti)iti #o-#urikulum di sekolah. 7.5.5 N%*"+%" Ke$%& PROSTAR #elab $%&'T(% 'ekolah diletakkan di bawah naungan $engetua sekolah. $engetua sekolah melantik seorang guru sebagai penasihat kelab. (hli-ahli jawatankuasa dianggotai sepenuhnya oleh pelajar sekolah.

(PKE 3104 PROGRAM KESIHATAN SEKOLAH)

7.5.. T%-% A)$! Ke$%& PROSTAR 'emua ahli kelab $%&'T(% sekolah adalah ahli kelab $%&'T(% sekolah dengan mengisi borang keahlian dan pengurusan kelab di peringkat sekolah adalah di bawah bidang kuasa penaung, penasihat dan ahli jawatankuasa kelab $%&'T(% sekolah sepenuhnya. 7.5.7 /*-%" Ke$%& PROSTAR 5uran bulanan 2jumlah yuran bulanan bergantung kepada #elab 'ekolah3 boleh diwujudkan untuk menjalankan akti)iti kelab diperingkat sekolah dan duit tersebut hendaklah di simpan oleh 6endahari #elab 'ekolah dan dibentangkan penyata kewangannya kepada ahli-ahli kelab. 7.5.0 Ke&e"%-%" A',!1!,! 'etiap akti)iti kelab $%&'T(% yang melibatkan pelajar yang diadakan di luar sekolah perlu mendapat kebenaran dan kelulusan $ejabat $endidikan Daerah dan penjaga. 7.5.2 S*3&e- Ke4%"+%" #elab $%&'T(% boleh mendapat sumber kewangan daripada7 a. $eruntukan akti)iti ko-kurikulum sekolah b. 5uran bulanan dari ahli kelab c. $eruntukan dari #elab $%&'T(% daerah dan negeri d. 'umber daripada akti)iti pungutan derma 2fund raising acti)ities3 serta lain-lain sumber. 7.5.15 B*'* L(+ A',!1!,! 6uku log akan dibekalkan kepada setiap ahli . 'egala akti)iti perlu dicatatkan dalam buku log dan hendaklah disemak oleh 8uru $enasihat #elab dan $enyelaras #elab $%&'T(% Daerah. 7.5.11 L%6(-%" A',!1!,! 9aporan pemantauan bulanan hendaklah dihantar ke $ejabat #esihatan Daerah dan $ejabat $endidikan Daerah. 9aporan ini disediakan oleh $engerusi #elab 'ekolah dan disemak oleh guru penasihat.

(PKE 3104 PROGRAM KESIHATAN SEKOLAH)

7.. TUGAS DAN TANGGUNGJA7AB

,.:.1 $egawai #esihatan (-D' ;egeri dan $egawai $endidikan #esihatan2(-D'3 bertanggungjawab dalam merancang, menyelaras dan memantau akti)iti #elab $%&'T(% 'ekolah di peringkat negeri. ,.:. $egawai #esihatan Daerah bertanggungjawab memberi nasihat dalam merancang, menyelaras dan memantau akti)iti #elab $%&'T(% 'ekolah di peringkat daerah dengan dibantu oleh -nspektor #esihatan. ,.:.! $egawai $endidikan Daerah dan $engetua sekolah berperanan memberi sokongan dari segi penyediaan fasiliti dan pelepasan ahli kelab dalam melaksana/menyertai akti)iti kelab $%&'T(%. ,.:." 8uru $enasihat bertanggungjawab membimbing, merancang, menyelaras dan memantau akti)iti kelab $%&'T(% 'ekolah dan memberi maklumbalas akti)iti kelab serta permasalahan kepada $egawai #esihatan Daerah < $egawai $endidikan Daerah. ,.:.0 (hli =awatankuasa #elab $%&'T(% 'ekolah bertanggungjawab melaksana serta menjalankan akti)iti kelab dan memberi maklumbalas kepada guru penasihat.

7.7 PEMANTAUAN
,.,.1 $emantauan akti)iti kelab akan dibuat dengan menggunakan format #$'41/41. ,.,. 9aporan ini disediakan oleh guru penasihat dan dihantar kepada $egawai #esihatan Daerah dan $egawai $endidikan Daerah pada setiap bulan. ,.,.! 9aporan bulanan ini dikompail oleh $egawai #esihatan Daerah dan dikemukakan kepada =abatan #esihatan ;egeri sebelum 10 hb. ,.,." 9aporan daripada daerah dikompail oleh $egawai #esihatan (-D' dan dikemukakan ke #ementerian #esihatan.

(PKE 3104 PROGRAM KESIHATAN SEKOLAH)

,.>

$?;5(#-T D?;88-

7.8.1 DENGGI $enyakit yang berjangkit yg merbahaya dan boleh membawa maut. $enyakit ini biasanya berlangsung selama sepuluh hari dan kadangkala mengambil masa lama untuk pulih sepenuhnya. $enyakit denggi disebabkan oleh sejenis kuman )irus yang dipanggil )irus denggi. ;yamuk aedes merupakan pembawa bagi kuman )irus denggi. ;yamuk aedes ini boleh dikenali dengan tanda belang hitam dan putih di kaki. Terdapat dua jenis nyamuk aedes yang membawa )irus denggi iaitu+ 1. (edes aegypti . . (edes albopictus @ara jangkitan+ Manusia dijangkiti kuman )irus denggi melalui gigitan nyamuk. /irus denggi ini hidup dan berkembang biak di dalam air liur nyamuk. -a memerlukan masa pengeraman selama lapan hingga sepuluh hari untuk berkembang biak dan terkumpul di dalam air liur nyamuk. ;yamuk yang telah dijangkiti akan terus membawa )irus denggi sepanjang hidupnya. (pabila nyamuk aedes betina menggigit manusia atau haiwan ia akan memasukkan sekali )irus denggi yang ada terdapat dalam air liurnya ke dalam sistem aliran darah manusia. (pabila nyamuk aedes betina menghisap darah manusia yang mengandungi )irus denggi ia akan melengkapi kitaran hidup )irus tersebut dan menyebarkan kepada orang lain. Terdapat dua jenis penyakit denggi iaitu+ i3 Demam denggi klasikal. $esakit menunjukkan gejala demam, ruam, sakit badan, sakit sendi dan sakit otot. 8ejala penyakit ini biasanya tidak teruk dan jarang menyebabkan kematian. Demam jenis ini juga pernah dinamakan Ademam patah tulangA atau Abreakbone fe)erA. 7.0.2 De3%3 8e"++! &e-8%-%). 6iasanya terjadi di kalangan kanak-kanak terutama dalam lingkungan umur -1! tahun. $ada tahap awal 2selama -" hari3 gejala yang dihidapi adalah sama seperti demam denggi klasikal dan diikuti oleh tahap yang lebih teruk dengan gejala seperti tekanan darah rendah, ruam dan bintik-bintik merah di badan, perdarahan gusi, berak berdarah 2najis berwarna hitam3 disertai dengan sawan dan tidak sedar diri.

(PKE 3104 PROGRAM KESIHATAN SEKOLAH)

-a sering menyebabkan kematian jika rawatan tidak diberikan dengan segera. -a juga dipanggil sebagai Ademam berdarah BilipinaA.

7.8.3 T%"8%-,%"8% %,%* +e9%$%: Demam denggi klasikal Tanda-tanda demam denggi ini bergantung kepada usia pesakit tersebut. 6agi bayi atau kanak-kanak ciri utama ialah ruam yang disertai oleh demam panas. Manakala orang dewasa dan remaja pula demam kuat yang muncul dengan tiba-tiba yang berlangsung selama -, hari, sakit kepala, sakit di belakang mata, sakit otot dan sendi yang diikuti oleh ruam yang timbul pada hari ketiga hingga keempat. 6intik-bintik merah di bawah kulit juga boleh didapati. Dan hasil daripada ujian makmal menunjukkan jumlah leukosit dan platlet dalam darah menurun. 7.8.4 De3%3 8e"++! &e-8%-%) Demam denggi berdarah mempunyai " ciri klinikal utama seperti demam yang sangat panas, perdarahan, pembesaran hati dan kegagalan sistem peredaran darah. $erdarahan yang berlaku adalah seperti bintik-bintik merah di bawah kulit, perdarahan hidung, gusi, darah dalam najis2najis berwarna hitam3, kencing berdarah. $embesaran hati terjadi pada peringkat awal penyakit. $embesaran hati ini boleh mencapai dua hingga empat sentimeter di bawah tulang rusuk kanan. #egagalan atau gangguan peredaran ditunjukkan melalui tanda-tanda seperti kesejukan dan kongesti kulit, kebiruan dan peningkatan kadar nadi. Mereka juga kelihatan resah dan lemah dan kemudian dengan cepat mengalami renjatan atau sawan. #eadaan ini juga dipanggil sebagai ADengue 'hock 'yndromeA 2D''3. %awatan demam denggi klasikal+ %awatan yang diberi adalah untuk menstabilkan pesakit bergantung kepada keadaan pesakit iaitu mengurangkan demam2suhu badan3 dan mengelakkan dari perdarahan berlaku. %awatan demam denggi berdarah+ $esakit digalakkan supaya minum air lebih banyak. Demam yang sangat panas juga meningkatkan risiko terjadinya sawan, oleh itu demam patut dikawal dengan antipiretik. 'elain itu, pesakit akan diawasi supaya gejala perdarahan dan sawan dapat dikesan awal. Dan masa yang paling genting ialah pada hari ketiga hingga hari ketujuh.

(PKE 3104 PROGRAM KESIHATAN SEKOLAH)

Maka pemberian aliran intra)ena perlu jika sekiranya kiraan hematokrit meningkat kerana ini menggambarkan darjah kehilangan plasma.

7.0.5 PROJEK ANTI DENGGI $enyakit deman denggi merupakan penyakit yang mudah menular. $enyakit ini disebabkan oleh )irus denggi yang di bawa oleh nyamuk aedes yang mengakibatkan peningkatan morbiditi dan mortaliti. $rogram bebas denggi merupakan program bersama antara kementerian #esihatan dan #ementerian $elajaran.$rogram ini menggunakan kaedah pendidikan kepada pelajar bagi membentuk mereka sebagai agen perubahan yang berkesan dalam mencegah dan mengawal penyakit denggi.

PERBINCANGAN.. -ER.ASARKAN MAKL/MAT .AR INTERNET .AN -AHAN R/0/KAN1 AN.A .IKEHEN.AKI MEN2ENARAIKAN PRO0EK ATA/ PROGRAM 2ANG -OLEH .ILAKSANAKAN /NT/K MEN3EGAH PEN/LARAN .EMAN .ENGGI .IKALANGAN PELA0AR

7.2 SEJARAH DOKTOR MUDA $elaksanaan $rogram Doktor Muda sebagai akti)iti promosi kesihatan di peringkat sekolah rendah merupakan hasil cetusan idea Tuan .aji (bdul =abar bin (hmad, $engarah 6ahagian $endidikan #esihatan, #ementerian #esihatan Malaysia. $ada tahun 1C>C, semasa menjawat jawatan $egawai $endidikan #esihatan 2$enyelidikan dan $embangunan3 di =abatan #esihatan ;egeri $ahang, beliau telah memperkenalkan $rogram Doktor Muda di 'ekolah #ebangsaan 'eri 6iram, $ekan, $ahang. $rogram ini terus diperkembangkan ke sekolah-sekolah rendah seluruh negeri #elantan apabila beliau ditukarkan ke =abatan #esihatan ;egeri #elantan untuk menjawat jawatan $egawai $endidikan #esihatan 2$erkhidmatan3 pada tahun 1C>C hingga 1CC". $rogram Doktor Muda ternyata membawa banyak manfaat kepada murid dan sekolah. =usteru program ini dari tahun ke tahun telah berkembang ke seluruh negara $ada Mei 44:, #ementerian $elajaran Malaysia telah menerima program ini sebagai akti)iti kokurikulum di sekolah rendah dan dikenali sebagai #elab Doktor Muda 6erpegang kepada prinsip bahawa Dmembentuk tabiat kesihatan yang baik di 6e-!"+'%, '%"%'-'%"%' %8%$%) $e&!) 3*8%) 8%-!6%8%

(PKE 3104 PROGRAM KESIHATAN SEKOLAH) menukar tabiat kesihatan ;%"+ &*-*' 8! 6e-!"+'%, 8e4%#%< , Tuan .aji (bdul =abar sentiasa menyumbangkan idea bagi memastikan program ini terus berjaya dilaksanakan di sekolah-sekolah rendah. (tas jasa dan komitmen terhadap program Doktor Muda, Tuan .aji (bdul =abar bin (hmad telah dikurniakan (nugerah Tokoh $enggerak Doktor Muda pada #on)ensyen Doktor Muda $eringkat #ebangsaan #ali #edua tahun 44:. 7.2.1 DEFINISI Doktor mula ialah sekumpulan pelajar yang dipilih oleh pihak sekolah berdasarkan kriteria yang telah ditetapkan.$elajar ini kemudian dilatih dari segi pengetahuan dan kemahiran dalam bebarapa aspek kesihatan yang rele)en.'eterusnya pelajar ini akan bertindak sebagai pembimbing rakan sebaya atau agen perubahan pengetahuan, sikap dan amalan kesihatan di kalangan rakan-rakan anggota keluarga dan masyarakat 7.2.2 OBJEKTIF 1.*ntuk membentuk tabiat kesihatan di kalangan murid sekolah rendah dengan meningkatkan pengetahuan dan kemahiran asas kesihatan mereka agar mereka dapat +

Mengamalkan cara hidup sihat Menjadi pembimbing dan pendorong kepada rakan sebaya dan anggota keluarga ke arah mengamalkan cara hidup sihat. Membantu anggota kesihatan dan pihak sekolah dalam menjalankan akti)iti kesihatan di sekolah.

.Menggalakkan ibu bapa atau penjaga supaya memberi perhatian wajar kepada kesihatan anak-anak. !.Memperkukuhkan penglibatan guru serta warga sekolah lain dalam usaha meningkatkan kesihatan pelajar. "Mempertingkatkan kerjasama antara =abatan #esihatan dengan =abatan $endidikan dalam menggalakkan amalan kesihatan yang baik di kalangan murid sekolah rendah. 7.9.3 AKTIVITI DOKTOR MUDA 1.Menyampaikan maklumat kesihatan kepada rakan sebaya. .Membimbing ke arah cara hidup sihat. !.Membantu mewujudkan persekitaran sekolah yang bersih, sihat dan selamat. ".Membantu anggota kesihatan dan pihak sekolah dalam akti)iti 0.$emberitahuan kejadian penyakit / masalah kesihatan. :.Merawat kecederaan ringan. ,.Mencatat akti)iti yang dijalankan ke dalam buku laporan

(PKE 3104 PROGRAM KESIHATAN SEKOLAH)

RUMUSAN 1+ Program PROSTAR m#r(pa&a$ !(a"( program m#$g#ra&&a$ go4o$ga$ r#ma'a &#pada !a"( p#$gha5a"a$ cara h%d(p !%ha" 5a$g 6#r"#ra!&a$ $%4a%-$%4a% m(r$%+Ia '(ga m#4am6a$g&a$ &#pr%ha"%$a$ &#ra'aa$ a&a$ ma!a4ah 5a$g !#da$g m#4a$da go4o$ga$ r#ma'a+ 7+ Program a$"% d#$gg% '(ga m#$5(m6a$g &# arah m#r#a4%!a!%&a$ ca6ara$ 8a8a!a$ 7070 m#8('(d&a$ !(a"( ma!5ara&a" 5a$g !#p#$(h$5a 6#rmora4 da$ 6#r#"%&a d% ma$a ra&5a"$5a 6#rp#ga$g "#g(h &#pada agama da$ $%4a% !pr%"(a4+M#8('(d&a$ 6(da5a ma!5ara&a" p#$5a5a$g m#4a4(% %$!"%"(!% &#4(arga 5a$g &(a" da$ harmo$%+ M#m6#r% p#$g#"ah(a$ &#pada p#4a'ar d% !amp%$g m#$gama4&a$ cara p#$c#gaha$ da$ &a8a4a$ d#$gg% d#$ga$ "('(a$ m#$'ad% ag#$ p#r(6aha$ &#pada ma!5ara&a"+ 3+ Ada4ah d%harap&a$ d#$ga$ p#$g4%6a"a$ !#p#$(h$5a !#&o4ah!#&o4ah d% !#4(r(h $#gara da4am m#4a&!a$a&a$ Program -#6a! .#$gg% d% !#&o4ah+ O4#h 5a$g d#m%&%a$ !#4(r(h ma!5ara&a" a&a$ "#r4%6a" da4am p#$c#gaha$ da$ p#$ga8a4a$ d#ma$ d#$gg%+ 4+ Program .o&"or M(da %$% m#$gg($a&a$ ra$g&a &#r'a K#c#m#r4a$ga$ M#4a4(% Ama4a$ H%d(p S%ha"+ A!a! &#pada ra$g&a &#r'a %$% ada4ah &#p#r4(a$ p%ha& 5a$g "#r4%6a"+ P%ha& p#$d%d%&a$ m#mp($5a% ma"4ama" ($"(& m#4ah%r&a$ p#4a'ar 5a$g c#m#r4a$g dar% !#g% a&ad#m%& !#r"a 6#r&#"#ramp%4a$+ 9+ I6( 6apa m#$g%$g%$&a$ a$a& m#r#&a m#$'ad% %$d%:%d( 5a$g m#mp($5a% !%;a" "#rp('% !#p#r"% pa$da% da$ m#$ghorma"% ora$g "(a da$ '(ga ma!5ara&a"1 5a$g m#$gharap&a$ p#4a'ar m#$'ad% %$!a$ 5a$g 6#rg($a+ S#ma$"ara %"( m#$%$g&a"&a$ "ara; &#!%ha"a$ p#4a'ar m#r(pa&a$ ma"4ama" p%ha& &!%ha"a$