Du lịch sinh thái - huong dan cho nha lap ke hoach va quan ly

2
Du lch sinh thi:

Hng dn cho nh lp k
hoch v qun l
Tp 2
Bin son
Kreg Lindberg, Megan Epler Wood
David Engeldrum
2
HIP HI DU LCH SINH THI l mt t chc phi li nhun v c cc hi vin quc
t chuyn tm n cc ngun ti nguyn v xy !ng chuyn m"n # $m %$& u l'ch l
mt c"ng c( c li ch& %$& tn v pht t)i#n %*n v+ng, - chc ny ph(c v( cc nh
i*u hnh u l'ch. %$& tn v cc nh qu$n l/ 0hu %$& tn thin nhin. cc qu1n chc
ch2nh ph3. ch3 nh t)4 v h56ng 7n vin u l'ch. cc nh nghin cu v t5 v8n. v cc
l9nh v!c chuyn m"n 0hc 1ng th!c hi:n cc ! n u l'ch ;inh thi t)n th gi6i,
<i:p hi 1ng ;&=n th$& nh+ng ph5>ng php tt nh8t # th!c hi:n cc nguyn t?c u l'ch
;inh thi %@ng cch cng tc v6i m=ng l56i t&n cAu 1ng l6n ln %1& gm cc chuyn
m"n 0hc nh1u lm vi:c mt cch t2ch c!c t)&ng l9nh v!c u l'ch ;inh thi,
- chc B Ct )1 cc m(c tiu lu i ;1u yD
-hit lp cc ch5>ng t)nh gi& (c v tp hu8n
Eung c8p cc 'ch v( th"ng tin
-hit lp cc tiu chuFn t)&ng l9nh v!c u l'ch ;inh thi,
Gy !ng mt m=ng l56i cc c> qu1n v chuyn m"n,
Hghin cu v pht t)i#n cc m" hnh hi:n t)=ng ngh: thut t)&ng l9nh v!c u l'ch
;inh thi,
Hu cAn thm th"ng tin v* cc ! n c31 <i:p hi v cc thnh vin. hBy lin l=cD
THE ECOTOURISM SOCIETY
I,J K&x LMM
H&)th KNnningt&n. O- PM2ML
Qi:n th&=iD RSP2T UULV 2W2WX Y1xD RSP2T UULV 2W22
Zm1ilD Nc&m1il[Nc&t&u)i;m,&)g
<&mN p1gND httpDXX\\\,Nc&t&u)i;m,&)g
2
DU LCH SINH THI
<56ng 7n ch& cc nh lp 0 h&=ch v qu$n l/
Bin son
Kreg Lindberg
Tr L Nghin Cu, Hip Hi Du Lh !inh Th"i#
Megan Epler Wood
Ch $h Hip H%& Du Lh !inh Th"i
v'
David Engeldrum
(iu h'nh bin $p, H)! Eo !ervies
Hi! H"i Du L#ch Sinh Thi
N$%th &'nnin(t$n) *'%+$nt
c,c +-i t%./n( 0u1t 23n 4 5 6777
2
W]]S. <i:p <i û _'ch ình -hi
Gu8t %$n lAn th nh8t
-8t c$ cc quy*n li 5c %$& $m, ah"ng 5c phbp c&py %8t 0c phAn n& c31 cun ;ch ny
56i %8t 0c mt hnh thc n& h&Cc %@ng %8t c ;ch n& m 0h"ng 5c gi8y phbp c31 nh xu8t
%$nD <i:p hi û l'ch ;inh thi. I,J, K&x LMM. H&)th KNnningt&n. O- PM2ML
-h5 Oi:n ^1nh d(c euc n Cc %i:t t6i - chc-hm <i#m euc - RhntN)n1ti&n1l ZxpNiti&n;T B ginp
o t)&ng 0hu ;$n xu8t cui cpng c31 cun ;ch ny,
Eun ;ch DU LCH SINH THI: H.8n( 9:n ch$ cn 2" ;u< h$=ch >? ;u3n l@.
tp hh 5c 'ch tq nguyn %$n ting rnhD ZEJ-Jskh`dD A BUIDE COR PLANNERs D
MANABERs) O&lumN hh, û l'ch ;inh thi l mt l9nh v!c ctn m6i mf u Oi:t H1m. & vy vi:c
tm 0im cc thut ng+. 0hi ni:m chuFn t)&ng cc ti li:u th1m 0h$& ting Oi:t q31 l mt vi:c
0h 0hvn, k8t m&ng %=n 4c l5ng th v6i nh+ng 0him 0huyt c31 ng5mi 'ch, ahi %=n 4c cAn
gp /. t)1& i v* cc thut ng+. 0hi ni:m B 5c png t)&ng ti li:u 'ch ny. xin vui ltng lin
h: v6i nh+ng ng5mi 'chD
Hghim Ih5>ng -uyn. '1 chwD -)ung -m Hghin Eu -i Hguyn v d"i t)5mng. Q=i
h4c euc gi1 < ni. WiL Kpi th' Gun. < Hi. Oi:t H1m. i:n th&=iD RSUVUT ] Li P ]LM.
Y1xD RSUVUT S2W S]gU .
ZVm1ilD tuyNn [upl1n;,1c,vn

N"i 9un(
2
Li ta
Li m u
Hector Ceballos- Lascurin
CH!"# $
T%& tr'ng () C* c+u c,a "g)n% -u l&c%
.in% t%i
/egan 0pler 1ood
E<xyHj 2
"%2ng H'3ng m3i trong "g)n% -u l&c%
.in% t%i
.imon /c4rt%ur
E<xyHj g
/ u (5 L6n% (c -i7n gi8i c9n c%'a
: ,
.imon /c4rt%ur
E<xyHj U
Cc ;%<a c=n% Kin% t> c,a -u l&c% .in%
t%i
Kreg Lindberg
E<xyHj M
H=n c%> trong Ho=c% &n% ?u@c giaA
/Bc tiCu () D)i %Ec
FG: dng C%i>n l'Hc -u l&c% .in% t%i
?u@c gia c,a Ic
Jill #rant () 4lison 4llcoc;
E<xyHj i
Cc "gu:Cn tKc Ho=c% &n% () C%i>n
l'Hc trong cc K%u b8o tLn
1illiam TM DorrieA .tep%en NM /cCoolA
2
() #eorge HM .tan;e:
E<xyHj L
?u8n lO T%am Puan -u l&c% .in% t%i
cc K%u b8o tLn
JeQQre: LM /arion () Trac: 4M Narrell
E<xyHj S
R'a -u l&c% .in% t%i lCn tm cao %*n
/St ci n%Tn ()o . t%am gia c,a K%@i
t' n%Gn (3i CSng Lng R&a
p%'*ng
Costas C%rist
E<xyHj ]
"%2ng U%'*ng p%p Ti>p cn m3i (5
?u8n lO -u l&c% .in% t%i da ()o
CSng Lng
D)i %Ec tV 0cuado
4nd: -rumm
CH!"# $W
Ec Hguyn t?c Ehw =& ch& cc Eh5>ng
t)nh û l'ch ình thi !1 v& Eng ng
Ki h4c tq hn"nxi1
Keit% 1M .proule () 4r: .M .u%andi
Du lch sinh thi:
Hn( 9n ch$ cc nh? l! E h$ch >? ;un l@
DN&SPF
Ovn %$n ting Oi:t 5c )1 m?t %=n 4c l & ;ng 0in c31 ! n û l'ch K*n v+ng.
hsEH Oi:t H1m cpng v6i hz t) ti ch2nh t)&ng 'ch thut c31 ! n RthN OiNtn1mN;N
t)1n;l1ti&n \1; initi1tN 1n {unN %y hsEH OiNtn1m; ù;t1in1%lN -&u)i;m
I)&|NctT
2
^! n -vng c5mng Hvng l!c ch& Ec c> qu1n eu$n l/ d"i t)5mng Oi:t H1m
R`ZdrXHZrT ti t) ti*n %$n quy*n v ti*n in
^! n û l'ch K*n v+ng RhsEHT B ti t) ti*n 'ch
2
Li ta
<i:p hi û l'ch ình thi xu8t %$n cun û l'ch ình thiD <56ng 7n ch& cc nh _p
a h&=ch v eu$n l/ nvm W]]g v c )8t 2t th"ng tin tp t)ung v& nh+ng 0h21 c=nh
lm th n& t)&ng l9nh v!c quy h&=ch v qu$n l/ u l'ch ;inh thi, dCc p ;
l5ng ;ch %& v hi ngh' hi th$& v* u l'ch ;inh thi tip t(c ;inh ;"i n$y nu mt cch
nh1nh chng ;&ng )8t 2t ti li:u c th# 5c c&i l ngun ti li:u tt ch& cc nh quy
h&=ch. qu$n l/. ;inh vin v nh+ng ng5mi h&=t ng t)&ng ngnh ny, O vy <i:p hi
û l'ch ình thi ch& xu8t %$n tp 2 cun û l'ch ình thiD <56ng 7n cc nh _p 0
h&=ch v eu$n l/,
Ehnng t"i mun nh8n m=nh )@ng cun ;ch ny 0h"ng chw ;}1 i v cp nht tp mt,
d m(c 2ch c31 chnng t"i ctn l 51 )1 nh+ng v8n * 0h"ng 5c nh?c n t)&ng tp
mt. v2 ( nh5 v8n * i~n gi$i RintN)p)Nt1ti&nT, <>n th n+1. chnng t"i ctn c m(c
2ch nh8n m=nh chi tit v ;! nghim ngCt c31 v8n * i~n gi$i, dCc p c mt ; v8n
* %' lCp l=i ;&ng cng c ;! 0hc %i:t c> %$n, Ehnng t"i hy v4ng )@ng c$ h1i tp ;ch
; lm ch& cc ;inh vin v cc nh gi& (c t)&ng ngnh qu1n tm, Q# % xung ch&
nh+ng th"ng tin t)&ng ch5>ng ny. c gi$ c th# tm 4c cc 8n phFm 0hc c31 <i:p hi
û l'ch ình thi,
Ec l6p c gi$ m chnng t"i mun h56ng t6i )8t 1 =ng. %1& gm c$ nh+ng ng5mi thN&
h4c cc 0h& %i 5ong v & t=& t)&ng t)5mng =i h4c. nh+ng ng5mi h&=t ng chuyn
nghi:p t)&ng ngnh u l'ch ;inh thi. cc nh quy h&=ch v qu$n l/ lm vi:c t)&ng l9nh
v!c qu$n l/ v5mn quc gi1 v 0hu %$& v:. v cn % c31 cc c> qu1n nh n56c, Ehnng
t"i hy v4ng )@ng cun ;ch ny c th# ;} (ng u nhi*u n56c t)&ng cc gi1i &=n pht
t)i#n 0inh t 0hc nh1u v c cc h: ;inh thi 1 =ng, Ehnng t"i nhn th8y )@ng 0h"ng
th# p ng mt cch h&n t&n Ay 3 i v6i nhi*u thnh phAn nh5 vy. tuy nhin
chnng t"i c$m th8y )@ng cun ;ch ny ; c gi t)' i v6i nh+ng ng5mi h&=t ng
chuyn nghi:p t)&ng l9nh v!c u l'ch ;inh thi,
Q'nh ngh91 v* u l'ch ;inh thi v7n l mt v8n * cAn t)1nh lun V ;&ng chnng t"i 0h"ng
c g?ng gi$i quyt v8n * ny t)&ng cun ;ch ny, dCc p c(m tq u l'ch ;inh thi
5c ;} (ng t)&ng cun ;ch ny nh5ng chnng t"i cng nhn th8y )@ng 0h"ng ph$i t8t
c$ cc h&=t ng m1ng tn u l'ch ;inh thi *u nng thN& 'nh ngh91 m <i:p hi û
l'ch ình thi v mt ; t chc 0hc 51 )1, Hh5 ^1vi N;tN)n B nu )1 t)&ng lmi
mu Au c31 tp mt. v8n * l cc tc ng & u l'ch gy )1. v chnng t"i xu8t %$n cun
;ch ny 0h"ng ph$i # chng th!c ch& mt h&=t ng c( th# nh5 u l'ch ;inh thi. m l
# c g?ng 0huyn 0h2ch nh+ng tc ng c li v lm gi$m ;! gy h=i c31 ngnh u
l'ch,
-)q mt ; t)5mng hp c chn th2ch. cc ; li:u v* ti*n %=c *u 5c t2nh %@ng " l1
d, - gi hi &i thN& ng " l1 d 5c 51 )1 nu ;} (ng >n v' ti*n t: 0hc.
;&ng nh+ng t gi chw l # minh h41 v c th# chnng th1y i )8t nhi*u ;& v6i 0hi tc
gi$ %?t Au vit,
2
jing nh5 u tp mt. chnng t"i B l!1 ch4n mt nhm tc gi$ l chuyn gi1 t)&ng l9nh
v!c u l'ch ;inh thi, <4 c c> ;u 0in thc ng n# t)4ng v B h&=t ng t)&ng nhi*u
l9nh v!c 0hc nh1u nh5 nghin cu 0h&1 h4c. u l'ch ;inh thi. v c> qu1n ch2nh ph3,
Hh+ng qu1n i#m v / 0in m cc tc gi$ 51 )1 t)&ng cun ;ch ny 0h"ng nh8t thit l
qu1n i#m v / 0in c31 <i:p hi û l'ch ình thi,
Ehnng t"i Cc %i:t cm >n cc tc gi$ v nh+ng ng5mi B gp / ch& cun ;ch ny c tn
;1u yD
lim
Ki)c0hN1
^N%&)1h dc_1)Nn
k&;Nm1)y Kl1c0 ^N%&)1h dN1&\;
`tN0NtNN
Zli1%Nth
K&&
^1vN dih1lic
<Nct&) EN%1ll&;V_1;cu)1in ji1nn1 d&;c1)&
Eh)i;
j101hu
-N))y I)1tt
-)&y <1ll
l1miN kN;&)
illi1m <1mmit h;11c ìnig1
k&%N)t <N1ly `hN)yl
`piv1c0
<N)% <illN) ^N)N0
1N
Z\1) hn;0NNp jN&{{)Ny 1ll
_N;liN l1)viN ill
N%N)
j1il _1;h
k&l{ N;chN
dich1Nl _&c0\&& `vNn unN)
2
Li ni u
Hctor Ceballo s - Lascurin
Hvm nvm B t)"i qu1 0# tq 0hi xu8t %$n tp mt cun û l'ch ình thiD <56ng 7n cc
nh _p a h&=ch v eu$n l/, -)&ng thmi gi1n ny B c )8t nhi*u %56c pht t)i#n t)&ng
l9nh v!c u l'ch. u l'ch ;inh thi v %$& tn t)n th gi6i, eu1n t)4ng nh8t l vi:c u l'ch
;inh thi 0h"ng ctn chw tn t=i nh5 mt 0hi ni:m h1y mt * ti # ;uy ng7m, Hg5c l=i.
n B t)u thnh mt th!c t t)n t&n cAu, G d- Oh Hyh. H Gs- hi:n 0h"ng
th5mng xuyn v 0h yu 6t. 2t 5c %& ch2 chn / t6i, `&ng u nhi*u n>i 0hc th v8n *
pht t)i#n u l'ch ;inh thi l=i )8t 5c ch2nh ph3 qu1n tm. th5mng xu8t hi:n t)n cc %$n
tin ch2nh h1y cc qu$ng c& th5>ng m=i c"ng cng, -uy vy. u nhi*u n>i ;ng 0in ny
0h"ng 5c xc 'nh h1y 'nh ngh91 ) )ng. h&Cc th5mng %' hi#u nhAm v6i cc h&=t
ng 0hc, dCc p vy. )8t 2t c n56c n& t)n th gi6i l=i 0h"ng c mt vi l&=i hnh
pht t)i#n u l'ch ;inh thi h&Cc l=i 0h"ng th$& lun v* v8n * ny,
û l'ch ;inh thi B m1ng l=i nhi*u li 2ch c( th# t)&ng l9nh v!c %$& tn v pht t)i#n %*n
v+ng, G E;t1 kic1 v Onxul1. mt ; ch3 t)1ng t)=i chvn nu"i B %$& v: nhi*u i:n
t2ch )qng nhi:t 6i qu1n t)4ng. v & %$& v: )qng m h4 B %in nh+ng n>i thnh i#m
u l'ch ;inh thi h&=t ng tt. ginp %$& v: cc h: ;inh thi t! nhin ng thmi t=& )1 c"ng
vn vi:c lm m6i ch& n '1 ph5>ng, Zcu1& ;} (ng 0h&$n thu nhp tq u l'ch ;inh thi
t=i $& j1lp1g # ginp uy t) t&n % m=ng l56i v5mn quc gi1, -=i H1m Ihi. u l'ch
;inh thi t)u thnh mt %i:n php hi:u qu$ # nng c1& mc ;ng c31 ng5mi 1 Nn u
n"ng th"n. nh+ng ng5mi 1 Nn ny ngy cng th1m gi1 nhi*u v& cc h&=t ng u l'ch
;inh thi, Eh2nh ph3 K1 l1n cng t2ch c!c 0huyn 0h2ch u l'ch ;inh thi v gAn y B
thit lp mt ; vpng -hin nhinVvVû l'ch c31 quc gi1 # tvng c5mng c"ng tc %$& v:
thin nhin v pht t)i#n u l'ch quc gi1, -=i HE O HhsV^hV_H. I<H l6n cc h&=t
ng u l'ch *u c th# xp v& h=ng u l'ch ;inh thi, Qy l ngnh c"ng nghi:p 5c
xp h=ng c1& t)&ng n*n 0inh t c31 c$ h1i n56c,
O8n * v7n ctn tn t=i mzi 0hi th$& lun v* u l'ch ;inh thi l vi:c 0hi ni:m v* u l'ch
;inh thi v7n ch51 5c tm hi#u 0. & th5mng %' nhAm l7n v6i cc l&=i hnh pht
t)i#n u l'ch 0hc, dt ; t chc B )8t c g?ng lm ) ;! nhAm l7n ny %@ng cch ;}
(ng 0hi ni:m u l'ch ;inh thi nh5 mt c"ng c( th!c hi:n %$& tn v pht t)i#n %*n
v+ng, Q'nh ngh91 c31 <i:p hi û l'ch ình thi B 5c ph %in )ng )Bi Ru l'ch
;inh thi lT u l'ch c t)ch nhi:m t=i cc i#m t! nhin. R0t hp v6iT %$& v: m"i t)5mng
v c$i thi:n phnc li c31 ng5mi n '1 ph5>ng R_in%N)g v <1\0in;. W]]gT, dt
'nh ngh91 1ng th'nh hnh 0hc B lin 0t cc yu t vvn h& v m"i t)5mng mt cch
c( th# h>n l 'nh ngh91 & - chc %$& v: thin nhin th gi6i RhsEHT 51 )1, Q'nh
ngh91 ny ch& )@ng u l'ch ;inh thi l th1m qu1n v u l'ch c t)ch nhi:m v6i m"i
t)5mng t=i cc i#m t! nhin 0h"ng %' tn ph # th5ung thc thin nhin Rv cc Cc
i#m vvn h& B tn t=i t)&ng qu 0h h&Cc 1ng hi:n hnhT. qu1 0huyn 0h2ch h&=t
ng %$& v:. h=n ch nh+ng tc ng tiu c!c & 0hch th1m qu1n gy )1. v t=& )1 2ch
li ch& nh+ng ng5mi n '1 ph5>ng th1m gi1 t2ch c!c REN%1ll&;V_1;cu)in. W]]iT,
2
dCc p 0hi ni:m u l'ch ;inh thi v7n th5mng 5c ;} (ng t5>ng t! nh5 0hi ni:m u
l'ch %*n v+ng. ;&ng t)n th!c t. u l'ch ;inh thi n@m t)&ng l9nh v!c l6n h>n c$ u l'ch
%*n v+ng, O th 0 m6i 1ng t6i gAn nn t8t c$ cc h&=t ng c31 c&n ng5mi cAn ph$i t)u
nn %*n v+ng V v u l'ch 0h"ng ph$i l mt ng&=i l:, û l'ch %*n v+ng %1& gm t8t c$
cc l&=i hnh c31 u l'ch Rp l l&=i hnh !1 t)n cc ngun ti nguyn thin nhin h1y
ti nguyn & c&n ng5mi t=& )1T, ^& . u l'ch ;inh thi cAn 5c hi#u l mt t)&ng
nh+ng ph=m t)p c31 u l'ch %*n v+ng, dt %Bi %i#n l6n. mt ;tng %=c tit 0i:m nvng
l5ng %@ng cch 0h"ng giCt 0hvn t?m hng ngy ch& 0hch h&Cc gi$m thi#u tc ng m"i
t)5mng %@ng cch ;} (ng l&=i x phtng gy ;uy th&i ti nguyn ;inh vt th 0h"ng ph$i
l i#m u l'ch ;inh thi, eu1 y. chnng t1 0huyn 0h2ch ngnh u l'ch =i chnng c ng
x} thn thi:n v6i m"i t)5mng. h1y ni cch 0hc. chnng t1 0huyn 0h2ch ngnh u l'ch
pht t)i#n %*n v+ng h>n,
ah"ng nn c&i u l'ch ;inh thi l ngnh u l'ch !1 v& thin nhin v ci mc ny
c th# ;} (ng t)&ng t8t c$ cc h&=t ng u l'ch 5c th!c hi:n ng&i thin nhin Rv2 (
t)5t tuyt. i xN =p lN& nni. v %m vch lN& nniT, Hh+ng h&=t ng u l'ch ny c
th# c m cng c th# 0h"ng thuc l&=i h&=t ng thn thi:n v6i m"i t)5mng, dt cch
g4i 0hc th5mng %' nhAm v6i u l'ch ;inh thi l u l'ch thm hi#m, _&=i hnh ny
th5mng l cc h&=t ng th# th1& c> %?p Rth5mng %1& gm ;! m=& hi#m c nhn u mt
mc n& T cng i~n )1 ng&i thin nhin Rv2 ( lN& ln wnh h1ngT, Hh+ng h&=t
ng ny c th# c h&Cc c th# 0h"ng thuc l&=i c t)ch nhi:m i v6i m"i t)5mng h1y
lm li ch& n '1 ph5>ng, ^& . u l'ch ;inh thi chw nn 5c ;} (ng # m" t$
nh+ng h&=t ng u l'ch t)&ng m"i t)5mng thin nhin v6i mt Cc i#m i 0mD l l&=i
hnh u l'ch th!c ;! 0huyn 0h2ch %$& v: v ginp xB hi pht t)i#n %*n v+ng,
-)&ng vtng nvm nvm qu1. u mt ; HxE H<x dZ<hE. Hc. d1l1ixi1 v Zcu1& B
xy !ng 5c chin l5c v 0 h41ch u l'ch ;inh thi quc gi1, `&ng 0h"ng ph$i t8t c$
cc n56c ny th!c hi:n c hi:u qu$ 0 h&=ch c31 mnh, dt t)&ng nh+ng t)u ng=i ch2nh
l thiu ;! qu1n tm lin t(c c31 ch2nh ph3, Eng t)&ng nh+ng nvm gAn y. c nhi*u
n56c H<x ZEsrQJ. KkrGhH. Hc. ani1. Zxt"ni1. hn"nNxi1 v Onxul1 B thnh
lp hi:p hi u l'ch ;inh thi quc gi1 # 0huyn 0h2ch p (ng v pht t)i#n u l'ch ;inh
thi,
û l'ch ni chung tvng v4t t)&ng vtng %n nvm qu1, -hN& t chc û l'ch -h gi6i
RW]]iT. gi+1 nvm W]]W v W]]M u l'ch quc t B tvng tq UMP t)i:u n MiL t)i:u ng5mi,
-hu nhp c31 u l'ch quc t R0h"ng 0# 0h&$n thu tq gi1& th"ng i l=iT tvng L.2 t)&ng
0h&$ng thmi gi1n tq W]]U n W]]M. 0h&$ng gL2 t " l1, ah&$n thu tq gi1& th"ng i l=i
56c t2nh =t t6i iP t " l1 t)&ng nvm W]]M, Qy cng l 0h&$n thu l6n tq u l'ch. chim
h>n S t)&ng th' phAn xu8t 0hFu c31 th gi6i v chim mt phAn %1 t)&ng cc l&=i 'ch
v( th5>ng m=i th gi6i, ahch u l'ch quc t tvng g8p "i tq nvm W]]P n nvm 2PWP.
; ln t6i W.PWS tw v& nvm 2PWP,
-)&ng 0hi u l'ch quc t tvng ) ):t. vi:c nh gi $nh h5ung u l'ch ;inh thi v7n 0h
0hvn & thiu ; li:u thng 0 ng tin cy, ^9 nhin l v8n * nh gi tc ng c31 u
l'ch ;inh thi c lin qu1n t6i vi:c 'nh ngh91 v* u l'ch ;inh thi 0h"ng 5c p (ng
)ng )Bi, <i:n n1y 0h"ng c ;ng 0in n& t)&ng vi:c thu thp cc th"ng tin v* u l'ch
2
;inh thi, Hh+ng c&n ; thng 0 chi tit v ng tin cy )8t cAn # xc 'nh nh+ng tc
ng m1ng t2nh 0inh t & u l'ch ;inh thi gy )1 t)n th gi6i, -uy vy. hi:n n1y cng
c mt vi ; li:u thn v' B 5c tp hp l=i t)&ng nh+ng nvm gAn y, -)&ng mt nghin
cu ;> %. Yilli&n RW]]2T B 56c t2nh )@ng u l'ch thin nhin ng gp t6i 22g tw " l1
t)&ng thu nhp c31 nhi*u quc gi1, dt phAn thu nhp ny thu 5c tq h&=t ng qu1n
;t chim. y l mt l&=i hnh h&=t ng ch3 yu c31 ngnh u l'ch ;inh thi, jAn y
nh8t. ng5mi t1 B 56c l5ng tng ; u 0hch K?c d th1m gi1 qu1n ;t chim l iM t)i:u
RdillN). W]]MT, -)&ng ; ny. c h>n 2U t)i:u ng5mi th1m gi1 qu1n ;t chim 2t nh8t mt
nvm mt lAn Rj)1y. W]]iT,
Hg&i nh+ng 0h 0hvn t)&ng thu thp nh+ng ; li:u ng tin cy. mt v8n * l6n 0hc
n+1 l cng ng '1 ph5>ng B 0h"ng th1m gi1 5c nh1nh chng v ~ ng nh5 m&ng
i, EAn ph$i c nhi*u nz l!c h>n n+1 u t8t c$ cc c8p # ginp n '1 ph5>ng c 3 0
nvng th1m gi1 cc h&=t ng u l'ch ;inh thi, -)n th gi6i ngy cng c nhi*u ch5>ng
t)nh & t=&, <y v4ng )@ng t)&ng 2t nvm t6i chnng t1 ; 5c th8y 0t qu$ c( th#,
Qi*u ng 0h2ch l: l )8t nhi*u ng5mi qu1n tm n thit 0 v pht t)i#n 0hu nghw ;inh
thi, Qi*u ny th# hi:n xu h56ng tch 0hi cc cuc th$& lun # tin t6i nh+ng h&=t
ng c( th#, Ec 0hu nghw ny c cc i*u 0i:n vt ch8t ph(c v( ch& u l'ch ;inh thi,
Hh+ng ti li:u qu1n t)4ng gAn y v6i ch3 * 0hu nghw ;inh thi %1& gm Hguyn t?c
<56ng 7n -hit 0 K*n v+ng R^'ch v( O5mn euc gi1. W]]gT. `ch t)1 cu v* Ec 0hu
nghw ình thi R<1\0in; v cng ;!. W]]MT. v <56ng 7n v* Ec 0hu nghw ình thi
R<i:p hi û l'ch ình thi. 1ng inT,
û l'ch ;inh thi B t)$i qu1 thmi 0c ;> ;inh v th> 8u, H 1ng %?t Au %56c ;1ng thmi 0c
t)5ung thnh, <y v4ng )@ng nh+ng nvm t6i y ngnh u l'ch ;inh thi ; 0hng 'nh
5c ;! ch2n mui v hi:u qu$,
TI LIU THA !H"#

EN%1ll&;V_1;cu)1in. <, W]]i, Tourism, Ecotourism, and Protected Areas. hsEH. jl1n.
`\itN)l1n,
^Na1t. Z, W]]P, Making the Alternative Sustainable: Lessons from Development for
Tourism. hn;titutN {&) ^NvNl&pmNnt `tuiN; 1t thN snivN);ity &{ ù;;Nx. K)ight&n.
snitN aing&m,
R-hNT Zc&t&u)i;m `&ciNty, Ecolodge uidelines. -hN Zc&t&u)i;m `&ciNty. H&)th
KNnningt&n. ON)m&nt, hn p)N;;,
Yili&n. Z_,. l,I Y&lNy. r,l, |1cquNm&t, W]]2, -hN Zc&n&mic; &{ jl&%1l Zc&t&u)i;m.
p1pN) p)N;NntN 1t thN hO &)l E&ng)N;; &n H1ti&n1l I1)0; 1n I)&tNctN r)N1;.
E1)1c1;. ONnNuNl1,
2
j)1y. I W]]i, -hN Ki)m1n &{ rmN)ic1D k&gN) -&)y INtN);&n. W]PSVW]]i. Time,
rugu;t W2,
<1\0in;. ^,Z,. d, ZplN) &&. `, Kittm1n, W]]M, The Ecolodge Sourcebook for
Planners and Developers. -hN Zc&t&u)i;m `&ciNty. H&)th KNnningt&n. ON)m&nt,
_in%N)g. a,. ^,Z, <1\0in;, W]]g! Ecotourism: A uidefor Planners and Managers.
O&lumN W. -hN Zc&t&u)i;m `&ciNty. H&)th KNnningt&n. ON)m&nt,
dillN). _, W]]M, <1vN Kin&cul1);. ill -)1vNlD hn Iu);uit &{ k1)itiN;. Ki)V1tchN);
K&&;t -&u)i;m. "all Street #ournal. ^NcNm%N) WM,
s,`, H1ti&n1l I1)0 `N)vicN, W]]g, uiding Principles of Sustainable Design. snitN
`t1tN; ^Np1)tmNnt &{ thN hntN)i&),
&)l -&u)i;m J)g1ni1ti&n, W]]i, $earbook of Tourism Statistics. &)l -&u)i;m
J)g1ni1ti&n. d1)i. `p1in,
Eh5>ng W
T%& tr'ng () C* c+u
c,a ng)n% -u l&c% .in% t%i
I1ul Y, l, Z1glN; v K)y1n k, <iggin;
R&n% ng%6aA C+u trIcA () C* c+u T%& tr'ng
E(m tq u l'ch ;inh thi m" t$ )ng )Bi hi:n t5ng i l=i. tq 0i#u i % th&$i mi v&
cui tuAn n thvm 0hu %$& tn thin nhin '1 ph5>ng t6i 0i#u i ;1{1)i c ng5mi h tng
u Ehu Ihi, dCc p B c nhi*u tc gi$ B * cp n 'nh ngh91 v* u l'ch ;inh thi
RK1ny. W]]i Kl1mNy. W]]M ^1nn. W]]i dc_1)Nn. W]]S J)1m;. W]]M v ight.
W]]gT. ;&ng v7n c nhi*u 'nh ngh91 cpng tn t=i v v7n c ;! 0h"ng thng nh8t c> %$n
gi+1 cc tc gi$, Eh5>ng ny ;} (ng 'nh ngh91 & <i:p hi û l'ch ình thi 51 )1
v tp t)ung v& u l'ch ;inh thi quc t,
Hh+ng xu h56ng xu8t hi:n t)&ng cc ti li:u v vvn %$n v* u l'ch ;inh thi, -h nh8t.
hAu ht cc 8n phFm v* ch3 * ny ;} (ng c> ;u l/ lun c31 0h&1 h4c xB hi v 0h&1
h4c t! nhin # phn t2ch, k8t 2t nghin cu tp t)ung v& v8n * 0inh &1ng h1y v8n
* cung v cAu c31 l&=i hnh u l'ch ny, It c ;! qu1n tm mt cch c h: thng n
0h21 c=nh t&n cAu c31 ngnh u l'ch thin nhin cng nh5 t6i vi:c ngnh 0inh &1nh
m6i ny B t=& nn %$n ;?c. cch thc t chc. v $nh h5ung t6i u l'ch ;inh thi nh5 th
n& R<iggin;. W]]iT, Hh+ng nghin cu v* nhn 0hFu h4c v ng c> c31 0hch u
l'ch ;inh thi th5mng chw h=n ch t=i mt ; i#m u l'ch ;inh thi Cc %i:t h&Cc chw #
2
tm hi#u cc th' t)5mng c( th#, -uy vy. c mt t)5mng hp ng&=i l: l c"ng t)nh
nghin cu v* nhu cAu th' t)5mng 5c tin hnh t=i cc thnh ph l6n c31 d v E1Vn1V
1 Right. W]]iT, dCc p cc nh phn t2ch R%nh lunT B nhn th8y nh+ng 0hc
%i:t qu1n t)4ng gi+1 th' t)5mng t)&ng tqng nhm n tc v th' t)5mng c31 c$ quc gi1
RKl1ngy v <1nnN%N)g. W]]M lNp;&n. W]]UT ;&ng v7n 2t chn t)4ng t6i vi:c tin hnh mt
phn t2ch m1ng t2nh t&n cAu v* 0hch u l'ch h1y cc '1 i#m u l'ch ;inh thi,
Hghin cu th' t)5mng m6i chw %?t Au # 0hm ph ngnh u l'ch ;inh thi. v vy
ch5>ng ny Au tin ; phc th$& ;> l5c nh+ng xu h56ng 1ng ni ln v ;1u ; phn
t2ch / ngh91 c31 th' t)5mng, E"ng t)nh nghin cu i#n hnh u aNny1 v E&;t1 kic1
5c ;} (ng # minh h41,
Eh5>ng ny phn t2ch nhu cAu th' t)5mng v c> c8u c31 ngnh u l'ch ;inh thi, Hghin
cu v* nhu cAu th' t)5mng u l'ch th5mng thvm t t2nh ch8t c31 cc l&=i 0hch u l'ch
0hc nh1u. h1y nh+ng nhm c 0h$ nvng t)u thnh u 0hch th"ng qu1 phn t2ch cc
ph=m t)p nhn 0hFu h4c Rnh5 tui. thu nhp. gi6i t2nh h1y n>i c5 t)nT. ng c> u l'ch.
cc h&=t ng v '1 hnh 51 th2ch, ^& ch2nh ph3 cc n56c thiu qu1n tm v & cc
ngun th"ng tin u l'ch 0h"ng chn / thu thp nh+ng th"ng tin c th# nhn =ng 0hch u
l'ch ;inh thi nn hAu ht cc nghin cu t)&ng l9nh v!c ny !1 t)n c> ;u i*u t)1 0h$&
;t. th$& lun c31 cc nhm i t5ng ch2nh. qu1n ;t hnh vi ng x} v ;} (ng cc %i:n
php c lin qu1n # thu thp th"ng tin ch3 yu, Hghin cu c31 Z1glN; RW]]iT v*
ng c> c31 0hch u l'ch ;inh thi 5c t)2ch 7n )ng )Bi ;&ng ch51 c 1i lCp l=i nghin
cu ny, Hghin cu gAn y c31 r01m1 v* 0hch u l'ch ;inh thi B ;& ;nh gi t)'
m"i t)5mng c31 ng5mi ph5>ng -y v c31 ng5mi n"ng n chu Ihi, E"ng t)nh nghin
cu ;u v* cc c"ng ty u l'ch ;inh thi l c"ng t)nh c31 ì)101y1, E"ng t)nh ny pht
t)i#n v th} nghi:m mt c> ;u l/ lun nh@m gi$i th2ch qu1n i#m c31 cc c"ng ty u
l'ch ;inh thi i v6i nh+ng h56ng 7n B 5c 51 )1, E )8t nhi*u ti li:u v* ng c>
u l'ch c31 nh+ng ng5mi th1m gi1 h&=t ng gi$ t)2 ng&i t)2. v c th# nh+ng ti li:u
; c 2ch ch& vi:c tm hi#u 0hch u l'ch ;inh thi, `&ng nhn chung. cc nghin cu
v7n ch51 qu1n tm Ay 3 t6i qu1n i#m m"i t)5mng c31 cc c"ng ty u l'ch ;inh thi,
Eh3 * l6n th h1i c31 ch5>ng nyl xc 'nh cc l&=i hnh 0inh &1nh c31 u l'ch ;inh
thi. 0ich co. '1 i#m. Cc t2nh v ;! lin 0t gi+1 cc nh &1nh nghi:p v xNm chnng
nh5 mt ph5>ng php # tm hi#u c> c8u 0inh &1nh c31 ngnh u l'ch ;inh thi,
QFiv* nh5 v6i nh+ng nghin cu v* nhu cAu th' t)5mng. c 2t ngun th"ng tin th c8p v*
cc c"ng ty u l'ch, ^& . hAu ht cc nghin cu v* ngnh c"ng nghi:p ;inh thi ;
%1& gm c$ vi:c thu thp th"ng tin ;> c8p v ; c nhi*u 'nh ngh91 cng nh5 ; ;} (ng
nhi*u ph5>ng php 0hc nh1u,
Cc :>u t@ c,a n%u cu t%& tr'ng
U%Gn t<c% "%u cu (5 T%& tr'ng -u l&c% .in% t%i
dCc p mt ; nghin cu B t)nh %y ; li:u v Cc t2nh c31 0hch u l'ch ;inh thi.
v7n c hng l&=t v8n * gy 0h ~ ch& vi:c th$& lun cc hnh thc u l'ch ;inh thi t)n
th gi6i, dt l. cc c> qu1n c31 nh n56c c t)ch nhi:m thu thp th"ng tin v* u l'ch
2
th5mng 2t chn / n cc th"ng tin v* nh+ng l&=i hnh Cc %i:t, <1i l. )8t nhi*u nghin
cu th!c hi:n nh gi 'nh l5ng v* u l'ch ;inh thi B 0h"ng ;} (ng ph5>ng php
)ig&)&u;, K1 l. 2t c nghin cu v* th' t)5mng 5c tin hnh v6i * c5>ng chi tit.
mCc p cc nh phn t2ch ch& )@ng c ;! 0hc %i:t ) ):t t)&ng hnh vi ng x} u l'ch
gi+1 cc quc gi1, dt ; nghin cu hi:n c %1& gmD 0h$& ;t cc c"ng ty u l'ch
;inh thi c t)( ;u t=i d R<iggin;. W]]iT. m" t$ tm t?t cc c"ng ty u l'ch rnh R<&lNn.
W]]iT. v 0h$& ;t cc c"ng ty c t)( ;u t=i K?c d RE)&;;lNy v _NN. W]]U NN.
W]]2T, Kn l. m!c p cc c"ng ty u l'ch qu$n l/ cc t 0h$& ;t 0hch hng v Ct
thu nghin cu nhu cAu v* th' t)5mng ;&ng 0t qu$ c31 cc t 0h$& ;t ny 0h"ng c"ng
% c"ng 0h1i, k8t nhi*u cu hi qu1n t)4ng v* Cc i#m v m" t$ tm t?t v* 0hch
hng t)&ng l9nh v!c ny c31 ngnh u l'ch v7n ch51 c cu t)$ lmi,
E ;! 0hc %i:t ) ):t v* l/ thuyt gi+1 nh+ng u 0hch c lp t! thu xp hnh t)nh c31
mnh v6i nh+ng u 0hch i thN& ch5>ng t)nh, E )8t 2t nghin cu v* cc u 0hch
c lp, Ehw c mt ng&=i l: l nghin cu c31 u)ic0 RW]]MT v* $nh h5ung c31 u
0hch c lp 0hi n thvm nh+ng vpng hf& lnh cch %i:t v6i vvn h1 ph5>ng -y,
^)umm RW]]MT. N;chN RW]]iT v ZplN) && RW]]ST B nghin cu chi tit cc l&=i
hnh Cc t)5ng c31 u l'ch thin nhin v th' t)5mng ph( c31 u l'ch ;inh thi, Hghin
cu c31 ^)umm t=i vpng rm1&n thuc Zcu1& B xc 'nh v phn t2ch ngnh u l'ch
t! nhin v6i M yu t c8u thnh. %1& gm u l'ch %1 l". 0hu nghw h=ng th"ng th5mng. c?m
t)=i m=& hi#m. 0hu nghw ng&i thin nhin h=ng c1& c8p v 'ch v( '1 ph5>ng,
JHj B xc 'nh 5c nh+ng 0hc %i:t c> %$n t)&ng nh+ng tc ng v* 0inh t. ;inh
thi v vvn h&VxB hi c31 nh+ng yu t Cc t)5ng , N;chN RW]]iT B nghin cu
l&=i hnh u l'ch ;inh thi %$n '1 c 0i#m ;&t t=i 0hhu v!c rm1&n c31 Zcu1&,
JHj a- _sH kHj _r ch4n c c Ruy nh8tT ny l 0t qu$ c31 mt m=ng
l56i ngy cng phc t=p g?n li*n cc nhm '1 ph5>ng. cc c"n gty u l'ch t5 nhn v
cc t chc phi ch2nh ph3, Hghin cu c31 ZplN) && RW]]ST B phn t2ch c"ng tc
quy h&=ch. nhu cAu th' t)5mng v ngn ;ch ti t) c31 l&=i hnh u l'ch ;inh thi !1 v&
cng ng t=i Zcu1&, at qu$ qu1n t)4ng c31 nh+ng nghin cu ;ng t=& ny chi )1
)@ng cAn ph$i qu1n tm mt cch c h: thng t6i vi:c nghin cu 0hch hng c lp v
t6i cc c"ng ty !1 v& cng ng,
Qi*u t)1 v* nhu cAu th' t)5mng u l'ch ;inh thi tp t)ung v& cc h&=t ng 51 th2ch.
ng c> u l'ch. m" t$ v* n ; v cc ngun th"ng tin c31 0hch hng, dCc p c
nhi*u nghin cu %1n Au tp t)ung v& t2nh 0h&1 h4c ;&ng c mt ng&=i l: l c"ng t)nh
nh gi nhu cAu th' t)5mng & nhm t5 v8n <_r v nhm t5 v8n rkr RW]]MT tin hnh
thN& yu cAu c31 mt nhm %1& gm cc t chc ch2nh ph3 v t5 nhn E1n11, E"ng
t)nh nghin cu c ch8t l5ng c1& ny ;} (ng ph5>ng php i*u t)1 0hch hng qu1
i:n th&=i. th5 t2n. v th"ng qu1 cc h&=t ng th5>ng m=i # phn t2ch ti*m nvng c31 th'
t)5mng u l'ch ;inh thi u rl%N)t1 v K)iti;h E&lum%i1, `! qu1n tm chn t)4ng t6i
ph5>ng php i*u t)1 t)&ng c"ng t)nh nghin cu ny B ch& 0hu v!c t5 nhn th8y mt
v2 ( xu8t ;?c v* nghin cu nhu cAu c31 th' t)5mng, jH Q. KrH Hj<hH Es
^s _E< Kc B %?t Au xu8t %$n cc c"ng t)nh nghn cu v* tAm co. Cc i#m nhn
0hFu h4c. v cc hnh thi c3 u l'ch t)&ng th' t)5mng u l'ch c31 n56c ny, E"ng vi:c
ny c & u chz y l lAn Au tin mt t chc u l'ch quc gi1 B miu t$ ;> l5c
ngnh u l'ch ;inh thi quc gi1 RZ1glN;. W]]i <1tch. W]]LT,
2
C+u trIc c,a ng)n% du l&c% sin% t%i
Cc doan% ng%iXp du l&c% sin% t%i
Oi:c xc 'nh cc l&=i hnh &1nh nghi:p t)&ng ngnh u l'ch ;inh thi l )8t qu1n t)4ng,
dt thnh phAn thNn cht c31 ngnh ny l nh+ng &1nh nghi:p t chc u l'ch )1 n56c
ng&i. nh+ng &1nh nghi:p ny t chc cc tuyn u l'ch v %n vb t)4n gi t)!c tip ch&
0hch u l'ch, dCc p phAn l6n nh+ng &1nh nghi:p lm 'ch v( t chc ny l c31 t5
nhn. mt ; 0h "ng t)&ng ; l=i l cc t chc m"i t)5mng phi li nhun t chc cc
chuyn u l'ch ;inh thi ch& cc thnh vin c31 h4, dt ; &1nh nghi:p t chc u l'ch
)1 n56c ng&i h&=t ng nh5 ng5mi %n ;w. gi1& l=i 0hch ch& cc hBng =i l/ u l'ch v
nh+ng &1nh nghi:p t chc u l'ch )1 n56c ng&i 0hc, Hh+ng &1nh nghi:p t chc u
l'ch t)&ng n56c h&=t ng t=i n56c ;u t=i. n>i 0hch n th1m qu1n. nh+ng &1nh nghi:p
ny t chc 'ch v( u l'ch t)&ng ph=m vi n56c h4. th5mng l nh+ng 'ch v( t=i chz
nh5 % t)2 vn. u v gi$i t)2 ch& 0hch,
^& ;! pht t)i#n v* qui m" v ;! phc t=p t)&ng ngnh u l'ch ;inh thi. cc &1nh
nghi:p hz t) v t5 v8n u l'ch ;inh thi cng t)u nn 1 =ng h>n, E th# hnh ung
5c %c t)1nh hi:n t=i v* ph=m vi v t2nh ch8t c31 cc &1nh nghi:p t chc 'ch v( t5
v8n u l'ch ;inh thi %@ng cch xNm 1nh %= cc thnh vin quc t c31 <i u l'ch
;inh thi R-hN Zc&t&u)i;m `&ciNty. W]]LT, euy#n 1nh %= ny chi1 cc l&=i &1nh nghi:p
nh5 ;1uD ^&1nh nghi:p t chc u l'ch t)&ng n56c. &1nh nghi:p t chc u l'ch )1 n56c
ng&i. cc hBng 1i l/ u l'ch %n lf 'ch v(. 0hch ;=nXnh t)4 v 0hu c?m t)=i. 0hu 5c
%$& v:. 0in t)nc ;5X0in t)nc ;5 ph&ng c$nh. nh cung c8p ;$n phFm )1u qu$ t5>i. nh
xy !ngXpht t)i#n. ngn hngXti ch2nh. nh t5 v8n. ng5mi h56ng 7n u l'chXphin 'ch.
ng5mi l& qu1n h: i ng&=iXtip th'. 0 thut ;} (ng nvng l5ng ti t=& 5c. 'ch v( u
l'ch t)n ;"ng n56c. v nghin cu tip th',
`! 1 =ng t)&ng qui m". '1 i#m v 'nh h56ng c31 cc &1nh nghi:p u l'ch ;inh thi
lm ch& vi:c tm hi#u c8u t)nc &1nh nghi:p t)&ng ngnh u l'ch ;inh thi cng 0h 0hvn
h>n, Hhi*u l&=i &1nh nghi:p 0hc nh1u hz t) ch& cc &1nh nghi:p %n lf 'ch v( u
l'ch ;inh thi, E th# 0# )1 mt ; nh+ng &1nh nghi:p hz t) nh5 cc c"ng ty l& qu1n h:
tuyn t)uy*n i ng&=i. cc c"ng ty 0in t)nc v 0in t)nc ph&ng c$nh. cc c"ng ty Au t5.
cc c"ng ty tip th' v cc c"ng ty 0 thut,
Cc n%) tY c%Zc du l&c% t%iCn n%iCn ra n'3c ngo)i
Hgy cng c nhi*u &1nh nghi:p t chc u l'ch thin nhin )1 n56c ng&i, Ki#u
W,W. %i#u th' thmi gi1n mt cch phi tuyn t2nh t)n t)(c ng1ng. ch& th8y 0t qu$ i*u t)1
nvm W]]U t=i Sg &1nh nghi:p t chc u l'ch )1 n56c ng&i u d R<iggin;. W]]iT, E
th# th8y )@ng m$ng ny c31 ngnh u l'ch ny ctn )8t n&n t)f. %@ng chng l nvm W]LP
m6i chw c ] &1nh nghi:p 0i#u ny h&=t ng, -uy ; l5ng v qui m" c31 nh+ng &1nh
nghi:p t chc u l'ch )1 n56c ng&i ngy cng tvng. m6i chw c )8t 2t c"ng t)nh nghin
cu v* t2nh ch8t v t chc c31 nh+ng &1nh nghi:p ny t)q mt nghin cu chi tit c31
`&)Nn;&n v* mt c"ng ty t chc u l'ch c t2nh ch8t thm hi#m RW]]WT. mt i*u t)1 c31
kymN) v* cc &1nh nghi:p t chc u l'ch )1 n56c ng&i RW]]2T. v i*u t)1 th' t)5mng
2
ch& cc &1nh nghi:p K?c d t chc u l'ch )1 n56c ng&i & <iggin; RW]]iT v NN
RW]]2T tin hnh,
Ec &1nh nghi:p t chc u l'ch ;inh thi )1 n56c ng&i th5mng c t)( ;u t=i th' t)5mng
gc Rth5mng l cc n56c pht t)i#nT v nh+ng &1nh nghi:p ny t=& nn mi lin h: thit
yu gi+1 0hch u l'ch ;inh thi v cc vpng u l'ch c c$nh ;?c thin nhin h8p 7n,
dCc p ngy cng c nhi*u hBng hng 0h"ng v c"ng ty u l'ch ni chung t chc nh+ng
tu1 u l'ch thin nhin thm %n c=nh nh+ng tu1 u l'ch th"ng th5mng c31 h4. ch5>ng
ny chw tp t)ung v& cc tu1 u l'ch thin nhin & cc nhm chuyn t chc u l'ch
thin nhin tin hnh v tip th',
^& tng ; l5ng 0hch u l'ch ;inh thi m nh+ng &1nh nghi:p t chc u l'ch )1 n56c
ng&i c31 d ph(c v( ln t6i h>n WPP,PPP mt nvm. cc i#m u l'ch. n56c v 0hu v!c
m h4 n c $nh h5ung ;u ;?c t6i c8u t)nc u l'ch ;inh thi t&n cAu RKi#u W,2T
R<iggin;. W]]iT,
&iu 4L4
Hvm
` cc nh t chc 'ch v( u l'ch
SM PHT TRINN *O SP LQRNB NBHIP CC DOANH
DU LCH thiSn nhiSn T MU
Eh3 yu cc tu1 u l'ch ;inh thi c31 d tp t)ung v& ty %n cAu v Cc %i:t l -)ung
d, Hg&i )1. t)&ng 0hi chw c ] &1nh nghi:p 51 t)n 2M 0hch t6i nh+ng n>i
2
ng&i ty %n cAu. th c Wg &1nh nghi:p chw t chc cc chuyn th1m qu1n t6i mt 0hu
v!c nh8t 'nh, Hh5 vy. t)&ng 0hi c t5>ng i 2t &1nh nghi:p m1ng t2nh ch8t t&n
cAu t)&ng vi:c t chc 'ch v( u l'ch. hAu ht cc &1nh nghi:p l=i 5c t chc v5t )1
ng&i qui m" c31 cc quc gi1 >n lf, `1u ht. phn % 0hu v!c c31 cc chuyn u l'ch
;inh thi )8t 0hc v6i tng ch$y c31 0hch u l'ch d th"ng th5mng. t)&ng cc chuyn
th1m qu1n t6i chu u. dVhiVc". v vpng E1V)iV% chim t l: )8t l6n,
Hghin cu ch51 xc 'nh ) ; l5ng 0hch lin h: t)!c tip v6i &1nh nghi:p t chc
u l'ch t=i n56c ;u t=i h&Cc chi nhnh '1 ph5>ng c31 c"ng ty u l'ch ;inh thi u
n56c ng&i. nh+ng 0hch ny th5mng 5c g4i l 0hch t! & h1y c lp RYh-;T. cng
ch51 c ;! ;& ;nh gi+1 th' phAn c lp ny v6i ; 0hch u l'ch thin nhin ph$i !1
v& cc &1nh nghi:p t chc u l'ch )1 n56c ng&i, Hh5 vy. qui m". chn ung v
hnh vi c31 h1i m$ng th' phAn 5mng nh5 0hc nh1u ny hi:n t=i v7n ch51 5c %it ),
E l l hAu ht 0hch u l'ch thN& cc chuyn u l'ch thin nhin t)4n gi th1 thun
t)!c tip v6i cc &1nh nghi:p t chc u l'ch )1 n56c ng&i v 0h"ng th"ng qu1 cc
h&=t ng %n lf chng h=n nh5 cc hBng =i l/ u l'ch, O 0t qu$ l cc &1nh nghi:p
t chc u l'ch )1 n56c ng&i ng v1i t)t thNn cht t)&ng vi:c 'nh hnh ;! l!1 ch4n n>i
n v $nh h5ung t6i nh+ng tc ng 0inh t c31 u l'ch thin nhin, <&=t ng nghi:p
v( c31 h4 c th# %1& gmD t)!c tip tip th' ch& cc tuyn my %1y v %n vb. th1 thun
v6i cc &1nh nghi:p t chc u l'ch t=i chz u cc n56c 0hc. hnh thnh cc c"ng c( tip
th'. v qu$n l/ vi:c %n 'ch v( u l'ch,
Hh+ng t chc phi li nhun chim mt phAn 0h l6n t)&ng ; cc >n v' t chc u l'ch
)1 n56c ng&i, <iggin; RW]]iT th8y )@ng WL 0hch hng c31 nh+ng &1nh nghi:p 5c
i*u t)1 i u l'ch thN& cc chuyn i & cc t chc phi li nhun tin hnh, Hh5 vy
nh+ng t chc phi li nhun ny t chcmt ; l5ng ng 0# nh+ng chuyn u l'ch ;inh
thi, O* mCt '1 l/. nghin cu v* cc >n v' u d t chc 'ch v( u l'ch ch& th8y U2
c31 cc chuyn u l'ch ;inh thi phi li nhun 5c t chc t)&ng ph=m n56c d,
ahuynh h56ng h56ng ni c31 cc tu1 u l'ch ;inh thi & cc t chc phi li nhun tin
hnh )8t 0hc ;& v6i 0huynh h56ng h56ng ng&=i c31 cc &1nh nghi:p t5 nhn t
chc'ch v( u l'ch. ]g c1c tu1 u l'ch & cc &1nh nghi:p t5 nhn ny t chc 5c
tin hnh u n56c ng&i R<iggin;. W]]iT, O c h>n mt t cc t chc phi li nhun
ph(c v( h>n 2P,PPP 0hch u l'ch ;inh thi R<iggin;. W]]iT. ) )ng l m$ng cc t chc
ny cAn ph$i 5c chn / nghin cu nhi*u h>n n+1,
&iu 4L6
TV L PHWN TRXM Ehch 9u l#ch MU t8i +"t sY >Zn( c[\ th] (i8i
R^!1 v& cc nh t chc 'ch v( u l'ch 5c i*u t)1T
2
` l5ng 0hch c31 cc >n v' t chc u l'ch u d 5c i*u t)1. 2t l 2M. nhi*u ln n
WM,PPP. t)ung %nh l W,iLU 0hch mt nvm R<iggin;. W]]iT, -)&ng 0hi nghin cu ny
ch& th8y )8t nhi*u &1nh nghi:p t chc u lich nh ch& 56i W,PPP 0hch mt nvm. n
cng v=ch )1 mt i#m qu1n t)4ng l mt ; 2t &1nh nghi:p l6n c t)n WP,PPP 0hch
mt nvm. chng t mt th' phAn ng 0# l & mt ; 2t &1nh nghi:p n?m gi+, -h!c t
l. nvm &1nh nghi:p l6n nh8t t)&ng nhgin cu ny t chc 'ch v( ch& gAn MP,PPP
0hch u l'ch. h1y UP th' t)5mng gM c"ng ty l6n nh8t. mzi c"ng ty c tq WPPP 0hch t)u
ln n?m ]P th' t)5mng, `! phn chi1 th' t)5mng )8t 0h"ng *u ny gi+1 cc &1nh
nghi:p t chc u l'ch )1 n56c ng&i cng t=& )1 mt thch thc l6n ch& cc &1nh
nghi:p m6i t)&ng l9nh v!c ny, Qi*u ny cng t=& nn tnh t)=ng tp t)ung 0hch u l'ch
;inh thi cng nh5 nh+ng tc ng m"i t)5mng v 0inh t & h4 gy nn,
Cc n%) tY c%Zc d&c% (B du l&c% t%iCn n%iCn t=i c%[
Ec nh t chc 'ch v( u l'ch thin nhin t=i chz th5mng c t)( ;u t=i n56c ch3 nh.
th5mng t=i cc thnh ph l6n nh8t, <4 t)56c ht chuyn t chc 'ch v( u l'ch t)&ng
ph=m vi mt n56c. nh5ng cng c th# h&=t ng u vi n56c, Ec nh t chc 'ch v( u
l'ch t=i chz t chc cc tuyn i %@ng ph5>ng ti:n gi1& th"ng %. mCc c$ gi thu chz
u. cung c8p ng5mi h56ng 7n v phin 'ch ch& cc chuyn u l'ch thin nhin, <4 %n
'ch v( ch& cc =i l/ u l'ch. cc nh t chc 'ch v( u l'ch thin nhin )1 n56c ng&i
v 0hch u l'ch thin nhin Rh4 %n 'ch v( t)!c tip ch& cc 0hch nyT, d6i c )8t 2t
nghin cu v* thnh phAn ny c31 ngnh u l'ch ;inh thi, Ehw c h1i ng&=i l: l mt
nh gi B )8t lu v* c8u t)nc v nhu cAu pht t)i#n c31 ngnh u l'ch thin nhin u t)&ng
ph=m vi VcuV1V& Ril;&n. W]SLT v mt nghin cu gAn y h>n v* ;$n phFm. th'
t)5mng v ti*m nvng 0inh &1nh u E1Vn1V1 R-&u)i;m E1Vn1V1. W]]MT,
2
dt t)&ng nh+ng t2nh ch8t qu1n t)4ng c31 cc nh t chc 'ch v( u l'ch thin nhin t=i
chz l hnh thc ;u h+u. t)&ng gm cD cc vvn phtng chi nhnh xuyn quc gi1. cc
chi nhnh Cc quy*n xuyn quc gi1. chi nhnh c31 cc nh t chc 'ch v( u l'ch thin
nhin )1 n56c ng&i. cc c"ng ty n56c ng&i thuc ;u h+u c31 ng&=i 0i*u. lin &1nh. chi
nhnh c31 cc c"ng ty quc gi1 l6n. cc >n v' c lp thuc ;u h+u t)&ng n56c. v cc
hp tc xB, dzi mt l&=i hnh ;u h+u 0hc nh1u ny 0b& thN& mt l&=t cc qu1n h: nh8t
'nh v6i nh+ng c "ng 0hc t)&ng ngnh ny, Ehng h=n nh5 cc chi nhnh Cc quy*n
v cc chi nhnh c31 cc c"ng ty xuyn quc gi1 c nh+ng mi lin h: tip th' Cc %i:t
v6i tng 0hch u l'ch thin nhin tq cc n56c c"ng nghi:p pht t)i#n v tp t)ung v&
cc ti ;$n m h4 ;u h+u u n56c ch3 nh, Eng nh5 vy. cc nh t chc 'ch v( u l'ch
thin nhin t=i chz l6n th5mng c nh+ng nh t)4 )ing c31 h4 v h4 tp t)ung 0hch t=i
nh+ng i#m ny, dCc p ;! qu$n l/. li 2ch v tc ng c31 nh+ng hnh thc ;u h+u
)ing %i:t ny )8t 0hc nh1u. nh+ng hnh thc )ing %i:t t)&ng t chc 0inh &1nh h&Cc
tc ng c31 nh+ng hnh thc ln t2nh ch8t c31 u l'ch ;inh thi ch51 5c chn / t6i
mt cch c h: thng,
Cc doan% ng%iXp d&c% (B du l&c% t%iCn n%iCn &a p%'*ng
Ec &1nh nghi:p 'ch v( u l'ch thin nhin u '1 ph5>ng c th# gm chi nhnh '1
ph5>ng c31 c"ng ty u l'ch. cc 0hu %$& tn thin nhin t5 nhn. 0hch ;=n. nh hng.
ti:m )5u. 'ch v( gi1& th"ng. ng5mi %n hng l5u ni:m. h56ng 7n vin v nh+ng ng5mi
cung c8p 'ch v( gi$i t)2, Hh+ng nghin cu v* cc chi nhnh c31 c"ng ty u l'ch u '1
ph5>ng hi:n cD mt c"ng t)nh i*u t)1 v* vi:c lp 0 h&=ch. thit 0 0h$ thi. ti ch2nh.
v tiu chuFn cng nh5 nh+ng h56ng 7n cvn %$n ch& nh+ng chi nhnh nyR<1\0in; v
cc tc gi$ 0hc. W]]MT v mt nh gi chi tit v* tm chi nhnh vng 0/ t=i vpng rV
m1V"n c31 K)1Vxin R1ll1cN v IiN)cN. W]]iT, E"ng t)nh nghin cu l6n nh8t v* cc
0hu %$& tn thin nhin t5 nhn i*u t)1 ]g 0hu u chu d _1 tinh v chu Ihi
RrlN)m1n. W]]PT, dt c"ng t)nh nghin cu l6n 0hc nh gi 2g ! n th!c hi:n thN&
mt ph5>ng thc tip cn m6i g4i l cc ! n 0t hp %$& tn v pht t)i#n RNll; v
K)1n&n. W]]gT, ahi xNm xbt ;! pht t)i#n 0inh t u '1 ph5>ng. %& c& ny 0t lun
)@ng phAn l6n ; ti*n 0hch thvm qu1n tiu v& vi:c i l=i. vn. u v vb v& c}1 c"ng vin
*u 5c thu t)!c tip v& 0h& %=c t)ung 5>ng h&Cc v& cc qu c31 cc c"ng ty t5 nhn
m cc qu ny *u 5c h5ung ch mi~n gi$m, Hghin cu ny 0t lun )@ng )8t
him 0hi c phAn thu nhp n& t6i 5c t1y ng5mi n '1 ph5>ng RNll; v K)1n&n.
W]]gT, dt ; nghin cu c( th# xNm xbt nh+ng tc ng v* mCt 0inh &1nh c31 u
l'ch thin nhin i v6i nh+ng '1 ph5>ng nh8t 'nh %1& gmD mt nh gi v* ngnh u
l'ch v pht t)i#n 0inh &1nh u '1 ph5>ng ;1u 0hi hnh thnh mt c"ng vin quc gi1 u
-&)tuguN)&. E&;t1 kic1 RIl1cN.W]]WW]]MT mt phn t2ch v* ;! pht t)i#n 0inh &1nh
cpng v6i u l'ch thin nhin u j1l1p1g&; v d&ntNvN)N R<&nNy. W]]UT v mt nghin
cu xNm xbt tc ng c31 vi:c 0hch th1m qu1n c v&i xm i v6i cc &1nh nghi:p '1
ph5>ng u K1|1 E1li{&)ni1. R^Nin1 v &ung. W]]MT, Eng nh5 nh+ng &1nh nghi:p t
chc u l'ch thin nhin 0hc. nh+ng &1nh nghi:p '1 ph5>ng ny cng )8t 1 =ng v*
hnh thc ;u h+u, Ehng h=n nh5 mt chi nhnh c"ng ty u l'ch ;inh thi c th# thuc ;u
h+u mt c"ng ty xuyn quc gi1. mt &1nh nghi:p t chc u l'ch ;inh thi )1 n56c
ng&i. mt &1nh nghi:p t chc u l'ch ;inh thi t=i chz l6n h&Cc thuc v* mt gi1 nh
2
'1 ph5>ng, d6i c )8t 2t nghin cu th!c t v c t2nh ch8t h: thng v* mc cng
nh5 $nh h5ung c31 nh+ng mi lin h: ;u h+u ny,
"%2ng ng%iCn cZu cB t%\
(5 p%Gn t<c% t%& tr'ng du l&c% sin% t%i
U%Gn t<c% t%& tr'ng du l&c% sin% t%i
H^nh 4L_
MJ H`NH aNH (i th# t%./n(
/]i tr'ng ;in% doan%
K>t %Hp t%& tr'ng
Ho=t Sng du l&c% sin% t%i
aNny1 v E&;t1 kic1 c ngnh u l'ch )8t pht
t)i#n V ngnh ny l ngun thu nhp qu1n t)4ng
v ;ng gi c31 cc n56c ny, y h1i n56c ny ngnh u l'ch l 0t qu$ c31 ;! hp tc
thnh c"ng gi+1 h1i 0hu v!c nh n56c v t5 nhn, ainh nghi:m c31 nh+ng n56c ny c
th# t)u thnh nh+ng chw 7n h+u 2ch ch& ;! pht t)i#n v h&=t ng c31 cc th' t)5mng u
l'ch ;inh thi quc gi1 RZ1glN; v cc tc gi$ 0hc. W]]2T,
<nh W,g ch& th8y mt m" hnh # nh gi mt th' t)5mng u l'ch, u t t)ung tm c31
m" hnh ny l ;! phi hp t)&ng th' t)5mng c31 gi c$. qu$ng c&. ;$n phFm v '1 i#m.
nh+ng v8n * nu t=& nn n*n t$ng c31 ;$n phFm u l'ch, ji c$ c31 ;$n phFm lu"n lu"n
l i#m qu1n t)4ng t)&ng quyt 'nh c31 0hch hng, dc qu$ng c& cng $nh h5ung
t6i ;! m&ng i c31 0hch hng, `$n phFm V chuyn i V %' $nh h5ung %ui )8t nhi*u nhn
t. t)&ng c nguyn t?c h&=t ng c31 nh+ng &1nh nghi:p v cc c> qu1n nh n56c
th1m gi1 v& qu t)nh ny, Q'1 i#m )8t qu1n t)4ng t)&ng u l'ch ;inh thi %ui v t2nh
ch8t c31 '1 i#m u l'ch $nh h5ung )8t l6n t6i 0t qu$ chuyn i, <1i thnh t. m"i
t)5mng 0inh &1nh %n ng&i v vi:c th!c hi:n chuyn u l'ch ;inh thi cng $nh h5ung
t6i mi 0t hp t)&ng th' t)5mng ny,
-hnh t th nh8t. m"i t)5mng 0inh &1nh %1& gm nh+ng nhn t c t2nh ch8t ng&=i
c$nh i v6i ng5mi t chc u l'ch. chng h=n nh5 nhu cAu c31 th' t)5mng Rnh+ng c"ng ty
c th' phAn l6n h>n t)&ng th' t)5mng c th# $nh h5ung t6i nhu cAu th"ng qu1 vi:c qu$ng
c&T. nh+ng 'ch v( hi:n B c ;n. h1y l i*u 0i:n ch2nh t)i v 0inh t %n ng&i, k8t
nhi*u hBng cung c8p 'ch v( ch& 0hch V mt ; 'ch v( ny & cc &1nh nghi:p t chc
u l'ch ;inh thi i*u hnh. mCc p )8t nhi*u 'ch v( l & cc hBng 0hc cung c8p V
chng h=n nh5 cc c"ng ty vn t$i, Ec i*u 0i:n ng&=i c$nh %1& gm thmi gi1n v th"ng
tin c 5c. ; ti*n cAn ph$i chi. %i c$nh ch2nh t)' u n56c . v mt i*u 0i:n ng&=i
2
c$nh qu1n t)4ng n+1 l mc c=nh t)1nh # c 5c ;$n phFm u l'ch , dt n56c c
nh+ng 0h$ nvng nh8t 'nh. chng h=n nh5 0inh nghi:m qu$n l/. nh+ng 0h$ nvng ny ph(
thuc v& ngun v nhn l!c c 5c u t)&ng n56c,
-hnh t th h1i l vi:c i*u hnh chuyn u l'ch ;inh thi, Oi:c cung c8p u l'ch ;inh
thi ch& 0hch & &1nh nghi:p t chc u l'ch i*u hnh v l yu t %' cc nguyn t?c
qu$n l/ 0inh &1nh tiu chuFn $nh h5ung nhi*u nh8t t)&ng u l'ch ;inh thi, -h"ng
th5mng. ;1u 0hi tin hnh chuyn i th ng5mi t1 phn t2ch cc + li:u nh gi # c$i tin
t&n % ;$n phFm, ahung nh gi th' t)5mng ny 5c ;} (ng # m" t$ ngnh u l'ch
;inh thi c31 c$ aNny1 v E&;t1 kic1,
T%& tr'ng du l&c% sin% t%i Ken:a
Hvm W]]U. ngnh u l'ch l ngun xu8t 0hFu l6n nh8t c31 aNny1. ng gp gM thu
nhp ng&=i t: v WW tng ;$n phFm quc n c31 n56c ny Raa E&n;ulting. W]]iT,
Hgnh u l'ch thin nhin ny tp t)ung ch3 yu v& cc 0hu v5mn ng vt 0h&1ng B v
%m %i#n 1n 5>ng c31 aNny1, Hvm W]]i. cc c"ng vin quc gi1 v 0hu %$& tn vui
ch>i Rc i:n t2ch gM,PgL0m2T. chim i i:n t2ch n56c ny R&)l E&n;N)v1ti&n
d&nit&)ing ENnt)N. W]]LT, Hg&i )1 aNny1 c MP 0hu %$& tn vui ch>i c31 t5 nhn v6i
tng t2ch W2,2WW0m2. chim 2.W i:n t2ch c$ n56c R1t0in; v cc tc gi$ 0hc. W]]iT,
Hvm W]]U. MM 0hch u l'ch n56c ng&i t6i aNny1 l tq chu u. S l tq K?c d. i
tq chu r v 2] tq chu Ihi Raa E&n;ulting. W]]iT,
N;tN)n RW]]LT nhn th8y )@ng aNny1 c c$ nh+ng nbt h1y nh8t v ti t: nh8t c31 u l'ch
thin nhin, Hh+ng yu t t2ch c!c %1& gm vi:c %$& v: mt ; l6n cc 0hu thin nhin
c c$nh qu1n h8p 7n. B c 5c hnh $nh )ng )Bi t)n th' t)5mng th gi6i. ngn ;ch chi
ch& cc c"ng vin h&n t&n & thu nhp %@ng u l'ch cung c8p. v c mc li nhun
ng 0# 5c nh ch& cc cng ng '1 ph5>ng, Hh+ng yu t tiu c!c %1& gm tc
ng n m"i t)5mng & mt 0hch "ng v ;} (ng c"ng vin thiu ;! qu$n l/ chCt
ch. ;! xung c8p c31 c> ;u h= tAng c31 cc c"ng vin & thiu ti Au t5. thiu nh t)4
v gim ;t nh+ng ng5mi t chc u l'ch & ch2nh t)' % %i. v qu chn t)4ng t6i vi:c
th1m qu1n chw mt ; 2t ng vt c vn l6n, N;tN)n RW]]LT ch& )@ng nh+ng yu t tiu
c!c ny n$y ;inh l & thiu tAm nhn x1. thiu 0 h&=ch v lut php V nh+ng v8n * hi:n
n1y 1ng 5c gi$i quyt th"ng qu1 hnh ng c31 ch2nh ph3,
$hu cu th t%ng V ahch u l'ch ;inh thi tm 0im g u aNny1 -ht l ng=c
nhin )8t 2t nghin cu tin 5c tin hnh v* ng c> u l'ch, -uy nhin K1ll1ntinN
RW]]WT nghin cu v* u 0hch E1Vn1V1 t6i aNny1 t)&ng g nvm t)56c & Eu l=c %
r{)ic1n `1{1)i. mt t)&ng nh+ng c"ng ty u l'ch l6n nh8t aNny1 tin hnh, K$ng W,W ch&
th8y nh+ng ng c> xB hi qu1n t)4ng nh8t c31 nh+ng u 0hch ny,
&n( 4L4
2
NHbNB aNB Cc de h"i ;u\n t%fn( gYi >8i 9u Ehch g]n th\+ ;u\n
h'n<\ g.ic giju t%\
kH< ph&ng c$nh v mi ;ng h&1ng B
<4c hi v* t! nhin
-)$i nghi:m cch ;ng m6i v 0hc l=
GNm ch& %it t6i mc nhi*u nh8t c th# 5c
-h1m qu1n nh+ng '1 i#m l'ch ;} qu1n t)4ng
K1ll1ntinN RW]]WT nhn th8y nh+ng u 0hch ny qu1n tm t6i vi:c ng?m c$nh. h4c hi
v ch(p $nh, <4 cng mun t)$i nghi:m cch ;ng c31 ng5mi '1 ph5>ng %ui v aNny1
5c c&i l mt n56c c tAm qu1n t)4ng l'ch ;}, <4 mun th!c hi:n t8t c$ nh+ng vi:c ny
mt cch c hi:u qu$. mun xNm cng nhi*u cng tt t)&ng thmi gi1n u l'ch n56c ny,
Qng c> qu1n t)4ng nh8t thu hnt 0hch t6i aNny1 l thin nhin R%$ng W,2T, -h1m qu1n
cc c"ng vin v 0hu %$& tn ny 0hch ; 5c xNm nh+ng l&i thn v chim p c31
chu Ihi, k8t nhi*u ng5mi nh gi c1& thin nhin u y t)&ng )qng )m nhi:t 6i v
mu"ng thn h&1ng B 5c 51 ln hng Au,
2
&n( 4L6
NHbNB aNB Cc thu hKt;u\n t%fn( gYi >8i
Ec c"ng vin quc gi1 v 0hu %$& tn
`! h&1ng B
-hn
Ehim
kqng nhi:t 6i
9u Ehch g]n th\+ ;u\n h'n<\ g.ic giju t%\

Hh+ng u 0hch ny c t)nh h4c v8n c1&. Ui.i t)&ng ; h4 c 2t nh8t mt %@ng =i
h4c, E th# ;& ;nh v6i t)nh c31 n E1Vn1V1 ni chungD nvm W]]W WW.U nh+ng
ng5mi tq WM tui t)u ln c mt %@ng =i h4c RE&l&m%&. W]]UT, -ui t)ung %nh c31 0hch
u l'ch l U] t)&ng c MM l n+,
Ehn ung xB hi h4c c31 u 0hch v6i nh+ng t2nh cch th2ch h4c hi. ch(p $nh. v tm
0im nh+ng t)$i nghi:m m6i. 0t hp v6i ng c> thu hnt l thin nhin h&1ng B. Cc
%i:t g?n li*n v6i t)nh h4c v8n c1&, _/ & c31 mi lin h: ny ch51 5c %it ) v
y l l9nh v!c ph&ng phn ch& vi:c nghin cu v* ngnh u l'ch,
&'c h(ng du lch) dch v v* iu kin ngoi cnh V E> qu1n ch2nh
ph3 ch'u t)ch nhi:m v* u l'ch u aNny1 l K û _'ch v -hin nhin h&1ng B, E>
qu1n ^'ch v( -hin nhin h&1ng B aNny1 Ra`T ch'u t)ch nhi:m qu$n l/ cc c"ng
vin quc gi1 v 0hu %$& tn vui ch>i, Ehc nvng mt c> qu1n t5>ng i c lp c31
ch2nh ph3 ch& phbp a` h&=t ng nh5 mt c"ng ty. c th# gi+ l=i 5c mt phAn ti*n
cc v5mn quc gi1 thu 5c, Hgun thu tq n56c ng&i l mt ngun thu nhp qu1n t)4ng,
a` gAn y B lp v( u l'ch. v( ny ; ng mt v1i t)t qu1n t)4ng t)&ng vi:c tip th'
v qu$ng c& u l'ch Rìnig1. W]]MT,
Hhn t thNn cht t)&ng u l'ch ;inh thi aNny1 l nh+ng v5mn quc gi1 v 0hu %$& tn
thin nhin h&1ng B B 5c th gi6i %it ting, Hh+ng ci tn nh5 rm%&;Nli. H10u)u.
2
-;1v& v d11;1i d1)1 *u B 5c %it t6i )ng )Bi, ^& E> qu1n ^'ch v( -hin nhin
h&1ng B aNny1 l mt c> qu1n ng&i ch2nh ph3. n c lp v6i ch2nh ph3 v* mCt ti
ch2nh, ^& . a` c th# ng v1i t)t c31 mt c"ng ty u l'ch ;inh thi. nh5ng v* mvt
hnh ch2nh l=i 0hc x1 ;& v6i cc c> qu1n qu$n l/ c"ng vin quc gi1 c chc nvng c>
qu1n nh n56c, IhAn l6n cc h&=t ng u l'ch t5 nhn u aNny1 *u ph( thuc )8t nhi*u
v& ;! %$& v: v qu$n l/ nh+ng ngun ti nguyn thin nhin ph(c v( ch& u l'ch t)&ng
l(c '1 c31 0hu v!c c> qu1n nh n56c,
E"ng ty Iht t)i#n u l'ch aNny1 Ra-Ê V aNny1 -&u)i;t ^NvNl&pmNnt E&p&)1ti&nT l
mt c"ng ty c31 nh n56c c m(c tiu l pht t)i#n ngnh u l'ch. 0huyn 0h2ch ;! qu1n
tm t)&ng n56c nhi*u h>n i v6i ngnh u l'ch. v 0huyn 0h2ch u l'ch ni '1, -q 0hi
5c thnh lp thN& mt =& lut c31 ngh' vi:n nvm W]iM. a-Ê B th!c hi:n t)ch
nhi:m c31 mnh th"ng qu1 vi:c Au t5 chng 0h&n. ch& v1y m1ng t2nh ch8t th5>ng m=i
v cc 'ch v( 0huyn 0h2ch pht t)i#n u l'ch, Hu ng5mi t1 th!c hi:n nh5 ( 'nh.
a-Ê ; 5c chuy#n thnh mt ngn hng pht t)i#n u l'ch Rìnig1. W]]LT,
Hvm W]]i. K1n u l'ch aNny1 5c ch2nh ph3 thnh lp nh@m m(c 2ch qu$ng c& v
tip th'. phi hp vi:c qu$n l/ ti nguyn v nng c1& nvng l!c RkN{N)n. W]]i N;tN)n.
W]]LT, ahu v!c t5 nhn tip t(c ng v1i t)t ch3 =&. th"ng qu1 1 ; thnh vin v c l
qu1 Au t5 ti ch2nh, -hnh phAn %1n Au t)&ng %1n c ;! hi:n i:n p $& c31 ch2nh ph3.
t)&ng c gim c a` v %1 th5 0/ th5mng t)!c, -uy nhin. tq 0hi %1n ny 5c
c"ng % nvm W]]i th '1 v' c31 %1n ny v7 ch51 5c ch2nh thc h1 th"ng qu1 quy
'nh h1y mt =& lut c31 ngh' vi:n cng ch51 c quy 'nh ) )ng %1n ny ; 5c
cung c8p ti ch2nh nh5 th n& Rìnig1. W]]LT,
Hgnh u l'ch ;inh thi pht t)i#n %@ng ch2nh ;! h8p 7n c31 thin nhin v nh+ng c
g?ng c31 )8t nhi*u cc t chc t5 nhn RE> qu1n tnh %& 0inh t V Zc&n&mi;t hntNlligNncN
snit. W]]WT,
Eu l=c % u l'ch l(c '1 chu Ihi RrÈ V r{)ic1n `1{1)i Elu%T. mt t)&ng nh+ng t chc
u l'ch v 0hch ;=n l6n nh8t aNny1. l mt t chc nh5 vy, rÈ ;u h+u WM 0hch ;=n
t)n %m n 5>ng. mt chi nhnh u l'ch l(c '1 u H1i)&%i v mt t)=i u l'ch l(c '1 u
ahu %$& tn vui ch>i d11;1i d1)1, Eu l=c % ny ph(c v( xN c. vn v u ch& h>n
MP,PPP 0hch mt nvm RKNll. W]]PT, K@ng vi:c % t)2 u l'ch )1 c$ %Bi %i#n v t)&ng l(c
'1. rÈ B ph(c v( nhi*u ch5>ng t)nh p 5ng 5 nh+ng nhu cAu 1 =ng c31 u
0hch, E"ng ty ny l mt v2 ( c31 0hu v!c u l'ch t5 nhn v6i ;! 0t hp ngnh 4c v
5c K1ll1ntinN RW]]WT ch4n # nghin cu chi tit,
Hvm W]]i. <i u l'ch ;inh thi aNny1 5c thnh lp # qu$ng c& v ginp o cc !
n u l'ch ;inh thi c31 cng ng. xu8t %$n lut ng x} t)&n u l'ch ;inh thi. v thit lp
quy t)nh 0i#m t&n # 0hng 'nh c1m 0t c31 ngnh u l'ch ;inh thi t)&ng vi:c %$& v:
m"i t)5mng RJp1l1. W]]iT, Hh+ng t chc nh5 vy c th# ng v1i t)t ng5mi m"i gi6i
t)ung th!c t)&ng ngnh u l'ch c31 c$ nh n56c v t5 nhn, - chc ny cng c th# 51
)1. th!c hi:n v gim ;t nh+ng tiu chuFn v* hnh vi i v6i m"i t)5mng t)&ng ngnh u
l'ch,
2
Hgnh u l'ch aNny1 pht t)i#n t)&ng h&n c$nh mt ch2nh ph3 n 'nh v hnh ch2nh
nh n56c h&=t ng tt, ` l5ng 0hch u l'ch n56c ng&i tvng tq gUi,PPP nvm W]LL.
ln wnh c1& l SLP,PPP 0hch nvm W]]U. v gi$m xung ng 0# v6i iSS,PPP 0hch nvm
W]]M Raa E&n;ulting. W]]iT, `! gi$m ;nt ng 0# ; l5ng 0hch u l'ch tq ;1u nvm
W]]M l & cc ph5>ng ti:n th"ng tin =i chnng tuyn t)uy*n qu nhi*u v* nh+ng %8t n
ch2nh t)' v %=& l!c u aNny1, -)&ng 0hi ; l5ng 0hch u l'ch t6i aNny1 gi$m ;nt th
l5ng 0hch t6i -1n1ni1 l=i tvng ln. ch& th8y ;! chuy#n h56ng tq aNny1 ;1ng n56c
lng gi*ng ph21 n1m,
k8t nhi*u nh t chc u l'ch aNny1 l cc c"ng ty tng hp cung c8p ch& 0hch nhi*u
=ng 'ch v( 0hc nh1u t)&ng c phtng u nh+ng vpng 0hc nh1u c31 aNny1. i l=i
t)&ng n56c %@ng xN nh. xN t$i v my %1y. u l'ch t)n 8t li*n u 0h?p n56c. v hng l&=t
ch5>ng t)nh gi$i t)2, Hh+ng c"ng ty ny p ng t8t c$ nh+ng nhu cAu c31 0hch t)&ng
thmi gi1n u aNny1. cch tip cn ny 7n n tng li nhun c1& h>n ch& cc c"ng ty u
l'ch. nh5ng l=i chw tp t)ung ; thu nhp ny t)&ng t1y mt ; 2t ng5mi,
E> qu1n 'ch v( thin nhin h&1ng B c31 aNny1 qu$n l/ cc c"ng vin c31 aNny1. l&
vi:c 1n ninh. v ph(c 0hch u l'ch th1m qu1n cc c$nh p thin nhin %@ng cch %$&
5ong h: thng 5mng x v mt ; %Bi c?m t)=i th" ;> t)&ng 0hu v!c c"ng vin, ^'ch v(
& c> qu1n ny cung c8p 0h"ng %1& gm phin 'ch h1y cc 'ch v( u l'ch c> %$n 0hc
m mt ; c> qu1n qu$n l/ c"ng vin u nhi*u n56c 0hc ph(c v(, Hi chung. c> qu1n
ny v nhn vin c31 h4 2t 0hi gi1& tip v6i u 0hch, -uy nhin. vi:c thit lp mt %
phn u l'ch t)&ng a` %& hi:u ; c th# c ;! chuy#n i ;1ng vi:c cung c8p 'ch v(
u l'ch Rìnig1. W]]LT,
!t hp th t%ng+ ,n ph-) gi' c) qung c'o v* a i- V -)n
]M 0hch c31 rÈ l tq cc n56c chu u t6i, ah&$ng ig nh+ng u 0hch ny i
thN& 0i#u th1m qu1n thin nhin h&1ng B t)n 8t li*n. v nh+ng ng5mi ctn l=i th t6i cc
0hch ;=n %n %m %i#n n 5>ng RKNll. W]]PT, dCc p 0hch E1Vn1V1 chw chim mt
t nh t)&ng tng ; 0hch c31 rÈ. mt t)vm phAn t)vm t)&ng ; h4 th1m gi1 2t nh8t mt
chuyn th1m qu1n t)n 8t li*n, <4 cng nh 0h nhi*u thmi gi1n RgMT nghw u cc 0hu
%Bi %i#n, `! 0t hp tt gi+1 gi th8p v chuyn i gi t)' l mt t)&ng nh+ng l/ & Au
tin 0hin u 0hch E1Vn1V1 ch4n rÈ ch& chuyn i c31 h4 t6i aNny1 RK1ll1ntinN.
W]]WT,
-hmi gi1n t)ung %nh u 0hch u aNny1 1& ng gi+1 WW v WL ngy. ph( thuc v& thmi
gi1n t)&ng nvm v quc t'ch c31 0hch Raa E&n;ulting. W]]iT,
ah"ng c c&n ; thng 0 v* tui v ; ti*n u 0hch chi tiu t)ung %nh u aNny1 Raa
E&n;ulting. W]]iT, -uy nhin. K1ll1ntinN RW]]WT nhn th8y l thu nhp t)ung %nh c31 gi1
nh u 0hch E1Vn1V1 l EL2,M2g RsìW,UiPT. c1& h>n )8t nhi*u ;& v6i thu nhp
%nh qun c31 cc h gi1 nh E1Vn1V1 nvm W]S] l EMg,WgW RsÙW,MW]T RE&l&m%&.
W]]UT, -)ung %nh. mzi u 0hch tiu E],g]W Rs`L,]M]T v& vi:c u l'ch t)&ng nvm
t)56c RK1ll1ntinN. W]]WT v tiu t)ung %nh EL,PU2 Rs`M,]iST t)&ng chuyn i t6i
aNny1, -)ung %nh chuyn i i 0h&$ng 2W,U ngy. ;uy )1 mzi ngy chi tiu 0h&$ng
Eg2] Rs`2L]T, -)&ng 0hi i*u ny lm ch& ng5mi t1 c c$m t5ung chuyn i nh5 th
2
ny l ?t. K1ll1ntinN nhn th8y )@ng ; ng5mi m h4 i*u t)1 th5mng xuyn tiu ; ti*n
nh5 vy 0hi i u l'ch, EAn ph$i nhn )1 )@ng mt phAn l6n ; ti*n ny l tiu u ng&i
aNny1 Rchng h=n # mu1 vb my %1y quc tT, O8n * )t )w 0inh t l mt v8n * qu1n
t)4ng cAn nghin cu nhi*u h>n,
Qi v6i 0hch u l'ch ;inh thi. ch8t l5ng ;$n phFm R5c xc 'nh %1& gm c$ c$nh ;?c
thin nhin h8p 7n. nhi*u c> hi h4c hi v 'ch v( ph(c v( 0hch u l'ch hi:u qu$T
cng qu1n t)4ng nh5 gi thnh ;$n phFm,
-)&ng nh+ng nvm Au. cc c"ng vin v 0hu %$& tn vui ch>i u aNny1 l & ngn ;ch
nh n56c chi. 7n n tnh t)=ng thiu h(t ngn ;ch v qu$n l/ 0bm u cc 0hu ny, -q
nvm W]]g. vb v& c}1 c"ng vin tvng tq s`M ln s`2P mt ngy i v6i u 0hch
n56c ng&i, ` ti*n ny 5c E> qu1n 'ch v( thin nhin h&1ng B aNny1 gi+ l=i # chi
ch& vi:c qu$n l/ cc 0hu ny v # ti t) ch& cc cng ng '1 ph5>ng 0hu v!c xung
qu1nh REh)i;t. W]]UT. 0t qu$ l ngn ;ch cn i h>n nhi*u,
-q t)56c t6i gim. aNny1 B 5c qu$ng c& th"ng qu1 lmi t)uy*n mi:ng c31 u 0hch v
cc h&=t ng 0hc nh1u c31 0hi t5 nhn Raa E&n;ulting. W]]iT, REh2nh ph3 hAu nh5
0h"ngqu$ng c& gT, aNny1 cng 5c h: thng th"ng tin =i chnng ni chung v th"ng
tin m"i t)5mng qu$ng c& 0h"ng c"ng 0h 0hi*u RkN{N)n. W]]iT, `ch. cc tc phFm
ngh: thut v phim $nh v* thin nhin h&1ng B u aNny1 cng )8t ph %in v l ngun
th"ng tin ph&ng phn i v6i 0hch u l'ch ;inh thi ti*m tng, K1ll1ntinN RW]]WT nhn
th8y )@ng nh+ng 0hch u l'ch m "ng i*u t)1 ch& th8y ngun th"ng tin t)56c chuyn i
ph %in nh8t %1& gm ;ch h56ng 7n u l'ch. =i l/ u l'ch v cc %i t)n t=p ch2
RK$ng W,gT,
-uy nhin. nh+ng ngun th"ng tin qu1n t)4ng nh8t 0h"ng nh8t thit l nh+ng ngun 5c
;} (ng nhi*u nh8t, E$ ;ch h56ng 7n u l'ch v =i l/ u l'ch th5mng xuyn 5c u
0hch th1m 0h$&. nh5ng l=i n@m gAn cui 1nh m(c xp thN& tAm qu1n t)4ng i v6i
0hch hng, u t c $nh h5ung l6n h>n l=i l nh+ng lmi t)uy*n mi:ng v th"ng tin tq
cc ph5>ng ti:n th"ng tin =i chnng R0# c$ phim $nhT V nh+ng ngun m nh cung c8p
'ch v( u l'ch 0h c th# $nh h5ung t6i 5c,
Hghin cu ny cng th8y )@ng nh+ng 0hch u l'ch ny th5mng n@m t)&ng cc t chc
%$& v: thin nhin h&1ng B h&Cc th1m qu1n ng&i t)mi v Ug ; 0hch t)$ lmi l thnh
vin c31 2t nh8t mt hi %$& tn thin nhin RK1ll1ntinN. W]]WT, Hh5 vy. ) )ng l cc
hBng u l'ch c th# nh@m v& nh+ng nhm c( th# ny %@ng cch qu$ng c& th"ng qu1 cc
t chc th1m qu1n ng&i t)mi,
K$ng g,W
Hgun
IhAn
t)vm -Am qu1n t)4ng
2
`ch nh qu$ng c& u l'ch
Sg
P,L]
Q=i l/ u l'ch
L] P,M2
Ec %i vit vng t)n t=p ch2
iL
P,SU
`ch
ML
W,P2
K&
Mi
P,]L
Ihim
MM
W,Pi
K=n % v gi1 nh
MM
W,LM
2
Ec %i vit vng t)n t=p ch2 chuyn ngnh
U2
P,W2
Ec ngun 0hc
gM
W,iL
` phAn t)vm ng5mi th1m gi1 i*u t)1 ;} (ng ngun th"ng tin
Gp h=ng & ng5mi th1m gi1 i*u t)1 th!c hi:n v6i tw l: P V g v6i g l qu1n t)4ng nh8t,
CC NBUlN THJNB TIN *O hENYA

Hot ng du lch ,inh th'i . aZHr c mt c> ;u h= tAng ph(c v( u l'ch ;inh thi
!1 c$ v& 0hu v!c t5 nhn l7n 0hu v!c Hh n56c, ahu v!c Hh n56c cung c8p cc c"ng
vin. vi:c %$& v: ng v8t h&1ng B. qu$n l/ 1nh l1m th?ng c$nh v phAn l6n cc ti:n
ngh' nh5 5mng %, ahu v!c t5 nhn cung c8p chz u. 'ch v( h56ng 7n. th!c phFm v
qu$ng c&,
N;tNn RW]]LT B c ti li:u chng minh ch& ;! pht t)i#n gAn y c31 cc nh nghw ;inh
thi v cc 0hu %$& tn ng vt h&1ng B & t5 nhn v cng ng qu$n l/ t)n t&n lBnh
th aNny1, Hg5mi t1 cng nhn th8y mt vi 0hu m6i 5c Ct cch x1 cc v5mn euc
gi1.t)n nh+ng t)=i gi1 ;nc t5 nhn v 8t c31 cng ng v h&n t&n & ng5mi =i
ph5>ng i*u hnh . cung c8p nh+ng 'ch v( c nhn ch8t l5ng c1& ch& 0hch u l'ch,
2
Hh+ng ;ng 0in '1 ph5>ng nh5 vy 5c ch2nh ;ch c31 Eh2nh ph3 0huyn 0h2ch
nh@m t=& )1 cc i#m u l'ch ;inh thi 1 =ng ph(c v( ch& li 2ch c31 vi:c %$& tn ng
vt h&1ng B v cc cng ng '1 ph5>ng,
/'nh gi' th t%ng du lch ,inh th'i ca !0n1a V E %1& nhiu 0hch
u l'ch i*u t)1 l 0hch u l'ch ;inh thi K1ll1ntinN v Z1glN; RW]]UT pht hi:n th8y
SU ng5mi 5c i*u t)1 p ng cc tiu chuFn c ng c> xB hi Rtm hi#u v* thin
nhin T ng c> v* ;! h8p 7n c31 0hu v!c Rthvm cc 0hu v!c ctm h&1ng ;> h&Cc cc
vpng h&1ng B T v c ;! c1m 0t v* thmi gi1n R ;} (ng t)ung %nh gg thmi gi1 c31
chuyn i v& cuc hnhc t)nh 5mng % t)&ng c"ng vin ng vt h&1ng B ;ng
ng&i t)mi T v & h4 5c xp h=ng l 0hch u l'ch ;inh thi, Oi:c ;} (ng ng c>
xB hi. ng c> v* ;! h8p 7n v ;! c1m 0t v* thmi gi1n t)&ng vi:c 'nh ngh91 0hch u
l'ch ;inh thi B thu hnt ;! qu1n tm c31 nh+ng ng5mi mun phn %i:t 0hch u l'ch ;inh
thi v6i ; 0hch u l'ch ni chung,
Hh+ng 0hch u l'ch ;inh thi u aNny1 ny cng B lin qu1n n cc h&=t ng v '1
i#m v5t )1 ng&i 0hu"n 0h u l'ch ;inh thi, dt ; n thvm %Bi %i#n. mt ; i
xNm cc ;! 0i:n vvn h&. mt ; i mu1 hng, dCc p ;! 1n xNn cc ng c> u l'ch
v& h&=t ng ny gp phAn lm phc t=p vi:c 'nh ngh91 v qu$n l/ u l'ch ;inh thi
nh5ng ni chung th"ng tin c th# png ch& vi:c phn l&=i thi t)5mng,
Ec 0hch u l'ch n aNny1 cpng v6i rÈ )8t hi ltng v6i phAn l6n nh+ng g h4 B
t)$i qu1, <4 th# hi:n ;! th&$ mBn v6i c$ th"ng tin t)56c chuyn i cng nh5 cc 'ch v(
t)&ng chuyn i, Qi*u lm h4 hi ltng nh8t l cc th"ng tin 5c cung c8p t)&ng chuyn
i. thmi tit v chz u, <4 0h"ng !&c hi ltng l?m v6i tin tc v* cc v8n * %$& tn. thc
vn. t)nh t chc cng nh5 'ch v( h56ng 7n, k )ng l t)&ng nhm ng5mi ny mun
tm 0im nh+ng th"ng tin v* %$& tn v cc 'ch v( phin 'ch ch8t l5ng c1& h>n nh+ng
g m h4 5c E"ng ty u l'ch c31 h4 cung c8p, Hh+ng 0hch u l'ch c cc ng
c> u l'ch ;inh thi ny c m&ng mun nh8n m=nh 0h21 c=nh gi& (c m"i t)5mng, -uy
nhin vi:c rÈ cung c8p c$ cc h&=t ng u l'ch %Bi %i#n cng nh5 hnh t)nh 5mng %
t)&ng c"ng vin c ng vt h&1ng B ;ng ng&i t)mi c th# 7n t6i vi:c lm yu i ;!
tp t)ung v& mCt m"i t)5mng RK1ll1ntinN. W]]WT,
k8t nhi*u c"ng ty u l'ch u aNny1 ;} (ng h56ng 7n vin u l'ch 0im ti x. phAn l6n
nh+ng ng5mi ny 5c & t=& v* ;}1 ch+1 xN c nhi*u h>n l u l'ch h&Cc ;inh thi,
Oi:c ;} (ng nh+ng h56ng 7n vin 5c & t=& chuyn nghi:p ; tn nhi*u ti*n h>n &
vy c th# ; gi$m li nhun Rìnig1.W]]LT, k )ng c c> hi v* th' t)5mng ch& cc
c"ng ty u l'ch c ;} (ng cc h56ng 7n vin 5c ch2nh thc c"ng nhn nu h4 qu$ng
c& i*u ny v6i 0hch hng t5>ng l1i,
Oi:n t) euc t. cc t chc %$& tn v ch& v1y ng v1i t)t qu1n t)4ng t)&ng vi:c qu$n
l/ cc v5mn quc gi1 v cc ngnh c"ng nghi:p u l'ch ;inh thi c31 h4 u nhi*u n56c m
aNny1 l mt v2 ( i#n hnh, -)&ng cc nvm gAn y. th1y v nh8n m=nh Cc %i:t v& ;!
%$& tn nghim ngCt ng5mi t1 B chuy#n ;1ng nh8n m=nh ;! pht t)i#n lu %*n v u l'ch
;inh thi l mt ph5>ng ti:n qu1n t)4ng # tin t6i vi:c pht t)i#n 0inh t lu i. mt
2
h&=t ng ng 0# v* xy !ng 0h$ nvng qu$n l/ u l'ch B 5c 0hui x56ng, Qi*u ny
g?n h&=t ng %$& tn v6i vi:c tp t)ung pht t)i#n 0inh t,
aNny1 l mt n56c hng Au v* cung c8p u l'ch ng vt h&1ng B Ehu phi, N;tN)n
RW]]LT ch& th8y 0hch t6i u l'ch u aNny1 hi ltng v* qu1ng c$nh thin nhin v ;! 1
=ng ng&=n m(c u y h>n %8t c n56c Ehu phi n& 0hc, -uy nhin cc n56c 0hc nh5
-1n1ni1. K&t;\1n1 v H1m phi cng 1ng 0h"ng ngqng tvng c5mng c=nh t)1nh mt
cch c hi:u qu$ i v6i aNny1, `&ng ;! th&$ mBn c31 0hch u l'ch i v6i ;$n phFm
u l'ch ;inh thi u aNny1 h&Cc cc n>i 0hc u Ehu phi 2t 5c nghin cu mt cch c
h: thng. h&Cc nu c th cng l )8t him v nh+ng c"ng t)nh nghin cu %' h=n ch
nhi*u v* mCt '1 l/,
-)&ng ph=m vi Ehu phi c nh+ng n56c cung c8p ;! 0t hp h&n h$& nh8t cc h&=t
ng lin qu1n t6i ng vt h&1ng B. chi ph2 c31 chuyn i v ch8t l5ng c31 'ch v( ;
nh 5c th' phAn l6n nh8t, -8t c$ cc t chc Hh n56c cng nh5 t5 nhn c th# ;}
(ng cc ch5>ng t)nh nh gi # thN& i cc 'ch v( c31 h4 nh@m c g?ng p ng tt
h>n n+1 nhu cAu c31 0hch hng, G thmi i#m hi:n t=i mc nh gi ch5>ng
t)nh c31 ngnh c"ng nghi:p ;inh thi )8t th8p c( th# u aNny1 v ni chung t)n t&n
Ehu phi, Qi*u thn v' l u chz cc nh h&=t ng t5 nhn x"ng x& u H1m phi 1ng t)u
nn ni %t v 1ng c=nh t)1nh )& )it v6i nhi*u v5mng quc gi1 nhm ;! qu$n l/ hi:u qu$
c31 h4,
T%& tr'ng du l&c% sin% t%i Costa îca
-)&ng thmi gi1n ] nvm. tq W]Si V W]]M. ; 0hch u l'ch n56c ng&i v& E&;t1 kic1
tvng tq 2iPSUP ln L]2,2SL. c&n ; ;1u t=& )1 tng thu nhp t)!c tip l iiW.g t)i:u s`^,
Hvm W]]2. ngnh u l'ch B v5t ln t)n ngnh xu8t 0hFu chui. t)u thnh h&=t ng
0inh t qu1n t)4ng nh8t t)&ng n56c v* l9nh v!c thu ng&=i hi v t=& vi:c lm, Hgnh u
l'ch chim W].U thu nhp tq xu8t 0hFu c31 c$ n56c nvm W]]M. S.] tng ;$n phFm
quc ni nvm W]]U v chim W2 l!c l5ng l1& ng, Hvm W]]M ; 0hch n ;n %1y
quc t ch2nh ch& th8y Mi 0hch n tq K?c d 2P n tq E<s mu ] n tq
-)ung d v 2 n tq Ehu RKu&\;0i.W]]i d&nNt. W]]i T,
-h' t)5mng u l'ch c31 E&;t1 kic1 !1 v& ;! 0t hp gi+1 phiu l5u nh nhng v6i u
l'ch ;inh thi v thin nhin, dt mCt qu1n t)4ng c31 tnh hnh u l'ch ;inh thi u l
mi qu1n h: qu1 l=i gi+1 u l'ch ;inh thi v u l'ch =i chnng, O u l'ch ;inh thi i~n
)1 u nhi*u vpng cy x1nh c31 E&;t1 kic1 nn ph=m vi v phn % c31 cc gi$i php u
l'ch 0hch v6i u l'ch =i chnng v u l'ch thin v* m"i t)5mng l )8t qu1n t)4ng. nh5ng
cng )8t 0h 'nh ngh91, ah"ng ging nh5 cc n56c 0hc. t=i E&;t1 kic1 nh+ng nh gi
c lp v* %$& v: m"i t)5mng B 5c tin hnh nh@m ph(c v( ch& nhi*u h&=t ng u
l'ch ;inh thi 0hch nh1u t)&ng n56c, O2 ( nh5 c"ng t)nh nh gi ch8t l5ng c1& v
i m6i 5c Kl10N v KNchN) tin hnh nvm W]]L, Eng c lnc thnh c"ng c31 u
l'ch v u l'ch ;inh thi u E&;t1 kic1 B gy ;c bp ngy cng tvng i v6i ti nguyn
thin nhin v ngun nhn l!c R<ill. W]]PT, O2 (. ;! ni ting v ;! pht t)i#n c31 cc
thnh ph d&ntNvN)N. d1nuNl 1nt&ni&. -&)tngN)& v cc 0hu v!c 0hc B gy ;c bp i
v6i m"i t)5mng v ng5mi lm c"ng, <&nNy RW]]U T v d&))i;&n RW]]U T B nu )1 ;c bp
2
cvng thng xung qu1nh vi:c ngy cng t)u nn ni ting v tc ng c31 u l'ch ;inh thi
i v6i d&ntNvN)N, Il1Nu; RW]]MT cng xNm xbt mt cch chi tit nh+ng th} thch m
thnh ph -&)tuguN)& ph$i i mCt, Hg5mi t1 cng qu1n tm n mt hi:p hi cc 0hu u
l'ch gi1 nh m6i 5c t chc gAn y m1ng tn -skVEr`r, <i ny th# hi:n nz l!c
;ng t=& nh@m tvng phAn thu nhp tq u l'ch ch& ph( n+ u E&;t1 kic1 R`hum10hN)W]]M T,
û l'ch u E&;t1 kic1 B pht t)i#n )8t nh1nh, IhAn l6n ;! pht t)i#n gAn y l tp t)ung
v& xu h56ng u l'ch %Bi %i#n 4c thN& %m %i#n -hi Knh ^5>ng v E1)i%N, Hh+ng ;
ti*n l6n & Au t5 n56c ng&i m1ng l=i. gi 8t tvng nh1nh v ;! pht t)i#n tp t)ung B
th# hi:n Cc i#m c31 xu h56ng ny, Hhi*u ng5mi qu1n tm n u l'ch ;inh thi c$m
th8y y l mt h56ng i 0h"ng m1y m?n v h4 t! hi 0h"ng %it ph&ng t)& chuy#n tq
u l'ch ;inh thi ;1ng cc hnh thc u l'ch 0hc c ph$i l mt xu h56ng c th# ; lCp l=i
u n>i n& 0hc n+1 0h"ng RZplN) V && W]]LT,
Hhu cAu th' t)5mng V cc 0hch u l'ch ;inh thi 1ng tm 0im ci g u EN; K1)iN1
YNnnNll RW]]PT nghin cu nh+ng ng5mi E1Vn1V1 B tqng i u l'ch u EN; K1)iN1 M
nvm t)56c v6i ] c"ng ty û l'ch, -8t c$ cc tu1 u l'ch *u c h56ng 7n, K$ng W,U li:t
0 M m(c tiu xB hi qu1n t)4ng nh8t c31 cc tu1 u l'ch ny,
&n( 4Ln
Hh+ng m(c tiu xB hi qu1n t)4ng i v6i cc 0hch u l'ch B n thvm E&;t1 kic1,
RHh+ng ng5mi 5c i*u t)1T
-m hi#u v* thin nhin
Eh(p $nh ph&ng c$nh v ng vt h&1ng B
GNm cng nhi*u cng tt
<&=t ng c> %?p nhi*u
jCp nh+ng ng5mi c cpng ;u th2ch
Qi v6i cc 0hch u l'ch ny tm hi#u v* thin nhin l ng c> qu1n t)4ng nh8t v vy
cc h&=t ng nh@m t=& i*u 0i:n tm hi#u 5c nh gi c1&, Eh(p $nh l mt ph5>ng
php gi+ gn nh+ng 0inh nghi:m qu/ %u v B 5c xNm nh5 mt hnh thc h4c tp,
d&ng mun 5c xNm cng nhi*u cng tt t)&ng 0h&$ng thmi gi1n c h=n B gi /
ph5>ng php ;} (ng 0c nghw mt cch t2ch c!c v 0hFn t)5>ng, Hh+ng ng5mi ny mun
h&=t ng lin t(c v h4c 5c nh+ng i*u m6i l=, ` li:u cng ch& th8y h4 nh gi c1&
;! c mCt c31 cc 0hch u l'ch h&=t %t yu thin nhin c cpng ;u th2ch 0hc,
K$ng W,M li:t 0 nh+ng i#m h8p 7n qu1n t)4ng nh8t i v6i cc 0hch u l'ch ny, kqng
nhi:t 6i l i#m h8p 7n ; W, Hh+ng 0hch u l'ch ;inh thi ny )8t qu1n tm n cy
h&1 v chim mu"ng, Q5c u t)&ng nh+ng 0hu )qng h&1ng ;> l i*u )8t qu1n t)4ng i
v6i h4 Cc %i:t l nh+ng 0hu %$& tn, YNnnNll RW]]PT pht hi:n )1 MM ; ng5mi c 2t
nh8t W %@ng =i h4c ;& v6i 0h&$ng WW.M ; ng5mi E1Vn1V1 t)n WM tui c W %@ng =i
h4c R; li:u nvm W]]W. E&l&m%& W]]UT, k )ng nh+ng 0hch u l'ch ;inh thi ny
thuc nhm ng5mi c t)nh vvn h1 c1& v6i tui t)ung %nh l MU. v MM ; h4 l
n "ng,
&n( 4Lo
2
CC aINM HpP DqN rUAN TRsNB NHpT aPI *tI
hHCH DU LCH auN COSTA RICA
kqng nhi:t 6i
ahu v!c h&1ng ;>
Ey v h&1
O5mn quc gi1 v 0hu %$& tn
Ec l&=i chim
`! 0t hp c31 cc ng c> xB hi R5c m" t$ th"ng qu1 tm hi#u. ch(p $nhT v ng
c> ;c thu hnt R!1 t)n %$n ch8t v c8p c1& c31 mt n*n gi& (c ch2nh thngT l Cc
i#m i#n hnh c31 cc 0hch u l'ch ;inh thi V nh+ng ng5mi t)56c y B %' thu hnt
%ui nh+ng i#m 1ng pht t)i#n, Hvm W]]P. E&;t1 kic1 %?t Au thu hnt 0hch u l'ch tq
nhi*u 0hu v!c, Hh+ng ng5mi ny cng qu1n tm n thin nhin ;&ng h4 qu1n tm
nhi*u h>n t6i ;! th&$i mi. v h4 mun nghw ng>i th5 giBn t)&ng chuyn i c31 mnh, <4
0c v4ng nhi*u h>n u ;! ph(c v(. 2t 0h&1n ung i v6i vvn h1 '1 ph5>ng v cng
0h"ng ;n ;ng th1m gi1 cc h&=t ng c31 nh+ng u 0hch u l'ch ;inh thi 0hc
R<&)i&ntN; H1tu)N -&u);. W]]iT, `! chuy#n i tq l&=i 0hch u l'ch ;inh thi h=t
nhn ;1ng l&=i linh h&=t l 5>ng nhin 0hi c ;! th1y i l&=i hnh tq u l'ch
m=& hi#m t)56c y ;1ng u l'ch ;inh thi v u l'ch =i chnng,
&'c h(ng du lch) dch v v* iu kin ngoi cnh+ K u l'ch E&;t1 kic1. E(c û
l'ch euc gi1 E&;t1 kic1 ng v1i t)t ch2nh t)&ng vi:c cung c8p th"ng tin qu$ng c& v
cc 'ch v( c> ;u h= tAng ch& ngnh c"ng nghi:p ny, ^'ch v( v5mn quc gi1 ch'u t)ch
nhi:m %$& 5ong cc v5mn quc gi1 v %$& tn ng vt h&1ng ;>,
ahu v!c t5 nhn ph$i gnh ch'u t)ch nhi:m i v6i ngnh u l'ch, H p ng nhu cAu
v* vn chuy#n th!c phFm. chz u c31 0hch u l'ch RYNn)Nll v Z1glN;. W]]PT, k&vin;0i
RW]]WT B miu t$ nh+ng 0hu %$& tn t5 nhn c nh8t v" nh' & E"ng ty û l'ch ;inh
thi E&;t1 kic1 i*u hnh, ahu %$& tn l6n nh8t. mt t hp %1& gm 0hu %$& tn )qng u
d&ntNvN)N El&u. )qng nhi:t 6i c31 t)f Nm v 0hu %$& tn `1nt1 YlNn1 v6i i:n t2ch
2],PPPh1 )qng nni c gi t)' RK&&\;0i. W]]iT c th# p ng nhu cAu u l'ch c31 WM,PPP
0hch mzi nvm,
QB tq lu E&;t1 kic1 l mt th# ch n ch3 n 'nh n@m t)&ng mt vpng Ay nh+ng
%in ng ch2nh t)', Qi*u ny 5c cc 0hch u l'ch t5>ng l1i nhn %it )8t ) v n
cng gp phAn t=& )1 mt hnh t5ng u l'ch t2ch c!c, K& c& quc gi1 v* u l'ch c31
E&;t1 kic1 R0h"ng ) tc gi$. W]SLT ch& th8y )@ng u l'ch v6i ;u th2ch Cc %i:t ph$i t)u
thnh mt nhn t ch2nh t)&ng ngnh c"ng nghi:p u l'ch c31 8t n56c. v cc h&=t ng
nh5D xNm chim. i % t)n ;"ng. ch(p $nh c$nh thin nhin v cu c u %i#n 0h>i Cc %i:t
th2ch hp v6i n>i ny, -uy vy k&vin;0i RW]]WT %& c& )@ng u l'ch ;inh thi 0h"ng ph$i
l mt v8n * 5c 5u tin t)&ng ngn ;ch c31 E(c û l'ch, du thu7n gi+1 nh+ng
ng5mi ;} (ng v ;! xung c8p v* m"i t)5mng u cc 0hu v!c 5c ;} (ng nhi*u B gy
)1 nhi*u t)1nh cBi, `c bp v* th' t)5mng B tvng th# hi:n u nh+ng i#m ;1uD nvm W]]g c
g,PPP phtng 0hch ;=n 5c xy !ng. 0h nhi*u t)&ng ; n@m ng1y %n ng&i 0hu
%$& tn B gy tc ng tiu c!c ln m"i t)5mng u cc 0hu v!c 5c ;} (ng nhi*u,
O8n * ny u O5mn quc gi1 d1nuNl rnti& B t)u nn nghim t)4ng RH&))i; W]]UT ;&ng
ch51 5c gi$i quyt,
2
Ku&\;0i RW]]iT B ghi l=i nh+ng v8n * cAn qu1n tm t6i pht t)i#n u l'ch u E&;t1
kic1D WT u l'ch pht t)i#n nh1nh 0h"ng 5c lp 0 h&=ch cFn thn, O2 (D 'ch v(
0hch ;=n B c mc cung v5t qu cAu 2T cc v5mn quc gi1 v 0hu %$& tn ng vt
h&1ng B 5c thit 0 ;> ;i # ph(c v( 0hch u l'ch, EAn c h: thng 5mng mtn
tt h>n. ci t)ung tm 'ch v( tt h>n cng nh5 cAn c ;! ginp o chu & h>n 0m thN&
vi:c hu8n luy:n cc h56ng 7n vin '1 ph5>ng. tvng thm thmi gi1n cc cuc i thvm v
t=& thun li ch& vi:c v& cc v5mn quc gi1 gT cAn c ti*n # pht t)i#n cc 'ch v( ny
UT vi:c qu$ng c& 0h"ng php hp cng l mt 0h 0hvn, k8t nhi*u cc ti li:u qu$ng
c1& vng hnh nh+ng c&n m& t& v2 ( nh5 %& g8m nh5ng th!c t )8t 2t 0hi nhn th8y
chnng t)&ng )qng nhi:t 6i, eu$ng c& cng th5mng vng th"ng %& l c 2,MPP nghn
l&=i ng vt c vn nh5ng WPM l&i t)&ng ; l >i v )8t nhi*u l&i thuc h4 gCm
nh8m, Hh+ng l&i ny 0hch u l'ch 0h"ng th2ch xNm l?m, k8t nhi*u l&i h&1 =i nh5
ph&ng l1n th ;ng t)n cy v i v6i 0hch u l'ch i 56i 8t th tht 0h m nhn th8y
5c chnng, Hh+ng chi tit qu$ng c& 0h&1 t)5>ng qu ny t=& )1 nh+ng 0c v4ng
0h"ng th!c t ch& nhi*u 0hch u l'ch MT mt ; &1nh nghi:p u l'ch quc t v '1
ph5>ng ;} (ng mc u l'ch ;inh thi 0h"ng php hp. gy )1 ;! )i l&=n t)n th' t)5mng
v gy %!c mnh ch& nh+ng u 0hch mun th1m gi1 nh+ng h&=t ng ch8t l5ng c1& iT
v cui cpng vi:c $m %$& 1n ninh ch& 0hch u l'ch v ti ;$n c31 h4 gAn y h4 B t)u
thnh mt v8n * ng qu1n tm
E&;t1 kic1 cng %' cc n56c lng gi*ng c ngun ti nguyn t5>ng t! c=nh t)1nh KNliN.
Zcu1&) v ONnNuNl1 l cc v2 ( i#n hnh, -uy nhin 0h"ng mt n56c n& t)&ng ;
c 5c ;! 0t hp tinh t c31 cc v5mn quc gi1. cc l" u l'ch ;inh thi chuyn %i:t. cc
h56ng 7n vin c hi#u %it v* thin nhin. cc c> ;u nghin cu 0h&1 h4c. ;! qu1n tm
n thin nhin c31 cc ph5>ng ti:n t)uy*n th"ng =i chnng v ;! i*u hnh u l'ch tAm
co quc t nh5 E&;t1 kic1,
!t hp th t%ng+ ,n ph-) gi') qung c'o . a i- . Hguyn nhn ch2nh
lm nn thnh c"ng c31 ngnh u l'ch ;nh thi E&;t1 kic1 l cc 0hu %$& tn thin nhin
tuy:t p c31 n56c ny. cc v5mn quc gi1 v 0hu %$& tn h&1ng B c nh8t v" nh' ch1
!ng nh+ng h: ;inh thi nhi:t 6i thn v' v ng&=n m(c RK&1. W]SST, Hvm W]]W mt
n}1 ; 0hch u l'ch n56c ng&i c31 E&;t1 kic1 n thvm v5mn quc gi1 h&Cc 0hu %$&
tn thin nhin RZplN) &&. W]]gT, E(c v5mn quc gi1 ch'u t)ch nhi:m i v6i vi:c
thit lp v qu$n l2 cc v5mn quc gi1 v n>i Fn n8p c31 ng vt h&1ng B, O1i t)t c31
n l %$& v: v vy n cung c8p )8t 2t 'ch v( ch& 0hch u l'ch, Hhi*u nh nghw u l'ch
;inh thi quc gi1 chw cung c8p th!c phFm. chz u v cc 'ch v( th"ng tin 0h"ng c ;n
t)&ng v5mn,
dt l&=t cc c"ng ty t5 nhn 0hc nh1u cung c8p nh+ng 'ch v( c> %$n ch& 0hch u l'ch
;inh thi, E )8t nhi*u c"ng ty xN %u/t v u l'ch th1m gi1 h&=t ng ny, <ng t h56ng
7n vin u l'ch c lp cung c8p 'ch v( ch& cc c"ng ty u l'ch v 0hch u l'ch c
lp Rk&vin;0i. W]]WT, jAn ]P 0hch ;=n l cc nh nghw thN& mp1 co nh v cc qun
t)4 56i iP phtng, Ehnng n@m )$i )c 0h?p 8t n56c v nhi*u nh nghw & Hh n56c
qu$n l/, Hg&i )1. u mt ; vpng c 'ch v( t5 nhn '1 ph5>ng pht t)i#n m=nhD nhi*u
ng5mi ;u h+u tu th3y nh. t?c xi. ng!1. ti:m vn cc l&=i t=i nh, Hh+ng &1nh nghi:p '1
ph5>ng ny v6i c> ch h&=t ng quy m" nh 1ng l1n )ng B t=& )1 nhi*u vi:c lm v
c tc ng 0inh t t2ch c!c t)n t&n 8t n56c RKu&\;0i. W]]iT
E )8t 2t ti li:u B xu8t %$n ni v* ; l5ng. quy m" h&Cc c8u t)nc c31 cc &1nh nghi:p
u l'ch ;nh thi t)&ng ph=m vi E&;t1 kic1, Euc i*u t)1 c31 K1N RW]]gT l mt t)&ng
2
; 2t cc c"ng t)nh nghin cu t=h 0hu v!c Cc %i:t ny, Euc i*u t)1 ny chw )1 ;!
0hc %i:t ))&ng quy m" c31 cc &1nh nghi:p u l'ch ;inh thi, -)&ng ; %$y &1nh
nghi:p ch& %it )@ng h4 c tq WVM ng5mi lm c"ng. %n &1nh nghi:p c tq iVWP ng5mi
lm c"ng. U &1nh nghi:p c tq WWV2P ng5mi lm c"ng RK1N. W]]gT, ù &1nh nghi:p
l6n nh8t v6i WW ng5mi lm c"ng t)u ln thu h>n 2Xg th' t)5mng l1& ng t)&ng l9nh v!c
ny,
YNnnNll RW]]PT pht hi:n )1 )@ng thu nhp t)ung %nh c31 mt gi1 nh 0hch u l'ch E1V
n1V1 l i],2]M " l1 E1Vn1V1 Rt5>ng 5>ng v6i MS,L2M " l1 dT. c1& h>n hn thu nhp
t)ung %nh c31 E1Vn1V1 nvm W]]W Rlnc l Mg,WMW " l1 E1Vn1V1 t5>ng 5>ng v6i
UW,MW] " l1 dT RE&l&m%i1. W]]UT, ahch u l'ch nghw t=h cc 0hch ;=n ;inh thi
t)&ng 0h&$ng thmi gi1n t)ung %nh l WU.U ngy, -)&ng thmi gi1n ny h4 tiu t)ung %nh
0h&$ng 2,WUP " l1 E1Vn1V1 RW,SWU " l1 dT h&Cc WM2 " l1 E1Vn1V1 RW2] " l1 dT
mt ngy, ah&$n ti*n ny t5>ng t! nh5 ; ti*n WUS " l1 d m 0hch u l'ch i thm
hi#m c31 E1Vn1V1 B tiu Rk&vin;0i. W]]WT v nhi*u h>n ; ti*n SM " l1 d mt ngy
m ng5mi E&;t1 kic1 tiu Rd&nNt. W]]iT, -uc thuc v& l&=i hnh tu1 u l'ch 5c 51 )1
gi th5mng %1& gm vb my %1y. chz u. v %+1 vn v mt h56ng 7n vin %it ;} (ng
nhi*u ng&=i ng+ cng thm ph5>ng ti:n i l=i u '1 ph5>ng v vb v& cc vpng quc gi1,
d&nNt RW]]iT ch& th8y thmi gi1n t)ung %nh c31 cc 0hch u l'ch n56c ng&i 0b& i tq g
V WM ngy. nh+ng ng5mi chu ms th5mng u l=i lu h>n ng5mi K?c d,
Hhi*u 0hch u l'ch ;inh thi th# hi:n m&ng mun 5c nhn th8y ; ti*n h4 chi )1 5c
ng gp ti 1 v& li 2ch c31 vi:c %$& tn, Hhi*u ng5mi tnh nguy:n ng gp ch& t
chc %$& tn '1 ph5>ng nh@m m(c 2ch gi& (c v %$& tn thin nhin t)&ng n56c tt
h>n n+1 RYNnnNll. W]]PT
Oi:c qu$n l/ cc v5mn quc gi1 v n>i Fn nu c31 ng vt h&1ng B )8t tn 0bm, <:
thng v5mn quc gi1 c31 E&;t1 kic1 tq t)56c n n1y v7n thN& t)uy*n thng 5c nhn
0h&$n ti t) nh c31 ch2nh ph3, ^& ;! gi1 tvng nh1nh chng ; l5t ng5mi n thvm
v5mn Rln t6i 2MP,PPP v& nvm W]]WT v & thiu %$& v: v qu$n l/ m"i t)5mng %' xung
c8p mt cch nghim t)4ng, Hg5mi t1 l& )@ng 0h"ng th# uy t) 5c ch8t l5ng c31
m"i t)5mng thin nhin & 0hch u l'ch ;} (ng ngy cng nhi*u v & 0h$ nvng qu$n l/
%' h=n ch Rk&vin;0i. W]]WT, ` ti*n chi )1 c31 0hch u l'ch 0h"ng 5c c> qu1n qu$n l/
v5mn quc gi1 gi+ l=h. 0t qu$ l c> qu1n ny 0h"ng 3 ;c i ph v6i cc ;c bp &
h&=t ng u l'ch gy )1, O2 (. cc ph5>ng ti:n v: ;inh c> %$n nh5 nh v: ;inh h&Cc l
0h"ng tn t=i h&Cc tn t=i t)&ng i*u 0i:n ti tn, dt nz l!c m1ng t2nh quc t & <i
û l'ch ình thi lm ntng ct nh@m tvng l: ph2 v& i v6i 0hch u l'ch n56c ng&i
RZplN). W]]gT 7n n 0t qu$ l l: ph2 v& tvng g8p WP lAn. ln t6i WM " l1 d mt ngy.
# t)$ ch& qu$n l/ u l'ch t)&ng ph=m vi cc v5mn R0h"ng ) tc gi$. W]]UT, ^& ph$n
ng + i i v6i vi:c tvng gi qu nhi*u. l: ph2 gi$m xung i " l1 dXWngy
RKu&\;0i. W]]iT, O8n * t=& )1 3 ti*n mCt # chi ch& c"ng tc %$& v: v qu$n l/ l )8t
qu1n t)4ng,
d6i y E&;t1 kic1 B chi1 c$ n56c thnh S vpng %$& tn ch2nh, dzi vpng *u c ;! 1n
xNn gi+1 cc 0hu 5c %$& v: thuc t5 nhn v nh n56c, a h&=ch %$& v: cc 0hu ny
%1& gm 8t t5 v 8t c"ng cng nh5 cc h&=t ng 0hc, _: ph2 u l'ch 0h"ng ph$i
np v& qu c31 Eh2nh ph3 -)ung 5>ng m 5c gi+ l=i '1 ph5>ng # chi ch& cc
nhu cAu cAn thit,
2
Qy l mt ;ng 0in c> %$n # xy !ng nh+ng th# ch ch& vi:c pht t)i#n lu %*n !1
t)n u l'ch RKu&\;0i. W]]MT,
<4c vi:n u l'ch E&;t1 kic1 5c thu u l'ch v 0hu v!c t5 nhn ti t) nh5ng 2t 0hi
png ti*n # th!c hi:n ch5>ng t)nh qu$ng c& tAm co quc t Rd&nNt. W]]iT,
YNnnNll RW]]PT yu cAu cc 0hch u l'ch E1Vn1V1 li:t 0 cc ngun qu$ng c& lm ch&
h4 chn / n E&;t1 kic1, IhAn l6n ni )@ng h4 xNm cc %i t)&ng t=p ch2. ;ch h&Cc hi
%=n % gi1 nh RK$ng W,iT, ahi 5c yu cAu xp h=ng tAm qu1n t)4ng c31 cc ngun
thN& th t! th cc cu l=c % th1nh nin. %=n % v phim $nh 5c xNm l c $nh
h5ung nh8t, k )ng l cc ngun th"ng tin qu1n t)4ng nh8t n@m %n ng&i quy*n l!c c31
ch2nh ph3 cng nh5 cc t chc u l'ch quc gi1, QCc %i:t l nh+ng 0hch u l'ch ny c
mi lin 0t chCt ch v6i cc hi %$& tn. mzi ng5mi t)ung %nh c 2.L t5 cch hi vin
Rvq1 l thnh vin c31 hi ny vq1 l thnh vin c31 hi 0i1T, at hp ;! g?n 0t ny v6i
tAm qu1n t)4ng c31 cc cu l=c % thin nhin t)&ng vi:c tm hi#u v* E&;t1 kic1 B lm
ch& chnng t1 hi#u ;u h>n v* v1i t)t c31 cc nhm m"i t)5mng t)&ng vi:c qu$ng c& ch&
u l'ch ;inh thi,
E&;t1 kic1 5c tuyn t)uy*n qu$ng c& 0h"ng m8t ti*n t)&ng cc t=p ch2 v* m"i
t)5mng v t=p ch2 chuyn ngnh, dt Cc i#m Cc %i:t c31 th' t)5mng u l'ch ;inh thi
c31 E&;t1 kic1 l nhi*u nh 0h&1 h4c t! nhin n thvm v t chc ch& ;inh vin n
thvm n56c ny, QCc %i:t l - chc Hghin cu Hhi:t 6i. mt hi:p hi c31 cc t)5mng
Q=i h4c d t chc ch& mt ; l6n ;inh vin v gi& vin ngnh ;inh thi h4c n thvm
E&;t1 kic1, Qi*u t)1 nh+ng ng5mi th1m gi1 t)56c ch& th8y )@ng t)ung %nh
mt ng5mi th1m gi1 lAn Au ; qu1y l=i g.2 lAn n+1 R_11)m1n v IN)uN. W]S]T, - l:
qu1y l=i thvm )8t c1& ny v t l: th"ng tin 56i hnh thc t)uy*n mi:ng m cc nh 0h&1
h4c t! nhin ny ghi nhn B xc 'nh y l mt t)&ng nh+ng t)& l5u c> %$n c31 u l'ch
;inh thi t)&ng ph=m vi E&;t1 kic1,
D8ng $M_
Hgun IhAn t)vm -Am qu1n t)4ng
Ec %i vit vng t)n t=p ch2 LP W,U
`ch i] P,S
K=n % v gi1 nh MU 2,W
Ec %i vit vng t)n t=p ch2 chuyn ngnh MP P,L
`ch nh qu$ng c& u l'ch Ui P,M
Q=i l/ u l'ch UP P,M
K& 2] P,L
Ec ngun 0hc 2S 2,i
Ihim 2U W,M
` phAn t)vm ng5mi th1m gi1 i*u t)1 ;} (ng ngun th"ng tin
Gp h=ng & ng5mi th1m gi1 i*u t)1 th!c hi:n v6i t l: PVg v6i g l qu1n t)4ng nh8t,
2
CC NBUlN THJNB TIN *O COSTA RICA
DN&SPF
Eng ng h&=t ng t)&ng l9nh v!c %$& tn th5mng xuyn xu8t %$n cc %i %& v* Cc
i#m thin nhin ph&ng phn c31 E&;t1 kic1, YNnnNll RW]]PT nhn th8y )@ng cc t=p ch2
chuyn ngnh l mt ngun th"ng tin qu1n t)4ng h>n c$ cc ;ch qu$ng c& u l'ch l7n
cc =i l/ u l'ch, E&;t1 kic1 cng 5c ngnh c"ng nghi:p lm phim v* thin nhin
;} (ng nhi*u, O cc t=p ch2 chuyn ngnh v phim 5c c&i l tch %i:t 0hi h&=t ng
qu$ng c& u l'ch. chnng 5c nhn nhn l nh+ng ngun th"ng tin c lp, ^& t8t
c$ l&=i hnh qu$ng c& ny tn t=i m ch2nh ph3 E&;t1 kic1 h&Cc cc c> qu1n c31 ch2nh
ph3 0h"ng ph$i t)$ ti*n qu$ng c& h&Cc t)$ )8t 2t,
-q 0h&$ng nvm W]SP cc c"ng ty u l'ch ;inh thi u E1Vn1V1 qu$ng c& E&;t1 kic1 l
mt '1 i#m tuy:t vmi ch& cc nh t! nhin h4c, -q nvm W]]P cc &1nh nghi:p quc
t l6n nh5 c"ng ty u l'ch YiN;t1 v hBng hng 0h"ng E1Vn1V1 cng %?t Au th1m gi1,
`! 0t hp gi+1 cc c"ng ty chuyn ngnh nh v6i cc c"ng ty m1ng xu h56ng =i
chnng l6n h>n t=& )1 mt ; h&=t ng c & tq cc tu1 u l'ch chuyn ;u )ing %i:t
nh5 ng?m chim n cc n cc tu1 u l'ch l6n c th# lm hng mt '1 i#m c3 v*
mCt vvn h1 l7n mCt m"i t)5mng nu cc h&=t ng u '1 ph5>ng 0h"ng 5c tin hnh
cFn htn
/iu h*nh du lch ,inh th'i+ 0hFu hi:u quc gi1 v* u l'ch c31 E&;t1 kic1 B th1y i
nhi*u lAn, -q E&;t1 kic1D chw c thin nhin ;1ng <By lm tm hn %=n )m
n?ng. v E&;t1 kic1D 0h"ng c nguyn li:u nhn t=&, dzi cu 0hFu hi:u ny *u
t)u nn ni ting nh5ng ;! th1y i th5mng xuyn B lm gn5mi t1 lnng tnng,
-h' t)5mng u l'ch ;inh thi E&;t1 kic1 !1 ch3 yu v& cc v5mn quc gi1 v cc 0hu
v!c 5c %$& v:, Hh+ng nh nghw ;inh thi t5 nhn B t)u thnh mt nguyn t t)n th'
t)5mng, Ec 0hu %$& tn t5 nhn co l6n cng nh5 co nh cung c8p mt ;! 0t hp gi+1
2
m"i t)5mng thin nhin ch8t l5ng c1& v6i 'ch v( ch8t l5ng c1&, Ec v5mn quc
gi1 v 0hu %$& tn thin nhin *u n c$ 0hch 0h"ng cAn h56ng 7n vin v 0hch
cAn h56ng 7n vin u l'ch ;inh thi,
Hu ngnh u l'ch ;inh thi mun 5c uy t) u E&;t1 kic1 th cc ch2nh ;ch qu$n l/
i v6i cc v5mn quc gi1 0hu v!c %$& tn thin nhin v ngnh u l'ch quc gi1 $m
%$& )@ng ;c h8p 7n v* thin nhin c31 8t n56c ny ph$i 5c gi+ gn nguyn vn, ^&
vy nhi:m v( c31 E&;t1 kic1 l uy t) c31 n t)&ng ph=m vi tc ng v* mCt xB hi v
gi$i t)2 u mc php hp,
/'nh gi' du lch ,inh th'i &o,ta 2ica V YNnnNll RW]]PT th8y )@ng 0hch th"ng %&
mc hi ltng c1& nh8t u cc th# l&=i nh5D nh+ng th"ng tin 5c cung c8p t)&ng chuyn
i. thmi tit v 'ch v( h56ng 7n, k )ng l cc 'ch v( phin 'ch t)&ng cc tu1 u
l'ch ;inh thi u E&;t1 kic1 5c nhn xbt l c ch8t l5ng c1&, -uy vy 0hch ;=n u l'ch
;inh thi th# hi:n mc th1 mBn th8p nh8t i v6i cc i*u 0i:n v: ;inh. ch& th8y c>
;u h= tAng t)&ng cc v5mn quc gi1 )8t ngh& nn v& thmi i#m , ` 0hch n56c
ng&i ch4n E&;t1 kic1 lm n>i n thvm B tvng v4t v& Au thp 0 W]]P, `! l6n m=nh
c31 u l'ch B v v7n tip t(c pht t)i#n, Hu nh+ng c&n ; ny 5c uy t) t)&ng ph=m
vi cc h: ;inh thi nh=y c$m th cc 'ch v( ph(c v( 0hch u l'ch t)&ng cc v5mn quc
gi1 ph$i 5c c$i thi:n, E> ;u h= tAng c> %$n ph$i 5c nng c8p # p ng ; 0hch
hng ngy cng tvng, Hhi*u Cc i#m m"i t)5mng nh=y c$m 0hc nh5 cc c&n 5mng mtn
c t)n nni ph$i 5c %$& v: tt h>n, Ec t)ung tm 'ch thut cng )8t cAn # cung
c8p ch& 0hch u l'ch 0hi ni:m v* nh+ng nbt Cc t)5ng c & c31 i#m u l'ch v
cng l cch tt nh8t # tm hi#u m"i t)5mng t! nhin mt cch 1n t&n, Ec ph5>ng
ti:n t=i O5mn euc gi1 I&1; O&lc1n. v6i nh+ng li mtn t)$i ;i. nh+ng c&n 5mng c
vw1 h. t)ung tm hi:n =i nh ch& 0hch th1m qu1n v6i nh+ng thit %' th"ng tin 5c %
t)2 hp l/. l mt v2 ( ch& nh+ng g cAn ph$i lm u cc n>i 0hc,
<Au ht cc 0hu nghw ;inh thi t5 nhn v cc c"ng ty u l'ch ;inh thi i*u phi u l'ch
v& E&;t1 kic1 h&=t ng )8t tin t)i#n. t chc 5c cc ch5>ng t)nh u l'ch c ch8t
l5ng v )8t t2ch c!c t)&ng h&=t ng %$& v: m"i t)5mng, dCc p B =t 5c nh+ng
thnh c"ng ny. v7n c nh+ng / 0in t)1nh lun v* tc ng c31 u l'ch t=i nh+ng 0hu
v!c %' ;} (ng qu mc v ;! phn chi1 li 2ch 0inh t 0h"ng *u,
K>t lun rIt ra tV cc ng%iCn cZu i\n %Tn%
DN&SPF
Ec nghin cu i#n hnh v* th' t)5mng u l'ch ;inh thi t=i aNny1 v E&;t1 kic1 B ch&
th8y nh+ng nguyn t?c c th# ;} (ng 5c u cc n>i 0hc, `! pht t)i#n c31 ngnh u
l'ch ;inh thi %*n v+ng ph( thuc v& mt ; yu t ch3 =&, Ec '1 i#m ;inh thi
qu1n t)4ng ph$i 5c %$& v: t)&ng h: thng v5mn quc gi1 v cc 0hu ! t)+. nh+ng 0hu
5c qu$n l/ chCt ch nh5ng ch& phbp ;} (ng lm u l'ch, <Au ht 0hch u l'ch ;inh
thi *u i thvm cc 0hu ( t)+ c"ng cng. ;&ng cc 0hu ! t)+ t5 nhn c v1i t)t )ing
t)&ng vi:c 51 )1 cc ch5>ng t)nh v 'ch v( B 5c chuyn m"n h&,
ahu v!c c"ng cng ng mt v1i t)t Cc %i:t !1 t)n c> ;u yu cAu c31 xB hi. c31 ;!
cAn thit %$& v: ti nguyn RK$ng W,LT, Qi*u ny %1& gm quy 'nh v* cch thc ;}
2
(ng v mc ;} (ng, rn t&n m"i t)5mng v 1n t&n xB hi l t)ch nhi:m c31 ch2nh
ph3, G H<Hj n56c giu c h>n th Au t5 ch& c> ;u h= tAng c> %$n ch& u l'ch
5c t)2ch tq ngn qu chung. ;&ng u cc n56c ngh& th ti t) n56c ng&i v ph2 u l'ch
E<h -k E<J Ey ` < -Hj ^s _E<, T cc n56c giu h>n. th"ng tin & c$ 0hu
v!c tp th# l7n t5 nhn cung c8p, Etn u nh+ng n56c ngh& th 0hu v!c t5 nhn chi
phi th"ng tin, Qi*u ny gy )1 nh+ng %8t li nghim t)4ng ch& cc c> qu1n qu$n l/
thin nhin v cc th"ng tin v* qu$n l/ thin nhin. c> ;u h= tAng. cc h&=t ng 5c
ch2nh ph3 ch& phbp v cc i#m u l'ch th5mng 0h"ng 5c ph %in ch& cc c> qu1n
v thm ch2 h4 ctn 0h"ng %it g v* ;! tn t=i c31 nh+ng th"ng tin , ahu v!c tp th#
th5mng c t)ch nhi:m 51 )1 m(c tiu v* m"i t)5mng. h&Cc c t)ch nhi:m gim ;t tc
ng c31 u l'ch n ch8t l5ng m"i t)5mng. v c t)ch nhi:m phn chi1 quy*n ;} (ng
v th!c thi cc quyt 'nh v* qu$n l/, Hh+ng chc nvng ny c th# 0h"ng c hi:u l!c
0hi cc nhm c quy*n l!c nh5 ch3 nhn cc 0hu nh nghw. c"ng ty u l'ch ;} (ng hi l
# xin phbp ch& cc h&=t ng t)i v6i quy t?c v php lut c31 h4, <i:n t5ng ny B
th8y u aNny1,
Ec c> qu1n ch2nh ph3 ng v1i t)t qu1n t)4ng t)&ng th' t)5mng u l'ch ;inh thi th"ng
qu1 vi:c 0huyn 0h2ch nghin cu 0h&1 h4c t)&ng cc 0hu %$& v:. cung c8p c> ;u h= tAng
v 1n ninh ch& 0hch u l'ch. v xy !ng mt h: thng ti ch2nh # ;} (ng 5c cc
chi ph2 u l'ch c th# chi t)$ ch& qu$n l/ m"i t)5mng,
&n( 4Lv
*AI TRw c[\ nh? n.8c t%$n( 9u l#ch t=i cc >./n ;uYc (i\
*\i t%x
W, K$& v: m"i t)5mng
2, E> ;u h= tAng R5mng x. ;n %1y. 5mng xN i:n. i:n. v: ;inhT
g, rn ninh v th!c hi:n cc i*u lut
U, jim ;t tc ng Qnh gi ch8t l5ng
M, Ihn phi quy*n ;} (ng
i, <=n ch nh+ng th1y i c th# ch8p nhn 5c
L, -h"ng tin Rphin 'ch. t)ung tm nh ch& u 0hchT
S, ji$i quyt mu thu7n
2
ahu v!c t5 nhn cung c8p hAu ht cc 'ch v( v hng h& ch& 0hch hng RK$ng W,ST,
Ec c"ng ty t5 nhn cung c8p n>i nghw. th!c phFm. ph5>ng ti:n i l=i. ph5>ng ti:n th"ng
tin. v qu$n c&, ahu v!c t5 nhn c 0h$ nvng p ng cc yu cAu c31 0hch mt
cch nh1nh chng v pht t)i#n cc mCt hng Cc ;$n, -=i cc n56c ngh& h>n. nh5
chu Ihi. cc &1nh nghi:p t5 nhn cung c8p th"ng tin v* u l'ch, ahu v!c t5 nhn
ph( thuc v& 0hu v!c nh n56c t)&ng cc l9nh v!c nh5 %$& v: ti nguyn. c> ;u h= tAng.
v 1n ninh t)t t!, ahu v!c nh n56c l=i !1 v& 0hu v!c t5 nhn # qu$n l/ h&=t ng
c31 u 0hch,
ahu v!c t5 nhn cung c8p n>i vn u. %$& $m cc l&=i ph5>ng ti:n i l=i. thnh lp cc
'ch v( th"ng tin v phin 'ch. cung c8p th!c phFm. v t) ginp ch& vi:c qu$ng c&,
ah$ nvng p ng nhu cAu th' t)5mng c31 0hu v!c t5 nhn th# hi:n t)&ng cc h&=t ng
nh5 t chc cc t th1m qu1n. t chc cc l&=i hnh u l'ch tq u l'ch th"ng th5mng R=i
chnngT n cc chuyn u l'ch qu1n ;t cc l&i Rng th!c vtT Cc %i:t,
&n( 4Ly
*AI TRw CzA t. nh{n t%$n( 9u l#ch t=i cc >./n ;uYc (i\
*\i t%x
W, H>i vn u v th!c phFm
2, Ih5>ng ti:n i l=i R" t" %u/t. xN c. my %1yT
g, -h"ng tin Rti li:u h56ng 7n. qu$ng c&T
U, Ih5>ng ti:n th"ng tin =i chnng Rphim $nh. ;ch. %vng viN&T
M, eu$ng c& v 0huyn m=i
i, <ng h& tiu th( RquAn &. qu l5u ni:m. t)1ng thit %'T
L, ^'ch v( c nhn Rgi$i t)2T
Oi:c pht hnh th"ng tin v* thin nhin 5c tin hnh th"ng qu1 nhi*u t chc h&=t
ng c lp. t)&ng c nhi*u t chc n@m ng&i h: thng t chc qu$n l/ 8t, Ec
nh 0h&1 h4c c31 th gi6i c"ng nghi:p h& 51 )1 nh+ng th"ng tin v 0in thc thu hnt ;!
qu1n tm c31 0hch u l'ch ;inh thi. nh+ng ng5mi c t)nh gi& (c c1& v 4c
nhi*u, Hgnh c"ng nghi:p i:n $nh Nm l=i c> hi tip xnc th"ng qu1 cc % phim ni
v* ;! phc t=& c31 thin nhin thN& nh+ng hnh thc m1ng t2nh t2ch c!c v th&$i mi,
K phim v* rl1n k&&t u aNny1 v <ughN; u E&;t1 kic1 l nh+ng th2 ( i#n hnh,
Ih&ng t)& m"i t)5mng u cc n56c pht t)i#n )8t c / ngh91 t)&ng vi:c 51 )1 nh+ng hnh
$nh ng t)1nh lun v* mu thu7n t)1nh ch8p v 0h1i thc ti nguyn, -h"ng qu1 v1i
t)t c31 cc nh gi& (c v tuyn t)uy*n. cc nhm h&=t ng v* m"i t)5mng B pht i
)ng )Bi cc %c th"ng i:p, K1 yu t ny V cc 8n phFm. phim $nh. v cc h&=t ng
%$& v:. B 0h>i gi t2nh tip thu h4c hi t)&ng cc 0hch u l'ch thin nhin,
`! hp tc gi+1 t5 nhn v nh n56c %i#u hi:n ) nbt t)&ng vi:c cung c8p c> ;u + li:u
th"ng tin t)n m=ng intN)nNt, -h"ng tin ph %in thN& hnh thc ny %1& gm c$ nh+ng
th"ng tin th5mng chw c u cc t)ung tm nh ch& 0hch th1m qu1n. t)&ng cc 8n phFm
)ing c31 cc 0hu %$& v:. v t)&ng cc ;ch h56ng 7n, <y v4ng )@ng t)&ng t5>ng l1i
t8t c$ cc i#m u l'ch ;inh thi l6n ; c cc l&=i th"ng tin , Hgnh u l'ch ;inh thi
c v' t)2 )8t thun li # tn (ng c"ng ngh: m6i ny v i*u t)1 nhn 0hFu h4c v xB hi
2
ch& th8y 0hch u l'ch ;inh thi c t)nh gi& (c c1&. v & h4 )8t c th# hi#u %it
v* my t2nh RZ1glN; v E1;c1gnNttN. W]]MT, -uy vy. hAu nh5 0h"ng c th"ng tin n&
t)n intN)nNt v* aNny1 v E&;t1 kic1 l & cc t chc qu$n l/ 0hu %$& v: h1y cc t
chc u l'ch quc gi1 cung c8p, <Au ht nh+ng th"n tin & t5 nhn. h&Cc l cc
c"ng ty u l'ch ;inh thi h&Cc cc t chc m"i t)5mng phi ch2nh ph3 cung c8p,
-)5mng hp c31 aNny1 v E&;t1 kic1 B chng t )@ng ng1y c$ nh+ng n56c %' tch )mi
v* mCt '1 l/ v7n c th# gi1 nhp th' t)5mng u l'ch ;inh thi quc t, ah&$ng cch
0h"ng c / ngh91 qu1n t)4ng ;& v6i ;! ;n c th"ng tin v th' t)5mng, `! pht t)i#n
chm ;&ng c t5 uy c31 ngnh u l'ch ;inh thi t=i mt n56c c th# t=& )1 ch2nh ;ch
php hp ch& mt % phn xB hi l6n h>n, `! pht t)i#n nh1nh chng v cc h&=t ng
0inh &1nh u l'ch c th# lm ch& 5u tin c nhn l8n t cc m(c tiu c31 xB hi v* %$&
v: m"i t)5mng v pht t)i#n cng ng,
` ng5mi m&ng mun 5c tm hi#u thin nhin th"ng qu1 u l'ch ngy cng tvng, û
0hch ;inh thi Cc %i:t qu1n tm tm hi#u thin nhin h&1ng B, <4 mun nhn th8y
5c. c$m th8y 5c. v tm hi#u 5c ;! h&1ng B c31 thin nhin, -uy l ngnh u
l'ch ;inh thi c t)ch nhi:m cung c8p 'ch v(. xy !ng cc ch5>ng t)nh v 51 )1 cc
i#m th1m qu1n # p ng nhu cAu ny. chnng t1 cng cAn tm hi#u cc / ngh91 xB hi.
m"i t)5mng v 0inh &1nh c31 l&=i hnh h&=t ng 1ng pht t)i#n ny, -ht ng ng=c
nhin l c )8t 2t nghin cu chi tit v* c> c8u th' t)5mng c31 ngnh u l'ch ;inh thi t=i
cc n56c t)n th gi6i,
-)56c y l&=i hnh u l'ch ;inh thi xu8t hi:n 56i =ng u l'ch c nhn h1y u l'ch thN&
nhm nh, Ec u 0hch ;} (ng ti:n nghi vn u. th!c phFm v th"ng tin ;n c t=i
'1 ph5>ng, dt 0hi l5ng u 0hch B 'nh hnh th %?t Au c ;! i*u hnh u quy
m" l6n h>n, Hgy cng c nhi*u ti:n nghi vn u 5c chuyn m"n h& ;&ng v7n m1ng
t2nh mc m=c gi$n ' v nh=y c$m v6i m"i t)5mng. v ngy cng c nhi*u h56ng 7n vin
5c & t=& cFn thn c th# gi$i th2ch cc nbt Cc t)5ng c31 m"i t)5mng, Ec ph5>ng
ti:n gi1& th"ng cng %?t Au ph(c v( cc 'ch v( chuyn m"n h&, Ec l9nh v!c ny
c31 th' t)5mng ;} (ng hnh $nh hi:n t=i c31 i#m u l'ch v %c lt n %@ng cch ch& u
0hch th1m qu1n tm hi#u nh+ng nbt Cc t)5ng c31 thin nhin,
Ec t chc u l'ch ;inh thi l6n h>n 1ng ;} (ng ch5>ng t)nh qu$ng c& v* aNny1 v
E&;t1 kic1 t)n cc 8n phFm chuyn m"n c31 ngnh nh5 t=p ch2 gi$i t)2 ng&i t)mi v
%& ch2, -uy vy. l&=i hnh qu$ng c& ny xNm )1 0h"ng thnh c"ng RKNll. W]]PT v cc
tin qu$ng c& th5mng chw %1& gm cc th"ng tin v* '1 i#m Rnh+ng th"ng tin ny 0hch
B %it t)56cT v tn c"ng ty u l'ch ; t chc chuyn i t6i '1 i#m ,
rlN )m1n RW]]PT v _1ngh&l RW]]iT B ghi l=i ;! pht t)i#n nh1nh chng c31 cc 0hu
%$& tn thin nhin & t5 nhn qu$n l/ v ;! hnh thnh cc 0hu nghw ;inh thi t)n t&n
th gi6i, Ec ;ng 0in ny c ;! th1m gi1 c31 cc c nhn v cc tp &n 1ng xy
!ng v5mn quc gi1 mi ni. v 1ng h&n thi:n %$& v: ti nguyn ;inh thi v h&n
thi:n cc 'ch v( ch8t l5ng c1&, O' t)2 c31 h4 t)n th' t)5mng ph( thuc v& vi:c cung
c8p ch& u 0hch 'ch v( c ch8t l5ng c1&, Ec 'ch v( ny %1& gm h56ng 7n
vin 5c & t=& ;u. th5 vi:n v6i nhi*u Au ;ch. phtng th2 nghi:m nh. c> hi qu1n
;t v6i cc thit %' 5c chuyn m"n h&. qu$n l/ i#m u l'ch thN& ph5>ng thc th2ch
hp v6i i*u 0i:n m"i t)5mng. nh=y c$m v* vvn h&. v c cc 'ch v( ph(c v( c
nhn, aNny1 v E&;t1 kic1 *u c cc 0hu %$& tn v cc 0hu nghw ;inh thi )8t thn v'
& t5 nhn qu$n l/,
2
Epng v6i thmi gi1n. ngnh u l'ch ;inh thi B chuy#n tq 'ch v( ph(c v( ch& )ing cc
nhm u 0hch h=t nhn )8t qu1n tm n nghin cu thin nhin v ;n ;ng ch8p
nhn i*u 0i:n ;inh h&=t ;n c u '1 ph5>ng. n ph(c v( nhm cc u 0hch mun
h5ung ti:n nghi nhi*u h>n ;&ng 2t qu1n tm n thin nhin h>n, Hhm u 0hch
h=t nhn l nh+ng ng5mi 7n Au n th1m qu1n. v 0hi n i#m th1m qu1n h4
th5mng c nhn thc th!c t v* cc nbt Cc t)5ng c31 m"i t)5mng. vvn h& '1 ph5>ng v
cc 'ch v( c u n>i , Hh+ng ng5mi n ;1u th5mng 0h"ng 5c th"ng tin Ay 3. h4
yu cAu ph(c v( nhi*u h>n. yu cAu nhi*u h56ng 7n vin v yu cAu mc ti:n nghi c1&
h>n, k8t c th# u l'ch ;inh thi ; t)u thnh u l'ch =i chnng u nhi*u quc gi1,
Hgnh u l'ch ;inh thi yu cAu ph$i c ;! hp tc chCt ch gi+1 0hu v!c nh n56c Rcung
c8p t1i nguyn thin nhinT v6i 0hu v!c t5 nhn Rcung c8p vn v t chc u l'chT. v
n '1 ph5>ng Rcung c8p l1& ng v 1 =ng vvn h& c31 cng ng '1 ph5>ngT,
-)&ng mt h: thng c quy h&=ch v qu$n l/ chCt ch th 0hch u l'ch !1 v& nh+ng
l!c l5ng ny,
Li c8m *n
E$m >n "ng ^1vi YNnnNll t=i t)5mng Q=i h4c kNgin1 v c"ng t)nh nghin cu c31 "ng
v* th' t)5mng u l'ch u E&;t1 kic1, E$m >n % lNnni{N) K1ll1ntinN thuc K H"ng
nghi:p E1Vn1V1 v c"ng t)nh nghin cu c31 % v* th' t)5mng u l'ch u aNny1, QCc
%i:t c$m >n -;, h;11c ìnig1. Eh3 nhi:m 0h&1 û l'ch t=i t)5mng Q=i h4c d&i u aNny1
v* nh+ng / 0in ng gp ch& %& c& ny v t)1& i v* v8n * ny, -N))y I)1tt.
chuyn gi1 t5 v8n v* u l'ch ;inh thi u `1n l&;N. E&;t1 kic1 B c nh+ng / 0in ng
gp qu/ %u, ^N)N0 1N. chuyn gi1 v* quy h&=ch 0inh &1nh u l'ch t=i v5mn quc
gi1 B ng gp nhi*u / 0in, Gin c$m >n %1n %in tp v nh+ng ng5mi B c / 0in
nhn xbt,
T)i liXu t%am ;%8o
r01m1. l, `, W]]i, N;tN)n Znvi)&nmNnt1l O1luN; 1n H1tu)NVK1;N -&u)i;m in
aNny1. Tourism Management. v&l, WL. n&, S. pp, MiLVMLU,
rlN)m1n. E,_, W]]P, A Stud% of the &ole of Privatel% '(ned Lands )sed for *ature
Tourism, Education and +onservation. E&n;N)v1ti&n hntN)n1ti&n1 . 1;hingt&n.
^,E,
rn&nym&u;, W]SL, H1ti&n1l kNp&)t &n -&u)i;m. ,nternational Tourism &eports. pp,
iiVi]. LW. Lg,
rn&nym&u;, W]]U, Y&)Nign -&u)i;t; t& E&;t1 kic1; H1ti&n1l I1)0;,- The Ecotourism
Societ% *e(sletter. v&l, U. n&, U,
K1N. r, W]]g, Kin&)ni& -u)i;m&VE&n;N)v1ci&nD sn1 rltN)n1tiv1 ^N;1))&ll&.
Technitur. I)&{N;;i&n1l -&u)i;m r;;&ci1ti&n &{ E&;t1 kic1. lunN. n&, Ui. pp, USVMg,
2
K1ll1ntinN. l,_, W]] W, rn rn1ly;i; &{ thN Eh1)1ctN)i;tic; &{ 1 I&pul1ti&n &{ E1n1i1n
-&u)i;t; t& aNny1. m1;tN); thN;i;. ^Np1)tmNnt &{ kNc)N1ti&n 1n _Ni;u)N `tuiN;.
snivN);ity &{ 1tN)l&&. 1tN)l&&. Jnt1)i&. E1n11,
K1s1ntinN. l,_,. IY,l, Z1glN;, W]]U, ^N{ining E1n1i1n Zc&t&u)i;t;,- #ournal of
Sustainable Tourism. v&l, 2. n&, W. ppVWVM,
K1ny. l, W]]i, d1n1ging thN JthN) &{ H1tu)ND ù;t1in1%ihty. `pNct1clN. 1n jl&%1l
kNgimN; &{ E1pit1l in Zc&t&u)i;m. Public +ulture. v&l, S. n&, g. pp, Mg]VMii,
KNll. W]]P, IN);&n1l c&mmunic1ti&n. gNnN)1l m1n1gN). r{)ic1n `1{1)i Elu% &{ E1n11.
-&)&nt&. Jnt1)i&. E1n11,
Kl10N. K,. r, KNchN), W]]L, The *e( .e% to +osta &ica, sly;;N; I)N;;. KN)0NlNy.
E1li{&)ni1,
Kl1mNy. k, W]]M,-hN Zlu;ivN d1)0Nt I)&{ilND JpN)1ti&n1li;ing Zc&t&u)i;m. p1pN)
p)N;NntN 1t thN jN&g)1phy &{ -&u)i;m E&n{N)NncN. E1n%N))1. ru;t)1li1,
Kl1ngy. `,. k <1nnN%N)g, W]]M, Zc&t&u)i;m in Zu)&pND V-\& OiN\;,- The Ecotourism
Societ% *e(sletter. v&l, M. n&, 2. pp, WVg,
K&;. . _, K)i;;&n. k Z1glN;, W]LL, r `tuy &{ rttituin1l J)iNnt1ti&n; &{ ENnt)1l
E1n1i1n Eultu)N; -&\1); illi{N. Environment +anada. E1n1i1n illi{N
`N)vicN,
K&1. d, r, W]SS, E&;t1 kic1 H1ti&n1l I1)0;. Ehtoria,,/,diconia. Yun1ci&n
HN&t)&pic1. `1n l&;N. E&;t1 kic1,
Ku&\;0i. - W]]i, IN);&n1l c&mmunic1ti&n. NVm1il. d1y WM. W]]L,
Ku)10 l1c&%;&n. hnc, W]SM, `NgmNnt1ti&n rn1ly;i; {&) thN E1n1i1n -&u)i;m rttituN
1n d&tiv1ti&n `tuy. ^Np1)tmNnt &{ kNgi&n1l 1n hnu;t)i1l Zxp1n;i&n. -&u)i;m
E1n11. Jtt1\1. Jnt1)i&. E1n11,
Eh)i;t. E, W]]U, aNny1 d10N; kNvNnuN `h1)ing -&p I)i&)ity. The Ecotoutisvi Societ%
*e(sletter. v&l, U. n&, W. pp, WVM,
E&l&m%&. l, k, W]]U, The +anadian lobal Ahnanac. d1cdill1n. -&)&nt&. Jnt1)i&.
E1n11,
E)&;;lNy. l,. K, _NN, W]]U, Zc&t&u)i;t; 1n d1;; -&u)i;t;D r î{{N)NncN in KNnN{it;
`&ught. p)&cNNing; &{ thN -)1vNl 1n -&u)i;m kN;N1)ch r;;&ci1ti&n E&n{N)NncN.
K1l <1)%&u). Yl&)i1,
2
^1nn. j, W]]i, j)NNn;pN10D rn rn1ly;i; &{ thN _1ngu1gN &{ Zc&Vt&u)i;m. Progress ,!n
Tourism and 0ospitalit% &esearch. v&l, 2. n&;, g 1n U. pp, 2ULV2M],
^Nin1. `,. Z, &ung, W]]M, E&n;N)v1ti&n 1; E&mmunic1ti&n. "haleu(atcher. v&l, 2].
n&, 2. pp, SVWg,
^)umm. r, W]]M, hntNg)1tN hmp1ct r;;N;;mNnt &{ H1tu)N -&u)i;m.in Zcu1&);
rm1&n kNgi&n. YZIkJ-sk. euit&. Zcu1&),
Z1glN;. IY,l, W]]2, -hN -)1vNl d&tiv1ti&n; &{ E1n1i1n Zc&t&u)i;t;,-#ournal of Travel
&esearch. v&l, g W. n&, 2. pp, gVL,
Z1glN;. IY,l, W]]i, h;;uN; in -&u)i;m d1n1gNmNnt in I1)0;D -hN ZxpN)iNncN in
ru;t)1li1. Australian Leisure. v&l, L. n&, 2. pp, 2]VgL,
Z1glN;. I1ul Y,l,. l,_, K1ll1ntinN. ^, r, YNnnNll, W]]2, d1)0Nting t& thN Zc&t&u)i;tD E1;N
`tuiN; {)&m aNny1 1n E&;t1 kic1. unpu%li;hN p1pN) p)N;NntN 1t thN hOth
&)l E&ng)N;; &n H1ti&n1l I1)0; 1n I)&tNctN r)N1;. E1)1c1;. ONnNuNl1,
Z1glN;. IY,l,. l, E1;c1gnNttN, W]]M, E1n1i1n Zc&t&u)i;t;D h& r)N -hNy Tourism
&ecreation &esearch. v&l, 2P. n&, W. pp, 22V2S,
Z1glN;. IY,l,. Z, inV W]]U, -hN rvN)ti;ing &{ E1n1i1n Zc&t&u); in W]]2. #ournal
of Applied &ecreation &esearch. v&l, W]. n&, W. pp, iLVSL,
Zc&n&mi;t intNlligNncN snit, W]]W, aNny1, ,nternational Tourism &eports 12. Ku;inN;;
hntN)n1ti&n1l _t,. _&n&n. pp, USVii,
R-hNT Zc&t&u)i;m `&ciNty, W]]L, ,nternational Memhership Director%. H&)th KNnningt&n.
ON)m&nt,
ZptN) &&. d, W]]g, E&;t1 kic1n I1)0; -h)N1tNnN %y -&u)i;m K&&m,- The
Ecotourism Societ% *e(sletter. v&l, g. n&, W. pp,WV2,
ZplN) &&. d, W]]L, IN);&n1l c&mmunic1ti&n. rugu;t 2]. W]]L,
ZplN) &&. d, W]]S, dNNting thN jl&%1l Eh1llNngN &{ E&mmunity I1)ticip1ti&n in
Zc&t&u)i;mD E1;N `tuiN; 1n _N;;&n; {)&m Zcu1&). America 3erde ;N)iN;. _1tin
rmN)ic1 1n E1)i%%N1n îvi;i&n. -hN H1tu)N E&n;N)v1ncy,
YNnnNll. ^,r, W]]P, r I)&{ilN &{ Zc&t&u)i;t; 1n thN KNnN{it; ^N)ivN {)&m thNi)
ZxpN)iNncND r E&;t1 kic1n E1;N `tuy. m1;tN); thN;i;. ^Np1)tmNnt &{ kNc)N1ti&n
1n _Ni;u)N `tuiN;. snivN);ity &{ 1tN)l&&. 1tN)l&&. Jnt1)i&. E1n11,
2
YNnnNll. ^,r,. IY,l, Z1glN;, W]]P, Zc&t&u)i;m in E&;t1 kic1D r E&ncNptu1l
Y)1mN\&)0,- #ournal of Parks and &ecreation Admnistration. v&l, S. n&, W. pp, 2gV
gU,
<1tch. ^, W]]L, snN);t1ning thN Zc&t&u)i;m d1)0Nt. unpu%li;hN p1pN) p)N;NntN 1t
thN Zc&t&u)i;m r;;&ci1ti&n &{ ru;t)1li1 E&n{N)NncN. I&)t `tNphNn;. ru;t)1li1,
<1\0in;i ^,. d, ZplN) &&. `, Kittm1n, W]]M! The Ecolodge Sourcebookfor Planners
and Developers. -hN Zc&t&u)i;m `&ciNty. H&)th KNnningt&n. ON)m&nt,
<iggin;. K,kV W]]i, -hN jl&%1l `t)uctu)N &{ thN H1tu)N -&u)i;m hnu;t)yD Zc&t&u)i;t;.
-&u) JpN)1t&); 1n _&c1l Ku;inN;;.#ournal of Travel &esearch. v&l, g M. n&, 2. pp, h h V
WS,
<ill. E, W]]P, -hN I1)1&x &{ -&u)i;m in E&;t1 kic1,- +ultural Survival 4uarterl%. v&l,
WU. n&, W. pp, WUVW],
<_r E&n;ult1nt;. rkr E&n;ulting j)&up, W]]M, Zc&t&u)i;mVH1tu)NX rvNntu)NX
Eultu)N. rl%N)t1 1n K)iti;h E&lum%i1 d1)0Nt ^Nm1n r;;N;;mNnt. d1in kNp&)t.
E1n1i1n <N)it1gN. E1lg1)y. rl%N)t1. E1n11,
<&lNn. r, W]]i,r I)&{ilN &{ sa, Jut%&un Znvi)&nmNnt1sy Y)iNnly -&u)
JpN)1t&);. Tourism Management. v&l, WL. n&, W. pp, iPViU,
<&nNy. d, W]]U, I1ying thN I)icN &{ Zc&t&u)i;m. AmEricas v&l, Ui. n&, i. pp, UPVUL,
<&)i&ntN; H1tu)N -&u);, W]]i, r K)iN{ <i;t&)y &{ -&u)i;m t& E&;t1 kic1.unpu%li;hN
&cumNnt. `1n l&;N. E&;t1 kic1,
lNp;&n. Z, W]]U, Zthnic O1)i1ti&n in _Ni;u)N 1n kNc)N1ti&n1l hntN)N;t;. 5ibliograpb%
gWW. E&uncil &{ Il1nning _i%)1)i1n;. Ehic1g&. hllin&i;,
aa E&n;ulting, W]]i, aNny1, ,nternational Tourism &eports. v&l, U. pp, UMVi],
_11)m1n. l,. k, IN)uN, W]S], `ciNncN -&u)i;m in E&;t1 kic1,- Annals of Tourism
&esearch. v&l, Wi. pp, 2PMV2WM,
_1ngh&l. l, W]]i, Zc&n&mic;. J%|NctivN;. 1n ùccN;; &{ I)iv1tN H1tu)N kN;N)vN; in
ù%V`ri1)1n r{)ic1 1n _1tin rmN)ic1. +onservation 5iolog%. v&l, WP. n&, W. pp,
2LWV2SP,
dc_1)Nn. ^, W]]S, &ethinking Tourism and Ecotravel. aum1)in I)N;;. N;t <1)t{&).
E&nnNcticut,
d&nNt. k, _, W]]i, E&;t1 kic1, ,nternational Tourism &eports. v&l, U. pp, MV2U,
2
d&))i;&n. I W]]U, -hN d&ntNvN)N r)N1 &{ E&;t1 kic1D r E1;N `tuy &{ Zc&t&u)i;m
^NvNl&pmNnt. m1;tN); thN;i;. _1tin rmN)ic1n `tuiN; 1n E&mmunity 1n
kNgi&n1l Il1nning. snivN);ity &{ -Nx1; 1t ru;tin,
H&))i;. k, W]]U, Zc&t&u)i;m in thN H1ti&n1l I1)0; &{ _1tin rmN)ic1. *ational Parks.
pp, ggVgL,
Jp1l1. a W]]i, K&y `Nt sp t& K&&;t -&u)i;m. Dail% *ation. `NptNm%N) Wg. H1i)&%i
aNny1,
J)1m;. d, W]]M, -&\1); 1 d&)N ^N;i)1%lN Y&)m &{ Zc&t&u)i;m. Tourism
Management. v&l, Wi. n&, W. pp, gVS,
Ii;1m. r,. `, ù;;m1nn, W]]g, ^&N; H1ti&n1lity r{{Nct -&u)i;t KNh1vi&)6- Annals of
Tourism &esearch. v&l, 22. n&, U. pp, ]PWV]WL,
Il1cN. `, W]]W, H1tu)N -&u)i;m 1n ku)1l ^NvNl&pmNnt in -&)tuguN)&,- Annals of
Toutism &esearch. v&l, WS. n&, 2. pp, WSiV2PW,
Il1cN. `, W]]M, Zc&t&u)i;m {&) ù;t1in1%lN ^NvNl&pmNntD Jxym&)&n &) Il1u;i%lN
`t)1tNgy eo7ournal. v&l, gM. n&, 2. pp, WiWVWLg,
kN{N)n. I W]]i, -&u)i;m K&1) d1p; Jut `t)1tNgy. Dail% *ation. H&vNm%N) W].
H1i)&%i. aNny1,
k&vin;0i. W]]W, I)iv1tN kN;N)vN;. I1)0; 1n Zc&t&u)i;m in E&;t1 kic1. Eh1ptN) g in
-, hNl1n;. *ature Tourism. h;l1n I)N;;. E&vNl&. E1li{&)ni1,
kymN). -, W]]2, j)&\th &{ s,`, Zc&t&u)i;m 1n ht; Yutu)N in thN W]]P;,- 8lorida
,nternational )niversit% 0ospitalit% &evie(. v&l, WP. n&, W. pp, WVWP,
`1l1nt. I. ^, îllm1n, W]]U, 0o( To +onduct $our '(n Surve%. l&hn ilNy 1n `&n;.
hnc,. HN\ &)0,
`hum10N). H, W]]M, ^Nm&c)1tiing thN -&u)i;t ^&ll1) in E&;t1 kic1,- Annals of
Tourism &esearch. v&l, 22. n&, 2. pp, UL]VUS],
ìnig1. W, W]]M, illi{NV%1;N -&u)i;m in aNny1. The #ournal of Tourism Studies.
v&l, i. n&, 2. pp, UMVMM,
ìnig1. W, W]]L, IN);&n1l c&mmunic1ti&n. d1y 2L. W]]L,
ì)101y1. Z, W]]L, rttituin1l E&mpli1ncN \ith Zc&t&u)i;m juiNlinN;. Annals of
Tourism &esearch. v&l, 2U. n&, U. pp, ]W]V]MP,
2
`&)Nn;&n. k, W]]W, JvN);N1; rvNntu)N -)1vNl. hnc,. c1;N ;tuy ]Vg]WVPiS. <1)v1)
Ku;inN;; `ch&&l. K&;t&n. d1;;1chu;Ntt;,
-&u)i;m E1n11, W]]M, Adventure Travel in +anada: An 'vervie( of Product, Market
and 5ufiness Potential. E1n1i1n -&u)i;m E&mmi;;i&n. Jtt1\1. Jnt1)i&. E1n11,
1ll1cN. j,. `, IiN)cN, W]]i, rn Zv1lu1ti&n &{ Zc&t&u)i;m in rm1&n1;. K)1il.
Annals of Tourism &esearch. v&l, 2g. n&, U. pp, SUgVSLg,
1t0in; E,. r,d, K1))Ntt. k, `mith. l,k, I1inN, W]]i, I)iv1tN I)&tNctN r)N1;D r
I)Nlimin1)y `tuy &{ I)iv1tN hniti1tivN; t& E&n;N)vN Ki&ivN);ity in `NlNctN
r{)ic1n E&unt)iN;. &)l E&n;N)v1ti&n d&nit&)ing ENnt)N,
{tpD{tp,\cmc,&)g,u0Xp)&uct;X\cmc,pu%lic1ti&n;X)Np&)t;Xp)iv1tNp)&tNctN
1)N1;XtNxt,htm
Nll;. d,k. a,Z, K)1n&n, W]]g, -hN I)inciplN; 1n I)1cticN &{ Ku{{N) &nN; 1n _&c1l
I1)ticip1ti&n in Ki&ivN);ity E&n;N)v1ti&n. Ambio. v&l, 22. n&;, 2 1n g. pp, WMLV
i2,
N;chN. kV W]]i, ^NvNl&pN E&unt)y Znvi)&nmNnt1li;m 1n hnigNn&u; E&mmunity
E&nt)&llN Zc&t&u)i;m in thN Zcu1&)i1n rm1&n. eographische 9eitschrift. v&l,
SU. n&;, g 1n U,
N;tN)n. ^, W]]L, Zc&t&u)i;m 1t thN E)&;;)&1; in aNny1. The Ecotoutism Societ%
*e(sletter. -hi) eu1)tN). pp, WVU,
ight. k W]]g, ù;t1in1%lN Zc&t&u)i;mD K1l1ncing Zc&n&mic. Znvi)&nmNnt1l. 1n
`&ci1l j&1l; ithin 1n Zthic1l Y)1mN\&)0. The #ournal of Tourism Studies. v&l,
U. n&, 2. pp, MUViM,
ight. I W]]i, H&)th rmN)ic1n Zc&t&u)i;t;D d1)0Nt I)&{ilN 1n -)ip Eh1)1ctN)i;tic;,-
#ournal of Travel &esearch. v&l V gU. n&, U. pp, 2 V h P,
il;&n. d,r, W]SL, H1tu)N J)iNntN -&u)i;m in Zcu1&)D r;;N;;mNnt &{ hnu;t)y
`t)uctu)N 1n ^NvNl&pmNnt HNN;. `&uthN1;tN)n ENntN) {&) Y&)N;t Zc&n&mic;
kN;N1)ch. kN;N1)ch -)i1nglN I1)0. H&)th E1)&lin1,
&)l E&n;N)v1ti&n d&nit&)ing ENnt)N, W]]L, I)&tNctN r)N1; ùmm1)yD W]]i. jl&%1l
I)&tNctN r)N1; ùmm1)y, httpDXX\\\\cmc,&)g,u0,
NN. l,j, W]]2, Ecotourism Market Surve%: A Surve% of *orth American Ecotourism
Tour 'perators. -hN hntNlligNncN ENnt)N. I1ci{ic r;i1 -)1vNl r;;&ci1ti&n. `1n
Y)1nci;c&. E1li{&)ni1,
u)ic0. ^, W]]M, Errant #ourne%s/Adventure in a Modern Age. snivN);ity &{ -Nx1; I)N;;.
ru;tin. -Nx1;,
2

2
CHQcNB 6
"%2ng ù %'3ng m3i trong ng)n% du l&c%
sin% t%i
dNg1n ZplN) &&
-q 0hi u l'ch ;inh thi 5c nhn )1 nh5 mt hi:n t5ng u l'ch t)&ng nh+ng nvm gi+1
thp 0 W]SP. ngnh ny B 5c pht t)i#n mt cch nh1nh chng. tq vi:c tp t)ung gi$i
quyt nh+ng mu thu7n n$y ;inh tq h&=t ng ng&i t)mi n vi:c 51 )1 nh+ng ch5>ng
t)nh c c8u t)nc chCt ch. h56ng 7n c( th# # cung c8p ch& u 0hch hi#u %it ;u ;?c
m"i t)5mng thin nhin v vvn h1 '1 ph5>ng,
Eh5>ng ny t)nh %Ay nh+ng xu h56ng 5c pht hi:n qu1 qu1n ;t c31 tc gi$. v qu1
phng v8n thn thi:n v6i cc nh lBnh =& &1nh nghi:p 5c l!1 ch4n tq nhi*u ngnh
0hc nh1u & tAm hi#u %it v ;! thnh c"ng t)&ng 0inh &1nh c31 h4, Hh+ng cuc phng
v8n ny 0h"ng =i i:n ch& mt m7u ng7u nhin n& c$, -uy nhin. %ui v nh+ng phng
v8n ny 5c tin hnh # l8y / 0in tq cc nh lBnh =& c31 ngnh u l'ch ;inh thi u
K?c d v tq cc &1nh nghi:p 5c 0hm ph(c t)&ng ngnh ny u mt ; n>i 0hc t)n
th gi6i. & nh+ng xu h56ng 5c ghi l=i u y xNm nh5 =i i:n ch& tin t)i#n c31
ngnh ny, -uy vy. xu th cng c th# %' tn l(i, dt nh ph %nh %nh lun )@ng y l
mt ngnh c"ng nghi:p nvng ng v linh h&=t. v i*u qu1n t)4ng l nn tch ci c h+u
)1 0hi nh+ng th!c ti~n tin % RN%N). W]]LT, Eh5>ng ny 51 )1 mt 0hi qut ng?n
g4n v* c> c8u c"ng nghi:p v gi6i thi:u ng?n g4n v* tiu chuFn h1 nh+ng th!c t v*
ngnh u l'ch ;inh thi, Ki vit ny cung c8p ti li:u v* v8n * lm th n& # ngnh
c"ng nghi:p ;inh thi tin % nh5 nvm W]]L, Qy c th# l ti li:u th1m 0h$& thm # t5
v8n ch& nh+ng ng5mi 4c 1ng tm 0im hi#u %it c> %$n v* v8n * lm th n& # i*u
hnh &1nh nghi:p u l'ch ;inh thi, RI1ttN);&n. W]]L dcaN)chN). W]]ST,
_u"n lu"n c th' t)5mng ch& u l'ch thin nhin v u l'ch vvn h1, k8t nhi*u cc&1nh
nghi:p u l'ch ;inh thi gCp 0h 0hvn t)&ng vi:c i ph v6i ln ;ng u 0hch thm
hi#m thin nhin. nh+ng ng5mi chw qu1n tm n vi:c ng?m nh+ng c&n chim t)&ng 1nh
;ch c31 h4 ng&i thin nhin h&Cc th1m qu1n nh+ng lng m=c hf& lnh x1 x"i nh8t u
-y -=ng, -uy vy. c )8t nhi*u l&=i u 0hch u l'ch ;inh thi c$ v* chi*u ;u v i:n
)ng, eu1 phng v8n hng l&=t v6i cc &1nh nghi:p u l'ch u K?c d. th8y )@ng th'
t)5mng u l'ch ;inh thi cng 1ng thu hnt c$ cc u 0hch ch51 c nhi*u 0inh nghi:m. v2
(D nh+ng ng5mi vq1 xNm ch5>ng t)nh Q'1 l/ euc gi1 t)n v" tuyn v mun 5c
lm quNn ng1y v6i th gi6i thin nhin, -)&ng lnc . cc c"ng ty u l'ch ;inh thi %?t
%uc ph$i h8p 7n i v6i c$ cc 0hch u l'ch ;inh thi Ay 0inh nghi:m. nh+ng ng5mi
0h"ng ctn hi ltng n+1 v6i cc ch5>ng t)nh c> ;u ginh ch& cc nh yu thin nhin,
2
ah"ng c g ng ng=c nhin. ngnh u l'ch ;inh thi 1ng ph$n hi l=i th"ng qu1 vi:c
51 )1 thm cc ch5>ng t)nh p ng th' hiu chung chung v* u l'ch ;inh thi. t)&ng lnc
cng ng thmi pht t)i#n mt l&=t cc ch5>ng t)nh gi& (c p ng th' hiu Cc %i:t
v6i nh+ng ch3 * 1 =ng nh5 5c li:u t)&ng cc 0hu )qng nhi:t 6i. 0h$& c h4c hnc1n
v ;inh thi h4c h&1ng m=c, -uy nhin. vi:c chuyn m"n h1 u l'ch ;inh thi c h&=t
ng tt h1y 0h"ng tpy thuc v& i~n n gi& (c, Ec &1nh nghi:p c31 ngnh u l'ch
ny 1ng pht t)i#n cc ch5>ng t)nh hp tc v6i cng ng '1 ph5>ng th"ng qu1 cc t
chc c31 cc n tc '1 ph5>ng v cc nhm phi ch2nh ph3 '1 ph5>ng, <4 51 thm
n '1 ph5>ng nh+ng ph5>ng ti:n vn chuy#n. v2 ( nh5 cc l&=i tu thuy*n m c th#
c cc 'ch v( vn u t)n cc 0h&1ng nn c th# i n 5c cc 0hu v!c hf& lnh nh8t c31
vpng rm1&n m 0h"ng c tc ng l6n n m"i t)5mng, O h4 cng 1ng gi1 tvng pht
t)i#n h: thng nh nghw ;inh thi m p ng 5c cc nhu cAu c1& v* tiu chuFn
m"i t)5mng. 5c h&=t ng u cc vpng hf& lnh nh8t m 0h"ng cAn n cc c> ;u h=
tAng u thnh ph. v c"ng ;c cng nh5 li nhun thu 5c ; hin ch& cc v8n * pht
t)i#n cng ng,
C* c+u c,a ng)n% c]ng ng%iXp du l&c% sin% t%i
Oi:c th$& lun v* xu h56ng c31 u l'ch ;inh thi 0h"ng th# h&n h$& nu thiu phAn miu
t$ ng?n g4n v* c> c8u c31 ngnh ny, Hgnh u l'ch ;inh thi B pht t)i#n mt h: thng
tn )ing c31 n ch& cc &1nh nghi:p hp ng lm u l'ch ;inh thi, -)&ng 0hi tn c31
hAu ht cc &1nh nghi:p ny. 5c nu )1 t)&ng K$ng 2. 0h"ng 0hc l?m v6i cc &1nh
nghi:p c31 ngnh u l'ch ni chung. th mzi c8u thnh c31 u l'ch ;inh thi 5c 'nh
ngh91 0hc mt chnt ;& v6i ngnh u l'ch ch2nh thng, O mzi thnh phAn ph$i 5c
phn t2ch mt cch )ing ) 0hi xNm xbt 1i ; c $nh h5ung nh8t ln u l'ch ;inh thi
t)&ng t5>ng l1i,
&kNB 6L4
Cc CpU NB|NH Cc &kN CzA DU LCH sinh thi
Cc R=i lO -u l&c%a "%2ng ng'i bn
lb
Ec &1nh nghi:p u l'ch u n56c ng&i
Ec &1nh nghi:p u l'ch t)&ng n56c
<: thng Hh nghw ình thiXH>i vn u ch& u 0hch
Hh+ng ng5mi %u"n %n nh t=i '1 ph5>ng
Ec =i l/ u l'ch th!c hi:n hAu ht cc vi:c nh5 c}1 hng %n l5u ni:m. cc h&=t
ng %u"n %n lf. thN& t)uy*n thng th cc =i l/ ny %n c$ cc ;$n phFm u l'ch t)n
mCt 8t cng nh5 t)n 0h"ng v 5c l8y WP h&1 hng RmCc p t l: ny B %' th1y
2
iT, ^&1nh nghi:p u l'ch u n56c ng&i l nh+ng t chc %n v tm th' t)5mng n@m
t)&ng ngnh u l'ch ;inh thi, <4 thwnh th&$ng 5c g4i l ng5mi %n %u"n 0hi h4
%n cc ch5>ng t)nh u l'ch ch4n gi, Hh5ng. t)&ng th!c t. hAu ht cc &1nh nghi:p
u l'ch u n56c ng&i h&=t ng t)&ng ngnh c"ng nghi:p u l'ch ;inh thi u mc
%n xw qu1 vi:c t)!c tip g}i th5. qu$ng c&. lm c1t1l&gN. v cc h&=t ng tm
0im th' t)5mng 0hch hng, Ec &1nh nghi:p u l'ch u n56c ng&i thit lp cc tn chi
nhnh # %n u l'ch ;inh thi, <4 cung c8p t8t c$ cc th"ng tin ch& u 0hch t)56c
mzi chuyn i. tuy nhin 1 ; cc c"ng ty ny 0h"ng th# cung c8p th"ng tin chi tit v*
tqng chuyn u l'ch 0hi 0hch hng h= cnh xung mt h&Cc nhi*u n56c c tuyn th1m
qu1n m h4 B l!1 ch4n, Hh+ng &1nh nghi:p u l'ch u n56c ng&i th5mng l8y gPVUP
c1& h>n ;& v6i gi th!c c31 mt chuyn u l'ch m h4 lm =i i:n ch& cng v6i ti*n
chnh l:ch thu 5c tq vi:c %n vb my %1y Rh4 l8y vb my %1y tq hBng hng 0h"ng l
gi %n %u"n v %n l=i ch& 0hch u l'ch %@ng gi %n lfT,
Ec &1nh nghi:p u l'ch t)&ng n56c l cc t chc th!c thi mt cch chi tit t8t c$ cc
chuyn u l'ch hng ngy t=i cc n56c c tuyn u l'ch, <4 hp ng v6i t8t c$ cc 'ch
v( t)&ng n56c ph(c v( ch& u l'ch. %1& gm h56ng 7n u l'ch. ph5>ng ti:n vn chuy#n
hnh 0hch R" t"T. 0hch ;=n. qun vn v cc ph5>ng ti:n vn chuy#n %@ng hng 0h"ng
ni '1, Ec &1nh nghi:p u l'ch t)&ng n56c lp )1 1nh ;ch cc tuyn u l'ch '1
ph5>ng h&Cc l 5c tiu chuFn h1. h&Cc l !1 thN& yu cAu c31 u 0hch. lin h: chCt
ch v6i cc &1nh nghi:p u l'ch u n56c ng&i # p ng yu cAu c31 0hch hng, <4
l8y thm gPVUP tng cc 'ch v( t)&ng n56c m h4 hp ng v6i,
Ec 0hu nh nghw ;inh thi l mt % phn m6i 5c hnh thnh c31 ngnh nh nghwV
0hch ;=n, RHh+ng c g?ng # t=& )1 mt m" hnh m6i ch& ngnh nh nghw. 0hch ;=n
ny ; 5c th$& lun ;1u t)&ng ch5>ng nyT, Hh+ng &1nh nghi:p c31 l&=i nh nghw ny
5c c"ng nhn qu1 nghin cu Rku;Nll Nt 1l,. W]]MT l 1ng t chc cc nh nghw ph(
thuc v& thin nhin th"ng qu1 vi:c 51 )1 gi c$ %1& gm c$ vi:c vn ung. h56ng
7n u l'ch t=i '1 ph5>ng v cc h&=t ng tm hi#u thin nhin, k8t nhi*u &1nh nghi:p
ph( thuc v& cc c"ng ty u l'ch u n56c ng&i t)&ng vi:c cung c8p ch& h4 mt ; l5ng
0hch *u Cn v c th# ! &n 5c, dt ; 0hc th th"ng minh. nh1nh nh=y t)&ng
vi:c tm 0im th' t)5mng ng1y t)!c tip tq nh+ng u 0hch )ing lf th"ng qu1 ;ch h56ng
7n u l'ch. cc 8n phFm t=i '1 ph5>ng. cc 0hu vn nghw '1 ph5>ng v cc %1n ngnh
u l'ch quc gi1,
Hh+ng ng5mi %u"n %n nh t=i '1 ph5>ng hp ng v6i ngnh u l'ch ;inh thi cung c8p
hng l&=t cc l&=i 'ch v( 1 =ng %1& gm 'ch v( vn chuy#n t)n mCt 8t. 'ch v(
chuyn m"n h1 v* gi$i t)2 Rv2 (D ng!1. tAu. thuy*n. xN =p v (ng c( t)5t tuytT. v
cc ch5>ng t)nh h56ng 7n u l'ch ;inh thi )8t thn v' v c t2nh thuyt ph(c c1&, E"ng
vi:c ny th5mng & nh+ng ng5mi %u"n %n nh u '1 ph5>ng $m nhn v6i ti*n Au t5 2t
v tng chi ph2 th8p, <Au ht cc h56ng 7n vin 5c & t=& tt v* u l'ch ;inh thi
th lm vi:c u c8p quc gi1. t)n c> ;u lm vi:c t! & 0h"ng %' ginh %uc. h4 c th#
chuy#n i c"ng tc gi+1 cc c"ng ty u l'ch ;inh thi tt nh8t. c th# h&=t ng nh5
nh+ng ng5mi ch3 thAu t)&ng quy*n h=n c31 h4. v tm 0im th' t)5mng ch& cc 'ch v(
c31 h4 tq nh+ng nh 8u thAu l6n nh8t, dzi mt &1nh nghi:p u l'ch t)&ng n56c c
g?ng n?m ch?c nh+ng h56ng 7n u l'ch tt nh8t. lu"n c t)&ng t1y mnh cc cng
2
;! hp tc h56ng 7n u l'ch, dt ; c"ng ty th phn l&=i cc h56ng 7n vin c31 h4
thN& 0h$ nvng. v2 (D cc nh t! nhin h4c %c thAy. cc nh t! nhin h4c. h56ng 7n
vin v* 'ch v(. h56ng 7n vin v* ;"ng h. h56ng 7n vin i~n thuyt c h=ng. v cc
h56ng 7n vin 5c & t=& ch& cc tuyn u l'ch Cc %i:t nh5 -&)tuguN)&. d&ntNvN)N.
h&Cc E&)c&v1& RE&;t1 kic1 ZxpNiti&n;. W]]LT, Ec h56ng 7n vin u l'ch ;inh thi
'1 ph5>ng lm vi:c u c8p cng ng. nh+ng ng5mi c th# p ng 5c cc tiu chuFn
quc t v* u l'ch ;inh thi. ctn qu 2t RlNn0;. W]]LT,
Cc =i lO du l&c% trong ng)n% du l&c% sin% t%i
Ec =i l/ u l'ch 0h"ng %1& gim ng mt v1i t)t l6n t)&ng ngnh u l'ch thin nhin
h&Cc u l'ch m=& hi#m. v cng 0h"ng m1y m?n l?m t)&ng vi:c chuy#n i ;1ng th'
t)5mng u l'ch ;inh thi, -hN& l1n E&&pN). Ih tng jim c c31 c"ng ty Ec chuyn
û <nh QCc %i:t. ]MV]S cc =i l/ u l'ch thm ch2 0h"ng th# n gAn th' t)5mng
ny Ra1l&;h. W]]LT, Hguyn nhn c31 vi:c cc =i l/ u l'ch 0h"ng %n cc chuyn u
l'ch ;inh thi l & h4 thiu thmi gi1n # t! h4c hi v* cc ;$n phFm m1ng t2nh ch8t
chuyn m"n h1 c1& ny. v h4 cng thiu ng c> # lm nh5 vy 0hi m )8t nhi*u cc
&1nh nghi:p u l'ch ;inh thi B 0h"ng lm vi:c v6i c=i l/ %n lf t)&ng vi:c tm 0im
th' t)5mng ch& cc ;$n phFm c31 h4,
Q=i l/ u l'ch 1ng 5>ng Au v6i c> c8u gi$m ti*n h&1 hng tq vi:c %n vb my %1y v
;! %png n c31 vi:c vng 0/ u l'ch t)!c tip t)n m=ng l56i hntN)nNt, dt ; =i l/ u
l'ch ;inh thi B %?t Au l8y l: ph2 chuy#n i t)n tqng vb c31 0hch hng # %p ch& ;
ti*n h&1 hng %' m8t. v h4 1ng c g?ng 51 ht ti chuyn m"n c31 h4 v& vi:c cung
c8p th"ng tin v* cc chuyn u l'ch ;inh thi tt nh8t RaiNt0N.W]]ST, Hh5ng li:u cc =i
l/ c th# h8p 7n cc &1nh nghi:p m6i 0h"ng. y ctn l mt cu hi # mu, dt cch
lm ch& cc =i l/ ng mt v1i t)t c / ngh91 h>n t)&ng u l'ch ;inh thi l th"ng qu1
lm vi:c v6i nh+ng ng5mi cung c8p 5c 5u Bi. nhm v& cc =i l/ ny c th#
lp thnh nhm v6i cc &1nh nghi:p u l'ch m h4 * c1& # 51 )1 5c nh+ng chuyn
u l'ch c ch8t l5ng c1& v6i gi tt nh8t Raut1y. W]]LT, Qi*u ny c th# 51 =i l/ v&
mt v' t)2 tt h>n # ng mt v1i t)t hi#u %it m 0h"ng ph$i t)$ ch& vi:c & t=&
chuyn m"n Ra1l&;h. W]]LT,
Cc doan% ng%iXp du l&c% n'3c ngo)i () s '*ng
u (3i n%2ng t%a: Yi c,a t%& tr'ng du l&c% sin%
t%i
k8t nhi*u cc &1nh nghi:p u l'ch Ct u <&1 ac B c cc tuyn u l'ch thin nhin tq
lu t)56c 0hi thut ng+ u l'ch ;inh thi 5c )1 mi, O& nh+ng nvm Au c31 thp
0 W]SP. cc chuyn u l'ch i ngy h>n R2VU tuAnT th5mng 5c u 0hch l!1 ch4n.
thm t)2 nu nh+ng chuyn c c$ mt ; i*u 0i:n 0h 0hvn v 0h"ng th&$i mi, -uy
nhin. B c mt th1y i v* th' t)5mng ;1ng cc chuyn i ng?n h>n v m*m m=i.
mt &1nh nghi:p u l'ch ni Rr%%&tt. W]]LT, dt&1nh nghi:p u l'ch 0hc %nh lun
-)&ng nvm nvm qu1 chnng t"i B %uc ph$i 51 )1 cc chuyn i ng?n h>n, Ehuyn i
2
t)&ng mt tuAn %y gim t)u nn 0h ph %in, R_in%l1. W]]LT, `! th1y i ny ;&ng
;&ng v6i nh+ng th1y i c31 ngnh u l'ch ni chung,
` li:u thng 0 tin cy nh8t ch& th8y )@ng tui t)ung %nh c31 cc 0hch u l'ch ;inh thi
l 0h&$ng MP tui Right. W]]LT. i*u ny chng t )@ng th h: %png n n ; ;1u
chin t)1nh l i t5ng c31 th' t)5mng u l'ch ny, Hh+ng u 0hch ;inh thi ny 1ng
u gi+1 thmi 0c lm vi:c tp t)ung nh8t c31 cuc mi h4, Kui vy. 0h"ng c g ng ng=c
nhin )@ng nhu cAu v* cc chuyn i ng?n ch& cc cCp v chng chuyn gi1. th5mng i
v6i c&n ci. 1ng5c ti hi, ahi th h: ny c1& tui h>n v v* nghw h5u. th nh+ng
chuyn i i h>n l=i c th# l nhu cAu,
Hgnh u l'ch ch51 %1& gim c 0h$ nvng h>n # p ng nhu cAu hi:n t=i v* cc chuyn
u l'ch ;inh thi ng?n ngy, O2 (D cc c> ;u h= tAng '1 ph5>ng u nh+ng '1 i#m c nhu
cAu u l'ch c1& nh5 IN)u. r)gNntin1 v aNny1. %y gim B 5c t chc tt h>n )8t nhi*u,
ahch u l'ch c th# ~ ng qu1 l=i cc 0hu v!c hf& lnh tq c}1 ng th3 " t)n cc
chuyn %1y ni '1 c l'ch t)nh *u Cn. th1y v ph$i thu cc ph5>ng ti:n ?t ti*n 0hc,
t" %y gim B c ;n # vn chuy#n hnh 0hch n tn nh+ng c> ;u u l'ch '1
ph5>ng, Ec h56ng 7n vin u l'ch '1 ph5>ng B h4c 5c cch lm th n& # cung
c8p nh+ng 0h1 h4c ng?n. ch8t l5ng c1& t)n cc tuyn u l'ch c31 h4. v %it lm ch&
nh+ng u 0hch ch51 c nhi*u 0inh nghi:m c$m th8y th1 mi h>n Raut1y. W]]LT,
Qi v6i cc u 0hch tm 0im mt chuyn i nh1nh nh5ng n 5c nhi*u 0hu v!c hf&
lnh. th mt 'ch v( $m %$& ; i qu1 nhi*u '1 i#m 5c 51 )1 mmi ch&. v cc
&1nh nghi:p th5mng ginp o v6i cc %2 quyt # ni cc chuyn %1y RN%N). W]]LT,
-h1y v thi vi vB c31 cc 0hch u l'ch ;inh thi th h: %png n n ; ;1u chin
t)1nh. nhu cAu c31 cc u 0hch mun c thm nhi*u 0inh nghi:m u l'ch ;u ;?c h>n
cng ti hi nhi*u h>n, -8t c$ cc &1nh nghi:p %nh lun )@ng u 0hch 1ng tm 0im
cc 0inh nghi:m th!c ch8t. c$m gic c31 ;! 0hm ph. ;! gi1& tip tt h>n gi+1 cc n*n
vvn h1 0hc nh1u. v nhi*u c> hi h4c hi ;nh i:u h>n,
Hng c1& ni ung gi& (c c31 cc ch5>ng t)nh u l'ch hi:n c l mt c> hi ch2nh ch&
hAu ht cc &1nh nghi:p u l'ch ;inh thi, Ec ch5>ng t)nh 0h$& c h4c chw m6i l mt
v2 ( c31 cc chuyn u l'ch Cc %i:t 1ng thu hnt nh+ng ng5mi m6i. ,,,nh+ng ng5mi
m ;! gi$i t)2 c31 h4 c th# l 0h$& c h4c. nh5ng h4 m6i chw %it v* chnng qu1 ch5>ng
t)nh h4c t=i cc t)5mng =i h4c t)&ng qu 0h m th"i Rk&nNy. W]]LT, E th# hnh
thnh mt t&n % 0hn gi$ m6i ch& mt ch5>ng t)nh th1m qu1n th} v tht u
d1chu Iicchu. IN)u. th"ng qu1 vi:c 51 )1 mt ch5>ng t)nh ;u v* gi& (c. v2 ( nh5
ch5>ng t)nh hnc1; u IN)u c31 c"ng ty û l'ch Opng <&1ng =i, -)&ng ch5>ng t)nh
ny. cc thnh vin c31 nhm u l'ch gCp nh1u h1i ngy )5oi u Euc&. IN)u. # nghN cc
%i gi$ng v* vvn h1 hnc1 & cc chuyn gi1 giu 0inh nghi:m gi$ng =y, `1u . h4 t!
l!1 ch4n th1m gi1 v& mt t)&ng )8t nhi*u cc li mtn Cc %i:t v tuyn th1m qu1n v6i
cc chuyn gi1 ny n nh+ng 0hu v!c ch3 cht m B 54c th$& lun v * cp t6i t)&ng
cc %i gi$ng c31 h4,
2
dt ; cc hi th$& v* u l'ch ;inh thi Au tin B ;} (ng thnh c"ng m"i t)5mng thin
nhin nh5 l mt l6p h4c l ng t)nh ny tip t(c 5c mu )ng # p ng
nhu cAu v* cc chuyn B ng&=i Cc %i:t. %1& gm nh+ng h4c hi v* cy thuc v 5c
li:u, û l'ch ;inh thi 1ng Cc %i:t t)u thnh mt hnh thc gi& (c ch2nh thng. v6i
;! lin 0t gAn gi v6i cc ch5>ng t)nh gi& (c mu )ng, Qi*u ny )8t c / ngh91
t)&ng vi:c mu )1 nh+ng c> hi m6i t)&ng vi:c t)1& i v* gi& (c gi+1 cc cng ng
0hc nh1u v ch& t5>ng l1i c31 ngnh u l'ch ;inh thi RkyNl. W]]LT,
. p%t tri\n cc tu:>n t%am Puan () n%2ng (+n 5 (5
b8o tLn
û l'ch ;inh thi l mt m" hnh u l'ch c t)ch nhi:m B ginp ch& vi:c chuy#n i
tq hnh thi u l'ch thin nhin v u l'ch m=& hi#m, <i:p hi û l'ch ình thi B xu8t
%$n cun <56ng 7n û l'ch ình thi ch& Ec ^&1nh nghi:p û l'ch -hin nhin
RW]]gT # t)nh %Ay ) )ng )@ng cc &1nh nghi:p u l'ch ;inh thi ph$i ch'u t)ch nhi:m
v* m"i t)5mng v cc cng ng '1 ph5>ng, Iht t)i#n cc tuyn u l'ch thnh c"ng m
v7n p ng 5c cc tiu chuFn v* u l'ch ;inh thi 1ng t)u thnh mt phAn c"ng
vi:c c31 ngnh u l'ch, Ec c"ng ty u l'ch ;inh thi 1ng tp t)ung v& vi:c t=& )1 cc
tuyn u l'ch t)n qu1n i#m # tm )1 nh+ng 0hu v!c m6i. cung c8p c> hi ch& cc
&1nh nghi:p '1 ph5>ng v ch& u 0hch nh+ng 0inh nghi:m tt nh8t c th# c v* u
l'ch ;inh thi. t)&ng 0hi v7n $m %$& h=n ch n mc th8p nh8t $nh h5ung n ti
nguyn thin nhin v vvn h1 R<&)i&ntN;. W]]iT, -)&ng 0hi )8t nhi*u cc c"ng ty u
l'ch ;inh thi v7n 1ng th# hi:n nh+ng thi:n / ny. th 0hch u l'ch cng m&ng i ngy
cng tvng v* ni ung gi& (c v t2nh nh=y c$m v6i m"i t)5mng,
ahi m '1 i#m u l'ch t)u nn ngy cng "ng nc. th tc ng c31 u l'ch ;inh thi
ln cc l&i qu/ him ~ %' tn th5>ng v cc tuyn th1m qu1n 5c qu nhi*u ng5mi
mn m 1ng t)u thnh mt mi qu1n tm l6n, Hgy cng nhi*u cc &1nh nghi:p u l'ch
;inh thi ;} (ng cc %i:n php %$& v: )ing c31 h4 # t)nh ;! "ng nc v qu$n l/
0h"ng tt m lin qu1n t6i cc v5mn quc gi1, Ec c"ng ty u aNny1 1ng tvng c5mng ;!
tm 0im cc vpng :m. n@m ng&i v5mn quc gi1 v 0hu %$& v:. ch& cc 0hu v!c c?m
t)=i safari c31 h4. & ;! "ng nc u cc '1 i#m th1m qu1n ni ting nh5 u d11;1i d1)1
v rm%&;Nli, Qi*u ny B hnh thnh nn ;! cng tc m6i v6i cng ng ng5mi d11;1i
u '1 ph5>ng. nh+ng ng5mi t)!c tip ch& cc &1nh nghi:p t chc t)=i safari thu cc
0hu v!c c?m t)=i c31 mnh. %ui vy h4 5c thu li nhun t)!c tip tq vi:c pht t)i#n u
l'ch ;inh thi REhNli v IN1c&c0 `1{1)i;. W]]iT, Kui v. LP cc ng vt h&1ng =i u
aNny1 ;ng ng&i cc v5mn quc gi1 v 0hu %$& v: RN;tN)n. W]]LT. nh+ng ;! hp tc
v6i cng ng '1 ph5>ng ny l mt h56ng i v" cpng qu1n t)4ng # $m %$& ;! tn t=i
c31 1 ; ng vt h&1ng =i u aNny1,
-uy nhin. ;} (ng cc %i:n php %$& tn c nhn l tch )mi )1 0hi h: thng %$& tn
c"ng cng, Hh+ng ng5mi ch3 ;u h+u 8t %it ;} (ng tt cc ngun ti nguyn v B # )1
mt phAn 8t 1i c31 mnh ch& vi:c %$& tn 1ng 5c li tq vi:c hp tc v6i cc &1nh
nghi:p u l'ch t)&ng mt h: thng. h: thng hp tc ny 1ng l1n )ng 0h?p Q"ng v
2
H1m Ihi, Hh+ng &1nh nghi:p v* 8t 1i u aNny1 0h"ng ctn ;} (ng cc h: thng
%$& tn c"ng cng n+1. m h4 ch4n cch 51 t&n % mt '1 i#m u l'ch v& h: thng
n"ng t)=i t5 nhn c31 )ing h4 RN%N). W]]LT, Qi*u ny 7n n nh+ng cu hi l
lm th n& m h: thng 8t c"ng cng ; 5c 3ng h v li:u nh+ng h: thng t5 nhn
nh5 vy c ch& phbp cng ng '1 ph5>ng h5ung li nhun h1y 0h"ng, dt ; ch3 ;u
h+u 8t t5 nhn u aNny1 v H1m Ihi B p l=i th"ng qu1 lm vi:c cng ng '1
ph5>ng v* cc ! n pht t)i#n REh)i;t. W]]LT v th"ng qu1 vi:c t) ginp thit lp cc 0hu
vn nghw c31 cng ng t)&ng cc vpng :m c31 cc 0hu %$& tn t5 nhn RZplN) &&.
W]]S1T,
Ec c"ng ty u l'ch ;inh thi cng c th# %' v56ng m?c t)&ng nh+ng tnh hung phc t=p
lin qu1n n ch2nh ;ch c31 ch2nh ph3 v* %$& v: cc l&i qu/ him v nh+ng n>i u l'ch
ni ting, G K1|1 thuc dNxic&. cc nh lm lut B ch& ngqng h&=t ng xNm c v&i
xm v& cc ngy nghw cui tuAn # %$& v: l&i ny, -hN& cc &1nh nghi:p u l'ch.
i*u ny B 0huyn 0h2ch vi:c th1m nhng v t=& )1 mt 0h"ng 0h2 chung l thiu t"n
t)4ng lut l: RJK)iNn. W]]LT, Hh+ng t)5mng hp t5>ng t! nh5 vy cng 5c ghi l=i
%@ng t5 li:u t=i nh+ng '1 i#m u l'ch nh5 u cc $& j1lp1g&;. n>i m lut l: )8t 0h?t
0hN t)&ng vi:c gi6i h=n 0hch u l'ch. v i*u ny B 7n n cc h&=t ng 0inh &1nh
gAm %n nhi*u h>n ch& cc &1nh nghi:p u l'ch 0h"ng chn tht RdillN). W]]WT,
-)&ng nh+ng t)5mng hp ny. cc &1nh nghi:p u l'ch ;inh thi B t=& )1 cc lin minh.
nh5 <i:p hi cc E"ng ty û l'ch vpng j1lp1g&; R<i û l'ch ình thi. W]]WT v <i:p
hi û l'ch ình thi a1y10i;m& t=i K1|1 Rn n cc 0hu v!c %$& v: cc l&i l i t5ng c31 cc u 0hch
v cc h: ;inh thi. t) ginp # gim ;t tt h>n cctc ng c31 u l'ch th"ng qu1 lm
vi:c v6i cng ng '1 ph5>ng. v 0huyn 0h2ch t=& )1 cc ch2nh ;ch qu$n l/ u 0hch
hp l/ # p ng nhu cAu c31 ngnh u l'ch cng nh5 nh+ng nhu cAu v* pht t)i#n '1
ph5>ng,
cai tr9 Puan trEng c,a cc doan% ng%iXp du l&c% trong
n'3c
Ec &1nh nghi:p u l'ch t)&ng n56c c t)ch nhi:m ch2nh v6i 0hch hng t)&ng cc
chuynth1m qu1n. h4 ph$i $m %$& ch& u 0hch c 5c mt chuyn u l'ch c ch8t
l5ng c1& v thu 5c nh+ng 0inh nghi:m v* gi& (c th1 mBn cc tiu chuFn v* u
l'ch ;inh thi, Hu cc &1nh nghi:p u l'ch t)&ng n56c c cc h56ng 7n vin tuy:t h$&.
th h4 c th# c th' t)5mng ch& cc ;$n phFm gi t)' ny tq ng1y cc 0hch hng n56c
ng&i c31 h4, Ec &1nh nghi:p u l'ch t)&ng n56c cng cAn c mt h: thng 0hch ;=n
ti:n li nh5ng mc m=c. t)&ng u 0hch ; c 5c nh+ng 0inh nghi:m th!c t tt v*
n"ng th"n v 5c nhn th8y cc ng vt h&1ng =i. t)&ng 0hi v7n p ng 5c nh+ng
tiu chuFn v* ;! %*n v+ng c31 m"i t)5mng, O7n ctn thiu cc l&=i hnh nh nghw ny u )8t
nhi*u cc '1 i#m u l'ch ;inh thi,
Iht t)i#n 0hch ;=n 5mng nh5 l mt l9nh v!c m )8t nhi*u cc &1nh nghi:p u l'ch
t)&ng n56c 0h"ng qu1n tm, J;\1l& dun&. tng gim c c31 c"ng ty Ec <nh t)nh
2
HuNv& dun& u Zcu1&). nh6 l=i )@ng nhu cAu v* cc 0hu vn nghw tt t)&ng u cc 0hu
)qng nhi:t 6i B %uc c"ng ty û l'ch -h3 " RdNt)&p&lit1n -&u)ingT ph$i t)u l=i v6i
vi:c 0inh &1nh 0hch ;=n nh5 nvm W]LU, <i:n n1y dun& ;u h+u )ing h1i 0hch ;=n,
ng t1 B xy 0hu Hh nghw t)n `"ng Euy1%Nn& nvm W]]P & nhu cAu c8p %chD "ng B
cng tc v6i cc nhn vin ch2nh ph3 # gim ;t v i*u 0hi#n 0hu v!c ny 1 =ng h1
;! Au t5 c31 c"ng ty "ng $m %$& ch& 0hch c31 "ng n>i vn nghw tt v6i nh+ng thc vn
hp v: ;inh v c li ch& ;c 0hN v cung c8p nh+ng c> hi v* vi:c lm ch& ng5mi n
'1 ph5>ng v ng %& cc n tc Rdun&. W]]LT,
rl%N)t E,a, -N&. jim c i*u hnh c31 c"ng ty û l'ch ình thi K&)nN& u d1l1y;i1.
B %?t Au 0hui x56ng cc chuyn th1m qu1n ng?m ng vt h&1ng =i u `1%1h.
d1l1y;i1 v& nvm W]SS, ng t1 B t chc cc chuyn i qu1 m. ;} (ng cc nh nghw
th5mng n & cc &1nh nghi:p u l'ch 0hc ;u h+u. tuy nhin "ng B %?t Au nghN th8y
nh+ng i*u phn nn )@ng 0hch hng c31 "ng B nhn 5c thc vn 0h"ng 3 tiu
chuFn. 'ch v( 0bm. v n>i nghw 0h"ng =t tiu chuFn t)&ng nh+ng m , -N& B quyt
'nh xy )ing nh nghw & "ng ;u h+u v& nvm W]]g v 5c ch8p nhn l B $m %$&
5c nhu cAu v* uy t2n v 'ch v( ch8t l5ng c1& v6i ;! qu1n tm c1& t6i m"i t)5mng,
K@ng cch nh8n m=nh vi:c u l=i t)&ng cc 0hu nh nghw ù01u c31 )ing c"ng ty "ng. n>i
;} (ng nvng l5ng mCt t)mi. c nh+ng ch5>ng t)nh ;inh ng v* %$& tn. v thu nhn
n '1 ph5>ng. hi:n n1y "ng 1ng lm ch& cc tuyn th1m qu1n c31 mnh v5t ln hn
cc i th3 c=nh t)1nh 0hc,
k8t nhi*u cc &1nh nghi:p u l'ch t)&ng n56c tp t)ung gAn nh5 t&n % ;c l!c lm
vi:c v6i cc i tc c31 ngnh u l'ch u n56c ng&i, O2 (D cc tuyn th1m qu1n nhm
thN& yu cAu c31 u 0hch n56c ng&i B m1ng l=i LM c"ng vn vi:c lm ch& cc &1nh
nghi:p u l'ch E&;t1 kic1. u <&)i&ntN; R<&)i&ntN;. W]]iT, -uy nhin. 8u hi:u t)n th'
t)5mng ch& th8y cc &1nh nghi:p u l'ch t)&ng n56c c th# tvng ;! th1m gi1 t)!c tip
t)&ng vi:c tm th' t)5mng tq u 0hch, Qi*u ny ch?c ch?n ; t)u thnh ;! tht t)n h:
thng hntN)nNt, &)l iN N% cung c8p 0h$ nvng tm th' t)5mng v6i gi th8p ch& cc
c"ng ty u nh+ng n>i hf& lnh, dCc p ; c mt tc ng l6n ln vi:c lm th n& # cc
h&=t ng u l'ch ;inh thi 5c tin hnh t)&ng t5>ng l1i. nh5ng v7n ctn qu ;6m # ti
li:u h1 ;! th1y i n& ; xFy )1, `! tin t5ung ng gi v7n l l9nh v!c n& c31 u
l'ch ;inh thi ; 5c 51 )1 mmi ch&. ch 0h"ng ph$i mt ci tn m 0h"ng c t5 li:u
t)n h: thng hntN)nNt RkyNl. W]]LT, Ec &1nh nghi:p u l'ch u n56c ng&i gAn y c
mt li th. %ui v h4 B c ;n ;! thnh c"ng t)&ng vi:c thit lp tn chi nhnh t)n th'
t)5mng chung, Hh5ng cc &1nh nghi:p u l'ch t)&ng n56c 5c nhn nhn nh5 1ng tvng
;! thnh c"ng th"ng qu1 vi:c gi6i thi:u cc tuyn thvm qu1n c31 h4 t)!c tip n u
0hch qu1 m=ng l56i &)l iN N%,
Fu t%> c,a cc ;%u dn ng%e sin% t%i
Ec 0hu vn nghw ;inh thi B tqng )8t 0h1n him, Hh5ng nhu cAu v* l&=i nh nghw thn
thi:n v6i m"i t)5mng B lm ch& cc nh xy !ng %n )n ;1u hu t)5mng # t=& )1 mt
th h: m6i cc l&=i nh nghw v 0hch ;=n ch& 0hch u l'ch ;inh thi, dt t)&ng nh+ng
th} nghi:m thn v' nh8t t)&ng l9nh v!c ny 1ng 5c 0hui x56ng %ui mt t chc phi
ch2nh ph3. eu Ec Hh nghw K$& tn -hin nhinVE&n;N)v1ti&n _&gN Y&un1ti&n
2
RE_YT. ; ti*n Au t5 c31 qu ny 5c l8y tq mt ngun phi li nhun. eu IN\, `1u
0hi h&n thnh mt nghin cu nvm nvm v* t2nh 0h$ thi. vi:c xy !ng 1ng 5c tin
hnh u Yl&)i1. cpng v6i vi:c xy !ng cc nh nghw 0hc u <1\1ii. O'nh uc1t1n v
K1h1m1; v6i cpng mt l&=i thit 0, d(c tiu ch2nh c31 t chc ny. thN& mt %& c&
c31 E_Y RW]]LT. l t=& )1 mt ngun thu nhp th5mng xuyn # %$& t&n ti ch2nh.
t=& )1 nh+ng c> hi v* c"ng vn vi:c lm v thu nhp ch& ng5mi n t)&ng cc 0hu v!c
nhy c$m v* ;inh thi. pht t)i#n cc m" hnh 0in t)nc tc ng th8p n m"i t)5mng. v
gi& (c ch& m4i ng5mi v* cc h: ;inh thi t)n c=n v 56i n56c,
Yl&)i1 l '1 i#m xy !ng ch& cc 0hu vn nghw Au tin 0i#u ny v ch2nh ;ch c8p tin
v* quy*n ;} (ng 8t c31 %1ng ny, Eh2nh quy*n K1ng B ginh hng nghn hNct1 8t
qu1n t)4ng ch& vi:c %$& tn. l&hn &;tV jim c i*u hnh c31 E_Y ni. nh5ng h4
0h"ng c ti*n # qu$n l/, Qy ch2nh l n>i m ch2nh ;ch t) ginp c31 chnng t"i c th#
lm n 0hc i,
dt c"ng ty pht t)i#n 0hc 1ng tm 0im # t=& )1 mt chi nhnh m6i t)&ng cc 0hu u
l'ch ;inh thi l c"ng ty Y&&tp)int; hntN)n1ti&n1l RHh+ng ^8u chn euc -T, E"ng ty
ny B xy !ng W2 0hu vn nghw u l'ch ;inh thi l&=i %n ;1& t)&ng %1 nvm, <4 1ng tp
chung v& cc tuyn th1m qu1n thun li ch& cc u 0hch tq chu d. %1& gm cc u
0hch <&1 ac. K1h1m1;. dNxic& v vpng E1)i%, Ec v8n * nh5D tn c31 mt chi nhnh
v ;! 1n t&n. cc tuyn u l'ch ;inh thi %1& gm t8t c$ cc 0h&$n. tip cn gi& (c. v
th2ch hp ch& gi1 nh. c th# t=& )1 mt th' t)5mng m6i ch& u l'ch ;inh thi, E"ng ty
Y&&tp)int; B lin 0t v6i cc t chc phi li nhun v* m"i t)5mng nh5 t chc O -hin
Hhin R-hN H1tu)N E&n;N)v1ncyT v <i:p <i euc gi1 ruu%&n RthN H1ti&n1l ru&%&n
`&ciNtyT, Hh+ng t chc ny B ng / chi1 xf th' t)5mng h: thng 0hu vn nghw %@ng mt
t l: phAn t)vm c %$& $m t)n mzi gi5mng 0hch ch& mt m Rgi5mng 0hchXmT,
-hm v& . u 0hch c31 hBng Y&&tp)int; ; 5c * ngh' t)n c> ;u t! nguy:n nu h4
c ltng h$& tm quyn gp ch& cc t chc hp tc v* %$& tn 0hi h4 t)$ ti*n vn nghw t=i
0hch ;=n, `&ng ;&ng v6i <i ng E v8n QCc %i:t c31 Y&&tp)int; Rm tc gi$ l mt
thnh vinT. cc t chc v* m"i t)5mng 5c ti hi cung c8p ch& cc 0hu vn nghw nh+ng
h56ng 7n v* cch l!1 ch4n '1 i#m. tiu chuFn m"i t)5mng v nh+ng mi qu1n h: v6i
cng ng, `! cng tc ny ch?c ch?n cung c8p ch& cc 0hu vn nghw mt qu1n ni:m nng
v* m"i t)5mng t)&ng 0hi 1ng mu )ng v* cvn %$n nvng l!c th' t)5mng c31 n,
-p &n K$& tn H1m Ihi c31 Ehu Ihi REErT c mt h: thng 0hu vn nghw ;inh thi
thnh c"ng nh8t t)n th gi6i. v l h: thng 0hch ;=n tn t=i uy nh8t B h&=t ng t2ch
c!c # p ng Ay 3 cc tiu chuFn v* u l'ch ;inh thi, E"ng ty ny & h1i 1nh Nm
5c thq1 0 n"ng t)1ng _&n&l&i u H1m Ihi ;ng lp hi:n t=i 1ng qu$n l/ h1i m5>i
h1i %8t ng ;$n u Q"ng v H1m Ihi REh)i;t. W]]LT, x6c t2nh 0h&$ng m5mi 0hch ;=n
t)&ng ; & EEr xy !ng nn ; ctn l=i th EEr Au t5 ch& vi:c nng c8p v ;}1 l=i
ni th8t, Hvm W]]P. h1i 1nh Nm ny B gCp mt nh ti ch2nh c thi:n / mun png ti
t)2 v 0inh nghi:m c31 mnh t)&ng l9nh v!c Au t5 quc t v* %$& tn, Hh ti ch2nh ny
B thu ph(c nh Au t5 j&)&n jNtty 51 mt phAn %1 c31 tng ; 2i t)i:u "l1 v& Au
t5 # ;ng lp )1 EEr Rjin;%N)g. W]]LT, Ec 0hu vn nghw ny t5>ng i nh V SP tng
; 0h"ng c qu 2P phtng V nh5ng gi c31 t8t c$ cc phtng 2t nh8t l 2PP ch& mt ng5mi
t)&ng mt m R%1& gm c$ cc t)t vui ch>i gi$i t)2 v vn ungT, -h# thc Au t5 ny B
2
Nm l=i mt nhun ng 0#. 2PP,PPP "l1 t)&ng tng ; ti*n Au t5 hng nvm 5c 51
)ing v& mt t chc phi li nhun v* pht t)i#n cng ng c tn l eu QAu t5 H"ng
th"n Rku)1l hnvN;mNnt YunVkhYT, eu ny B c h>n mt t)i:u "l1 ch& cc ! n pht
t)i#n hp tc v6i cc cng tng n"ng th"n xung qu1nh 0hu vn nghw c31 EEr, khY B t)
ginp mu )ng h: thng cc t)5mng ph th"ng c> ;. xy !ng mt t)ung tm cng ng
v mt %:nh vi:n ph(c v( ch& gP,PPP ng5mi, eu ny cng lm vi:c cpng v6i nhn n
'1 ph5>ng t)&ng vi:c thit lp cc x2 nghi:p nh. v2 ( nh5 mt hp tc xB ;$n xu8t
g=ch. v mt ! n v* lm ;=ch cy %(i v lm th1n c3i %*n v+ng REh)i;t. W]]LT, Eh&
n %y gim. EEr v7n ctn tp t)ung v& cc tuyn th1m qu1n safari. v2 ( nh5 u H1m
Ihi. K&t;\1n1. -1n1ni1 v aNny1, -uy nhin. h4 1ng mu )ng chi nhnh ;1ng cc
n56c m6i. nh5 1m%i1. n>i m t: n=n ;vn t)m ctn nCng n* v ch51 c u l'ch ;inh thi,
1m%i1 ; l mt n>i th} nghi:m cng )?n ch& t)it l/ c31 EEr, Hu u l'ch ;inh thi c
th# x1 % t: ;vn t)m. th n ; gi$m %6t i mt v8n * chng l=i cc nz l!c c g?ng c31
nhi*u cc t chc v* m"i t)5mng giu c nh8t t)n th gi6i v cc ch2nh ph3 tin % nh8t
c31 chu Ihi Rjin;%N)g. W]]LT, RGNm thm v* EEr t)&ng Eh5>ng SV-c gi$T,
-)&ng 0hi h: thng 0hu nghw ng>i ;inh thi 1ng t)u thnh mt th!c t hi#n nhin. cc
nh nghw ;inh thi nh m1ng t2nh gi1 nh v7n l t)ung tm c31 th' t)5mng vn nghw c31 u
l'ch ;inh thi, dt th h: m6i cc 0hu vn nghw quy m" nh t)&ng cc 0hu th1m qu1n hf&
lnh 1ng c g?ng p ng nhu cAu c1& v* ch8t l5ng m"i t)5mng. v tm 0im ;! n 'nh
lu i, <4 c mi qu1n h: )8t c nhn v6i cng ng '1 ph5>ng, Hh+ng l&=i nh nghw
ny 5c xy !ng 2t c tc ng tiu c!c ch& c$nh qu1n t! nhin, <&=t ng c31 cc nh
nghw ny gi$m ti thi#u vi:c ;} (ng cc ngun ti nguyn 0h"ng ti t=& gi$m. ti ;}
(ng v ti ;inh cc ;$n phFm )c th$i c31 chnng v $m %$& ;1& ch& u 0hch u
;ng hi ht1 v6i m"i t)5mng thin nhin m h4 1ng c g?ng %$& v: th"ng qu1 cc ch2nh
;ch nvng ng v* m"i t)5mng, ahu l*u t)=i -&)tilli; u aNny1 5c xy !ng %@ng cc
vt li:u '1 ph5>ng. 0h"ng ph$i cc ngun ti nguyn '1 ph5>ng %' v?t c=n 0i:t. m l
5c l8y cFn thn tq cc ngun nguyn li:u tt nh8t u cc '1 i#m 0hc nh1u c31
aNny1 REhNli v IN1c&c0 `1{1)i;. W]]iT, _1p1 ki&; u E&;t1 kic1 %1& gm WU ng"i nh
gz mt tAng t)n mt i:n t2ch WPPP m7u rnh thuc 0hu %$& tn t5 nhn t)&ng h>n
SP l )qng nguyn ;inh, Hh+ng ng5mi ;u h+u 0hu %$& tn ny ! 'nh cng hin
0hu %$& tn c31 t5 nhn thnh n>i t)n ng( ch& cc ng vt h&1ng =i thN& lut _1
Oi1 ìlvN;t)N v xy !ng mt ch5>ng t)nh v* cc ;$n phFm )qng m51 nhi:t 6i. vn
vn,, R_1p1 ki&;. W]]iT, a1p1\i u vpng rm1&n thuc Zcu1&) B 5c thit lp th1y
th ch& cc h&=t ng ph h=i m"i t)5mng nh5 n"ng t)=i chvn nu"i gi1 ;nc. v # cung c8p
cc ph5>ng ti:n 0inh t hng thng ginp o cng ng ng5mi rchu1) %$n '1, -)&ng
vtng WM nvm. nh+ng ng5mi ch3 ;u h+u c31 a1p1\i ; thu hi vn tq ;! Au t5 v& cc
nh nghw v tq ;! Au t5 v& t&n % h: thng th' t)5mng t)&ng cng ng ng5mi
rchu1) Ra1p1\i. W]]iT,
Cc tY c%Zc p%i c%<n% p%, () tc Sng c,a nf lCn
NB|NH DU LCH SINH THI
Hgnh u l'ch ;inh thi 5c xNm nh5 ch'u $nh h5ung c31 cc t chc phi ch2nh ph3
RHjJ;TD h4 l nh+ng ng5mi cung c8p cc tiu chuFn t)&ng ngnh u l'ch ;inh thi
2
ng5mi t=& )1 th' t)5mng phi li nhun v cc ch5>ng t)nh u l'ch n56c ng&i cc chuyn
gi1 t)&ng l9nh v!c pht t)i#n %*n v+ng Rth5mng ti*n cung c8p ch& cc ! n ny l tq cc
t chc quyn gp quc t nh5 Hgn hng -h gi6iT v l nh+ng ng5mi xy !ng nn
cc ! n v* u l'ch ;inh thi u cc n56c c tuyn th1m qu1n ny, dt t)&ng nh+ng mi
qu1n h: t5>ng ng nh8t c th# tm th8y l mi qu1n h: gi+1 cc nhn vin c31 cc
phtng u l'ch thuc cc t chc phi ch2nh ph3 v* m"i t)5mng v cc nh &1nh nghi:p u
l'ch ;inh thi u n56c ng&i, HjJ; thu cc chuyn gi1 v* u l'ch v pht t)i#n xy !ng
cc ch5>ng t)nh u l'ch ;inh thi thN& yu cAu c31 0hch hng ch& cc thnh vin c31
mnh t)&ng ;! cng tc gAn gi v6i vi:c t chc cc chuyn th1m qu1n u l'ch th5>ng
m=i u n56c ng&i, di qu1n h: !1 v& nh1u ny B xy !ng nn ;! lin h: chCt ch v
h+u 2ch gi+1 ngnh u l'ch ;inh thi v l9nh v!c %$& tn,
ahu v!c t5 nhn cng 1ng ngy cng ng gp mt v1i t)t 3ng h qu1n t)4ng. 0h"ng
chw cc t chc phi ch2nh ph3 quc t m c$ )8t nhi*u cc t chc phi ch2nh ph3 '1
ph5>ng, di qu1n h: hp tc c th# 5c thit lp # Nm l=i hi:u qu$ ch& vi:c %$& tn,
- chc Ec <nh t)nh QCc %i:t tm 0im ! n c nhn n>i m h4 c th# ;} (ng mt
EE< `Hj -J HjsH -h HjsH Er dH<, T K1|1. dNxic&. cAn c
mt ch5>ng t)nh & t=& h56ng 7n u l'ch !1 t)n c> ;u cng ng, - chc Ec
<nh t)nh QCc %i:t B lm vi:c cpng v6i HjJ v krkZ # cung c8p v t chc nh+ng
ch5>ng t)nh ny RJKiNn. W]]LT,
-)&ng 0hi cc t chc phi ch2nh ph3 1ng tvng c5mng th1m gi1 v& cc c"ng vi:c v* u
l'ch. th cc ! n v* pht t)i#n u l'ch ;inh thi c31 h4 1ng u tnh t)=ng lnng tnng &
thiu 0inh nghi:m t)&ng l9nh v!c ny v 0h"ng th8y 5c nh+ng nhu cAu v* mCt 0inh
&1nh, Qi*u ny 7n n tm t)=ng N ng=i v n$n ltng RkyNl. W]]LT,
I1t)ici1 _N&n c g?ng th# hi:n nh+ng nhu cAu 0inh &1nh ny v& cc 0 h&=ch c"ng vi:c
hng ngy. y l mt phAn c"ng vi:c c31 % l chuyn gi1 v* pht t)i#n 0inh &1nh ch&
0hu v!c d _1tinh c31 <i:p hi K$& tn -hin nhin R-HET, -HE c iP t chc phi
ch2nh ph3 l i tc u Ehu d _1tinh. gi t)&ng ; ny 1ng ti hi ;! t) ginp v* cc
nghin cu 0h$ thi ch& cc ! n pht t)i#n u l'ch ;inh thi, ] t)&ng ; cc i tc ny
gAn y c mt ; c> ;u h= tAng ch& u l'ch, _N&n tin hnh )8t nhi*u cc nghin cu v*
t2nh 0h$ thi v ti*n 0h$ thi c31 cc ! n ch& cc HjJ; '1 ph5>ng ny, Hhi:m v( c31
% l cung c8p ch& cc nh lBnh =& c31 cc HjJ '1 ph5>ng nh+ng hi#u %it c> %$n v*
vi:c %$& tn 8t 1i c31 h4 t)&ng 0hi v7n c thu nhp, -uy nhin. % th8y vi:c ;?p Ct c>
c8u t chc t)&ng nh+ng vpng ny l v" cpng 0h 0hvn. & ;! thiu tin t5ung mt cch
;u ;?c v& cc 0 h&=ch 0inh &1nh v cc cch tip cn 0inh &1nh 0hi tin hnh cc
c"ng vi:c v* %$& tn, _N&n ni EAn ph$i c thmi gi1n # t=& )1 ltng tin. v chnng t1
thwnh th&$ng cAn ph$i ng mt v1i t)t t)ung gi1n # lm vi:c lu i v6i cc HjJ,
ah"ng ctn nghi ngm g n+1. hAu ht cc t chc HjJ ny cAn c ;! t) ginp c31 0hu v!c
t5 nhn # thnh c"ng, Hh5ng. ngy cng c nhi*u %@ng chng ch& )@ng cc HjJ 1ng
l!1 ch4n ! n c31 h4 !1 v& nh+ng tiu chuFn 0h"ng th2ch ng v6i nhu cAu c31 ngnh
u l'ch, <ng t)i:u "l1 ti t) c th# B Au t5 v& cc ! n nh5ng 0h"ng tn t=i 5c
v* ph5>ng i:n 0inh &1nh, -h5mng cc ! n 5c t) ginp t)&ng 0h&$ng thmi gi1n h1i
n nvm nvm. ;1u 5c # l=i ch& '1 ph5>ng qu$n l/, jim c ! n c31 HjJ
2
th5mng thiu 0inh nghi:m h&Cc thiu chuyn m"n. l nguyn nhn 7n n cc hnh vi
thiu t)ch nhi:m c31 h4, Qi*u ny cui cpng ; t=& )1 mt c$nh t5ng c h=i & ni*m hy
v4ng c31 cng ng '1 ph5>ng 5c 8y ln m=nh m ;1u %' t1n vo %ui ;! th8t %=i
c31 cc ! n RZplN) &&. W]]ScT,
d(c tiu ) )ng ch& HjJ; v &1nh nghi:p t5 nhn l lm vi:c t)&ng ;! ht1 thun. nh8t
l t)&ng gi1i &=n th!c thi ! n, dt ; cc ! n m6i v* u l'ch ;inh thi m1ng t2nh
;ng t=& nh8t B Nm l=i ;! hp tc ny, au)t aut1y l mt nh &1nh nghi:p B lm vi:c
v6i c$ HjJ quc t v HjJ '1 ph5>ng # tm th' t)5mng ch& cc ! n nh5 Q5mng
mtn `c1)lNt d1c1\ u ju1tNm1l1 v ahu v!c -1m%&p1t1 c31 IN)u, -uy nhin. u 0hch
v7n ch51 vi vB n thvm cc ! n hng thn ny. 0hi m. nh5 aut1y %nh lun 0h"ng
~ )ng g m u 0hch chuy#n h56ng thvm qu1n n nh+ng n>i m h4c ch51 nghN 1i ni
g v* n>i , ah$ nvng c31 HjJ t)&ng vi:c gy ;! chn / v& cc '1 i#m ! n c31
h4 t)n th"ng tin =i chnng %' ch t)2ch, Ei m ; ginp # %n 5c nh+ng '1 i#m u
l'ch m6i. aut1y ni. l ;! chn / tq %n ng&i & vi:c qu$ng c& c31 cc &1nh
nghi:p Nm l=i,
dt mi qu1n h: hp tc 0hc gi+1 HjJ; v &1nh nghi:p u l'ch B 0h"ng n$y nu
l c> hi # cc HjJ; '1 ph5>ng v &1nh nghi:p u l'ch lm vi:c cpng v6i nh1u t)&ng
vi:c thu gp ti*n ch& cc ! n %$& tn v pht t)i#n th"ng qu1 vi:c thu xp 51 )1 cc
%i gi6i thi:u ch& cc nhm u l'ch, -hN& nghin cu Qnh gi G1nh RthN j)NNn
Zv1lu1ti&n; ;tuyT u Zcu1&) & <i:p n MP ; u
0hch 5c * ngh' ng gp ch& cc c"ng vi:c %$& tn u '1 ph5>ng t)&ng cc chuyn
th1m qu1n RH&)m1n Nt 1l,. W]]LT, -&m JK)iNn %nh lun )@ng cc HjJ; '1 ph5>ng
th5mng 0h"ng 5c chuFn %' # c cc %i gi6i thi:u. thm t)2 0hi mt c"ng ty nh5 Ec
chuyn û hnh QCc %i:t B ;n ;ng thu xp # t8t c$ cc 0hch th1m qu1n ng gp
"l1 ch& "l1,
. l3n m=n% c,a m@i Puan %X ;in% doan% trong cc
cSng Lng
Ec ! n u l'ch ;inh thi !1 t)n c> ;u cng ng 1ng pht t)i#n v* ; l5ng t)n
0h?p th gi6i RN;chN. W]]i `p)&ulN. W]]iT. cc cng ng 1ng t)u nn ngy cng
th"ng th=& t)&ng vi:c cung c8p cc 'ch v( ch& cc &1nh nghi:p u l'ch tq vi:c cung c8p
cc ;$n phFm th3 c"ng n cc 'ch v( gi$i t)2, O8n * xy !ng mi qu1n h: tt h>n
gi+1 cng ng '1 ph5>ng v cc &1nh nghi:p u l'ch v7n ctn l thch thc l6n nh8t
t)&ng ngnh ny RZplN) &&. W]]ScT, Ec cc &1nh nghi:p u l'ch 1ng ph$i i mCt
v6i hng l&=t cc m&ng i tq cng ng. v 1ng u t)&ng qu t)nh h4c hi lm th n&
# c 5c nh+ng mi qu1n h: th2ch hp v6i cng ng,
Ec &1nh nghi:p u l'ch. nh+ng ng5mi %' %uc ph$i nh5mng nh'n nhn n '1
ph5>ng. c th# t)u nn %!c %i 0hi cc cng ng '1 ph5>ng 0h"ng ch8p nhn vi:c ch'u
t)ch nhi:m v* %$& v: ti nguyn Rdun&. W]]LT, d&n& l mt t)&ng ; vi ng5mi ni
ln mi qu1n tm c31 "ng t)&ng v8n * ny mt cch c"ng 0h1i. mCc p )8t nhi*u cc
c"ng ty u _E< E<s I<h O E<s B %2 mt ni t6i nh+ng mi qu1n tm
2
t5>ng t!, E$m gic %' ph( %=c th5mng 5c %y t mt cch lCng l t)&ng cc &1nh
nghi:p thuc 0hu v!c t5 nhn ;1u 0hi h4 51 )1 cc ! n c"ng phu # ginp o cng
ng th pht hi:n )1 )@ng nhn n '1 ph5>ng 0h"ng c cch g # gi+ lmi gi1& 56c c31
h4 c$,
-hN& -&m JK)iNn. c nh+ng m&ng i 0h"ng hp l/ v* vi:c t)$ ti*n ch& cng
ng ji c$ c th# lN& th1ng qu nh1nh 7n n t&n % cng ng %' m8t ngun u
0hch ch2nh RJK)iNn. W]]LT,
-uy nhin. m" hnh ch& mi qu1n h: lu i v6i cc cng ng '1 ph5>ng 1ng tn t=i,
E"ng ty û l'ch vpng <&1ng B B v 1ng lm vi:c thnh c"ng v6i cng ng E&{1n
c31 vpng rm1&n u Zcu1&) t)&ng ch2n nvm qu1, -&n % mi qu1n h: 0inh &1nh 5c
gi$i quyt th"ng qu1 k1ny K&)m1n Rr%%&tt. W]]LT. c&n t)1i c31 mt nh t)uy*n gi&
;inh )1 u Zcu1&), K&)m1n c56i mt ng5mi c&n gi c31 cng ng E&{1n v B 51 mt
nhm gm %n ng5mi c31 gi1 nh E&{1n )1 0hi mt th' t)8n 1ng pht t)i#n nh1nh v*
giu m u _1g& rg)i& # v* ;ng t=i mt lng t)&ng 0hu )qng m51 nhi:t 6i c31 1%1l&,
<i:n n1y h4 v7n 1ng ;inh ;ng u , ng t1 B lm ng5mi t)ung gi1n l/ t5ung ch& cng
ng E&{1n t)&ng )8t nhi*u v8n *. v2 (D lm vi:c v6i c"ng ty û l'ch vpng <&1ng =i
'nh )1 gi c$ # c3ng c Au tin nh+ng nhu cAu thit yu v* 0inh t c31 cng ng "ng
t1, d(c tiu c31 "ng l 0h"ng nh+ng 0h"ng lm ph vo n*n vvn h1 c31 h4 m ctn cung
c8p nh+ng gi t)' v* mCt 0inh t, Hg1y tq nh+ng ngy Au. K&)m1n lm nh5 mt h56ng
7n vin u l'ch. nh5ng %y gim th )8t nhi*u ng5mi E&{1n cng lm 'ch v( ny, E$ ngy
i. cc nhm u 0hch lN& nni v& 0hu )qng m51 nhi:t 6i v6i nh+ng ng5mi h56ng 7n
ny. h4 th5mng tm th8y ln c Ic1)i. v thvm qu1n mt ci h nh n>i h4 c th# lim
mui t)!c tip tq h, K&)m1n th1m gi1 v& nhm u l'ch ng1y tq Au v n cui chuyn
u l'ch B i~n t$ ht mt cch Ay 3 nh+ng 0inh nghi:m c31 ng5mi n %$n '1
chung ;ng t)&ng h: ;inh thi phc t=p ny RGNm thm v* ng5mi E&{1n t)&ng Eh5>ng ]V
ng5mi hi:u 2nhT,
Hh+ng &1nh nghi:p u l'ch 0hc cng %nh lun v* t2nh c & c31 nh+ng ng5mi t)ung
gi1n '1 ph5>ng. nh+ng ng5mi B lm nn mi qu1n h: gAn gi v6i cng ng '1
ph5>ng, -)&ng )8t nhi*u t)5mng hp. li nhun 5c png v& cc m(c tiu %$& tn. v
cng ng '1 ph5>ng c 0h$ nvng uy t) cuc ;ng thN& li t)uy*n thng c31 h4, G
aZHr. nh+ng ng5mi lBnh =& c31 cng ng d11;1i 1ng t)u nn v" vpng lB& luy:n
t)&ng cc c"ng vi:c v6i c"ng ty u l'ch safari, -)&ng mt vi t)5mng hp c( th#. nh+ng
ng5mi lBnh =& c31 cng ng d11;1i 5c 51 h & t=& v* nghi:p v( 0 t&n v php
lut u cc n56c ph5>ng -y. 0hi t)u v* cng ng c31 h4 th h4 ; lm vi:c nh5 nh+ng
ng5mi t)ung gi1n v6i cc &1nh nghi:p v cc nh ti t) n56c ng&i, -)&ng vpng :m
c31 v5mn euc gi1 rm%&;Nli. mt ; n"ng t)=i thnh lp )1 mt lin minh v6i ;! ginp o
c31 mt ng5mi n "ng d11;1i c & 5c gi& (c u ph5>ng -y. a&0&i Jlitiptip,
d(c tiu c31 lin minh ny l i*u phi tt h>n n+1 cc &1nh nghi:p u l'ch v cc c"ng
vi:c m=& hi#m 0hc ch& cc n"ng t)=i nhm, dzi mt n"ng t)=i nhm B t2nh t&n ; ti*n
ti t) ch& cng ng tq cc nh ti t). cc &1nh nghi:p u l'ch v cc &1nh nghi:p
0hc. v mzi mt nhm ny xu8t %$n %& c& ti ch2nh hng nvm, Ec hp ng ch& cc
&1nh nghi:p u l'ch thu t)=i safari 1ng cung c8p tng thu nhp ng 0# ch& ng5mi
d11;1i u vpng :m c31 cc v5mn quc gi1. v ng5mi d11;1i nhn thc )8t tt )@ng ;
2
ti*n thu 5c tq vi:c ch& thu t)=i safari 5c png v& vi:c %$& v: ng vt h&1ng =i
1ng ;ng t)n 8t 1i c31 h4,
sKp gt cc tiCu c%uhn
dt t)&ng cc thch thc l6n nh8t ch& ngnh c"ng nghi:p u l'ch ;inh thi l li:u mt
l&=t cc tiu chuFn c th# 5c thit lp # gim ;t v c8p %@ng ch& cc &1nh nghi:p u
l'ch ;inh thi hp php RZplN) &&. W]]S%T, <i:p <i û l'ch ình thi B xu8t %$n nvm
W]]g cun <56ng 7n <&=t ng u l'ch -hin nhin v cng 1ng t)&ng qu t)nh
nghin cu nh+ng h56ng 7n ch& vi:c thit lp cc 0hu vn nghw ;inh thi. u l'ch ;inh
thi t)n %i#n. v ;! th1m gi1 c31 cng ng t)&ng u l'ch ;inh thi, Kui v ngnh ny ctn
qu m6i mf. & cAn ph$i tin hnh cc nghin cu v c"ng vi:c th!c ti~n v* v8n * ci
g c th# v 0h"ng th# ginh 5c tq cc &1nh nghi:p c t)ch nhi:m, <i:p hi û l'ch
ình thi B th!c thi mt ch5>ng t)nh euc gi1 v* Qnh gi G1nh v6i <i:p hi û l'ch
ình thi Zcu1&) v& nvm W]]i v W]]L # %56c Au t)$ lmi ch& nh+ng cu hi ny
RH&)m1n Nt 1l,. W]]LT, ru;t)1li1 l n56c Au tin ginh 5c 0inh ph2 u mc quc gi1 ch&
cc ch5>ng t)nh u l'ch ;inh thi, Eh5>ng t)nh ny 5c %?t Au tq nvm W]]i. v 5c
<i:p ng t)nh x1nh )ing c31 n56c ny ch& h: thng 0hch ;=n
Rhn;titut& E&n;t1))icNn;N N -u)i;m&. W]]LT,
ah"ng c l/ g l=i m&ng i 0hu v!c &1nh nghi:p nh c31 ngnh c"ng nghi:p u l'ch
;inh thi ; c 3 0h$ nvng cung c8p 0inh ph2 h&n t&n ch& cc ch5>ng t)nh c31 %$n
thn cc &1nh nghi:p ny, -)&ng th!c t. hAu nh5 u t8t c$ cc n56c t)n th gi6i *u
thiu 0inh ph2 ch& nh+ng ch5>ng t)nh nh5 vy, Hghin cu c31 <i:p hi û l'ch ình
thi chw )1 )@ng cc &1nh nghi:p u l'ch v nh nghw ;n ;ng t)$ ti*n ch& vi:c nh gi
h&Cc t chc gy qu ch& cc ch5>ng t)nh v* u l'ch ;inh thi c31 h4 R-hN Zc&t&u)i;m
`&ciNty. W]]gT. nh5ng l: ph2 ; 0h"ng %1& gim 3 # t)1ng t)$i ch& mt ch5>ng t)nh c
lp # nh gi vi:c th!c thi ny, Oi:c th!c hi:n qu t)nh gim ;t t=i chz ; v" cpng tn
0bm 0# c$ u mc '1 ph5>ng. quc gi1 h1y quc t, dt ; c"ng ty t5 nhn v mt vi
nhm th5>ng m=i quc t 1ng %?t Au th1m ! v& t)t ch>i c h=ng ny qu1 vi:c
51 )1 cc c&n 8u x1nh ch& vi:c thu l: ph2 t)!c tip. h&Cc cc c&n 8u x1nh lin qu1n
n mt ch5>ng t)nh t5 v8n m c th# ginp o nh+ng n>i vn nghw c31 u l'ch ;inh thi
lm x1nh cc 0hch ;=n c31 h4, -)&ng 0hi cc ch5>ng t)nh ny 1 =ng v %in i
php hp v6i cc li 2ch. chnng 0h"ng gi$i quyt 5c v8n * ;?p Ct cc tiu chuFn xc
th!c v c th# ch8p nhn 5c u mc quc gi1 v quc t v* l9nh v!c ch'u t)ch nhi:m,
-8t c$ cc tuyn th1m qu1n c nhu cAu l6n v* u l'ch hi:n n1y B nhn thc 5c cc tiu
chuFn c31 u l'ch ;inh thi R-yNl. W]]LT. v ngnh ny B th8y 5c ;! cAn thit v* cc
ch5>ng t)nh t=& 0inh ph2 hp php, -h!c t u cc n56c nh5 aNny1. ngnh 0inh &1nh u
l'ch 1ng ti hi ;! t) ginp tq ph21 ch2nh ph3 u c8p quc gi1 # thnh thnh nn cc
ch5>ng t)nh t=& 0inh ph2 hp php ch& u l'ch ;inh thi, Evn c v& cc chi ph2 ch& vi:c
0h1i t)5>ng mt ch5>ng t)nh c ;! gim ;t th2ch hp v thit 0 mc 'nh gi thu. i*u
m 0hu v!c t5 nhn lm vi:c v6i ch2nh ph3 # ginh 5c 0inh ph2 quc gi1 1ng %' ch
t)2ch, `} (ng nh+ng h56ng 7n c31 <i:p hi û l'ch ình thi h&Cc <i:p hi û l'ch
2
ình thi ru;t)1li1 ; lm ch& qu t)nhth!c thi mt ch5>ng t)nh m6i gi$m %6t phAn
nghin cu. v tvng t2nh 0h$ thi c31 mt h: thng p ng 5c nh+ng chw tiu quc t,
TTm ;i>m n%2ng m] %Tn% m3i c,a s b5n (2ng
E"ng nghi:p u l'ch ;inh thi B tin hnh )8t nhi*u cc ! n i m6i t)&ng nvm nvm
qu1 ch& ;! %$& tn v %*n v+ng, dt hi:p hi cc nh qu$n l/ 0hu %$& tn u E&;t1 kic1
1ng lm vi:c t)!c tip v6i t chc ^'ch v( O5mn euc gi1 E&;t1 kic1 # t) ginp nh+ng
&1nh nghi:p u l'ch ;inh thi. nh+ng ng5mi qu$n l/ cc ti nguyn ;inh vt R-hN
Zc&t&u)i;m `&ciNty. W]]L%T, eu rEZZk u IN)u 1ng 5c gi1& t)ch nhi:m %$& v: h>n
WPP,PPP hNct1 )qng m51 nhi:t 6i nguyn ;inh & ;! thnh c"ng tq cc hi th$& v* kqng
m51 Hhi:t 6i c31 <i:p hi cc <nh t)nh euc t, <i:n n1y. n*n mng c31 ;! i m6i
ny 1ng ng8m ;u v& gi& (c '1 ph5>ng v cc v8n * pht t)i#n v ng u v' t)2 7n
Au t)&ng l9nh v!c %$& tn u IN)u, Ec t chc l6n v* %$& tn nh5 eu Qng vt <&1ng
=i v <i:p <i K$& tn -i nguyn -hin nhin euc tVhsEH B t)nh x1 u l'ch ;inh
thi %ui nhn thc 0h"ng Ay 3 c31 h4 v* ngnh u l'ch ny. nh5ng ngy n1y h4 1ng
thit lp cc ! n u l'ch ;inh thi nh5 mt c"ng c( %$& tn t)n 0h?p th gi6i, -hm t)2
c$ cc ngn hng pht t)i#n cng 1ng c g?ng th1m gi1 v& l9nh v!c ny, -uy nhin. h4
th8y )@ng th5mng Rch 0h"ng ph$i l 0h"ngT cc ! n u l'ch ;inh thi c quy m" nh )8t
0h 5c cung c8p 0inh ph2 %ui v cc ! n c31 ngn hng th5mng i#n hnh l t)&ng
0h&$ng MVWP t)i:u "l1 h&Cc h>n R<1\0in;. W]]iT,
û l'ch ;inh thi c th# l mt phAn qu1n t)4ng c31 ph5>ng thc pht t)i#n %*n v+ng, H
B gp phAn v& ;! th'nh v5ng c31 cc &1nh nghi:p m 0h"ng cAn t6i ;! t) ginp
c31 cc HjJ v cc cng ng v ;! pht t)i#n, Hh5ng %8t ch8p nh+ng m&ng mun
c31 HjJ v cng ng v ;! pht t)i#n 51 u l'ch ;inh thi v& cc %& c& hng nvm
c31 h4 v* %$& tn v pht t)i#n %*n v+ng. cc m" hnh u l'ch ;inh thi %*n v+ng %?t %uc
Au tin v t)56c ht ph$i 5c ch2nh 0hu v!c t5 nhn t=& )1, -m 0im nh+ng m" hnh
m6i c31 ;! %*n v+ng ny l mt qu t)nh m i*u 0i:n %?t %uc l ph$i c ;! th1m gi1
c31 t8t c$ nh+ng ng5mi lin qu1n ng1y tq %56c Au tin c31 ! n, -)&ng 0hi cng
ng '1 ph5>ng v 0hu v!c t5 nhn ch?c ch?n l nh+ng thnh vin 0h"ng th# thiu
5c,
-n t=i nhi*u cu hi v* v8n * lm th n& # thu hnt ;! Au t5 ng5c t)u l=i tq tng thu
nhp v* u l'ch ch& cc 0hu v!c %$& tn ;inh vt qu1n t)4ng. nh+ng n>i m thiu c> ;u h=
tAng c> %$n. thiu & t=& v* h56ng 7n u l'ch v 'ch v(. thiu chuyn m"n v* ti
ch2nh v qu$n l/ 0inh &1nh. v thiu nh+ng hi#u %it v* th' t)5mng, Hh+ng nh qu$n l/
ch5>ng t)nh c31 cc t chc phi ch2nh ph3. nh+ng ng5mi 1ng tm 0im 0h$ nvng ch&
pht t)i#n %*n v+ng cc ! n c31 mnh 1ng 5>ng Au v6i hng t)vm '1 i#m m cAn
;! t) ginp nh5 vy u 0h?p cc 0hu v!c ;inh h4c qu1n t)4ng t)n th gi6i, -t nh8t. ti t)
ch& pht t)i#n nn tp t)ung v& vi:c ginp o nhn n '1 ph5>ng mi )1 nh+ng 0
nvng 0inh &1nh c31 h4 lin qu1n n u l'ch. t)&ng 0hi cpng mt lnc gi$i quyt 5c
nh+ng nhu cAu c8p thit c31 h4 v* gi& (c v pht t)i#n, ahu v!c t5 nhn cng ging
nh5 vy. nhn 5c ;! t) ginp # tp t)ung v& ci m n c th# lm 5c tt nh8tV l
pht t)i#n. thnh c"ng t)&ng th!c thi v tm 0im th' t)5mng. v ch'u t)ch nhi:m v* cc
;$n phFm c31 u l'ch ;inh thi, Hu i*u ny lm 5c t)&ng nh+ng 0hu v!c 5c l!1
2
ch4n thnh 0hu v!c pht t)i#n u l'ch ;inh thi & cng ng HjJ. ch2nh ph3. v
0hu v!c t5 nhn c chung m(c 2ch. th c> hi ch& ;! thnh c"ng ; 5c c$i thi:n v5t
%c,
K>t lun
û l'ch ;inh thi l mt ngnh ;ng t=& v 0inh &1nh h1 t)&ng th h: Au tin c31 ;!
pht t)i#n, Qn n1y ch51 c %8t c mt &1nh nhi:p u l'ch ;inh thi n& l ;u h+u c"ng
cng, -hm t)2 h: thng pht t)i#n 0hu vn nghw ;inh thi l6n nh8t cng v7n 0hui Au
0h"ng qu 2M t)i:u "l1. v hAu ht cc 0hu nghw ny 5c xy !ng v6i ; ti*n 56i mt
t)i:u "l1, <Au nh5 t8t cc ng5mi ch3 c"ng ty u l'ch ;inh thi B ;ng lp v uy t) c"ng
ty c31 h4 n ngy n1y nh5 ng5mi ch3 ;u h+u, Ec c g?ng # t=& )1 nh+ng Cc quy*n v
tn cc chi nhnh ch& u l'ch ;inh thi v7n chw l nh+ng gi1i &=n ;6m c31 ;! pht t)i#n,
Kui vy. n t=i thmi i#m ny. u l'ch ;inh thi v7n uy t) nh5 mt &1nh nghi:p t5
nhn c31 cc ng5mi ch3 )ing %i:t. ch 0h"ng ph$i l nh+ng tp &n l6n, Qi v6i )8t
nhi*u cc cng ng v nh+ng ng5mi %u"n %n nh '1 ph5>ng. y l mt c> hi ch& ;!
pht t)i#n l gi6i thi:u h4 n v6i th gi6i 0inh &1nh lAn Au tin,
k8t 2t &1nh nghi:p u l'ch ;inh thi th1m gi1 v& qu t)nh h&=ch 'nh chin l5c, <4 B
thnh c"ng %ui 0h$ nvng %Fm ;inh tt v ph$n ng t! nhin, `! cng tc gi+1 cc c"ng ty
c cc tuyn u l'ch '1 ph5>ng v cc c"ng ty c th' t)5mng quc t l mt mi qu1n h:
ct li t)&ng ngnh 0inh &1nh ny. nh5ng nh+ng mi qu1n h: ny th5mng !1 v& mi
lin h: c nhn v %=n % # t=& )1 nh+ng lin minh &1nh nghi:p chin l5c,
Oi:c tvng mi qu1n tm v* u l'ch ;inh thi t)&ng th h: %png n n ; ;1u chin
t)1nh chw )1 )@ng ngnh ny ; p ng 5c nh+ng nhu cAu th' t)5mng ngy cng tvng 2t
nh8t t)&ng h1i m5>i nhvm nvm t6i, Kui vy. u l'ch ;inh thi %uc ph$i t)5ung thnh v
l6n m=nh t)&ng thmi 0c ny. v 0hb& lb& i*u 0hi#n ;! chuy#n tip ny ch& cc th h: ch3
;u h+u tip thN&, -uy nhin. 0h"ng c h1 hn g )@ng ngnh u l'ch ;inh thi ; l mt
m" hnh ch& &1nh nghi:p 1 quc gi1. 0hi m nh+ng &1nh nghi:p u l'ch ;inh thi t)u
thnh ng5mi h5ung li nhun ch2nh tq thu nhp c31 tp &n, Hhu cAu lm vi:c t)&ng cc
tuyn u l'ch u vpng n"ng th"n hf& lnh 5mng nh5 h8p 7n nh+ng &1nh nghi:p th2ch
lm vn 0h"ng h&n t&n c 'nh h56ng v h8p 7n nh+ng 1i c Au c ;ng t=& v c
nhn ch3 ngh91, Qi*u ny tin &n ch& mt ngnh 0inh &1nh nn tip t(c c g?ng #
p ng 5c nh+ng tiu chuFn c1& v* %$& tn v pht t)i#n %*n v+ng t)n t&n cAu,
T)i liXu t%am ;%8o
r%%&tt. K, W]]L, IN);&n1l c&mmunic1ti&n. ilN)nN;; -)1vNl. KN)0NlNy. E1li{&)ni1, EhN%
1n IN1c&c0 `1{1)i;, W]]i, -&)t E1mp `t1tNmNnt &n Zc&t&u)i;m. H1i)&%i. aNny1,
EhN;tN). j, W]]L, ru;t)1li1 Zc&t&u)i;m rcc)Nit1ti&n J{{ 1n kunning. The
Ecotourism Societ% *e(sletter. `Nc&n eu1)tN),
Eh)i;t. E, W]]L, IN);&n1l c&mmunic1ti&n. rtl1nt1. jN&)gi1,
2
E&n;N)v1ti&n _&gN Y&un1ti&n, W]]L, rnnu1l )Np&)t. IN\ Y&un1ti&n. Ihil1Nlphi1.
INnn;ylv1ni1,
E&;t1 kic1 ZxpNiti&n;, W]]L, I)&m&ti&n1l c1t1l&guN. `1n l&;N. E&;t1 kic1,
Z1glN;. I. K, <iggin;, W]]S, Zc&t&u)i;m d1)0Nt 1n hnu;t)y `t)uctu)N. Ecotourism: A
uide for Planners and Managers. v&l, 2. -hN Zc&t&u)i;m `&ciNty. H&)th
KNnningt&n. ON)m&nt,
R-hNT Zc&t&u)i;m `&ciNty, W]]W, hntN)n1ti&n1l j1l1p1g&; -&u) JpN)1t&); r;;&ci1ti&n,
The Ecotoutism Societ% *e(sletter. Yi);t eu1)tN). -hN Zc&t&u)i;m `&ciNty. H&)th
R-hNT Zc&t&u)i;m `&ciNty, W]]g, Zc&t&u)i;m juiNlinN; {&) H1tu)N -&u) JpN)1t&);.
-hN Zc&t&u)i;m `&ciNty. H&)th KNnningt&n. ON)m&nt,
R-hNT Zc&t&ti)i;m `&ciNty, W]]L1, hntN)n1ti&n1l sp1tN. The Ecotourism Societ%
*e(sletter. -hi) eu1)tN). -hN Zc&t&u)i;m `&ciNty. H&)th KNnningt&n. ON)m&nt,
R-hNT Zc&t&u)i;m `&ciNty, W]]L%, E&;t1 kic1n HNt\&)0 &{ H1tu)1l kN;N)vN;. The
Ecotourism Societ% *e(sletter. Y&u)th eu1)tN). -hN Zc&t&u)i;m `&ciNty. H&)th
ZplN) &&. d, W]]S1, Zc&t&u)i;m 1t 1 E)&;;)&1;D Eh1)ting thN 1y Y&)\1).
H1i)&%i. aNny1. -hN Zc&t&u)i;m `&ciNty. H&)th KNnningt&n. ON)m&nt,
ZptN) &&. d, W]] S%, Zc&t&u)i;m rcc)Nit1ti&nD I)&g)N;; 1n I)&;pNct;. -hN
Zc&t&u)i;m `&ciNty. H&)th KNnningt&n. ON)m&nt, Y&)thc&ming,
ZplN) &&. d, W]]Sc, dNNting thN jl&%1l Eh1llNngN &{ E&mmunity I1)ticip1ti&n in
Zc&t&u)i;mD E1;N `tuiN; 1n _N;;&n; {)&m Zcu1&). America 3erde series. -hN
H1tu)N E&n;N)v1ncy. r)lingt&n. Oi)gini1,
jin;%N)g. `, W]]L, dilli&n1i)N jNtty -10N; ri)n 1t N1lthy Zc&t&u)i;t; in HN\ r{)ic1n
Kig j1mN <unt. Ku;inN;; 1n Znvi)&nmNnt. `1n Y)1nci;c&. E1li{&)ni1,
<1\0in;. ^,Z, W]]i, Zc&l&gN Yin1ncN 1n hnvN;tmNnt `t)1tNgiN;. The Ecolodge
Sourcebook. -hN Zc&t&u)i;m `&ciNty. H&)th KNnningt&n. ON)m&nt,
<&)i&ntN;, W]]i, r K)iN{ <i;t&)y &{ <&)i&ntN;. `1n l&;N. E&;t1 kic1,
hn;titut& E&n;t1)ticNn;N N -u)i;m& RhEV^, W]]L, EN)ti{ic1ti&n {&) ù;t1in1%lN -&u)i;mD
Z;t1%li;hing 1 E&mpNtitivN rv1nt1gN. ^Np1)tmNnt &{ ù;t1in1%lN -&u)i;m.
dini;t)y &{ -&u)i;m. `1n l&;N. E&;t1 kic1,
2
lNn0;. K, W]]L, -hN euN;ti&n &{ _&c1l juiN; in _1tin rmN)ic1. The Ecotourism
Societ% *e(sletter. `Nc&n eu1)tN). -hN Zc&t&u)i;m `&ciNty. H&)th KNnningt&n.
ON)m&nt,
a1l&;h. r, W]]L, ith thN rging &{ thN K1%y K&&mN);. ht; 1 <ugN d1)0Nt:- ASTA
,ndustr% and Environment. rlNx1n)i1. Oi)gini1,
a1p1\i, W]]i, .apa(i *e(sletter. ju1y1quil. Zcu1&),
aiNt0N. d,l, W]]S, The Travel Specialists. intN) W]]LVW]]S. v&l, WW. n&, L,
aut1y. a, W]]L, IN);&n1l c&mmunic1ti&n. ill1n |&u)nNy;. `N1ttlN. 1;hingt&n,
_1p1 ki&;, W]]i, K)&chu)N. IuN)t& limNnN. E&;t1 kic1,
_in%l1. `, W]]L, IN);&n1l c&mmunic1ti&n. `pNci1l ZxpNiti&n;. HN\ &)0 Eity. HN\
&)0,
dcaN)chN). k,^, W]]S, The 5usiness of *ature/based Tourism. <&;pit1lity I)N;;.
dNl%&u)nN. ru;t)1li1,
dillN). r,E, W]]W, alapagos at the +rossroads. The Ecotourism Societ% *e(sletter.
`p)ing. -hN Zc&t&u)i;m `&ciNty. H&)th KNnningt&n. ON)m&nt,
dun&. P, W]]L, IN);&n1l c&mmunic1ti&n. HuNv& dun& ZxpNiti&n;. euit&. Zcu1&),
H&)m1n. E,. Z, Y)1u)n1n. _, -&NppN). Z, ì)101y1, W]]L, Zv1lu1ti&n I)&g)1m 1n
E&mpli1ncN &{ H1tu)N -&u) JpN)1t&);. -hN Zc&t&u)i;m `&ciNty. H&)th
JK)iNn. -, W]]L, IN);&n1l c&mmunic1ti&n. `pNci1l ZxpNiti&n;. `N1ttlN. 1;hingt&n,
I1ttN);&n. E, W]]L, -hN Ku;inN;; &{ Zc&t&u)i;m. Zxpl&)N); juiN Iu%li;hing.
khinNl1nN). i;c&n;in,
k&nNy. k, W]]L, IN);&n1l c&mmunic1ti&n. ilN)nN;; -)1vNl. KN)0NlNy. E1li{&)ni1,
ku;;Nll. ^,. E, K&tt)ill. j, dN)Nith, W]]M, hntN)n1ti&n1l Zc&l&gN ù)vNy. The
Ecolodge Sourcebook. -hN Zc&t&u)i;m `&ciNty. H&)th KNnningt&n. ON)m&nt,
kyNl. k, W]]L, IN);&n1l c&mmunic1ti&n. hntN)n1ti&n1l ZxpNiti&n;. Ki)mingh1m.
rl1%1m1,
`p)&ulN. a, W]]i, E&mmunityV%1;N Zc&t&u)i;m ^NvNl&pmNntD hNnti{ying I1)tnN); in
thN I)&cN;;. The Ecotoutism E;uation, Measuring the ,mpacts. 1lN snivN);ity.
HN\ <1vNn. E&nnNcticut,
2
N%N). W]]L, IN);&n1l c&mmunic1ti&n. |&u)nNy;. rnn r)%&). dichig1n,
N;chN. kV W]]i, ^NvNl&pN E&unt)y Znvi)&nmNnt1li;m 1n inigNn&u; E&mmunity
E&nt)&llN Zc&t&u)i;m in thN Zcu1&)i1n rm1&n. eographische 9eitschtift.
v&l;, g 1n U. n&, SU. pp, WMLVWiS,
N;tN)n. ^, W]]L, Zc&t&u)i;m 1t 1 E)&;;)&1; in aNny1. The Ecotourism Societ%
*e(sletter. Y&u)th eu1)tN),
ight. k W]]L, H&)th rmN)ic1n Zc&t&u)i;t;D d1)0Nt I)&{ilN 1n -)ip Eh1)1ctN)i;tic;.
#ournal of Travel &esearch. `p)ing. v&l,, 2U. n&, U. pp, 2VWP,
2
E<xyHj g
#i3i t%iXu T%> gi3i c%'a 'Hc t' b8n %fa
(5 s t%]ng %i\u
ìm&n dcr)thu)
`! i~n gi$i 0h"ng ph$i l th"ng tin, H cng 0h"ng ph$i l
mt t)ung tm u 0hch. mt 8u hi:u. mt cun ;ch gi6i thi:u qu$ng c& h1y chw )1
nh+ng i*u h8p 7n nh5 0hi chnng xu8t hi:n t)&ng c$nh qu1n, H cng 0h"ng ph$i l mt
cun phim n chiu h1y mt vu 0'ch c v1i i~n, Q chw >n thuAn l nh+ng 0 thut m
th"ng qu1 51 )1 5c ;! i~n gi$i, `! i~n gi$i ctn v5t qu1 ;! tp t)ung v& nh+ng
ci x51 c nh8t. l6n nh8t v him h&i nh8t, H v5t qu1 vi:c ni ch& m4i ng5mi %it tn
c31 mt l&i cy h1y tui c31 mt ng"i nh, `! i~n gi$i l mt hnh thc h4c tp 5c
i*u phi. c t2nh ;ng t=& v gy c$m hng t=& )1 ph5>ng ti:n pht hi:n )1 nhi*u ;!
phc t=p c31 th gi6i v v' t)2 c31 chnng t1 t)&ng lm c&n ng5mi t1 )ung ng. thch
thc nh+ng ;! c1m 0t v 02ch th2ch ni*m ;1y m h4c hi, -q %+1 vn ;ng h"m ;1u h1y
t)n %n vn ti tn tuAn ;1u ng5mi t1 v7n ctn ;uy ngh9 t6i ;! i~n gi$i tt p, Hu 5c
t)uy*n =t nng cch. ;! i~n gi$i 0h"ng chw lm giu thm cc 0inh nghi:m v* u l'ch
;inh thi m ctn t=& )1 n*n t$ng # lm ghi nh6 v ni %t ln, K@ng cch ny. ;! i~n
gi$i cAn ph$i l mi qu1n h: c31 0inh nghi:m u l'ch ;inh thi,
-uy nhin. ;! i~n gi$i v7n chw l ci v ng&i c31 u l'ch
;inh thi, jing nh5 cc thnh phAn 0hc c31 ;! cn %@ng u l'ch ;inh thi. ;! i~n gi$i
B lpi l=i mt %56c ;& v6i cc thnh phAn m"i t)5mng nh5 gi$m thi#u tc ng c31 u
0hch v ti 1 h& ;! p (ng pht t)i#n %*n v+ng mt cch ;inh thi, Eh5>ng ny
0h"ng 51 )1 %nh lun g v* gi t)' c31 cc ;ng 0in ny. ch5>ng c chn th2ch v6i mt
chnt chm %im v* yu cAu cui cpng i v6i cc u 0hch ph$i nhn thc 5c mt cch
Ay 3 v* m"i t)5mng # 3ng h v 5c chuFn %' # chi t)$ ch& nh+ng ;ng 0in ny, `!
i~n gi$i ch8t v6i l5ng c1& c3ng c i*u ny %@ng cch i~n gi$i h&=t ng u l'ch ;inh
thi. nh+ng 0hch hng. hnh vi v cc gi t)' v ;! c1m 0t c31 c$ u 0hch l7n ng5mi
i*u hnh tu1 u l'ch, O th. ;! i~n gi$i ch8t l5ng c1& l i*u c> %$n # lm ch& u
l'ch ;inh thi pht t)i#n %*n v+ng,
DN&SPF
DH< Hj<-r ` ^hH jhI
3$4567
ah"ng c mt 'nh ngh91 >n lf n& v* ;! i~n gi$i B 5c
hAu ht cc nh th!c hnh th"ng qu1, -uy vy. 'nh ngh91 nu t)&ng %$ng g,W ph$n nh
tng hp hAu ht cc yu t m ;! i~n gi$i B * cp t62 0hi pht t)i#n nh+ng 0inh
2
nghi:m i~n gi$i, Q'nh ngh91 5c t)2ch 7n )ng )Bi l 'nh ngh91 c31 Y)NNm1n -ilNn
RW]LLT. nh5ng cc t chc th5mng ;} (ng cc 'nh ngh91 0hc nh1u # ph$n nh n#n
t$ng gi t)' t chc v vvn h1 c31 h4, O2 (. mt ; nh i*u hnh tu1 u l'ch ;} (ng ;!
i~n gi$i nh5 l mt ;! vn (ng tvng thm gi t)' # thu hnt nh+ng th' t)5mng c hi:u
;u8t c1& h>n, Ec t chc qu$n l/ i ;$n ;} (ng ;! i~n gi$i nh8n m=nh cc gi t)' %$&
tn t)uy*n thng v mt nguyn t?c %$& tn, Hh+ng nh i*u hnh tu1 u l'ch vvn h1
nh8n m=nh v& ;! nh=y c$m vvn h1 v ;! ch2nh xc, Ec nh i*u hnh tu1 u l'ch ;inh
thi ch3 yu c g?ng Ct %$n thn h4 v& gi+1 nh+ng t)i#n v4ng ny nhi*u cch i*u
hnh tu1 u l'ch ;inh thi h4c ti thN& 0i#u i~n gi$ #D
-vng gi t)' v nng c1& v' th ;$n phFm c31 h4
-hu hnt cc th' t)5mng hi:u ;u8t c1&
Ih$n nh c nguyn t?c t chc v c nhn h1y
ahuyn t chc qu$n l/ i ;$n ch'u t)ch nhi:m v* ti ;$n m h4 i*u hnh ;}
(ng,
D8ng iM$M
Cc &n% ng%6a (5 s di7n gi8i
R&n% ng%6a
"guLn g@c
dt h&=t "ng gi& (c nh@m nu %t ngh91 v cc mi qu1n h:
th"ng qu1 vi:c ;} (ng cc vt th# nguyn =ng. %@ng 0inh
nghi:m Au tin. v %@ng ph5>ng ti:n minh h41 h>n l >n thuAn
chw # t)uy#n t$i cc th"ng tin th!c t
eu t)nh t)uy*n th"ng nh@m m(c tiu ginp o c&n ng5mi tm )1 / ngh91 c31 cc ;! vt.
n>i chn. c&n ng5mi v ;! 0i:n,,,ginp o c&n ng5mi th1y i cc nhn thc v th gi6i
c31 h4 th"ng qu1 ;! hi#u %it tt h>n v* th gi6i v %$n thn h4,
eu t)nh 02ch th2ch v 0huyn 0h2ch vi:c nh gi i ;$n thin nhin v vvn h1 c31
chnng t1 v chuy#n t$i cc / t5ung v tp t(c %$& tn thin nhin,
-=& )1 0inh nghi:m h1y tnh hung t)&ng cc c nhn 5c thch thc # ;uy ngh9
v c th# 51 )1 nh+ng quyt 'nh v* cc ngun ti nguyn thin nhin,
dt ph5>ng ti:n chuy#n t$i nh+ng / 0in v c$m xnc ginp ch& c&n ng5mi lm giu
vn hi#u %it v ;! nh gi c31 h4 v* th gi6i. v v1i t)t c31 h4 t)&ng ,
Y)NNm1n -ilNn R-ilNn
W]LLT
E&l&ni1l illi1m;%u)g. s`r
Rd1cY1)l1nN. W]]UT
O5mn euc gi1 euNNn;l1n v
E"ng tc mi ;ng h&1ng B
R^1viN. W]]gT,
K1n ON)m&nt v* kqng. E"ng
vin v ji$i t)2 Rd1cY1)l1nN.
W]]UT,
<i î~n gi$i Hc RW]]MT,
jing nh5 thut ng+ u l'ch ;inh thi, `! i~n gi$i
B 5c l1n t)uy*n %@ng nh8n m=nh nhi*u v& 'nh ngh91 tip t(c xy !ng t2nh xc th!c
ch8t l5ng v t2nh t)ch nhi:m, Q# 51 )1 nh+ng thnh phAn ny. i*u h+u 2ch l vi:c
0h1i thc tp t)ung ;! i~n gi$i B 5c pht t)i#n nh5 th n&. B 5c ;} (ng nh5 th
n&. v t=i ;1& ni chung 0h"ng 5c c c> hi # p ng nh+ng ti*m nvng c31 mnh,
2
. p%t tri\n c,a di7n gi8i
3$4567
Ec nh i*u hnh u l'ch B thm ;! chn gi$i v& ;$n phFm
c31 h4 )8t lu t)56c 0hi nh+ng thut ng+ u l'ch ;inh thi h1y ;! i~n gi$i 5c t=& )1,
Hhi*u tu1 lng ghbp n v& l phAn ch2nh c31 0inh nghi:m u l'ch m 0h"ng nhn )1 n
g4i n l h56ng 7n h>n l ;! i~n gi$i,
Eh& n tn nh+ng nvm W]SP. nh+ng pht t)i#n c $nh
h5ung nh8t i v6i ;! i~n gi$i x$y )1 u hp ch3ng quc <&1 0c Rd1chli; v YiNl. W]]2
kNgniN) v cng ;!. W]]2T, Hh+ng nbt t)1ng t)2 0hui Au phAn l6n 5c Z)n&; dill;
0huyn 0h2ch. "ng l mt nh h56ng 7n thin nhin v* nh+ng By nni %1ng
E&l&)1& t)&ng 0h&$ng WSS] v W]22, diil; l mt ng5mi ch3 t)5>ng nhi:t thnh v* gim
;t cc hnh vi c31 u 0hch v qu1 c p ng t5>ng qu1n, ng nh?c nhu nh+ng lmi
7n cAn tp t)ung gy c$m hng ch& u 0hch %@ng cch chuy#n t$i nh+ng / 0in l6n h>n
l hng l&=t nh+ng th"ng tin 0h"ng c lin qu1n, ng B xy !ng nh+ng nguyn t?c v
0 thut Ct n*n mng ch& ;! i~n gi$i, O& Au nh+ng nvm W]LP. nh+ng / 0in v
nguyn t?c tin t)i#n 5c ;?p xp v& t)&ng 8n phFm chuyn %i:t v* ;! i~n gi$i, Di<n
gi=i di s=n c>a ch?ng ta c31 tc gi$ Y)NNm1n -ilNn l cun ;ch Au tin 5c vit >n
thuAn chw # 'nh ngh91 t2nh chuyn m"n c31 i~n gi$i. v %1& gm h1i 0hi ni:m tp
t)ung v& t)it l/ c31 ;! i~n gi$iD l î~n gi$i l ;! 0hm ph )1 mt ;! tht l6n
h>n n@m @ng ;1u %8t c mt tuyn % n& v* th!c t. v )@ng `! i~n gi$i chw cAn
li (ng ;! tt mt # lm giu / thc v tinh thAn nhn vvn, R-ilNn W]LLT,
-)&ng nh+ng nvm W]LP v W]SP. vi:c ni ln c31 ;! i~n
gi$i u HE 5c * c1& v cc thnh phAn c31 ;! i~n gi$i !1 v& v5mn quc gi1 K?c d
"i 0hi %' nhp 0hFu mt cch mp qung v lCp i lCp l=i t)n t&n quc RJK)iNn.
W]SMT, dt t)&ng nh+ng hu qu$ c31 vi:c nhp 0hFu mp qung ny l B tp t)ung v&
vi:c pht t)i#n ;! i~n gi$i 0h"ng lmi Rdcr)thu). W]]MT. i*u ny lin qu1n ch2nh t6i cc
cun ;ch v c> ;u h= tAng t! h56ng 7n v gi6i thi:u nh5 cc t)ung tm u 0hch v cc
%i#n chn gi$i, Hh+ng 0 thut ny B 0h"ng tp t)ung h56ng t6i v& %8t c mt >n v' th'
t)5mng n& v thiu ph$n hi lin t(c l mt phAn t! nhin c31 ;! i~n gi$i %@ng lmi, <Au
ht *u nh1nh chng mtn i thN& nvm thng v hi:n t=i cAn nng c8p # t)u thnh th2ch
hp v 0huyn 0h2ch v6i 0hn gi$ nhn thc ) )ng Rdcr)thu). W]]iT, -uy th. t)&ng
0hi nh+ng nvm W]LP v W]SP mCc p c th# tvng ;! cung c8p v %* y c31 ;! i~n gi$i
nh5ng ;! Au t5 l=i th8t %=i ch& vi:c chi t)$ c phiu m l )1 n c th# 0h1m ni,
ahi ;! qu1n tm c31 u 0hch i v6i m"i t)5mng tvng ln
v& gi+1 ch& t6i cui nh+ng nvm W]SP. mt % phn nh th' t)5mng t)u nn ;1y m l h>n
l ng?m nh+ng 0hu v!c thin nhin n mun hi#u %it h>n v* nh+ng 0hu v!c thin
nhin, Hg5c l=i. mt ; nh i*u hnh u l'ch B %?t Au nng c1& v1i t)t c31 ;! i~n
gi$i. ng gp ch& ;! t=& )1 0inh nghi:m th' t)5mng th2ch hp nh5 u l'ch ;inh thi,
Ec nh i*u hnh u l'ch ;inh thi ;} (ng ;! i~n gi$i nh5 l mt ;! th!c hnh th'
t)5mng th2ch hp h1y gi t)' gi1 tvng. m n l5t chnng. t=& ;! tip cn v6i nh+ng th'
t)5mng c hi:u ;u8t c1& h>n RIhtng û l'ch ahi -h'nh v5ng chung. W]]UT, dt ; nh
2
i*u hnh u l'ch ;inh thi v hAu ht cc nh qu$n l/ cc 0hu %$& tn hi:n n1y ;} (ng
;! i~n gi$i # =t 5c mt ; cc m(c tiu nh5 #D
Ihn %i:t ;! 0hc nh1u gi+1 ;$n phFm u l'ch c31 h4 v62 cc ;$n phFm ch2nh thng
h>n
-hu hnt nh+ng ng5mi 0hch thn thuc c hi:u ;u8t c1& h>n
_m giu 0inh nghi:m c31 u 0hch v tvng ;! th&$ mBn c31 0hch hng
jinp o u 0hch xy !ng nhn thc. nh gi v hi#u %it nng ?n h>n v* 0hu
v!c !>c t6i thvm
Qng gp ch& v' th c t2nh nguyn t?c c31 c"ng tc i*u hnh
ahuyn 0h2ch hnh vi cFn t)4ng c31 u 0hch # $m %$& 0inh nghi:m 5c %*n
v+ng
-vng ;! th1 mBn v* h56ng 7n
Q5c nh+ng nh qu$n l/ i ;$n i x} thun li h>n R`h1)pN. W]S2 JK)iNn.
W]SM KNc0m1nn. W]SS. W]]2 `1unN);. W]]2 Y&)N;t)y -1;m1ni1. W]]UT,
-hn v' l. c8p ;& ;nh ;! tp t)ung c31 mzi t chc Ct )1
i v6i nh+ng m(c tiu ny him 0hi 5c th$& lun h1y t)1nh cBi,
3$4567
Lp ;> %o=c% di7n gi8i
Ec nh i*u hnh u l'ch ;inh thi B ;} (ng mt ; 0
thut i~n gi$i )8t ) )ng. i m6i, Qi*u 0h"ng m1y l. hi:u qu$ c31 nh+ng 0 thut ny
ni chung %' h=n ch & vi:c h&=ch 'nh 0bm R-)1pp v cng ;!. W]]W ONvN)01. W]]2
<1ll v dcr)thu). W]]gT, Hu 0h"ng h&=ch 'nh nng cch th )t cuc hAu ht cc
ch5>ng t)nh i~n gi$i *u t)u nn 0h"ng hi:u qu$ v thq1 thBi, ^~ th8y %@ng chng c31
c"ng tc h&=ch 'nh 0bm, O2 (. cc ch5>ng t)nh tu1 0h"ng 5c 0t ni mt cch c
ch3 * ; thnh )mi )=c. t)&ng 0hi cc lmi chn gi$i 0h"ng c m(c 2ch ; 0h"ng Cc %i:t
02ch th2ch 5c 1i c$, E"ng tc h&=ch 'nh g?n 0t %1 thnh phAn thit yu c31 ;! i~n
gi$i !1 v& u l'ch ;inh thi l=i v6i nh1u V l 0hn gi$. th"ng i:p v 0 x$&, K1
thnh phAn ny xc 'nh %1 %56c lp 0 h&=ch ch3 cht cAn thit # i~n gi$i thnh c"ng,
D'3c $j Fc &n% ;%n gi8 mBc tiCu
2
K56c Au tin l xc 'nh 5c 0hn gi$ 2ch, d4i 0hch
hng *u 0hc nh1u, dzi ng5mi c gi t)' 0hc nh1u. ;u th2ch 0hc nh1u. v cc Cc i#m
tinh thAn v th# ch8t 0hc nh1u, Ec nh i*u hnh ;} (ng ;! i~n gi$i ph$i nhn thc
5c nh+ng ;! 0hc nh1u c31 0hch hng ny V cng nh5 nh+ng i*u chung V v ;&=n
th$& i~n gi$i ;1& ch& php hp v6i nh+ng nbt i#m B %it t)56c, E"ng vi:c ;&=n th$&
i~n gi$i ny cng tun thN& cc nguyn t?c nh5 tip th' ch2nh, Gc 'nh 0hn gi$ 2ch
$m %$& l ;! i~n gi$i th2ch hp v6i cc nhu cAu c31 mzi 0hch hng,
Hh+ng tiu chuFn Cc t)5ng nh8t # xc 'nh cc Cc t2nh
c31 c"ng tc i*u hnh nh+ng 0hch hng ch3 cht l nh+ng Cc t2nh nhn 0hFu V Cc
%i:t l tui tc. t)nh h4c v8n v ngun gc, -h"ng tin ny )8t c 2ch t)&ng vi:c g4i )1
;! quNn thuc v6i n>i c i ;$n. c th# th1m gi1 v& cc h&=t ng gi$i t)2 nh8t 'nh v
t)nh vvn h1, -uy nhin. mt mnh cc yu t nhn ch3ng him 0hi 3 # xy !ng
;! i~n gi$i c hi:u qu$, O2 (. c&n ng5mi tip cn v6i th"ng tin v ;! hi#u %it tq nhi*u
ngun gc 0hc nh1u. %n ng&i h4c v8n ph th"ng. v c th# 0h"ng nh8t thit cAn ph$i
thn quNn h>n n+1 v6i n>i c i ;$n chw v h4 ;ng t)&ng 0hu v!c, Ec Cc t2nh phn tm
l/ ph$n nh nhi*u nbt c nhn h>n v* c&n ng5mi. nh5 ;! thnc Fy v nh+ng 0c v4ng c31
h4 tin hnh mt h&=t ng. h&Cc thi c31 h4. mc ;1y m v t)nh hi#u %it v*
mt ch3 *,
Ec nh i*u hnh u l'ch ;inh thi c th# xc 'nh ;> yu l/
l'ch c31 mt 0hn gi$ 2ch. h1y h4 c th# xin mt %$n tq vi:c nghin cu cc phn &=n
th' t)5mng hi:n hnh, Ec h: thng phn &=n th2ch hp nh8t ch& ;! i~n gi$i l nh+ng h:
thng B 5c xy !ng ch& cc t chc u l'ch quc gi1 h1y nh n56c, Oi:c Ct qu1n h:
v6i cc h: thng phn &=n th' t)5mng B 5c % phn th' t)5mng u l'ch ;} (ng ch&
phbp nh+ng ng5mi i~n gi$i chi1 xf mt ng"n ng+ v thN& m thit 0 cc ch5>ng
t)nh, Qi*u ny c ngh91 l mzi mt phAn c31 ;$n phFm u l'ch ;inh thi. nh5 th' t)5mng.
c> ;u h= tAng h1y vn t$i. ;! i~n gi$i v gim ;t c"ng vi:c th1& tc c th# ;?p xp ch&
hp v6i 0hn gi$ c th# xc 'nh 5c, O2 ( v* mt 0hn gi$ 2ch ch3 yu %?t ngun tq
cc Cc t2nh phn t2ch tm l/ h4c nu )1 t)&ng %$ng g,2,
D'3c 2j Fc &n% nSi dung () c+u trIc
K56c th h1i l # xc 'nh v Ct c> c8u ni ung c31 c"ng
vi:c i~n gi$i, Hi ung c31 ;! i~n gi$ tp t)ung v& u l'ch ;inh thi Cc %i:t cAn ph$n
nh ;! hzn hp c31 %n thnh phAn ;1uD
0hu v!c thin nhin 1ng 5c th1m qu1n
cc Cc t2nh c31 0hn gi$ 2ch
nh+ng 0c v4ng c31 cn % qu$n l/ 0hu v!c thin nhin v
nh+ng ni*m ;1y m c31 cn % i~n gi$i R<1ll v dcr)thu)). t)n %& ch2T,
2
ahu v!c thin nhin t=& ngun c> %$n ch& ni ung i~n
gi$i. nh5ng Cc %i:t cng c nh+ng h=n ch # %it c th# tip cn %1& nhiu t)&ng thmi
gi1n hi:n c v c th# t)nh %y v6i 0hn gi$ t)&ng chqng m!c n& & ;! ;1y m v 0h$
nvng c31 h4 0hc nh1u, Hu 0hch hng 0h"ng th2ch thn. c"ng vi:c i~n gi$ ; th8t %=i
0h"ng thu hnt uc ;! chn / c31 h4 h1y t=& 5c ;! h5ung th(, Hg&i )1. c th# c nhu
cAu hp nh8t th"ng tin v cc t)i#n v4ng tq nh+ng cn % qu$n l/ 0hu v!c thin nhin
th2ch hp, Hh+ng cn % qu$n l/ ny c th# hy v4ng nhi*u u mt cuc th$& lun v* cc
v8n * m h4 ph$i i mCt t)&ng vi:c qu$n l/ 0hu v!c, n,
&n( _L6L
$H8$9 :; <= :> &?& @c tAnh phBn tAch tB- l
&CA DT !H?$ 9I" /;&H Ei vFi , diGn giHi
/@c tAnh &'c vA dI
ahu"n 0h nhm
Ec Cc i#m %$n thn
Ec mi qu1n tm thN& 0inh
nghi:m
Ec mi qu1n tm c ni ung
Hh+ng i*u 0h"ng 51 th2ch thN&
0inh nghi:m
Ec 0h$ nvng v* t)2 nB&
Ec 0h&$n th5ung c1&
Hn lp nhm tq WPVWM ng5mi ch& mt tu1
-)nh h4c v8n c8p g v c c"ng vn vi:c lm
-hu nhp hng nvm tq gM,PPP n MM,PPP " l1
Q5c chw 7n tm t?t Ay 3 t)n ;ut tuyn 5mng t6i i#m u l'ch
-h1m gi1 v& cc l&=i hnh lin qu1n t6i i % nh?n 0h&$ng W gim
Hgi nghw t=i n>i th2ch hp v t)1& i chi tit
<Au ht cc u 0hch *u c mi qu1n tm l6n v*D
_/ & th$m th!c vt thin nhin pht t)i#n )8t chm
di qu1n h: gi+1 cy ci v ng5mi %$n x
`} (ng cy c ch& cc m(c 2ch y h4c
Oi vB h1y 0h"ng c cch n& 0hc # c 5c 0inh nghi:m v* 0hu v!c
-)&ng nh+ng i*u 0i:n thun li. u 0hch m8t i ;! ;1y m ;1u 2P phnt
t)&ng nh+ng i*u 0i:n 0h"ng thun li. u 0hch cAn 5c gi6i thi:u tm
t?t t)56c v ;1u 0inh nghi:m # gi$m thi#u ;! ph>i %y
û 0hch vt ln # hi#u lmi i~n gi$i m 0h"ng c %$n
Hh+ng i~n gi$i vin Cc %i:t ch& u 0hch c chuyn m"n Cc %i:t c1&
2
h1y t)i#n v4ng c31 '1 ph5>ng
Ech thc ) )ng nh8t # xy !ng v tinh l4c ni ung l
th"ng qu1 mt c> c8u xc 'nh nh+ng th"ng i:p qu1n t)4ng nh8t # chuy#n t$i u c8p
c> %$n nh8t, dt c8u t)nc gi6i thi:u nbt Cc t)5ng v* mt ch3 *. mt nhm nh+ng th"ng
i:p h1y mt 0hi ni:m tng th#, `} (ng mt ch3 * $m %$& l i~n gi$i th2ch hp v6i
c$nh qu1n v t5>ng i ~ ng t=& )1 v n ph$n nh nh+ng Cc t2nh c31 c$nh qu1n 5c
i~n gi$i R<1ll v cng ;!. W]]gT, Eh3 * c th# l v* )qng m51 nhi:t 6i. '1 ch8t. vvn
h1 %$n '1, -! %$n thn ch3 * 0h"ng quy 'nh ni ung 5c t)nh %yD i*u ny 5c
th!c hi:n %@ng mt nhm cc th"ng i:p # thm v& 'nh ngh91 v ;! ;ng t. v t)nh
%y mt cu v* ng+ ngh91, Ec 0hi ni:m t=& thnh nh+ng th"ng i:p cpng v6i nh1u Rnh5
mt cu c ch3 *T # t=& !ng mt % 0hung lm ch& u 0hch hi#u 5c nhi*u h>n,
cc v2 ( v* ch3 * i~n gi$i. 0hi ni:m v th"ng i:p 5c nu t)&ng %$ng g,g,
D'3c ij La c%En mSt ;k `8o
K56c th %1 v %56c cui cpng l l!1 ch4n v tinh l4c 0
x$&, _!1 ch4n 0 x$& 5c tin hnh mt cch Cc thp v 0h"ng ch2nh xc t)56c h1i
%56c Au tin, Hhi*u nh i~n gi$i c g?ng xc 'nh 0hn gi$ v ni ung th5mng th5mng
c g?ng lm ch& chnng php hp v6i 0 x$& 5c 51 th2ch h>n, <Au ht cc nh i~n gi$i
c g?ng lp 0 h&=ch # xy !ng mt 0 x$& v6i chi ph2 xc 'nh 0hn gi$ v pht t)i#n
ni ung, Qi*u ny c gi t)' t5>ng 5>ng v6i xy !ng mt ch5>ng t)nh qu$ng c& t)n
v" tuyn 0h"ng c / 'nh * cp t6i cAn ph$i lm ch& 1i. h1y thit 0 n>i u m 0h"ng
th1m qu1n n>i 'nh xy !ng, O l/ & ny m %$n m" t$ cc 0 thut cAn t)N& l=i t6i 0hi
* cp t6i i#m ny t)&ng ch5>ng,
4ng JKJ
*I D} *O CHz aO) hHI NIM *| THJNB gi!
&h din gii !h'i ni- din gii ThLng ip din gii
-p hp )qng m51.hzn t=p nhi:t 6i
Ec )qng tp ch'u tc ng t! nhin
kqng )m l c h: thng thin nhin
nvng ng v chnng c th# hp nh8t
th1y i v& nh+ng h: thng ny
kqng )m l c h: thng thin nhin
nvng ng v chnng c th# hp nh8t
th1y i v& nh+ng h: thng ny
kpng l cc h: thng thin nhin phc
hp
kqng th1y i t2nh 1 =ng. c8u t)nc v
;! phc hp # ng ph v6i h1 h&=n
Cc %Tn% t%Zc di7n gi8i
E v" ; cch thc i~n gi$i. vy nn t!u chung l=i t8t c$
cc cch ny *u c g?ng ;} (ng cc 0 thut lmi h1y 0h"ng lmi. h&Cc 0t hp c$ h1i,
Ec 0 thut png lmi ni *u x&1y qu1nh ;! gi1& tip mCt i mCt v %1& gmD lmi %nh.
th$& lun. gi$i t)2 !1 v& %i#u i~n. cc h&=t ng ;ng t=&. cc c"ng vin c ch3 *
Rc$nh qu1n vui ch>i gi$i t)2 ;ng ngT. v cc ch5>ng t)nh pht th1nh v v" tuyn
t)uy*n hnh, Ec 0 thut 0h"ng lmi %1& gmD cc 8n phFm. cc %i#n t! h56ng 7n. t)nh
2
%y %@ng ph5>ng ti:n nghN nhn. cc t)ung tm u 0hch. cc vi:n %$& tng. t)1nh v.
iu 0h?c. v '1 i#m. thit 0 v xy !ng cc t& nh,
Ec 0 thut *u c nh+ng i#m m=nh v i#m yu, î~n
gi$i %@ng lmi ni chung 5c c&i l m=nh h>n l&=i hnh 0h"ng lmi )8t nhi*u v ng5mi i~n
gi$i c th# ng ph v6i nh+ng i*u 0i:n th1y i. Cc %i:t nh+ng nhu cAu 0hc nh1u c31
c nhn 0hch hng, î~n gi$i %@ng lmi cng c hi:u qu$ h>n 0hi i~n =t nh+ng i*u
phc t=p v nh+ng / 0in t)qu t5ng v ni chung 5c hAu ht cc 0hn gi$ c&i l 5c
qu1n tm h>n v c gi t)' l6n h>n, <Au ht i~n gi$i & c"ng tc i*u hnh u l'ch ;inh
thi tin hnh *u %@ng lmi,
_!1 ch4n l&=i hnh 0 thut lmi 0h h>n v cAn ph$n nh Ay
3 ni ung. cc nhu cAu c31 0hn gi$. cc c> hi v t)u ng=i c31 n>i th1m qu1n. v cc
c nhn c t)ch nhi:m i v6i vi:c i~n gi$i, Ehi tit t&n % cc 0 thut i~n gi$i. th1m
0h$& <1m RW]]2T, Kn 0 thut B 5c * c1& v* t2nh th2ch hp v ;} (ng t)&ng u
l'ch ;inh thiD cc cuc ni chuy:n v th$& lun c t chc. cc tu1 v i % c h56ng
7n. cc tc phFm c t2nh ch8t ;n 0h8u v '1 i#m v thit 0 c31 t& nh,
DN&SPF
Cc cuSc nfi c%u:Xn () t%8o lun cf tY c%Zc
dt cuc ni chuy:n 5c thit 0 thN& hnh thc i th&=i
nghN 0h"ng gt % v thn mt, Ec cuc ni chuy:n ch3 yu gi6i thi:u 0hn gi$i v6i mt
ch3 *, O2 (. cc cuc ni chuy:n th5mng gi6i thi:u 'nh h56ng c> %$n v th"ng tin c
t2nh ch8t gi6i thi:u v* n>i th1m qu1n. i t5ng h1y 0inh nghi:m, Ec cuc th$& lun c
xu h56ng n?m %?t ;! h1m m c31 0hn gi$ v nhn thc v* ch3 * u mt mc l6n
h>n, O vy th5mng ;} (ng cc 0 thut t)uy*n th"ng yu cAu t)i thc h>n. nh5 cc
0hu"n m7u cu hi v t)$ lmi. cc cuc t)1nh lun v ;! th1m gi1 c31 0hn gi$ t)&ng vi:c
t)nh %y mt mi qu1n h: h1y mt qu t)nh, Ec hnh thc ;?p Ct th5mng ;} (ng nh8t
ch& cc cuc ni chuy:n v th$& lun l cc nh ht. cc t)ung tm u 0hch. cc vi:n
%$& tng v cc m l}1 t)=i, Ec %ui h& nh=c %nh n th5mng 5c ;} (ng nh8t l
t2nh cch v nhi:t tnh )ing c31 i~n gi$i vin. n chiu v cc vt th# i ;$n R5c 51
th2ch l l&i vt nh xinhT, Ec cuc ni chuy:n c th# 5c chwnh t)1ng ng1y lp tc
# ph$n nh cc c$m xnc c31 i~n gi$i vin. cc Cc i#m c31 n>i th1m qu1n v. 5>ng
nhin thi c31 0hn gi$, î~n gi$i vin c th# c$m th8y vui ;56ng. 5c tip ;c c1&
v c ;uy ngh9, E th# n>i thvm %' $nh h5ung c31 thmi gi1n t)&ng ngy. thmi tit h1y c
thm ;! 02ch th2ch, ahn gi$ c th# %' $nh h5ung thN& 0hu"n 0h nhm. tui tc v mc
qu1n tm, ^& vy. mt t)&ng nh+ng i#m m=nh l6n nh8t c31 cc cuc ni chuy:n v
th$& lun l6n nh8t l u chz chnng )8t m1ng t2nh ch8t c nhn v p ng 5c v6i nh+ng
h&n c$nh th1y i,
Cc c%u:>n i () cc cuSc i bS cf %'3ng dln
2
Ec chuyn i v cc cuc i % c h56ng 7n l mt hnh
thc chuyn m"n h1 c31 cc cuc ni chuy:n v th$& lun c t chc, `! 0hc nh1u
v* mCt nguyn t?c l cng c t2nh ch8t i chuy#n h>n. g?n v6i cc ;! thu hnt 0hc
nh1u v v vy uy t) 5c mt m"i t)5mng h4c hi 02ch th2ch h>n, Ec chuyn i ch3
yu c t2nh ch8t m(c 02ch h>n 0hi t)nh %y v* i ;$n Rc c> hi # qng l=i v ch(p $nhT.
nh5ng ti hi 0hn gi$ c1m 0t nhi*u h>n. v i l=i tq n>i ny ;1ng n>i 0hc c th# m:t
mi, <nh thc tu1 ph th"ng nh8t l c ph5>ng ti:n xN c Rth5mng l mt xN 0hch h1y
xN %n %nhT. ch& phbp nhm u 0hch th&$i mi i t6i mt ; cc i#m h8p 7n t)&ng
0hu v!c B 5c chw 'nh, Ec i#m thu hnt ny. ch3 yu ~ phn %i:t v ~ t6i. 5c
h56ng 7n vin gi6i thi:u. v6i %nh lun chung v* / ngh91 c31 chnng, <nh thc tu1 ph
th"ng tip ;1u l i % c h56ng 7n, d4i ng5mi ch4n cch ny h>n l i %@ng ph5>ng
ti:n 0hi h4 mun c 5c 0inh nghi:m ;u ;?c v6i i ;$n, ^& v 0hch % hnh tip cn
v6i h56ng 7n vin nhi*u h>n. t2nh cch c31 h56ng 7n vin m1ng t2nh %nh lun h>n. v
lmi i~n gi$i ph$i th2ch hp v ~ hi#u h>n, Ehuyn i ch3 yu 0b& i tq mt gim t6i mt
tuAn. "i 0hi tip t(c t6i mt thng, IhAn l\&n; cc tu1 c h56ng 7n th5mng 5c cc
nh i*u hnh u l'ch h>n l nh+ng ng5mi qu$n l/ i ;$n th!c hi:n c t2nh ch8t th5>ng
m=i, ah"ng m1y ch& vi:c i~n gi$i l i*u ny 7n t6i vi:c hAu ht cc tu1 *u %' c$nh
qu1n chi phi, -hnh phAn h4c hi B %' l&=i % t6i cc th"ng tin ch4n l4c %8t th5mng h>n
l mt ;! h4c hi xNn 0 v 0inh nghi:m 0hm ph Rng&=i l: t)&ng vtng nvm nvm t)u l=i
y l c"ng nghi:p u l'ch ;inh thi h&=t ng m=nh m V B nng c1& ch8t l5ng c31 lmi
%nh t6i mc mt ; lmi %nh hi:n t=i t=& )1 ;! i~n gi$i ch2nh thngT,
TR`NH DI~N SmN hHpU
-)nh i~n ;n 0h8u l mt t)&ng nh+ng hnh thc h4c hi c
t2nh ch8t ngh: thut v ;ng t=& h>n, `! %i#u i~n c th# i~n )1 u t=i i#m th1m qu1n
h1y c th# t)nh i~n 0hi i u l'ch. i~n )1 > nh+ng n>i nh5 cc t)ung tm mu1 %n. cc
th5 vi:n h1y cc c"ng vin '1 ph5>ng, Hu %ui t)nh i~n l mt phAn c31 ;ng 0in
gi& (c )ng l6n h>n th n th5mng i~n )1 t=i mt t)5mng h4c nh5 mt phAn c31 t)ung
tm t6i 0t hp cc h&=t ng gi& (c # 7n t6i. v ;1u xy !ng t)n ;! %i#u i~n,
ahn gi$ th5mng tp t)ung l t)f Nm v hnh thc %i#u i~n ph th"ng nh8t l %i#u i~n
0'ch cm,
î~n 0'ch cm c th# & mt nhm 0'ch. mt nhm h4c ;inh
h1y nhn vin % ;ung c31 t chc qu$n l/ i ;$n th!c hi:n, î~n gi$i vin th5mng vit
m=ch t)uy:n. v ;ng tc cc n c$nh v t)1ng ph(c v6i ;! t) ginp c31 h41 ;9, -)&ng
t)5mng hp thN& cc cch gi& (c 'nh h56ng. cc t)1ng ph(c v c$nh !ng & t)f Nm
ng v1i t)&ng tc phFm lm,
<nh thc th h1i c31 %i#u i~n ;n 0h8u h1y t)f Nm l mn1
)i, -)&ng 0hi %i#u i~n c1 nh=c c th# 0h"ng t)!c tip l mt >n v' t)uy*n th"ng v* cc
gi t)' v cc ch3 * v* i ;$n th n l=i c th# v5t qu tui tc c31 0hn gi$ # ti 1 h&
vi:c t6i 5c 0hn gi$, dCt m=nh c31 %i#u i~n c1 nh=c & vy c th# n@m t)&ng ;! >n
gi$n c31 n v c> hi ch& mzi mt c nhn hnh thnh ;! i~n gi$i c31 ch2nh mnh,
2
dt hnh thc %i#u i~n ;n 0h8u 0hc l 0# chuy:n, <>n
hn vi:c chw >n thuAn 4c mt cun ;ch v6i mt nhm t)f Nm. 0# chuy:n l mt ;! thu
l5m l=i )8t c nhn mt cu chuy:n 5c mt c nhn 0# l=i v6i t)2 t5ung t5ng ph&ng
phn v 0 nvng ng v1i,
<Au ht cc l&=i hnh %i#u i~n ;n 0h8u $m %$& l cc
th"ng i:p 5c uy t) >n gi$n v t2ch c!c, dt ng5mi 0# chuy:n th5mng 5c ;} (ng
# $m %$& l ;! 0i:n 5c >n gi$n h& v th"ng i:p 5c t)1& i t)!c tip th"ng qu1
;! m" t$ cng nh5 gin tip th"ng qu1 ng v1i, Ec c&n vt. cy c v cc ng"i nh
5c nhn cch h1 # ch& t)f Nm c th# lin h: v6i ch2nh mnh nh5 l nh+ng c nhn c
c$m xnc, Ec %ui %i#u i~n th5mng 5c lCp l=i nhi*u lAn ch& cc 0hn gi$ m6i v c
th# thu hnt ;! ;1y m c31 cc i t5ng th1m gi1 0hc nh5 nh+ng ng5mi t chc cc ;!
0i:n Cc %i:t. h1y ch3 mt qun vn h&Cc nh 0hch mu qun gAn '1 i#m th1m qu1n,
dt 5u th tinh t h>n c31 %i#u i~n ;n 0h8u l mCc p nh@m v& t)f Nm. ng5mi l6n
cng th5mng 5c ph" )1 t)&ng v1i % m i 0m v hz t) ch& c&n mnh,
DN&SPF
dmY DMNB THIuT hu CHO hHU *MC) dmY 9n( >? (i3i t%
-)nh i~n cng c th# l mt hnh thc i~n gi$i m=nh
t5>ng 5>ng nh5 vi:c t)uy*n th"ng th"ng l:, E l mt t)&ng nh+ng 0 thut i~n gi$i
0h"ng lmi th5mng 5c ;} (ng nh8t t)&ng 0hu v!c u l'ch ;inh thi l t)nh %y nh+ng
th"ng i:p th"ng qu1 '1 1nh. thit 0. xy !ng v i*u hnh mt cch 0h"n 0hb&,
-)&ng t)5mng hp pht t)i#n. cc t& nh l mt l&=i iu 0h?c. ph$n nh cc Cc t2nh '1
ph5>ng v t)nh %y cc nguyn t?c %*n v+ng mt cch ;inh thi, Oi:c Ct v' t)2 cc ng"i
nh c th# ginp lm ni %t nh+ng ph&ng c$nh Cc %i:t. nh+ng ph&ng c$nh ny nh8n
m=nh mt mCt nh8t 'nh v* c$nh qu1n xung qu1nh, Oi:c xy !ng c th# v t)n gz '1
ph5>ng. . thm ch2 nh+ng mu nhum t! nhin i~n t$ )@ng u l'ch ;inh thi chuFn %'
th2ch hp v6i m"i t)5mng '1 ph5>ng, -hit 0 c th# ;} (ng nh ;ng. 0h"ng gi1n v
ng1y c$ m th1nh # t) ginp u 0hch t5>ng tc $nh h5ung v6i m"i t)5mng h1y v6i
nh1u, Qi*u hnh v t5>ng tc v6i u 0hch c th# l mt 0inh nghi:m i~n gi$i t5>ng hz
c1&, -)5mng hp nghin cu i#n hnh c31 O'nh d1h& u quAn $& t)inh n+ Rt)1ng L]T
ginp t)nh %y 0 thut ny i~n gi$i ny,
E> c8u v h& ng m"t tu1 c h56ng 7n
Ec tu1 c h56ng 7n ch3 yu 5c ;?p xp qu1nh h56ng
m xN h1y c&n 5mng ; 51 nhm u 0hch t6i, -uy vy. t)t t! ng7u nhin l=i t=& )1
mt cu chuy:n ng7u nhin, <By t5ung t5ng xb mt ; t)1ng )1 0hi quy#n ;ch. nbm
chnng v& 0h"ng 0h2. ;1u %?t Au cu chuy:n v6i %8t c t)1ng n& m %=n tm th8y
t)56c l nh+ng g ging nh5 t)$i qu1 nh+ng chuyn i 0h"ng 5c ;?p xp, dt
chuyn i ch3 yu 5c h56ng 7n ;?p xp mt cch hp l/ c %n phAn ch2nhD mu Au.
gi6i thi:u. ni ung v 0t lun, K$ng g,U chw )1 m(c 2ch c31 %n phAn ny v u 0hch
c th# p ng 5c nh+ng g,
2
&kNB _LnL
d(c 2ch v ;! ph$n hi c th# c31 u 0hch tq cc phAn 0hc nh1u c31 0inh nghi:m
i~n gi$i c h56ng 7n
Ec thnh phAn c31
tu1
d(c 2ch Ih$n hi c31 u 0hch
du Au
ji6i thi:u
Hi ung
at lun
Eh& hi v n tip ch& mqng u 0hch
xy !ng qu1n h:
-=& th"ng tin c t2nh ch8t chin l5c v*
0inh nghi:m ;?p t6i
-=& )1 mt ;! ;1y m v* ch3 * i~n gi$i v
gi6i thi:u 0hung c"ng vi:c c t2nh ch8t 0hi
ni:m %@ng cch 0t ni cc phAn ch2nh c31
tu1 v6i cc th"ng i:p i~n gi$i ch2nh
Ep nht th"ng tin chin l5c th5mng xuyn
nh8t
j?n 0t cc th"ng i:p i~n gi$i v6i cc
i#m th2ch hp v cc i t5ng qu1n tm
du )1 nh+ng cuc th$& lun # )1 nh+ng
cu hi
Ep nht th"ng tin chin l5c th5mng xuyn
nh8t
-vng c5mng 0hung 0hi ni:m %@ng cch ni
0t cc ;! thu hnt v6i cc th"ng i:p i~n gi$i
-m 0im ;! ph$n hi v* 0inh nghi:m
Q# nh+ng cu hi tip thN& # xNm u
0hch ;uy ngh9 g n+1
E$m >n u 0hch B th1m gi1
E$m gic 5c ch8p thun v
th&$i mi h>n
E$m th8y t! tin h>n l cc
nhu cAu ; 5c l5u tm n
Hhn )1 )@ng tu1 5c i*u
phi v c th# 02ch th2ch 5c
t)2 nB&
E$m th8y t! tin h>n l cc
nhu cAu ; 5c l5u tm n
E$m th8y mzi mt phAn c31
tu1 c lin qu1n v c mt m(c
2ch
E$m th8y 5c 02ch th2ch mt
cch t)2 thc
E$m th8y t! tin v th&$i mi.
l ;! tp t)ung c;& th# uy t)
tip t(c ;! h5ung th(,
E$m th8y 5c nh thc v
5c 0h1i ;ng
E$m th8y l ng5mi i*u hnh
qu1n tm
E$m th8y cc / 0in c th#
tip thu v xy !ng tip
E$m th8y l ng5mi i*u hnh
qu1n tm
Ec chuyn i c h56ng 7n 5c ;?p Ct 51 )1 mt m=ch
chuy:n hp l/. c 0t thnc, O2 (. mt c8u t)nc !1 v& '1 hnh c th# %?t Au u c8p
quc gi1 t6i 0hu v!c. '1 ph5>ng v cui cpng l i#m th1m qu1n c( th#, `?p xp !1
v& c"ng vi:c qu$n l/ 8t 1i c th# %?t Au %@ng cc thnh phAn ;inh vt c> %$n. ;1u
i v& cc h: thng ;inh thi. tip thN& cc ch3 * v* m"i t)5mng v cui cpng l cc gi$i
php c th#, Ec tu1 5c ;?p xp lin 0t cc n>i th1m qu1n v cc th"ng i:p v6i nh1u
2
thN& mt ph&ng cch cng hp l/ v thn v' cng tt, Qi*u ny ginp ch& c"ng vi:c xy
!ng cc / t5ung thnh nh+ng 0hung c"ng vi:c. v xy !ng tnh c$m tq mi qu1n tm
th&ng qu1 thnh mt i#m tp t)ung l6n m i*u ny ; lm ni %t 5c ch3 * ln,
^& vy c"ng tc ;?p xp lin qu1n t6i vi:c nhn nhn 56i nhi*u cch thc th1m qu1n v
c 0inh nghi:m 5c t)$i qu1 0hc nh1u v* mt i#m th1m qu1n h&Cc 0t hp cc i#m
th1m qu1n v6i nh1u, Q"i 0hi nhi*u i#m th1m qu1n c th# 51 )1 cpng mt ni ung cu
chuy:n, O th l mt / 0in tt %?t Au v6i cc i#m th1m qu1n m chw 51 )1 5c
mt th"ng i:p. ;1u xc 'nh cc i#m th1m qu1n c nh+ng th"ng i:p chung, dt ;
i~n gi$i vin cpng ngi v6i cc nh i*u hnh v lp )1 mt %$ng v6i cc i#m th1m
qu1n n@m u mt ct v cc th"ng i:p m cc i#m ny c th# 51 )1 u mt ct 0hc, `1u
h4 c?t )1 mzi i#m v cc th"ng i:p c31 n v 51 chnng v& mt %$n c nh
8u tuyn 5mng hi:n t=i, `1u h4 xNm xbt c> c8u ; h& )1 mt cch l/ t5ung nh5 th
n&. v lm th n& i*u ny c $nh h5ung t6i t)t t! c31 cc i#m qng, O )i. m(c tiu
l c g?ng v ;?p xp l=i th t! c31 cc i#m qng. h&Cc th} mt h56ng 0hc. cc i#m
ch2nh 0hc v cc 0h&$ng thmi gi1n c31 mzi i#m qng,
dt chi*u 0hc # ;?p xp mt tu1 c h56ng 7n l quyt
'nh xNm ni g u mzi i#m qng, -h5mng %?t Au %@ng mt cu tp t)ung nhm v& mt
i t5ng. c$nh qu1n h1y / 0in, QCt mt cu hi ch& nhm l mt cch thc tuy:t vmi #
tp t)ung ;! chn / v cc u 0hch th5mng tt mt mun %it v* hnh vi c31 nh1u. v tq
l cc ph$n hi c31 mzi thnh vin t)&ng nhm, IhAn i~n gi$i ch2nh ;1u c th# tip
thN& m t)&ng cc nbt ch2nh 5c m" t$ thN& th"ng i:p ;?p 5c th"ng %&, dt /
0in th"ng th5mng 0hc l xc 'nh cu t)$ lmi ch& cu hi %@ng cch lng ghbp mt h&=t
ng c t2nh ch8t th1m gi1 v& t)&ng cuc th$& lun. nh5 m nh+ng vtng pht t)i#n t)n
mt gc cy ctn ;t l=i ;1u 0hi n, K56c tip thN& lin qu1n t6i vi:c 0t ni ;! m" t$ chw
5c v=ch )1 ch& mt th"ng i:p i~n gi$i, Qi*u ny %c l / ngh91 c31 vi:c v=ch )1
5mng h56ng v 2t nh8t mt phAn l/ & # qng l=i, K56c tip thN&. chuy#n tip. 51
phAn th$& lun hi:n t=i t6i 0t thnc. %& hi:u ch& nhm tip t(c i v %& hi:u t)56c i#m
qng tip thN&, Qi*u l/ t5ung l n ; g?n 0t v6i 0inh nghi:m h1y th$& lun B c t)>c
y # tvng nh+ng 0c v4ng c31 u 0hch v ginp h4 chuFn %' ch& nh+ng 0inh nghi:m ;?p
t6i c$ v* mCt tinh thAn h1y vt l/,
<t1 nh'p tt mt chuyn i c h56ng 7n v5t ln t)n ;!
;?p xp tu1 # c"ng nhn v lm vi:c v6i cc Cc t2nh c31 mzi mt h56ng 7n vin c
nhn, ^& . %56c l/ thn nh8t l xc 'nh cc Cc i#m uy nh8t c31 h56ng 7n vin #
ginp ch& 1nhXch' t1 t=& )1 5c mt ph&ng thi i~n gi$i c nhn. m ph&ng thi ny ; i
n 0t qu$ l c 5c nh+ng ph$n hi c31 u 0hch Cc %i:t i v6i 0inh nghi:m ,
K$ng g,M chw )1 mt ; l&=i hnh h56ng 7n th5mng xuyn # th!c hnh c"ng tc i~n
gi$i, dt h56ng 7n vin hi#u ) cc t2nh cch c nhn c31 mnh ;1u c th# ;} (ng
chnng # lm li thm mu ;?c ch& c"ng vi:c i~n gi$i, dun %it chi tit h>n v* c$ c"ng
tc h56ng 7n v cc 0 x$& h56ng 7n. c gi$ hBy th1m 0h$& _inglN I&n RW]]gT,
&n( _Lo
Ec l&=i hnh h56ng 7n vin u l'ch ;inh thi
2
&'c loi hMnh
hng dn viNn
&'c ph- c'ch
Eng tc vin
Hg5mi lm nh5 my
Kit tut
Hhn %it h&=t ng c31 u 0hch N 41 m"i t)5mng '1 ph5>ng
Eh'u !ng 0hch hng %@ng cch )1 nhi*u lut l: i v6i hnh vi c31 u 0hch
_Cp l=i cch i~n nh5 c m 0h"ng ;}1 i i
ah"ng c t! ng. ng gp c nhn h1y ;! php hp cc i t5ng cc 0hn
gi$ 0hc nh1u
ah"ng ng / u 0hch ti hi h1y yu cAu th1y i 0hu"n m7u
-p t)ung v& t)uy*n =t th"ng tin # gi ;! h>n ng5mi
ah"ng th# ch8p nhn thiu 0in thc. 51 th2ch gi$ vm %it >n h>n
Eh8p nhn 0hn gi$ nh5 0hch
-=& ch& t8t c$ cc 0hch hng c> hi # ni v ng gp ch& nh+ng th$& lun
jhi nhn t8t c$ cc cu hi. ni chuy:n v p1 ct mt cch vui vf
Qp ng v6i cc nhu cAu c31 u 0hch. ng1y c$ 0hi n ng ngh91 l ch:ch
h56ng i 0hi ;! i~n gi$i B lp 0 h&=ch R-hN& <1m. W]]2T,
Ec v8n * tn t=i i v6i ;! i~n gi$i
Qi*u 0h"ng m1y l ;! i~n gi$i t)&ng % phn u l'ch ;inh
thi ch51 =t 5c ti*m nvng Ay 3 c31 n, dt ; cc l/ & i v6i ti*m nvng ch51
5c h&n thnh ny %1& gmD
-hibu hi#u %it v* ;! i~n gi$i l g v c th# l g
-h"ng tin ngh& nn v* th' t)5mng
ahu"n 0h ni ung h=n hp
Ec 0 x$& t)uy*n th"ng chung v ch51 l5mng ht 5c
-hiu ;! ph$n hi v vvn h& nh gi v
Ec c> hi & t=& h=n ch ph$n nh nh+ng nhu cAu c31 ng5mi i*u hnh Rt)2ch 7n
tq <1ll dcr)thu). t)n %& ch2T,
K$ng g,i xc 'nh mt ; gi / # ti 1 h1 hi:u qu$ c31 c"ng tc i~n gi$i,
2
-hiu hi#u %it v* ;! i~n gi$i l g v c th# l g
-)&ng 0hi hAu ht cc nh i*u hnh u l'ch ;inh thi *u
;1y ;51 51 )1 nh+ng cun ;ch qu$ng c& gi6i thi:u. nh+ng t)5ng %y. h56ng 7n v ti
li:u th"ng tin. h4 hi#u %it h=n ch v* vi:c lm th n& i~n gi$i 0hc th"ng tin, `! chn /
p (ng v& vi:c i~n gi$i B tp t)ung v& ni ung i~n gi$i. hnh l1ng cc nhm qu1n
tm 0hc nh1u v* cc h: thng gi t)' Cc %i:t v ;! th8u & hz t) 5c %1& gm c$
t)&ng , Qi*u ~ th8y nh8t t)&ng tinh h&1 c31 n l lm th n& 0huyn 0h2ch v 51
5c u 0hch t6i n>i n& gi c$m v* tinh thAn, Ih1 t)n v8n * l vi:c thiu chn / t6i ;!
i~n gi$i tq cc ti li:u tip th', -i li:u qu$ng c& c xu h56ng ch8p nhn i~n gi$i,
&n( _LL
Hh+ng ji / # i~n gi$i
9i 9ii thAch
<y v4ng tvng thmi
gi1n t l: v6i 0hu"n
0h nhm,
`6m Ct ch3 * v
0hi ni:m t)&ng 0inh
nghi:m,
d1ng thN& nh+ng
ng5mi t) ginp th"ng
tin
Q# u 0hch th1m
gi1
Q$m %$& cc cu
ng?n. t2ch c!c v ch3
ng
-)nh png thut
ng+ v nh+ng tq ng+
0 thut
-h2ch h4p v6i i ;$n
5c i~n gi$i
Q4c 5c ng"n ng+
c} chw v ph$n hi
Hhm cng l6n cc h&=t ng nhm cng phc t=p t)&ng vn *
ph$n hiVch& phbp nhi*u thmi gi1n # chuFn %' v t)nh %y h>n
`! i~n gi$i v cc 0hch hng cAn 5c 0hui ng. mt %i gi6i
thi:u ;} (ng cc %$n . ; li:u v t=& tc ginp ch& vi:c xy
!ng nh+ng 0c v4ng th!c ;!
Ih5>ng ti:n t)uy*n hnh v cc vt (ng hz t) g$i th2ch nh+ng /
0in phc t=p, Ehnng cng c th# hz t) i~n gi$i i t)n xN h1y u
t)&ng nh 0hi thmi tit 0h"ng ch& phbp nhm )1 ng&i B ng&=i
Q# u 0hch lm mt vi:c g # h4 c$m th8y 5c th1m gi1. v
& vy. th8y % 2ch v th2ch thn h>n
`! hi ltng c31 u 0hch c th# ~ ng m8t i nu h4 c$m th8y

mnh 1ng 5c thuyt gi$ng h1y 1ng nghN th"ng tin lCp i lCp l=i
<Au ht ng"n ng+ i~n gi$i cAn c th# hi#u 5c u c8p 4c hi#u
; i h1y L Rtui WW h&Cc W2T
E g?ng uy t) %i i~n gi$i t=i chz tp t)ung x&1y qu1nh mt v8n
* th!c th# m qu1 u 0hch c th# tp t)ung v l/ t5ung l h4 c
th# tc ng l7n nh1u
Ec 8u hi:u 0h"ng hng thn t)&ng 0hi i~n gi$i %1& gm tch 0hi
nhm th1m gi1. ni chuy: )ing. ch>i vt g
2
thN&
Ehn / ng *u t6i
u 0hch
-ip t(c tm 0im
th"ng tin ph$n hi
Eh2nh xc t)&ng 0in
thc hi#u %it ch3
* c31 mnh
Q$m %$& t2nh t)ung
lp v %1& t)pm c$
mt %in c$nh
qu1n
-ip t(c # u 0hch
th1m gi1
Q# t8t c$ u 0hch th1m gi1 t6i mt ng5ong n& . nu c i*u g
51 )1 t)&ng th$& lun nhm nh m c th# % 2ch ch& t8t c$ m4i
ng5mi th ;1u gi6i thi:u l=i i*u
n
dt ; 0hch hng ; Ct cu hi yu cAu m4t ;! gi$i th2ch 0
l5ong v* ch3 * 1ng 5c %n lun, -hu nhn nh+ng h=n ch c31
mnh. v nu cAn thit. th1m 0h$& / 0in c31 nh+ng ngun 0hc,
`1u qu1y t)u l=i v6i u 0hch c31 mnh
Hh+ng 0hch u l'ch ;inh thi th5mng 5c t)nh %y t6i nh+ng v8n
* qu$n l/ t)nh * cp t6i nh+ng nh gi gi t)' c nhn, Hu
u 0hch yu cAu c / 0in. $m %$& l %=n thu nhn i*u ny nh5
vy,
`! i~n gi$i cAn ;! th1m gi1 t)2 tu: v l/ t5ung l th!c th# c31 0hn
gi$, u cAu u 0hch ng gp th"ng qu1 vi:c tp t)ung u 0hch
l=i. ;} (ng ;! gi$ t5ung h1y minh h41 %@ng nh+ng h&=t ng,
3$4567
T%]ng tin ng%mo n)n (5 t%& tr'ng
Hh+ng ng5mi i~n gi$i l nh+ng nh t)uy*n th"ng, ^& .
ng5mi i~n gi$ cng %it nhi*u v* 0hn gi$ c31 mnh th th"ng tin cng cAn ph$i chi tit
h>n, Ec th"ng tin v* nhn 0hFu ch3 yu & ngnh c"ng nghi:p u l'ch thu thp )8t %
2ch nh5ng nh+ng Cc i#m tm l/ m6i 5c ;} (ng nhi*u nh8t, Qi*u 0h"ng m1y l. cc
Cc i#m tm l/ th5mng 2t 5c thu thp v ;n c ch& ng5mi i~n gi$i R<1ll 1n
dcr)thu). thN& %& ch2T ng5mi th!c ;! m> l c th# tip cn 5c th"ng tin v* ;! nhn
thc. mi qu1n tm v thi i v6i m"i t)5mng v cch thc m"i t)5mng 5c qu$n l/
cng nh5 cc ph&ng thi h4c hi v gi1& tip 5c 51 th2ch h>n c31 0hn gi$, <Au ht ;!
gim ;t c31 ngnh c"ng nghi:p u l'ch c xu h56ng thin v* 0inh t v hAu ht cc cuc
nghin cu th' t)5mng nh@m x&1y qu1nh ;! l!1 ch4n ;$n phFm u l'ch h>n l 0inh
nghi:m cAn c, ji$i php l ) )ngD lng ghbp cc 0h21 c=nh phn tm v 0inh nghi:m
v& vi:c gim ;t v nghin cu. v cung c8p th"ng tin t)!c tip v6i nh+ng 1i t=& )1 0inh
nghi:m. 5>ng nhin %1& gm c$ nh+ng ng5mi i~n gi$i,
T%u %np p%=m (i nSi dung
î~n gi$i cAn ph$i l nh+ng phAn 0 cng v cn i v* t)nh
%y v th$& lun ni ung, Qi*u 0h"ng m1y l. hAu ht ni ung i~n gi$i *u ch1 !ng
2
;! h=n hp 0h"ng cAn thit t)&ng ph=m vi c31 n, GNm xbt ni ung i~n gi$i thN& nhi*u
0inh nghi:m gi / l * ti ny B %i#u th' %$n thn * ti 56i nhi*u vf. nh5D
51 th2ch * cp t6i cc gi t)' thin nhin h>n l gi t)' vvn h1
mi~n c5ong t)n %y cc i ;$n vvn h1 nh5 l mt th!c th# ;ng
ni chung 0h"ng ;n ;ng nhn )1 v ng ph v6i cc ch3 * th2ch hp cc nh qu$n
l/ i ;$n 1ng ph$i 5>ng Au v6i. v
chuFn %' t)56c cc + 0i:n v ; li:u thn v' h>n l nh+ng 0hi ni:m * xy !ng cc
0hung c"ng vi:c m qu1 hi#u 5c cc qu t)nh phc t=p R<1ll v dcr)thu). W]]iT,
^& nh+ng h=n ch v* 0h&$ng chz. ch5>ng ny ; * cp t6i
phAn cui c31 nh+ng v8n * ny V chuFn %' t)56c V cc + 0i:n v ; li:u l/ thn. nh5ng #
c gi$ th1m 0h$& <1ll 1n dcr)thu) RW]]iT # gp v& %1 phAn t)56c y,
<By t5ung t5ng i thvm mt phtng t)5ng %y. t)i#n lBm
t)1nh. qng l=i t)56c mt %c t)1nh. v 5c 0# )@ng t)1nh 5c v t)n n*n v$i co Wi x
W2. %1& ph3 %@ng ;>n 1c)ylicW2 ng 0hung %@ng gz ;i v t)N& ln %@ng y i:n v h1i
%u l"ng 0h&, Ky gim. hBy t5ung t5ng h1i ng5mi %i#u i~n thN& 0h&$nh 0h?c n?m %?t
5c t)&ng %c t)1nh %@ng ;! ;1y m c1& v ltng tin ch?c v n nzi %=n c$m th8y
xnc ng v6i cch i~n )8t h& quy:n vn / v6i nh1u. ;1u c c$m hng & ;! 0hm ph
l %=n c$m th8y t)$i i )1 t)56c m?t mnh, O& cui %ui %i#u i~n. t5ung t5ng m4i
ng5mi vz t1y. ng1y c$ t)56c 0hi %=n nhn )1 l mnh cng ph$i quyt 'nh lm nh5 vy,
î~n gi$i t)&ng mt ph=m vi h=n hp. v chw lin qu1n t6i
cc + li:u th!c t v ; li:u. chng cung c8p 5c g ch& 0inh nghi:m. v & vy. m1ng
l=i )8t 2t gi t)' ch& ;$n phFm V u y. l u l'ch ;inh thi, -)&ng 0hi %$n t)nh %y v* tui
tc c31 cc tt1 nh. c l&i. tn v chi*u c1& c31 cy ci )8t l/ thn v 5c yu cAu. th
chnng 0h"ng lm thvng h&1 ;! hi#u %it. mt thut ng+ th5mng 5c t)2ch 7n t)&ng
cc m(c tiu chn gi$i, Hh5 B chw )1 t)56c y. ;! i~n gi$i v5t ln t)n %$n t)nh %y v*
+ li:u th!c t v ; li:u 0h"ng t2nh n 0 x$& lm ch& chnng thn v' nh5 th n&, -)n
c8p nhn thc. i~n gi$i ph$i xy !ng cc 0hung 0hi ni:m # tq ng5mi t1 c th#
;& ;nh th"ng tin v lm ch& n c ngh91, -)n c8p tnh c$m. i~n gi$i cAn t=& )1 ni*m
;1y m t)n th gi6i. v cc c$m xnc t=& mu ;?c ch& tAm nhn thc, jc )~ c31 v8n *
n@m tn ;u t)&ng cpng nh+ng i ;$n thin nhin 1ng 5c i~n gi$i m ni chung 5c
lm ni %t ln nhm nh+ng m" hnh ;inh thi. v %$& tn t)&ng ;! ch8p thun v lng ghbp
v6i cc t)i#n v4ng 0hc Rj)i{{2th. W]]PT, `! i~n gi$i t)&ng u l'ch ;inh thi c t2nh m7n
c$m c1& v6i v8n * ny, Ec h56ng 7n vin c xu h56ng thu hp ;! tp t)ung v& mt
n>i th1m qu1n c( th# v cc thnh phAn '1 l/. '1 ch8t v ;inh h4c, Hg&i )1. cc ngun
gc c31 ni ung i~n gi$i 5c quc t h1 c1& v6i ng gp )8t 2t c31 nh+ng >n v'
th1m gi1 %n ng&i. 0h"ng 0# t6i cng ng Rd1;%N))g v `1vigN. W]]iT,
-uy nhin. mt ; i~n gi$i vin B th!c ;! c g?ng )8t c1&
# mu )ng t)4ng tm c31 mnh, Hhi*u ng5mi c th# ;} (ng 0inh nghi:m 1 =ng c31
2
mnh Rnh5 h4c v8n. xB hi h4c. cc nghin cu v* vvn h1 v ngh: thutT # nh1nh chng
pht hi:n v p ng v6i nh+ng t)i#n v4ng 0hc nh1u, E )8t nhi*u cch i~n gi$ # mu
)ng t)4ng tm ni ung. %1& gmD
;?p xp %i i~n gi$i x&1y qu1nh mt cu chuy:n. chw th"ng tin mt cch c l!1
ch4n nh+ng g cAn # 0# chuy:n
Ct )1 t)56c mt l&=t cc ti*n
chi1 xf v6i 0hn gi$ vi~n c$nh c31 i~n gi$i vin. ;1u hi 0hn gi$ v* vi~n c$nh
c31 h4
x} l/ cc v8n * v xung t lm th n& # gi$i quyt cc v8n * ny,
a x$& Au tin B 5c * cp t)&ng phAn lp 0 h&=ch
i~n gi$i, Q# =t 5c i*u ny yu cAu i~n gi$i vin ng mt v1i t)t ch2nh t)&ng vi:c
t=& )1 0inh nghi:m. t)i v6i t2nh l" g2c nh5 nh v: ;inh Ct u u h1y t) ;ng ; 5c
ph(c v( nh5 th n&, `1u i~n gi$i vin c th# t=& )1 mt cu chuy:n v l!1 ch4n cc
i#m qng t)nh i~n 5c mzi mt phAn ch2nh c31 cu chuy:n, cch thc th h1i l t)nh
%y mt chuzi cc vi~n c$nh h>n l vi~n c$nh t)ung tm B 5c 0#, Qi*u ny c ngh91 l
i~n gi$i vin ph$i # qu1 i cc h: thng gi t)' v vi~n c$nh c31 ch2nh %$n thn 1nhXch'
t1. v th"ng tin nh+ng i*u ny ch& nh+ng ng5mi 0hc, -6i mc n& i*u ny 5c
th!c hi:n 0hi i lp cc vi~n c$nh %$n x v phi %$n x. nh5ng c th# ~ ng % xf
)1 # ch1 !ng cc % l=c %$n x. n ; thnh th' v n"ng th"n. c"ng nghi:p v ch2nh
ph3, a x$& ny c th# ~ ng mu )ng )1 0hi i~n gi$i vin %1& t)pm mt cch xnc t2ch
vi~n c$nh c31 1nhXch' t1. )i yu cAu i*u tq mzi mt thnh vin 0hn gi$, a x$& ny
ginp phn %i:t v ghbp ni 0hn gi$. v cng cung c8p ch& i~n gi$i vin nhi*u th"ng tin
% 2ch v* th' t)5mng # ch8p thun ;! i~n gi$i h>n, a x$& th t5 l mu )ng ph=m vi v
thu hnt ;! ;1y m chn / c31 0hn gi$ # x} l/ cc v8n *, K@ng cch t)nh %y cc 0h21
c=nh ch2nh t)' v xB hi th2ch hp v* i ;$n v qu$n l/ n nh5 th n&. cc u 0hch c
th# %?t Au t)u nn nhn thc 5c v1i t)t m cng ng c 5c t)&ng c"ng tc qu$n l/
i ;$n, Hhn thc ny ch& phbp h4 pht t)i#n mt / 'nh m1ng t2nh t)uy*n th"ng h>n. v
cui cpng. mt c> hi # t)u nn th1m gi1 c hi:u qu$ h>n v& vi:c )1 quyt 'nh,
-)5mng hp nghin cu i#n hnh v* O5mn thn KNliN Rt)1ng S2T t)nh %y cch lm th
n& c th# mu )ng mt cch thnh c"ng,
Cc ;k t%ut giao ti>p c%ung () b+t ng
Gung qu1nh th gi6i i~n gi$i ;ng t=& l nhi*u nh qu$n l/
i ;$n v cc nh i*u hnh u l'ch ;inh thi 0h"ng c thmi gi1n. hi#u %it h1y c1m 0t #
0h>i y 0inh nghi:m i~n gi$i m6i, Gu h56ng l nhn %$n cc 0 x$& B !>c t=& )1 u
u v 51 mt cch v" thc chnng v& mt ;$n phFm m6i, Ec v2 ( i#n hnh l
th5mng th8y cc t)ung tm u 0hch. cc cuc i % t! h56ng 7n ;} (ng cc cun ;ch
gi6i thi:u h&Cc cc %i#n %& chn gi$i. v 5>ng nhin nhn ;1ng %n t)i %=n ;1u
nhn ;1ng %n ph$i. cc tu1 c h56ng 7n, -)&ng 0hi 0hung c$nh m"i t)5mng c th#
0hc. 0 x$& l=i ging mt cch 0hc th5mng v6i nh+ng n>i 0hc m u 0hch B t6i, ^&
2
vy nh+ng 0 x$& B t)u nn )8t ;1& chbp v chung chung t6i mc chnng c th# th!c ;!
gi$m ch8t l5ng cc thnh phAn 0hc c31 0inh nghi:m u l'ch ;inh thi, Ec 0 x$&
chung th5mng c th# l!1 ch4n 5c h>n 0hi t)nh 5c h1y % qu1 vi:c lp 0 h&=ch i~n
gi$i, E"ng tc h&=ch 'nh ginp ch& vi:c hnh thnh 1i l 0hn gi$ v nh+ng nhu cAu cAn
5c gi1& tip l g, Q5c t)1ng %' th"ng tin ny. 0h m chng minh 5c cc 0 x$&
chung l nng,
T%i>u (dn %o p%8n %Li () n% gi
<Au ht vi:c nghin cu chw )1 )@ng m8t )8t nhi*u c g?ng #
$m %$& 5c cc 0inh nghi:m i~n gi$i h1y ch& u 0hch l xng ng Rdcr)thu).
W]]MT, -uy nhin. 2t c nghin cu h1y nh gi 5c tin hnh u nh+ng n56c ny # xc
'nh xNm i~n gi$i ginp ch& vi:c pht t)i#n ;! hi#u %it c31 u 0hch v ;}1 i thi
v hnh vi nh5 th n&, d(c tiu ny th5mng t=& nn v8n * thNn cht t=i ;1& nhi*u nh
qu$n l/ i ;$n ti t). xy !ng v uy t) cc ch5>ng t)nh i~n gi$i, ah"ng c li 2ch
c31 ;! ph$n hi. 0h xc 'nh 5c gi t)' hi:n t=i v ti*m nvng 1ng c c31 i~n gi$i,
Oi~n c$nh ny gi$m i 0h$ nvng c31 cc nh i*u hnh u l'ch ;inh thi nng c1& v1i t)t
v ;! hz t) i v6i c"ng tc i~n gi$i t)1& i th"ng tin,,
Cc c* %Si )o t=o %=n c%> p%8n n% n%2ng n%u cu c,a n%) i5u %)n%
dt t)&ng nh+ng l/ & c31 nh+ng v8n * ny 0h"ng 5c
nu )1 mt cch th2ch ng l c&n ng5mi 0h"ng 5c & t=& mt cch nng ?n # nhn
)1 nh+ng v8n * ny v 0h"ng l&=i t)q vi:c x} l/ chnng, Q& t=& v* i~n gi$i ni chung l
h=n ch ng1y c$ u nh+ng n56c pht t)i#n ch ch51 ni n ng1y c$ u y c nh+ng v8n
* l6n, dt cuc 0h$& ;t gAn y c31 cc nh i*u hnh u l'ch ;inh thi u nc ch& th8y
c> hi h=n ch v* & t=& i~n gi$i v mt ; thi %& ng v* m$ng gi& (c v &
t=& RE)1%t)NN v dcr)thu). W]LLT, O* mCt cung c8p. & t=& 5c th8y l %' chi phi %ui
h1i Au c31 ;! phn %D t2nh phc hp v cc 0h1 & t=& m8t thmi gi1n. h&Cc nh+ng
0h1 )8t c> %$n xin h4c i h=n %' h=n ch, O* mCt nhu cAu. ng5mi t1 B 0h"ng th8y
nh+ng nh u l'ch ;inh thi ginp o 5c tnh th, Ec nh i*u hnh 0h$& ;t tAm qu1n
t)4ng c8p th8p c31 vi:c & t=& nh+ng 0 nvng m*m. nh5 i~n gi$i. # ch& nh+ng 0
nvng cng nh5 t)ch nhi:m t)"ng n&m v ;! 1n t&n, Hg&i )1. cc 0huyn 0h2ch vt
ch8t %' h=n ch l"i 0b& ng5mi t1 tin hnh & t=& v nh+ng ng5mi 0h"ng c 5c ;! thq1
nhn c t2nh chuyn nghi:p, Eh& t6i 0hi & t=& 5c c$i tin v ~ tip cn v6i hAu ht
cch i*u hnh u l'ch ;inh thi. ch8t l5ng c31 vi:c i~n gi$i ; ph( thuc v& cc 0
thut gi1& tip c nhn c31 tqng c nhn,
Cc tr'ng %Hp ng%iCn cZu i\n %Tn%
!hu vui chi ngh ngi gii t%A Ha%-on1) :nh aho o :%ginK ahu
vui ch>i nghw ng>i gi$i t)2 hi ht1 5c thit 0 v xy !ng ;} (ng cc nguyn t?c pht
t)i#n %*n v+ng mt cch ;inh thi, Hhi*u ng5mi B 4c v* vi:c ;} (ng )ng )Bi cc
nguyn li:u ti ;inh. ;} (ng ti thi#u cc ;$n phFm v n56c. v h: thng qu$n l/ ch8t
th$i =t hi:u q31 c1&, dzi mt phtng 0hch 5c ;?p Ct cFn thn # lm ti 1 tc ng
qu1 l=i m mzi u 0hch *u c$m th8y c m"i t)5mng %n ng&i, `! i~n gi$i ch2nh quy
2
%1& gm cc 8u hi:u xc 'nh th$m th!c vt %$n '1. cc 8u hi:u gi / cc cch thc
ch& cc u 0hch gi$m thi#u 5c vi:c ;} (ng n56c. mt %i t)nh %y %@ng phim n
chiiNn v& %ui ti v th$& lun. v cc tu1 i thvm qu1n t)1ng thit %' # h4c hi v* xy
!ng. t2nh t! l!c v cc tp t(c %$& tn, Ec u 0hch cng 5c gi6i thi:u mt ch5>ng
t)nh & t=& g4i l ch5>ng t)nh %n gim ch& cn % c"ng nhn vin. t)&ng h4 c
th# lm vi:c v h4c hi v* Du l'ch c t)ch nhi:m, Oi:c i*u hnh 0hu quAn th# ng1y
%$n thn n l mt h&=t ng i~n gi$i lin t(c, O2 (D
mmi vn ch1y # u 0hch c th# t)$i qu1 cch thc vn gi$m l5ng th!c phFm xung
n56ng %nh t)&ng lt n5ong %@ng nvng l5ng mCt t)mi v %n t)&ng c}1 hng cpng
v6i th"ng tin i 0m v* %$n thn lt n56ng
yu cAu u 0hch vbt ;=ch 91 vn v # )ing thc vn thq1 # lm phn t)n v
n56c 5c xch tq cc thpng gz Ct u t)ung tm t6i m5mi nh t)1nh # u 0hch
h&n t&n %it 5c l5ng n56c mnh tiu th(,
Hh+ng th"ng i:p i~n gi$i 51 )1 m=nh h>n nhi*u 0hi
ng5mi t1 yu cAu 0hch t)56c ht th1y i hnh vi. v ;1u 5c %it l/ & c> %$n, QCt
t)ch nhi:m v6i 0hch hng c $nh h5ung l7n nh1u )8t nhi*u t=& ;c m=nh ch& ph5>ng
cch i~n gi$ h>n l lm mt ci g ch& h4. v c th#. ni ch& h4 %it "i i*u v* i*u
ny, E l th!c hi:n i~n gi$i m=nh nh8t t)n t8t c$ l # ch& u 0hch t! qu$n l/ l8y vi:c
tiu th( nvng l5ng c31 h4, dzi phtng 0hch c mt my vi t2nh # xy !ng v thN& i
nvng l5ng ;} (ng t)&ng phtng, ahch c th# ;1u quyt 'nh lm th n& # h4 ;
tiu t)&ng 0hu"n 0h ngn ;8ch c31 mnh v* ;} (ng t)1ng thit %' n& v t)&ng %1& lu,
-uy nhin. cAn nh8n m=nh l O'nh d1yh& "i 0hi ph$i ch'u
!ng cpng mt v8n * t)&ng vi:c i~n gi$i nh5 hAu ht nh+ng ng5mi i*u hnh t2nh
nh8t qun, Hhi*u ;ng 0in i~n gi$i ch2 v=ch )1 vi:c thiu & t=& cn % v thiu 0t
lun, Ec %& c& tq cc chuyn gi1 u l'ch ;inh thi i thvm qu1n gi / cc nhn vin
0h quNn v6i m"i t)5mng xung qu1nh c$u h4. gi6i thi:u 0bm v* h: thng my t2nh thN&
i v mt n*n vvn h1 qu$n l/ m "i 0hi gi / u 0hch 0h"ng cAn ph$i t)n 0hi $&
& tc ng c31 ;! i~n gi$i, -)&ng 0hi ;! %*n v+ng ;inh thi c th# 51 )1 v6i 0 thut
0h"n 0hb&. ;! i~n gi$i ti hi mt nh i*u hnh lm ch& nhn vin c31 mnh th8m
nhuAn ;! c1m 0t vvn h1 i v6i ;! ;ng t=& v t! nng c1& %$n thn mnh,
2A2A A:I5) &#5TA 2I&AK k1)1 rvi; l mt tu1 u l'ch ;inh thi n@m u t)ung tm
E&;t1 kic1, Ehw c mt phAn nh c31 i:n t2ch W,ggM hbc t1 5c ;} (ng v6i 1 ; ch3
yu 5c qu$n l/ thN& m(c 2ch %$& tn, Oi:c ;u h+u v ;} (ng ti ;$n c nhn 0huyn
0h2ch phAn l6n cc ;ng 0in 5c th!c hi:n m 0h"ng cAn 5c phbp h1y 0huyn 0h2ch
t)&ng ph=m vi 8t 1i & ch2nh ph3 qu$n l/, E$ h1i 0hu v!c & k1)1 rvi; v `Nlv1tic1
qu$n l/ t)$ l=i ch& O5mn quc gi1 K)1uli& E1))ill& t=& )1 mt mn $nh $m %$& ch& c"ng
tc tip th' u l'ch v mt m"i t)5mng ;ng nh5 x51 ch& cc l&i ng th!c vt,
2
dCc p chw m8t ch51 t6i mt gim ng h li xN tq `1n l&;N
t)&ng vtng WM cy ; t6i k1)1 rvi;. i xN 0b& l=i %t )1 m8t t6i h>n %n gim ng h 4c
thN& c&n 5mng mtn lAy li lt %@ng thn cy t6i nh nghw t)&ng 0hu )qng m51 nhi:t 6i,
`! 0h tip cn t=& nn chi ph2 i*u hnh c1& v c xu h56ng lm gi$m ;! h8p 7n c31
chuyn i i v6i t8t c$ m4i ng5mi t)q nh+ng ng5mi m=& hi#m, -uy th. t)&ng mt nz l!c
# 51 chuyn i thnh mt li th tip th'. cc cun ;ch gi6i thi:u qu$ng c& nh B
5c vit # 4c l t6i n>i chuFn %' l ; %' 56t. %pn lAy. m:t mi v ;1y m nh5 %
%p1 m,
û l'ch l %nh m v %> c31 h&=t ng t=i k1)1 rvi;, ahu
nh nghw -hc n56c 5c xy !ng t=& n>i vn chn u thun ti:n ch& 0hch u l'ch c yu
cAu h4c hi c1& v* )qng m51 nhi:t 6i v c"ng tc qu$n l/ hi:n t=i c31 n>i y, dzi nh
nghw tm phtng c %ung t?m )ing v %1n c"ng t)"ng )1 )qng m51, cc ng4n n n"ng
th"n t=& )1 mt 0h"ng 0h2 %1& qu1nh cc %+1 vn x1 h&1 thN& 0i#u E&;t1 kic1 v cuc ni
chuy:n th&$i mi, `c ch1 chw 5c vq1 vCn Wi ng5mi v nhu cAu t)&ng mp1 c1& i#m
Rtq thng W2 t6i thng LT v5t x1 cung. v6i h1i t)&ng %1 yu cAu Ct chz 0h"ng 5c p
ng,
-)&ng ngy. cc u 0hch c c> hi # th!c hi:n nhi*u
chuyn i % c h56ng 7n hi#u %it ;u ;?c v* )qng m51. cng nh5 cc ch3 * ch2nh t)'.
xB hi v vvn h1 1ng i mCt v6i c"ng tc qu$n l/ hi:n t=i, Ec % phn 0hc c31 ;ng
0in k1)1 rvi; ch3 yu t)u thnh cc i#m th$& lun ch2nh v nhi*u u 0hch )1 v* Ay
c$m hng mun lm mt ci g ng gp ch& ;! thnh c"ng tip ni c31 0hu )qng, E
)8t nhi*u l&=i 8n phFm l'ch ;} thin nhin 5c %y ;n # ch& nh+ng 1i qu1n tm t6i vi:c
t! h4c hi nhi*u h>n,
Hg&i )1. cc u 0hch c th# 0h1i thc vtm )qng qu1 mt
l&=i c& %1y c ng c> g4i l N%%, <: thng gi1& th"ng vn t$i 5c thit 0 ng1y tq
Au # 51 nh+ng nh 0h&1 h4c qu1 tn )qng v uc t)N& u c1& WMP Cm ;& v6i mCt
8t gi+1 h1i cy l6n cch nh1u LPP mbt, Ec nh nghin cu u k1)1 rvi; cng l nh+ng
nh i*u hnh v h56ng 7n ch& u 0hch i u l'ch qu1 thung lng, Qi*u ny Cc %i:t
51 n 0t q31 l u 0hch c 5c 0inh nghi:m Au tin v* c$ c"ng vi:c l7n ;uy ngh9
c31 cc nh nghin cu. m ng5c l=i ng gp ch& ;! th1y i t)&ng hi#u %it v thi
m %nh th5mng 0h"ng th# =t 54c th"ng qu1 cc ph5>ng php h56ng 7n th"ng th5mng,
ji 2M " mt ng5mi qu1y t)u l=i # ti t) ch& cc ch5>ng t)nh nghin cu v gim ;t
tip t(c,
_/ & t=i ;1& gi6i thi:u v* k1)1 rvi; l ;! i~n gi$i tt nh8t
v & t&n % 0inh nghi:m c 5c *u m1ng t2nh i~n gi$i, -)&ng 0hi cc tu1 5c
h56ng 7n 1ng 0huyn 0h2ch v t)nh i~n nh+ng 0 nvng t)uy*n th"ng tuy:t vmi nh8t
th ch2nh l ;! i~n gi$i v* m4i mCt c31 c"ng tc i*u hnh lm ch& u 0hch h&n t&n
5c 02ch th2ch v ;1y m, -h1y v c cc ch5>ng t)nh h4c hi v nghw ng>i ng?n g4n.
h56ng i c31 k1)1 rvi; ph vo cc ;! ngvn cch v ch& phbp u 0hch 0hm ph nh+ng
g v lm th n& # h4 mun tm tti,
2
&'c tua #O) Pc - Ehuyn i ^1int)NN u vi~n %?c euNNn;l1n & -u1 J i*u hnh c
c$m gic phiu l5u thu hnt ;! chn / c31 u 0hch. ;1u gi+ v+ng ;! chn / th"ng qu1
vi:c ;} (ng t)i#n v4ng v cc ch3 * c t2nh t)1nh lun, dt phAn c31 tu1 c qng l=i
ng"i nh cy c1& nh8t c31 nh ;inh vt %i#n 1ltN) `t1)0, 1ltN) 7n nhm li % qu1
)qng Am lAy ;n vt. ;1u ch& h4 ln thuy*n t6i `"ng ^1int)NN W 0h&$ng ng?n, ng ch3
/ qng thuy*n l=i # t)"i t)n 0h&$ng n56c n"ng u gi+1 ;"ng. t=& nn mt c$m gic m=&
hi#m. v 02ch th2ch ;! chn / c31 u 0hch # ch& h4 ;n ;ng i~n gi$i, `1u "ng ngi
xm t)n Au mi thuy*n v & ;u v& v1i t)t 0hu/ ng # uy t) ;! 1 =ng cc l&i
t)&ng h1i h: thng. t)56c 0hi thch thc cc / 'nh v* c$m qu1n m"i t)5mng, û 0hch
5c lm ;1y ?m. xnc ng v ;ng t, <4 )1 v* %n %=c v* mt ; cc / 0in 5c gi
mu t)&ng i~n gi$i,
:n 40liO0) vQng 40liO0 - O5mn KNliN n@m cch thnh ph KNliN mt gim v*
ph21 %?c, O5mn %1& gm mt % thu thp giu c t6i h>n WPP l&=i ng vt Cc t)5ng c31
x KNliN. t)&ng c mt ; l&i qu/ him, E"ng vi:c i~n gi$i 5c ;?p xp v th!c
hi:n u nhi*u c8p 0hc nh1u, E8p th nh8t l mt phAn th"ng tin. phAn th 8u hi:u
chn gi$i, O5mn 5c xy !ng tq phin gz c31 mt ci cy v ch3 * 5c ;>n qubt ln
%@ng c$m gic ng7u nhin Cc t2nh cu$ vpng E1V)iV%, K$ng th"ng in nghN nh5 5c
ng5mi n '1 ph5>ng vit ln. nh5ng tq gc nhn thc v* l&i vt, Ih&ng cch ny
0h"ng chw ng v1i t)t ph( m ctn ch1 !ng nh+ng cu chuy:n vui. nh+ng cu ting
lng nn n t=& )1 mt 0h"ng 0h2 hi h56c c1& v ng v1i t)t h8p 7n mt cch h&n
h$& i v6i cc c gi$ ch2nh c31 n, K@ng cch 0t hp t2nh cch c31 l&i vt v6i mt
gi4ng E)N&lN. mt mi qu1n h: uy nh8t 5c gi6i thi:u gi mu c&n ng5mi v l&i vt '1
ph5>ng chi1 xf 8t 1i thN& mt cch %*n v+ng th"ng qu1 ;! hi#u %it v t"n t)4ng, dzi
%i#n tuy vy v nn mt lmi %nh v* cc mi N 41 & c&n ng5mi gy nn i v6i ;! tn
t=i c31 l&i vt, Hh+ng mi N 41 ny 5c 'nh h56ng mt cch thn t)4ng xung qu1nh
cc ;c bp hng ngy g?n v6i cuc ;ng u thnh th' h>n l m(c tiu ~ ng thuAn tu/
c31 chn )qng )n,
E8p i~n gi$i th h1i l mt % gm h1i %$ng l6n h>n Ct u 0hu v!c c$nh qu1n ch2nh
c31 mzi 0hu v!c th1m qu1n, -)n cpng l %i#n th"ng tin c> %$n 5c thit 0 # gi6i
thi:u tn. hnh $nh v cc Cc t2nh ch3 yu cu$ l&i vt, Hi ung l=i 5c vit %@ng ng"n
ng+ '1 ph5>ng E)N&lN v 5c ;>n qu1 t)n mt phin gz, dzi l&i vt 5c Ct tn
th5mng g4i. tn 0h&1 h4c. tn '1 ph5>ng v ;>n mu, Kn 56i l mt %i#n 0im l&=i
!&c lm c"ng phu nu tm t?t l&i vt ch& t)f Nm v thN&. mt %$n v thN& 5mng chi
tit v ni ung v* ;! phn % v Cc t2nh c31 l&i vt, dt ct 4c 5c 51 v& Cc %i:t
i v6i tnh t)=ng %$& tn l&=i vt. xc 'nh cc mi nguy c> ch3 yu v cc ;ng 0in
5c th!c hi:n # * cp t6i nh+ng nguy c> ny,
E8p i~n gi$i th %1 l vi:c ch=y u1 cc tu1 & ng5mi tnh nguy:n '1 ph5>ng h56ng
7n v6i mt ;! 1m m cc l&i vt v cuc ni chuy:n v* chnng, Hh+ng tu1 ny c i~n
gi$ ;u h>n v* l&i vt v m"i t)5mng ;ng c31 chnng, Eui cc c&n 5mng mtn *u c
mt %i#n # tm i m6i v gy c$m hng. v 4c l D
Th@ng ;ua thA giBi c>a mCnh cDc khu rEng nhiFt GBi Gang bH phD huI, vJ cDc loJi
GKng vLt, sMng nhN vJo cDc khu rOng nJ% Gang dPn dPn biAn mQt! PhPn lBn vOng
2
5eliRe cSn lJ rEng, vJ cDc ;uPn thT mUnh khoV c>a GNi sMng hoang dW vXn tiAp
tYc sMng! 3Ong 5eliRe GZng ki[u hWnh / lJ mKt ;uMc gia, s\ giJu c] nJ% c>a hF
GKng th\c vLt c>a cDc bUn s^ lJ mKt s\ c>ng cM v_nh cù GMi vBi di s=n thi[n
nhi[n c>a cDc bUn# RKi#n chn gi$i u O5mn thn KNliN. W]]UT,
O th c"ng vi:c i~n gi$i 5c i~n =t thN& ph&ng cch '1
ph5>ng mt cch thn t)4ng, -uy th. cc u 0hch quc t tm th8y Cc t2nh E)N&lN 0h
02ch th2ch v 51 th2ch v n m1ng m i:u 2ch th!c, -hnh c"ng c31 vi:c i~n gi$i B
02ch th2ch mt l&=t cc ch5>ng t)nh ng&i tAm v6i vi:c i thvm cc t)5mng h4c u KNliN
v =y ch& t)f Nm v* mi ;ng h&1ng B c31 8t n56c mnh,
K>t lun
î~n gi$i l mt ngh: thut ginp c&n ng5mi t1 h4c hi, H l
mt h&=t ng phc hp v5t ln t)n vi:c l ch& t)uy*n th"ng v th"ng tin 5c 51 th2ch
h>n, î~n gi$i th!c hi:n tt nh8t ti hi mt ;! hi#u %it ;u ;?c v i~n gi$i v* 0hn gi$.
th"ng i:p v 0 thut, <Au ht cc i~n gi$i vin yu cAu & t=& # =t 5c t6i mc
t)nh i~n ny, -uy nhin. hAu ht cc 0h& & t=& B tp t)ung v& ni ung i~n gi$i
h>n. 0t qu$ l h4c vin nng c1& 5c 0in thc v* m"i t)5mng. nh5ng 0h"ng c 0
nvng i~n gi$ 0in thc c31 mnh !&c Ay 3 ch& u 0hch, hu qu$ l c nh+ng h=n
ch l6n t6i ch8t l5ng hAu ht vi:c i~n gi$i 5c th!c hi:n t)&ng c"ng nghi:p u l'ch
;inh thi, <1i hnh ng ph$i x$y )1 * cp t6i tnh hung nyD mt l. mt phAn l6n
ngnh c"ng nghi:p u l'ch ;inh thi ph$i l5ng gi t)' i~n gi$i mt cch Ay 3 # c$i
tin cch i~n gi$i. v th h1i l nh+ng ng5mi ch'u t)ch nhi:m i v6i c"ng tc & t=&
u l'ch ;inh thi ph$i g?n li*n v6i nh+ng ng5mi th!c hi:n i~n gi$i tt nh8t # tvng ;!
hi#u %it v hi:u q31,
T*i liu tha- kho
KNc0m1nn. Z, W]SS, hntN)p)Nt1ti&n in ru;t)1li1VVEu))Nnt `t1tu; 1n Yutu)N I)&;pNct;,-
Australian Parks and &ecreation. v&l, 2g. n&, i. pp, iVWU,
KNc0m1nn. Z, W]]2, Zuc1ting thN E&mmunity in ru;t)1li1. Australian Parks and
&ecreation. v&l, 2S. n&, 2. p1gN M,
E&mm&n\N1lth ^Np1)tmNnt &{ -&u)i;m, W]]U, *ational Ecotoutism Strateg%. ru;t)1li1n
j&vN)nmNnt `N)vicN. E1n%N))1. ru;t)1li1,
E&mm&n\N1lth ^Np1)tmNnt &{ -&u)i;m, W]]M, *ational Ecotoutism Training Manual.
ru;t)1li1n j&vN)nmNnt `N)vicN. E1n%N))1. ru;t)1li1,
E)1%t)NN. r,. `, dcr)thu), W]]L, Zuc1ti&n 1n -)1ining Jpp&)tunitiN; in Zc&t&u)i;m.
Australian Ecotourism uide abbcdbe. Zc&t&u)i;m r;;&ci1ti&n &{ ru;t)1li1.
K)i;%1nN. ru;t)1li1,
2
^1viN. Z W]]2, kNgi&n1l hntN)p)NtivN Il1nningD Y)&m Eh1&; t& E)N1tivN
E&nnNctivN,-'pen to ,nterpretation abbf. p)&cNNing; {)&m thN W]]g H1ti&n1l
E&n{N)NncN &{ thN hntN)p)Nt1ti&n ru;t)1li1 r;;&ci1ti&n. snivN);ity &{ HN\c1;tlN.
HN\c1;tlN. ru;t)1li1,
Y&)N;t)y -1;m1ni1, W]]U, juiN H1tu)NV%1;N -&u)i;m in -1;m1ni1; Y&)N;t;D -)Nn;.
E&n;t)1int; 1n hmplic1ti&n;. 8orestr% Tasmania. <&%1)t,
j1%&). d,-, r dillNnium Oi;i&n {&) -&u)i;mVr j&vN)nmNnt IN);pNctivN. W]]L
ru;t)1li1n -&u)i;m E&n{N)NncN. -&u)i;m E&uncil ru;t)1li1, hn p)N;;,
j)i{{ith;. - W]]P, <i;t&)y 1n H1tu)1l <i;t&)yD E&n;N)v1ti&n d&vNmNnt; in E&n{lict.
-hN <um1nitiN; 1n thN ru;t)1li1n Znvi)&nmNnt. p1pN); {)&m thN ru;t)1li1n
rc1Nmy &{ thN <um1nitiN; `ymp&;ium,
<1ll. E,d,. `, dcr)thu), W]]g, Oi;it&) d1n1gNmNnt. hntN)p)Nt1ti&n 1n d1)0Nting.
0eritage Management in *e( 9ealand and Australia. Jx{&) snivN);ity I)N;;.
ruc0l1n. HN\ N1l1n,
<1ll. E,d,. `, dcr)thu), W]]i, -hN <um1n îmNn;i&n. 0eritage Management in
Australia and *e( 9ealand. Jx{&) snivN);ity I)N;;. dNl%&u)nN. ru;t)1li1,
<1ll. E,d,. `, dcr)thu), ,ntegrated 0eritage Management, hn p)N;;,
<1ll. Ed,. ^, `p)ingNtt. K, `p)ingNtt, W]]g, -hN ^NvNl&pmNnt &{ 1n Znvi)&nmNnt1l
Zuc1ti&n -&u)i;t I)&uctD r E1;N `tuy &{ thN HN\ N1l1n H1tu)1l <N)it1gN
Y&un1ti&n; H1tu)N &{ HN\ N1l1n I)&g)1mmN. #ournal of Sustainable Tourism.
v&l, W. n&, 2. pp, WgPVWgi,
<1m. `, W]]2, Environmental ,nter retation: A Practical uidefor People "ith 5ig ,deas
and Small 5udgets. H&)th rmN)ic1n I)N;;. E&l&)1&,
hntN)p)Nt1ti&n ru;t)1li1 r;;&ci1ti&n, W]]M, "elcome to the ,AA. hntN)p)Nt1ti&n ru;t)1li1
r;;&ci1ti&n. E&lling\&&. ru;t)1li1,
an1pm1n. K, W]]W, -&u)i;t; in a101u H1ti&n1l I1)0. )N;ult; {)&m 1 W]]P Oi;it&)
ù)vNy. snivN);ity &{ -Nchn&l&gy. `ynNy. ru;t)1li1,
_inglN I&n. a, W]]g, The Professional uide: D%namics of Tour uiding. O1n
H&;t)1n kNinh&l. HN\ &)0,
d1cY1)l1nN. l, W]]U, `&mN ^N{initi&n; &{ hntN)p)Nt1ti&n. 0,, *e(s. luly,
d1chli;. j,. ^, YiNl, W]]2, 'n ,nterpretation: Sociolog% for ,nterpreters of *atural and
+ultural 0istor%. J)Ng&n `t1tN snivN);ity I)N;;. E&)v1lli;. J)Ng&n,
2
d1;%N)g. K,r,. d, `1vigN, W]]i, hnc&)p&)1ting Zc&t&u)i;t HNN; ^1t1 hnt& thN
hntN)p)NtivN Il1nning I)&cN;;. The #ournal of Environmental Education. v&l, 2L.
n&, g. pp, gUVUP,
dcr)thu). `, W]]M, Zv1lu1ting hntN)p)Nt1ti&nVh1t; KNNn ^&nN 1n hN)N t& Y)&m
<N)ND hntN)p)Nt1ti&n rtt1chN t& <N)it1gN. p1pN); p)N;NntN 1t thN -hi) rnnu1l
E&n{N)NncN &{ hntN)p)Nt1ti&n ru;t)1li1 r;;&ci1ti&n. hntN)p)Nt1ti&n ru;t)1li1
r;;&ci1ti&n. E&lling\&&. ru;t)1li1,
dcr)thu). `, W]]i, hntN)p)Nt1ti&n in ru;t)1[1Vh; ht kunning &n K&))&\N -imN
Australian Parks and &ecreation. v&l, g2. n&, 22,
JK)iNn. E, W]SM, Eu))Nnt `t1tu; &{ hntN)p)Nt1ti&n in ru;t)1li1. p1pN) p)N;NntN t& thN
Yi);t &)l E&ng)N;; &n <N)it1gN hntN)p)Nt1ti&n 1n I)N;Nnt1ti&n. K1n{{. ru;t)1li1,
kNgniN). a,. d, j)&;;. k, immN)m1n, W]]2, The ,nterpreters uidebook: Techni;ues
for Programs and Presentations. snivN);ity &{ i;c&n;in. i;c&n;in,
`1unN);. k, W]]2, O&icN; in thN ilN)nN;;VhntN)p)Nting -1;m1ni1; &)l <N)it1gN
r)N1. Australian Parks and &ecreation. v&l, 2S. n&, W,
`h1)pN. j, W]S2. ,nterpreting the Environment. l&hn ilNy. HN\ &)0,
-ilNn. l, W]LL, ,nterpreting 'ur 0eritage. g) Ziti&n. snivN);ity &{ H&)th E1)&lin1
I)N;;. Eh1pNl <ill,
-)1pp. `,. d, j)&;;. k, immN)m1n, W]]W, Signs, Trails, and "a%side Eghibits:
+onnecting People and Places. sVÌ Y&un1ti&n I)N;;. snivN);ity &{ i;c&n;in.
`tNphNn; I&int. i;c&n;in,
ONvN)01. l, W]]2, ^NvNl&ping hntN)p)Nt1ti&n d1;tN) Il1n;D |&ining <1n; {&) eu1lity
-&u)i;m. p)&cNNing; {)&m thN <N)it1gN hntN)p)Nt1ti&n hntN)n1ti&n1l -hi) jl&%1l
E&n{N)NncN. snivN);ity &{ <1\1ii. <&n&lulu. <1\1ii,
2
Eh5>ng U
cc ;%<a c=n% ;in% t> c,a du l&c% sin%
t%i
a)Ng _in%N)g

E nhi*u thnh phAn th1m gi1 v& l9nh v!c u l'ch ;inh thi. %1& gm cc c"ng ty u l'ch.
cc nh qu$n l/ 0hu thin nhin v cc cng ng '1 ph5>ng, -8t c$ h4 c mt i#m
chung l tm 0im li nhun 0inh t tq u l'ch ;inh thi. h&Cc l h&=t ng %u"n %n v
lmi lBi c31 cc c"ng ty u l'ch. ph2 ;} (ng h1y tvng c5mng 3ng h v* ch2nh t)' i v6i
qu$n l/ cc 0hu thin nhin. h1y ngh* nghi:p v thu nhp c31 cc cng ng '1 ph5>ng,
dCc p vy. nhi*u ng5mi qu1n ;t ch& )@ng cc li nhun v* 0inh t m ng5mi t1 0c v4ng
thu 5c tqng ngnh u l'ch ;inh thi 0h"ng =t 5c mt cch Ay 3, Eh5>ng ny nu
ln %1 0h21 c=nh v* 0inh t c31 u l'ch ;inh thiD
phAn ng gp c31 u l'ch t)&ng chi ph2 v li nhun c31 cc 0hu thin nhin
ph2 ;} (ng v thu nhp tq cc ngun # hz t) %$& v: cc 0hu t! nhin v
u l'ch ;inh thi v pht t)i#n 0inh t,
IhAn cui cpng 5c th$& lun t5>ng i ng?n v n B 5c * cp n t)&ng cc
ch5>ng 0hc c31 cun ;ch ny, Eh5>ng ny tp t)ung v& cc nguyn t?c chung ng
thmi 51 )1 mt ; v2 ( v* chin l5c v %i:n php nng c1& li nhun 0inh t v tng
thu nhp, `&ng c ;! 0hc %i:t l6n u cc '1 i#m 0hc nh1u 0h"ng chw v* ;! h8p 7n c31
n>i m ctn 0hc nh1u c$ v* i*u 0i:n 0inh t. xB hi v ch2nh t)', ^& mc php
hp v hi:u qu$ c31 cc %i:n php v chin l5c ; 0hc nh1u u tqng i#m, E )8t nhi*u
ti li:u v* )8t nhi*u 0h21 c=nh 0hc nh1u c31 u l'ch ;inh thi. v t)&ng ch5>ng ny cng
th1m 0h$& mt vi t)&ng ; ti li:u , -c gi$ Nll; RW]]LT cng cung c8p tng qu1n
v8n * v 1nh ;ch cc ti li:u ng th1m 0h$&,
U%n fng gfp c,a du l&c% trong c%i p%< () lHi n%un
c,a cc ;%u t%iCn n%iCn
Ec 0hu thin nhin Nm l=i nhi*u li 2ch ch& xB hi. v mt vi 2ch li & chnng m1ng
l=i c th# 51 v& 0hu"n m7u phn t2ch chi ph2 V li nhun 0inh t, dt t)&ng ; cc 2ch
2
li ny l t=& )1 cc c> hi ch& ngnh u l'ch, Ec 0hu thin nhin ctn ginp %$& v: 0hu
v!c R)qngT Au ngun. %$& v: 1 =ng ;inh h4c v cc quy t)nh ;inh thi. cc c> hi gi&
(c v nghin cu. cc l!1 ch4n. v t)&ng mt vi t)5mng hp. n ctn t=& )1 nhi*u 2ch li
c t2nh tiu th( 0hc Rc&n;umptivN %NnN{it;T RxNm chi tit t)&ng nghin cu c31 îx&n v
`hN)m1n. W]]PT, `&ng 9 nhin cc 0hu thin nhin cng cAn nhi*u chi ph2. t)&ng c
cc chi ph2 t)!c tip nh5 chi ph2 xy !ng v %$& 5ong. chi ph2 gin tip nh5 vi:c cc
l&i ng vt 5c %$& v: gy tn h=i n cc h&=t ng n"ng nghi:p. v cc chi ph2 c>
hi & 0h"ng th# ;} (ng 8t ch& cc m(c 2ch 0hc,
-)&ng mt vi t)5mng hp. 2ch li c31 u l'ch ;inh thi c th# l )8t l6n. v th!c t l c /
ngh91 qu1n t)4ng t)&ng vi:c c nn quyt 'nh 51 mt 0hu thin nhin thnh 0hu %$& v:,
-uy vy. nh+ng li 2ch ny 0h"ng ph$i lnc n& cng th8y 5c ) )ng. Cc %i:t 0hi l
i#m u 0hch 5c th1m qu1n mi~n ph2, -)&ng 0hi nh gi chi ph2 v li nhun. 2ch li
c31 u l'ch ;inh thi 5c nh gi %@ng cc gi t)' 0inh t v 5c %i#u hi:n %@ng / thnc
;n ;ng t)$Xchi ti*n R-IT # th1m qu1n, dt i#m qu1n t)4ng l -I l i*u ct
yu 0# c$ 0hi u 0hch 0h"ng t)$ mt l&=i ph2 n& 0hi n th1m qu1n,
Hi mt cch l/ t5ung th 5mng c&ng %i#u th' nhu cAu. v l -I. ; 5c 56c l5ng
th"ng qu1 ;! %in i c31 gi c$ hng h& Rt)&ng t)5mng hp ny l chuyn n thvm mt
i#m u l'ch thin nhinT v th"ng qu1 qu1n ;t %1& nhiu ng5mi thvm u nh+ng mc gi
0hc nh1u, Q5mng c&ng nhu cAu ny c th# ;} (ng # 56c l5ng gi t)' 0inh t, -uy vy.
0h"ng ph$i t8t c$ cc n>i *u thu ph2. v nh+ng n>i c thu th l=i him 0hi th1y i ph2 #
i*u chwnh 5mng c&ng nhu cAu, Ec nh 0inh t B pht t)i#n mt ; 0 thut. t)&ng
c ph5>ng php chi ph2 i l=i R-EdT v ph5>ng php nh gi cc chi ph2
0hc REOdT. # xc 'nh 5mng c&ng nhu cAu vXh&Cc l -I i v6i cc hng h&
0h"ng c th' t)5mng nh5 th1m qu1n cc 0hu u l'ch thin nhin, -Ed ;} (ng cc
chi ph2 t)&ng )8t nhi*u cc chi ph2 c31 mt chuyn i. nh5 chi ph2 i l=i. # ;uy )1 gi t)'
m1 u 0hch gn ch& i#m u l'ch Rn>i h4 nT, EOd ;} (ng ph5>ng php thN& i
ph$n ng c31 0hch i v6i cc gi$ 'nh v* ph2 th1m qu1n # ;uy lun gi t)' m u
0hch gn ch& '1 i#m u l'ch , dCc p c$ h1i ph5>ng php *u ;} (ng cc gi$
thuyt v B %' chw t)2ch nhi*u. ;&ng chnng ch& phbp cc nh phn t2ch 56c l5ng gi t)'
c31 cc hng h& phi th' t)5mng RxNm thm ditchNll v E1);&n. W]S] v 1l;h. W]SiT
O2 (
C]ng (iCn Pu@c gia %L "a;uru
aZHr
H1v)u v dung1t1n1 RW]]UT B ;} (ng c$ -Ed v EdO # 56c l5ng gi t)' u l'ch
;inh thi Rgi$i t)2T t)&ng h&=t ng qu1n ;t ng vt h&1ng B t=i O5mn quc gi1 h
H10u)u u aNny1, Ihn t2ch chi ph2 i l=i 56c t2nh mt chuyn th1m qu1n c31 0hch
n56c ng&i l 0h&$ng WWUVW2P " l1 d. v iSVSM " l1 ch& mt chuyn c31 n '1
ph5>ng, I ^Hj jh t)' ny ch& t8t c$ 0hch th1m qu1n nvm W]]W t=& )1 0h&$n thu
gi t)' 0h&$ng Wg.LVWM.W t)i:u " l1 ch& c$ nvm, Ihn t2ch cc 0h&$n ph( 0hc 51 )1
mt gi t)' th8p h>n. 0h&$ng Lg " l1 i v6i 0hch n56c ng&i v 2P " l1 i v6i 0hch
2
t)&ng n56c. ngh91 l hng nvm thu 5c L.M t)i:u " l1 tq 0h&$n ny, -Ed v EOd
cng 5c p (ng t=i nhi*u i#m u l'ch 0hc t)n th gi6i RKNnnNtt. W]]M a)1mN) v
cng ;!. W]]M d1ilN v dNnNl;&hn. W]]g 1l;h. W]SiT
-h2 ( ny minh h41 ch& gi t)' 0inh t c> %$n m u l'ch ;inh thi c th# Nm l=i, -uy
vy. gi t)' 0inh t l chw l th56c & phnc li xB hi c31 c&n ng5mi t)&ng phbp phn t2ch
chi ph2 v li nhun, ^p l n %1& gm c$ nh+ng chi ph2 c31 u 0hch. nh+ng chi ph2 ny
c th# Nm l=i li nhun th!c v* ti ch2nh v vi:c lm. ;&ng u 0hch 5c h5ung phAn
l6n. nu 0h"ng ni l t8t c$ cc gi t)' 0inh t v & vy 0h"ng t=& )1 gi t)' 0inh t th!c,
<>n n+1. u mt ; i#m u l'ch phAn l6n gi t)' ny ; ph(c v( ng5mi n56c ng&i v c&n
; 0hch n56c ng&i l6n h>n 0hch t)&ng n56c v ; -I t)ung %nh c31 h4 l6n h>n,
dt u 0hch t)&ng n56c v mt u 0hch n56c ng&i c th# th5ung thc chuyn th1m
qu1n u l'ch v6i ; l5ng ng1ng nh1u. ;&ng & c thu nhp c1& h>n m v' 0hch n56c
ng&i ;n ;ng t)$ h>n ch& chuyn th1m qu1n v* mCt 0inh t thi i*u ny c ngh91 l v'
0hch n56c ng&i 0i1 nh gi chuyn th1m qu1n c gi t)' c1& h>n u 0hch t)&ng n56c,
at qu$ l. c th# c ;! 0hc %i:t gi+1 ng5mi 5c h5ung li R0hch n56c ng&iT v
ng5mi ph$i ch'u t8t cc chi ph2 Ru 0hch t)&ng n56c ph$i t)$ thu # l8y ngn qu ti t)
ch& 0hu u l'ch. cng nh5 mt ; n '1 ph5>ng ph$i ch'u nh+ng tc h=i i v6i cc
h&=t ng n"ng nghi:p h1y m8t quy*n ;} (ng cc ngun ti nguyn t)uy*n thng c31
h4T,
-6i mt mc n& . gi t)' 0inh t c th# 5c chuy#n i thnh ti*n %@ng cch thu ph2 V
nu 0h"ng thu ph2 thN& gi t)' c31 i#m u l'ch ; nh gi th8p l/ & R0inh tT uy t)
i#m R%ui v nu 0h"ng thu ph2 thi i#m ; m8t gi t)' i v6i 0hch n56c ng&i. v
2
%ui v ng1y c$ i v6i u l'ch t)&ng n56c th -I cng 0h"ng th8y ) %@ng thu nhp tq
thu ph2. v & th5mng %' % qun h&Cc %' nh gi th8pT, -)n th!c t O5mn euc gi1
< H10u)u c thu ph2, -uy vy. v& lnc tin hnh nghin cu ny th ph2 v& c}1 v ph2
t)$ ch& ch3 ;u h+u B ln t6i SPP,PPP " l1 d. chim MVWP c31 t)' gi u l'ch ;ih thi
RB qu1n ;t th8yT, dCc p t)n th!c t 0h"ng th# %in t8t c$ cc gi t)' 0inh t thnh ti*n
;&ng c nhi*u c> hi # thu tm phAn l6n gi t)' ny th"ng qu1 ph2 c1&, Qy cng l
i#m t)4ng tm c31 phAn tip thN&,
Hg&i )1. mt phAn c31 nh+ng gi t)' 0inh t m u 0hch nhn 5c tq cc chuyn th1m
qu1n h1y l tq t&n % chuyn u l'ch cng lm li ch& 1n '1 ph5>ng u nhi*u mc
0hc nh1u, Qy l mt th2 ( 7 5c >n gi$n h&D mt u 0hch ng5mi rnh quyt 'nh
%1y n aNny1 v nghw mt tuAn t=i < H10u)u, E" 8y c th# ngh9 )@ng t&n % chuyn i
t)' gi U,PPP " l1 d. v cng l -I c31 c" t)&ng chuyn i ny, `&ng c l t&n %
cc chi ph2 chw l g,PPP " l1. c ngh91 l c" B thu li nhi*u h>n ;& v6i nh+ng chi ph2 B
t)$, -)&ng ; g,PPP " l1. c l l c" B tiu W,PPP " l1 v& ti*n vn. ti*n nh. v mu1
l5u ni:m u vpng h H10u)u, Hh+ng chi ph2 ny lm li ch& n '1 ph5>ng. v y cng
l i#m t)4ng tm c31 phAn th %1,
^& ;! ni ting v 0h$ nvng tip cn 5c v6i cc ng vt h&1ng =i. mt ; vpng u
chu Ihi c ti*m nvng l6n t)&ng vi:c t=& )1 cc 0h&$n thu v %in cc gi t)' 0inh t thnh
ti*n, -h2 (. hBng 0i#m t&n I)icN 1tN)h&u;N RW]]UT B nh gi ! t&n 0inh t v ti
ch2nh c31 mt t)1ng t)=i nu"i gi1 ;nc v ! n u l'ch # %$& tn u îm%1)%u, Qi v6i
t)1ng t)=i ^Nvu)N. h4 56c t2nh )@ng gi1 ;nc c 0h$ nvng t=& )1 tng thu nhp l 22 " l1
îm%1%uN t)n W hNct1 t)n nvm thN& mc gi th!c c31 th' t)5mng c phAn. v gL " l1
îm%1%uNXh1Xnvm nu ;} (ng tw gi c1& Ri.M " l1 îm%1%uN W " l1 d lnc tin hnh
'nh giT, -)&ng 0hi . mt c"ng ty u l'ch nh Rc ;} (ng thin nhin h&1ng BT. ;vn
%?n v %?n tw1 RcullingT 5c nh gi iL " l1 îm%1%uN Xh1Xnvm, ^9 nhin. u l'ch
0h"ng ph$i lnc n& cng h8p 7n h>n l cc l&=i hnh ;} (ng 8t 0hc.v vy chnng t1
ph$i !1 c$ v& cc ngun li phi u l'ch # ly gi$i ch& vi:c %$& tnX%$& v: thin nhin,
O2 (
Trang tr=i nu]i gia sIc () -u l&c% %oang do
Hrd I<h
I)icN 1tN)h&u;N RW]]UT cng cung c8p mt vi c&n ; ;& ;nh v6i d1i0\N. H1m Ihi.
nh5 ;1u Rt8t c$ cc c&n ;. t)q vi:c lm. t2nh thN& >n v' ti*n t: c31 H1m Ihi l ng
k1n W" l1 d U.U k1n. tw gi t=i thng UXW]]LT,
_Bi XEhi ph2 -)1ng t)=i gi1 ;nc û l'ch h&1ng B
-ng lBi thu 5c
2,MPP,PPP
2L,UgP,PPP
2
_Bi )tng
W,gPP,PPP WU,WgP,PPP
_Bi ch2nh ph3 thu 5c
SP,PPP
U,SUP,PPP
Ehi Au t5 c> %$n
W2,PMP,PPP
gM,UPP,PPP
_5>ng t2nh thN& nvm
USP,PPP
L,gPP,PPP
Oi:c lm
SP
W,2WU
2
U%< sp dBng () t=o t%u n%p
Cf nCn t%u lX p%< ;%]ngq
O8n * ph2 ;} (ng 5c %n cBi )8t nhi*u u nhi*u n56c v B c )8t nhi*u ti li:u v* v8n
* ny Rnh5 <1))i; v ^)ivN). W]SL _11)m1n v j)NgN);Nn. W]]i _in%N)g v cng ;!.
W]]i d1)0 v d&ncu). W]]M dcE1)villN v cng ;!. W]]i v -i;Nll. W]]iT, Hhi*u
thnh vin c31 ch2nh quy*n v ngnh u l'ch ph$n i thu ph2 t=i cc i#m c"ng cng,
E"ng n c c$m gic )@ng n thvm nh+ng n>i l n thvm mt phAn ti ;$n c31
quc gi1 v l ti ;$n c"ng cng. & ch2nh ph3 nn nn t=& i*u 0i:n ch& t&n
n. v6i ngun ngn qu l8y tq cc 0h&$n thu h1y cc 0h&$n thu nhp 0hc c31 ch2nh
ph3, QCc %i:t l u mt ; n56c pht t)i#n. nhi*u ng5mi th8y )@ng thu l: ph2 c31 n '1
ph5>ng l thu g8p "i v h4 B ph$i t)$ cc 0h&$n thu )i,
Hg&i )1. nhi*u ng5mi ctn ch& )@ng vi:c thu l: ph2 ; th1y i %$n ch8t c31 cc chuyn
ving thvm v lm ch& chnng %' th5>ng m=i h& v %' ;?p Ct t)56c, -5>ng t! nh5 vy.
vi:c thu ph2 c th# lm ch& 0hch th1m qu1n hy v4ng ; 5c tiu 0hi#n. nh+ng
h&=t ng tiu 0hi#n c th# 0hc x1 v6i nh+ng nz l!c m1ng t2nh gi& (c c31 c"ng ty
qu$n l/ '1 i#m th1m qu1n, Hh+ng cng ng ;ng ph( thuc v& cc h&=t ng c"ng
nghi:p v u l'ch c th# ch& )@ng vi:c thu l: ph2 ;} (ng ; lm gi$m ; l5ng 0hch
th1m qu1n. v & lm h4 m8t c> hi lm vn v m8t vi:c,
`&ng nh+ng ng5mi 3ng h vi:c thu l: ph2 ;} (ng thi ch& )@ng nh+ng vhuyn ving thvm
*u gy )1 nh+ng ph2 tn v* m"i t)5mng v ti ch2nh Rnh5 chi ph2 xy !ng v qu$n l/ cc
ph5>ng ti:nT. v cc ph2 tn 0hc Rnh5 t?c nghn gi1& th"ngT, <4 ch& )@ng nh+ng ng5mi
gy )1 ph2 tn ny ph$i t)$, <>n n+1. h4 ctn th"ng %& )@ng nhi*u 0hu u l'ch thin nhin
t)n th gi6i cng 1ng gCp 0h 0hvn nCng n* v* ti ch2nh & ; l5ng v5mn quc gi1 v
0hu %$& v: tvng ln. t)&ng 0hi ngn qu v7n gi+u nguyn h&Cc gi$m i RZ1glN. W]]M
N;c&tt. W]]MT, ^& . nu l/ t5ung )1 m ch2nh ph3 chi ngn qu th ;! 0h 0hvn v* ti
ch2nh cng %uc ng5mi t1 ph$i l!1 ch4n. h&Cc l th!c hi:n thu ph2 ;} (ng h&Cc l tq %
cc h&=t ng %$& v:. v ngn qu png # uy t) cc 'ch v( ch& 0hch th5mng 5c l8y
tq ngn qu h&=t ng %$& v:, `1u cpng. nh+ng ng5mi 3ng h vi:c thu ph2 ;} (ng cng
nh?c m4i ng5mi )@ng cng c lp v* ti ch2nh ; t=& )1 ;! 3ng h v* ch2nh t)' cng nh5
quy*n t! ch3 c31 cc 0hu u l'ch,
knt c(c l. v8n * c nn thu ph2 ;} (ng u cc 0hu u l'ch c"ng cng h1y 0h"ng. v nu
c thu th u mc n& l mt v8n * c t2nh ch2nh t)'. ph( thuc v& m(c 2ch qu$n l/
cng nh5 nh+ng h=n ch v* lut php v hnh ch2nh, E )8t nhi*u m(c 2ch qu$n l/ nh5D
<&n vn V -=& ngun thu nhp # 2t nh8t l %p l=i chi ph2 ti ch2nh Rnh5 xy !ng v %$&
5ong t)1ng thit %'T v %p l=i cc chi ph2 0hc lin qu1n n u l'ch Rnh5 gy thi:t h=i v*
m"i t)5mngT,
-=& )1 li nhun V t=& )1 thu nhp t)i v5t chi ph2. v6i 0h&$n v5t t)i 5c ;} (ng #
chi ch& cc h&=t ng %$& v: t)uy*n thng Rnh+ng h&=t ng 5c th!c hi:n u ch2nh n>i
th1m qu1n h&Cc u n>i 0hcT h1y # th!c hi:n cc m(c 2ch 0hc,
2
-=& c> hi ch& '1 ph5>ng V ; %1& gm vi:c thu ph2 th8p h&Cc 0h"ng thu ph2 # c g?ng
nng c1& ti 1 ; l5ng 0hch u l'ch,
-=& )1 ngun ng&=i hi v thu thu nhp tq vi:c mu1 %n c31 0hch u l'ch V ging nh5
nz l!c t=& c> hi ch& '1 ph5>ng. # lm vi:c ny th 0h"ng 5c thu ph2 h1y thu ph2 )8t
th8p nh@m nng c1& ti 1 ; l5ng 0hch u l'ch,
-=& )1 c> hi ti 1 ch& vi:c tm hi#u v t)n t)4ng gi t)' c31 cc ngun ti nguyn thin
nhin V vi:c ny c th# ti hi 0h"ng 5c thu ph2 h&Cc thu ph2 th8p. p l nu thu ph2 th
vi:c tm hi#u v t)n t)4ng thin nhin c th# ; nng c1& nu tu ph2 v ;} (ng ph2 thu
5c # nng c1& ch5>ng t)nh gi& (c,
eu$n l/ 0hch th1m qu1n V th!c hi:n vi:c thu ph2 # gi$m h&Cc # ti phn phi l5ng
0hch th1m h1y gi$m thi#u cc hnh vi c&i th5mngXthiu t"n t)4ng thin nhin. qu1
lm gi$m mu thu7n gi+1 cc %n ;} (ng h&Cc gi$m tn h=i n m"i t)5mng # =t 5c
m(c tiu ny c th# cAn thu phu ph2 0h c1&,
^9 nhin l c th# c nhi*u m(c 2ch 5c gp l=i, O2 (. u cc n56c 1ng pht t)i#n th
h&n vn h1y t=& )1 li nhun c th# l nh+ng m(c 2ch c> %$n i v6i u 0hch n56c
ng&i ctn c> hi gi& (c ti 1 c th# l=i nh ch& u 0hch t)&ng n56c,
-uy vy. p l m(c 2ch n& i n+1 th / 0in c31 nh+ng ng5mi 3ng h v nh+ng ng5mi
i lp l=i vi:c thu ph2 cAn ph$i 5c nh gi thn t)4ng, Hh5 v6i cc ch5>ng t)nh c31
ch2nh ph3 chng h=n. 0hi 0h"ng thu ph2 th nh+ng ng5mi 0h"ng 5c h5ung Rnh+ng
ng5mi 0h"ng th1m qu1n cc i#m u l'ch ;inh thiT ph$i t) c8p nh+ng ng5mi 5c
h5ung Rcc 0hch th1m qu1nT, EAn ph$i quyt 'nh xNm vi:c t) ginp mt h&=t ng
c( th# n& c nng ?n h1y 0h"ng. v quyt 'nh ny c th# ; ph$i ch'u $nh h5ung
c31 nhi*u lung 0in ngh', O2 (. ; c * ngh' cAn ph$i t) gginp # c th# %$& $m ch&
nh+ng ng5mi c thu nhp th8p c th# n th1m qu1n, -uy th. nh+ng n>i m 0hch th1m
qu1n ch3 yu thuc nhm thu nhp c1& Rnh+ngn>i ny th5mng u x1 cc 0hu n c5T th
ch v& c}1 t( & l=i lm ng5mi ngh& %' thi:t v h4 ph$i t) gi ch& cc u 0hch giu
c th"ng qu1 t)$ thu thu nhp Ran1pm1n v `t&Nc0l. W]]MT, -)n th!c t. mt cuc i*u
t)1 u d ch& th8y )@ng nhm thu nhp th8p. nhm ng5mi c1& tui v n n"ng th"n 3ng
h vi:c thu ph2 R<1))i; v ^)ivN). W]SL `tNvNn v cng ;!. W]S]T, <>n n+1. c th# ngh9
)1 cc l&=i ph2 0huyn 0h2ch 0hch th1m qu1n thuc cc nhm thi:t thti. nh5 thu ph2 th8p
h>n i v6i h4c ;inh. ng5mi c1& tui h1y c nh+ng ngy mu c}1 mi~n ph2 ch& u 0hch l
ng5mi '1 ph5>ng,
Hg&i )1 cAn ph$i cn nh?c vi:c ng5mi n t) gi ch& 0hch th1m qu1n n56c ng&i. Cc
%i:t l 0hi 0hch giu c h>n ng5mi ng thu. vi:c ny th5mng x$y )1 t)&ng t)5mng hp
0hch l ng5mi c31 n56c pht t)i#n i u l'ch u cc n56c 1ng pht t)i#n, dt ; n56c.
t)&ng c IN)u. Zcu1& v aNny1 B tvng gi ph2 i v6i 0hch n56c ng&i t)&ng 0hi
uy thu ph2 th8p h>n i v6i n t)&ng n56c RJlin&. W]]WT, Hg&i )1. qu1 cuc i*u t)1
u %1 v5mn quc gi1 E&;t1 kic1. K1l1)N; v _11)m1n RW]]PT th8y )@ng c$ n '1 ph5>ng
v u 0hch n56c ng&i *u ng / )@ng 0hch n56c ng&i nn t)$ ph2 c1& h>n 0hch ni
'1, `! chnh l:ch gi nh5 vy l %nh th5mng t)&ng ngnh u l'ch, H cng ging nh5
2
vi:c gi vb my %1y th5mng chnh l:ch gi+1 ngy l~ v ngy th5mng. v gi ngy th5mng
c1& h>n gi ngy l~, `! chnh l:ch gi ny 5c th!c hi:n th"ng qu1 c> ch gi$m gi nu
Ct mu1 t)56c v c> ch nghw mi~n ph2 ti th %Fy,
Hg5mi t1 th5mng Ct cu hi nghi v8n vi:c gi ph2 c th!c ;! th# hi:n vi:c thu ph2 g8p
"i h1y 0h"ng, Ih2 ;} (ng th5mng 5c thu nng gi v ngn qu l8y tq thu thu nhp
0h"ng 3 # I<E O dE QE< -s -J O KJ -H, 3nh h5ung c31 v8n *
thu ph2 i v6i li*u l5ng 0hch thvm qu1n cAn 5c nghin cu v nh gi thn t)4ng,
dCc p mi qu1n h: qu1 l=i gi+1 gi v ch8t l5ng l nguyn t?c 0inh t c> %$n. cc 0inh
nghi:m t)56c y B ch& th8y )@ng chi ph2 th8p nh8t R0h&$ng tq M " l1 t)u lnT c )8t 2t
h&Cc 0h"ng c $nh h5ung g n mc th1m qu1n u cc n>i c ngh91 l u mc thu ph2
th8p mc th1m qu1n v7n 0h"ng th1y i inNl1;tic thN& gi c$ Ran1pm1n v `t&Nc0l. W]]M
_in%N)g v cng ;!. W]]i 1l;h. W]SiT, Ehi ph2 c1& h>n c th# n 'nh t=i cc '1
i#m c & m 2t $nh h5ung t6i mc th1m qu1n, Ih2 thu c th# lm tvng l5ng 0hch
n thvm nu 0inh ph2 thu 5c ;} (ng # ph(c v( u 0hch, -uy nhin. ;! linh h&=t
c31 ph2 thu cng th1y i u tqng n>i. u nh+ng n>i c nhi*u i#m th1m qu1n th ph2 thu c
th# lm gi$m ng 0# l5ng u 0hch n thvm R`tNvNn v cng ;!. W]S]T,
Hg( / t)&ng qu1n i#m ph$n i thu ph2 l ng5mi ng thu ph$i t) c8p cc chuyn th1m
qu1n c31 0hch. v & ph$i t) c8p ch& cc h&=t ng 0inh &1nh u l'ch Rh&Cc l t)
c8p ch& t&n ngnh 0inh &1nh. h&Cc u 0hch ; ph$i t)$ t&n % gi thu ph2 m ngnh
u l'ch chuy#n ;1ng ch& 0hch u l'ch ch'uT, O8n * t) c8p ch& 0hch n56c ng&i 0h"ng
hp l/ l?m ;&ng cng cAn ph$i 5c * cp t6i, Eui cpng. vi:c thu ph2 th8p i v6i mt
; l&=i 'ch v( Rnh5 'ch v( c?m t)=iT c th# lm gi$m c> hi c31 cc &1nh nhn v ph$i
c=nh t)1nh v6i cc &1nh nghi:p nh n56c,
Hu m(c 2ch qu$n l/ l # ;} (ng u l'ch ;inh thi c hi:u qu$ 0inh t nh8t RthN&
h56ng tvng ti 1 phnc li xB hiT. th ph2 thu ph$i 5c 'nh )1 u mc nhu cAu Rli 2ch
>n thuAnT ph$i cn %@ng v6i chi ph2 %in t RGNm gi$i th2ch chi tit h>n t)&ng nghin
cu c31 _in%N)g v Zn)iquN. W]]U k&;Nnth1l v cng ;!. W]SUT, `&ng v8n * 0h"ng
m1y l 2t c th"ng tin Ay 3 v* nhu cAu. Cc %i:t l v* chi ph2 # c th# quyt 'nh mc
ph2 thu c hi:u qu$, dCc p vy. hi:u qu$ 0inh t t=& )1 c> ;u # 'nh mc ph2 thu, Hg&i
)1. n ctn nh8n m=nh cc chi ph2 lin qu1n n u l'ch ;inh thi v nh+ng tn th8t 0inh t
x$y )1 0hi ph2 thu 5c 'nh )1 t)n nh+ng c> ;u 0hc R1l;h. W]Si. th$& lun v* cc c>
;u 'nh mc ph2 thuT,
TTm %i\u 'ng cong n%u cu () `c &n% p%< t%u
Q# thu hi ph2 mt cch c hi:u qu$ v cc m(c 2ch 0hc cAn ph$i c th"ng tin v* nhu
cAu v chi ph2 c31 ngnh u l'ch ;inh thi, O2 (. nu mun xc 'nh ph2 thu t=i mt i#m
u l'ch # tvng ti 1 li nhun. Au tin ph$i xc 'nh c$ h1i 5mng c&ng cung Rchi ph;i
ch& mzi l&=i hnh 'ch v(T v cAu R%1& nhiu ng5mi ; n th1m qu1n u tqng mc chi ph2
0hc nh1uT, IhAn ny nu ln mt ; nhn t $nh h5ung n 5mng c&ng nhu cAu. ng
thmi 51 )1 nh+ng %i:n php 0 thut png # thu thp th"ng tin v* chi ph2 v nhu cAu,
IhAn t)nh %y u y c> %$n !1 t)n ph5>ng php thuyt 0inh t, Ec th$& lun v*
ph5>ng php 0inh &1nh xin xNm t)&ng nghin cu c31 dNi1n RW]S2T v
2
dcaN)chN) RW]]ST, Ec ph5>ng php tm l/ xB hi xin th1m 0h$& t)&ng nghin cu
c31 dcE1)villN v cc cng ;! RW]]2T v dcE1)villN v cc cng ;! RW]]iT,
Hhu cAu t=i mt i#m u l'ch ;inh thi !1 t)n )8t nhi*u yu t RxNm chi tit t)&ng
nghin cu c31 _in%N)g v <u%N). W]]gT. %1& gmD
-hu nhp c31 u 0hch v cc Cc t2nh v* nhn 0hFu h4c
/ th2ch v xu h56ng
hnh $nh c31 i#m th1m qu1n
;! c ;n v gi c31 cc 1nh l1m th?ng c$nh c t2nh c=nh t)1nh 0hc
chi ph2 i l=i Rthmi gi1n v gi c$T t6i n56c c i#m th1m qu1n
ch8t l5ng c31 1nh l1m th?ng c$nh
ch8t l5ng c31 t&n % chuyn i
;! n 'nh v* ch2nh t)' v 0inh t
cc 1nh l1m th?ng c$nh ph( v
chi ph2 i l=i Rthmi gi1n v gi c$T tq i#m n R;n %1y. %n tu,,T t6i 1nh l1m
th?ng c$nh
E nhi*u ph5>ng php # 56c l5ng nhu cAu i v6i mt i#m u l'ch ;inh thi, `&ng c
l ph5>ng php th"ng th5mng nh8t l GDnh giD thH trhNng, Ih5>ng php ny phn t2ch ph2
thu v l5ng 0hch th1m qu1n t=i cc i#m m1ng t2nh ch8t ging nh1u, Ih5>ng php ny
t=& )1 c> ;u chung # quyt 'nh xNm cc 'ch v( t5 nhn c nn Au t5 t=i i#m h1y
0h"ng, -uy nhin ph$i )8t cFn t)4ng 0hi nh gi cc i#m m6i v nh+ng i#m c ;c
cung l6n. & p l!c gi c$ gi$m xung, `&ng 0h"ng m1y l cc % phn 0inh &1nh
chz u v cc 'ch v( 0hc th5mng 0h"ng cung c8p th"ng tin v* l5ng 0hch th1m qu1n v
gi c$ & )8t 0h ;& ;nh, Hg&i )1 )8t 2t v5mn quc gi1 v i#m c"ng cng 0hc th!c
hi:n thu ph2 t)&ng thmi gi1n i nn 0hi thu ph2 chw !1 t)n nh+ng cn nh?c m1ng t2nh
0inh &1nh. v2 ( cc chi ph2 'ch v( v ;! t! nguy:n chi t)$ c31 0hch th1m qu1n, <>n
n+1 2t c ;! th1y i t)&ng mc ph2 thu v ;! 0hc %i:t v* l5ng 0hch th1m qu1n i v6i
tqn gm+ ph2 thu 0hc nh1u # c th# nh gi 5c ph$n ng c31 0hch i v6i cc mc
ph2 0hc nh1u,
Hg1y c$ 0hi c th"ng tin tq cc i#m ging nh1u th cng ph$i i*u chwnh # c th#
nghin cu 0 l5ong ;! 0hc nh1u c31 cc yu t cAu. v2 ( nh5 ch8t l5ng c31
th?ng c$nh v chi ph2 i l=i, O him c nh+ng phn t2ch mt cch h: thng v* cc yu t
cAu i v6i u l'ch ;inh thi nn tAm qu1n t)4ng c31 mzi yu t *i !1 t)n t)!c
2
gic c31 nh+ng ng5mi B th"ng th=& t)&ng ngnh R1l;h. W]Si. th$& lun v* cc yu t
t)&ng l9nh v!c gi$i t)2 t=i dT, -uy nhin. hy v4ng )@ng cc nghin cu t)&ng t5>ng l1i ;
xc 'nh 5c tAm qu1n t)4ng c31 tqng yu t. v ; t=& i*u 0i:n ng (ng chin l5c
ny mt cch hi:u qu$ h>n, Hh+ng nghin cu cng ; xc 'nh hi:u qu$Vchi ph2 i
v6i ;! gi1 tvng nhu cAu Rnh5 cc ti nguyn 5c ;} (ng ch& cc t)ung tm Rth"ng tinT
nh ch& u 0hch th1m qu1n nu nh+ng t)ung tm ny 5c xc 'nh l Cc %i:t qu1n
t)4ng,
Ih5>ng php th h1i l ;} (ng cc 0 thut phi th' t)5mng # xc 'nh 5mng c&ng nhu
cAu. v2 ( ;} (ng 0 thut -Ed v EOd B 5c m" t$ u t)n RxNm thm phAn th$&
lun c31 1l;h. W]SiT, -uy vy. 0hi 5c ;} (ng # * xu8t gi th mi qu1n h: gi+1
mc ph2 thu v l5ng 0hch th1m qu1n %i#u =t li nhun ch 0h"ng ph$i l -I tng
h1y t)ung %nh, EAn ph$i nh8n m=nh )@ng mCc p nh+ng 0 thut ny 5c ;} (ng )ng
)Bi ;&ng mc ch2nh xc phAn l6n ph( thuc v& ch8t l5ng c31 vi:c xy !ng v qu$n
l/ cuc 0h$& ;t Rcc v2 ( t)&ng ch5>ng ny 5c ;} (ng # minh h41 ch& nh+ng 0hi
ni:m v ch8t l5ng nghin cu 0h"ng ph$i l cc t)5mng hp 5c nh gi c( th#T,
Hg&i )1. cc yu t tm l/ v cc yu t 0hc c th# c ngh91 l u 0hch ;n ;ng chi
t)$ 2t i t=i chz h>n l nh+ng t2nh t&n nh gi phi th' t)5mng nu )1, O nh+ng l/
& ny. cAn thn t)4ng 0hi ;} (ng nh+ng 0t qu$ nghin cu nh5 vy,
_in qu1n t6i cc 0 thut nh gi phi th' t)5mng l nh+ng 0 thut nghi[n cZu thH
trhNng, nh5 phn t2ch 0t hp v t=& m7u l!1 ch4n R<1i) v cng ;!. W]]MT, Hh+ng 0
thut ny & 5c tAm qu1n t)4ng c31 cc phFm ch8t Cc t)5ng Rnh5. cc nhn t cung
nu t)nT t)&ng cc quyt 'nh c31 ng5mi tiu png, E th# ;} (ng chnng # t2nh t&n
0h$ nvng m ng5mi tiu png ; l!1 ch4n mt ;$n phFm Cc %i:t Rv2 (. ; th1m qu1n mt
0hu v5mn Cc %i:tT !1 t)n nh+ng phFm ch8t c31 ;$n phFm lin qu1n t6i nh+ng phFm
ch8t c31 nh+ng ;$n phFm 0hc t)n th' t)5mng, O gi c$ l mt t)&ng nh+ng phFm ch8t
ny. c th# ;} (ng nh+ng 0 thut ny # t2nh t&n ;! p ng v6i cc mc th1m
qu1n tu>ng ng v6i nh+ng th1y i c31 gi c$,
Ih5>ng php th %1 l ;} (ng cDch thZc ;u=n li mjm dVo vJdhokc cDc cuKc bDn GQu
giD! O 0h 0hvn c h+u t)&ng t2nh t&n cung. v & ;! th1y i t)&ng ngnh c"ng nghi:p.
ph5>ng php ny l mt % xung qu1n t)4ng ch& cc ph5>ng php 0hc,
O2 (
.p dBng TC/ \ t<n% ton cc '9ng cung
:RS$ TUU& 9IA kakadu
nE
3$4567
an1pm1n v `t&Nc0l RW]]MT B ;} (ng ph5>ng php chi ph2 u l'ch v ; li:u tq 0h$& ;t
nvm W]]P # t2nh t&n nh+ng 5mng cung ch& O5mn quc gi1 a101u u Hc, ^!1 t)n d7u
2
K c31 h4. %1& gm c$ ph( c8p ch& chi ph2 thmi gi1n u l'ch. h4 B t2nh t&n 5c mi qu1n h:
;1u gi+1 cc ph2 v& c}1. ; l5ng cuc th1m qu1n v li tc ph2 ch& a101u R; lm t)tnT,
Ih2 R" l1 ncT` l5ng chuyn th1m qu1n
-hu nhp ph2
RIh2 x chuynT
P
2UU,PPP
P
U
2g],PPP
Mi,PPP
S
2gM,PPPW,SSS,PPP
Wi
22L,PPPg,ig2,PPP
UP
2PM,PPPS,2PP,PPP
SP
WLg,PPPWg,SUP,PPP
W2W
2
WUL,PPPWL,LSL,PPP
WiW
W2M,PPP2P,W2M,PPP
UUU
gW,PPPWg,LiU,PPP
Hh5 %$ng chw )1. chi ph2 WP " l1 nc ch& mt ng5mi l6n R<>n l mt u 0hchT B %?t %uc
ph$i thu tq nvm W]]gX]U v t=& 5c ngun thu W.]PP.PPP " l1 Hc tq 2PM.PPP u 0hch, Qi*u
ny ch& th8y cc t2nh t&n ch2nh xc mt cch hp l/. ch2 2t u cc c8p ph2 th8p h>n,
2
O2 (. cc ph2 c th# nng t6i WP " l1 !1 t)n nghin cu EOd h1y nh gi nh+ng thu
hnt t5>ng t! nh5 vy, -uy nhin nu ; u 0hch gi$m h>n ! t2nh th cc ph2 c th#
5c i*u chwnh xung, -5>ng t! nh5 vy. nu ; u 0hch gi$m 2t h>n ;& v6i ! t2nh th
cc ph2 c th# tvng ln, -m l=i. c th# i*u chwnh cc ph2 %@ng cch ;} (ngR;1i ; v
th} nghi:m 5c th"ng %&T ch& n 0hi =t 5c cc m(c tiu nh5 thu hi chi ph2, -uy
vy cAn ph$i phn &=n nh+ng th1y i l6n v* chi ph2 mt cch tq tq,
Ec gi8y phbp 8u gi h&Cc cc chi ph2 u l'ch 0hc ; ch3 yu ;?p xp cc chi ph2 thN&
nhu cAu %ui v ng5ti t1 ; hi v4ng nh+ng ng5mi i*u hnh tu1 h&n t&n ;n ;ng 8u
thAu chi t)$ # 5c phbp Rmi~n l c nhi*u >n v' 8u thAu v cuc 8u gi 5c qu$n l/
mt cch c hi:u qu$T, -uy vy ni chung nh+ng cuc 8u gi chw th2ch hp 0hi c ;
l5ng gi8y phbp v nh+ng ph( ph2 )1 v& h=n ch v 0hi gi c31 cc gi8y phbp nh5 vy
t5>ng i c1&, Qi*u n1y ; ch3 yu l cc t)5mng hp ;vn %?n. v nh+ng c> hi u l'ch
gi t)' c1& nh5 qu1n ;t 0hw t vpng nni,
O2 (
'3c t<n% c%i p%< t=i cc &a i\m t%am Puan
du l&c% sin% t%i
KZ_hZ
DN&SPF
IhAn l6n ch5>ng ny tp t)ung v& nhu cAu v li 2ch, -uy nhin ;! thu hi chi ph2 v
mt ; m(c tiu 0hc ti hi nh+ng 0in thc v* chi ph2,k8t 0h =t 5c i*u nyv )8t
nhi*u chi ph2 pht ;inh t=i cc vpng t! nhin lin qu1n t6i c$ u l'ch ;inh thi v %$& tn,
-h5tng th5tng c"ng tc qu$n l/ v cc chi ph2 0hc ni chung 5c phn % ch& c"ng
tc %$& tn v chw c nh+ng chi ph2 qui 'nh Cc thp ch& u l'ch ;inh thi Rv2 ( cc
h56ng 7n vin 5c thu u 0hu t! nhinT 5c phn % ch& u l'ch ;inh thi, -uy nhin
_in%N)g v cc cng ;! RW]]iT B p (ng nh+ng 0 nvng t2nh t&n chi ph2 # tm )1
nh+ng 56c t2nh chi ph2 ;t th!c t h>n t=i %1 i#m u l'ch ;inh thi u KNliN,
^!1 t)n %$ng t2nh t)ung %nh. h4 B 56c t2nh cc chi ph2 u l'ch lin qu1n l Ui,S]U
" l1 KR2g,UUL " l1 dT t=i 0hu %$& tn ng vt h&1ng B v'nh E&c0;c&m% t)&ng
0h&$ng thmi gi1n tq thng -5 W]]W n thng -5 W]]g, _i nhun 56c t2nh lin qu1n n
u l'ch ;inh thi. t)56c tin tq ph2 v ti t) l U2,2Wg & l1 K vy ; ti*n thiu h(t l
U,iSW " l1 K, Hu m(c tiu thu hi chi ph2 5c th!c hi:n n cpng th nh+ng ; li:u
t)n ; ch& phbp 56c t2nh gi mt vb v& c}1, -)&ng t)5mng hp ny. nu ;} (ng ; li:u
0hch thvm qu1n nvm W]]2 l 2,]iS 0hch n56c ng&i th # thu hi chi ph2 gi vb v&
c}1 ch& ng5mi n56c ng&i l W.i " l1 K RP.S " l1 dT R0h"ng t2nh ph2 ch& c5 nT,
2
Kui v ph2 ny qu th8p nn ng5mi t1 0h"ng m&ng i c?t gi$m thvm qu1n, -2nh t&n ny
!1 t)n nh+ng i#m >n lf v* nhu cAu v chi ph2 h>n l !1 t)n t&n % 5mng c&ng
gi+1 cung v cAu tuy nhin n B ph$n nh 5c vi:c ;} (ng nh+ng th"ng tin ny nh5
th n& # Ct )1 ph2, Oi:c ;} (ng )ng )Bi h>n + li:u v* chi ph2 B 5c * xu8t t)&ng
cc quyt 'nh phn % ngn ;ch v gi c$ Rv2 ( cc c"ng vin quc gi1 u HN\ `&uth
1lN; v ^'ch v( th1m qu1n ng vt h&1ng B. W]]LT,
Cc lo=i p%<
2
Hg1y 0hi t&n % cc ch2nh ;ch v* ph2 B 5c xc 'nh cc nh qu$n l/ ph$i 'nh )1
tqng l&=i ph2 ch& cc hng h& v 'ch v(cng nh5 cch thu chnng mCc p c vi ;!
chng chb& t)&ng thut ng+ nh5ng 56i y l mt vi l&=i ph2 ph %inD
Ih2 v& 0hu th1m qu1n V 5c thu 0hi u 0hch v& 0hu v!c
Ih2 v& c}1V5c t)$ # v& cc n>i c( th# nh5 l cc t)ung tm n tip u 0hch
Ih2 ;} (ngV 5c t)$ ch& vic ;} (ng cc vt (ng c( th# Rnh5 l cc thit %' ch&
thuT h1y cc c> hi Rnh5 l cc i#m c?m t)=iT
Ih2 vng 0/ v ch& phbp V t5>ng t! nh5 ph2 ;} (ng %1& gm vi:c ch& phbp ;vn
%?n v cu c,
Kn v chuy#n nh5ng V %1& gm nh+ng li nhun tq vi:c %n t)!c tip qu l5u
ni:m. ch& thu chz t)4 v cc hng h& h1y 'ch v( 0hc ph2 tq vi:c chuy#n nh5ng cc
th5>ng v( t5 nhn t)&ng vi:c %n cc mCt hng v 'ch v( ny v thu nhp tq vi:c vng
0/ cc nhBn hi:u th5>ng m=i v %i#u t)5ng c31 0hu t! nhin,
Hg&i cc l&=i ph2 0hc nh1u. ctn c nhi*u ph5>ng php 0hc nh1u # thu ph2, Ih5>ng
php ) )n nh8t l th"ng qu1 vi:c thu ng1y t)!c tip t=i chz. nh5 0hi v& mt i#m h1y
0hi mu1 %n mt l&=i 'ch v( h1y hng h&, Ec l&' 2ch c31 ph5>ng php ny lD WT mi
lin 0t t)!c tip gi+1 t)$ ph2 v 'ch v( 5c cung c8p. v 2T c> hi # th"ng %&. quy
'nh v m ; l5ng 0hch, mCt h=n ch c31 vi:c thu t)!c tip l ph2 tn,
Qi v6i cc '1 i#m )1 v& nhi*u lAn h1y ung l5ng 0hch th8p. vi:c thu ph2 t)!c tip
c th# 0h"ng th!c t, -h1y v . mt h: thng 1nh !. c cc hp % ti*n t)$. h1y h:
thng phiu v& c l th2ch hp, O2 (. %1ng -1;m1ni1 u HE ` ^Hj I<hs OJ
c}1 ch& u 0hch tip cn v6i %8t c v5mn quc gi1 n& t)&ng ; WU v5mn c31 %1ng, ai#m
t)1 i#m qng c th# cAn thit # tvng c5mng c"ng tc tun th3 quy 'nh v6i nh+ng h:
thng nh5 vy,
dt ph5>ng php 0hc l thu ph2 gin tip th"ng qu1 nh+ng ng5mi i*u hnh tu1. v6i chi
ph2 th5mng i 0m v6i 0hch u l'ch l mt phAn c31 gi tu1 t)4n gi, ah$ nvng ny
th5mng 5c ;} (ng cpng v6i vi:c thu ph2 t)!c tip, Ec li 2ch tq vi:c gin thu %1&
gmD WT ti*m nvng tvng c5mng th"ng tin gi+1 v5mn v ngnh c"ng nghi:p u l'ch '1
ph5>ng. 2T gi$m %6t cc chi ph2 hnh ch2nh ch& vpng t! nhin t)&ng 0hi v7n ch& phbp
gim ;t 5c cc mc th1m qu1n. v gT ti*m nvng gi8u cc ph2 t)&ng chi ph2 c31 tu1
t)4n gi. & c th# gi$m %6t tc ng c$u cc l&=i ph2 c1& h>n v6i cc c8p th1m
qu1n, dCt h=n ch c31 gin thu l gi$m %6t tip xnc gi+1 nhn vin v5mn v u 0hch,
O2 (
Tp o)n b8o tLn ;%u (c b8o tLn
2
KZ_hZ
T! g$?n 23$ tn Ehu >c 23$ tn PACT th\+ (i\ >?$ !h 23$ tn _Lvo
gYi >8i t1t c3 cc 9u Ehch n($=i ;uYc) g.ic (i\ tn( >?$ thu] s{n 2\< Ehi gi
t%.8c g l? 44L6oL D\ t%Sn tnh t$n 4n7)777 9u Ehch n($= ;uYc +"t n+)
ch.n( t%^nh +8i g.ic thc hin (n g{< E >fn( h?n( n+ ({< g.ic
o77)777L T! 9$?n g"c l! >8i chnh !h[ >? 9$ +"t 2\n 2\$ (+ cc g=i 9in
c[\ c3 chnh !h[ >? !hi chnh !h[ ch g=$L T?i t%i c3u PACt c th g.ic s
9,n( ch$ cc +,c gch g\ 9=n() 2\$ (+ g?$ t=$) (i$ 9,c +-i t%./n()
h$=ch g#nh Ehu 23$ tn) >? h t%i c c1u t chc) nh.n( Eh-n( c @ g#nh th\<
th] t?i t%f chnh c[\ chnh !h[L
hh-n( cn !h3i gnh (i ;u th1! Eh Ehn 0{< 9n( +"t ;uU nh. >< 5
ch.n( t%^nh g !ht t%in g.ic o n+) 2n( E]t thKc Ehc 0\ >8i gj 0u1t
2\n guL Hn n\) >^ n(?nh 9u l#ch T &'li' ch[ <]u 9\ >?$ nhun( nt h1!
9:n >j >n h\ >? thiSn nhiSn) c +inh chun( Eh % gYi >8i >ic 2t 2u"c
thu +ftt l$=i !h nh. >< t Ehch 9u l#chL aiju n?< s Eh-n( !h3i l? t%./n(
hi! ! 9,n( ch$ t1t c3 cc n.8cL 9$ >{<) PACt l? +"t > 9, tu<t >/i >j t?i
chnh sn( t=$ gYi >8i c-n( tc 23$ tn) >? cc n.8c Ehc g\n( t^+ txi nhn(
ch.n( t%^nh t.n( tL Th-n( tin thS+ >j PACt 9$ S!'%('l 4 cun( c1!L
M"t Eh3 nn( n\ l? thu t cc th?nh !hn Ehc c[\ nh?nh c-n(
n(hi! 9u l#chL hh nn( n?< th./n( 9\ >?$ cc l$=i thu] Ehch s=n
h\< >n chu<n >? t=$ %\ nhn( lii th] t.n( t nh. >ic thu !h giju
h?nh tu\L * 9,) T 2\n( M$nt\n\) Lo thu nh! thu] gnh t%Sn (i./n(
2
Ehch s=n g.\ >?$ ;u3n l@ cc Ehu >./n c[\ 2\n(L Tu< ><) g g=t
g.ic s ch1! thun c[\ n(?nh c-n( n(hi!) c th ;u<]t g#nh gYi >8i
cc l$=i !h 2t 2u"c !h3i t%3 ch Ehi c +Yi liSn h t.n( ;u\n (i\
cc l$=i !h >? s s 9,n( Ehu >c thiSn nhiSnL
cc (+n 5 c%<n% sc% p%< ;%c
IhAn cui ny nu )1 c v8n * v nh+ng * xu8t chung Ehc thch hi! >8i chnh
sch !hL au tiSn) h thYn( !h tYt nh1t gYi >8i 21t c Eh. >c gc
2it n?$ s !h, thu"c >?$ l$=i h^nh >? +c g" th\+ ;u\n) +c g" hi!
tc >8i n(?nh c-n( n(hi!) 3nh h.Tn( c[\ s ;u\n liSu >? cc nh{n tY
EhcL D$ ><) t%$n( Ehu-n Eh cc +,c tiSu tn( th) s +j+ 9$ cn
g.ic t=$ %\ ch$ +i gi+ g thc hin c c1u !h thch hi! nh1t th'$
cc giju Ein g#\ !h.n( >^ +"t c c1u !h gn ch$ t$?n 2" h thYn(
>./n c th Eh-n( hiu ;u3F > 9,) !h >?$ cn( +u\ t%.8c T >./n
C$st\ Ric\n) 9\$ g"n( t o Ehi >./n c t Ehch th\+ ;u\n t8i 47 Ehi
>./n c g-n( Ehch Ch\s') 4F C$st\ Ric\ T%\>'lN't) 4vL
N]u chnh ;u<jn !h, t%ch chnh sch !h (i n(u<Sn >8i c ;u\n
;u3n l@ t%un( .n() Eh3 nn( th\< gi cc !h t %\ cn( 9u< t%^ c?n(
+j+ 9$ c?n( tYtL * 9,) chi nhn giju h?nh) nh. c ;u\n >./n) ni
chun( c th n( !hs$ nh\nh hn chi nh h?nh !h!) nh. n(h# >in
h\< ;uYc h"i &\%2$%\E) 4yyL Cn( nh. ><) Einh n(hi+ (ii %\ t %\
(i\$ !h +"t !hn thu nh! !h c[\ 9u l#ch sinh thi l=i ch$ 23n th{n
g#\ gi+ th\+ ;u\n l?+ tn( c./n( hiu ;u3 ;u3n l@ t%$n( >ic thu
!h) cn( nh. t%ch nhi+ chi tiSuL
Th h\i) thu nh! t !h cn !h3i g.ic 0'+ nh. l? +"t nh{n tY 2
0un( hn l? th\< th] ch$) nhn( !h{n 2 nh{n sch hin t=iL N]u >ic
!h{n 2 n({n sch hin t=i 2# (i3+ 0uYn( 9$ thu nh! t 9u l#ch tn(
lSn th^ lii ch t?i chnh c[\ >ic thu !h 2# +1t giL Thc %\) cc chi !h
c sT h= tn( >? ;u3n l@ 9$ >ic thc hin h thYn( thu !h +\n( l=i
th^ c th (i3+ n(un t?i t%i hin cL Hn n\) n(?nh 9u l#ch th\< gi
+"t cch cY hu) >? s Eh-n( n g#nh c[\ cc n(un thu 9u l#ch c th
l8n hn s Eh-n( n g#nh c[\ cc n(un t?i t%i chnh !h[L *^ l@ 9$ n?<)
cn !h3i 0{< 9n( cc n(un t?i t%i t c[\ t! g$?n Ehi c th g g3+
23$ n(un t?i t%i liSn t,c t%$n( Ehi cc gi+ th1! t%$n( cc chu E 9u
l#ch c th Eh 0{< 9n( n]u cc c ;u\n chnh !h[ ;u'n >8i cc chu
E n({n sch h?n( n+L Cc c h"i g tn( cc n(un thu Eh-n( !h
gYi >8i cc Ehu >c thiSn nhiSn) nh. th-n( ;u\ cc ch.n( t%^nh ;u<Sn
(! h\< 2n g h?n( l.u ni+) cn g.ic gnh (i) >^ chKn( c th t=$
%\ nhiju n(un t?i t%i 2 0un( %1t l8nL
2
Th 2\) cc l$=i !h >? cc (i c3 9u l#ch sinh thi Ehc Eh-n( ch 2#
3nh h.Tn( 2Ti nhu cu) +? cxn 3nh h.Tn( ti nhu cu) 9$ 2Ti chKn(
c >\i t%x nh. cc 91u hiu ch1t l.in( s3n !h+ gYi >8i 9u Ehch ch.\
;u'n >8i s3n !h+L * 9,) +"t nh? t%f (i c\$ c th h1! 9:n hn nh?
t%f (i th1! gYi >8i nhn( 9u Ehch t^+ Ei]+ +"t s tin n(hi t.n(
gYi c\$L a.n( nhiSn) n]u nh? t%f h\< g#\ gi+ th\+ ;u\n Eh-n( c
g.ic ch1t l.in( t.n( g.n( >8i (i c3) n l?+ ch$ Ehch si hi
Eh-n( +uYn ;u\< t%T l=i >? %1t nhiju +in( ti]n(L
Th t.) gYi l! >8i nhn( l$=i !h s 9:n t8i E]t ;u3 l? +"t !hn >^ 9u
Ehch c th 0'+ g l? Eh-n( c-n( 2n) h\< c3+ th1< l? chn( s
Eh-n( nhn cc lii ch t >ic chi t%3 nhn( l$=i !h nh. ><
McC\%>ill' >? c"n( s) 4L Cc g#\ gi+ th\+ ;u\n c Eh3 nn(
tn( s ch1! thun c[\ 9u Ehch >j cc l$=i !h 2n( cch (i3i thch
+,c gch c[\ chKn( ) gc 2iSt chK @ 0'+ cc l$=i !h c s g.ic s
9,n( Eh-n( >? g.ic s 9,n( nh. th] n?$ g tn( c./n( cc 9#ch >,
ch$ 9u EhchL * 9,) T 2\n( T\s+\ni\) Kc) cc >./n ;uYc (i\ >? cc
Ehu 23$ tn h.8n( 9:n c[\ 9u Ehch 4_ (hi l? t1t c3 cc n(un t?i
t%i c g.ic t cc l$=i !h s g.ic ti gu t. g g3+ 23$ cc c sT
g.ic c3i thin nh. g./n( 0) nh? t%f) cc Ehu >c 9 n($=i) Ehu >
sinh >? cc c$n g./n( gi 2" tYt hn, -uy vy. _11)m1n v j)Ng);Nn RW]]iT
%& c& mt %$n n(hiSn cu c[\ &\%< 46 T TiE\l) Bu\t'+'l\) t%$n( g
Eh-n( th1< +"t +Yi ;u\n h n?$ (i\ >ic sn lxn( chi t%3 cc l$=i !h
c\$ hn >? th-n( tin >j +,c gch c[\ !hL
O2 (
^Vng ?u@c gia .rs.L41A
KrHj JkZjJH. d
O* l'ch ;} m ni. ^'ch v( kqng u d B 5c euc hi d c"ng nhn chw t2nh ph2 !ng l*u
t)=i, Ec m(c tiu qu$n l/ t)56c ht tp t)ung v& 0h"ng lm gi$m l5>ng u 0hu v!c t5 nhn. &
vy ng5mi t1 B tin hnh nh gi th' t)5mng. v cc 0h$&n ph2 5c # x8p xw u mc nh5 cc
0hu t !ng t=i c31 0hi t5 nhn,
Hvm W]]i. euc hi c"ng nhn ^'ch v( kqng. cng nh5 cc c> qu1n lin %1ng 0hc. # th!c
hi:n cc ! n th} nghi:m ph2 t)n u 0hch t)&ng %1 nvm R_ut E"ng cng t)1ng WPUVWgUT,
Qi*u ny ch& phbp 'ch v( t2nh cc l&=i ph2 0h"ng !ng t)=i. %1& gm c$ cc l&=i ph2 v& c}1, t=i
kqng euc gi1 ìu;l1\. m(c tiu qu$n l/ l thu hi mt phAn cc chi ph2 i*u hnh, Hgnh qu$n
l/ B nghin cu cc l&=i ph2 5c t2nh t=i cc '1 i#m 0hc Rt)&c tin l cc '1 i#m O5mn
K1ng JkjZjJHT. v nh gi cc 0h&$n ph2 ; ph$i t2nh t)$ ch& vi:c thu hi chi ph2 h&n t&n,
Ih2 thu hi chi ph2 h&n t&n %' xNm l qu c1&. v vy ng5mi t1 Ct mc thu hi tqng phAn, Qi*u
ny minh h41 %$n ch8t nvng ng c31 cc m(c tiu v 0in thc c31 nhu cAu u 0hch nhu cAu
ny c th# c$n t)u cc m(c tiu =t 5c,
2
E> c8u ph2 %1& gm mt l&=i ph2 gi g mt xN " t" RgXng5mi t=i mt i#m thu hnt u 0hch
t)n xN %u/tT h1y mt 0h&$n vb c$ nvm l 2M, Q'1 i#m uy t) SP ngun thu Rphn % vn
t)uy*n thng c31 ch2nh ph3 0h"ng %' gi$m xung l m"t| 0t qu$ c31 vi:c tin hnh cc l&=i ph2
ny. mCc p n c th# %' gi$m & nh+ng c?t gi$m v* ngn ;ch ni chungT, Hgun thu % xung ;
5c ;} (ng # nng c1& cc 'ch v( v c> ;u v i*u ny cng 5c gi$i th2hc v6i u 0hch #
gi$m %6t ;! 0hng c! i v6i ph2 v& c}1 t=i cc '1 i#m m v* mCt l'ch ;} m ni th 0h"ng
t2nh cc l&=i ph2 nh5 vy, ^! n ny 0h"ng chw minh h41 lm th n& c th# tin hnh cc l&=i ph2
m ctn ch& th8y cc c> qu1n qu$n l/ 0hu thin nhin c th# tin hnh ph5>ng h56ng 0inh
&1nh nh5 th n& i v6i u l'ch ;inh thi. %1& gm c$ vi:c pht t)i#n c 0 h&=ch 0inh &1nh
Rkqng euc gi1 ìu;l1\. W]]i,T
Th n+) t%u<jn th-n( >8i n(?nh c-n( n(hi! 2# 3nh h.Tn( >? cc
nh+ n(./i s 9,n( Ehc c th (i3+ 28t s gYi l! t cc n(un gL
H< >fn( nh1t t% >? ch1! thun h$?n t$?n cc l$=i !h l? !hi thc t])
nh.n( c th c3i thin Eh3 nn( ch1! thun 2n( s hi! tc c @
n(h\ >8i cc nh+ n(./i s 9,n(L h]t ;u3 c th c[\ s c"n( tc nh.
>< l? nhn thc t+ ;u\n t%fn( c[\ >ic thc hin th'$ (i\i 99$=n
2
cc l$=i !h h\< tn( !h g ch$ n(?nh c-n( n(hi! c th th'$ g
+? giju chnh (i c3 c[\ +^nhL * 9,) n+ 4 ph2 %$& 5ong m"i
t)5mng nh t)n cc tu1 th5>ng +=i gYi >8i cc nh? 9u l#ch sinh thi th\+
;u\n R=n T%..xn( S\n h- Kc tn( t UA4L77 7Lv7 lSn t8i AUoL77
_Lo7L N(?nh c-n( n(hi! !h3n gYi +=nh + >ic tn( (iL M"t
!hn) >ic !h3n gYi g g.\ g]n E]t ;u3 l? t+ ;u\n t%fn( c[\ >ic
tn( (i) nh.n( cn( cxn l? th/i (i\n Eh-n( ch$ !h! cc n(./i giju
h?nh hi! nh1t th\< gi >?$ t%$n( (i c3 tu\ 2n t%.8c c3 +"t n+ h\<
hn n\ >1n 9j t.n( t cn( 03< %\ T C$st\ Ric\ ni cc l$=i !h 2#
th\< gi 21t n(/ s\u Ehi 2u c chnh !h[ +8iL aj 0u1t chun( c[\
n(?nh c-n( n(hi! l? th-n( 2$ t%.8c 4y thn(L T=$ +"t sY n.8c)
nh?nh c-n( n(hi! !h3n gYi >ic thu !h >^ 9$ c-n( tc ;u3n l@ cc
n(un thu 2# ch$ l? th\+ nhn(L D$ 9u Ehch cun( su< n(h nh. ><)
n(?nh c-n( n(hi! +$n( +uYn nh^n th1< nhn( lii ch t cc n(un
thu g.icL
Th su) thc t] l? cc l$=i !h (i3+ +=nh s th\+ ;u\n c n(h\ l? c
th s 9,n( cc l$=i !h nh. l? +"t c-n( c, ;u3n l@L Cc !h c\$ hn
c th g.ic tnh T nhn( g#\ gi+ ;u'n thu"c) t%$n( th/i gi+ g-n(
Ehch) g Ehu<]n Ehch +fi n(./i t8i th+ nhn( g#\ gi+ t ;u'n
thu"c hn) >? t tijn hnL a.n( nhiSn) giju n?< s hiu ;u3 ch Ehi
cc l$=i !h l?+ (i3+ 28t s th\+ ;u\nL Nh. g nSu t%Sn) cc l$=i !h
c th cn g.ic n{n( t8i cc +c g" c\$ g c g.ic nhiju +t c[\
+"t E]t ;u3L ChKn( c th hiu ;u3 hn Ehi g.ic ! 9,n( t%$n( +"t
h thYn( Ehu >c thiSn nhiSn +? Ehu >c n?< 2\$ (+ nhiju gi+
th\< th]) t%$n( t%./n( hi! +? cc l$=i !h c th c 3nh h.Tn( l8n gYi
>8i cc g#\ gi+ c nh{n gn lL
CuYi cZn() 0{< 9n( >? 9u< t%^ cc h thYn( u;n3 l@ t?i chnh >? E]
t$n chnh 0c ch$ c3 cc n(un thu >? cc Eh$3n chi t=$ %\ th-n( tin
cn thi]t g %\ nhn( ;u<]t g#nh c hiu ;u3 t%$n( t.n( l\iL M"t cch
c liSn ;u\n l? c-n( tc (i+ st h thYn( !h) 2\$ (+ cc n(un thu
>? cc +c g" th\+ ;u\n cun( c1! !h.n( tin g l?+ g.ic nhn(
th\< gi thch hi! Ehi cc +,c tiSu Eh-n( g=t g.ic d'+ kqng euc
gi1 ìu;l1\. t)1ng WPPTL
-u l&c% sin% t%i () p%t tri\n ;in% t>
Du l#ch sinh thi g n+ (iu %1t nhiju c h"i g t=$ n(un thu >?
c-n( n >ic l?+Lt=i cc Ehu >c Eh l? n(u<Sn s 2n( nhn( n lc
!ht t%in t%u<jn thYn() >? g sinh %\ nhn( lii ch Einh t] hu h^nh t
cc Ehu >c thiSn nhiSnL C t nh1t 2\ l@ 9$ g ({< nhn( lii ch g#\
!h.n( nh. ><L Th nh1t s l? hi! l@ chZn( n?$ +? c-n( tc 23$ tn
2
c[\ Ehu >c !h{n g#nh ch$ 9u l#ch sinh thi c th (i3+ 28t h\< 0$ 2
>ic s 9,n( t?i n(u<Sn t%u<jn thYn(L Th h\i) cc nh? 9u l#ch sinh
thi) cn( nh. nhn( n(./i tiSu th,) c th h t%i t+ ;u\n t%fn( c[\
9u l#ch l?+ lii ch$ n(./i 9{n g#\ !h.n( E$l >? c"n( s) 46L Th
2$ Ehi n(./i g{n nhn g.ic lii ch hf c th h t%i n(?nh 9u l#ch >?
c-n( tc 23$ tn hn) n(\< c3 t8i gi+ 23$ > gi+ th\+ ;u\n chYn(
l=i s sn 2n t%"+ h\< s 0{+ !h=+ EhcL * 9,) Lin92'%( > c"n( s
4 t^+ th1< l? %n( cc lii ch liSn ;u\n t8i 9u l#ch sinh thi l? +"t
njn t3n( %1t ;u\n t%fn( gYi >8i nhn( thi g" g#\ !h.n( tch cc >j
cc Ehu >c thiSn nhiSn l{n cn un9'%) 4F 4yL N(.ic l=i) n]u
n(./i 9{n ch#u nhn( chi !h +? Eh-n( nhn g.ic lii ch th^ hf c th
;u\< l.n( l=i >8i n(?nh 9u l#ch >? c-n( tc 23$ tn) >? c th cY @
h$c >- @ !h h$=i g#\ gi+ th\+ ;u\nL &1t E cc lii ch c[\ 9u l#ch
sinh thi c 9:n g]n s [n( h" tn( lSn gYi >8i c-n( tc 23$ tn >?)
cuYi cZn( ti nhn( th\< gi t%$n( >ic s 9,n( !hu thu"c >?$ cc
h$?n c3nh Ehc nh\u &%\n9$n) 4vF &%\n9$n >? 'lls) 46L
an( (! c[\ 9u l#ch sinh thi gYi >8i s !ht t%in njn Einh t] g#\
!h.n( Ehc nh\u) >? c nhn thc chun( l? s gn( (! n?<c th
g$c tn( lSn t=i nhiju gi+ th\+ ;u\nL Hn n\) n(?nh 9u l#ch cn(
c th t=$ %\ nhn( chi !h Einh t]) nh. l=+ !ht) >? nhn( chi !hsi
n?< c th 3nh h.Tn( t8i t1t c3 nhun( 9{n g#\ !h..$n() 2\$ (+ c3
nhn( n(./i Eh-n( nhn g.ic lii chL Phn n?< ch[ <]u %? s$t nhn(
Ehi ni+ >? gn( (! hin t=i c[\ 9u l#ch sinh thi gYi >8i s !ht
t%in Einh t]) >? s\u g +- t3 nhn( c h"i l?+ tn( s gn( (! n?<L
Hiu 2i]t >j gn( (! c[\ 9u l#ch sinh thi gYi >8i s !ht t%in Einh t]
cn +"t s hiu 2i]t >j c"ng nghi:p u l'ch ;inh thi, û l#ch sinh thi t1t
nhiSn l? Ehc 2it %1t l8nF n ch\ gn( +fi th t >ic chi t%\ cc
hn( 9u l#ch h?n( n(?n g- l\ ch$ nhn( chu<]n gi t8i ni 0\ nh1t c[\
g#\ cu t$ gi 2" thun tu@ t$ +"t c-n( >iSn (n gL Tu< nhiSn) g gn
(i3n h$ cc >1n gj) giju 2 ch l? su< n(h >j 9u l#ch sinh thi l? g.ic
c1u th?nh 2Ti 2\ th?nh !hnL Th nh1t l? n(./i giju h?nh tu<]n n.8c
n($?i 2n tu\ ch$ cc 9u Ehch ;uYc t] T t=i n.8c ch[ nh?L Th h\i l?
n(./i giju h?nh tu<]n t%$n( n.8c thc s t chc >? 9:n tu\ t8i n.8c
gi+ 9n(L Th 2\ l? g\n( th\+ ;u\n s h1! 9:nL
C$i > 9, >j +"t Ehch 9u l#ch MU +uYn th\+ ;u\n *./n ruYc (i\
A+2$s'li T hS5ni5\L &? t\ c th +u\ +"t tu\ t n(./i 2n tu\ n.8c
n($?i T MU g 2Z l=i g thu 0]! ch$ +ft n(./i 2n tu\ t%$n( n.8c 9:n
g$?n s\n( hS5ni5\L N(./i 2n tu\ t%$n( n.8c g gi l=i s +u\ !h >?$
c[\ >./n) D#ch >, a/i sYn( h$\n( 9 hS5ni5\ g.ic ;u3n l@L Ni +"t
cch Ehc) Ehch 9u l#ch c th l\ chfn g thu 0]! chu<]n gi t%c ti]!
>8i +"t n(./i 2n tu\ t%$n( n.8c) h$c g ti]t Ei+ tijn h$c >^ 2? t\
g T hS5ni5\ %iL H$c) 2? t\ c th t +^nh gi t%.8c s 9,n( +"t n(./i
giju h?nh [n( h" t 2? t\ 9u l#ch t8i >./nL
2
Nhiju ;u\n st >iSn ni lSn +Yi ;u\n t{+ !hn l8n >j chi !h chu<]n
gi) >? 9$ >< lii ch Einh t] cxn l=i >8i nhn( n(./i giju h?nh tu\ n($?i
n.8c >? cc hn( h?n( Eh-n( n.8c ch[ nh?F cc n(un t?i t%i l8n g.ic
chi tiSu >?$ c-n( tc ti]! th#) h$\ hn( >? >n chu<n n(\< c3 t%.8c
Ehi Ehch 9u l#ch t8i g.ic ni +^nh +uYn gnL
O2 (
T)i c%<n% c,a ng'i i5u %)n% tua ngo)i n'3c
dr``rE<s`Z--`. d
`&)Nn;&n RW]]WT t)nh %y mt %$n nghin cu i#n hnh v* <Bng û l'ch d=& hi#m <$i
ng&=i RJr-T. mt hBng ph(c v( tu1 n56c ng&i u %1ng d1;;1chu;NttN;, O& nvm W]S]. Jr- %n
5c tng ; U,M2M,PPP Rt8t c$ cc ; li:u lm t)tnT. t)&ng W,UPP,PPP ch& vn chuy#n hng
0h"ng v g,P2L,PPP ch& cc tu1 t)n mCt 8t, Ec tu1 t)n mCt 8t chi ph2 W,]i2,PPP # cung
c8p. v6i mt li nhun gp tq ;$n phFm ny l W,PiM,PPP Rx8p xw Si c31 tng li nhun gp
c31 c"ng tyT, IhAn l5&n ; li nhun ny # l=i u d th"gn qu1 vi:c phn % l5>ng RLWU,PPPT.
%n hng v tip th' c lin qu1n RU]i,PPPT. v chi ph;i hnh ch2nhXchung R2iU,PPPT, `} (ng
cc ; li:u nhn ;ch %1n Au tq nvm W]]P. cc tng ngn ;ch tip th' v %n hnhg ch3 yu l
qu$ng c& qu1 cc ph5>ng ti:n th"ng tin Ri c31 ngn ;ch tip th' v %n hngT. cc quy#n cVt1V
l" v cc c"ng c( %n hng 0hc RUgT. %5u ph2 RWPT. chi ph2 i:n m RiT v h&1 hng ch&
cc hBng u l'ch RWST, dCc p t l: c31 ngun thu tng %n hng th!c ;! chi tiu t)&ng
n56c t=i cc i#m t&2 0h"ng t2nh. ngun thu phn % ch& cc tu1 mCt 8t chim 2t h>n n}1 tng
; %n hng,
2
T.n( t,) &%$n >? c"n( s 4o tnh t$n %n( n7 chi tiSu c[\ 9u
Ehch n($=i ;uYc ch$ nhn( chu<]n gi t8i nhn( Ehu *./n ruYc (i\
HY M\n\ >? H\n(' T i+2\2' 2# +1t ch$ n.8c n?< >^ cc chi !h
+< 2\< ;uYc t]L C th c nhiju c h"i tn( !hn chi !h chu<]n gi
t$ g.ic ni 9n( 2n( cch) > 9,) s 9,n( cc hn( h?n( Eh-n(
t%$n( n.8c c[\ gi+ 9n( >? gi >xn( nhn( n(./i giju h?nh tu\ n($?i
n.8c th-n( ;u\ >ic ti]! th# t%,.c ti]! 9$ cc nh? giju h?nh tu\ t%$n(
n.8c >? s h1! 9:n nh.) ;u\ t%\n( ch[L Tu< thiSn) n(./i t\ chK @
nhiju h$n t$ >ic tn( chi tiSu +"t ln t%$n( n.8c c gi+ 9n() cn(
nh. tn( tc g"n( c[\ >ic chi tiSu n?< gc 2it lSn c"n( gn( g#\
!h.n(L
2
"%2ng ;%i niXm () t<n% ton tc Sng ;in% t>
Hhi*u nghin cu v* nh+ng tc ng 0inh t v* mCt quc gi1. 0hu v!c v '1 ph5>ng c31
u l'ch ;inh thi B 5c tin hnh, O2 (. ryl\1) v cng ;! RW]]iT ngn u l'ch thin
nhin u E&;t1 kic1 B gy 5c 0h&$ng iPP t)i:u " ng&=i hi nvm W]]U RNll;. W]]gT,
^)iml v E&mm&n RW]]MT t2nh t&n )@ng cc u 0hch t6i ahu î ;$n -h gi6i k=n
-kxHj `rH < Hc B chi tiu LLi t)i:u " l1 HE Rt5>ng 5>ng MUg t)i:u " l1
dT nvm W]]WXW]]2, _in%N)g v cng ;! RW]]iT t2nh t&n l nh+ng u 0hch t6i ahu
%$& tn Ki#n <&l Eh1n v cc '1 i#m %i#n ln cn t=& c"ng vn vi:c lm ch& UU nh+ng
h gi1 nh u `1n IN)& v 2i h gi1 nh u E1yN E1ul0N),
`! ng gp 0inh t c31 u l'ch ;inh thi ph( thuc 0h"ng chw v& %1& nhiu ti*n ch$y
v& 0hu v!c 5c qu1n tm Rt n56c. %1ng. twnh thnh. cng ng '1 ph5>ngT m ctn
ph( thuc v& %1& nhiu ti*n v& 0hu v!c 4ng l=i 5c u 0hu v!c # & vy t=& )1 5c
nh+ng tc ng nhn %i, E th# nhm tc ng c31 u l'ch ;inh thi h1y %8t c h&=t
ng u l'ch n& 0hc v& %1 l&=i hnh ;1uD t)!c tip. gin tip v h: qu$, Hh+ng tc ng
t)!c tip l nh+ng tc ng pht ;inh tq chi tiu Au tin ch& u l'ch. nh5 ti*n tiu u nh
hng, Hh hng mu1 hng h& v 'ch v( Ru v&T tq cc nh 0inh &1nh 0hc. &
t=& )1 nh+ng tc ng gin tip, Hg&i )1. nhn vin nh hng chi tiu mt phAn ti*n
l5>ng c31 h4 # mu1 cc hng h1 v 'ch v( 0hc. & vy t=& )1 nh+ng tc ng h: qu$,
Q5>ng nhin. nu nh hng mu1 hng h1 v 'ch v( tq %n ng&i 0hu v!c. th ti*n
0h"ng t=& )1 tc ng gin tip t6i 0hu v!c V n 7n i m8t, ` li:u %$ng U,W, l mt minh
h41 5c >n gi$n h1 v* mt ; nh+ng )t )w v tc ng ny RH&u);N. W]iS 1l;h.
W]SiT,
K$n 0hm ph nh8t qun v* nh+ng nghin cu v* tc ng 0inh t. Cc %i:t l u cc n56c
1ng pht t)i#n. l mc )t )w c1&, <Au ht 0h&$n chi tiu u l'ch %1n Au %in 0hi 8t
n56c ch3 nh Rv Cc %i:t %$n thn i11| wNm th1m qu1nT. # chi t)$ ch& nh+ng hng
h& v 'ch v( nhp 0hFu ;} (ng t)&ng ngnh c"ng nghi:p u l'ch, Ec v2 ( ;1u l
nh+ng t2nh t&n ; phAn t)vm chi tiu u l'ch )t )w 0hi n*n 0inh t c31 nh+ng n56c ch3
nhD HVp1n RLPT. -hi l1n RiPT. cc n56c 1ng pht t)i#n ch3 yu RMMT. im%1%\N
RMgT. E&;t1 kic1 RUMT RK)1n&n. W]]g K)&\n v cng ;!. W]]M _in%N)g. W]]W
`mith v lNnnN). W]]2T,
2
&n( nL4
Hh+ng -c ng v -h8t th&t
C%i tiCu du l&c%
Hh+ng tc ng t)!c tip
K%@i du l&c%
Rnh5D nh hngT
"%p ;%hu
Rth8t th&tT
L'*ng ()
lHi n%un
Cc ;%@i ;%c
Rnh5D ch %in vn ungT
Hh+ng tc ng gin tip
Hh+ng tc ng hi:u ng
2
2
O2 (
t<n% ton "%2ng tc Sng trc ti>pA gin ti>p () %X Pu8
@i (3i ('n Pu@c gia dorrigo
KrHj HZ `Js-< r_Z`. nE
3$4567
I&\Nll v Eh1lmN); RW]]MT B ;} (ng nh+ng 0h$& ;t v* u 0hch v phn t2ch Au )1. Au
v& # t2nh t&n tc ng c31 ;! chi tiu c31 u 0hch u h1i v5mn quc gi1 t=i HN\ `&uth 1lN;.
Hc, Hh+ng 0h$& ;t v* u 0hch 5c ;} (ng # t2nh t&n nh+ng tc ng t)!c tip c31 u l'ch
;inh thi, Ihn t2ch Au v& Au )1 lin qu1n t&i\; vi:c tng hp cc %$ng %i#u chw )1 0hu"n 0h
c31 mzi 0hi t)&ng 0hu v!c 5c qu1n tm. cng nh5 nh+ng 0hi ny 5c ni 0t v6i nh1u nh5
th n&, O2 (. n chw )1 %1& nhiu ti*n 0hi ^'ch v( E nhn. %1& gm c$ cc 0hch ;=n v nh
hng chi tiu v& nh+ng chi ph2 Au v& tq t8t c$ nh+ng 0hi 0hc t)&ng 0hu v!c, -h"ng tin ny
5c ;} (ng # t2nh t&n nh+ng tc ng gin tip v h: qu$ c$u u l'ch ;inh thi,
Hghin cu 51 )1 mt c&n ; t2nh t&n l g.2 t)i:u " l1 Hc chi tiu hng nvm c31 0hch u
l'ch cng v6i gU2,PPP " l1 Hc chi tiu hng nvm c31 hBng Rt gi W " l1 Hc P.L " l1 dT, _/
gi$ ch& nh+ng tc ng gin tip v h: qu$. ng5mi t1 B t2nh t&n l O5mn euc gi1 ^&))ig&. v6i
x8p xw WiP,PPP u 0hch hng nvm. ng gp hAu ht U t)i:u " l1 nc v& Au )1 c31 0hu v!c. W,M
t)i:u " l1 nc v& thu nhp h gi1 nh c31 0hu v!c. v chi t)$ ch& LW nhn vin, Hh+ng c&n ;
ny =i i:n ch& LVS tng ; 0hu v!c ch& mzi l&=i hnh, QAu v& Au )1 cng B 5c ;} (ng
)ng )Bi u d # cung c8p nh+ng l&=i hnh th"ng tin t5>ng t! R^1\;&n v cng ;!. W]]g
l&hn;&n v cng ;!. W]S]T,
2
Hg5mi t1 ngh9 )@ng h>n ]P chi tiu u l'ch %' th8t th&t 0hi nh+ng cng ng ln cn
hAu ht cc i#m u l'ch thin nhin, O2 (. K1N v YN)n1nN RW]]2T t2nh t&n l 56i
i thu nhp & u l'ch m1ng l=i tq O5mn euc gi1 -&)tuguN)&. u E&;t1 kic1. t)2ch t)56c
ch& cc cng ng '1 ph5>ng, cc ; li:u t5>ng t! cng 5c t2nh t&n ch& ch& 0hu v!c
rnn1pu)n1 u HVp1n RI1n&;. W]]LT v c111;c ; li:u th8p h>n v* xNm c v&i u K1|1
E1li{&)ni1. dNxic& R^Nin1 v &ung. W]]LT, u -1ng0&0& û1ù1)1 u hnV"VnVxiV1.
phn phi li 2ch l UL ch& c"ng ty u l'ch l6n. UU ch& 0hch ;=n. v chw L ch& cc
h56ng 7n vin Rt)&ng t)5ung i %$& v 0hu %$& tn nhn 5c 2PT, h56ng 7n
vin v vn th5mng 5c m1ng tq th3 ph3 c31 t2nh t6i. & vy mt 2t li 2ch 5c gi
l=i u c8p th"n %$n Rainn1i) v JK)iNn. W]]iT,
`! %in i l6n t)&ng vi:c tht th&t 5c t2nh t)56c qu1 cc i11| i#m mt phAn l 0t
qu$ c31 nh+ng thq1 nhn. nh+ng 'nh ngh91 v nh+ng ph5>ng php 5c ;} (ng 0hc
nh1u, -uy vy. n cng %' $nh h5ung %ui 0hu"n 0h v t2nh phc t=p c31 n*n 0inh t
1ng 5c nh gi. cc l&=i hnh 0hch u l'ch v ;! pht t)i#n u l'ch. v nh+ng ch2nh
;ch v nz l!c c31 cc >n v' 0inh &1nh u l'ch c nhn, Hh+ng n*n 0inh t nh h>n ;
c th8t th&t nhi*u h>n nh+ng n*n 0inh t l6n h>n v hng h& ;$n xu8t 2t 1 =ng h>n
tuy th. ngnh u l'ch thin nhin t)n quy m" nh c xu h56ng ;} (ng hng h& '1
ph5>ng h>n l ngnh u l'ch t)uy*n thng t)n quy m" l6n,
2
^56i y l nh+ng v2 ( v* cc mi lin 0t v nh+ung th8t th&t tq h1i &1nh nghi:p u
l'ch,
2
O2 (
cc m@i liCn ;>t () n%2ng t%+t t%ot
n%) ng%e %L b*i /ana
hdKrKZ
K)&\n v cng ;! RW]]MT B t2nh t&n ;! phn % cc ngun thu nhp ch& nh+ng chuyn
i lin qu1n t6i n1h{ nghw h %>i d1n1 u im%1%\N RxNm a1ng1; v cng ;!. W]]MT, Ec
; li:u ;1u chw )1 nh+ng ngun thu tq mt chuyn i ch2nh t6i <1)1)NX< %>i
d1n1X<1)1)N chi ph2 m8t LPP " l1 d 5c ;} (ng nh5 th n& # mu1 cc l&=i Au
v& quc t. quc gi1 v '1 ph5>ng Rchi ph2 chuyn i 0h"ng %1& gm vb my %1y quc
t t6i <1)1)NT, -8t c$ cc ; li:u t2nh %@ng " l1 d v 5c lm t)tn t6i ng " l1 cn
nh8t, Et th8t th&t chw )1 ; phAn t)vm chi t)$ ch& mzi h=ng m(c th8t th&t 0hi n*n 0inh
t im%1%\N, -)&ng c$ tng ; th8t th&t. h>n qu n}1 mt chnt. thN& nh+ng m(c " l1.
c tq cc h&1 hng,
<=ng m(c Ehi ph2 -h8t th&t
thN& chi ph2 h=ng m(c
<&1 hng =i l/ %n lf
Hhn vin
Q vnXthc ung
-ng ph2 hnh ch2nh
eu$ng c& v tip th'
`}1 ch+1 v %$& 5ong
Hvng l5ng
ah8u h1&
-)1& i th"ng tin
K$& hi#m
Kung
On t$i v ji1& th"ng
hn 8n v vvn phtng phFm
Qi l=i R1T
Cc lo=i t%u>
LHi n%un
WUP
S2
iS
iP
iP
UL
U2
2S
M
M
g
W
W
W
2L
WgW
L2
P
2
P
SP
2U
Ug
Ug
P
P
P
MP
2
2P
P
P
TNB
LPP 2L
2
jhi chnD R1T dCc p 0h"ng quy 'nh t)&ng %& c&. i*u ny c l =i i:n ch& i l=i c31
nhn vin
2
2
3$4567
O2 (
cc m@i liCn ;>t () n%2ng t%+t t%ot bi\n canoe
-<h _rH
Ki#n E1n&N. mt >n v' u l'ch ng u -hi l1n. B cung c8p nh+ng ; li:u ;1u, Ehnng
minh h41 tnh t)=ng chi tiu c31 c"ng ty v* cc 0h&$n mu1. cpng v6i nh5ng lin 0t v
th8t th&t g?n li*n v6i nh+ng 0h&$n mu1 hng ny,
<=ng m(c <=ng m(c thN& %n-h8t th&t

-h8t th&t
R ctn l=i u -hi _1nT

R m8t 0hi -hi _1nT
Hhn vin Rgm c$ &
t=&T
Ec 0h&$n h&1 hng
Ec 'ch v( '1 ph5>ng
-ng ph2 hnh ch2nh
-)1ng thit %'
-)1& i th"ng tin
Ihn phi
Qi l=i
Ihnc li
-ip th'
-h!c phFm
`}1 ch+1
K5u ph2
Cc lo=i t%u>
LHi n%un
gM
WM
WM
U
g
g
g
g
2
2
W
P,M
P,M
i
L
R1T gM
Wg
R%TWM
U
P
g
P
W
2
W.M
W
P.M
P.M
i
L
P
2
P
P
g
P
RcTg
2
P
P
P
P
P
P
P
TNB WPP S].M WP.M
jhi chnD
R1T =i i:n ch& nhn vin %1& gm c$ nh5ng ng5mi -y u ;ng v t)$ thu u -hi l1n
2
R%T =i i:n thu thuy*n tq nh+ng ng5mi n '1 ph5>ng
RcT =i i:n vi:c chi t)$ ch& c"ng ty c phAn chi t)$ cc chi ph2 ch& tip th' quc t.
nghin cu v pht t)i#n Rc"ng ty tiu ti*n v& i l=i v cc 'ch v( u nh+ng n>i m6i. c
ti*m nvngT,
2
2
*1n gj th1t th$t %1t !hc t=!) >? nhn( s$ snh (i\ cc g#\ gi+ >?
cc l$=i h^nh 9u l#ch c th 2# l\ 9YiL N($?i %\) +c g" cuYi cZn( c[\
lii ch Einh t] g#\ !h.n( Eh-n( ch !h, thu"c >?$ +c g" th1t th$t
+? cxn >?$ sY tijn tiSu gi Lin92'%( >? En%i;u') 4nL * 9,) t+
;u\n t%fn( c[\ +c g" th1t th$t g.ic +inh hf\ 2n( Ehu >c N\!$
A+\$n Ecu\g$ 9$ un9'% 4y +- t3 t%ch 9:n c-n( >ic c[\
D%u++ 44L *Zn( th.in( N\!$ nhn g.ic _ovL777 g- l\ MU +"t
n+ t%$n( thu nh g#\ !h.n( t chi tiSu c[\ Ehch 9u l#ch l?
4L_n7L777 g- l\ MU +"t n+L D$ +c g" th1t th$t c\$ hn) >Zn( h=
N'!$ g"c nh1t >? n(u<Sn s nhn t thu nh! g#\ !h.n( hn __L777
g- l\ MUn+ +c 9Z Ehch 9u l#ch chi tiSu l? _Ly7L777 g- l\
MUn+L
Mt Ehc) un9'% 4y t%^nh 2?< t%./n( hi! Ehu >c M\9%' 9' Di$s
T >Zn( PS5%u A5+\5%-n) 9\ >?$ B%-+ >? c"n( s 44L T%$n( t%./n(
hi! n?<) c chi\ 0 chi tiSu t9u l#ch ch$ g#\ !h.n( Eh c\$ 6o
ch$ >Zn( 9u l#ch %1 l" c31 IuVNcVt" d1l&n1&. v chi1 phAn 0h th8p ch& '1
!h.n( 44 t%$n( >Zn( &3$ tn Sinh c3nh M\nu 0\ 0-i nh.n(
n(u<Sn sL Tu< nhiSn) M\nu ({< g.ic nhiju thu nh! t 9u l#ch hn
>Zn( Pu5'c5t- M+\l9$n\9$ 4Lv77L777 g- l\ MU s$ >8i 4v6L777 g- l\
MU c[\ >Zn( Ei\) >? n cn( ({< g.ic nhiju thu nh! t=i g#\ !h.n(
hn 46Lo s$ >8i n6L47 g- l\ MU c[\ >Zn( Ei\) +c 9Z c cc +c
g" th1t th$t c\$ hn !hn chi\ t=i g#\ !h.n( th1! hnL
^& . mCc p B chn / )8t nhi*u t6i nh+ng t2nh t&n th8t th&t. ; c li h>n # tp c"ng
nghi:p u l'ch ;} (ng 5c ;} (ng, K@ng cch xc 'nh quy m" c31 th8t th&t ny. c
th# lm mt %$n t2nh t&n # xc 'nh nh+ng li 2ch c31 vi:c xy !ng mt h: thng cung
ng '1 ph5>ng cc ;$n phFm n"ng nghi:p ch& ngnh c"ng nghi:p u l'ch, -2nh t&n ny
; %1& gm 0h"ng chw nh+ng li 2ch ch& 0hi n"ng nghi:p m ctn ch& c$ cc 0hi 0hc
th"ng qu1 nh+ng tc ng t)!c tip. gin tip v h: qu$ c31 ngnh ;$n xu8t tvng ln t)&ng
n"ng nghi:p R<N1ly. W]]L% _in%N)g v Zn)iquN. W]]U -Nl{N) v 1ll. W]]iT, -h"ng
tin nh5 vy ginp ch& nh+ng nh h&=ch 'nh ch2nh ;ch c th# xc 'nh 5c nh+ng 5u
tin 2 v6i vi:c gi$m %6t th8t th&t %@ng cch pht t)i#n nh+ng Au v& ch& vi:c ;} (ng
c31 ngnh u l'ch v cc ngnh c"ng nghi:p 0hc v tvng ti*m nvng c31 u l'ch ;inh thi
# 0huyn c& pht t)i#n 0inh t,
3$4567
Tdng n%2ng lHi <c% &a p%'ong
3$4567
2
xu tin chung t)&ng u l'ch ;inh thi l tvng cc li 2ch 0inh t '1 ph5>ng. v ph5>ng
h56ng t)uy*n thng l # tvng ; l5ng u 0hch, Hu nh+ng tc ng tiu c!c Rm"i
t)5mng. 0inh nghi:m vvn h1 xB hi v 0inh tT t5>ng ng v6i cc c8p 0hc nh1u. t6
; l5ng u 0hch. th ni chung l nn tvng cc li 2ch '1 ph5>ng %@ng cchD
-vng ;! chi tiu t)n mt 0hch
-vng ;! th1m gi1 c31 '1 ph5>ng v& ngnh c"ng nghi:p u l'ch
-vng cc mi lin 0t l=c hu v6i c8c ngnh c"ng nghi:p '1 ph5>ng c lin qu1n
Rgi$m %6t th8t th&tT
-h!c hi:nXtvng ;! chi1 thu nhp v cc ch5>ng t)nh chi t)$ t)!c tip vXh1y
-vng ;! 0i#m ;&t v quy*n lm ch3 c31 '1 ph5>ng,
-6i mt mc n& . nh+ng c> ch ny ; chng chb& ln nh1u, O2 nh5. cc li 2ch
tng th# tq c"ng vn vi:c lm c th# lin qu1n t)!c tip t6i c"ng tc qu$n l/ v 0i#m ;&t
ngnh u l'ch nh5 th n&, Hu ngnh u l'ch !&c ;u h+u v 0i#m ;&t u '1 ph5>ng th
; c th# gi$m %6t nh+ng th8t th&t. v nh+ng th8t th&t v6i cc 0hi 0hc c31 n*n 0inh t
'1 ph5>ng ; c th# l6n h>n t)5mng hp l )1 0h"ng n th, ng l5u / l nh+ng c> ch
ny 0h"ng ph$i lu"n lu"n 5c 51 th2ch, O2 (. ;! 0i#m ;&t v ;u h+u c$u '1 ph5>ng
5c tvng ln cng c ngh91 l )3i )& t=i '1 ph5>ng tvng ln, <>n n+1. mc cc; li
2ch '1 ph5>ng ; l 0t qu$ tq nhi*u nhn t v5t qu1 mc lm ch3 c31 '1 ph5&5ng
RunN). W]]i W]]ST,
-)n th!c ti~n. c> ch th2ch hp nh8t. h1y nhm cc c> ch ; ph( thuc v& cc i*u
0i:n 0inh t. ch2nh t)' v vvn h1 c31 '1 ph5>ng, Hg&i )1. t6i mt ph=m vi n&
nh+ng c> ch ny ; pht t)i#n mt cch t! pht # p ng 5c nh+ng yu cAu ny, O2
(. mt nh t)4 m6i ; tm 0im nh+ng Au t5 n"ng nghi:p '1 ph5>ng >n thuAn v
nh+ng ng5mi n"ng n '1 ph5>ng c th# l ngun tt nh8t c31 nh+ng Au v& nh5 vy,
-uy nhin. nh+ng nz l!c c phi hp c31 ngnh c"ngnghi:p u l'ch ;inh thi. cc c>
qu1n ch2nh ph3. cc t chc phi ch2nh ph3 v cc >n v' 0hc c th# cnn thit # =t
5c ti*m nvng c31 u l'ch ;inh thi # cung c8p nh+ng li 2ch '1 ph5>ng, O2 (. ngnh
c"ng nghi:p c th# lm vi:c v6i cc cng ng '1 ph5>ng # xc 'nh cc c> hi t=&
c"ng vn vi:c lm t)&ng ngnh c"ng nghi:p h1y # cung c8p hng h1 nh5 th!c phFm v
th3 c"ng, -h!c )1. hi:n n1y v t)&ng t5>ng l1i nh+ng ng5mi i*u hnh tu1 t)&ng n56c
ng mt v1i t)t )8t 0h 0hvn t)&ng vi:c cung c8p nh+ng li 2ch ni '1 v '1 ph5>ng t=i
nhi*u i#m u l'ch,
Ec c> qu1n ch2nh ph3 v cc t chc phi ch2nh ph3 c th# ng nh+ng v1i t)t qu1n
t)4ng t)&ng vi:c t=& )1 vn ;n c. v & t=& pht t)i#n 0inh &1nh v thAu 0h&n. cAn
thit ch& ;! phn phi )ng )Bi cc li 2ch, Ec ch5>ng t)nh & t=& th2ch hp 0h"ng chw
i v6i ;! th1m gi1 t)!c tip v& ngnh c"ng nghi:p u l'ch Rnh5. v1i t)t l h56ng 7n
vin h1y >n v' cung cp n>i uT. m ctn i v6i ;! th1m gi1 gin tip c31 cc ngnh c"ng
nghi:p l: thuc Rnh5. & t=& t)&ng 0hi n"ng nghi:p v* pht t)i#n ;$n phFm m6i v uy
2
t) nh+ng tiu chuFn v: ;inhT, Hu 0h"ng c nh+ng ch5>ng t)nh nh5 vy. nh+ng li 2ch
c th# %' h=n ch i v6i nh+ng ng5mi ng&i '1 ph5>ng h1y 5u tn c31 '1 ph5>ng
nh+ng ng5mi c vn cAn thit v cc 0 nvng # cung c8p cc hng h1 v 'ch v( cAn
thit ch& nh+ng nh u l'ch ;inh thi, O2 (. nh+ng nghin cu u HVp1n gi )1 )@ng chw
c nh+ng ng5mi l thnh vin 5u tn c31 %$n lng m6i c th# n?m gi+ 5c nh+ng li 2ch
c31 u l'ch ;inh thi R`&\N) v cng ;!. W]]U Nll; v K)1n&n. W]]2T, Hhi*u 8n phFm
v* 0inh &1nh v pht t)i#n 0 nvng lin qu1n ti u l'ch ;inh hti RKu;hnNll. W]]U
E&ttN)ill. W]]M dcaN)chN). W]]S INN);Nn. W]]M I&n. W]]gT. v cc v2 ( v* cc
ph5>ng h56ng & t=& v thu m56n nhn c"ng 5c t)nh %y t)&ng cun Du lHch sinh
thDi: SDch hhBng dXn cho nhlng nhJ hoUch GHnh vJ 4u=n li. IhAn W R_in%N)g v <u%N).
W]]gT,
Chi\ 0 thu nh! >? Ei+ s\t g#\ !h.n( s !h, thu"c >?$ cc nh{n
tY) 2\$ (+ s [n( h" chnh t%# >? thin ch c[\ n(?nh c-n( n(hi! 9u
l#chL Th./n( lth^ h?nh g"n( !h! l@ l? cn thi]tL * 9,) >ic s\ gi Lut
&3$ tn a$^ s-n( h$\n( 9 T NS5!\n n+ 4_ t=$ ch$ s !h{n 2Y thu
nh! c[\ Ehu >c 23$ tn t _7 thu nh! tn( lSn o7 ch$ cc
cc"n( gn( 0un( ;u\nh &%\n9$n) 4L T=i >Zn( C\5%i52S T a-5+i5
nc) 2" lut Chi]+ (i *Zn( g1t l= ch$ n(./i 9{n a-5+i5nc ;u<jn Ei+
s$t g1t g\i l8n hn l? t%$n( hi! th$n( 0u<'n T cc n.8c EhcL cc
Ehch s=n T !h=+ >i nh) >? t%Sn 6 cc c sT h= tn( >? v7 cc
gn ># gju 9$ n(./i g#\ !h.n( sT hu P\n$s) 4vL Tu< nhiSn)
;u<jn sT hu >? Ei+ s$t n?<c th 2# n(u< hi+ 9$ c3 ch.n( t%^nh
quy*n c"ng n v* 0inh t m6i 5c c"ng % gAn y v cc 0b h&=ch xy !ng
+"t s{n 2\< ;uYc t]L
Th./n( l? c nhn( c h"i g tn( chi tiSu c[\ 9u Ehch >j c sT h=
tn( >? cc 9#ch >, T cc gi+ 9u l#ch sinh thiL aiju n?< c th 2\$
(+ nh? n(h) nh? h?n( h\< cc ;un 2\) cc c\ h?n( l.u ni+) cc
t%un( t{+ Ehch h?n() cc 2ui 2iu 9in >n h\ n(h thut) >L>LLL
g.n( nhiSn) l! E] h$=ch cn thn l? ;u\n t%fn( t%.8c h]t gYi >8i
nhn( gu t. l8n >j nh? n(h >? cc c s >t ch1t Eh l8n EhcL Tu<
nhiSn) t%$n( nhiju t%./n( h8! ch cn +"t s gu t. EhiS+ tYn) nh.
!ht t%in n(?nh n(hj th[ c-n( ;u< +- nhL
Cc n(?nh n(hj th[ c-n( c th ;u\n t%fn() >? g-i Ehi l? n(un gu
tiSn c[\ thu nh! c liSn ;u\n t8i 9u l#ch sinh thi gYi >8i cc c"n(
gn( g#\ !h.n( H'\l<) 4nL * 9,) Lin92'%( >? En%i;u' 4n 2$
c$ 2n h?n( th[ c-n( T Ehu 9u l#ch sinh thi T T%un( t{+ M\<\)
&'li') g t=$ +c t%un( 2^nh l? 6L__ g- l\ &'li' t.n( g.n( 4L4_
g- l\ MU +-th h" (i\ g^nh t%$n( n+ 4_ E]t thKc T thn( &\L Thu
nh! n?< gc 2it c 1n t.in( Ehi n(./i t\ 0'+ 0t l? +c 2^nh ;u{n
gu n(./i BDP l? _L46n g- l\ &'li' hi g) >? hu h]t n(u<Sn >t liu
s 9,n( g 0{< 9n( n(hj th[ c-n( g.ic thu l.i+ t g#\ !h.n(L
2
T%$n( +"t >?i t%./n( hi! g 0{< 9n( >? 2n h?n( th[ c-n( s l? hin
nhiSnL Tu< nhiSn) cc EU thut thu l.i+ th-n( tin Ehc nh\u) nh. cc
Eh3$ st >j 9u Ehch >? cc nh+ +,c tiSu c th g.ic s 9,n( g
0c g#nh +Yi ;u\n t{+ tij+ t?n( gYi >8i nhn( s3n !h+ th[ c-n(
+8i h\< nhn( h?n( h$ >? 9#ch >, Ehc c[\ g#\ !h.n( >? thu g.ic
!h3n hi >j cc +t h?n( th[ c-n( hin t=iL * 9,) H'\l< 4v\ >ist
l? cc nh+ +,c tiSu c th th\+ (i\ >?$ >ic th3$ lun >? gnh (i
c[\ y547 Ehch 9u l#ch) c th l? +"t cch thc tu<t >/i t^+ %\ nhn(
@ thch +$n( +uYn c[\ 9u EhchL nh+ng mn qu Eh-n( gt tijn
nh.n( thK ># ch$ +fi n(.xi t%$n( >n !hxn( t-iT. nh+ng cu hi thuc
nhum t! nhin c g qu Cc %i:tT. v nh+ng mi qu1n tm Rn t)"ng ;u +n(
+\nhT, Ehnng cng c th# 5c ;} (ng # nh gi nh+ng thit 0 c l\ chfn
nhn( +?u sc >? h$\ >n c3u +"t chi]c Ehn t%3i 2?n) cc Ech c
Ehi +"t chi]c $ h\< ;un g.ic +\< g 2n ch$ cc Ech c c[\ t%
'+) (i c3 >? gn( (iL
C l c h"i hin nhiSn nh1t ch$ n(./i 9{n g#\ !h.n( g.ic h.Tn( lii
t c-n( n >ic l?+ >? thu nh! t%$n( 23n th{n n(?nh c-n( n(hi! 9u
l#ch +c 9Z th$n( c nhn( ch[ gj >j th/i >, >? tijn c-n( th1!L Tu<
nhiSn) th./n( th./n() c nhn( c h"i g tn( nhn( lii ch g#\
!h.n( th-n( ;u\ c-n( n >ic l?+ t%$n( c1c n(?nh c-n( n(hi! hu
;u\nL * 9,) n(./i g#\ !h.n( c th cun( c1! >n chu<n g#\ !h.n()
t cc !h.n( tin t%u<jn thYn( t8i hin g=iL Cn( nh. ><) c th c
nhn( c h"i g tn( s +u\ liSn ;u\n t8i 9u l#ch t EhYi n-n( n(hi!
g#\ !h.n( Lin92'%( >? En%i;u') 4nF T'l'% >? \ll) 4L
M"t t%$n( nhn( 0'+ 0t ;u\n t%fn( nh1t l? +c g" >? l$=i h^nh Ei+
s$t +? n(./i g#\ !h.n( c guc t%$n( ;u t%^nh !ht t%inL S gu t.
>? Ei+ s$t g#\ !h.n( c th 2\$ (+ ;u<jn sT hu) ;u3n l@) gn(
;u3n l@ >? th\+ (i\ >?$ c-n( tc h$=ch g#nhL Mc 9Z 9t Eh$t) s
chi\ 0 thu nh! >? ;u<jn sT hu >? Ei+ s$t g#\ !h.n( >:n th./n(
g.ic ti]n h?nh t%$n( +"t ch.n( t%^nh %iSn( lL Hin tn t=i nhiju +-
h^nh ch$ nhn( ch.n( t%^nh nh. ><L * 9,) Run( R+ &in9i T U5
(\n5g\ l? +"t >./n +8i 44 ch\ gn( Eh$3n( +"t n\ _77 ;un
th l$?i Eh g"t >Zn( nKi cxn l=i c[\ th] (i8iL Cc Ehu >./n ruYc (i\ U5
(\n5g\ !hYi hi! >8i Ch.n( t%^nh &3$ tn L$?i hh g"t ruYc t] +"t
t! g$?n cc t chc !hi chnh !h[) g 0{< 9n( +"t E] h$=ch g 0{<
9n( n(?nh 9ul#ch tYt g-! t%$n( Ehi >:n t=$ n(un thu nh! 2n( >ic
ch$ ;u\n st l$?i Eh g"t n?<L Cc c"n( gn( h.Tn( lii t%c ti]! th-n(
;u\ c-n( n >ic l?+ >? +"t Ehu g1t 9n( t%=i 9$ n(./i 9{n g#\
!h.n( sT hu >? giju h?nh t%c ti]! n(\< n($?i cn( cc Ehu >./nL
Ch.n( t%^nh chi\ 0 thu nh! !h{n 2 +"t !hn t1t c3 cc thu nh!
thu g.ic t >ic ;u\n st l$?i Eh g"t >?$ cc 9 n g#\ !h.n( t%$n(
h\i +.i +Yt h=t cn t8i g./n( 2iSn c[\ >./nL
2
dt m" hnh 0hc. 5c th!c hi:n u ki& Kl1nc&. ZVcuV1V& l cng ng hp tc i*u
hnh mt ch5>ng t)nh u l'ch ;inh thi, ù m5>i phAn t)vm c31 cc 0h&$n li nhun
5c ti Au t5 v& ! n. nh+ng phAn ctn l=i c31 li nhun 5c chi1 *u ch& cc h gi1
nh R`ch1llN). W]]iT, <i:n 1ng c )8t nhi*u cc t)5mng hp 0hc v* quy*n ;u h+u '1
ph5>ng v ;! chi1 xf thu nhp. %1& gm nh+ng v2 ( th5mng 5c t)2ch 7n c31 ch5>ng
t)nh ErdIYhkZ u im%1%5N. ch5>ng t)nh chi1 xf thu nhp ^'ch v( Qmi ;ng h&1ng B
u aVniV1. v ! n rErI u 0hu v!c rnn1pu)n1 c31 HVp1n R_in%N)g v <u%Nt. W]]gT,
TYng ;>t
-2nh =i chnng c31 u l'ch ;inh thi t)&ng cc l9nh v!c pht t)i#n v %$& tn phAn l6n %t
ngun tq ti*m nvng c31 n # ;inh )1 nh+ng li 2ch 0inh t. %1& gm thu nhp tq 0hu
qu$n l/ 0hu vu\|c thin nhin v c"ng vn vi:c lm c31 ng5mi n ;ng gAn nh+ng 0hu
v!c ny, tuy th. c )8t nhi*u t)1nh cBi v vi:c nhn thc 5c ti*m nvng ny u mc
n&, d(c 2ch c31 ch5>ng ny B t)nh %y nh+ng nguyn t?c 0inh t chung & chnng
lin qu1n ti u l'ch ;inh thi. v nh+ng 0t qu$ th2ch hp tq nghin cu B 5c tin
hnh, Hg&i )1. nhi*u chin l5c v c"ng c( # tvng li 2ch B 5c th$& lun,
E th1y i ng 0# t)&ng cc i#m u l'ch ;inh thi. nh5 tAm qu1n t)4ng v t2nh th2ch
hp c31 nh+ng nguyn t?c v chin l5c ny cng ; 0hc nh1u, -uy th. h1i nguyn t?c
th2ch hp v6i cc '1 i#m lD WT cc 0hi ni:m 0inh t v ngin cu 0inh t c th# cung
c8p nh+ng th"ng tin c gi t)' 5c ;3 (ng t)&ng cc qu t)nh )1 quyt 'nh v 2T %$n
thn nh+ng quyt 'nh c t2nh ch8t ch2nh t)' xB hi v* %$n ch8t v cui cpng ph$n nh
nh+ng 5u tin v nh+ng gi t)' c31 nhng ng5mi )1 quyt 'nh. >n v' 0inh &1nh t)&ng
v ng&i n56c. cc c> qu1n v cc >n v' th1m gi1 0hc,
li c8m *n
a1t)in1 K)1n&n B c ng gp Ay / ngh91 i v6i vi:c xy !ng ch5>ng ny, `N1
E1n&N cung c8p nh+ng ; li:u ti ch2nh tq nh+ng c"ng vi:c c31 h4, Ehnng t"i c$m >n )8t
nhi*u nh+ng ng gp ny,
T)i liXu t%am ;%8o
Aylward, B., K. Allen, J. Echeverria, J. Tosi. 1996. "Sustainable Ecotourism in
Costa Rica: The Monteverde Cloud Forest Reserve," Biodiversity and
Consemation, vol. 5, pp. 315-343.
Baez, A.L., L. Fernandez. 1992. "Ecotourism as an Economic Activity: The Case
of Tortuguero in Costa Rica," paper presented at the First World Congress
of Tourism and the Environment, Belize.
Baldares, Mj., J.G. Laarman. 1990. "User Fees at Protected Areas in Costa
Rica," Forestry Private Enterprise nitiative Working Paper No. 48.,
Research Triangle Park, North Carolina.
2
K1)%&)10. l,k, W]SS, hnn&v1tivN Yuning dNch1ni;m; s;N %y E&;t1 kic1n
E&n;N)v1ti&n rgNnciN;. p1pN) p)N;NntN 1t thN hsEH jNnN)1l r;;Nm%ly. `1n l&;N.
E&;t1 kic1,
Barry, C.C. 1992. "Nature Tourism and ts Development in Guatemala:
Assessing Current Trends and Future Potential," master's thesis, University
of North Carolina, Chapel Hill, North Carolina.
Bennett, J. 1995. Economic Value of Recreational se! "i#raltar Ran$e and
%orri$o &ational 'ar(s, New South Wales National Parks and Wildlife
Service, Hurstville, New South Wales, Australia.
Brandon, K. 1993. "Basic Steps Toward Encouraging Local Participation in
Nature Tourism Projects," in Lindberg, K., D. Hawkins, eds., Ecotourl)sm! *
"uidefor 'lanners and +ana$ers, Volume -, The Ecotourism Society, North
Bennington, Vermont.
Brandon, K. 1996. "Ecotourism and Conservation: A Review of Key ssues,"
World Bank Environment Department Paper No. 033, World Bank,
Washington, D.C.
Brandon, K. 1997. "Policy and Practical Considerations in Land-Use Strategies
for Biodiversity Conservation," .ast /tand0, 'rotected*reas and t1e
%efense of 2ro3ical Biodiversity, Oxford University Press, Oxford.
Brandon, K., M. Wells. 1992. "Planning for People and Parks: Design Dilemmas,"
4orld %evelo3ment, vol. 20, no. 4, pp. 557-570.
Brown, G., M. Ward, DJ. Jansen. 1995. "Economic Value of National Parks in
Zimbabwe: Hwange and Mana Pools," report prepared for the ZWMLEC
project, coordinated by the World Bank.
Bushnell, S. 1994. "Pacific slands Ecotourism: A Business Planning Guide,"
Honolulu: Pacific Business Center, University of Hawaii at Manoa.
Chase, L.C. 1996. "Capturing the Benefits of Ecotourism: The Economics of
National Park Entrance Fees in Costa Rica," master's thesis, Cornell
University, thaca, New York.
Costa Rica TravelNet. 1997, March. "National Parks Entrance Fees,"
www:http://catalog.com/calypso/cr/parks/parkfees.htm.
Cotterdi, D. 1995. "Developing a Sustainable Ecotourism Business," proceedings
of the 1995 Ecotourism Association of Australia Conference. Ecotourism
Association of Australia, Brisbane, Australia.
2
Dawson, S.A., DJ. Blahna, J.E. Keith. 1993. "Expected and Actual Regional
Economic, mpacts of Great Basin National Park," 5ournal of 'ar( and
Recreation *dministration, vol0 --, no. 4, pp. 45-59.
Dedina, S., E. Young. 1997, "Conservation and Development in the Gray Whale
Lagoons of Baja California Sur, Mexico",
www:http://scilib.ucsd.edu/sio/guide/z-serge.html
Dixon, J.A., RB. Sherman. 1990. Economics of 'rotected *reas: A New Look at
Benefits and Costs, sland Press, Washington, D.C.
Driml, S., M. Common. 1995. "Economic and Financial Benefits of Tourism in
Major Protected Areas," *ustralian 5ournal of Environmental +ana$ement,
vol. 2, no. 1, pp. 19-29.
Drumm, A. 1991. "ntegrated mpact Assessment of Nature Tourism in Ecuador's
Amazon Region," study for FEPROTUR-NATURALEZA, Quito, Ecuador.
Eagles, PF.J. 1995. "Tourism and Canadian Parks: Fiscal Relationships,"
+ana$in$ .eisure, vol. 1, no. 1, pp. 16-27.
Eagles, PF.J., J.L. Ballantine, D.A. Fennell. 1992. "Marketing to the Ecotourist:
Case Studies from Kenya and Costa Rica," unpublished manuscript,
Department of Recreation and Leisure Studies, University of Waterloo,
Canada.
Groom, M.J. et at. 199 1. "Tourism as a Sustained Use of Wildlife: A Case Study
of Madre de Dios, Southeastern Peru," &eotro3ical 4ildlife se and
Conservation, University of Chicago Press, Chicago, llinois.
Hair, J.F., R.E. Anderson, R.L. Tatham, WC. Black. 1995. +ultivariate %ata
*nalysis 4it1 Readin$s, Prentice Hall, Upper Saddle River, New Jersey.
Harris, C.C.,'B.L. Driver. 1987. "Recreation User Fees: Pros and Cons," 5ournal
of 6orestry, May, pp. 25-29.
Healy, R. 1994. "Tourist Merchandise as a Means of Generating Local Benefits
from Ecotourism,"5ournal of /ustaina#le 2ourism, vol. 2, no. 3, pp. 137-15
1.
<N1ly. k, W]]L1, d1)0Nt kN;N1)ch {&) -&u)i;t E)1{t;. ^NcNm%N). unpu%li;hN
m1nu;c)ipt, V httpDXX\\\Nnvu0N,NuX{1cultyXhN1lyXEkrY-VW,html
Healy, R. 1997b "Food As Tourist Merchandise: A Contribution Toward
Sustainable Development in Protected Areas," December, unpublished
manuscript. WWW. http://wwwenvduke.edu/faculty/healy/healy.html.
2
Johnson, R.L., E. Obermiller, H. Radtke. 1989. "The Economic mpact of Tourism
Sales,"5ournal of .eisure Researc1, vol. 2 1, no. 2, pp. 140-154.
Kangas, P, M. Shave, P Shave. 1995. "Economics of an Ecotourism Operation in
Belize," Environmental +ana$ement, vol. 19, no. 5, pp. 669-673.
Kinnaird, M.F., T.G. O'Brien. 1996. "Ecotourism in the Tangkoko Duasudara
Nature Reserve: Opening Pandora's Box," 7ry8, vol. 30, no. 1, pp. 65-73.
Knapman, B., N. Stoeckl. 1995. "Recreation User Fees: An Australian Empirical
nvestigation," 2ourism Economics, vol. 1, no. 1, pp. 5-15.
Kramer, R.A., N. Sharma, M. Munasinghe. 19950 Valuin$ 2ro3ic 6orests!
+et1odolo$y and Case /tudy of +ada$ascar, World Bank Envirotunent
Paper Number 13, World Bank, Washington, D.C.
Laarman, J.G., H.M. Gregersen. 1996. "Pricing Policy in Nature-based Tourism,9
2ourism +ana$ement, vol. 17, no. 4, pp. 247-254.
Lindberg, K. 199 1. 'olicies for +a8imi:in$ &ature 2ourism)s Ecolo$ical and
Economic Benefits, World Resources nstitute, Washington, D.C.
Lindberg, K., J. Enriquez. 1994. *n *nalysis of Ecotoutism)s Economic
Contti#ution to Conservation and %evelo3ment in Beli:e, Volume ;, World
Wildlife Fund, Washington, D.C.
Lindberg, K., J. Enriquez, K. Sprouje. 1996. "Ecotourism Questioned: Case
Studies From Belize.," *nnals of 2ourism Researc1, vol. 23, no. 3, pp. 543-
562.
Lindberg, K., R.M. Huber, Jr. 1993. "Economic ssues in Ecotourism
Management," Ecotourism! * "uide for 'lanners and +ana$ers, Volume 1,
The Ecotourism Society, North Bennington, Vermont.
Maille, R , R. Mendelsohn. 1993. "Valuing Ecotourism in Madagascar,"5ournal of
Environmental +ana$ement, Vol. 38, pp. 213-218.
Mak, J, M.E.T. Moncur. 1995. "Sustainable Tourism Development: Managing
Hawaii's'Unique'Touristic Resource-Hanauma Bay,"5ournal of 2ravel
Researc1, Vol. 33, no. 4, pp. 51-57.
McCarville, R.E., B.L. Driver, J.L. Crompton. 1992. "Persuasive Communication
and the Pricing of Public Leisure Services," <nfluencin$ =uman Be1avior0>
21eory and *33lications in Recreation, 2ourism, and &atural Resources
+ana$ement, Sagamore, Champaign, llinois.
2
McCarville, R.E., S.D. Reiling, CM. White. 1996. "The Role of Fairness in Users'
Assessments of First-time Fees for a Public Recreation Service," .eisure
/ciences, Vol. 18, pp. 61-76.
McKercher, R.D. 1998. 21e Business of &ature>#ased 2ourism, Hospitality
Press, Melbourne, Australia.
Meidan, A. 1982. "Marketing Strategies for Hotels," <nternational 5ournal of
=os3itality +ana$ement, Vol. 1, no. 3, pp. 169-177.
Mitchell, R.C., R.T. Carson. 1989. sin$ /urveys to Value 'u#lic "oods! 21e
Contin$ent Valuation +et1od, Resources for the Future, Washington, D.C.
Navrud, S., E.D. Mungatana. 1994. "Environmental Valuation in Developing
Countries: The Recreational Value of Wildlife Viewing," Ecolo$ical
Economics, Vol. , pp. 135-15 .
New South Wales National Parks and Wildlife Service (NSW, NPWS). 1997.
"Draft Nature Tourism and Recreation Strategy," NSW NPWS, Sydney,
Australia.
Nourse, H. 1968. Re$ional Economics! a /tudy in t1e Economic /tructure,
/ta#ility and "ro?t1 of Re$ions, McGraw-Hill, New York.
Olindo, R 1991. "The Old Man of Nature Tourism: Kenya," &ature 2ourism!
+ana$in$for t1e Environment, sland Press, Washington, D.C.
I1n&;,W]]L,Zc&t&u)i;m.d1)ch. \\DhttpDXX\\\&nN\&)l,&)gXp1n&;Xp1n&;Nc&2,ht)nl,
Pedersen, A. 1995. "Promotion of Community-based Ecotourism in the Maya
Forest," report prepared for Management Systems nternational,
Washington, D.C.
Pond, K. L. 1993. The Professional Guide, Van Nostrand Reinhold, New York.
Powell, R., L. Chalmers. 1995. Re$ional Economic <m3act0, "i#raltar Ran$e and
%orri$o &ational 'ar(s, New South Wales National Parks and Wildlife
Service, Hurstville, New South Wales, Australia.
I)icN 1tN)h&u;N R<1)1)NT, W]]U, -hN _&\vNl E&n;N)v1nciN;D HN\ Jpp&)tunitiN; {&)
I)&uctivN 1n ù;t1in1%lN _1nVs;N. )Np&)t t& thN `1vN O1llNy. Ku%i1n1. 1n
Ehi)Ni kivN) E&n;N)v1nciN;,
Rosenthal, D.H., J.B. Loomis, G.L. Peterson. 1984. "Pricing for Efficiency and
Revenue in Public Recreation Areas,"5ournal of .eisure Researc1, vol. 16,
no. 3, pp. 195-208.
2
Schaller, D. 1996. "ndigenous Ecotourism and Sustainable Development: The
Case of Rio Blanco, Ecuador," master's thesis, Department of Geography,
University of Minnesota.
Siuslaw National Forest. 1996. "Fee Demonstration Business Plan," unpublished
manuscript, Siuslaw National Forest, Corvallis, Oregon.
Smith, C., R jenner. 1992. "The Leakage of Foreign Exchange Earnings From
Tourism," 2ravel and 2ourism *nalyst, vol. 3, pp. 5 2-66.
Sorenson, R. 1991. Overseas Adventure Travel, nc. Case Study 9-391-068.
Harvard Business School, Cambridge, Massachusetts.
Sowers, F., M. Walters, B.N. Upreti. 1994. "Assessment of USAD Biological
Diversity Protection Programs: Nepal Case Study," /*<% Country Re3ort,
United States Agency for nternational Development, Washington, D.C.
Spergel, B. 1996. "Summary of the Protected Area Conservation Trust," World
Wildlife Fund, Washington, D.C.
Stevens, T., T. More, PG. Allen. 1989. "Pricing Policies for Public Day-use
Outdoor Recreation Areas,"5ournal of Environmental +ana$ement, vol. 28,
pp. 43-52.
Telfer, D.J., G. Wall. 1996. "Linkages Between Tourism and Food Production,9
*nnals of 2ourism Researc1, vol. 23, no. 3, pp. 635-653.
TisdeU, C. 1996. "Ecotourism, Economics, and the Environment: Observations
From China,"5ournal of 2ravel Researc1, vol. 34, no. 4, pp. 1-19.
Walsh, R.G. 1986. Recreation Economic %ecisions! Com3arin$ Benefits and
Costs, Venture, State College, Pennsylvania. (Note: A second edition of this
book, with J. Loomis as lead author, appeared in 1997, after this chapter
was written.)
Wells, M. 1993. "Neglect of Biological Riches: The Economics of Nature Tourism
in Nepal," Biodiversity and Conservation, vol. 2, pp. 445-464.
Wells, M. 1997. "Economic Perspectives on Nature Tourism, Conservation and
Development," World Bank Environment Department Paper No. 55., World
Bank, Washington, D.C.
Wefls, M., K. Brandon. 1992. 'eo3le and 'ar(s! .in(in$ 'roteaed *rea
+ana$ement 4it1 .ocal Communities, World Bank, U.S. Agency for
nternational Development, and World-Wildlife Fund, Washington, D.C.
2
Wescott, G. 1995. "Victoria's National Park System: Can the Transition from
Quantity of Parks to Quality of Management Be Successful?" *ustralian
5ournal of Environmental +ana$ement, vol. 4, no. 2, pp. 2 10-2 2 3.
Wunder, S. 1996. Ecotutismo, <n$resos .ocales y Consemacion! El Caso de
Cuya#eno, Ecuador, Union Mundial Para La Naturaleza (UCN/UCN),
Quito, Ecuador.
Wunder, S. 1998. "Forest Conservation Through Ecotourism ncomes? A Case
Study from the Ecuadorean Amazon Region," CFOR special paper,
CFOR, Bogor, ndonesia.
2
Eh5>ng M
"%2ng %=n c%> trong Pu: %o=c% Pu@c giaA
/Bc tiCu () n%2ng b)i %Ec
C%i>n l'Hc U%t tri\n -u l&c% .in% t%i ?u@c gia c,a 4ustralia
lill j)1nt v rli;&n rllc&c0
#i3i t%iXu
Eh5>ng ny m" t$ qu t)nh pht t)i#n c31 Ehin l5c û l'ch ình thi RE_^_`-T euc
gi1 c31 HE. v vi:c 51 chin l5c ny v& th!c hi:n th"ng qu1 Eh5>ng t)nh û l'ch
ình thi euc gi1, eu t)nh t5 v8n V thNn cht c31 ;! thnh c"ng t)&ng xy !ng vvn
%$n c31 chin l5c. v cc 0in ngh' v* vi:c ch5>ng t)nh ny ; th2ch ng u cc n56c
0hc nh5 th n& ; 5c * cp t)&ng ch5>ng ny,
E_^_`- euc gi1 RHZ`T l ch2nh ;ch nh n56c, H v=ch )1 m(c tiu v hnh ng c(
th# ch& vi:c pht t)i#n %*n OHj ^s _E< `hH< -<h Kc, `&ng chin l5c ny
0h"ng ctn l ch2nh ;ch ;1u cuc %Au c} v th1y i ni cc ch2nh ph3 v& thng g nvm
W]]i, a h&=ch <nh ng euc gi1 v* û l'ch ;inh thi B 5c chuFn %'. 0 h&=ch ny
* cp n vi:c pht t)i#n u l'ch %*n v+ng ni chung ch 0h"ng chw * cp n u l'ch
;inh thi mt cch c( th#, -uy vy. cc nguyn t?c c31 chin l5c ny B t=& )1 ng l!c
thnc Fy ch& )8t nhi*u h&=t ng. t)&ng c vi:c tp t)ung pht t)i#n u l'ch %*n v+ng
v c$i thi:n tnh hnh m"i t)5mng ch& t&n ngnh u l'ch. ch 0h"ng chw ch& nh+ng th'
t)5mng B 5c chuyn m"n h1,
G Hc c g c8p ch2nh quy*n Rlin %1ng. %1ng. v '1 ph5>ngT. mzi c8p c t)ch nhi:m v
php quy*n 0hc nh1u, Eh2nh ph3 lin %1ng ch'u t)ch nhi:m h&=ch 'nh chin l5c v
pht t)i#n nh+ng ch2nh ;ch l6n. v th"ng qu1 vi:c phn % ngn qu # t)!c tip ti t)
ch& nh+ng ch5>ng t)nh c * cp t6i cc v8n * cAn 5c 5u tin c31 8t n56c, `! pht
t)i#n c31 E_^_`- euc gi1 ch& ch2nh ph3 th8y mt h56ng m6i t)&ng vi:c * cp n
mt m$ng th' t)5mng m6i xu8t hi:n v 51 )1 5mng li lBnh =& t)&ng mt l9nh v!c )8t
qu1n t)4ng # nh@m =t 5c ;! cn %@ng gi+1 m(c tiu pht t)i#n c"ng nghi:p u l'ch v
%$& v: m"i t)5mng,
C* s \ `G: dng c%i>n l'Hc
2
E %1 ;ng 0in cpng ng gp ch& vi:c pht t)i#n chin l5c ny. lD Ehin l5c u
l'ch quc gi1. Ehin l5c quc gi1 v* pht t)i#n ;inh thi %*n v+ng. v Eh2nh ;ch c31
ng v* u l'ch Cc h+u,
-)&ng thng i nvm W]]2. ch2nh ph3 lin %1ng B %1n hnh Ehin l5c û l'ch quc gi1,
Ehin l5c ny 5c xy !ng nh@m t=& )1 ph5>ng h56ng ch& quy h&=ch ngnh u l'ch
v cc ch2nh ;ch t5>ng l1i, Ehin l5c u l'ch B 51 )1 tng qu1n v* m"i t)5mng u l'ch
u HE v xc 'nh ph5>ng h56ng nh@m $m %$& )@ng %Au 0h"ng 0h2 0inh t v ch2nh t)'
; gp phAn 51 ngnh c"ng nghi:p u l'ch n th'nh v5ng, H cng ch& th8y nhn thc
c31 ch2nh ph3 v* vi:c cc ngnh c"ng nghi:p 'ch v( m6i ni ln. Cc %i:t l ngnh u
l'ch. c th# ti hi ph$i c ch2nh ;ch 0hc ;& v6i cc ngnh Gs- a<s -ksH
-<Hj Er Kc. nh5 n"ng nghi:p v 0h1i thc m,
Ehin l5c u l'ch xc 'nh %n m(c tiu. t)&ng c m(c tiu v* m"i t)5mng l t=&
i*u 0i:n Ay 3 ch& pht t)i#n u l'ch %*n v+ng th"ng qu1 ph5>ng thc quy h&=ch v
qu$n l/ c t)ch nhi:m php hp v6i vi:c %$& tn ti ;$n thin nhin v vvn h1 c31 chnng
t1 R-hN& E(c û l'ch euc gi1. W]]21T, d(c tiu ny ; 5c th!c hi:n th"ng qu1 mt
; chin l5c c chn t)4ng n cc v8n * xB hi v m"i t)5mng. %1& gm c$ vi:c 0huyn
0h2ch v pht t)i#n u l'ch ;inh thi V y l mt ngnh n@m t)&ng c"ng nghi:p u l'ch v
c ti*m nvng pht t)i#n l6n,
Ehin l5c û l'ch 5c th!c hi:n mt cch hi ht1 v6i mt ch2nh ;ch mCc p tch %i:t
;&ng l=i c lin qu1n t6i chin l5c ny, Eh2nh ;ch l Ehin l5c euc gi1 v* Iht
t)i#n ình thi O+ng %*n 5c %1n hnh v& thng W2 nvm W]]2, -)&ng chin l5c ny c
c$ 0huyn ngh' ch& Hhm u l'ch, Ehin l5c quc gi1 ny 51 )1 0hi ni:m ch& )@ng
m"i t)5mng ph$i 5c %$& v: # ngnh u l'ch c th# uy t) lu i, Eh2nh ph3 xNm vi:c
xy !ng ch2nh ;ch u l'ch ;inh thi tng th# l mt %56c ;ng ctn # =t 5c u l'ch
v+ng %*n t)&ng cc 0hu %$& v:, Ehin l5c û l'ch euc gi1 5c %1n hnh nvm W]]2.
ctn vi:c th!c hi:n E_^_`- %?t Au nvm ng&i, d(c 2ch c31 Ehin l5c û l'ch l
nh@m t=& )1 mt h: thng c> %$n # h56ng 7n quy h&=ch tng th#. pht t)i#n v qu$n l/
u l'ch ;inh thi c31 HE !1 t)n mt c> ;u %*n v+ng v nh=y c$m, H cng t=& )1 mt
ch5>ng t)nh hnh ng nh@m =t 5c mt cch Ay 3 ti*m nvng c31 u l'ch ;inh thi,
-)&ng thng WW nvm W]]2. ng RIr-rT %1n hnh
mt tuyn % c t!1 *D u l'ch Cc h+u RNnNmicT V mt ngnh c"ng nghi:p c li nhun
t)&ng mt m"i t)5mng %*n v+ng, Eh2nh ;ch ny B 51 )1 mt cch nhn m6i t)&ng 0hu
v!c thq1 nhn )@ng cc Cc t)5ng vvn h1 c31 cng ng c gi t)' )8t l6n i v6i u l'ch,
Q# 0huyn 0h2ch 0hi ni:m ny Ir-r c 0 h&=ch t chc cc cuc hi th$& -kH
-JH HxE Hc v& Au nvm W]]g, E_^_`- lnc ny B 5c tin hnh, ^& )8t cAn
ph$i c 5c nh+ng ci nhn m1ng t2nh t&n i:nnn ng v E(c û l'ch euc gi1 B phi hp t chc mt l&=t cc hi th$&,
?u trTn% p%t tri\n c%i>n l'Hc
euyt 'nh xy !ng E_^_`- 5c %1n hnh nh@m p ng mi qu1n tm ngy cng
tvng n l&=i hnh ny v nh@m pht huy mt th!c t l i*u 0i:n m"i t)5mng t! nhin c31
2
n56c HE l mt ngun ti nguyn u l'ch, dCc p 0hi m6i %?t Au tin hnh 0h"ng c
mt quy t)nh 'nh t)56c ch& vi:c pht t)i#n Ehin l5c. ;&ng 1i cng hi#u )@ng y l
mt quy t)nh gm h1i %56c, K56c Au l xNm xbt nh gi cc vvn %$n 0h&1 h4c v
ngun vvn h& n gi1n v* u l'ch ;inh thi %56c th h1i l thu thp v tng hp cc
ng gp c31 cng ng '1 ph5>ng,
Ih5>ng php t5 v8n Rth5mng %1& gm qu$ng c& c"ng cng 0u g4i ;! gp / c31 quAn
chnng h1y t chc hi th$& v gCp go t)1& iT. l ph5>ng php ph %in u cc 0hu v!c
qu$n l/ c"ng cng v pht t)i#n ch2nh ;ch, -)n th!c t. mt ; hi th$& 5c t chc #
t5 v8n ch& Ehin l5c û l'ch euc gi1 & K t)5ung K û l'ch ch3 t41 B thu hnt 5c
;! chn / v 3ng h c31 hAu ht =i i:n cc ngnh l6n u HE, Oi:c ;} (ng ph5>ng php
t5 v8n c )8t nhi*u 2ch li. h1i ci li l6n nh8t c31 E_^_`- l thu thp 5c th"ng tin tq
nhi*u nhm qu1n tm n v8n * ny v 0huyn 0h2ch quy*n ;u h+u c31 chin l5c,
T%u t%p t%]ng tin
Qt th1m 0h$& tng qut ti li:u v& cui nvm W]]2. v Au nvm W]]g B ch& th8y ;!
qu1n tm n v8n * u l'ch ;inh thi tuy ctn 2t ;&ng ngy cng tvng t)n 0h?p th gi6i,
dCc p vy. nhi*u ti li:u chw tp t)ung v& v8n * u l'ch m"i t)5mng u cc n56c 1ng
pht t)i#n. nn 2t c nghin cu c th# p (ng t)!c tip t)&ng %i c$nh c31 HE, O2 (.
nh+ng th"ng tin c lin qu1n n cc v8n * 0inh t c8p %ch i "i v6i pht t)i#n u l'ch
;inh thi l=i php hp v6i h&n c$nh c31 cc n56c 1ng pht -khH <yH _ Qh Oh
Hc, -5>ng t! nh5 vy. c> ;u h= tAng ch& u l'ch u HE pht t)i#n h>n. lm ch& vi:c i*u
hnh cc h&=t ng u l'ch ;inh thi ~ ng h>n, dCt 0hc. 0hc v6i cc n56c 1ng pht
t)i#n. i:n t2ch c31 )ng l6n c31 E<s Hc lm ch& vi:c vn chuy#n t)&ng n56c t)u thnh
mt c$n t)u ch& u l'ch ;inh thi u mt ; n>i, Ec v8n * nh5 & t=&. nhu cAu pht t)i#n
0 nvng 0inh &1nh. v quy*n %nh ng i v6i cc c> hi v* u l'ch ;inh thi )8t ph
%in i v6i hAu ht cc n56c. t)&ng c c$ HE,
dCc p vi:c thiu cc nghin cu l mt v8n *. ;&ng n cng l mt c> hi # 51
ngnh u l'ch ;inh thi c31 HE ;1ng mt h56ng m6i h&n t&n V mt h56ng 5c xy
!ng # ph(c v( ngnh u l'ch. %$& v: m"i t)5mng v ; t=& )1 mt ;$n phFm Cc t)5ng
c31 HE t)n th' t)5mng th gi6i,
T%am ;%8o O dGn
dt cuc t)5ng cAu / n t)n t&n quc 7 hz t) thm ch& vi:c th1m 0h$& ti li:u,
-h"ng qu1 cuc t)5ng cAu n / ny / 0in c31 cc %n qu1n tm n v8n * 5c tng
hp 51 v& t)1nh lun cpng v6i cc / 0in 0h&1 h4c v cc cuc th$& lun t)n cc
ph5>ng tin th"ng tin =i chnng, E nhn 'nh ch& )@ng ch2nh ph3 HE. QHj -h -<
Q E1n%N)1. B %' tch %i:t v6i tnh hnh th!c t t)n phAn ctn l=i c31 lBnh th HxE
Hc, Q# v5t qu1 8n t5ng ny. vi:c tip thu / 0in ng gp c31 cc =i i:n ngnh u
l'ch cng nh5 ch2nh quy*n cc %1ng v cc '1 ph5>ng l )8t cAn thit,
O thnh c"ng c31 E_^_`- ph( thuc v& ;! nh8t t)2 c1& v* li nhun gi+1 cc c8p
ch2nh quy*n Rlin %1ng. %1ng. v '1 ph5>ngT v cc 0hu v!c t5 nhn nn cAn ph$i c ;!
2
th1m gi1 c31 nhi*u c nhn v t chc. Cc %i:t l cc t chc ch2nh quy*n '1 ph5>ng.
cc nh qu$n l/ ti nguyn thin nhin. cc c"ng ty u l'ch. cc nh quy h&=ch. cc nhn
vin tip th' c31 ngnh u l'ch. cc nhm %$& tn thin nhin. cc cng ng. cc nh
pht t)i#n v cc nhm ^H KH Qr Er Hc,
Ec hi th$& 5c t chc nh@m thu thp th"ng tin v* cc v8n *. cc c> hi v cc t)u
ng=i i v6i u l'ch ;inh -<h Hc, O6i ;! nhi:t tnh m cc ngnh c"ng nghi:p. cc
nhm %$& tn thin nhin. ch2nh quy*n cc c8p v nhi*u t chc 0hc m1ng n ch& qu
t)nh xy !ng chin l5c. v v6i nh+ng th"ng tin ph&ng phn m h4 m1ng n ch& cuc
th$& lun B th1y i ph5>ng h56ng c31 E_^_`- thN& ph5>ng thc pht t)i#n cng ng
v 5u tin tp t)ung t)&ng ngnh c"ng nghi:p ny, Ec v8n * 5c xc 'nh u y B
ginp 'nh h56ng ch& cc chi ph2 tip thN& v t=& )1 ;! tp t)ung thit th!c i v6i c"ng
tc i*u phi u l'ch ;inh thi t)&ng i*u 0i:n Er Hc,
Ec hi th$& 5c t chc t=i cc thnh ph l6n v mt ; t)ung tm c31 cc 0hu v!c,
Eh5>ng t)nh c31 cc hi th$& ny %1& gm mt ; %& c& ng?n c31 =i i:n cc nhm
c nh+ng mi qu1n tm 0hc nh1u, Oi:c h4 chi1 ;f qu1n i#m B ch& th8y y l mt
ph5>ng php h+u 2ch # 0huyn 0h2ch th$& lun, Ec v8n * B 5c cc %& c& vin
nu )1 l nh+ng v8n * )8t thit yu, ng. v c$ nh+ng v8n * 0h"ng n@m t)&ng l9nh v!c pht t)i#n chin l5c quc
gi1, dCc p vy. cc v8n * nu )1 nh+ng th2 ( v* chi ph2 v li nhun c31 u l'ch
;inh thi t)n '1 %n c nhi*u vpng 0h2 hu 0hc nh1u v nhi*u vpng c Cc i#m 0hc
nh1u,
Oi:c 0u g4i thu np cc %$n gp / vng t)n tm %& c31 nh n56c nh@m p ng ;! qu1n
tm c31 nh+ng ng5mi 0h"ng th1m ! 5c hi th$& nh5ng l=i c m&ng mun 5c ng
gp / 0in, <>n 2MP %$n gp / v6i nhi*u th!c t c gi t)' B mu )ng thm cuc th$&
lun, Ec nghin cu c( th# v qu1n i#m c31 nh+ng ng5mi t)&ng cuc B 5c tng hp
v& vvn %$n cui cpng, eu t)nh ny B 0huyn 0h2ch quy*n ;u h+u c31 cc ngnh
v cc %n c qu1n tm n v8n * ny, Qi*u ny cng 5c ph$n nh t)&ng vi:c p (ng
mt cch )ng )Bi cc nguyn t?c v hnh ng c31 E_^_`-,
Eui cpng. qu t)nh th1m 0h$& / n B gi / v thnc Fy vi:c 'nh h56ng chin l5c,
Q'nh ngh91 v u l'ch ;inh thi. cc v8n * thNn cht B th$& lun. v quyt 'nh v*
h56ng ti t) *u !1 t)n cc v8n * 5c th$& lun t)&ng cc hi th$& v cc vvn %$n
gp / c31 quAn chnng, E_^_`- B pht t)i#n cpng v6i mi qu1n tm ngy cng tvng v*
v8n * ;inh thi u l'ch t)&ng cng ng, Hu c thmi gi1n ch?c ; ctn c nhi*u gp /
h>n n+1, E nhi*u / 0in ch& )@ng cAn ph$i th1m 0h$& nhi*u h>n n+1 RmCc p c"ng vi:c
ny B 5c th!c hi:n t)&ng c$ nvmT. ;&ng cng c mt ; / 0in 0hc ch& )@ng qu t)nh
th1m 0h$& / n l qu n t)$i v )@ng qu t)nh th!c hi:n chin l5c m6i l qu1n t)4ng
h>n nhi*u, `1u cpng. cAn ph$i cn %@ng thmi gi1n ;} (ng ch& vi:c th1m 0h$& / 0in
quAn chnng. vi:c h&n t8t vvn %$n v th!c hi:n cc 0in ngh' 5c 51 )1 t)&ng qu t)nh
th1m 0h$& ny,
E_^_`- 5c pht t)i#n v6i ;! c v8n chCt ch c31 cc %1ng v cc '1 h=t, -)56c 0hi
%?t Au chin l5c ny. chw c %1ng Oict&)i1 l B h&n thnh E_^_`- c31 mnh, di*n
2
n1m n56c HE v euNNn;l1n t)&ng 0hi tin hnh xy !ng chin l5c ;inh thi h1y cc
0 h&=ch u l'ch t)n c> ;u i*u 0i:n t! nhin c31 mnh. B hp tc mt cch chCt ch v6i
ch2nh ph3 v ;} (ng E_^_`- nh5 mt c> ;u # xy !ng chin luc )ing c31 %1ng,
dCc p vi:c ny B lm chm t&n % qu t)nh. nh5ng c ci li l ni ung v 5mng
li c31 cc chin l5c c )8t nhi*u ci chung,
eu t)nh t5 v8n 5c thN& i chCt ch, H c chc nvng h& hp t8t c$ cc qu1n i#m
v nu ln 5c nh+ng v8n * 1ng %n cBi, ahi cc qu1n i#m 0h"ng h& hp 5c th
t8t c$ cc %$n gp / 5c ghi thnh vvn %$n # c gi$ c th# c 5c mt ci nhn cn
%@ng, `! Au t5 v* thmi gi1n v nhn l!c B lm li ch& E_^_`-, Ec mi qu1n tm. cc
v8n * v cc 5u tin 0h"ng ph$i lu"n thng nh8t t)n t&n n56c HE. v nu qu t)nh t5
v8n chw 5c tin hnh u 0hu v!c t)ung 5>ng Rt)ung tmT th ; 0h"ng thu thp 5c
nhi*u v8n *, Oi:c lp 0 h&=ch th1m gi1 ng gp c31 cng ng ; c 0t qu$ thit
th!c nuD
c nhi*u cuc th$& lun i )ng )1 ng&i cc l9nh v!c Cc t)5ng c31 ngnh u l'ch ;inh
thi
nh=y c$m thu xp cc mu thu7n c th# x$y )1 gi+1 cc thnh vin
%$& $m l 0hi 0t thnc th$& lun t8t c$ cc thnh vin *u hi#u 5c t&n % qu t)nh
v
ghi nhn nh+ng ng gp c31 t8t c$ cc thnh vin,
Hu ph$i th!c hi:n l=i qu t)nh ny th vi:c chuFn %' t)56c mt %& c& chi tit v* cc
v8n * v phn pht %& c& t)56c %ui th$& lun l )8t c 2ch, Hu cc thnh vin nghin
cu vvn %$n t)56c th 0hi th$& lun ; tp t)ung v& v8n * h>n RCc %i:t t)&ng t)5mng
hp ch5>ng t)nh c nhi*u v8n * v c ;! h=n ch v* thmi gi1nT, -h$& lun cng 51 )1
mt 0hu"n m7u ch& cc %$n gp / c31 cc thnh vin 0h"ng th1m ! %ui th$& lun,
c%i p%< c%o Pu trTn% `G: dng c%i>n l'Hc
Ec chi ph2 ch2nh ch& qu t)nh pht t)i#n E_^_`- l ti*n l5>ng c31 cc nhn vin. chi
ph2 qu$n l/. i l=i. thu '1 i#m t chc hi th$&. qu$ng c&. in 8n v phn pht cc %$n
th$& v %$n ch2nh c31 chin l5c, Hhi*u 0h&$n t)&ng ; cc chi ph2 ny )8t 0h m tch
%i:t )nh m=ch v ; )8t 0hc u mzi n56c, dt nhm %n ng5mi tp t)ung lm vi:c h&n
t&n ch& E_^_`- t)&ng 0h&$ng W2 thng. v c thm mt ; nhn vin hp ng th1m
gi1 0hi cAn thit, Hg&i chi ph2 t)$ l5>ng. ctn c cc chi ph2 vvn phtng i 0m thN& v
mt ; cc chi ph2 l6n ch& vi:c th"ng tin lin l=c v i:n th&=i,
^& i:n t2ch )ng l6n c31 n56c HE v gi c$ i l=i t)&ng n56c 0h ?t nn chi ph2 ch&
vi:c t chc v th1m gi1 hi th$& 0h l6n, di qu1n tm c31 quAn chnng v ;! c"ng %@ng
B ti hi nhm c"ng tc ph$i n t8t c$ cc %1ng v cc '1 h=t, Hhi*u 0hi cAn ph$i i
l=i # gCp go v6i cc ti#u %1ng 1ng xy !ng chin l5c ;inh thi )ing c31 mnh. v #
t)nh %y cc %& c& c31 hi th$& v hi ngh' ch& cc t chc chuyn nghi:p, dCc p
2
ch2nh quy*n %1ng v nhi*u t chc ginp o t chc hi th$&. ;&ng vi:c thit lp v uy t)
th"ng tin lin l=c v6i qu nhi*u nhm l )8t ?t v ti hi nhi*u thmi gi1n v ;c l!c
c31 cc nhn vin, dCc p u HE 0h"ng ph$i m8t ti*n # th1m ! hi th$&. ;&ng i v6i
cc ! n t5>ng t! u cc n56c 0hc t)n th gi6i c th# t chc hi th$& t)n c> ;u thu hi
l=i cc chi ph2 Rcc thnh vin ph$i np ti*n # th1m ! hi th$&T,
_mi 0u g4i n g}i %$n gp / 5c vng t)&ng ch5>ng t)nh qu$ng c& t)n cc tm %&
l6n u th3 ", Ihng v8n t)n i t)&ng thmi gi1n hi th$& cng ginp nng c1& ;! hi#u %it
c31 ng5mi n v* qu t)nh ny v lm tvng thm ; l5ng cc %$n gp /,
Ehi ph2 in 8n & ch2nh ph3 chi t)$, QB in %1 ngn %$n th$& v WP ngn %$n h&n chwnh c31
E_^_`-, Hg5mi n 0h"ng ph$i t)$ ti*n mu1 %$n th$& cng nh5 vvn %$n ch2nh c31 chin
l5c v t8t c$ vvn %$n c31 cc ch2nh ;ch *u 5c ch2nh ph3 pht 0h"ng, K@ng cch ny
ch2nh ph3 B 0huyn 0h2ch ng5mi n th1m gi1 v& vi:c pht t)i#n ch2nh ;ch,
Cc (+n 5 m+u c%@t trong C%i>n l'Hc du l&c% sin% t%i
`! thng nh8t t)&ng 'nh ngh91 v* u l'ch ;inh thi l mt t)&ng nh+ng v8n * 0h =t
5c nh8t, Q'nh ngh91 cui cpng tp t)ung v& m"i t)5mng t! nhin. t2nh %*n v+ng ;inh
thi v vvn h&. v8n * gi& (c. v cc li 2ch ch& 0hu v!c v '1 ph5>ng, dt 'nh
ngh91 chCt ch ; l&=i % mt ; nh &1nh nghi:p. nh+ng ng5mi m v %8t c l/ & g
cng 0h"ng =t 5c tiu chuFn t)&ng t8t c$ cc h&=t ng 0inh &1nh c31 mnh ;&ng
mt 'nh ngh91 lng lf& l=i ch& phbp %8t 0c nh &1nh nghi:p n& cng c th# png ci
mc u l'ch ;inh thi # li (ng tip th',
Q'nh ngh91 cui cpng 5c cht l=i # 0huyn 0h2ch cc nh &1nh nghi:p m6i th1m gi1
v& u l'ch ;inh thi v # 0huyn 0h2ch cc nh &1nh nghi:p 1ng h&=t ng p (ng
cc h&=t ng c t2nh m"i t)5mng %*n v+ng u %8t c n>i n& c th#. ng1y c$ 0hi h4 0h"ng
0inh &1nh thN& h56ng u l'ch ;inh thi mt cch c( th#, ahi ni:m )ng )Bi ny B t )1
thnh c"ng v )8t nhi*u cc nh &1nh nghi:p thuAn tu/ c31 HE gim y B xNm xbt
v c$i tin cc h&=t ng m"i t)5mng c31 mnh. cpng v6i thun li c31 vi:c tit 0i:m 5c
cc chi ph2 ct yu,
Hh+ng v8n * l6n 1ng h&Cc c th# gy $nh h5ung t6i ;! pht t)i#n t6i ngnh u l'ch ;inh
thi 5c xc 'nh t)&ng qu t)nh t5 v8n lD
t2nh %*n v+ng ;inh thi
quy h&=ch tng hp 0hu v!c
qu$n l/ ti nguyn thin nhin
c> ;u h= tAng
gim ;t cc tc ng
2
tip th'
cc tiu chuFn v quy 'nh c"ng nghi:p
gi& (c u l'ch ;inh thi
;! th1m gi1 Er ^H KH Qr Hc
xNm xbt ;! c"ng %@ng
Hh+ng v8n * ny B 5c th$& lun Ay 3 h>n t)&ng E_^_`- RE(c û l'ch euc gi1.
W]]UT,
C%'*ng trTn% du l&c% sin% t%i Pu@c gia
E_^_`- quc gi1 5c th!c hi:n th"ng qu1 Eh5>ng t)nh û l'ch ình thi euc gi1,
Eh2nh ph3 B h1 Au t5 WP -khs Q _r Hc Rt5>ng 5>ng L t)i:u " l1 dT t)&ng
vtng U nvm tq W]]gV]U n W]]iV]L, Eh5>ng t)nh ny nh@m pht t)i#n u l'ch ;inh thi
mt cch %*n v+ng th"ng qu1 cc ! n m1ng t2nh ;ng t=& nh5D tvng t2nh c=nh t)1nh
_d HxE Hc t)u thnh mt i#m u l'ch ;inh thi. 0huyn 0h2ch ;! t)n t)4ng c31
0hch th1m qu1n i v6i cc gi t)' c31 t! nhin v vvn h&. v gp / ch& vi:c qu$n l/ v
%$& tn lu i cc ngun ti nguyn ch& u l'ch ;inh thi, -ip thN& cc th1y i c31
ch2nh ph3 nvm W]]i. ngn qu ctn l=i ch& Eh5>ng t)nh û l'ch ình thi euc gi1 5c
0t hp v6i ngn qu c31 Eh5>ng t)nh Iht t)i#n û l'ch euc gi1 V %?t Au v& nvm ti
ch2nh W]]iV]L v %1& gm c$ phAn û l'ch eu$n l/ t)&ng cc d"i t)5mng -! nhin,
d(c 2ch c31 Eh5>ng t)nh û l'ch ình thi euc gi1 5c nu t)&ng hng l&=t ! th$&
xin ti t), Hhi*u 0h&$n ti t) B 5c c8p ch& cc cng ng v cc c> qu1n ch2nh ph3
# xy !ng ! n nh@m th!c hi:n E_^_`- u vpng n"ng th"n c31 HE, EE Ey esrH
E<H< ph3 5c * ngh' p (ng mt l&=t cc h56ng 7n chung, `1u cc ! n 5c
nh gi. v nh+ng ! n p ng mt cch tt nh8t cc m(c 2ch c31 ch5>ng t)nh R&
E_^_`- v=ch )1T ; 5c c8p 0inh ph2, ^& 0inh ph2 ti t) 0h"ng ph$i l t! ng m
c cc t chc ph$i c=nh t)1nh # 5c c8p ti t),
Ec chuyn gi1 t5 v8n 5c gi1& nhi:m v( xnc tin cc l9nh v!c c31 chin l5c lin qu1n
n vi:c xc 'nh cc 0h$ nvng c th# p (ng t)n t&n quc, E"ng vi:c c31 nhm ny
%1& gmD 0huyn 0h2ch ;} (ng nvng l5ng tt h>n v gi$m thi#u ch8t th$i t)&ng c"ng
nghi:p tin hnh mt cuc i*u t)1 # xy !ng ch5>ng t)nh c8p chng chw c"ng nhn
=t tiu chuFn u l'ch ;inh thi phn t2ch nhu cAu t)&ng c"ng tc gi& (c v* u l'ch ;inh
thi pht t)i#n cc i#m u l'ch ;inh thi v nghin cu cc ph5>ng php nng c1& 0
nvng 0inh &1nh v th!c hnh c31 cc c"ng ty u l'ch t)&ng l9nh v!c u l'ch ;inh thi,
Kin% p%< t)i trH
Ec 0inh ph2 ti t) 5c chi1 thnh g l&=i ch2nhD
2
6h't t%in c , h tng V 5c c8p ch& cc h&=t ng nh5 xy !ng li v& cc 0hu
u l'ch ;inh thi v ginp qu$n l/ cc tc ng m"i t)5mng v %$& v: cc ngun ti nguyn
thin nhin, Ec ! n B ;} (ng cc ;ng 0in v* t=& m7u ;inh thi. v Cc %i:t 0huyn
0h2ch cc c"ng ngh: c t2nh thn i v6i m"i t)5mng. t)&ng c cc l&=i hnh nh5 i
thvm t)n cc li i lm %@ng vn v6i cc %$ng chn gi$i. h1y cc l&=i hnh hz t) ch&
0hch th1m qu1n nh5 %(c qu1n ;t. v cc h: thng nvng l5ng ch& cc i#m hf& lnh,
$ghiNn cu c Vn v* th0o dWi V nh gi v ng gp ch& vi:c qu$n l/ cc th1y i
i v6i m"i t)5mng & cc h&=t ng u l'ch gy )1 t)!c tip h&Cc gin tip, Hh+ng
nghin cu tin hnh t)&ng phAn ny c31 ch5>ng t)nh nh@m cung c8p c> ;u ch2nh thc
ch& cc nh quy h&=ch u l'ch. cc nh &1nh nghi:p v cc nh qu$n l/ ti nguyn thin
nhin )1 quyt 'nh, Hh+ng nghin cu ny %1& gm nh gi tc ng c31 c> ;u h= tAng
u l'ch i Oh dh -kxHj -h dhH -ksHj HxE Kc nghin cu tc ng.
t2nh 0inh t v c"ng tc qu$nl/ c31 l&=i hnh lCn c %nh 0h2 t)&ng cc 0hu %$& v: t)n
%i#n v thN& i ph$n ng c31 cc h: ;inh thi n56c ng4t i v6i cc l&=i hnh h&=t ng
nh5 i c 0hN& h1y c?m t)=i,
Tu1 hoch du lch ,inh th'i t%ong khu vc V nh@m nng c1& 0h$ nvng h8p 7n c31
cc 0hu %$& v: thin nhin i v6i 0hch u l'ch t)&ng v ng&i n56c v 0huyn 0h2ch
cc quy t)nh quy h&=ch !1 t)n c> ;u cc h: ;inh thi, ainh ph2 ti t) # 0huyn 0h2ch
;! th1m gi1 c31 '1 ph5>ng t)&ng qu t)nh quy h&=ch v )1 quyt 'nh %1& gm 0inh ph2
ch& cc h&=t ng t5 v8n v6i ch2nh quy*n '1 ph5>ng. v6i cc t chc pht t)i#n v u
l'ch t)&ng 0hu v!c. v6i cc nh qu$n l/ ti nguyn thin nhin v v6i cc nhm cng
ng # c 5c ;! th1m gi1 )ng )Bi t)&ng vi:c xy !ng v th!c hi:n 0 h&=ch c31 0hu
v!c, Hh+ng v2 ( v* cc ! n thnh c"ng l B xu8t %$n mt quy#n ;ch h56ng 7n quy
h&=ch u l'ch ;inh thi cng ng v mt ; E_^_`- 1ng 5c th!c hi:n )8t thnh
c"ng,
Cc %o=t Sng t' (+n
E"ng t)nh nghin cu gi$m thi#u nvng l5ng v ch8t th$i B tin hnh mt t i*u t)1
)8t 0 cc %i:n php ti 5u v 51 )1 m" hnh nh+ng li 2ch v* 0inh t v tip th' c31 vi:c
p (ng cc ph5>ng php c t)ch nhi:m v6i m"i t)5mng, pH I<d I<xyHj
I<I u l'ch ;inh thi h+u hi:u nh8tD h56ng 7n gi$m thi#u nvng l5ng v ch8t th$i
R& E(c û l'ch euc gi1 xu8t %$n nvm W]]MT B 5c cc nh &1nh nghi:p ;} (ng
)ng )Bi, Hgnh 0inh &1nh chz nghw cng B p (ng )8t nhi*u nguyn t?c t)&ng ti li:u
ny,
E"ng t)nh nghin cu ny cng t=& )1 ng l!c ch& mt ! n 0hc & cc t chc ch3
cht t)&ng ngnh u l'ch nh5 <h ^s _E< Hc. v <i û l'ch -h gi6i th!c hi:n #
cung c8p ch& ngnh c"ng nghi:p u l'ch mt tng qu1n chi tit v* cc c"ng ngh: nvng
l5ng %*n v+ng, K& c& 0t qu$ m1ng tn û l'ch B 5c 0hui ng R& Ovn
phtng û l'ch euc gi1 8n hnh nvm W]]iT. 5c xy !ng v6i / ginp ch& cc ngnh
0inh &1nh u l'ch c nhi*u l!1 ch4n t)&ng ;} (ng nvng l5ng, K& c& nh8n m=nh ;!
tit 0i:m cc chi ph2 nu ;} (ng nvng l5ng ti t=& v 3ng h 0hi ni:m ch& )@ng ;}
(ng m"i t)5mng tt l 0inh &1nh tt,
2
<&=t ng t5 v8n gi& (c v* u l'ch ;inh thi nh@m 0huyn 0h2ch nng c1& nhn thc v
hi#u %it c31 quAn chnng v* cc nguyn t?c v ph5>ng php th!c hnh u l'ch ;inh thi
t)n cc ph5>ng ti:n th"ng tin =i chnng. t)&ng ngnh c"ng nghi:p u l'ch. cc t chc
gi& (c v & t=&. v nh+ng ng5mi tiu png, Hhu cAu hi:n t=i t5>ng l1i v* gi& (c
t)&ng ngnh u l'ch B 5c xc 'nh, dt l&=t cc chin l5c v* th"ng tin B 5c
chuFn %', ^1nh %= gi& (c u l'ch ;inh thi B 5c chuFn %' v6i 1nh ;ch cc 0h& &
t=& . cc ngun ti li:u v cc '1 chw lin l=c <s E< E<J ^s _E< `hH< -<h
Kc RE(c û l'ch ình thi euc gi1. W]]iT,
Eh5>ng t)nh nng c1& nhn thc c31 quAn chnng B 5c thnh lp v th!c hi:n #
h5ung ng nh+ng 0in ngh' 51 )1 t)&ng %& c&, at qu$ l mt l&=t %vng viN& ng?n )1
mi thN& ch3 * H56c HcD ng # ng?m nhn v ng 5c chvm ;c, Hh+ng %vng
hnh ny 5c ;} (ng t)&ng ch5>ng t)nh gi$i t)2 t)n cc chuyn %1y h1y t)&ng ngnh
u l'ch Rt)&ng 0hch ;=n. t)&ng chuyn i th1m qu1n v t=i cc c"ng ty xN %u/tT, dt Cc
i#m 0hc c31 ch5>ng t)nh l t=& lp t)1ng th"ng tin v* Ovn phtng û l'ch euc gi1
t)n m=ng intN)nNt. n>i t)uy*n i nh+ng th"ng i:p v* chvm ;c m"i t)5mng t6i cc 0hch
th1m qu1n n56c ng&i n thvm HxE Hc v t6i c$ cc 0hch u l'ch t)&ng n56c,
<&=t ng t5 v8n pht t)i#n 0inh &1nh nh@m m(c 2ch nng c1& 0 nvng 0inh &1nh c31
cc c"ng ty u l'ch ;inh thi, <&=t ng ny 5c tin hnh # 0i#m nghi:m 0hi ni:m
ch& )@ng nhi*u nh &1nh nghi:p )8t hi#u %it v* m"i t)5mng ;&ng 2t 5c & t=& ch2nh
quy v* qu$n l/ 0inh &1nh, dt cuc i*u t)1 v* m=ng l56i v cc lin minh tip th'. cc
h&=t ng mu1 %n v chi1 ;f 0 nvng B 5c tin hnh # tm )1 c> ch c$i thi:n
ph5>ng php 0inh &1nh c31 cc nh &1nh nghi:p t)&ng ngnh u l'ch ;inh thi V nh+ng
ng5mi th5mng ;ng u %n ng&i cc thnh ph l6n v lm vi:c thN& gim gi8c %8t th5mng,
dt ; 0in ngh' ch2nh c31 h&=t ng ny 5c 51 )1 th!c hi:n th"ng qu1 vi:c thnh lp
cc m=ng l56i c th# p (ng cc ph5>ng php c t2nh hp tc t)&ng 0inh &1nh u l'ch
;inh thi v tip th' tp th# c31 mt nhm cc &1nh nghi:p nh,
-5 v8n nghin cu th' t)5mng & % phn Hghin cu û l'ch Rmt c> qu1n c31 ch2nh
ph3T th!c hi:n # nh gi %$n ch8t v m!c c31 nhu cAu v* u l'ch ;inh thi, dt %$n
tip th' 0hch u l'ch ;inh thi v th"ng tin v* nh+ng 0c v4ng c31 h4 5c chuFn %' #
ginp ch& ngnh u l'ch pht t)i#n cc ;$n phFm m6i v nh@m v& cc th' t)5mng m6i c
hi:u qu$ h>n, at qu$ c31 c"ng t)nh ny 5c xu8t %$n t)&ng cun K$n ch8t c31 u
l'ch ;inh thi RKl1mNy. W]]MT, at qu$ c31 cc nghin cu v* nhm c ;} (ng tip th'
5c ch?t l4c t)&ng quy#n Kc $nh ch(p nh1nh v* u l'ch ;inh thiD tp t)ung v&
nghin cu th' t)5mng t)&ng thmi gi1n gAn y R& Ovn phtng û l'ch euc gi1 8n
hnh nvm W]]LT, Hghin cu ny B * cp n 0h&$ng t)ng m qu t)nh t5 v8n c31
E_^_`- pht hi:n th8y v ginp cc nh &1nh nghi:p u l'ch ;inh thi chuFn xc cc ;$n
phFm v 'ch v( c31 h4 # p ng 5c 0c v4ng c31 0hch u l'ch,
C%'*ng trTn% %Si t%8o () %Si ng%&

2
dt yu t 0hc c31 Eh5>ng t)nh û l'ch ình thi l cung c8p cc 0inh ph2 ti t) ch&
mt ; hi th$& v hi ngh' qu1n t)4ng tp t)ung v& v8n * pht t)i#n %*n v+ng ngnh u
l'ch, ^! n Au tin t)&ng ; ny l -hit 0 %*n v+ng v <i th$& u l'ch ;inh thi
5c t chc cpng v6i <i ngh' th gi6i v* u l'ch ;inh thi v u l'ch m=& hi#m nvm
W]]U, ainh ph2 5c c8p nvm W]]M v W]]i ch& <i:p hi û l'ch ình -<h Er Hc #
ti t) ch& cc hi th$& hng nvm c31 <i:p hi t)n ^hH QH ng (ng c"ng
ngh: v hi th$& v* E&n ng5mi. ahu %$& v: v <p tc c li nhun, - chc
K$& tn -hin nhin c31 HE cng 5c ginp o # t chc hi th$& nvm W]]M v* Qi
ph v6i E v&i v # tin hnh mt t t5 v8n tm hi#u 0h$ nvng th!c thi c31 vi:c
thnh lp hi thN& i c hN& v c v&i t)n t&n quc, Hghin cu ny v cuc h4p tip
thN& B 51 n vi:c thnh lp <i:p hi ENt1cN1 c31 HE v& thng U nvm W]]L,
Hh+ng ;ng 0in thN& h56ng chuyn ngnh ny B ng gp nhi*u t)&ng vi:c * )1 cc
nguyn t?c v* u l'ch ;inh thi v 7n n cc mi lin 0t chCt ch h>n gi+1 cc c> qu1n
qu$n l/ 8t v cc nh &1nh nghi:p, Ec vvn %$n nhn xbt nhn 5c t)&ng qu t)nh
nh gi Eh5>ng t)nh u l'ch ;inh thi quc gi1 ch& th8y ;! gi1 tvng ) ):t t)&ng ng
(ng c"ng ngh: v ;ng 0in m6i t)&ng c"ng tc qu$n l/ c31 ngnh c"ng nghi:p ny,

C%'*ng trTn% c+p c%Zng c%e c]ng n%n
=t tiCu c%uhn du l&c% sin% t%i Pu@c gia
Q# p ng nhu cAu ph$i c mt h: thng nh gi # thnc Fy vi:c th!c hi:n i*u phi
u _E< `hH< -<h Hc. Eh5>ng t)nh c8p chng chw c"ng nhn =t tiu chuFn u
l'ch ;inh thi quc gi1 B 5c thnh lp, Eh5>ng t)nh ny 5c xy !ng t)&ng h>n h1i
nvm v6i )8t nhi*u t5 v8n, ainh ph2 l8y tq Eh5>ng t)nh û l'ch ình thi # i*u t)1 t2nh
0h$ thi v ph$n ng c31 cc nh &1nh nghi:p i v6i vi:c c8p %@ng chng chw, ainh ph2
5c ;} (ng # xy !ng v th} nghi:m cc tiu chuFn nh gi, E"ng vi:c ny & <i:p
hi û l'ch ình thi c31 HE. d=ng l56i cc Hh &1nh nghi:p û l'ch ình thi c31
HE. O <h ^s _E< Hc tin hnh,
`1u cc tiu chuFn nh gi 5c g}i ch& MP &1nh nghi:p c31 HE ng t=i cc vpng
0hc nh1u. c l&=i hnh v mc h&=t ng 0hc nh1u, -q thng WW nvm W]]i ch5>ng
t)nh B 5c cc nh &1nh nghi:p v cc 0hu %$& v: p (ng. v n thng i nvm W]]S
B c WWP ;$n phFm c31 ngnh u l'ch ;inh thi 5c c"ng nhn, `! ph$n hi ny nng
nh5 m&ng i. v 0hi ch5>ng t)nh 5c %it n )ng )Bi h>n th c nhi*u t chc th1m
gi1 h>n,
Eh5>ng t)nh B 51 )1 mt i#m chuFn ch& ph5>ng thc ;} (ng m"i t)5mng tt nh8t v
ch& phbp tip t(c c$i tin vi:c phn chi1 cc ;$n phFm c31 ngnh u l'ch m"i t)5mng, `}
(ng v+ng %*n m"i t)5mng t! nhin l mt yu cAu # 5c c"ng nhn, `! c"ng nhn
ginp ch& ng5mi tiu png v=ch )1 nh+ng quyt 'nh php hp. gi$m thi#u cc tc ng m"i
t)5mng v Nm l=i li 2ch ch& thin nhin v cng ng '1 ph5>ng, Q# pht huy 5c
2
ch5>ng t)nh ny. mt l&=t cc hi th$& B 5c t chc u nhi*u '1 i#m 0hc nh1u t)n
0h?p n56c HE, Hg&i )1. nhi*u %i t)n %& ch2 v tm tin c31 ngnh u l'ch B ginp gi$i
th2ch thm v* ch5>ng t)nh ny,
Tm Puan trEng c,a Pu: %o=c% ?u@c gia
<Au ht cc ch2nh ;ch c31 ch2nh I< Hc *u !1 t)n ;! th1m gi1 t! gic h>n l %?t
%uc, Hg&=i t)q nh+ng v8n * xB hi v ch2nh t)' i 0m 0h"ng 5c m8y 51 chung )1
th cc % my qu$n l/ i*u hnh *u )8t tn 0bm v 0h"ng h* c hi:u l!c, Eh5>ng t)nh
û l'ch ình thi euc gi1 B 51 )1 nhi*u 0huyn 0h2ch 0hNn th5ung h>n l quy t?c v
i*u l:, `&ng v8n * v7n ctn cAn ph$i t)1nh lun l li 2ch v* th' t)5mng c 5c tq ;!
ch8p nhn cc tiu chuFn B * )1. v nh+ng li nhun ti ch2nh thu 5c tq vi:c ;} (ng
cc c"ng ngh: m"i t)5mng,
Gy !ng quy h&=ch quc gi1 l mt cch tp hp m4i ng5mi l=i v6i nh1u # tm )1
nh+ng gi$i php chung. %@ng cch ny c th# t)nh 5c nh+ng (ng t)!c tip. v2 (
nh5 t)&ng ;! t)1nh ch8p c th# x$y )1 v6i cc nh pht t)i#n u l'ch Rnh+ng ng5mi B vi
ph=m n quy 'nh v* m"i t)5mngT, Oi:c ch8p thun nh+ng %i:n php %$& v: 1n t&n m"i
t)5mng B lm gi$m )8t nhi*u nguy c> xung t, Gy !ng quy h&=ch quc gi1 ctn m1ng
n ch& m$ng 0inh t u l'ch c31 ngnh u l'ch ;inh thi nh+ng mi lin 0t th"ng qu1
m(c 2ch c g?ng =t 5c t2nh %*n v+ng,
Kn c=nh vi:c lp 0 h&=ch quc gi1 ctn ginp pht t)i#n mt ch5>ng t)nh hnh ng
c31 ngnh u l'ch ;inh thi th"ng qu1 vi:c c8p 0inh ph2 v * )1 cc v8n * cAn 5c 5u
tin, ` c nh+ng $nh h5ung lu i v* m"i t)5mng i v6i t&n ngnh u l'ch. t)&ng
ph5>ng php x1nh Ru l'ch x1nhT v7n c th# 5c ch8p nhn R0hi l5ng a<E< ^s
_hE< QH Hc cng nhi*u. th n ; $nh h5ung v& 0h$ nvng %*n v+ng c31 t&n ngnh
u l'ch ch 0h"ng ph$i chw )ing mt l9nh v!c n&, Hh5 chnng t1 B Kh- ` Hh
-hHj d HxE Kc c 5c t)n th gi6i phAn l6n l & ch8t l5ng m"i t)5mng c31
n56c ny, Oi:c gn gi+ n th"ng qu1 cc %i:n php qu$n l/ m"i t)5mng h+u hi:u l )8t
qu1n t)4ng,T
Rn% gi s t%)n% c]ng c,a c%i>n l'Hc
du l&c% sin% t%i Pu@c gia
E_^_`- quc gi1 0h"ng h* gCp ph$i ;! ph %nh ng 0# n& ;1u 0hi n 5c %1n hnh.
mCc p cng c ;! ph$n ng chng l=i ;ng 0in c8p chng chw. %ui l ngnh u l'ch vn
9 lu"n 0h"ng thng nh8t v* ph5>ng php v th!c hnh, Ih$i m8t n 2 nvm 0# tq ngy
c"ng %. Eh5>ng t)nh ainh t û l'ch euc gi1 c31 E_^_`- quc gi1 m6i t)u thnh
hi:n th!c, Hh5ng p ;1& v6i thmi gi1n v ;! Au t5 nhi*u nh5 vy. mc 3ng h v
th1m gi1 c31 nhi*u ngnh i v6i u l'ch ;inh thi cng 3 Nm l=i thnh c"ng, Hu
0h"ng c ng c> c31 E_^_`- thnc Fy vi:c xc 'nh tAm qu1n t)4ng c31 vi:c c8p
chng chw c"ng nhn v nu 0h"ng c 0inh ph2 ti t) c31 Eh5>ng t)nh û l'ch ình thi
euc gi1 th 0h c th# xy !ng 5c mt ;ng 0in nh5 E_^_`-,
2
eu t)nh t5 v8n B chw )1 mt cch ) )ng )@ng yN ngh91 v tAm qu1n t)4ng c31 cc v8n
* ph( thuc v& i*u 0i:n c31 '1 ph5>ng, Oi:c 51 ngnh u l'ch ;inh thi th1m gi1
v& qu t)nh t5 v8n 0h"ng ph$i %1& gim cng ~ ng t)&ng nh+ng i*u 0i:n c( th# nh5
v* thmi gi1n. v* cc i*u 0i:n ;n c. chi ph2 v '1 i#m t chc hi th$&, dCc p c
nhi*u 'nh 0in 5c 51 )1 t)&ng cc hi th$& v cc %$n gp / Rchw c mt ; nhm c
th1m gi1 h1y ginh thmi gi1n # chuFn %' vvn %$n gp /T. =i i:n c31 cc c"ng ty u l'ch
B c ng gp t)&ng nhi*u gi1i &=n 0hc nh1u v ph$n ng c31 h4 i v6i cc vvn %$n
ti li:u l h&n t&n t2ch c!c,
`! pht t)i#n ch2nh ;ch u HE l mt qu t)nh tin h&. t)&ng cc ch2nh ;ch 5c ;}1
i thN& qu1n i#m th'nh hnh v ;! th1y i c31 cc i*u 0i:n, -)56c y. m8u cht #
ch8p nhn E_^_`- quc gi1 ch2nh l qu t)nh pht t)i#n c31 chin l5c ! th$&, K@ng
cch 0huyn 0h2ch ;! th1m gi1 gp / 0in ng thmi 0t hp nh+ng tAm nhn 1 =ng
t)&ng ph=m vi c"ng vi:c. 0h"ng m8y 1i ngo ngng 0hi chin l5c ny 5c c"ng %, at
qu$ l. ngnh u l'ch ;inh thi v nh+ng c> qu1n ch2nh ph3 c t)ch nhi:m th!c hi:n B
;n ;ng # ch8p nhn E_^_`- euc gi1, Hg1y 0hi Eh5>ng t)nh û l'ch ình thi
euc gi1 5c c"ng % v& Au nvm W]]U. cc nh qu$n l/ B %it ) l&=i ! n n& c
th# th&$ mBn mt cch tt nh8t m(c tiu c31 E_^_`-,
dt nhn t ni %t 0hc Nm l=i thnh c"ng ch& E_^_`- l cc ngun ti t) B c ;n
# pht t)i#n v chuy#n gi1& nh+ng ;ng 0in m chin l5c 51 )1, Eh5>ng t)nh û l'ch
ình thi euc gi1 B ginp cc %1ng v cc ch2nh quy*n '1 ph5>ng. Cc %i:t l v6i
nh+ng nhm cng ng. c 0h$ nvng tip t(c th!c hi:n 0 h&=ch ;1u 0hi nhn 5c ;! )t
vn %1n Au,
Eh5>ng t)nh û l'ch ình thi euc gi1 B c nh+ng ng gp )8t c / ngh91 t)&ng vi:c
xy !ng c> ;u h= tAng. c> ;u nghin cu v quy h&=ch u l'ch ;inh thi Rv ch& ngnh
u l'ch ni chung c31 0hu v!c T, at qu$ t)!c tip tq nh+ng ngun t) c8p c31 Eh5>ng
t)nh û l'ch ình thi quc gi1 l gim y n56c HE B c ; l5ng thnh vin l6n v
nhi*u l&=i hnh 0inh t u l'ch V nh5 i thvm t)n cc li i c lt vn v c )& %$& v:.
cc %i#n chn gi$i. v nh+ng t)ung tm th"ng tin V %n c=nh cng pht t)i#n mt ngnh
chuyn nghin cu v* $nh h5ung c31 cc h&=t ng u l'ch,
dt 0t qu$ t)!c tip n+1 c31 E_^_`- quc gi1 l B lm tvng c&n ; ch2nh quy*n '1
ph5>ng c"ng nhn ti*m nvng c31 ngnh c"ng nghi:p u l'ch m1ng l=i ch& ng5mi l1&
ng. ;! 1 =ng h& cc l&=i hnh 0inh t. v nh+ng 0 h&=ch chin l5c ch& ;! pht
t)i#n u l'ch t)&ng vpng c31 h4,
dt 0t qu$ 0h"ng th# ph3 nhn 0hc c31 E_^_`- quc gi1 v Eh5>ng t)nh û l'ch
ình thi euc gi1 l B lm nn ;! th1y i %$n ch8t c31 ngnh u l'ch ;inh thi V ngnh
u l'ch B t)u nn c 0t h>n v B t=& nn 5c nbt )ing c31 mnh t)n th' t)5mng, `!
pht t)i#n ngy cng tvng v* ; l5ng thnh vin t)&ng <i:p ng t)nh 0inh t u l'ch euc gi1 l nh+ng %@ng chng
hpng hn ch& 0t qu$ ny, Ec <i:p hi c"ng nghi:p 0hc nh5 d=ng l56i h&=t ng û
l'ch HE. s KrH ^s _E< HE B ng mt v1i t)t )8t qu1n t)4ng t)&ng vi:c pht t)i#n
t2nh chuyn nghi:p v 0h$ nvng pht t)i#n c31 ngnh u l'ch,
2
O6i vi:c c"ng nhn tAm qu1n t)4ng Er HjH< ^s _E< KH OHj. E<H< I<
Kc B chuy#n gi1& WU. L2 t)i:u " _r Hc RWP.g t)i:u " l1 dT chi t)&ng L nvm R%?t Au
tq W]LPT ch& -)ung tm Hghin cu ng
t)nh ngh' ;! nghin cu tp t)ung ginp ch& vi:c lp 0 h&=ch qu$n l/ v chuFn %' ch& ;!
pht t)i#n ngnh u l'ch ;inh thi th 0 ;1u, Hn chvng c thm nhi*u h>n n+1 cc
ch5>ng t)nh & t=& =i h4c v =y ngh* v* chuyn ngnh 0inh t u l'ch. p ng 5c
nhu cAu v 0 nvng ch& cc nh lp 0 h&=ch. cc nh h&=ch 'nh v th!c hi:n ch2nh
;ch,
QAu nvm W]]L. mt cuc i*u t)1 v* cc ng c} vin xin ti t) Rc$ t)5mng hp thnh
c"ng v 0h"ng thnh c"ngT B 5c tin hnh # nh g21 Eh5>ng t)nh û l'ch ình thi
euc gi1, Hh+ng nhn xbt B nhn 5c ch& th8y )@ng c$ Eh5>ng t)nh v Ehin l5c
ình thi euc gi1 *u 5c nh gi l cc ch5>ng t)nh tin ph&ng c31 ch2nh ph3 th1m
gi1 v& th' t)5mng, at qu$ cng ch& th8y )@ng cc ;ng 0in B thu hnt ;! qu1n tm c31
quc t, Ehnng cng m1ng l=i ch& n56c HE d- Qhd dH< -kJHj cuc c=nh
t)1nh v6i quc t t)&ng h&=t ng gi$m thi#u cc yu t ngvn c$n ;! pht t)i#n c31 ngnh
u l'ch ;inh thi. v xy !ng mt 0hu"n m7u c th# thnc Fy ;! pht t)i#n c31 ngnh u
l'ch t)n c> ;u c=nh t)1nh nh5ng c t2nh %*n v+ng,
K>t lun
`! pht t)i#n E_^_`- euc gi1 l ;! c1m 0t l6n c31 E(c û l'ch c. c1m 0t c$ v* mCt
nhn l!c v 0in ph2 ti t) th"ng qu1 Eh5>ng t)nh û l'ch ình thi euc gi1, `! thnh
c"ng c31 Eh5>ng t)nh û l'ch ình thi l nhm v& E_^_`-, K@ng cch * cp n
nh+ng 5u tin ch3 cht. ngnh u l'ch ;inh thi 5c 0huyn 0h2ch )8t nhi*u, kH<
h5ung ny l1n t1 0h@p t&n % ngnh u l'ch th"ng qu1 vi:c p (ng cc nguyn t@c v
ph5>ng php c31 u l'ch ;inh thi, ah"ng c quy h&=ch v phn t2ch c31 c31 E_^_`-
th cc 0inh ph2 ti t) cng 0h"ng nh@m 5c t)nng m(c 2ch. v ; 0h"ng xc 'nh
5c mt ; yu cAu ch3 yu c31 ngnh u l'ch t)&ng gi1i &=n pht t)i#n t)4ng yu, Ec
0t qu$ 0h$ qu1n c31 Ehin l5c 7 chng minh 2ch li c31 li ;uy ngh9 m1ng t2nh chin
l5c tAm quc gi1,
t5ung v ph5>ng h56ng )nt )1 tq 0inh nghi:m ny cng ng gp ch& ;! pht t)i#n a
h&=ch <nh ng û l'ch euc gi1 R; 5c c"ng % v& thng i nvm W]]ST. v ; tc
ng n cc ch5>ng t)nh t)&ng t5>ng l1i, Ec nguyn t@c t)&ng Ehin l5c 7 5c
nghin cu v ch8p nhn )ng )Bi, Ec n56c a<E E -< <E QxE - ahH<
Hj<hd Er Kc v ~ ng p (ng ph5>ng php ny, E mt vi 0in ngh' ch&
nh+ng n>i c / 'nh p (ng mt quy t)nh t5>ng t! th ny nh5 ;1uD
chuFn %' %& c& tp t)ung v& th$& lun v 02ch th2ch ;! ;uy ngh9
tin hnh th!c hi:n t5 v8n chCt ch th"ng qu1 cc cuc h4p v6i n
ch& phbp c 3 thmi gi1n # nhn xbt %$n th$& 56i =ng %$n gp /
c g@ng xNm xbt t8t c$ cc qu1n i#m nhn 5c t)&ng %i c$nh c31 chin l5c
2
phn chi1 0inh ph2 ti t) ch& vi:c th!c hi:n chin l5c p ng cc nhu cAu Cc %i:t
5c xc 'nh t)&ng qu t)nh t5 v8n. v %8t c 0hi n& c th#. h7y ti t) ch& cc ! n
chng minh 5c l tt nh8t v* mCt pht t)i#n %*n v+ng v* ;inh thi
dCc p E_^_`- euc gi1 0h"ng ctn l ch2nh ;ch ch2nh thc c31 ch2nh ph3 ;&ng quy
t)nh pht t)i#n c31 n v7n ctn php hp v6i c"ng tc quy h&=ch v qu$n l/ u l'ch u cc
0hu %$& v:. v v7n c th# 51 )1 nh+ng h56ng 7n c 2ch ch& cc n56c 1ng tin hnh
quy h&=ch quc gi1,
T)r LrXs TH4/ KH8t
Blarney, R.K. 1995. "The Nature of Ecotourism," Occasional Paper 21, Bureau of
Tourism Research, Canberra, Australia.
Commonwealth Department of Tourism. 1992a. &ational>2ourism /trate$y,
Australian Government Publishing Service, Canberra, Australia.
Commonwealth Department of Tourism. 1992b. &ational>2ourism /trate$y,
Commonwealth Department of Tourism. 1994. &ational>2ourism /trate$y,
Commonwealth Department of Tourism. 19950 Best 'ractice Ecotourism # *
"uide to Ener$y and 4aste +inimisation, Australian Government
Publishing Service, Canberra, Australia.
Commonwealth Department of Tourism. 19960 2ourism, Education > * %irectory
of 2rainin$ courses, Education Resources +aterial and seful Contacts for
Ecotourism in *ustralia, Australian Government Publishing Service,
Canberra, Australia.
Office of National Tourism 1996. 2ourism /?itc1ed 7n, Department of ndustry,
Science and Tourism, Canberra, Australia.
Office of National Tourism 1997. Ecotourism /na3s1ot! 6ocus on Recent +ar(et
Researc1, Department of ndustry, Science and Tourism, Canberra,
Australia.
Office of National Tourism 19980 2ourism # * 2ic(et to t1e ;-
st
Century!
&ational *ction 'lan, Department of ndustry, Science and Tourism,
Canberra.
Pacific Asia Travel Association. 19920 Endemic 2ourism! * 'rofita#le <ndustry in
a /ustaina#le Environment, PATA Think Tank, Sydney, Australia.
2
Co3ies of many of t1ese 3u#lication may #e o#tained from! 21e <nformation
7fficer0 7ffice of &ational 2ourism, "'7 Bo8 @AB@, Can#erra, *C2 ;CDD,
*ustralia0
2
T?I LIU aoC THM
Commonwealth of Australia. 19920 &ational /trate$y for Ecolo$ically /ustaina#le
%evelo3ment, Australian Government Publishing Service, Canberra,
Australia.
Office of National Tourism 1996. 'roEectin$ /uccess # Visitor +ana$ement
'roEects for /ustaina#le 2ourism "ro?t1, Department of ndustry, Science
and Tourism, Canberra, Australia.
Office of National Tourism 1996. %evelo3in$ 2ourism # 'roEects 'rofile,
Department of ndustry, Science and Tourism, Canberra, Australia.
2
Eh5>ng i
Cc ngu:Cn tKc () c%i>n l'Hc %o=c% &n%
;%u b8o tLn
illi1m -, K&))iN. `tNphNn Y, dcE&&l v jN&)gN <, `t1n0Ny
Li gi3i t%iXu
Ec 0hu %$& tn ng v1i t)t qu1n t)4ng t)56c thch thc ngy cng tvng t)&ng vi:c uy
t) mt th gi6i %*n v+ng,Ec 0hu %$& tn 0h"ng chw cung c8p n>i t)n ng( ch& cc l&i
;inh vt m ctn ng mt v1i t)t qu1n t)4ng th1y i n*n t$ng 0inh t xB hi c31 cc
cng ng v n tc '1 ph5>ng,Ec 0hu %$& tn ngy cng t)u thnh ngun li u
l'ch 0h"ng c g l ng=c nhin, -)&ng nhi*u t)5mng hp nh5 0hu %$& tn cng ng l&i
0hw Au ch u KV li h1y v5mn quc gi1 aiVn1V%1Vlu. d1l1y;i1. ph2 v& c}1 v cc
ngun li 0hc tq u 0hch 0h"ng nh+ng %p ?p 3 chi ph2 m ctn t=& thm thu nhp ch&
ng5mi n '1 ph5>ng v ;1u l=i cung c8p thm ch& c"ng tc tip t(c %$& tn, Hgun
thu tq 0hu %$& tn v ng5mi n ;ng xung qu1nh 0hu %$& tn th5mng t)u thnh mt %
phn qu1n t)4ng c31 cng ng '1 ph5>ng, -uy nhin. cc $nh h5ung 0inh t. vvn h1
c31 0hu %$& tn v ;! qu$n l/ cc $nh h5ung ny c th# tc ng m8t cn xng n cng
ng '1 ph5>ng. c th# 7n t6i ;! %8t %nh i v6i v5mn quc gi1, Ec hnh ng lin
qu1n n 0hu %$& tn c th# %' $& ng5c v cc $nh h5ung ny, ^& vy. vi:c th!c hi:n
nh+ng t5 v8n ny v =t 5c ;! 3ng h c31 cc c> qu1n '1 ph5>ng ; l cAn thit ch&
thnh c"ng c31 %8t c nz l!c h&=ch 'nh 0hu %$& tn n&,
Ec 0hi ni:m vvn h1. xB hi. 0inh t ny nh?c nhu chnng t1 l vi:c qu$n l/ v h&=ch
'nh ti nguyn thin nhin. Cc %i:t l c"ng tc qu$n l/ 0hu %$& tn i~n )1 t)&ng cc %i
c$nh 5c ch2nh t)' h1 c1&, d(c tiu c31 vi:c %$& tn cc 0hu v!c ny th5mng %' tc
4ng & vi:c m&ng mun 0huyn 0h2ch ;} (ng c t2nh ch8t gi$i t)2. Cc %i:t v* cc m(c
tiu c31 ch2nh ph3 # pht t)i#n 0inh t v v1i t)t c31 ngnh c"ng nghi:p !1 v& thin
nhin h1y u l'ch ;inh thi t)&ng 0hu"n 0h c31 cc ch5>ng t)nh ny, <1i m(c tiu %$&
tn vAn ;} (ng th5mng )8t mu thu7n v6i nh1u. v6i nh+ng %8t ng v* vi:c m(c tiu n&
cAn nhn 5c ;! 5u tin, Ec 0hu %$& tn l ngun thu hp php v l ;! n 'nh qu1n
t)4ng. nh5ng vi:c tvng ;c ch1 v nhn %it v* 0hu %$& tn # t=& )1 ngun thu c th#
7n t6i ;! ph( thuc 0inh t. i*u m ; tvng ;c bp ng5c l=i # ti 1 h1 thu nhp ti
ch2nh, dCc Au c ;c bp ny cc nh qu$n l/ cc 0hu %$& tn v7n ph$i hnh ng nh5
nh+ng ng5mi %$& v: cc gi t)' B 5c t=& nn u 0hu v!c. gi$m nh cc tc ng tiu c!c
v* ;inh l/ v xB hi c31 vi:c gi1 tvng u l'ch, Qy l nh+ng ni ung h1y gy t)1nh cBi
m cc nh qu$n l/ 0hu %$& tn th5mng gCp ph$i nh5ng 0h"ng th# t)nh 0hi t)&ng vi:c
tin hnh v th!c thi cc qu t)nh h&=ch 'nh, -h"ng qu1 vi:c h41ch 'nh. cc nh qu$n
l/ 0h"ng chw cung c8p chuyn m"n 0 thut m ctn phi 0t hp v6i nh+ng ng5mi n %'
$nh h5ung# $m %$& vi:c hz t) v th!c hi:n cc 0 h&=ch hnh ng # %$& v: cc gi
2
t)' ti nguyn thin nhin c31 0hu %$& tn, E> qu1n vvn h& 51 )1 chun n v*cc u
0hch 0h"ng tiu xi. chng t )@ng vi:c ;} (ng mt 0hu v!c ; tc ng n nhi*u gi
t)' t=& nn 0hu %$& tn RE&lN.W]SL. <1mmitt v E&lN. W]SL. <NnNN v cng ;!. W]]P.
`pNight. W]Lg 1ll v )ight. W]LL il0N;. W]LLT, O vy. vi:c hi#u cch qu$n l/ cc
tc ng i 0*m v6i ;! gi1 tvng v* th1m qu1n l mt phAn qu1n t)4ng c31 %8t 0 ngh91 v(
n& c31 0hu %$& tn # %$& tn cc ngun l!c qu1n t)4ng, Ec 0 h&=ch qu$n l/ v h&=ch
'nh B 5c xy !ng # xNm xbt 09 cc v8n * v* th1m qu1n,
ahi ni:m v* ;c ch1 l mt t)&ng nh+ng 0hung h&=ch 'nh nh5 vy v* v8n * tc ng
c31 u 0hch RgAn nh8t xNm KutlN). W]]iT, -uy nhin mCc p c nhi*u nz l!c l6n tq
t)56c t6i n1y nh@m p (ng n nh5 l mt 0hung qu$n l/. cng nh5 ;! tn t=i mt >n v'
l6n v* nghin cu vvn h& nh5ng v8n * ;c ch1 v7n m1ng l=i nh+ng 'nh h56ng 2t th!c
t ch& cc nh qu$n l/ 0hu %$& tn, Qi*u ny u gc l6n l %ui v nh+ng tc ng c$ v*
mCt ;inh l/ l7n xB hi c31 vi:c gi$i t)2 v u l'ch th5mng %' $nh h5ung %ui ;! th1y i h>n
l ; l5ng ;} (ng, <>n n+1. t=p t)ung t)56c tin v& ;c ch1 B 0h"ng m1y lm ch:ch
h56ng hA nh5 >n lf t6i ; 05ng u 0hch 0hng ch. nh l=c h56ng ;! chn / t6i nhiu
h&=t ng % 2ch h>n 5= v& ;! hi#u %it gi+1 cc mc th1m qu1n. cc tc ng.
nh+ng m(c tiu c31 0hu v!c v cc 0 vng c31 cng ng '1 ph5>ng, eu1n t)4ng l ;c
ch1 tp t)ung ;! chn / v& cu hi %1& nhiu l qu nhi*u t)&ng 0hi cu hi Ct
)1 ch& cc nh qu$n l/ cc 0hu %$& tn l nh+ng iu 0i:n n& th2ch hp v c th#
ch8p nh=n 5c ch& vi:c th1m qu1n v lm th n& # chnng t1 =t 5c nh+ng i*u 0i:n
,
-)&ng ch5>ng ny. nh+ng thch thc c31 vi:c h&=h 'nh 0hu %$& tn 5c 0h1i thc %@ng
cch nu )1 nh+ng cu hi ;1u,Eh5>ng ny t t)ung v& vi:c uy t) cc gi t)' c31 0hu
%$& tn i v6i vi:c tvng ;c bp v* gi$i t)2 mCc p nh+ng 0hi ni:m v qui t?c ny cng
c th# 5c p (ng ch& cc mi N &= 0hc , -)56c tin ph$i v=ch )1 cc %i c$nh
ch2nh t)' xB hi c th# x$y )1 vi:c h&=ch 'nh nh5 vy, Etn t)&ng cc %i c$nh phc hp
th qu t)nh h&=ch 'nh !1 v& vi:c h4c hi cng tc. li 0t nvng ng 5mng nh5 l
th2ch hp nh8t, -ip thN& t)nh %y tng qut WW nguyn t?c qu$n l/ u 0hch, Hh+ng
nguyn t?c ny cAn ph$i 5c c"ng nhn v 0t hp t)&ng %8t c h: thng h&=ch 'nh 0hu
%$& tn n1t,tip thN& phAn ny cAn ph$i tng 0t nh gi cc i*u 0i:n cAn thit # th!c
hi:n mt ph5>ng thc v* ;c ch1 nh+ng i*u 0i:n qu1n t)4ng ny 7n ?t chnng t1 t6i
0t lun l th1y v cc mi qu1n tm %t pht lCp l=i m" hnh ;c ch1 0h"ng nh8t thit
nu )1 nh+ng nhu cAu c31 c"ng tc qu$n l/ 0hu %$& tn, IhAn cui cpng nn ng?n g4n h:
thng h&=ch 'nhnh+ng gi6i h=n c31 ;! th1y i 0h$ ch8p. v2 ( mt ph5>ng thc c th#
0t hp v6i WW nguyn t?c !&c m" t$ t)n y v c mt 0h$ nvng t)nh %y # p ng
v6i nh+ng nhu cAu c31 cc nh qu$n l/ 0hu %$& tn, dCc p ch5>ng ny tp t)ung v& i
c$nh v 0inh nghi:m c31 d nh5ng n v7n th2ch hp v6i cc n56c 0hc, Hh+ng / t5ung
t)&ng ch5>ng ny B 5c t)nh %y u d1l1y;i1. E1n11. IuN)t& kic& v nh+ng n>i 0hc
v cng c 5c li 2ch tq nh+ng ph$n ng v ph$n hi t2ch c!c tq cc nh qu$n l/ 0hu
%$& tn u cc n56c ,
2
Ho=c% &n% ;%u b8o tLn trong mSt ;u ngu:Cn c,a s
t%a: Yi
E"ng tc h&=ch 'nh 0hu %$& tn 7 chuy#n tq mt thmi 0 n 'nh ) )ng ;1ng mt 0w
nguyn c31 ;! th1y i v* ch2nh t)' v xB hi. v v56ng m?c 5>ng nhin l ; c i v6i
cc nh qu$n l/ 0hu %$& tn, `! 1 =ng ngy cng tvng c31 cng ng * cp n mi
qu1n tm t)&ng c"ng tc qu$n l/ 0hu %$& tn B chuy#n ;1ng nh5ng ting ni m6i lm
Fy nh1nh %in )ng ch51 tqng c v* nh+ng vi~n c$nh v chc nvng c31 0hu %$& tn,
Hh+ng gi4ng ni m6i ny 1ng tvng ln ) ):t t)&ng h: thng ch2nh t)' 0h"ng chw phn %
vn ch& c"ng tc qu$n l/ 0hu %$& tnm ctn ph$i gi$i quyt nh+ng v8n * qu$n l/ tng
hp,
Hh+ng gi t)' tinh thAn v vvn h& t)56c 0i1 %' c&i l 0h"ng nh8t qun v6i qui 'nh nhi:m
v( v* c"ng tc qu$n l/ 0hu %$& tn th n1y th5mng xuyn c mCt, v2 (. nh+ng 0hu v!c
nguyn th3y 5c xy !ng 0h"ng %1& gm nhi*u l&=i hnh ;} (ng hi:n n1y thq1 nhn
nh+ng lmi ni gAn gi v tn t=i t)56c v* ;! th1y i c31 nh+ng th n, Oi:c gAn gi
h& nh+ng gi t)' v vi:c ;} (ng t)56c B lm ch& c"ng vi:c c31 nh qu$n l/ 0hu %$&
tn thm 0h 0hvn v phc t=p, Hh+ng nh qu$n l/ hi:n 1ng ph$i 5>ng Au v6i ;! cn
%@ng gi+1 cc ;} (ng ny v6i m(c tiu %$& tn ;! 1 =ng v* ;inh h4c. nh+ng ;inh th#
v qu t)nh ;inh thii v6i nh+ng l&i qu2 him v 1ng %' N 41,
Oi:c hp nh8t cc l&=i m(c tiu )ng l6n h>n v& c"ng tc qu$n l/ 0hu %$& tn ; t=& )1
mt ;! cvng thng h1y xung tm u cc m" hnh h&=ch 'nh hi#u thN& cch uy / ch2
t)uy*n thng *u 5c t)1ng %' 0bm RxNm K)i1;;&uli;. W]S].m" t$ cc m" hnh h&=ch
'nh 0hc nh1uT, nh+ng m" hnh nh5 vy )8tphp hp # xc 'nh c&n 5mng hi:u qu$
nh8t v* mCt 0h&1 h4c i v6i tqng m(c tiu >n lf5c xy !ng t)n ;! thng nh8t xB
hi c1&, -uy vy 0hi mt ng5mi i Au v6i cc m(c tiu )ng l6n hi:n t=i 5c g?n v6i
cc 0hu %$& tn v thiu ;! nh8t t)2 th5mng xuyn. ;! th2ch hp v ;} (ngnh+ng m"
hnh h&=ch 'nh t)uyNNn thng nh5 vy cAn ph$i Ct 8u hi, Hgy n1y ngy cng tn t=i
mt ;! lun phin t)&ng cc i*u 0i:n m cc m" hnh m7u h&=ch 'nhph$i p ng tq
m" hnh ch3 yu gm cc chuyn m"n 0h&1 h4c 09 thut t6i m" hnh m ng5mi n %'
$nh h5ung ng v1i t)t qu1n t)4ng, -)&ng phAn ;1u. th"ng tin 0h&1 h4c 09 thut c ch8t
l5ng l thibt yu v n c th# m" t$ cc i*u 0i:n hi:n t=i v cc qu t)nh ;inh thi. ginp
ch& vi:c hi#u %it nguyn nhn. nhn %it nh+ng hu qu$ v / 'nh. xc 'nh nh+ng gi$i
php th1y th, -uy vy. tin t)i#n th!c hi:n 0h"ng th# %?t Au ch& t6i 0hi c ;! nh8t t)2 v*
cc m(c tiu m th5mng l nh+ng tuyn % ch2nh t)' xB hi c> %$n c31 cc 2ch m&ng
mun, Ihn t2ch chi tit cc m(c tiu ny 0h"ng ph$i l v8n * 0h&1 h4c h1y 09 thut, O
th . t)&ng 0hi vi:c hi#u uy l/ ch2 v cc ph5>ng php i*u t)1 0h&1 h4c l cAn thit ch&
qu t)nh h&=ch 'nh nh5ng 0h"ng 3, -)&ng th!c t cc ph5>ng thc i v6i vi,
Hgun gc c31 i*u ny l & nh+ng gi t)' i ngh'ch gi+1 cc mi qu1n tm 0hc nh1u,
-)&ng nh+ng tnh hung nh5 vy. v8n * m1ng t2nh nguyn t?c t)&ng vi:c h&=ch 'nh l
0h"ng ph$i qu c =t t6i m4t vi~n c$nh t5>ng l1i c( th# m l nn ch4n t5>ng l1i n&,
Ec m" hnh h&=ch 'nh ginp )8t 2t # gi$i quyt xung t ny %ui v ;! l!1 ch4n mt
t5>ng l1i m&ng 56c c> %$n l v* ch2nh t)' v xB hi ch 0h"ng ph$i l v* 09 thut, Hh+ng
2
v8n * php thu ny l nh+ng cu hi 0h"ng c cu t)$ lmi nng h1y ;1i. chw c 2ch nhi*u
h1y 2t m th"i RrllNn v j&ul. W]SiT, Ec ph5>ng thc 09 thut i v6i c"ng tc h&=ch
'nh ti hi cc nh qu$n l/ ph$i 51 )1 cu t)$ lmi c cvn c 0h&1 h4c chng minh #
%in minh ch& cc quyt 'nh, Hg5c l=i. nh+ng v8n * php th3y 0h"ng th# gi$i
quyt >n lf th"ng qu1 0h&1 h4c,
Hh+ng xung t ch2nh t)' cAn 5c gi$i quytth"ng qu1 qu t)nh th&$ thun, eu t)nh
ny lin 0t vi:c h4c tp. nh+ng mi qu1n tm ch2nh. v i th&=i v cui cpng ph$i 7n
t6i 5c mt ;! nh8t t)2 Ru y 5c xc 'nh l ;! tn thnh mi~n c5ong v* mt
t5>ng l1i m&ng 56c v nh+ng c&n 5mng th2ch hp # 7n t6i , -uy nhin 0hi ;! cvng
thng 5c t=& )1 & ;! hi:n i:n c31 cc m(c tiu "i ngh'ch ; t=& nn ;! thnc Fy
tuy:t i:uch& vi:c h4c hi l7n nh1u, Oi:c h4c hi nh5 vy cng yu cAu ;! ch8p nhn c31
nh+ng ng5mi 0hc nh1u. cc l&=i 0in thc nhn i:n v cc c> hi # th} nghi:m v
nh gi nh+ng / 0in ,
<4c tp l mt m(c tiu qu1n t)4ng v t)nh nhn thc c31 chnng t1 v* c"ng tc qu$n
l/ cc ph$n ng t)&ng cc 0hu %$& tn ctn h=n ch, Hi chung cc h&=t ng tin hnh #
gi$m nh cc tc ng l cc th} nghi:m Cc %i:t t)&ng mc 0h"ng gi1n v thmi gi1n
)ng l6n h>n, E"ng tc h4c tp ; cung c8p nh+ng ph$n hi cAn thit # th1y i hnh
ng 0hi cc 0t qu$ 0h"ng x$y )1 nh5 m&ng i R_NN. W]]gT, ahi t5>ng l1i c31 c"ng tc
qu$n l/ 0hu %$& tn B mu )1 th c th# l nh+ng 0t qu$ ny ; 0h"ng nng nh5 qu1n
ni:m %1n Au, Oi:c 51 )1 nh+ng ph=m vi. cch tip cn t)&ng c"ng tc qu$n l/ 0hu %$&
tn ph$i %1& gm c$ cc + li:u 0h&1 h4c 0 thut v nghin cu xB hi # t=& )1 cc 0
h&=ch c hi:u qu$, -)&ng 0hi cc m(c 56i y tp t)ung nhi*u n cc 0h21 c=nh 0
thut c31 c"ng tc qu$n l/ 0hu %$& tn th cng nn ghi nh6 )@ng cuc th$& lun ny chw
i~n )1 t)&ng ph=m vi nh+ng nhm ng5mi %' $nh h5ung th1m gi1 th$& lun v* nh+ng 0hu
v!c ny, -)&ng ph=m vi ph$n ng v u l'ch ;inh thi. nh+ng nhm ng5mi ny %1& gm
cc c5 n c31 cng ng '1 ph5>ng. cc &1nh nghi:p u l'ch. %$n thn cc 0hch u
l'ch,,,
Cc ngu:Cn tKc c,a c]ng tc Pu8n lO du ;%c%
-h$& lun 56i y v* vi:c h&=ch 'nh 0hu %$& tn ; %?t Au v6i vi:c 0i#m t)1 WW
nguyn t?c h5>ng; 7n B n$y ;inh tq nghin cu v* cc tc ng c31 u 0hch v tq
c"ng tc qu$n l/ 0hu %$& tn nh@m gi$m thi#u nh+ng tc ng , Hh+ng nguyn t?c ny
Nm n mt ting ni c> %$n ch& vi:c h&=ch 'nh c h: thng v6i c"ng tc qu$n l/ cc
0hu v!c thin nhin, Ehnng ph$n nh nh+ng 0hi ni:m qu1n t)4ng c31 vi:c h&=ch 'nh
nh5 l ;! cAn thit pht %i#u ) )ng v* cc m(c tiu qu$n l/. nh+ng i*u m thm ch2
th2ch hp c$ t)&ng 0w nguyn c31 ;! th1y i,
`1u ch5>ng ny tip t(c 0i#m t)1 h1i ph5>ng php tip cn vi:c qu$n l/ u 0hch m
5c Ct ni*m tin # %$& tn cc i*u 0i:n ;inh thi '1 l/ v xB hi c31 nh+ng 0hu %$&
tn, -)&ng 0hi ph5>ng php tip cn cc gi6i h=n c31 ;! th1y i c th# ch8p nhn 5c
B chng t l mt c> c8u c 0h$ nvng th2ch nghi v ng (ng c1& th ph5>ng php tip
cn ;c ch1 m c vf ) )ng v hp l/ l=i 5c xNm l 0bm hi:u qu$ h>n, -)&ng 0hi
thu hnt t)!c gic th vi:c tin hnh tip cn ;c ch1 v* gi$i t)2 B thq1 nhn qu tuc ti:n
2
nh+ng i*u 0i:n lm vi:c c th# p (ng, Ehnng t1 c th# m" t$ mt vi h=n ch
nghi#mt4ng c31 ph5>ng php tip cn ;c ch1 nh5 l mt ;! minh h&= mi qu1n h: mt
thit c31 WW nguyn t?c qu$n l/ u 0hch, eu t)nh h=n ch c31 th1y i c th# ch8p
nhn 5c ;1u B 5c c&i l mt ph5>ng php tip cn h+u 2ch h>n t)&ng c"ng tc
qu$n l/ 0hu %$& tn,
$9UXY$ TZ& [+ &Lng t'c quHn l thAch h\p ]i hî v_ch %W nh`ng -Ic tiNu 5
EE m(c tiu 5c v=ch ) l i*u v" cpng qu1n t)4ng t)&ng c"ng tc qu$n l/ cc 0hu
v!c t! nhin, Hh+ng m(c tiu nh5 vy cAn ph$i l nh+ng lun * ) )ng v nh8t qun
t)&ng vvn %$n v* c"ng tc qu$n l/ u 0hch u cc 0hu %$& tn, Ec m(c tiu 51 )1
nh+ng 'nh ngh91 v* cc i*u 0i:n v* m"i t)5mng. xB hi 5c yu cAu. cc c> hi gi$i t)2
v li 2ch tq vi:c qu$n l/ 0hu v!c, Hh+ng m(c tiu ny !1 t)n cc h56ng 7n lut php
h1y hnh ch2nh. ch2nh t)' h&Cc tq nh+ng ti hi ) )ng t)&ng 0 h&=ch qu$n l/ 0hu v!c,
Hh+ng m(c tiu 5c ch2nh thc xc nhn ; ginp xc 'nh t2nh hp l/ c31 nhi*u h&=t
ng qu$n l/ 0hc nh1uv m1ng n ch& cc nh qu$n l/ tiu ch2 # nh gi ;! thnh
c"ng c31 cc h&=t ng qu$n l/ m h4 1ng ;} (ng # gi$i quyt cc v8n * v c"ng
vi:c c31 0hu %$& tn,
Ec m(c tiu qu$n l/ 51 )1 cu t)$ lmi ch& cu hi v* ;! th1y i nh5 th n& l ch8p
nhn 5c %@ng cch quyt 'nh cc l&=i hnh gi$i t)2. nh+ng 0inh nghi:m m mt 0hu
gi$i t)2 Cc %i:t nn m1ng l=i. ;! c$m nhnv* t2nh t! nhin c31 cc i*u 0i:n m"i t)5mng.
cc l&=i hnh 0inh nghi:m 5c 51 )1 v ;c m=nh c31 vi:c th!c thi c"ng tc qu$n l/,
Hh+ng m(c tiu tt l gi6i h=n thmi gi1n. t2nh Cc thp. 0h$ nvng xc 'nh ; l5ng v 0h$
nvng c th# =t 5c R`ch&m10N).W]SUT, -uy nhin vi:c v=ch )1 cc m(c tiu tt 0h"ng
ph$i l ~, -)&ng 0hi ng5mi t1 c xu h56ng ng / v6i nh+ng gi t)' v 0hi ni:m chung
th nh+ng m(c tiu ) )ng v Cc thp 5mng nh5 gi ln ;! %8t ng ng 0# v* nh+ng g
B 5c t=& )1 v 5c h&n thi:n t)&ng 0hu %$& tn, Hn nh6 )@ng qu t)nh thit lp cc
m(c tiu th!c ch8t l mt qu t)nh m1ng t2nh ch2nh t)', Ec ph5>ng php ch1 !ng ;!
tc ng qu1 l=i gi+1 cc t chc lin qu1n ; ginp nh qu$n l/ ph1t; t)i#n cc m(c tiu
nhm m pht t)i#n ;! ng ltng . nh8t t)2 v lm tvng 0h$ nvng ch?c ch?n thnh c"ng
t)&ng vi:c th!c hi:n c31 h4,
$9UXY$ TZ& a+ 5b a d_ng cca c'c idu kien vd ngufn lc) g( hhi v* quHn
l t%ong v* già c'c khu VHo tfn l* chic chin v* c thj l* 'ng -ong kFc -
û 0hch n mt 0hu %$& tn Cc %i:t th5mng m&ng 0hu v!c ; th&$ mBn cc h&=t ng
gi$i t)2 0hc nh1u. cc 0inh nghi:m gi$i t)2 Cc thp v 0t qu$ c li 0hc nh1u tq h&=t
ng gi$i t)2 c31 h4, -uy nhin i*u ch?c ch?n l cc yu cAu v* cc c> hi gi$i t)2 )8t 1
=ng nh5 vy c31 h4 0h"ng th# 5c p ng %ui mt tp hp ng *u cc i*u 0i:n
t)n t&n 0hu v!c, <>n n+1. cc i*u 0i:n v* ngun l!c v xB hi t)&ng %8t c 0hu %$&
tn )ng l6n c lin qu1n n& *u ch?c ch?n ; 0h"ng nh5 nh1u, Ec i*u 0i:n v* ;inh
h4c. cc tc ng c31 vi:c ;} (ng.mc ;} (ng v cc ! t2nh v* cc i*u 0i:n th2ch
hp c xu h56ng 0hc nh1u RO2 ( xNm d1)tin v cng ;!. W]S]. v* ;! 1 =ng c31 cc
i*u 0i:n tc ng n cc n>i c?m t)=i c th# ch8p nhn u vpng )1 i lp v6i vpng
t)ung tm c31 0hu h&1ng BT, -c (ng c31 u 0hch lu"n phn chi1 0h"ng *u v ;!
pht t)i#n tp t)ung th8t th5mng v& cc i#m Cc %i:t, Q'1 hnh. th$m th!c vt v li i
ch'u $nh h5ung c31 cc c5mng v mc c31 tc ng,
2
`! 1 =ng c31 cc i*u 0i:n l ch?c ch?n v ng m&ng 56c, `! ;n c cc h: i*u 0i:n
0hc nh1u m1ng l=i ch& u 0hch ;! l!1 ch4n v ch& phbp h4 xNm xbt cc yu cAu v
m&ng mun c31 mnh i v6i mt '1 i#m, <>n th n+1. vi:c cung c8p ;! 1 =ng cc
c> hi $nh h5ung n vi:c ;} (ng t)&ng t5>ng l1i v c thf 02ch th2ch cc yu cAu v*
mt By cc yu cAu l6n h>n v* cc c> hi gi$i t)2,H l ph5>ng ti:n # %$& v: t2nh c
nh8t v php hp t)&ng c"ng tc qu$n l/ cc 0hu %$& tn, O2 (. t)&ng nh+ng 0hu %$& tn
)ng l6n ni chung ng5mi t1 0h"ng m&ng mun c ;! pht t)i#n ng *u t)&ng t&n 0hu
v!c m th1y v& l c nh+ng vpng ph21 t)&ng c 2t tc ng c31 c&n ng5mi h>n ;& v6i
vpng )1, Ec nh qu$n l/ c th# xc 'nh ;! 1 =ng ny v ;1u 51 )1 quyt 'nh v*
;! m&ng 56c c31 n !1 t)n nh+ng xNm xbt nh5 l nh+ng ;u th2ch c31 u 0hch. cc gi
t)' m"i t)5mng v i*u 0i:n hi:n c c lin qu1n. & tch )ing nh+ng quyt 'nh m1ng
t2nh 09 thut 0hi nh+ng quyt 'nh m1ng t2nh nh gi, Eui cpng. <11; v cc cng ;!
chw ) )@ng vi:c qu$n l/ v6i ;! 1 =ng th"ng qu1 mt vi cch phn vpng ) )ng ch?c
ch?n ; 51 t6i vi:c %1 tn cc gi t)' c31 0hu %$& tn tt h>n l cch phn vpng th!c t
h1y phn vpng ngAm 1ng tn t=i,
$9UXY$ TZ& J &l$9 t'c quHn l k\c mnh hkFng v*o Hnh hknng cca ,
tha1 oi do con ngki gB1 %a . k8t nhi*u 0hu %$& tn 5c thnh lp # %$& v:
nh+ng i#m Cc t)5ng. nh+ng i*u 0i:n v nh+ng qu t)nh t! nhin c nh8t v c gi
t)', Ec nh qu$n l/ 0hu %$& tn th5mng lm vi:c # gi$m thi#u v qu$n l/ cc tc ng
& c&n ng5mi gy )1 v6i cc qu t)nh t! nhin ny h>n l chw qu$n l/ t)!c tip chnng,
Hh+ng th1y i & c&n ng5mi gy )1 c th# 51 t6i cc i*u 0i:n c$ v* m"i t)5mng l7n xB
hi m u 0hch vXh&Cc cc nh qu$n l/ th8y 0h"ng th# ch8p nhn 5c h1y 0h"ng th#
th2ch hp, -hm v& # ginp xc 'nh ;! th1y i nh5 th n& l c th# ch8p nhn
5c. cc nh qu$n l/ nn qu1n tm n cc h&=t ng c hi:u qu$ t)&ng vi:c $nh h5ung
n ; l5ng. l&=i. thmi gi1n v v' t)2 c31 nh+ng tc ng ny,
$9UXY$ TZ& p + &'c t'c hng lNn c'c idu kien vd ngufn lc v* g( hhi l*
hqu quH khLng thj t%'nh khî do viec ,r dIng cca con ngki . dt nghin cu
nhi*u mCt B chw )1 )@ng chw mt ; t5>ng i nh cc cch ;} (ng t=& )1 hAu ht cc tc
ng ;inh l/ h4c x$y )1 u %8t c '1 i#m n& RE&lN. W]SLT, K8t c vi:c ;} (ng m1ng
gi$i t)2 n& t)&ng 0hu %$& tn *u c mt vi tc ng n m"i t)5mng m mc
nghiim t)4ng c31 chnng ph( thuc v& 0h$ nvng m"i t)5mng ch'u !ng v ph(c hi ;1u
tc ng nh5 vy,QCc %ii:t 0h$ nvng chng ch'u v ph(c hi ; nh1nh h>n %ui ;! th5mng
xuyn. c5mng v %$n ch8t c31 vi:c ;} (ng m1ng t2nh gi$i t)2, ^& . quyt 'nh ch&
phbp vi:c ;} (ng c31 c&n ng5mi t)&ng mt 0hu v!c Cc %i:t l quyt 'nh th!c t #
ch8p nhn nh+ng mc t5>ng i c1& c31 tc ng & u 0hch, O vy mt cu hi
m1ng t2nh nguyn t?c m cc nh qu$n l/ ph$i Ct )1 l -c ng nh5 th n& u t)&ng
0hu v!c ny l ch8p nhn 5c, Hg1y ;1u 0hi cu hi ny 5c t)$ lmi. cc nh qu$n
l/ ph$i gi$i quyt v8n * v* t2nh th2ch hp c31 cc 09 thut v hnh ng 0hc nh1u t)&ng
c"ng tc qu$n l/ mc ny c31 tc ng,-5>ng t! cc tc ng xB hi th5mng x$y )1
vi mt ; l5ng t5>ng i nh cc cch ;} (ng, O2 ( mt ; 2t ng5mi gy m8t t)t t!
c th# tc ng n 0inh nghi:m c31 cc u 0hch 0hc nhip h>n nhi*u ;& v6i nh+ng
ng5mi gi+ im lCng,
$9UXY$ TZ& s + &'c t'c hng c thj l* ngit qu(ng vd khLng gian ha1 thi
gian . Ec tc ng & vi:c ;} (ng c31 u 0hch h1y & cc h&=t ng qu$n l/ c th#
2
ch51 x$y )1 u mt i#m vXh&Cc c th# ch51 5c nhn th8y ch& n mt thmi gi1n ;1u
, Oi:c th1y th c"ng tc qu$n l/ tc ng c th# t=& )1 2 v8n * v* 0h"ng gi1n v thmi
gi1n, -h nh8t. v2 ( mt chin l5c qu$n l/ nh@m l&=i % vi:c c?m t)=i qu1nh h c th#
th1y th mt cch >n gi$n cc tc ng ;1ng nh+ng vpng 0hc c th# nh=y c$m v6i m"i
t)5mng h>n & vy t=& )1 h1i h: thng tc ng cAn qu1n tm t6i, -h h1i. cc tc ng c
th# c nh+ng $nh h5ung m chw t)u nn ) ):t lu ;1u 0hi nh+ng ng5mi th1m gi1 gi$i t)2
)mi 0hi i#m , O2 (. cc tc ng v* 8t v th$m th!c vt c th# c nh+ng hu h41
lu i nh5 l xi mtn 8t gi1 tvng h1y gi$m ;c ;ng c31 cy ci, `! th1i i cc tc
ng c$ v* 0h"ng gi1n l7n thmi gi1n ; lm ch& vi:c hi#u v qu$n l/ cc tc ng 0h
0hvn h>n )8t nhi*u. yu cAu th!c t v* nh+ng mi qu1n h: i v6itc ng c31 vi:c ;}
(ng u cc c8p 0hc nh1u v ti hi cc nh qu$n l/ ph$i thit 0 cFn thn cc chin
l5c gim ;t th2ch hp,
$9UXY$ TZ& t+ UI quan he già viec ,r dIng v* t'c hng l* khLng %_ch
%]i v* Vm Hnh hknng cca nhidu Viun cE . di qu1n h: gi+1 mc ;} (ng c31 u
0hch v c8p c31 tc ng l mi qu1nh: )8t phc t=p.0h"ng )=ch )ti, H c ngh91 l
cc nh qu$n l/ 0h"ng th# nhn th mt cch >n gi$n )@ng mc ;} (ng tvng ln ;
tc ng n mc nh5 vy h&Cc ng5c l=i. )vng vi:c gi$m mc ;} (ng ; 7n n
vi:c giFm tc ng t5>ng xng, <>n th n+1. cc %iin c 0hc cung $nh h5ung t6i mi
qu1n h: ;} (ngXtc ng, Hg5mi t1 qu1n ;t th8y tq lu )@ng cc hnh vi c31 nh+ng
ng5mi th1m gi1 gi$i t)2 $nh h5ung l6n t6i ; l5ng tc ng c31 h4, O2 (. t)&ng 0hu v!c
%i#n.nh+ng th lCn %@ng chn nhi c th# lAm gBy cc nhnh ;1n h" yu 6t v 0hu8y ct
ln m i*u ny ;1u ; tc ng t6i ;1n h" v cc ;inh vt %i#n 0hc, -5>ng t!. nh+ng
th1y i v* i*u l: v cc qui 'nh i v6i u 0hch ; th1y i mc c31 tc ng, O2
(. vi:c yu cAu h1y gi& (c u 0hch c?m t)=icch nh+ng c&n ;ui h1y h mt 0h&$ng
nh8t 'nh 0h"ng chw lm gi$m cc tc ng t)!c tip n nh+ng vNn ;ui h1y %m h m
ctn lm gi$m cc tc ng t)!c qu1n v xB hi i v6i cc u 0hch 0hc. c$ ng5mi v
vt, Hh+ng %in c 0hc nh5 ph5>ng cch th1m qu1n. 02ch th56c nhm. mp1 ;}
(ng.thmi gi1n i l=i v cc Cc i#m v* 8t v th$m th!c vt 0hc nh1u cng nh5 $nh
h5ung nhi*u n mi qu1n h: tc ngX;} (ng,
<>n th n+1. thm ch2 56i nh+ng i*u 0i:n >n thun. 5mng c&ng ;} (ngXtc
ngc&ng nhi*u h>n l thng R<1mmit v E&lN.W]SLT, O2 (. t)&ng 0hi lnc Au cc tc
ng c31 mzi u 0hch ln cc i*u 0i:n c31 n>i c?m t)=i c th# )8t th8p nh5ng chnng c
th# tvng ln nh1nh chng t6i mt &=n %@ng m t1' hAu ht B h5 h=i ;1u . cc
tcng c31 mzi ng5mi tvng ln )8t 2t,`! phc t=p ny c31 mi qu1n h: ;} (ngXtc ng
chw )1 )@ng cc nz l!c 0hng ch cc tc ng & c&n ng5mi gy )1 th"ng qu1 uy nh8t
cc h=n ch ;} (ng h&Cc ;}1 ch+1 chw c xc xu8t thnh c"ng th8p, Ec ch5>ng t)nh
th"ng tin v cc qui 'nhv i*u l: nh@m th1y i hnh vi c31 u 0hch c thf c hi:u
qu$ h>n, O2 (. vi:c 0huyn 0h2ch tp t)ung ;} (ng t=i cc '1 i#m B %' tc ng l
mt 09 nvng ni ting # h=n ch cc tc ng c31 u 0hch,
$9UXY$ TZ& v+ $h`ng vwn d quHn l kkhLng phI thuhc v*o ckx]ng h ,r
dIng . Ehw c mt 2t cc v8n * qu$n l/ lin qu1n t)!c tip n ; ng5mi ;} (ng 0hu
v!c, Hh+ng v8n ny nh5 l v8n * v* ch8t th$i. ngun cung c8p n56c v n>i z xN c
nh+ng xu h56ng c cc gi$i php 09 thut t>>ng i >n gi$n, -uyn nhin nu chn / t6i
cc i*u 0h&$n v* cc i*u 0i:n xB hi th vi:c tp t)ung v& c5mng ;} (ng c th#
2
0h"ng h+u hi:u t)&ng vi:c gi$i quyt cc v8n * qu$n l/, O2 ( nhi*u u 0hch t6i cc
0hu v!c h&1ng B c31 0hu%$& tn quc gi1 c th# 0h"ng ph$i # tm 0im ;! h1m mun
R`t1nlNy v dc E&&l. W]SUT, ^& . t)&ng t)5>tng hp ny vi:c 0hng ch mc ;}
(ng v6i cc h1m mun t2ch c!c l 0h"ng th2ch hp, Qi*u ny cng t)Am t)4ng h>nn+1
%ui cc u 0hch 0hc nh1u c nhn thc 0hc nh1u v* ;! h1m mun. c m"ng mun
0hc nh1u v* ;! "ng nc v c tip nhn 0hc nh1u v* t2nh )ing t5,
$9UXY$ TZ& y+ Hz$ chu ,r dIng ch{ l* -ht t%ong nhidu la ch|n cho cLng
t'c quHn l . ahng ch vi:c ;} (ng 0h"ng nn nh8t thit l %i: m php qu$n l/ 0hb&
Au tin 5c l!1 ch4n # qu$n l/ cc tc ng c31 u 0hch, Ec h&=t ng qu$n l/ 0hc
nn 5c xNm xbt n %1& gm vi:c tp t)ung c$i thi:n hnh vi c31 u 0hch. ti phn
phi h1y 0hng ch vi:c ;} (ngv& nh+ng n>i 2t nh=y c$m v nng c1& %*n c31
ngun l!c, -hm ch2 nu vi:c 0hng ch ;} (ng l mi qu1n tm hng u th nn t=& )1
nh+ng nz l!c ngvn c$n vi:c ;} (ng Rv2 ( th"ng qu1 ph2 h1y qu1 nhi*u li v& %8t ti:nT
h>n l %?t %uc h=n ch t)i:t # vi:c ;} (ng, Hu chw >n thAun 0i#m ;&t Au v& v* u
0hch t)&ngh h: thng v5mn ; 0h"ng nh8t thit Nm l=i 0t qu$ tng hp c1& nh8t h1y
thnh t!u tt nh8t v* cc m(c tiu c31 0hu %$& tn, Ehi ph2 RxB hi 0inh t v ;inh thiT
# tin hnh cc h=n ch ;} (ng c th# c1& h>n )8t nhi*u ;& v6i li 2ch thu 5c, Eh2nh
;ch h=n ch vi:c ;} (ng l mt t)&ng nh+ng ph5>ng php tip cn ph vo v xm ph=m
nh8t m nh qu$n l/ c th# ;} (ng,
Oi:c nh8n m=nh 0i#m ;&t mc ;} (ng nh5 mt ph5>ng ti:n h=n ch ngun gc cc
tc ng tq ph5>ng php tip cn ;c ch1 %1n Au 5c mt l&1t ti li:u qu$n l/ ch8p
nhnR`t1nlNy v d c E&&l. W]]WT, Kui v ;c ch1 gi nn cu hi %1& nhiu l qu
nhi*u nn i*u ny c xu h56ng xNm xbt 0hi l5ng c31 cc h=n ch ;} (ng l ci
2ch c31 ch2nh n, Ec ch2nh ;ch h=n ch ;} (ng tq lu B m1ng t)&ng n mt l&=t v8n
* 0m thN& nh5 vi:c ch4n l5= cc 09 thut phn vpng v chi1 phAn hp l/, Hh+ng 09
thut ny n@m t)&ng nh+ng h&=t ng gy nhi*u t)1nh cBi nh8tm phAn l6n cc nh qu$n
l/ 0hu %$& tn u dch51 tqng th!c hi:n %ui v h4 tp t)ung v& nh+ng cu hi v* ;!
phn phi v m1ng t2nh hp l/ lin qu1n n vi:c 1i ; nhn 5c ci g,
$9UXY$ TZ& }+ :iec gi'- ,'t l* cn thiut t%ong cLng t'c quHn l chu1Nn
nghiep . Oi:c nh gi c th# xc 'nh l ph5>ng php & =c c h: thng v c chu 0
v* nh+ng 8u hi:u ch3 chtc31 cc i*u 0i:n ;inh l/ v xB hi, dt cch l'ch ;}. n B
t)u thnh mt phAn qu1n t)4ng t)&ng c"ng vi:c c31 nh qu$n l/ 0hu %$& tn, -uy nhin
vi:c gim ;t nhn chung 5c tin hnh 0h"ng qui c3 v6i vi:c h&=ch 'nh v th!c hi:n 2t
m1ng t2nh h: thng, Oi:c gim ;t th!c hi:n h1i chc nvng, -h nh8t. n ch& phbp cc
nh qu$n l/ gi+ 5c u mc c1& nh8t ch2nh thc cc i*u 0i:n v* ngun l!c v xB hi qu1
thmi gi1n, Q# ph(c v( ch& chc nvng ny. cc ii#m + li:u c th# th"ng %& ch& cc nh
qu$n l/v* nh+ng th1y i c31 cc i*u 0i:n nyh>n l vi:c !1 v& uy nh8t ;! nhn
thc 0h"ng ch2nh thc v* nh+ng th1y i c th# B x$y )1, Qi*u ny Cc %i:t qu1n t)4ng
t)&ng t)5mng hp cc nh qu$n l/ th5mng xuyn %' i*u n cc 0hu v!c 0hc nh1u h&Cc
u nh+ng n>i m cc hi:u qu$ pht t)i#n th8p, -h h1i. vi:c gim ;t ginp nh gi hi:u
qu$ c31 cc h&=t ng qu$n l/. & ginp cc nh qu$n l/ hi#u mt cch t5>ng i
0hch qu1n nu cc h&=t ng c v8n *, RHn nh6 )@ng c th# c nhi*u yu t 0hc $nh
h5ung n nh+ng th1y i t)&ng cc i*u 0i:n B 5c xc 'nh th"ng qu1ch5>ng t)nh
2
gim ;t h>n l & cc h&=t ng qu$n l/ gy )1T, -uy nhin mCc p thq1 nhn tAm qu1n
t)4ng c31 n nh5ng ;! ginp o v th!c thi c"ng tc gim ;t th5mng 0bm,
$9UXY$ TZ& [~+ Tu' t%Mnh ka %a qu1ut mnh nNn t'ch %i c'c qu1ut mnh k
thuqt khî nh`ng 'nh gi' vd gi' t%m . Hhi*u quyt 'nh m cc nh qu$n l/ ph$i
5>ng Au th!c ch8t chw >n thuAn v* mCt 09 thut.chng h=n nh5 ; l5ng nh v: ;inh
cAn thit ch& 0hu cvm t)=i. nh+ng '1 i#m ;inh thi th2ch hp ch& c&n 5mng mtn. h1y
vi:c thit 0 t)ung tm n 0hch th1m qu1n, -uy nhin nhi*u quyt 'nh 0hc ph$n nh
;! nh gi v* cc gi t)' nh5 cc m(c tiu ch& 0hu v!c. 0h&$ng 0h"ng tt nh8t gi+1 cc
i#m c?m t)=i v cc l&=i i*u 0i:n thun li h1y cc l&=i c> hi gi$i t)2 5c cung c8p,
Qi*u qu1n t)4ng t)&ng qu t)nh 51 )1 quyt 'nh l 0h"ng 5c nhAm l7n v* cc quyt
'nh ph5>ng ti:n i lp v6i m(c 2ch ny, Ec qu t)nh 51 quyt 'nh nn tch )ing
nh+ng cu hi ci g v6i nn lm ci g, O2 ( vi:c nhn %it mt l&=t ;! 1
=ng c31 cc i*u 0i:n v* ngun l!c. xB hi hi:n c t)&ng 0hu %$& tn 5c 'nh ngh91 l
D ci g, dCt 0hc. vi:c xc 'nh mt l&=t ;! 1 =ng th2ch hp 5c 'nh ngh91 l D
nn lm ci g, Ec i*u 0i:n h'n c c th# $nh h5ung n ccc i*u 0i:n th2ch hp
tuy nhin h1i c"ng vi:c nn 5c tch )ing )1, -hm ch2 nh+ng i*u 0i:n m 5c xNm
l )8t 09 thut l=i 2t 0hi 0h"ng m1ng t2nh gi t)' ) ):t, Oic quyt 'nh nn l ci g
nn l mt qu t)nh ) )ng v nn 51 )1 c"ng chnng 0i#m t)1. %n %=c,
$9UXY$ TZ& [[+ 5b nhwt t%A già c'c nh- Vm Hnh hknng vd c'c ho_t hng
k\c d guwt l* cn thiut cho cLng t'c thc hien th*nh cLng c'c chiun lk\c
quHn l khu VHo tfn . -)&ng nhi*u t)5mng hp. ;! phn c!c ch2nh t)' v mu thu7n
t)&ng c"ng tc qu$n l/ cc ngun ti nguyn t! nhin B c$n t)u tin t)i#n t)&ng vi:c
h&=ch 'nh v qu$n l/, -)&ng ph=m vi nh+ng ni ung m1ng t2nh xB hi v ch2nh t)' c1&
m cc nh qu$n l/ th5mng xuyn ph$i lm vi:c v6i th nh+ng qu t)nh h&=ch 'nh v* 09
thut lu"n t=& )1 nhi*u ;! %8t ng h>n l tn thnh, Hh+ng gi$i php 09 thut c th# tc
ng tiu c!c n nh+ng gi t)' B 5c 'nh ) ;m mt nhm t)&ng cng ng B %i#u
=t, Hh+ng t t(ng pht ;inh. chng i quyt 'nh. ph$n i v nh+ng h&=t ng ph
h&=i 0hc c th# 7n t6i ;! gi1 tvng cc hu qu$ t) t): v %8t n, ^& vy. # c"ng tc
h&=ch 'nh thnh c"ng cAn ;! 0t hp chCt ch v6i cc thnh phAn th1m gi1 c31 cng
ng nh5 l mt nhn t c> %$n cAn h56ng t6i, <>n n+1. ng5mi n th5mng m&ng 5c
th1m gi1 v # / t6i, ahi cng ng # ch& ch2nh quy*n Ct c> ;u h&=t ng t=i 0hu %$&
tn th i*u ny cng c ngh91 l quy*n l!c ch2nh t)' ti c1& & mt cng ng )ng l6n
h>n n?m gi+, Qi*u ny ti hi ph$i c ;! th1m gi1 c31 h4 t)&ng nh+ng qu t)nh lp cc
c> ;u v 51 )1 cc quyt 'nh, Ih5>ng php phi hp v cng tc ; xy !ng ;! hi#u
%it v vy m4i ng5mi *u c th# =t 5c tin %,
Tc dBng c,a sZc c%Za trong c]ng tc Pu8n lO ;%u b8o
tLn
dt ph5>ng php tip cn th"ng (ng # qu$n l/ u 0hch l ;c ch1, -)n c> ;u c31
mt l&=t cc chuyn ngnh qu$n l/ mi ;ng h&1ng B. ng5mi t1 hy v4ng )@ng c th# xc
'nh 5c ; l5ng u 0hch l6n nh8t m nu v5t qu th 0h"ng th# gi+ 5c cc i*u
0i:n ;inh thi v xB hi th2ch hp, O )8t nhi*u l2 & m vi:c xc 'nh ;c ch1 v* gi$i t)2
0h"ng >n gi$n cng nh5 0h"ng h+u 2ch R<1mmit v E&lN. W]SLT, dt phAn c31 v8n *
2
l & cc nh qu$n l/ ;} (ng ph5>ng php tip cn ;c ch1 B ph1 t)n gi+1 ph5>ng
ti:n v m(c 2ch, `c ch1 5c xNm l mt ph5>ng ti:n %$& v: cc ngun l!c c31 0hu
%$& tn, -uy nhin n th5mng xuyn t)u thnh m(c 2ch c31 ch2nh mnh, Ec h=n ch v*
;} (ng c31 u 0hch 5c tin hnh ;1u nh5 l mt %i:n php # =t t6i mc ;c
ch1 B 'nh )1, Oi:cli:u cc gi6i h=n ny c hi:u qu$ t)&ng vi:c %$& v: cc i*u 0i:n
;inh thi v xB hi t)&ng v5mn 0h"ng l=i %' % qu1 h&Cc lBng qun,
di qu1n tm n$y ;inh tq ;c ch1 nh5 mt c> c8u qu$n l/c nh+ng i#m ct li t)&ng
mt ; yu tD WT `! phc t=p gi1 tvng t)&ng c"ng tc qu$n l/. 2T Oi:c gi1 tvng cc yu
cAu v* ngun ti nguyn t! nhin # cung c8p cc hng h& v 'ch v( 1 =ng h>n v gT
Oi:c tm 0im cu t)$ lmi. %i:n h cAn 5c th!c hi:n t)&ng cc h: thng 0hc nh1u, O2
( KutlN) RW]]iT chw ) Q# t)nh ti 1 cc tc ng tiu c!c i 0m v>2 ;! th1m qu1n.
ph$i ch?c ch?n l B nhn %it 5c cc gi6i h=n v* ;c ch1 v 0h"ng %' v5t qu cc
gi6i h=n , Hh5ng vi:c xy !ng nh+ng ;c ch1 nh5 vy v7n chw l cch p ng
>n gi$n v 0h"ng th2ch hp v6i mt v8n * tinh t. mt v8n * m1ng t2nh xB hi v
ch2nh t)' nhi*u h>n l t2nh 0 thut v v vy ti hi mt gi$i php xB hi h>n l mt gi$i
php 0 thut,
-)&ng %i c$nh c&n ng5mi %?t Au t)u nn qu1n tm n ;c ch1. chnng t"i xin gi6i thi:u
mt ; th&$ hi:p ph$i 5c th!c hi:n # vi:c p (ng i v6i c"ng tc qu$n l/ cc 0hu
v!c 5c %$& v: c th# thnh c"ng, k8t him 0hi t8t c$ cc i*u 0i:n # th!c hi:n ny l=i
5c th&$ mBn mt cch Ay 3, -uy nhin. mt i*u qu1n t)4ng l nh+ng ng5mi qu$n l/
ph$i n?m 5c nh+ng gi6i h=n v gi$ 'nh h4 1ng tip nhn %@ng cch Ct )1 nh+ng ;c
ch1 v* gi$i t)2, dt i*u hi#n nhin l )8t nhi*u t)&ng ; cc nguyn t?c 5c 51 )1
t)&ng thmi gi1n gAn y 0h"ng 5c lm th&$ mBn mt cch t)4n vn v6i %i:n php ;c
ch1 `t1n0Ny v dcE&&l RW]]2T v `hNl%y v <NN)lNin RW]SiT B m" t$ nh+ng i*u 0i:n
cAn thit ch& vi:c p (ng ;c ch1 v cc gi6i h=n ;} (ng m1ng t2nh nhn q31 t)&ng
cc quy 'nh v* gi$i t)2, Hh+ng i*u 0i:n ny B 5c ;}1 i "i chnt # php hp h>n
v6i )8t nhi*u l&=i ngun l!c v cc i*u 0i:n xB hi m ng5mi t1 th8y 5c t)&ng cc c"ng
vin quc gi1 v cc 0hu v!c 5c %$& v:, Hvm i*u 0i:n Au tin l cc i*u 0i:n m1ng
t2nh 0hi ni:m. U i*u 0i:n ;1u l cc i*u 0i:n m1ng t2nh th!c t, E$ ] i*u 0i:n ny
0h"ng chw chw )1 nh+ng gi6i h=n v* %i:n php ;c ch1. m ctn ch& th8y mc hi#u
%it m nh+ng nh qu$n l/ ph$i xNm xbt t)&ng nh+ng 0 h&=ch t5>ng l1i c31 mnh,
/I>U !I$ [+ 6H"I _t k\c , nhwt t%A vd lo_i c'c idu kien g( hhi v* ngufn
lc thAch h\p nhwt) Vao gf- c'c lo_i cx hhi giHi t%A . Hh+ng ng5mi c lin qu1n
Rv2 ( cc nh qu$n l/. nh+ng ng5mi ;} (ngT ph$i =t 5c ;! nh8t t)2 v* cc l&=i c> hi
; cung c8p, O2 (D Hu W nhm ng5mi ch& )@ng u 0hu v!c ny n: cung c8p c> hi gi$i t)2
c ng c> v c 5mng i m nhm 0hc l=i m&ng mun 0i#u gi$i t)2 0h"ng c ng c>
v 0h"ng c 5mng i. th 0h"ng th# xc 'nh 5c ;c ch1 %ui v B c mt ;! 0hc
%i:t cvn %$n v* cc mc ;} (ng 5c phbp, Hh+ng th&$ thun v* l&=i hnh gi$i t)2
h1y cc i*u 0i:n th2ch hp cAn ph$i 5c th!c hi:n 56i hnh thc cc quyt 'nh m1ng
t2nh ch2nh t)' m t)&ng v1i t)t c31 0h&1 h4c chw 5c gi6i h=n u vi:c tm hi#u v hi#u
5c nh+ng hu qu$ v hng l&=t cc ;! l!1 ch4n 0hc nh1u, -ip thN& Hguyn -?c W.
nh+ng th&$ thun ny v* i*u 0i:n th2ch hp nn 5c Ct )1 ng1y tq nh+ng %56c i Au
tin,
2
/I>U !I$ a+ &?& ho_t hng giHi t%A v*ho@c c'c chu1un i , k\c cung cwp
phHi phI thuhc v*o -qt h ,r dIng . -)&ng mt %& c& hi th$& c31 1g1) Rnvm
W]iUT v* ;c ch1 gi$i t)2 5c tng 0t t)&ng vtng h>n gP nvm qu1 v thN& nh+ng g
5c ghi nhn v* )8t nhi*u thmi i#m tq t)56c n n1y. nhi*u chuyn i gi$i t)2 *u c
t2nh ph( thuc v&. h1y thm ch2 ctn 5c g?n li*n mt cch t2ch c!c v6i. mc ;}
(ng, Qi v6i mt ; c> hi. v2 ( nh5 t?m n?ng ng&i %m %i#n. mc ;} (ng c th#
0h"ng c %8t 0c $nh h5ung n& i v6i ch8t l5ng chuyn i, -h!c t. nu ng5mi th1m
gi1 t?m n?ng l thiu nin th ng5mi t1 )8t c th# ; ni )@ng cng nhi*u cng tt, -uy
nhin. v6i cc c> hi 0hc. v2 ( thvm cc 0hu %$& tn cuc ;ng h&1ng B # th5ung
thc ;! t9nh m'nh c31 0h"ng gi1n h1y chim ng5ong cuc ;ng h&1ng B gi+1 thin
nhin. th m4i th1y i v* mt ;} (ng *u m1ng t2nh nh=y c$m,
/I>U !I$ J+ 6H"I _t k\c , nhwt t%A vd -c h t'c hng c thj chwp nhqn
k\c . Epng v6i %8t 0c l&=i gi$i t)2 n& u mt 0hu v!c n& l ;! xu8t hi:n nh+ng tc
ng, Qi*u c ngh91 l chnng t1 0h"ng th# l&=i t)q h1y t)nh 0hi cc tc ng. m
nh+ng g chnng t1 c th# lm l Ct chnng 56i tAm qu$n l/, ^& . cu hi m1ng t2nh
quyt 'nh l -c ng n mc n& l c th# ch8p nhn 5c. nu B th&$ thn 5c
v* l&=i c> hi gi$i t)2 ; 5c cung c8p, O2 (. cu hi ny c th# tp t)ung v& l5ng
th!c vt %' tn th8t u mt '1 i#m c?m t)=i. mc thi:t h=i & nhi*u nguyn nhn 0hc
nh1u t6i ;1n h". h1y pht t)i#n n mc n& l ch8p nhn 5c t)n mt htn $& h1y
mt $i ;1n h", dCc p 0h&1 h4c c th# cung c8p th"ng tin v* nh+ng hu qu$ v* thi:t h=i
i v6i h: th!c vt h1y c31 ;! pht t)i#n. ;! 5c ch8p nhn ) )ng l=i l mt quyt 'nh
m1ng t2nh phn quyt t)n c> ;u tp hp )8t nhi*u nh+ng th&$ hi:p v* ch2nh t)'. xB hi v
;inh thi ht ;c phc t=p, dt i*u )8t c th# x$y )1 l cc nhm ng5mi 0hc nh1u c
qu1n tm n mt 0hu v!c 5c %$& v: l=i c qu1n i#m )8t 0hc nh1u v* ni ung mc
tc ng c th# 5c ch8p nhn,
/I>U !I$ p+ 6H"I g'c mnh k\c -Ei quan he %W %*ng v* cI thj già -c h
,r dIng v* c'c idu kien vd g( hhi v* ngufn lc . Q# t)$ lmi cu hi K1& nhiu
th 5c c&i l qu nhi*u. ng5mi t1 ph$i xc 'nh 5c mi qu1n h: gi+1 ;} (ng v tc
ng Rh1y ;} (ng v cc i*u 0i:nT mt cch c( th# v ) )ng, Qi*u c ngh91 l
nh+ng nh qu$n l/ ph$i xy !ng nh+ng %i:n php c( th# # xc 'nh 5c mi qu1n h:
gi+1 l5ng ;} (ng gi$i t)2 v mc tc ng v* ;inh thi v xB hi, Ec %i:n php ny
c th# ch& th8y nh+ng ;! tvng V gi$m t)&ng t)5mng hp x$y )1 th1y i v* mc ;}
(ng gi$i t)2, Hu chw >n gi$n quy 0t )@ng tc ng tvng nu mc ;} (ng tvng l
0h"ng Ay 3, Hh5 B t)nh %y t=i Hguyn -?c i v Hguyn -?c L. mi qu1n h: gi+1
mc ;} (ng v mc tc ng 0hi th!c hi:n chuyn i Rh&Cc i v6i m"i t)5mngT
0h"ng m8y 0hi ) )ng, -)&ng )8t nhi*u t)5mng hp. mi qu1n h: ny 0h"ng h* x$y )1,
rvs Krw" xj /yC h ,r dIng phHi k\c coi l* quan t%|ng hxn c'ch gr , cca
kh'ch du lmch t%ong viec g'c mnh -c h t'c hng . Q# p (ng tt 0hi ni:m
;c ch1. mi qu1n h: gi+1 mc ;} (ng v tc ng ph$i t5>ng i >n gi$n v v6i
i*u 0i:n l cc yu t 0hc c $nh h5ung n mc tc ng ph$i u mc ti thi#u,
dt i*u 0h"ng m1y l cc ti li:u tq t)56c t6i n1y * ghi nhn )8t nhi*u tnh hung m
t)&ng qu1n h: gi+1 ;} (ng v tc ng l=i 0h"ng h* ) )ng. ng5c l=i mi qu1n h:
ny )8t phc t=p. 1 =ng v ch'u tc ng ;u ;?c h>n %ui c5 x} c31 mt ; c nhn h1y
nhm ng5mi ch 0h"ng ph$i %ui ; l5ng 0hch u l'ch RE&lN. W]SL j)1N{N Nt 1l,. W]SLT,
2
/I>U !I$ t+ & quan quHn l khu vc k\c VHo ve phHi quHn l viec %a v*o
cca khu vc . Hg1y c$ 0hi t8t c$ cc i*u 0i:n tq W n M B 5c th&$ mBn. c> qu1n
qu$n l/ ny v7n ph$i qu$n l/ vi:c )1 v& 0hu v!c 5c %$& v:. # c th# th!c hi:n gi6i
h=n ;c ch1, Hu 0h"ng c ;! qu$n l/ ny th c& qu1n qu$n l/ 0h"ng c 0h$ nvng gy
$nh h5ung n vi:c )1 v& 0hu v!c 5c %$& v:. v c&n ; ;c ch1 chng c / ngh91 g
h>n l nh+ng c&n ; t)n gi8y tm, dCc p vi:c qu$n l/ ny 5c th!c hi:n u )8t nhi*u cc
0hu v!c 5c %$& v: u K?c d. mc n th!c ;! 5c th!c hi:n u nhi#u quc gi1 l=i l
mt v8n * ng %n cBi,
rvs Krw" zj C! quan quHn l khu vc k\c VHo ve phHi c ngufn lc nhBn
viNn) ngufn t*i chAnh) thLng tin ) vKvKKK j quHn l viec thc hien giFi h_n
,c cha . d- i*u ch?c ch?n l ;c ch1 gi$i t)2 5c th!c hi:n th"ng qu1 vi:c p
Ct mt gi6i h=n mt gi6i h=n v* vi:c ;} (ng gi$i t)2, u K?c d. cc ngun l!c v* nhn
;! v ti ch2nh cAn thit # qu$n l/ cc gi6i h=n ;} (ng t )1 u mc ng 0# t)n th!c
t. nh+ng ngun ny 3 m=nh # ngvn c$n )8t nhi*u t chc th!c hi:n nh+ng gi6i h=n
ng1y c$ 0hi chnng B 5c quy 'nh t)&ng 0 h&=ch qu$n l/ R1;h%u)nN v E&lN. W]SgT,
k )ng l vi:c th!c hi:n ;c ch1 ti hi mt c1m 0t ti ch2nh lu %n v t)&ng mt
0h&n1) thmi gi1n i m y l i*u nhi*u t chc 0h"ng th# h&Cc 0h"ng mun lm, Kn
c=nh . ;! hi#u %it c31 gi6i ch2nh t)' gi1 v ;! 3ng h c31 h4 i v6i vi:c th!c hi:n cc
gi6i h=n ;} (ng th5mng 0h"ng ph$i l c 5c mzi 0hi ng5mi t1 cAn n,
rvs Krw" {j UH|r _t k\c , nhwt t%A vd -Ic tiNu cca he thEng o kij-
t%ong viec thc hien ,c cha . -)&ng cc t)5mng hp nhu cAu v5t qu ;c ch1.
th mc ;} (ng ph$i 5c & 0i#m %@ng cc h&=t ng qu$n l/ R`t1n0Ny v K1Nn.
W]LLT, Hh+ng m(c tiu c31 h: thng & 0i#m ny ph$i 5c xc 'nh ) )ng t)56c 0hi
thit 0 h: thng R`hNl%y v ^1nlNy. W]L]T, O2 (. ng5mi t1 ph$i xc 'nh li:u m(c
2ch c31 h: thng l lm ch& c> hi )1 v& '1 i#m t)u nn c"ng %@ng h&Cc %@ng cch
0hc # ch?c ch?n )@ng cc c> hi 5c t)1& ch& nh+ng ng5mi # c 5c li 2ch l6n
nh8t, Hguyn -?c WW ch& th8y tAm qu1n t)4ng c31 qu t)nh # =t 5c ;! nh8t t)2 v* cc
h&=t ng qu$n l/, Oi:c 0h"ng =t 5c ;! nh8t t)2 ny v* xc 'nh ) )ng nh+ng m(c
tiu B v 1ng l mt nghuyn nhn 7n n nh+ng 0i:n t(ng m1ng t2nh ch2nh t)'
nghim t)4ng chng l=i ;c ch1 u K?c d, -=i nh+ng ch ch2nh t)' V xB hi 0hc th
vi:c nh8t t)2 ny c th# 0h"ng c tAm qu1n t)4ng nh5 vy,
rvs Krw" }j UH|r _t k\c , nhwt t%A vd viec giFi h_n ,c cha thj hien ,E
ngki un th- khu :b& / & TUI /A HAX LbA &H$ . dCc p v8n *
ny ch51 %1& gim 5c * cp mt cch ) )ng u K?c d n>i m ;c ch1Xh=n ch B
5c thit lp. th i*u 0i:n ny l=i c qu1n h: )8t 0hvng 0h2t v6i vi:c qu$n l/ cc gi6i
h=n, O2 ( nu mc ;c ch1 th# hi:n ; 0hch u l'ch ti 1 5c phbp. v ;c ch1
v5t qu nhu cAu th!c t Rmc ;} (ngT. th %8t 0c ;! thiu hi:u q31 n& t)&ng
ph5>ng thc h&=t ng c31 h: thng & 0i#m *u c th# 5c l5ng th mt cch ~
ng, Hh5ng ng5c l=i. mc ;c ch1 th# hi:n ph5>ng thc l!1 ch4n. th cc nh
qu$n l/ cAn tin hnh nh+ng c"ng vi:c # %$& $m )@ng ; ng5mi n 0hu v!c 5c %$&
v: c thf ln t6i mc ti 1 c31 ;c ch1 %8t 0c 0hi n& c th#, O8n * ny Cc %i:t qu1n
t)4ng i v6i cc 0hu v!c 5c %$& v* c t2nh ph( thuc chCt ch v& ng5mi ;} (ng v&
l: ph2 thvm qu1n. v ; lu"n c ;c bp lm tvng ; l5ng 0hch u l'ch n thvm qu1n v
mt 0hch )1 v& 0hu v!c ,
2
HX t%@ng ;> %o=c%
cc gi3i %=n t%a: Yi cf t%\ c%+p n%n 'Hc
<: thng cDc giBi hUn c] thT tha% Gmi Ghnc Rvit t?t thN& ting rnh l LA+T 5c 51 )1
t)&ng %i c$nh u d. ng5mi t1 ngy cng nhn thc 5c )@ng cc i*u 0i:n m !1 v&
;c ch1 gi$i t)2 c th# 5c xc 'nh v th!c hi:n hAu nh5 0h"ng h* tn t=i, Hg5c
l=i. h: thng cc gi6i h=n c th# th1y i RhF thMng LA+T l=i tp t)ung v& vi:c nhn %it
cc ngun l!c c th# =t 5c v c th# ch8p nhn 5c v cc i*u 0i:n xB hi, _rE
%1& gm nh+ng 0in thc v* nh gi gi t)' c31 vi:c xc 'nh nh+ng mc ;} (ng v
tc ng 5c ch& l hp l/. t)n c> ;u c hi#u %it )@ng nh+ng mc ny 5c xy
!ng t)n c> ;u cc nh gi xB hi v* cc i*u 0i:n th2ch hp. v mc th1y i ;
5c phbp Rh1y ; 0h"ng 5c phbpT th!c hi:n, ^& . qu t)nh 51 )1 quyt 'nh ph$i
tch %i:t cc quyt 'nh m1ng t2nh 0 thut 0hi cc nh gi v* gi t)'. v qu t)nh 51
)1 quyt 'nh ph$i 5c h56ng t6i nh+ng nh gi m1ng t2nh c"ng 0h1i. ) )ng v c
th# tin hnh 5c, _rE c"ng nhn ;! cAn thit c31 vi:c tng hp. 0t tinh nh+ng nhn
xbt c31 )8t nhi*u ng5mi th1m gi1 t)56c 0hi th!c hi:n c"ng tc qu$n l/, K@ng cch thc
ny. ph5>ng php ;} (ng _rE c th# 0t hp v xc nhn ch& m5mi mt nguyn t?c v*
qu$n l/ 0hch u l'ch 5c ni n u phAn t)n, Qy l mt qu t)nh m qu1 cc i*u
0i:n Rv2 ( cc i*u 0i:n ; W. g v ST c th# 5c th&$ mBn,
-=i <p Eh3ng euc <&1 ac. _rE t)&ng lAn Au 5c p (ng B nh@m v& nh+ng 0hu
v!c h&1ng B & s K1n K$& O: kqng ng
t! u nh+ng 0hu v!c 5c %$& v: 0hc v v6i ;! cng tc c31 cc c> qu1n qu$n l/ 8t 1i
0hc, dt ; h: thng t5>ng t! cng 5c xy !ng v 51 )1 gi6i thi:u. v2 ( nh5 4uD
TrCnh 4u=n Li 0oUt oKng +>a .hDch Du LHch pvit t?t thN& ting rnh l 3AMPq 5c
p (ng t=i I1)0; E1n11 Rj)1h1m. W]S]T. 4u=n Li TDc oKng +>a .hDch Du LHch Rvit
t?t thN& ting rnh l 3,MT. ph5>ng php ny 5c pht t)i#n %ui j)1N{N Nt 1l,RW]]PT. v
qu t)nh h&=ch 'nh c tn +hQt Lhnng +hu%An oi +>a .hDch Du LHch vJ 5=o 3F +Dc
*gurn L\c pvit t?t thN& ting rnh l 3E&Pq Rd1nning Nt 1l,. W]]MT & s K1n E"ng
Oin euc ji1 n l vi:c xc 'nh mc ;} (ng u mc n& l c th# ch8p nhn
5c t)&ng 0hu v!c , Qi*u ny ch& phbp ng5mi t1 c th# 0t lun )@ng mt gi$i php
>n gi$n chw qu1n tm n c&n ; ; 0h"ng th# lm th&$ mBn cc nh qu$n l/ cc 0hu
v!c 5c %$& v:,
Hh5 5c nh8t t)2 tq Au. v ; 5c m" t$ chi tit h>n t)&ng `t1n0Ny Nt 1l, RW]SMT. _rE
%1& gm ] %56c gp l=i t=& thnh 0hi ni:m c th# ch8p nhn 5c v tng th# ph&ng
phn c31 cc ngun l!c v cc i*u 0i:n xB hi, -uy _rE 0h"ng ph$i l mt 0hi ni:m
h&n t&n m6i mf. nh5ng _rE l=i nh@m v& vi:c nng c1& ch8t l5ng qu$n l/ h&=t ng
gi$i t)2 u cc 0hu v!c h&1ng B %@ng cch xc 'nh v qu$n l/ nh@m =t 5c cc m(c
tiu c( th# m c th# & 0i#m 5c `t1n0Ny Nt 1l, RW]SMT, ^5mng nh5 _rE )8t th2ch hp
ch& vi:c i mCt v6i cc v8n * phc t=p gCp ph$i t)&ng qu$n l/ cc 0hu v!c 5c %$&
v:. Cc %i:t l t)&ng %i c$nh lu"n c nh+ng th1y i xB hi v ch2nh t)' nh5 hi:n n1y,
2
Eh2n %56c 5c t)nh %y 56i y ch& th8y )@ng _rE l mt h: thng xy !ng 0
h&=ch )8t th2ch hp ch& vi:c ;}1 i # php hp v6i nh+ng nhu cAu c( th# v& tqng thmi
i#m v )@ng 0h$ nvng c31 _rE t)&ng vi:c hz t) nng c1& ch8t l5ng qu$n l/ n*n u
l'ch !1 t)n c> ;u thin nhin l )8t ti*m tng,
4R& [+ ?& /$H nh`ng gi' t%m @c Viet) c'c vwn d v* nh`ng -Ei quan
tB- cca khu vc+ Ec c"ng n. nh+ng nh qu$n l/ v nh+ng ng5mi 0hc qu1n tm
n 0hu v!c ph$i gCp nh1u # xc 'nh xNm nh+ng Cc i#m Cc %i:t n& h1y nh+ng Cc
i#m c & n& c31 0hu v!c 5c %$& v: cAn ph$i 5c qu1n tm. nh+ng v8n * h1y
mi qu1n tm n& v* qu$n l/ cAn 5c gi$i quyt. v8n * n& 5c 5 lun ch& l qu1n
t)4ng nh8t t)&ng vi:c qu$n l/ 0hu v!c 5c %$& v: . v 0hu v!c 5c %$& v: c v1i
t)t g i v6i t&n % vpng cng nh5 i v6i quc gi1, Ec nh 0h&1 h4c c th# t)
ginp %@ng cch cung c8p v ch4n l4c th"ng tin ch51 5c c"ng % )ng )Bi ch& cc nh
qu$n l/ v c"ng chnng, K56c ny ch& phbp nng c1& hi#u %it ;&ng ph5>ng v* cc c> ;u
ngun ti nguyn thin nhin Rv2 ( nh5 ;! nh=y c$m c31 mt ; l&=i m"i t)5mng c( th#
i v6i vi:c ;} (ng gi$i t)2 v pht t)i#n u l'chT. mt 0hi ni:m chung v* vi:c c th#
th!c hi:n qu$n l/ cc ngun l!c nh5 th n&. v nh+ng nbt cAn tp t)ung v* cc v8n *
qu$n l/ ch3 =&, _rE th!c ;! m1ng t2nh ch8t c31 mt qu t)nh nh@m v& vi:c gi$i quyt
tqng v8n *, Ec v8n * 5c m" t$ t)&ng %56c ny cAn ph$i 5c l5u / t)&ng ;ut qu
t)nh lp 0 h&=ch,
4R& a+ ?& /$H : l T" &?& Hz$9 & HDI 9I"I T2;+ Q1 ; cc 0hu v!c
5c %$& v: *u c nh+ng Cc i#m ;inh l/ )8t 1 =ng. v nh+ng mc ;inh h&=t v ;}
(ng c31 c&n ng5mi )8t 0hc nh1u, Hh5 B * cp t)n y. l&=i hnh qu$n l/ nu mun
th2ch hp i v6i cc Cc i#m 0hc nh1u v cc 0hu v!c 0hc nh1u. )8t c th# cng 0hc
nh1u t)&ng t&n % 0hu v!c, Ec h=ng c> hi ch& %it cc ti#u vpng h&Cc cc vpng n>i
nh+ng i*u 0i:n v* xB hi. ngun l!c h&Cc cc i*u 0i:n v* qu$n l/ ; 5c uy t), Oi:c
xc 'nh 0hi ni:m cc l&=i c> hi c th# xu8t pht tq cc quy 'nh c> %$n c31 h: thng
0Cnh =nh 0oD +s 0Ki i=i Trt Rting rnh l &ecreation 'ppotunit% SpectrumT 5c s,`
Y&)N;t `N)vicN p (ng )ng )Bi REl1)0 v `t1nlNy. W]L]T # 51 )1 nh+ng m" t$ chi tit
v* cc i*u 0i:n v* ngun l!c. cc i*u 0i:n xB hi v qu$n l/ 5c c&i l php hp v c
th# ch8p nhn 5c i v6i tqng c> hi gi$i t)2,
0Cnh =nh 0oD +s 0Ki i=i Trt phn chi1 thnh i h=ng c> hi tq ;> 0h1i Rmt 0hu v!c
t5>ng i )ng l6n v6i m"i t)5mng thin nhin v Cc %i:t l ch51 %' th1y iT t6i thnh
th' Rmt 0hu v!c c Cc i#m ni t)i l " th' h& v t! nhin B 5c th1y i )8t
nhi*uT, dzi l&=i l=i m" t$ mi qu1n h: 0hvng 0h2t gi+1 cc i*u 0i:n xB hi. i*u 0i:n
qu$n l/ v i*u 0i:n m"i t)5mng, O2 (. mc 0hch u l'ch c1& ; t5>ng ng v6i ;!
xu8t hi:n qu$n l/ c th# nhn th8y mt cch ~ ng v ; %in 0hu v!c thnh mt '1
i#m gi$i t)2 pht t)i#n h>n, Ec nh qu$n l/ ; c g?ng 0h"ng nh+ng m" t$ cc i*u 0i:n
t)&ng cpng mt l&=i. m ng&i )1 ctn m" t$ ;! phn % cc l&=i c> hi gi$i t)2 ny t)n
t&n 0hu v!c 5c %$& v:, Hh5 5c t)nh %y t=i Hguyn t?c g. mt i*u ) )ng l ;!
1 =ng cc c> hi l mt m(c tiu qu1n t)4ng c31 c"ng tc qu$n l/ cc 0hu v!c 5c
%$& v:,
4R& J + LbA &H$ c'c tiNu chA thj hien cca c'c ngufn lc v* c'c idu kien
g( hhi . Ec tiu ch2 th# hi:n l nh+ng yu t c( th# c31 cc ngun l!c v cc i*u 0i:n
2
xB hi 5c l!1 ch4n # th# hi:n Rh&Cc # lm c@ng cY ph=n DnhT cc i*u 0i:n 5c c&i
l th2ch hp v c th# ch8p nhn 5c u tqng h=ng c> hi, O ng5mi t1 0h"ng th# & 5c
cc i*u 0i:n v nh+ng th1y i i v6i tqng ngun l!c h1y Cc i#m xB hi t)&ng mt
0hu v!c 5c %$& v:. nn mt ; tiu ch2 B uc l!1 ch4n # ph$n nh tnh t)=ng chung
c31 t&n % 0hu v!c 5c %$& v:. cng nh5 vi:c ng5mi t1 th5mng cvn c v& huyt p #
nh gi ;c 0h&f c31 c> th# c&n ng5mi, Ec tiu ch2 ph$i ph$n nh 5c t)!c tip cc
i*u 0i:n m tqng h=ng c> hi quy 'nh v v vy cc tiu ch2 ph$n nh nng v ch2nh
xc nh+ng Cc i#m c31 chuyn i c31 0hch u l'ch v cc ngun l!c c31 m"i t)5mng,
Ec tiu ch2 nn m1ng t2nh ph( thuc. ng tin cy v lCp i lCp l=i, Ehnng cng cAn ph$i
th2ch ng ~ ng v6i cc (ng c( & 0i#m v* ; l5ng 0h"ng m1ng t2nh nguy hi#m v
chnng ph$i ph$n nh mt cch Ay 3 v th2ch ng v6i nh+ng th1y i v* mc ;}
(ng gi$i t)2, Ec tiu ch2 l mt phAn 0h"ng th# thiu c31 h: thng _rE v tnh t)=ng c31
chnng 5c ;} (ng # ph$n nh tnh t)=ng chung c31 t&n % h=ng c> hi n& , dt
tiu ch2 >n lf c th# 0h"ng miu t$ mt cch t)4n vn tnh t)=ng c31 t&n % 0hu v!c,
-uy nhin. mt tp hp cc tiu ch2 c th# 5c ;} (ng # 0i#m ;&t tnh t)=ng v nh
gi mc hi:u qu$ c31 )8t nhi*u phAn t)&ng cc l&=i c"ng tc qu$n l/ 0hc nh1u,
4R& p + !I !Y c'c ngufn lc v* c'c idu kien g( hhi . E"ng tc 0i#m 0 c
th# lm tn nhi*u thmi gi1n v l mt phAn tn 0bm t)&ng 0 h&=ch, -)&ng quy t)nh _rE.
vi:c 0i#m 0 5c th!c hi:n thN& mt tiu ch2 th# hi:n 5c l!1 ch4n t)&ng K56c g, O2
(. mc v 0i#u l&=i pht t)i#n. mt ;} (ng v nh+ng tc ng & c&n ng5mi gy
)1 i v6i cc ngun l!c c31 c"ng vin c th# & m 5c, Hh+ng %in th# 0hc. v2 (
nh5 '1 i#m c31 cc vt th# Cc t)5ng. cc c> ;u vt ch8t v cc li )1 v&. c th# 5c
xy !ng v p (ng # c th# =t 5c mt ;! hi#u %it c1& h>n v* cc h=n ch v c>
hi c31 0hu v!c, Hh+ng + li:u v* 0i#m 0 ; 5c th' h& # cc tnh t)=ng c31 cc
tiu ch2 th# hi:n u nh+ng v' t)2 0hc nh1u *u 5c %it n, Oi:c 0i#m 0 cng ng gp
v& vi:c cung c8p + li:u th"ng tin v* cc tnh t)=ng 5c %it c th# h+u 2ch ch& qu
t)nh pht t)i#n nh+ng tiu chuFn c th# =t 5c v m1ng t2nh th!c t,
4R& s + TUX /$H chi tiut nh`ng tiNu chun Ei vFi ngufn lc v* c'c idu
kien g( hhi cho tng h_ng cx hhi . -)&ng %56c ny. tp hp cc i*u 0i:n c( th# v
c th# & m 5c c31 tqng tiu ch2 th# hi:n ; 5c xc 'nh, Oi:c xc 'nh cc i*u
0i:n ny %@ng cc ph5>ng ti:n & =c v c( th# ; lm c> ;u ch& vi:c thit lp mt tp
hp 1 =ng v c & cc m"i t)5mng gi$i t)2, Ec tiu chuFn ; ginp ch& vi:c xc 'nh
cc gi6i h=n c th# ch8p nhn 5c, Ehnng th# hi:n mc tc ng ti 1 5c c&i l
c th# ch8p nhn 5c t)&ng mt h=ng c> hi c( th# chnng 0h"ng cAn thit ph$i l nh+ng
m(c tiu # =t t6i, -)&ng 0hi nh+ng tiu chuFn ch& vi:c xc 'nh tp hp cc i*u 0i:n
c th# 5c ch8p nhn u tqng h=ng c> hi ph$i c t2nh hi:n th!c. chnng cng ph$i c tc
(ng ch 0h"ng th# chw >n thuAn chw l nh+ng i*u 0i:n Rm )8t c th# ctn l 0h"ng th#
ch8p nhn 5cT hi:n c, Ehnng ; 0h"ng 5c c&i l nh+ng tiu chuFn ) )ng c31 vi:c
xung c8p tuy nhin. nu cc i*u 0i:n hi:n t=i l c th# ch8p nhn 5c u mc ti thi#u.
chnng cAn 5c c&i l mt c> hi # nng c1&. c$i thi:n cc i*u 0i:n %@ng cch thit lp
nn nh+ng tiu chuFn m1ng t2nh nghim ngCt h>n R`t1n0Ny Nt 1l,. W]SMT,
4R& t + ?& /$H c'c ma ij- h_ng giHi t%A tha1 thu . <Au ht cc 0hu v!c
5c %$& v: c th# 5c qu$n l/ %@ng mt vi cch thc 0hc nh1u, Ec c"ng vin v cc
0hu v!c 5c %$& v: th5mng 0hc nh1u c> %$n v* mc pht t)i#n. mt ng5mi
2
Rng5mi ;inh ;ng 'nh c5 h1y chw l 0hch u l'chT. v cc c> hi gi$i t)2 5c cung c8p,
-)&ng %56c ny. cc l&=i hnh 0hc nh1u # l!1 ch4n ; 5c xc 'nh, `} (ng cc
th"ng tin c31 K56c W Rcc v8n * v mi qu1n tm c31 0hu v!cT v K56c U R0i#m 0 cc
i*u 0i:n hi:n t=iT. cc nh qu$n l/ v nh+ng ng5mi n c th# %?t Ay cpng 0hm ph
xNm cc '1 i#m h=ng c> hi 0hc nh1u c th# th# hi:n 5c n mc n& cc mi
qu1n tm. cc v8n * v cc gi t)' 1ng %n cBi, Ec tp hp 0hc nh1u v ;! h&n
chuy#n nn 5c c&i l mt ph5>ng thc # lm ) nh+ng 5u i#m c31 '1 i#m l g,
Qy l mt %56c i m1ng t2nh quy lut V cng ging nh5 nh+ng %56c i 0hc # t=& !ng
nn ci m cAn ph$i t=& !ng V v & vy cAn ph$i c ;! th1m gi1 c31 cc nh h&=ch 'nh
ch2nh ;ch. cc nh qu$n l/ v c"ng chnng , Oi:c cung c8p cc '1 i#m th1y th ; ch&
phbp tin hnh vi:c 0i#m t)1. nh gi. v l!1 ch4n ;1u ny,
4R& v + ?& /$H c'c ho_t hng quHn l cho tng hMnh thc tha1 thu . Ec
'1 i#m th1y th 5c t)nh %y t=i K56c i t)n y chw l %56c i Au tin c31 qu t)nh
pht t)i#n mt ph5>ng thc l!1 ch4n ti 5u, Ec cc nh qu$n l/ v c"ng chnng *u cAn
%it cAn ph$i th!c hi:n l&=i hnh h&=t ng qu$n l/ n& # =t 5c h1y uy t) cc i*u
0i:n m&ng mun, O* mt 0h21 c=nh n& . K56c L ny ti hi vi:c phn t2ch cc chi ph2
RB 5c xc 'nh v c"ng nhn )ng )BiT ; 5c p (ng t)&ng mzi ph5>ng thc th1y
th, O2 (. ng5mi t1 c th# m&ng mun %$& v: mt 0hu v!c n& 0hi %8t 0c ;! pht
t)i#n v 0h?c ph(c %8t 0c tc ng n& nu i*u %$& $m 5c )@ng 0hu v!c ;
5c uy t) t)&ng tnh t)=ng nguyn 0h1i, -uy nhin. ph5>ng php th1y th l=i c th# ti
hi qn1 nhi*u c1m 0t v* ti ch2nh # =t 5c m(c 2ch t)n v th!c hi:n m(c 2ch
Rv2 (D ng c}1 th!c ;!. 0h"ng ph(c v( c"ng chnng thm mt thmi gi1n n+1T. v ti hi
ny lm ch& ph5>ng thc th1y th 0h"ng ctn t2nh h8p 7n, Gin l5u / )@ng cc h&=t ng
qu$n l/ nn c t2nh c( th# v nh8t qun v6i cc h=ng c> hi B 5c xc 'nh tq t)56c
v cc i*u 0i:n B 5c 0i#m 0. xc minh, -hN& `t1n0Ny Nt 1l, RW]SMT. %@ng cch uy
t) cc i*u 0i:n u mc tt h>n ;& v6i cc tiu chuFn 5c ti hi. mt ;! 1 =ng l
h&n t&n c th# t)&ng tAm t1y, E&lN Nt 1l, RW]SLT B ch& chnng t1 mt ;! nh gi )8t h+u
2ch v* cc h&=t ng l!1 ch4n ch& vi:c qu$n l/ vi:c ;} (ng gi$i t)2 u cc 0hu v!c h&1ng
B,
4R& y + ~"H #r~ v* la ch|n Vien ph'p tha1 thu tEi ku . -)&ng %i c$nh th8y
5c cc mc chi ph2 v li 2ch 0hc nh1u c31 cc %i:n php th1y th . cc nh qu$n l/ v
c"ng chnng c th# tin hnh t6i gi1i &=n nh gi, E> qu1n qu$n l/. t)n c> ;u nh+ng /
0in ng gp c31 c"ng chnng. c th# l!1 ch4n mt ph5>ng thc th1y th php hp nh8t,
Oi:c nh gi ph$i %1& hm nhi*u yu t. nh5ng mzi v2 ( *u ph$i ch1 !ng mc
php hp c31 tqng %i:n php th1y th i v6i nh+ng v8n * 5c quy 'nh t=i K56c W. cc
yu cAu v* qu$n l/ c31 K56c L. v / 0in c31 c"ng chnng, dt i*u qu1n t)4ng l cc yu
t 5c 51 v& ;} (ng t)&ng qu t)nh nh gi v mc 5u vi:t c31 chnng ph$i 5c
lm ) v c"ng 0h1i ch& c"ng chnng %it # 0i#m chng, dt i*u ti cAn thit l ph$i
phn t2ch cc mc chi ph2 v li 2ch c31 tqng %i:n php th1y th v ph$i xc 'nh 5c
nh+ng li 2ch ; ph(c v( ch& 1i,
4R& } + THb& hien c'c h*nh hng v* gi'- ,'t c'c idu kien . O6i mt
ph5>ng thc th1y th cui cpng B 5c l!1 ch4n v 5c cc ng5mi 51 )1 quyt 'nh
th"ng qu1 thnh mt ch2nh ;ch. cc h&=t ng qu$n l/ cAn thit 5c tin hnh v mt
2
ch5>ng t)nh gim ;t 5c hnh thnh, -)&ng nhi*u t)5mng hp. mt 0 h&=ch th!c hi:n
chi tit h& cc hnh ng. chi ph2. v8n * nhn ;!. l'ch t)nh v t)ch nhi:m. ph$i %$&
$m 5c )@ng vi:c tin hnh 5c i~n )1 v& nng thmi gi1n quy 'nh, Eh5>ng t)nh
gim ;t nn tp t)ung v& cc tiu ch2 th# hi:n 5c l!1 ch4n t)&ng K56c g v ;& ;nh
tnh t)=ng c31 nh+ng tiu ch2 th# hi:n ny v6i nh+ng quy 'nh c31 cc tiu chuFn, -h"ng
tin ny c th# 5c ;} (ng # nh gi ;! thnh c"ng Rh1y ng5c l=i. ;! th8t %=iT c31
cc h&=t ng . v c th# tc (ng ng5c t)u l=i mt cch c h: thng i v6i vi:c th!c
hi:n ch5>ng t)nh qu$n l/, Hu cc i*u 0i:n 0h"ng 5c c$i thi:n. th nn tvng c5mng
cc h&=t ng qu$n l/ h&Cc nn p (ng cc h&=t ng qu$n l/ 0hc, E&lN RW]S]T v
d1)i&n RW]]WT B 51 )1 nh+ng ph5>ng thc # gim ;t cc i*u 0i:n c31 cc '1 i#m
c?m t)=i u cc 0hu v!c h&1ng B,
Hi tm l=i. quy t)nh _rE t=& )1 mt 0hu"n 0h # ;uy ngh9 v* cc v8n # pht t)i#n v
qu$n l/ gi$i t)2, Qy l 0hu"n 0h # c"ng nhn t2nh ch8t phc t=p m1ng t2nh th!c ch8t
c31 cc v8n * pht t)i#n. nh5ng n cng gi6i thi:u mt quy t)nh # i mCt mt cch
hi:u qu$ v6i ;! phc t=p ny m 0h"ng ph$i gnh ch'u nh+ng hu qu$ qu thi:t thti,
K@ng cch 0t hp chuyn m"n 0 thut c31 nh+ng nh h&=ch 'nh ch2nh ;ch v cc nh
0h&1 h4c v6i vi:c c"ng chnng =t 5c nh+ng 0in thc c gi t)'. cpng v6i vi:c thq1
nhn ) )ng tAm qu1n t)4ng c31 ;! th1m gi1 c31 c"ng chnng v& qu t)nh 51 )1 / 0in
quyt 'nh. _rE c th# 7n t6i nh+ng quyt 'nh chCt ch. 02n 0 h>n v6i 0h$ nvng th!c
thi c1& h>n,
_rE B t! chng minh l mt 0hu"n 0h c t2nh th2ch nghi c1& qu1 vi:c B 5c p
(ng u )8t nhi*u l&=i 0hu v!c 5c %$& v:, Hh+ng th3 t(c m _rE quy 'nh 0h"ng ph$i
5c Ct )1 # p (ng mt cch my mc ch& m4i tnh hung, Hg5c l=i. cc nh qu$n
l/ B c&i _rE l mt h: thng cc nguyn t?c m tq h4 c th# pht t)i#n. xy !ng
nh+ng h: thng 0 h&=ch t5>ng t! h1y m1ng t2nh phi ;inh, K@ng cch lm vi:c v6i cc
i*u 0i:n m thN& c"ng tc lp 0 h&=ch ; 5c th!c hi:n. cc nh qu$n l/ c th#
t)nh vi:c ph$i %vn 0h&vn v* ;! phc t=p v cc hu qu$ c31 quy t)nh h&=ch 'nh, K@ng
cch l8y cc nguyn t?c 5c t)nh %y t)&ng ch5>ng ny lm x5>ng ;ng ch& qu t)nh
h&=ch 'nh c31 mnh. cc nh qu$n l/ v7n c th# xy !ng mt quy t)nh php hp v6i 0h$
nvng vXh&Cc nvng l!c c31 t chc cng nh5 m"i t)5mng c31 h4,
dt v2 ( ch& h: thng 0 h&=ch 5c xy !ng !1 t)n 0hu"n 0h _rE l 0F ThMng
4u=n Li Du LHch L\a +hun Rvit t?t thN& ting rnh l T'MMT & n56c ru;t)1li1 xy
!ng Rd1nii; k&%N)t; c&n;ult1nt;. W]]LT, -Jdd l mt ph5>ng php qu$n l/ 5c lp
nn # gim ;t v qu$n l/ h&=t ng u l'ch u Q$& a1ng1)&& . mt htn $& chuyn nh
ch& vi:c nghw ng>i v t)ng t)4t ng&i %m %i#n ph21 H1m quc gi1 ny. v htn $& ny
th5mng xuyn thu hnt chqng WMP,PPP 0hch u l'ch mzi nvm, Eng ging nh5 _rE. yu
t Au tin c31 -Jdd cng l vi:c phn t2ch %i c$nh m c"ng vi:c h&=ch 'nh ch2nh
;ch ; 5c i~n )1, Eng ging nh5 K56c W c31 _rE v* xc 'nh cc gi t)' xB hi. cc
v8n * v cc mi qu1n tm. gi1i &=n Au tin c31 -Jdd l xc 'nh nh+ng gi t)'
cng ng cng nh5 cc / 0in ng gp v* ch2nh ;ch v 0 h&=ch c31 )8t nhi*u ng5mi
c lin qu1n, eu t)nh phn t2ch %i c$nh c31 -Jdd cng %1& gm c$ vi:c 0i#m t)1 cc
;$n phFm u l'ch v cc xu h56ng v c> hi c31 th' t)5mng u l'ch c31 htn $&. cng )8t
t5>ng t! v6i K56c 2 c31 _rE v* xc 'nh nh+ng c> hi gi$i t)2, -)&ng 0hi _rE nh8n
2
m=nh v* ch8t l5ng c31 m"i t)5mng v ch8t l5ng chuyn i c31 0hch u l'ch. th
-Jdd l=i tp t)ung h>n v& mc %*n v+ng c31 ngnh u l'ch, E nh5 th ch& n
cui. -Jdd tip t(c xc 'nh v 0i#m 0 nh+ng i*u 0i:n l!1 ch4n c 0h$ nvng c 5c
t)&ng u l'ch Rv* 0inh t. th' t)5mng. m"i t)5mng. ch8t l5ng chuyn i v vvn h& V xB
hiT, u t th 2 c31 -Jdd l xy !ng nh+ng tiu ch2 th# hi:n v cc 0h&$ng 1&
ng c th# ch8p nhn 5c c31 cc tiu ch2 th# hi:n t)&ng mt 0 h&=ch gim ;t
nvm. )8t ging v6i K56c g c31 _rE, _in qu1n n cc + li:u c 5c nhm ch5>ng t)nh
gim ;t. yu t th %1 c31 -Jdd B t=& )1 nh+ng l!1 ch4n l&=i h&=t ng qu$n l/ php
hp ch& ngnh u l'ch,
jing nh5 _rE. -Jdd 5c xy !ng # =t 5c chuyn m"n 0 thut t)&ng ngnh
u l'ch v t)&ng qu1n h: v6i ch2nh ph3 cpng v6i cc 0in thc v* cng ng v cc nhm
lm c"ng tc %$& tn. v ph5>ng php ny l nh@m ph(c v( cc i t5ng lin qu1n 0hc
nh1u v6i nh+ng mi qu1n tm 0hc nh1u Rd1nii; k&%N)t; c&n;ult1nt;. W]]LT, -Jdd
cng th# hi:n 0h$ nvng c31 mt quy t)nh 0 h&=ch tun thN& nh+ng nguyn t?c 5c quy
'nh t=i ch5>ng ny # p (ng u c8p vpng i v6i mt tp th# n chnng 1 =ng v ch
chim h+u t5 nhn v* 8t, E$ _rE v -Jdd B chuy#n tq vi:c Ct )1 cc gi6i h=n
h1y ;c ch1 ;1ng tp t)ung v& cc i*u 0i:n tt nh8t v mt quy t)nh m1ng t2nh mu v
) )ng h56ng t6i vi:c =t 5c v uy t) nh+ng i*u 0i:n ,
K>t lun
euy t)nh 0 h&=ch +Dc iBi 0Un Tha% omi +] ThT +hQp *hLn ohnc v cc ph5>ng
thc 5c pht t)i#n !1 thN& nh5 t)5mng hp c31 -Jdd. th# hi:n mt %56c tin
t)i#n ;u ;?c c31 v8n * 0hi ni:m h& ;& v6i ph5>ng php ;c ch1 gi$i t)2, -uy nhin.
_rE chw t=& )1 mt 0hu"n 0h # xc 'nh cc h&=t ng qu$n l/ php hp, _rE 0h"ng
xc 'nh c( th# ph$i tin hnh nh+ng c"ng vi:c g. 1i ; tin hnh v u u, Ec 0 nvng
v* qu$n l/. 0inh nghi:m c31 c"ng chnng v ti nvng c31 cc nh 0h&1 h4c v7n l nh+ng
nhu cAu c31 ph5>ng php ny, _rE ginp ch& vi:c gi$i quyt nh+ng v8n * v* qu$n l/
5c hi:u qu$ h>n ;& v6i t)56c 0i1, Hu chnng t1 hi#u 5c nh+ng nguyn t?c m _rE
!1 v&. v cc i*u 0i:n m tq vi:c qu$n l/ 0hch u l'ch t=i cc 0hu v!c 5c %$&
v: ; 5c tin hnh. th i*u ; ginp 2ch )8t nhi*u t)&ng vi:c 51 )1 nh+ng h: thng
0 h&=ch php hp h>n v6i nhu cAu v nvng l!c c31 tqng c> qu1n qu$n l/. v php hp h>n
v6i ;! phc t=p c31 vi:c h&=ch 'nh 0hu v!c 5c %$& v: t)&ng gi1i &=n ny. mt gi1i
&=n Ay nh+ng th1y i v* ch2nh t)' v xB hi,
T)i liXu t%am ;%8o
rllNn. j,d,. 1n Z,d, j&ul, W]Si, E&mplNxity. ic0NnN;; 1n Iu%lic Y&)N;t;,-
#ournal of 8orestr%. v&l, SU. n&, U,. pp, 2PV2U,
K)i1;;&uli;. <, W]S], -hN&)Ntic1l J)iNnt1ti&n; in Znvi)&nmNnt1l Il1nningD rn hnqui)y
hnt& rltN)n1tivN rpp)&1chN;. Environmental Management. v&l, Wg. pp, gSWVg]2,
K)&\n. I|,. `,Z dcE&&l. d,l, d1n{)N&, W]SL, Zv&lving E&ncNpt; 1n -&&l; {&)
kNc)N1ti&n s;N) d1n1gNmNnt in ilN)nN;;D r `t1tNV&{Van&\lNgN kNviN\.
2
p)&cNNing; 1t thN H1ti&n1l ilN)nN;; kN;N1)ch E&n{N)NncND h;;uN;. `t1tN;V &{V
an&\lNclgN. Yutu)N î)Ncti&n;. W]SM. luly 2gV2i. Y&)t E&llin;. E&l&)1&, Y&)N;t
`N)vicN. jNnN)1l -Nchnic1l kNp&)t hH-V22P. JgNn. st1h, s`^r Y&)N;t `N)vicN.
hntN)m&unt1in kN;N1)ch `t1ti&n,
KutlN). k, W]]i, -hN E&ncNpt &{ E1))ying E1p1city {&) -&u)i;m ^N;tin1ti&n;D ^N1 &)
dN)Nly Ku)iN Progress in Tourism and 0ospitalit% &esearch. v&l, 2. pp, 2SgV
2]g,
El1)0. k,H,. j,<, `t1n0Ny, W]L], -hN kNc)N1ti&n Jpp&)tunity `pNct)umD r Y)1mN\&)0
{&) Il1nning. d1n1gNmNnt. 1n kN;N1)ch. s,`, Y&)N;t `N)vicN. jNnN)1l -Nchnic1l
kNp&)t IHV]S. I&)tl1n. J)Ng&n, s`^r Y&)N;t `N)vicN. I1ci{ic H&)th\N;t Y&)N;t
1n k1ngN ZxpN)imNnt `t1ti&n,
E&lN. ^,H, W]SL, kN;N1)ch &n `&r 1n ONgNt1ti&n in ilN)nN;;D r `t1tNV&{V
an&\lNgN kNviN\. I)&cNNing;VH1ti&n1l ilN)nN;; kN;N1)ch E&n{N)NncND
h;;uN;. `t1tN;V&{Van&\lNgN. Yutu)N î)Ncti&n;. W]SM. luly 2gV2i. Y&)t E&llin;.
E&l&)1&, s,`, Y&)N;t `N)vicN. jNnN)1l -Nchnic1l kNp&)t hH-V22P. JgNn. st1h,
s`^r Y&)N;t `N)vicN. hntN)m&unt1in kN;N1)ch `t1ti&n,
E&lN. ^,H, W]S], _&\Vhmp1ct kNc)N1ti&n1l I)1cticN; {&) ilN)nN;; 1n K1c0c&unt)y.
s,`, Y&)N;t `N)vicN. jNnN)1l -Nchnic1l kNp&)t. hH-V2iM. JgNn. st1h, s`^r
Y&)N;t `N)vicN. hntN)m&unt1in Y&)N;t 1n k1ngN ZxpN)imNnt `t1ti&n,
E&lN. ^,H,. d,Z, INtN);&n. k,E, _uc1;, W]SL, d1n1ging ilN)nN;; kNc)N1ti&n s;ND
E&mm&n I)&%lNm; 1n I&tNnti1l `&luti&n;. s,`, Y&)N;t `N)vicN. jNnN)1l
-Nchnic1l kNp&)t, hH-V2gP. JgNn. st1h, s`^r Y&)N;t `N)vicN. hntN)m&unt1in
Y&)N;t 1n k1ngN ZxpN)imNnt `t1ti&n,
j)1N{N. r,k,. d,k ^&nnNlly. l,l, O1;0N, W]SL, E)&\ing 1n `pNci1li1ti&nD r kNV
Nx1nV.in1ti&n &{ thN E)&\ing d&Nl. p)&cNNing; 1t thN H1ti&n1l rNmN;;
kN;N1)ch E&n{N)NncND Eu))Nnt kN;N1)ch. W]SM. luly 2gV2i. Y&)t E&llin;. E&l&)1&,
s,`, Y&)N;t `N)vicN. jNnN)1l -Nchnic1l kNp&)t hH-V2W2. JgNn. st1h, s`^r
Y&)N;t `N)vicN. hntN)m&unt1in kN;N1)ch `t1ti&n,
j)1N{N. r,kV. Y, kV au;;. ||, O1;0N, W]]P, Oi;it&) hmp1ct d1n1gNmNntD -hN Il1nning
Y)1mN\&)0. 1;hingt&n ^,E, H1ti&n1l I1)0; 1n E&n;N)v1ti&n r;;&ci1ti&n,
j)1h1m. k, W]S], Oi;it&) d1n1gNmNnt 1n E1n11; H1ti&n1l I1)0;. To(ards Serving
3isitors and Managing 'ur &esources. -&u)i;m kN;N1)ch 1n Zuc1ti&n ENntN).
snivN);ity &{ 1tN)l&&. 1tN)l&&. Jnt1)i&,
<11;. j,Z,. K,_, ^)ivN). I|, K)&\n. k,E, _uc1;, W]`L, ilN)nN;; d1n1gNmNnt
&ning.#ournal of 8orestt%. v&l, SM. n&, W2. pp, WLV2 W,
2
<1mmitt. Z,. ^,H, E&lN, W]SL, "ildland &ecreation: Ecolog% and Management.
ilNy. HN\ &)0,
<NnNN. l,E,. j,<, `t1n0Ny. k,E, _uc1;, W]]P, "ilderness Management. H&)th rmN)ic1n
I)N;;. j&lNn. E&l&)1&,
_NN. a, H, W]]g, +ompass and %roscope: ,ntegrating Science and Politics for the
Environment. h;l1n I)N;;. 1;hingt&n. ^,E,
_in%N)g. a,. `,Y, dcE&&l. j,<, `t1n0Ny, W]]L, kNthin0ing E1))ying E1p1city. Annals
of Tourism &esearch. v&l, 2U. n&, 2. pp, UiWVUiU,
d1chli;. j,Z,. ^,_, -ichnN{l, W]SM, The State of the "or3s Park: An ,nternational
Assessmentfor &esource Management, Polio%, and &esearch. N;tviN\ I)N;;.
K&ulN). E&l&)1&,
d1nii; k&%N)t; E&n;ult1nt;, W]]L, ^NvNl&ping 1 -&u)i;m Jptimi;1ti&n d1n1gNmNnt
d&Nl R-JddT. r d&Nl t& d&nit&) 1n d1n1gN -&u)i;m &n a1ng1)&& h;l1n.
`&uth ru;t)1li1, RYin1l kNp&)tT, d1nii; k&%N)t; E&n;ult1nt;. ù))y <ill;. HN\
`&uth 1lN;,
d1nning. k,Z, W]Si, Studies in 'utdoor &ecreation: Searcb and &esearcb for
Satisfaction. J)Ng&n `t1tN snivN);ity I)N;;. E&)v1lli;. J)Ng&n,
d1nning. kVZ,. ^, _i)nN. d, <&{. ,r, Y)Nimun, W]]M, -hN Oi;it&) ZxpN)iNncN 1n
kN;&u)cN I)&tNcti&n ROZkIT I)&cN;;D -hN rpplic1ti&n &{ E1))ying E1p1city t&
r)chN; H1ti&n1l I1)0. jN&)gN )ight Y&)um. v&l, W2. n&, g. pp, UWVMM,
d1)i&n. l,_, W]]W, Developing a *atural &esource ,nventor% and Monitoring Program
for 3isitor ,mpacts on &ecreation Sites: A Procedural Manual. H1tu)1l kN;&u)cN;
kNp&)t HI`XHkO-XHkkV]WXPi. s`^r H1ti&n1l I1)0 `N)vicN. ^NnvN). E&l&)1&,
d1)tin. `,. `,Y, dcE&&l. k,E, _uc1;, W]S], ilN)nN;; s;N) IN)cNpti&n; &{ E1mp;itN
hmp1ct;. Environmental Management. v&l, Wg. n&, M. pp, i2gVi2],
dcE&&l. `,Y, W]]i, _imit; &{ rccNpt1%lN Eh1ngNVr Y)1mN\&)0 {&) d1n1ging H1ti&n1l
I)&tNctN r)N1;D ZxpN)iNncN; {)&m thN snitN `t1tN;. unpu%li;hN p1pN). `ch&&l
&{ Y&)N;t)y. snivN);ity &{ d&nt1n1. di;;&ul1. d&nt1n1,
dcE&&l. `,Y,. l,_, r;h&), W]SU, I&litic; 1n kivN);D E)N1ting Z{{NctivN EitiNn
hnv&lvNmNnt in d1n1gNmNnt ^Nci;i&n;. H1ti&n1l kivN) kNc)N1ti&n `ymp&;ium
I)&cNNing;. W]SU Jct&%N) g W VH&vNm%N) g K1t&n k&ugN. _&ui;i1n1. _&ui;i1n1
`t1tN snivN);ity. K1t&n k&ugN. _&ui;i1n1,
dcE&&l. `,Y,. l,_, r;h&). j,_, `t&0N;, W]Si, rn rltN)n1tivN t& k1ti&n1l E&mp)NhNn;ivN
Il1nning. p)&cNNing; 1t thN H1ti&n1l ilN)nN;; kN;N1)ch E&n{N)NncND Eu))Nnt
2
kN;N1)ch. W]SM. luly 2gV2i. Y&)t E&llin;. E&l&)1&, s`, Y&)N;t `N)vicN. jNnN)1l
-Nchnic1l kNp&)t hH-V2W2. JgNn. st1h, s`^r Y&)N;t `N)vicN. hntN)m&unt1in
kN;N1)ch `t1ti&n,
dcE&&l. `,Y,. j,<, `t1n0Ny, W]]2, d1n1ging {&) thN ù;t1in1%lN s;N &{ I)&tNctN
ili1n;D -hN _imit; &{ rccNpt1%lN Eh1ngN Y)1mN\&)0. p1pN) p)N;NntN 1t hO
&)l E&ng)N;; &n H1ti&n1l I1)0; 1n I)&tNctN r)N1;. YN%)u1)y WPV2 W. W]]2.
E1)1c1;.ONnNuNl1,
`ch&m10N). l,<, W]SU, )iting eu1nti{i1%lN kivN) kNc)N1ti&n d1n1gNmNnt J%|NctivN;.
H1ti&n1l kivN) kNc)N1ti&n `ymp&;ium I)&cNNing;. W]SU. Jct&%N) g W VH&vNm%N)
g. K1t&n k&ugN. _&ui;i1n1. _&ui;i1n1 `t1tN snivN);ity. K1t&n k&ugN. _&ui;i1n1,,
`hNl%y. K,. d,`, ^1nlNy, W]L], `c1)city. E&n{lict 1n Zquity in rll&c1ting Iu%lic
kNc)N1ti&n kN;&u)cN;. p1pN) p)N;NntN 1t thN 1nnu1l mNNting &{ thN ku)1l
`&ci&l&gic1l `&ciNty. rugu;t. Ku)lingt&n. ON)m&nt,
`hNl%y. K,. -,r, <N%N)lNin, W]Si, +arr%ing +apacit% in &ecreation Settings. J)Ng&n
`t1tN snivN);ity I)N;;. E&)v1lli;. J)Ng&n,
`pNight. d,E,^, W]Lg, Jut&&) kNc)N1ti&n 1n it; Zc&l&gic1l Z{{Nct;D r Ki%li&g)1phy
1n kNviN\. i;cu;;i&n p1pN) in c&n;N)v1ti&n. snivN);ity E&llNgN. _&n&n,
`t1n0Ny. j,<,. l, K1Nn, W]LL, k1ti&ning ilN)nN;; s;ND dNth&;. I)&%lNm;. 1n
juiNlinN;. s,`, Y&)N;t `N)vicN. kN;N1)ch I1pN) hH-VW]2. JgNn. st1h, s`^r
Y&)N;t `N)vicN. hntN)m&unt1in kN;N1)ch `t1ti&n,
`t1n0Ny. j,<,. ^,H, E&lN. k,E, _uc1;. d,Z, INtN);&n. `,`, Y)i;;Nll, W]SM, -hN _imit; &{
rccNpt1%lN Eh1ngN R_rET `y;tNm {&) ilN)nN;; Il1nning. s,`, Y&)N;t `N)vicN.
jNnN)1l -Nchnic1l kNp&)t hH-VWLi. JgNn. st1h, s`^r Y&)N;t `N)vicN.
hntN)m&unt1in kN;N1)ch `t1ti&n,
`t1n0Ny. j,<, `,Y, dcE&&l, W]Ù, E1))ying E1p1city in kNc)N1ti&n1l `Ntting;D
Zv&luti&n. rpp)1i;1l. 1n rpplic1ti&n. Leisure Sciences. O&l, i. n&, U. pp, UMgV
ULg,
`t1n0Ny. j,<,. `,Y dcE&&l, W]S], KNy&n `&ci1l E1))ying E1p1city. )nderstanding
Leisure and &ecreation: Mapping the Past +harting the 8uture. ONntu)N
Iu%li;hing. `t1tN E&llNgN. INnn;ylv1ni1,
`t1n0Ny. j,<,. `,Y dcE&&l, W]] W, kNc)N1ti&n1l s;N _imit;D -hN ill1n d1n1gN);
E&ntinuing îlNmm1. "estern "ildlands. O&l, Wi. n&, U. pp, 2VL,
`t1n0Ny. j,<,. `,Y dcE&&l, W]]2, d1n1ging kNc)N1ti&n s;N &{ d1)inN kN;&u)cN;
-h)&ugh thN _imit; &{ rccNpt1%lN Eh1ngN Il1nning `y;tNm. unpu%li;hN p1pN).
`ch&&l &{ Y&)N;t)y. snivN);ity &{ d&nt1n1. di;;&ul1. d&nt1n1,
2
`t1n0Ny. j,<,. `,Z dcE&&l, W]]g, d1n1ging -&u)i;m 1n kNc)N1ti&n in I)&tNctN
<1%it1t;D I)N)Nqui;itN; {&) Z{{NctivN `t)1tNgiN;. p1pN) p)N;NntN 1t `Nc&n &)l
E&ng)N;; &n -&u)i;m {&) thN Znvi)&nmNnt. `NptNm%N) 2iVJct&%N) 2. W]]g.
I&)l1m1). h;l1 N d1)g1)it1. ONnNuNl1,
1g1). l, r, W]iU, The +arr%ing +apacit% of "ild Lands for &ecreation. Y&)N;t `ciNncN
d&n&g)1ph L. `&ciNty &{ rmN)ic1n Y&)N;tN);. 1;hingt&n. ^,E,
1ll. j,. E, )ight, W]LL, -hN Znvi)&nmNnt1l hmp1ct &{ Jut&&) kNc)N1ti&n.
^Np1)tmNnt &{ jN&g)1phy Iu%lic1ti&n `N)iN; H&, WW. snivN);ity &{ Jnt1)i&.
1tN)l&&. Jnt1)i&,
1;h%u)n. k,Y,. ^,H, E&lN, W]Sg, I)&%lNm; 1n I)1cticN; in ilN)nN;; d1n1gNmNntD
r ù)vNy &{ d1n1gN);. s`, Y&)N;t `N)vicN kN;N1)ch I1pN) hH-VgPU. JgNn. st1h,
s`^r Y&)N;t `N)vicN. hntN)m&unt1in kN;N1)ch `t1ti&n,
il0N;. K, W]LL, -hN dyth &{ thN H&nVc&n;umptivN s;N). The +anadian 8ield
*aturalist. O&l, ]W. n&, U. pp, gUgVgU],
2
ch5>ng L
?u8n lO t%am Puan du l&c% sin% t%i
cc ;%u b8o tLn
lN{{)Ny _, d1)i&n v -)1cy r, Y1))Nll
#i3i t%iXu
û l'ch ;inh thi 1ng pht t)i#n mu )ng t)n t&n th gi6i. t=& )1 cc ngun thu qu1n
t)4ng v 0h2ch l: vt ch8t ti*m Fn # %$& v* m"i t)5mng thin nhin, eu$n l/ u l'ch ;inh
thi cAn lng ghbp v cn i mt ; m(c tiu c 0h$ nvng gy mu thu7n nh5D %$& v:
cc ngun ti nguyn thin nhin v nhn vvn. t=& c> hi nghw 5ong v t=& cc ngun
thu 0inh t, ah"ng c ;! qu$n l/ v h&=ch 'nh h+u hi:u. u l'ch ;inh thi c& th# m1ng
n cc tc ng tiu c!u t1i h=i ch& 8t. n56c. cuc ;ng h&1ng B. i t2ch l'ch ;}. vvn
h& Rchng h=n nh5 ;! m8t i ;! qu1n tm n cc tp t(c t)uy*n thng. v thm ch2 n
c$ chuyn i c31 u 0hch Rchng h=n nh5 ;! "ng nc u 0hch th1m qu1n v cc mu
thu7nT, Ec tc ng nh5 vy c th# m1ng ;?c thi c$ v* mCt ;inh thi l7n vvn h& v c
th# $nh h5ung tiu c!c n th&$ mBn c31 u 0hch th1m qu1n, _5ng 0hch th1m
qu1n c th# )i ;1u ; gi$m i cpng v6i cc li 2ch m1ng t2nh ch8t 0inh t v1{ cc
0huyn 0h2ch vt ch8t nh@m %$& v: ti nguyn RdiNc0&\. W]]MT,
Eh5>ng ny ; 51 )1 mt ci nhn tng qut ng?n g4n v* ngun ti nguyn thin nhin
lin qu1n n u l'chv cc tc ng tiu c!c i "i v6i u l'ch ;inh thi u cc 0hu %$&
tn thin nhin, Ec tc ng c31 u l'ch ;inh thi c th# l nguyn nhn c31 ;! pht t)i#n
v qu$n l/ cc c> ;u vt ch8t u l'ch chng h=n nh5 5mng x. nh nghw. t)ung tm u
0hch v cc 0hu c?m t)=i v c th# & ;! th1m qu1n c31 u 0hch n cc 0hu %$& tn
B pht t)i#n h&Cc ch51 pht t)i#n, IhAn ch2nh c31 ch5>ng ny tp t)ung v& vi:c qu$n l/
cc $nh h5ung & ;! th1m qu1n c31 u 0hch Nm n cc 0hu %$& tn thin nhin. n
%1& hm ;! ;} (ng m1ng t2nh '1 ph5>ng. 0hu v!c. quc gi1 v quc t, -hut ng+ 0hu
th1m qu1n nghw 5ong th5mng mun ni n ;! ving thvm m1ng t2nh ni '1 t)&ng 0hi
thut ng+ u l'ch ;inh thi th5mng thin v* cc chuyn ving thvm m1ng t2nh quc t.
n ph( thuc v& cc ti nguyn thin nhin v nhn vvn, <Au ht cc 'nh ngh91 v* u
l'ch ;inh thi nh8n m=nh i*u 0i:n )@ng ;! th1m qu1n m1ng t2nh nhy c$m i v6i m"i
t)5mng v vvn h& *u g?n li*n v6i nguyn t?c tc ng th8p, -uy nhin. 0hch u l'ch
;inh thi v7n i %. c?m t)=i v # l=i nh+ng tc ng th8y 5c t=i cc 0hu %$& tn V
nh+ng tc ng m th5mng %' lAm l7n v6i l&=i & cc 0hch u l'ch th"ng th5mng. 0hch
u l'ch i vui ch>i gi$i t)2 v thm ch2 n %$n '1, Ec nh qu$n l/ 2t 0hi c th# phn %i:t
5c nh+ng ngun gc 0hc nh1u c31 cc l&=i tc ng ny. v th h4 gp chnng l=i v6i
nh1u t)&ng cc thut ng+ chung chung h>n nh5 u 0hch. ;! th1m qu1n v cc tc ng
2
c31 u 0hch, G Qs cng th. ng5mi t1 1ng ;} (ng cc th2 ( m1ng t2nh quc t #
minh h&= cc tc ng ny v nh8n m=nh cc 0h21 c=nh lin qu1n c31 n,
Ec ng ph t)uy*n thng i cc tc ng u 0hch l 51 )1 cc tiu chuFn ;c ch1 #
gi6i h=n cc l5ng 0hch th1m qu1n, -uy nhin. vi:c nghin cu ch& th8y c )8t nhi*u
yu t $nh h5ung cc c8p c31 v8n * nh5 vy v cch ng ph lm gi$m l5ng 0hch
th1m qu1n th5mng 0h"ng ph$i l gi$i php qu$n l/ h+u hi:u v th'nh hnh, ^& vy.
ch5>ng ny cng ; nh gi hi:u qu$ c31 cc tc nhn $nh h5ung 0hc n+1 t)&ng %1&
gm l&=i ;} (ng v hnh vi u 0hch. ;! * 0hng v cc thuc t2nh ph(c hi c31 m"i
t)5mng chng h=n nh5 th$m th!c vt. l&=i 8t v v1i t)t c31 qu$n l/ t)&ng vi:c hnh thnh
;! th1m qu1n. ngun l!c v cc c> ;u vt ch8t 0 thut # ph(c v( ;! th1m qu1n t)&ng
0hi gi$m thi#u cc tc ng c th# nFy ;inh, eu$n l/ c hi:u qu$ ti hi vi:c phn l&=i
l&=i hnh. mc tc ng. v1i t)t v $nh h5ung c31 cc nhn t t)ung gi1n, euyt 'nh
hnh thnh chuFn m!c chng h=n nh5 cc iBi hUn +ho phvp S\ tha% Gmi cng ti hi
ng5mi qu$n l/ t)56c ht ph$i xc 'nh cc nguyn nhn ti*m Fn c31 cc tc ng # ginp
ch& vi:c ch4n l!1 cc %i:n php qu$n l/ h+u hi:u, IhAn cui c31 ch5>ng ny ; nh gi
v 51 )1 ;! h56ng 7n t)&ng vi:c l!1 ch4n cc hnh ng th2ch hp mt l&=t cc chin
l5c qu$n l/ 0hc nh1u v chin thut h+u hi:u lm gi$m cc tc ng c31 u 0hch,
D8n c%+t () O ng%6a c,a cc tc Sng du l&c%
û 0hch v cc tc ng & th1m qu1n 1ng l cc mi N ng=i ngy cng tvng ch& cc
nh qu$n l/ cc 0hu %$& tn, -h nh5ng cng c c$ cc mi N &= %n ng&i ch&
cc 0hu %$& tn Rv2 (D cc tp qun ;} (ng 8t c31 c5 n 0hu v!c v5mnT, `! xung
c8p m"i t)5mng& xy !ng c> ;u vt ch8t 0 thut v ;! th1m qu1n c31 u 0hch l
nh+ng mi N &= %n t)&ng qu1n t)4ng Rd1chli; 1n -ichnNll. W]SMT, Ec tc ng
ti nguyn v xB hi h1y nh+ng tc ng m1ng t2nh h5ung th(. chng h=n nh5 ;! "ng
nc u 0hch v cc mu thu7n. cng c th# $nh h5ung n chuyn th1m qu1n c31 u
0hch, -=i cc 0hu %$& tn 1nh ting. 0hch n th1m qu1n "ng thm v& l vi:c
thiu ngn ;ch v nhn vin ) )ng l c th# 7n n vi:c x& t)n xB hi v lm gi$m
i ch8t l5ng th1m qu1n c31 u 0hch, cc ch2nh ;ch v lut l: c31 ch2nh ph3 v phi
ch2nh ph3 i v6i cc 0hu v!c ny th5mng yu cAu cc nh qu$n l/ t=& i*u 0i:n hz t)
ch ;! th1m qu1n c31 u 0hch t)&ng 0hi ph$i %$& gi+ gn %$& t&n cc tin t)i#n v
ti nguyn thin nhin, Oi:c ch& phbp 0hch v& th1m qu1n ; ch?c ch?n t=& )1 mt ;
cc tc ng 0h"ng th# t)nh 0hi, IhAn ny ; v?n t?t nh gimt vi ngun u 0hch
v cc tc ng th1m qu1n c31 u 0hch v th$& lun / ngh91 c31 chnng i v6i cc 0hu
%1 tn,
Tc Sng t)i ngu:Cn c,a du ;%c%
<i:n n1y ti li:u m1ng t2nh 0inh nghi:m v* ;! xung c8p c31 m"i t)5mng t)!c tip gy )1
%ui 0hch u l'ch ;inh thi t)&ng cc n56c 1ng php t)i#n v7n ctn h=n ch, IhAn l6n c31
%$n nghin cu ny5c tin hnh t)&ng cc n56c pht t)i#n. t)&ng cc v5mn quc gi1 v
cc 0hu ng vt h&1ng B n>i m 0h"ng chw nh ch& cc h&=t ng u l'ch ;inh thi,
IhAn ti li:u ny h1y lin h: n ;inh thi h4c u l'ch RE&lN. W]SLT m1ng t2nh ng (ng
t)!c tip n qu$n l/ u l'ch ;inh thi, Ec nghin cu ;inh thi h4c m" t$ cc l&=i hnh.
2
0hi l5ng v tw l: th1y i ;inh thi & ;! ;} (ng c31 u 0hch gy )1 %1& gm cc yu
t qu$n l/ v lin qu1n n ;! ;} (ng m"i t)5mng $nh h5ung n ;! th1y i ny
Rd1)i&n 1n k&gN);. W]]UT, Ec 0in thc thu 5c tq nh+ng nguyn t?c ngy c th# hz
t) cc nh qu$n l/ 0hu %$& tn t)&ng vi:c lp h ;> v gim ;t nh+ng $nh h5ung & ;!
;} (ng c31 u 0hch. hi#u %it v* mi qu1n h: v cc $nh h5ung m1ng t2nh t5>ng i
c31 cc nhn t ci m $nh h5ung n Cc t)5ng v t2nh + i c31 cc tc ng ti
nguyn. v ch4n l!1 )1 cc chin l5c v hnh ng h+u hi:u # lm %*n v+ng v mu
)ng u l'ch ;inh thi t)&ng 0hi v7n gi$m thi#u 5c cc tc ng lin qu1n n ti
nguyn thin nhin,
Gy !ng nh t)4. t)ung tm u 0hch v cc c> ;u 0hc R0hc v6i ;! ;} (ng c> ;u vt
ch8t c31 u 0hchT l mt l&=i tc ng lin qu1n n u l'ch ;inh thi x$y )1 t)&ng cc
0hu %$& tn, Hhi*u c> ;u vt ch8t. th5mng qu co v* 02ch co. B 5c xy !ng t)&ng cc
0hu v!c ;inh thi nhy c$m, dt l&=t cc h&=t ng lin qu1n n ;! ;} (ng c31 u l'ch
;inh thi R%1& gm i %.. c?m t)=i. xNm ng vt h&1ng B. i thuy*n. l56t ;ng. lCn v
c5oi ng!1T 1ng 5c th!c hi:n cng gp phAn ch& cc tc ng ln ngun ti nguyn,
Ec nghin cu v* ;inh thi h4c u l'ch i#n hnh 1ng tp t)ung n cc tc ng ti
nguyn lin qu1n c31 cc h&=t ng ph %in ny, Gin xNm thm cc nh gi ;u v* ;inh
thi h4c u l'ch c31 E&lN RW]SLT. <1mmitt 1n E&lN RW]SLT. anight 1n jut\illN)
RW]]]MT. au;; Nt 1l, RW]]PT. _ilN RW]]LT 1n diNc0&\\;0i RW]]MT,
Ec l&=i tc ng ln ti nguyn xFy )1 u cc 0hu %$& tn tuc thN& h&=t ng c31 u
0hch, chng h=n. th$m th!c vt v ;! x& t)n 8t l & ;6i 7m lin qu1n n cc h&=t
ng i %. c5oi Hjr O Ed -kh, G mc th8p. ;! x& t)n ny lm gi$m i
c1& c31 th$m th!c vt mCt 8t. chN ph3 v 0hi ;inh vt. v c th# lm %in =ng
cc thnh phAn 31 th!c vt & lm m8t i cc l&i vpng nhy c$m RE&lN. W]]M 1 ùn
1n _ilN. W]]gT, dc c1& h>n cu$ ;! cy ;6i ny l lm m8t i h&n t&n th$m th!c
vt mCt 8t v gy th1y i cc hp phAn th!c vt cng nh5 lm m8t i cc h=t ging cy.
cy c&n v cy %(i, `! ;6i 7m cng ph hu i nh+ng l v cc l6p 8t mpn nh+ng ci
m h&Cc c th# %' m8t i t)&ng qu t)9nh xi mtn h&Cc %' t)n l7n v6i l6p 8t 0h&ng %n
56i, _6p 8t ny %' l thin v t)u thnh ~ %in =ng %ui gi h&Cc n56c xi mtn v %'
ln chCt l=i RE&lN. W]S2 d1)i&n 1n dN))i1m. W]SM1D d&nti 1n d1c0int&;h. W]L]T, `!
ln 8t ; lm hp lz 0h2 8t v ;! thFm th8u n56c m & lm tvng l5ng n56c ch$y %*
mCt v ;i mtn 8t,
`! hnh thnh. pht t)i#n v i*u 0i:n c31 cc c&n 5mng u l'ch v n>i c?m t)=i l nh+ng
mi N ng=i ti*m Fn v* mCt qu$n l/ i v6i cc h&=t ng lin qu1n nh5 i %. c5oi ng!1
v c?m t)=i, ji1 tvng thm ch& cc $nh h5ung c31 ;! ;6i 7m 5c m" t$ u t)n. cc tc
ng c31 5mng mtn ctn %1& gm ;! mu qu )ng c&n 5mng i %. lAy li. ;i mtn v
vi:c pht t)i#n thnh c&n 5mng 1 ;} (ng t)&ng ph=m vi hnh l1ng c&n 5mng RE&lN.
W]Sg d1)i&n Nt 1l,. W]]gT, -hm v& . cc mi l& ng=i lin qu1n n c?m t)=i ctn %1&
gm ;! pht t)i#n 0hu c?m t)=i. mt qu y c31 0hu c?m t)=i t)&ng cc 0hu v!c 1nh
ting. ;! mu )ng i:n t2ch 0hu c?m t)=i v Cc %i:t l cc t)5mng hp m8t th$m th!c vt
v ;i mtn 8t nghim t)4ng Rc&lN. W]]PT, -h5mng th cc h&=t ng ny $nh h5ung ng1y
lp tc cc c8p 1 =ng 0hc nh1u c31 ti nguyn, Ehng h=n. h1i cuc i*u t)1 c8p quc
t v* cc v5mn quc gi1 B ch& %it tnh t)=ng m8t th$m th!c vt. )ng qu l6n c31 c&n
2
5mng mtn v ;! ;i mtn 8t. ;! x& t)n > ;ng h&1ng B v ;! m8t i m"i t)5mng
;inh c$nh. v nh+ng $nh h5ung n ngun n56c l vi:c x$y )1 %nh th5mng Rji&ng& t
1l,. W]]U d1chli; 1n -ichnNll. W]SMT,
-h1m qu1n ng vt h&1ng B l mt t)&ng nh+ng h&=t ng ph %in nh8t g?n li*n v6i
u l'ch ;inh thi. v cng ng gp hng l&=t cc tc ng c$ gin tip l7n t)!c tip n
m"i t)5mng ;inh c$nh c31 cuc ;ng h&1ng B, `6i 7m h1y ;! i l=i c31 cc ph5>ng tin
gi1& th"ng c th# t)!c tip lm xuy th&i m"i t)5mng ;ng c31 ng vt h&1ng B. v ;!
c mCt c31 u 0hch c th# lm x& t)n n cc h&=t ng ch2nh c31 cuc ;ng h&1ng B
chng h=n vn. ng3. gi1& phi v nu"i c&n Ranight 1n E&lN. W]]M1T, u j1l1p1g&; h;l1n.
vi:c ;} (ng 5mng mtn B lm th1y i cc v' t)2 lm t c31 chim v x& t)n hnh vi
lm t c31 l&i chim c chn x1nh v RKu)gN) 1n j&ch{iNl. W]]gT, Eh& thn vn v
qu8t )Ay mi ;ng h&1ng B cng t=& nn nh+ng ;! th1y i tp t2nh phi t! nhin %1& gm
cc ph$n ng h4c 5c chng h=n nh5 ;! h8p 7n. thi quNn R1ng m8t An i ph$n ;= t!
nhinT. h&Cc ;! l$ng t)nh Ranight 1n E&lN W]]WT v c th# 7n n vi:c hnh thnh ;!
!1 7m v* thc vn mt cch phi t! nhin v 0h"ng lnh m=nh, -hm v& . cc c
g?ng # t)nh l&i ng5mi c th# 7n n ;! chuy#n mi cuc ;ng h&1ng B i 0hi cc v'
t)2 n& R;! chuy#n )mi m1ng t2nh 0h"ng gi1nT t)&ng cc quBng thmi gi1n n& R;!
chuy#n )mi m1ng t2nh thmi gi1nT. th5mng gy nn ngun thc vn 0bm ch8t l5ng h>n. ;!
chN ph3 2t h>n. ;! c=nh t)1nh v ;! vn th't l7n nh1u tvng ln, u O5mn euc gi1 rm%&;Nli.
Ehu Ihi. ph$n ng v6i vi:c ;} (ng c&n 5mng v ;! tp t)ung cc l&=i ph5>ng ti:n gi1&
th"ng. l&i %& j I1 B t)nh nb cc h&=t ng u l'ch h&Cc chm t)~ t)&ng vi:c ;vn mi
v mt ; cc h&=t ng 0hc R<1y;mith 1n <unt. W]]MT,
Oi:c qu$n l/ th1m qu1nng vt h&1ng B th phc t=p. th!c t ng vt h&1ng B ph$n
ng v6i cc h&=t ng u l'ch th )8t 1 =ng. ph( thuc v& hnh vi c31 u 0hch. %i
c$nh c31 ;! x& t)n. v cc ph$n ng h4c 5c c31 ng vt h&1ng B Ranight 1n E&lN.
W]]MM%T, Ec ph$n ng ny th5mng 0h"ng ng nh8t. thm ch2 u mt l&i c th# h1y quAn
th#, `! x& t)n nhi*u c th# ti t: 7n n ;! %in i c8u t)nc h&Cc qui m" quAn th# mi
;ng h&1ng B & gi$m tw l: ;inh h&Cc tvng tw l: t} v&ng cc l&i c th# t)u nn tuy:t
ch3ng c(c %. h&Cc l&i m6i. thm ch2 l&i phi %$n '1 c th# thm nhp,
Ec tc ng ngun n56c %1& gm c$ =ng " nhi~m vt l/ v ;inh h4c, Ehng h=n cc tc
ng vt l/ %1& gm ch8t l> l}ng t)&ng n56c v (c & vi:c ;i mtn 8t h&Cc & x&
ng l6p t)Am t2ch u y. ch8t inh 5ong tq x phtng h&Cc ch8t cCn %B. v 5 l5ng Au
v g1 tq my thuy*n R<1mmitt 1n E&lN. W]SL. au;; Nt 1l,. W]]P _ilN 1n `c&)giN.
W]SPT, Ec tc ng ;inh h4c g?n li*n v6i ;! th1m qu1n %1& gm cc vi )nt. vi 0huFn gy
%:nh. v ng vt nguyn ;inh t8t c$ *u c mCt ti*m Fn t)&ng phn ng5mi R<1mmitt
1n E&lN. W]SL au;; Nt 1l,. W]]PT, `! c mCt c31 cc ch8t gy %:n th5mng 5c nh gi
!1 t)n ;! xu8t hi:n cu$ ch8t c&li{&)m c t)&ng phn v vi 0huFn gy nhi~m t)png
R;t)Npt&c&ccu; %1ctN)i1T l&=i tuy 0h"ng gy %:nh nh5ng l=i l nh+ng tc nhn %& hi:u ;!
nhi~m %:nh ch8t th$i c31 ng5mi v gi1 ;nc, Rcc ;inh vt gy %:nh. chng h=n nh5 ;inh
vt >n %& ji1)i1 l1m%li1 tuy gy %:nh v c nguy c> gy h=i n ;c 0h&f cng
ng,T
2
K>i lCn c ng thu h&Cc lCn c %nh 0h2 nbn 1ng l cc h&=t ng u l'ch ;inh thi ph
%in v c th# gy )1 cc tn h=i m1ng t2nh vt l/ ch& cc )=n ;1n h" R& c$ u 0hch l7n
vi:c nN& thuy*nT. ;! 0hu8y ng h&Cc ch& c vn phi t! nhin v thu l5m cc cy ;1n h",
-hN& `1lm RW]]SiT. mc tc ng i v6i cc )=n ;1n h" tuc thuc v& 02ch co v
hnh ng cc )=n ;1n h". cc h&=t ng. v 0inh nghi:m cu$ ng5mi ;} (ng, -)&ng mt
nghin cu v* cc tc ng c31 %>i lCn c ng thu v lCn c %nh 0h2 nbn u mt 0hu u
l'ch t=i ri Ep. cc 0hu v!c %' ;} (ng nhi*u 4c thN& )=n ;1n h" ch& th8y ;! thu hp v*
i:n t2ch v tw l: %1& ph3 c31 l&i ;1n h". v mt c&n ; l6n cc m$ng v(n ;1n h"
R<1\0in; 1n k&%N)t;. W]]gT, Ec 0hu v!c ;} (ng 2t cng %' xung c8p. %i#u th' ;! ;uy
th&i ng 0# t)&ng chi*u c1& v 5mng 02nh t)ung %nh, K$n nghin cu cng ghi nhn
)@ng c ;! tc ng n cc v' 0hch u l'ch 0hc 0hi h4 nhn th8y cc )=n ;1n h" %' tn
ph
Tc Sng t%am Puan c,a du ;%c%
DN&SPF
`! "ng u 0hch v cc mu thu7n l h1i l&=i tc ng ch3 yu m1ng t2nh xB hi v ch8t
l5ng chuyn th1m qu1n, 1g1) RWW]iUT %& c& t)56c ht )@ng ;! "ng nc c th# lm
gi$m i ;! h5ung th( m1ng t2nh thFm m v gi$m i c> hi # 5c t)Am lCng yn t9nh,
`! "ng nc c> %$n 5c t2nh t)n c> ;u cc thnh phAn m1ng t2nh vt l/ 5c & %@ng
mt u 0hch Rj)1m1nn. W]S2T, Ec nz l!c nghin cu t)56c y ch& %it 0hi mt
ng5mi ;} (ng tvng ln. th&$ mBn ; gi$m i R<N%N)lNin 1n `hNl%y. W]LLT 0hin ch&
cc nh qu$n l/ tp t)ung v& vi:c xc 'nh ; l5ng u 0hch ch& phbp # t)nh tnh
t)=ng "ng nc,
Hghin cu ;1u ny ch& %it ;! tvng v* ; l5ng u 0hch 0h"ng lu"n lu"n. h1y t)!c tip.
lm gi$m i th&$ mBn c31 u 0hch Rr%;hN) 1n _. W]SW `hNl%y. W]SPT, -h!c t.
mt 0h"ng 5c nh gi mt cch tiu c!c nh5 ;! "ng nc u 0hch ch& n tn 0hi
ng5mi t1 c$m th8y %' c1n thi:p h&Cc cc m(c 2ch h1y ch8t l5ng chuyn i %' ph vo
RYi;h%Nin 1n r|Nn. W]LM j)1m1nn 1n Ku)gN. W]SUT, Ehng h=n. ;! h5ung th( c31
u 0hch v* ng vt h&1ng B u d11;1i d1)1 c th# %' $nh h5ung mt cch ti t: %ui
ng&i mt ; l5ng th!c t xN v 0hch u l'ch ctn %ui ;! i l=i c31 xN c xung qu1nh
cc l&i ng vt, `! c1n thi:p v& m(c 2ch chuyn i ph( thuc v& cc Cc t2nh c
nhn c31 u 0hch %1& gm ng c>. / th2ch. ;! m&ng i v1{ mc h5ung th( 0hu
v!c c31 h4 cng nh5 cc Cc t2nh h&Cc hnh vi cu$ cc u 0hch 0hc v cc thuc t2nh
c31 0hu v!c th1m qu1n Rd1nning. W]SMT,
d&ng chu. / th2ch v ng cu c31 u 0hch c l l nh+ng yu t quyt 'nh qu1n t)4ng
h>n mt u 0hch th!c t, Q# minh h&=. chnng t1 hBy xbt h1i nhm 0hch u l'ch i
ng?m chim n cpng mt 0hu %$& tn, Hhm Au %1& gm mt vi u 0hch c 0inh
nghi:m ng?m chim h4 Ct 0 h&=ch qu1n ;t chim mt cch lCng l t)&ng mt 0hu v!c
5c l!1 ch4n t)56c 4c thN& mt c&n 5mng mtn hy v4ng )@ng xNm 5c nh+ng l&i
chim m6i lm tvng thm 1nh m(c c31 h4, Hhm ;1u gm mt ; "ng cc u 0hch i
ng?m chim lAn Au, d(c 2ch c31 h4l qu1n ;t chim v gi1& tip v6i cc thnh vin 0hc
t)&ng &n v )n luy:n thn th#, Ec thnh vin c31 nhm Au c 0inh nghi:m v* ;!
2
"ng nc 0hi gCp go cc &n 0hch thm ch2 chw mt vi u 0hch 0hc t)&ng 0hi cc
thnh vin c31 nhm th h1i 0h"ng c$m th8y ;! "ng nc t)n c&n 5mng 0hi h4 lu"n gCp
nh+ng ng5> u 0hch 0hc, i 0hc. th1y i thmi i#m th1m qu1n h&Cc th1y
i hnh vi c31 h4 RrnN);&n 1n K)&\n. W]SUT, û 0hch c th# th1y i ;! m&ng i
h&Cc h&=t ng c31 h4 # ung h& v6i cc h&n c$nh "ng nc R<N%N)lNin 1n `hNl%y.
W]LLT
O ng%6a c,a cc tc Sng du ;%c%
@ ngh91 c31 cc tc ng u 0hch c th# 5c 51 )1 thN& %1 qu1n i#mD t2nh ;inh

thi. ;! h5ung th( cu$ u 0hch v t2nh qu$n l/, Ec tc ng c31 u l'ch ln ngun ti
nguyn th5mng xuyn chw $nh h5ung cc 0hu v!c m1ng t2nh c(c %. th5mng chim mt tw
l: nh u 0hu v!c t)&ng 0hu v(c %in gi6i c31 0hu %$& tn, -uy th ng1y c$ l&=i tc ng
m1ng t2nh c(c % ny cng c th# lm tn h=i :n cc l&i qu/ him. lm tn th8t n cc
ngun ti nguyn nhy c$m. h&Cc N &= ;! lnh m=nh c31 h: ;inh thi, Eng nh5 vy.
mt ; m"i t)5mng chng h=n nh5 cc ng c nni c1& h1y cc )=n ;1n h" *u c tw l:
ph(c hi ti nguyn th8p ti hi ph$i m8t nhi*u nvm # ph(c hi l=i tq ci thm ch2
xung c8p 0h"ng nhi*u l?m, -c ng c31 0hch u l'ch cng c th# lm tvng thm nhi*u
$nh h5ung c$ gin tip l7n t)!c tip l1n )ng )1 ng&i 0hu v!c '1 ph5>ng v %in gi6i
v5mn quc gi1 RE&lN. W]]PT, Ehng h=n. ;! t)Am t2ch t=i mt tng ;ui & c ;! ;i mtn
8t c31 mt c&n 5mng c th# lm gi$m i ch8t l5ng c31 m"i t)5mng ;ng 56i n56c c31
cc l&i c. h1y ;! c mCt c31 u 0hch c th# gy tn h=i n ng vt h&1ng B & c
;! x& t)n h1y %in =ng c31 m"i t)5mng ;ng, <: thng m"i t)5mng vn 9 m1ng t2nh
tng th# phc t=p v th cc h&=t ng c31 0hch u l'ch c th# gy )1 ;! x& t)n h&Cc
lm m8t i cc chc nvng t5>ng hz ni vi,
-hm ch2 cc tc ng & u 0hch gy nn m1ng 2t t2nh ;inh h4c nh5ng c th# l=i m1ng
nhi*u t2nh xB hi h1y t2nh th&$ mBn u l'ch 0hc nu nh5 nh+ng $nh h5ung ny m1ng
t2nh gy phi*n t&i n cc u 0hch 0hc. l nguyn nhn c31 ;! %8t h& gi+1 cc &n
0hch th1m qu1n h&Cc lm i gi t)' chc nvng c31 cc tuyn 5mng v 0hu th1m qu1n,
ahch u l'ch c th# c cc nhn thc 0hc nh1u v* ;! hi:n c v / ngh91 c31 cc tDc
GKng do khDch du lHch gw% n[n! +Dc nghi[n cZu gPn Gw% GW phDt hiFn thLm cht cDc tDc
GKng GW Ghnc nhLn thZc cxng c] thT lJm gu% gi=m chQt lhnng chu%An tham ;uan c>a du
khDch! p&oggenbuck et al!, abbfy 3aske et al!, abbfq! *hLn thZc Ghnc d\a tr[n cs sz s\
tin c] c>a nghNi khDch du lHch nhh thA nJo nAu nhh cDc tDc GKng =nh hhzng GAn cDc
thuKc ttnh tmng thT c>a khu v\c, ch{ng hUn cDc du khDch tin r|ng liFu c] ha% kh@ng cDc
tDc GKng GAn s\ hQp dXn c>a c=nh G}p ha% s\ %[n t_nh c>a khu v\c Gju lJ Giju ch{ng ai
mong muMn pLucas, abcby "hittaker and Shelb%, abeeq! Ehng h=n vi:c th$i )c 5c
%& c& l mt tc ng & 0hch u l'ch gy )1 %nh th5mng u vpng nni ZvN)N;t. HVp1l
v u O5mn euc ji1 gunung jNN I1ng)1ngg&. hnV"VnVxiV1 REN%1ll&;V_1;cu)1in.
W]]iT, û 0hch 5mng nh5 c ph$n ng i v6i cc $nh h5ung ) )ng l thin ny nh5
;! xu8t hi:n c31 )c )5ui. phn ng!1 h1y cy ci %' tn h=i v Cc %i:t l nh+ng tc ng
2
m1ng t2nh vt l/ th8y 5>c| chng h=n nh5 ;! ;i mtn 8t, -uy nhin. ph$n ng c31 u
0hch )8t 0hc nh1u, Ehng h=n. _uc1; RW]L]T B pht hi:n th/ th&$ mBn c31 0hch
0h"ng gi$m i i v6i cc tc ng t)n 5mng mtn h1y t=i chz c?m t)=i, Hg5c l=i.
k&ggNn%uc0 v ng nghi:p RW]]gT pht hi:n )1 )@ng ;! th$i )c v nh+ng tn h=i & c&n
ng5mi i v6i cc cy t=i 0hu v!c c?m t)=i l mt t)&ng ; cc yu t %i#u th' $nh
h5ung c1& nh8t n ch8t l5ng th1m qu1n 0hu v!c thin nhin h&1ng B, <&llNnh&);t v
j1)nN) RW]]UT cng pht hi:n )1 )@ng ;! m8t i c31 th$m th!c vt v 0hu v!c mCt 8t
t)ng t)>n lm n*n ch& c?m t)=i l cc yu t quyt 'nh ch& th&$ mBn c31 0hch thvm
qu1n 0hu v!c cuc ;ng h&1ng B, Eui cpng. cc tc ng ch2nh chng h=n nh5 t)nh
t)=ng 8t lAy li h&Cc ;! ;i mtn c th# gy gi$m ;! th1 mBn & c thm nh+ng 0h
0hvn t)&ng 0hi i % h&Cc gi$m i 1n t&n c31 u 0hch cc tc ng n t2nh ch8t c31
cuc th1m qu1n c31 u 0hch,
d8t th$m ph3 th!c vt
-h1y i tXphAn th$m -O
d8t h=t ging cy
d8t )c h+u c>
Q8t 0h"ng c l6p ph3 mCt
Q8t %' nbn
` mXnvm
IhAn t)vm th1y i RT
2
Hh+ng tc ng v* 0inh nghi:m c 5c c31 u 0hch cng c th# c / ngh91 xB hi v
gi$i t)2 )8t l6n, Qm "ng u 0hch v nh+ng xung t ; lm gi$m %6t ;! hi ltng c31
u 0hch v c th# 7n t6i ;! chuy#n 'ch v* 0h"ng gi1n v thmi gi1n c31 u 0hch, -hmi
gi1n qu1 i. nh+ng u 0hch Cc %i:t nh=y c$m v6i nh+ng tc ng nh5 vy ; 0h"ng t)u
l=i h&Cc c th# %' th1y th %ui nh+ng u 0hch 0hc 2t nh=y c$m h>n, Hh+ng gi t)' xB hi
t=& )1 v uy t) nh+ng 0inh nghi:m gi$i t)2 cht l5ng c1& ch& u 0hch & l th1
hi:p,
-q gic qu$n l/. nh+ng tc ng c31 u 0hch )8t qu1n t)4ng v chnng ph$n nh t)!c
tip thnh c"ng c31 c"ng tc qu$n l/ p ng 5c h1i yu cAu cvn %$nD %$& v: ti
nguyn v t=& ;! gi$i t)2, Hh+ng yu cAu ny th"ng th5mng chw 7n ch& nh+ng ng5mi
qu$n l/ %$& v: cc ngun ti nguyn thin nhin v cc qui t)nh tin t)i#n. t)&ng 0hi
m1ng l=i nh+ng 0inh nghi:m lm hi ltng u 0hch v hp nh8t nh+ng nhu cAu c31
ng5mi n '1 ph5>ng, Hh+ng tc ng ln ti nguyn c31 u 0hch lm gi$m cc i*u
0i:n ti nguyn v ch8t l5ng nh+ng 0inh nghi:m c31 u 0hch mt cch t)!c tip,
Hh+ng tc ng v* 0inh nghi:m c31 u 0hch lm gi$m ch8t l5ng nh+ng 0inh nghi:m
c31 u 0hch mt cch t)!c tip, Oi:c gi$m ch8t l5ng 0inh nghi:m c31 u 0hch. c$ tq
nh+ng tc ng ln ti nguyn h1y 0inh nghi:m c th# $nh h5ung t6i ; l5ng cc cuc
th1m qu1n, ji$m ; l5ng h1y tvng ; cuc th1m qu1n cng c th# c / ngh91 v* mCt
0inh t Rnh5. thu nhp th8p i v6i 0hu %$& tn v nh+ng cng ng xung qu1nhT cng
2
nh5 / nghiB ch2nh t)' Rnh5. m8t ;! 3ng h i v6i c"ng tc %$& tn v qu$n l/ cc 0hu
v!c %$& tnT REN%1ll&;V_1;cu)1;in. W]]iT,
. 8n% %'ng c,a n%2ng :>u t@ liCn Puan
t3i
s sp dBng () m]i tr'ng
Q# l!1 ch4n nh+ng chin l5c v ph5>ng ti:n th2ch hp nh8t # qu$n l/ nh+ng tc ng
c31 u 0hch. nh+ng nh qu$n l/ cAn xc 'nh nh+ng nguyn nhn c> %$n c31 ;! tc
ng v hi#u ) nh+ng v1i t)t c31 cc nhn t $nh h5ung, -)&ng 0hi ; l5ng th1m qu1n
l mt yu t xc 'nh c h+u nh+ng tc ng c31 ngun l!c. nghin cu B chng minh
5c tAm qu1n t)4ng c31 nhi*u nhn t 0hc, <1i l&=i hnh chung v* nh+ng nhn t $nh
h5ung lin qu1n t6i ;! ;} (ng v m"i t)5mng 5c m" t$ ng?n g4n nh5 ;1u,
"%2ng n%Gn t@ liCn Puan t3i s sp dBng
Hh+ng nghin cu v* nh+ng tc ng c31 u 0hch t6i nh+ng i#m c?m t)=i v nh+ng
c&n 5mng mtn B %in ;&=n thnh ti li:u l hAu ht nh+ng tc ng ln ti nguyn c
lin qu1n t6i ; l5ng nh+ng cuc th1m qu1n thN& mt h56ng c&ng RE&lN. W]S2. W]SL.
W]]M% au;; v cng ;!. W]]PT, di qu1n h: c&ng ny 5c m" t$ t)&ng %$n L,W v6i ;
li:u tq mt %$n nghin cu v* n>2 c?m t)=i t=i ahu <&1ng B E1n&N 1tN); K&un1)y u
d, Rd1)i&n v dN))i1m. W]SM%T, <Au ht nh+ng tc ng ln ngun ti nguyn xu8t
hi:n mt cch nh1nh chng v )8t nhi*u ng1y c$ u nh+ng n>i c?m t)=i chw nhn m5mi h1i
m c?m t)=i mt nvm, k8t nhi*u %$n nghin cu cng B chw )1 )@ng tvng ;} (ng ln
nhi*u h>n gy )1 th1y i % xung ch& hAu ht cc l&=i hnh tc ng, O2 (. nh+ng c8p
t)ung %nh gi7m =p nh1nh chng ph$ hu phAn l6n chN ph3 c31 th$m th!c vt v
)c h+u c> t)n cc c&n 5mng mtn v cc n>i c?m t=i, Ec l6p 8t t)ng t)4t ch2nh ;1u
c nguy c> c1& %' 0t Cc l=i v xi mtn, -vng nhi*u h>n cc cuc th1m qu1n t=i i#m
ny ; 0h"ng tvng nhi*u cc l&=i hnh tc ng v ;! ph hu B gAn t6i mc ti 1,
_&=i t)q vi:c ph cy ci v nh+ng tc ng nh8t 'nh c lin qu1n t6i 8t t)ng t)4t nh5
t&n % i:n t2ch c31 8t t)ng t)4t l thin v ; 8t t)ng t)4t %' xi mtn,
dt gi / qu1n t)4ng c31 mi qu1n h: ;} (ngXtc ng c&ng l cuc th1m qu1n ; c th#
5c gi$m h1y )$i )c t6i cc mc Cc %i:t th8p # =t 5c nh+ng ;! gi$m %6t ng 0#
i v6i hAu ht cc l&=i hnh tc ng, Qi ng5c v6i ;! )$i )c l ;! tp t)ung h1y ch2nh
;ch ngvn chCn u 0hch. mt chin l5c h1 hn h>n # gi$m ti thi#u nh+ng tc ng
ln ti nguyn u nh+ng 0hu v!c nhn 0hch vq1 ph$i t6i )8t nhi*u, Hh+ng c&n 5mng
mtn =i i:n ch& mt hnh thc ph th"ng c31 ch2nh ;ch ngvn chCn u 0hch %@ng cch
tp t)ung l5u l5ng u 0hch t)n nh+ng c&n 5mng chng ch'u 5c, k$i u 0hch )1
0h th!c hi:n 5c v u 0hch th5mng ch4n th1m gi1 v& nh+ng h&=t ng gi$i t)2 t=i
nh+ng 0hu v!c t5>ng t!, O2 (. nh+ng tuyn 5mng i % v nh+ng '1 i#m c?m t)=i
5c l!1 ch4n !1 t)n ;! gAn 0* v6i cc ngun n56c. cng nh5 nh+ng c&i t)4ng v* mCt
2
thFm m. nh5 gAn v6i nh+ng n>i h8p 7n vXh&Cc nh+ng nbt Cc t)5ng, ^& vy. nh+ng
chin l5c )$i u 0hch )1 th"ng th5mng 0h"ng c hi:u qu$. v c th# 7n t6i vi:c tvng ;!
0hu8y ng t6i t&n % 0hu v!c, -uy nhin. cc ch2nh ;ch )$i 0hch ch& phbp c mc
l6n nh8t v* ;! l!1 ch4n v quy*n t! & c31 u 0hch v th5mng 5c 51 th2ch h>n t=i
nh+ng 0hu v!c c 2t 0hch th1m qu1n,
3$4567
4"$9 vK[
UI TUA$ H 9I8A 5b THA TUA$ : 5b T?& /D$9 LY$ TI
ngu1Nn nhk -inh h|a cho ,'u Viju thm vd idu kien nxi ci- t%_i
RHgunD d1)i&n v dN))i1m. W]SM%T,
DN&SPF
BHI CHH: `! th1y i 5c 51 )1 l mt ; phAn t)vm th1y i c31 nh+ng 0hu v!c ;}
(ng c1&, O vy. 0h&$ng LP ;! m8t mt th$m th!c vt m x$y )1 u nh+ng n>i c?m t)=i
nhn u 0hch t)n iP m mt nvm B x$y )1 t=i nh+ng n>i c?m t)=i nhn u 0hch t)n
WP m mt nvm, di qu1n h: tc ng ;} (ng c&ng 5c 0hi qut h1 m" t$ %@ng
5mng 0f Nn m h>n,
^!1 t)n vi:c xNm xbt nh+ng nhn t lin qu1n t6i ;! ;}
(ng. %$n nghin cu cng B chw )1 )@ng mt ; l&=i hnh ;} (ng. nh5 c5oi ng!1 h1y
png mt ph5>ng ti:n xN c t=& )1 tc ng t)n Au ng5mi l6n h>n nh+ng l&=i hnh 0hc.
nh5 i % h1y qu1n ;t mi ;ng h&1ng B RN1vN) v ^1lN. W]LST il;&n v `NnNy.
W]]UT, Hh+ng h&=t ng c tc ng c1& h>n c th# 5c quy 'nh ;t ;1& h>n c l #
h=n ch u 0hch t6i nh+ng c&n 5mng mtn 5c thit 0 mt cch Cc %i:t v 5c uy
t) # ch1 !ng tc ng c1& h>n, <nh vi thiu thn t)4ng h1y 0h"ng 5c th"ng %&
cng c th# 7n n nh+ng tc ng ln ti nguyn c th# t)nh 5c, O2 (. nh+ng ng5mi
lCn 0h"nng c 0inh nghi:m ph hu )=n ;1n h" %@ng cch ngln t)n nh+ng )=n ;1n h"
h&Cc %@ng cch ph vo nh+ng )=n ;1n h" %@ng nh+ng ;5mn % lCn mt cch thiu thn
t)4ng, E th# ;} (ng gi& (c h&Cc nh+ng %i:n php i*u chwnh # gi$m %6t nh+ng tc
ng ny v nh+ng hnh vi tc ng 0hc c1& h>n. nh5 gy chy h1y lm x& ng mi
;ng h&1ng B, Eui cpng. cc nhm l6n c ti*m nvng ph hu cc ngutn ti nguyn l6n
h>n cpng mt ; l5ng ng5ti nh5 vy m u nhm nh h>n R<1mmitt v E&lN. W]SLT,
Hh+ng h=n ch v* 0hu"n 0h nhm th5mng 5c 0huyn 0h2ch v yu cAu # gi$m %6t
nh+ng tc ng nh5 vy,
Cc :>u t@ m]i tr'ng
Ec yu t m"i t)5mng. nh5 cc l&=i 8t v cc l&=i th!c vt. c th# 7n n nh+ng i#m
0hc nh1u ng 0# v* ;c * 0hng chng l=i nh+ng tc ng c31 cc h&=t ng u l'ch
h1y 0h$ nvng ph(c hi ;1u 0hi ph$i ch'u nh+ng tc ng %n ng&i RE&lN. W]SS <1mmitt
1n E&lN. W]SL au;; Nt 1l,. W]]P ùn 1n _ilN. W]]gT, -)&ng mt nghin cu v* $nh
2
h5ung tc h=i 0hi th!c vt t)n nni %' 7m ln u U vpng 0hc nh1u u d. E&lN RW]]gT
pht hi:n )1 )@ng c ;! 0hc %i:t 0h l6n t)&ng 0h$ nvng * 0hng i v6i cc $nh h5ung
c31 mzi vpng th!c vt 0hc nh1u, G nh+ng vpng th!c vt m phAn l6n l c v l1u ;y
m4c th cc l&i cy ny c 0h$ nvng chng l=i tc ng 0hi %' 7m ph$i m=nh g8p gP lAn
nh+ng l&i cy yu m*m h>n nh5 cy 5>ng xw h1y nh+ng l&i c th>m c thn c1& v l
)ng, _ilN RW]]WT cng 51 )1 nh+ng pht hi:n t5>ng t! t)&ng mt %$n thng 0 cc ;
li:u B 5c c"ng % v* WU l&=i vpng th!c vt )$i )c t)n t&n th gi6i t)&ng "ng i#m
l=i cc yu t v* l&i th!c vt c th# l/ gi$i mc * 0hng i v6i tc ng 0hc nh1u
ny, Ec nghin cu cng chw )1 )@ng mc tc ng i v6i cc yu t th!c vt v 8t
1i l6n h>n mc t! ph(c hi )8t nhi*u, RK1y{iNl. W]L] K&uchN) Nt 1l,. W]]W E&lN.
W]SS d1)i&n 1n E&lN. W]]iT, Iht hi:n ny ch& th8y )@ng gi1i &=n nghw ng>i ; t)u nn
v" tc (ng %ui v ;! ph(c hi i~n )1 mt cch chm ch=p t)&ng nh+ng 0hu v!c 5c
ng c}1 t=m thmi th )i ; l=i ch'u ;! ph hu nh1nh chng ;1u 0hi 5c mu c}1 l=i, O2
(. cc i*u 0i:n m"i t)5mng u mt 0hu c?m t)=i u mt c"ng vin u d chw ;1u mt nvm
;} (ng th"i th cng chw ctn t5>ng 5>ng v6i i*u 0i:n m"i t)5mng u nh+ng 0hu c?m
t)=i 0hc B h&=t ng tq lu, -uy nhin. # ph(c hi l=i 5c tnh t)=ng gAn 5c %@ng
i*u 0i:n t! nhin vn c. cc 0hu c?m t)=i B 5c ng c}1 ngqng ;} (ng cAn ph$i
5c ng c}1 t)&ng 2t nh8t l nvm nvm. v tc ph(c hi ny l nh1nh h>n )8t nhi*u ;&
v6i tc ph(c hi 5c 51 )1 t)&ng %8t c %$n nghin cu n& Rd1)i&n 1n E&lN.
W]]iT,
-5>ng t! nh5 vy. cc l&=i 8t 0hc nh1u th cng c 0h$ nvng 0t )?n v xi mtn 0hc
nh1u R<1mmitt 1n E&lN. W]SL I)itchNtt. W]L]T, Hh+ng l&=i 8t c cc phAn t} c nhi*u
02ch co 0hc nh1u. Rv2 ( nh5 8t mpnT. thnh phAn h+u c> th8p v c Fm vq1 n
Fm c1& l nh+ng l&=i 8t ~ 0t )?n nh8t, Hh+ng l&=i 8t ~ %' xi mtn nh8t l nh+ng l&=i
8t c cc phAn t} c 02ch co ng *u h>n. Cc %i:t l nh+ng l&=i 8t c nhi*u %pn v
ct m'n, E$ h1i qu t)nh 0t )?n v xi mtn c31 8t *u c th# i~n )1 nh1nh chng 0hi
8t 0h"ng 5c chN ph3 %ui l6p th!c vt h1y )c c c31 8t cng l mt yu t qu1n
t)4ng $nh h5ung n mc xi mtn c31 8t, O2 (. mt nghin cu v* nh+ng c&n
5mng mtn t)n nni u vpng nni ^)10Nn;%N)g u H1m Ihi chw )1 )@ng tnh t)=ng xi mtn
c31 8t phAn l6n l & 0h"ng c cy ci h1i %n 5mng mtn Rj1)l1n. W]SLT, -5>ng t!
nh5 vy. mt nghin cu v* nh+ng c&n 5mng mtn ch& ng!1 qu1 l=i u vpng Eh&%h1m
E&mm&n u rnh cng ch& th8y )@ng ;! ;uy gi$m l6p th!c vt %1& ph3 mCt 8t. ;! ;uy
gi$m 0h$ nvng ti ;inh v ;c ;ng c31 th!c vt l nh+ng yu t lm tvng 0h$ nvng
nh+ng c&n 5mng ny %' gi xi mtn. %& mtn v %' cun t)"i R_ilN 1n Ehitty. W]SWT,
ah$ nvng * 0hng v 0h$ nvng ph(c hi chng l=i cc tc ng c31 cc h&=t ng u
l'ch c31 cc ngun l!c cng ctn %' chi phi %ui cc yu t m"i t)5mng nh5 0h2 hu.
c1& c31 '1 hnh v mp1 RE&lN. W]]g _Nung 1n d1)i&n. W]]iT, O2 (. th!c vt v 8t th
~ %' $nh h5ung tiu c!c h>n v& mp1 Fm 56t. v 0h$ nvng ph(c hi c31 th!c vt %' gi$m
nhi*u t)&ng i*u 0i:n 0h2 hu chw ch& phbp cy c nh+ng mp1 pht t)i#n )8t ng?n, eu1
vi:c n?m 5c v2 t)2 v tnh hnh ;} (ng cc c&n 5mng mtn v cc 0hu gi$i t)2. nh+ng
ng5mi qu$n l/ ; c 0h$ nvng gi$m thi#u nh+ng tc ng i v6i cc ngun l!c %@ng cch
Fy m=nh h&=t ng u l'ch u nh+ng '1 i#m c 0h$ nvng * 0hng v v& nh+ng thmi
gi1n th2ch hp. v %@ng cch h=n ch h1y c8m cc h&=t ng u nh+ng vpng m"i t)5mng
nh=y c$m v ~ %' $nh h5ung, ain thc ny cpng v6i 0in thc v* nh+ng yu t m"i
2
t)5mng v nh+ng yu t lin qu1n n vi:c ;} (ng 0hc c v1i t)t qu1n t)4ng t)&ng vi:c
l!1 ch4n )1 nh+ng ph5>ng thc qu$n l/ c hi:u qu$,
La c%En c%i>n l'Hc () c%i>n t%ut Pu8n lO
QB c c$ mt h: thng cc chin l5c v chin thut qu$n l/ # ngvn chCn h1y gi$m thi#u
cc tc ng i v6i ngun l!c v tvng c5mng h&=t ng u l'ch u nh+ng 0hu v!c 5c
%$& v:, Qy l nh+ng chin l5c v chin thut c hi:u qu$ nh8t 5c p (ng t)&ng
c ;} (ng mt 0hu"n 0h lp ch2nh ;ch 5c ;} (ng lm c> ;u ch& vi:c l!1 ch4n cc
ph5>ng thc qu$n l/ v nh gi thnh c"ng c31 h4, Hh+ng 0hu"n 0h v* ;c ch1 v
*hlng iBi 0Un Tha% omi +] ThT +hQp *hLn ohnc ; 5c * cp mt cch ;> l5c
56i y, Q# ch4n 5c mt cch thc hi:u qu$ nh8t. cc nh qu$n l/ cAn ph$i tm )1
5c Rnh+ngT nguyn nhn ;u x1 c31 mt v8n * nh8t 'nh nh5 5c * cp n u t)n
y. xc 'nh 5c cc chin l5c v chin thut th1y th. ch4n v tin hnh mt h1y
nhi*u h&=t ng m h4 ch& l php hp. gim ;t mc hi:u qu$. v nh gi nhu cAu c
cAn cc h&=t ng 0hc n+1 h1y 0h"ng, Ec nh qu$n l/ t)&ng 0hi th!c hi:n mt qu t)nh
nh5 vy th5mng gCp ph$i nh+ng h=n ch v* ti ch2nh v nhn l!c R; nhn vin. t)nh
chuyn m"nT. v nh+ng mi l& ng=i )@ng ;! t! & c31 u 0hch ; %' gi6i h=n, Hh+ng h=n
ch 0hc t)&ng qu$n l/ l ;! 1 =ng v* ng"n ng+ v vvn h& c31 0hch u l'ch ;inh thi.
cc nhu cAu c31 ng5mi n '1 ph5>ng. v cc v8n * 0hc v* ch2nh t)' v xB hi,
(iXc lp c%<n% sc% Cn 'Hc da trCn C* s
Cc ;%u]n ;%Y Pu8n lO
Hh5 K&))iN. dcE&&l v `t1n0Ny B * cp t)&ng ch5>ng ny. ;c ch1 x51 n1y vn v7n
l mt 0hu"n 0h # lp ch2nh ;ch ;} (ng # i mCt v6i nh+ng tc ng lin qu1n n
u 0hch, Ih5>ng thc png ;c ch1 lm 0hu"n 0h ny nh8n m=nh nh+ng chin l5c
gi$m mc ;} (ng # gi$i quyt nh+ng tc ng i v6i ngun l!c v ch8t l5ng chuyn
i c31 0hch u l'ch, O2 (. u E"ng Oin euc ji1 O&lc1n&; c31 kuV1nV1. ng5mi t1
quyt 'nh ; l5ng u 0hch 5c phbp v& thvm !1 t)n c> ;u i*u 0i:n ;c 0h&f c31
l&i 0hw j&)ill1 v i*u 0i:n 1n t&n c31 u 0hch, -uy nhin. 0inh nghi:m B ch& th8y
)@ng ph5>ng thc png ;c ch1 lm 0hu"n 0h ) )ng B hm ch1 vi:c p (ng cc
h=n ch i v6i h&=t ng u l'ch. th5mng m1ng t2nh c &n. % %uc v h=n ch cc
nh qu$n l/ 0h"ng 5c c nh+ng %i:n php hnh ng th1y th c th# m1ng l=i hi:u qu$
c1& h>n v gi$m ph2 tn ch& u 0hch R`t1n0Ny Nt 1l,. W]]PT, d" hnh t)uy*n thng
ny B phAn n& 5c c$i thi:n %@ng cch 0t hp cc yu t nh qu$n l/. ;inhVl/ v xB
hi, O2 (. ;c ch1 u l'ch u 0hu K$& -n ình Ot E1)1)1 u E&;t1 kic1 v u euAn Q$&
j1l1p1g&; 5c t2nh !1 t)n ; l5ng u 0hch m cc h56ng 7n vin u l'ch c th#
ph( t)ch. 0h&$ng cch gi+1 cc nhm u 0hch. 0h"ng gi1n u l'ch cAn thit 4c thN&
cc c&n 5mng mtn v 0h$ nvng qu$n l/ v ngun l!c ;n c REi{uNntN;. W]]2 <1))&un
1n K&&. W]]MT,
<i:n n1y. ngy cng c nhi*u nh qu$n l/ chuy#n ;1ng p (ng cc 0hu"n 0h 51 )1
quyt 'nh nh5 +Dc giBi hUn Tha% Gmi +] thT chQp nhLn Ghnc Rvit t?t thN& ting rnh l
LACT R`t1n0Ny Nt 1l,. W]SMT h1y +hQt Lhnng +hu%An oi c>a .hDch du lHch vJ 5=o vF cDc
ngurn l\c Rvit t?t thN& ting rnh l VERBT RK Hi O( ng php t)uy*n thng R5c m" t$ t)&ng K$ng L,2T,
Hh+ng 0hu"n 0h t5>ng t! v6i nh1u ny cung c8p nhi*u chw 7n h>n v ch& phbp linh
h&=t h>n t)&ng vi:c gi$i quyt cc v8n * v* qu$n l/, Hh+ng yu cAu v* cc 0hu v!c
5c %$& v: 5c quy i thnh nh+ng m(c tiu 5c m" t$ 0 l5ong c th# 5c th1y
i tuc v& vpng qu$n l/, `1u . cc m(c tiu ny l=i 5c quy i )1 nh+ng tiu chuFn
; # t)u thnh cc tiu ch2 th# hi:n c31 cc ngun l!c v i*u 0i:n xB hi, Ec tiu chuFn
quy 'nh cc gi6i h=n c31 th1y i c th# ch8p nhn 5c. tq xc 'nh )1 cc gi1nh
gi6i t)4ng yu gi+1 cc i*u 0i:n c th# ch8p nhn 5c v cc i*u 0i:n 0h"ng th# ch8p
nhn 5c, Hu ;! xi mtn cc ngun l!c v cc i*u 0i:n xB hi v5t qn1 tiu chuFn B
5c xc lp. th cc nh qu$n l/ ph$i l!1 ch4n v th!c hi:n cc %i:n php ;}1 ch+1 v
0h?c ph(c,
Ec 0 h&=ch gim ;t ginp ng5mi t1 c 5c mt c> ch # nh gi mt cch th5mng
xuyn cc i*u 0i:n v* ngun l!c. cc tiu chuFn qu$n l/ h&Cc mc hi:u qu$ c31 cc
%i:n php B 5c p (ng Rd1)i&n. W]SMT, Oi:c gim ;t cc ngun l!c c th# 5c c&i
l vi:c thu thp v phn t2ch + li:u mt cch c h: thng v t)n c> ;u *u Cn. lu i.
# ! %& h&Cc thvm t cc th1y i c31 thin nhin v cc th1y i & c&n ng5mi gy )1.
v cung c8p nh+ng c> ;u # th!c hi:n qu$n l/ mt cch php hp h>n RK Hi O( <p
Eh3ng euc <&1 ac. W]]WT, Hhn chung. + li:u 5c thu thp %@ng cch p (ng cc
qu t)nh B 5c chuFn h& nh@m nh gi 5c cc tiu ch2 th# hi:n c31 i*u 0i:n c31
'1 i#m Rv2 (D mc tn h=i c31 h: th!c vt t)&ng 0hu v!cT, -c ng c31 cc h&=t
ng u l'ch th5mng 5c th# hi:n th"ng qu1 vi:c ;& ;nh cc th"ng ; c31 tiu ch2 th#
hi:n. 5c tin hnh t=i cc '1 i#m gi$i t)2. v6i cc th"ng ; 5c l8y tq cc '1 i#m
gAn 0* nh5ng 0h"ng %' $nh h5ung %ui h&=t ng u l'ch v c nh+ng i*u 0i:n m"i
t)5mng t5>ng t!, Hh+ng th1y i thN& thmi gi1n c th# 5c %i#u hi:n qu1 ;! ;& ;nh cc
th"ng ; c31 tiu ch2 th# hi:n 5c th!c hi:n t=i nhi*u thmi i#m 0hc nh1u u cpng mt
'1 i#m. h&Cc nu mun ch2nh xc h>n. chnng c th# 5c %i#u hi:n qu1 ;! ;& ;nh gi+1
cc i#m 0hc nh1u c31 '1 i#m gi$i t)2X'1 i#m 5c 0i#m ;&t thN& thmi gi1n, Ec
ngun th"ng tin h56ng 7n v* pht t)i#n cc ch5>ng t)nh qu$n l/ tc ng i v6i ngun
l!c c31 cc h&=t ng u l'ch %1& gm E&lN RW]Sg W]S]%T v d1)i&n RW]]WT,
_i 2ch Au tin c31 cc ch5>ng t)nh qu$n l/ tc ng i v6i ngun l!c c31 cc h&=t
ng u l'ch l vi:c cc ch5>ng t)nh ny ch& t1 mt h ;> v9nh c}u v 0hch qu1n v*
cc i*u 0i:n c31 cc ngun l!c. ch& p mt nh qu$n l/ n& c xu8t hi:n )i )1 i,
Ec nh qu$n l/ c th# th8y )@ng nh+ng th"ng tin ny th!c ng gi t)&ng qu t)nh chuFn
%' v 0i#m nghi:m cc h&=t ng qu$n l/ 0hch u l'ch h&Cc t)&ng vi:c lp v 0i#m
nghi:m cc nhu cAu v* ti ch2nh, Hh+ng + li:u ny cng c th# 5c ;} (ng # h56ng
7n cc h&=t ng %$& 5ong h&Cc 51 )1 t)nh t! 5u tin ch& cc c"ng vi:c cAn 5c
th!c hi:n, Ec ch5>ng t)nh gim ;t i*u 0i:n c31 cc c&n 5mng mtn v cc '1 i#m
c?m t)=i th5mng 5c p (ng t=i cc c"ng vin c31 <p ch3ng quc <&1 ac Rd1)i&n Nt
1l,. W]]gT,
2
Gc lp nh+ng d(c -iu eu$n _/ c t2nh K?t Kuc
_!1 ch4n cc -iu Eh2 -h# hi:n -h1y Qi v* ìnhVl/ v GB ng -hc eu$n _/ -h2ch ng -hc eu$n _/
So vL6
2
Sc al CC hHUJN hH rUkN L
*| LP hu HOCH HIN TI
Ec ch5>ng t)nh gim ;t ch& phbp nh qu$n l/ 5c nvng ng h>n, Ec i*u 0i:n
1ng %' xung c8p c th# 5c tm )1 t)56c 0hi c th# x$y )1 cc tc ng nghim t)4ng
v 0h"ng th# ;}1 ch+1 5c. i*u ch& phbp chnng t1 c thmi gi1n # p (ng cc %i:n
php cu ch+1, eu1n h: gi+1 cc tc ng c( th# v cc yu t quyt 'nh 0hc c th# gi
ch& ng5mi t1 %it 5c nn th!c hi:n cc hnh ng qu$n l/ n& ch& hi:u qu$, O2 (. u
c"ng vin quc gi1 j)N1t `m&0y d&unt1in; u <p Eh3ng euc <&1 ac. vi:c xc 'nh
cc tiu chuFn # nh gi cc mc * 0hng i v6i tc ng c31 cc '1 i#m c?m
t)=i 5c !1 t)n cc 0t qu$ phn t2ch cc $nh h5ung c31 cc yu t m"i t)5mng. v2 (
cc yu t '1 hnh. l&=i h: th!c vt v chN ph3 Rd1)i&n 1n _Nung. W]]LT, Ec 0t
qu$ t5>ng t! c31 vi:c phn t2ch qu1n h: gi+1 cc + li:u v* qu$n l/ 5mng mtn c31 c"ng
vin ny ch& th8y $nh h5ung t5>ng i c31 cc yu t m"i t)5mng v c lin qu1n n
mc ;} (ng c31 nvm tiu ch2 th# hi:n ph %in i v6i i*u 0i:n. tnh t)=ng c31 cc
c&n 5mng mtn Rd1)i&n. W]]UT, O2 (. nh+ng c&n 5mng qu )ng R)ng h>n mc cAn
thitT th5mng 5c t=& )1 u cc vpng 8t Fm 56t, Hh+ng c&n 5mng qu nhi*u %pn th5mng
c ngh91 l c nhi*u ng!1 chu nCng i qu1 y. cc vpng y thung lng. v cc '1 i#m
n>i nh+ng c&n 5mng mtn ny %' ch?n %ui nh+ng c&n ;ui,
Ec phn t2ch + li:u gim ;t c th# 51 )1 nh+ng gi / v* cc nguyn nhn gy )1 ;!
xung c8p. xi mtn h&Cc ;! 5c c$i thi:n c31 cc ngun l!c nh5ng 0h"ng th# ch& th8y
qu1n h: gi+1 nguyn nhn v 0t qu$, Ehw nh+ng nghin cu t)&ng c th!c hi:n cc
th2 nghi:m m6i c th# ch& th8y qu1n h: nhn qu$ %@ng cch gim ;t $nh h5ung c31
nhi*u yu t l7n ln c th# lm th1y i tnh t)=ng c31 cc ngun l!c, -uy nhin. 0hi
5c gi$i th2ch %@ng cch vi:n 7n n cc h&=t ng nghin cu v qu$n l/ 0hc. nh+ng
+ li:u ny c th# t)u thnh mt c"ng c( h+u hi:u # cc nh qu$n l/ c th# tm hi#u
nh+ng nguyn nhn c> %$n c31 nh+ng tc ng v cc yu t c $nh h5ung n
chnng, Oi:c =t 5c nh+ng hi#u %it ny l )8t qu1n t)4ng t)&ng vi:c l!1 ch4n cch thc
qu$n l/ c hi:u qu$ v t)&ng vi:c l!1 ch4n cc '1 i#m c 0h$ nvng * 0hng c1& ch&
vi:c xy !ng nh+ng c&n 5mng mtn v nh+ng '1 i#m c?m t)=i m6i,
Ec 0hu v!c 5c %$& v: 0hc nh1u )8t nhi*u v* c> ch %$& v: v* hnh ch2nh v php l/.
c> qu1n qu$n l/. i ng nhn vin v ngun ti ch2nh, Ec Cc i#m 0hc %i:t ny $nh
h5ung n ;! ;n ;ng v 0h$ nvng c31 cc nh qu$n l/ 0hu v!c 5c %$& v: t)&ng
vi:c gi$m n mc ti thi#u cc tc ng c31 h&=t ng u l'ch, -=i cc 0hu v!c 5c
%$& v: th5mng 5c ng5mi t1 g4i l p1pN) p1)0 V tc l cc c"ng vin gi8y. th5mng 0h"ng
h* c h&=t ng qu$n l/ t=i th!c '1 h&Cc c th cng chw u mc g4i l c. mCc p cc
h&=t ng u l'ch v7n th5mng xuyn i~n )1, E> qu1n qu$n l/ c l chw qu1n tm nh8t l
v* cc v8n * cng ng v2 ( nh5 hi:n t5ng xm l8n. ;vnXcu t)m. ;! mi mtn vvn
h& v m8t thi:n ch2 v6i u l'ch, dt i*u c th# 5c ghi v& l'ch ;} l u l'ch ;inh thi
B 5c pht ng v pht t)i#n m 0h"ng 5c ;! ng / c31 '1 ph5>ng v B th1y i
cch thc ;} (ng 8t u '1 ph5>ng h&Cc ;! )1 v& '1 ph5>ng . h&Cc B l8n ;1ng
nh+ng phAn 8t cAn thit # uy t) cuc ;ng %nh th5mng c31 ng5mi n ;u t=i, Ec mi
2
qu1n h: gi+1 cc nh qu$n l/ v ng5mi n '1 ph5>ng lu n1y v7n u mc 0him tn &
thiu ;! t)1& i gi+1 h1i %n v & '1 ph5>ng 0h"ng th1m gi1 ng 0# v& c"ng tc
qu$n l/ 0hu v!c 5c %$& v:, Ec ch5>ng t)nh qu$n l/ v 0 h&=ch _rE v OZkI nh8n
m=nh v t=& i*u 0i:n # c 5c mt quy t)nh 51 )1 quyt 'nh c ;! th1m gi1 c31 Ay
3 cc %n # c th# t2nh t&n n cc nhu cAu c31 '1 ph5>ng, Oi:c pht t)i#n. xy !ng
mt 0 h&=ch qu$n l/ t)n c> ;u ;} (ng cc 0hu"n 0h ny cng ch& phbp chuFn %' #
c th# i*u tit v qu$n l/ ;! pht t)i#n nh1nh chng c31 cc h&=t ng u l'ch 0hi m
chnng %?t Au 5c 0hch u l'ch 0hm ph )1,
C%i>n l'Hc () c%i>n t%ut
k8t nhi*u chin l5c v chin thut B 5c p (ng # gi$i quyt cc tc ng i v6i
cc ngun l!c h&Cc ;! tp t)ung qu nhi*u 0hch u l'ch v cc %8t ng, Ec chin l5c
l nh+ng %i:n php l6n # i Au v6i cc nguyn nhn ch2nh c31 cc v8n * Rd1nning.
W]L]T, Ehin thut l cc c"ng c( h&Cc hnh ng c( th# 5c png # th!c hi:n mt
chin l5c n& RE&lN Nt 1l,. W]SLT, Hh+ng chin l5c v chin thut 5c %it n
)ng )Bi nh8t. nh5 5c t)nh %y v nh gi tm t?t t=i ch5>ng ny. 5c m" t$ mt
cch chi tit h>n v6i K)&\n Nt 1l RW]SLT . E&lN Nt 1l, RW]SLT. <1mmit 1n E&lN RW]SLT v
dNnNN Nt 1l, RW]]PT, Oi:c xNm xbt cn nh?c # l!1 ch4n cc chin l5c v chin thut
php hp nh8t 5c t)nh %y t)&ng phAn ;1u y,
dt cuc 0i#m t)1 thN& h56ng v8n * chCt ch i v6i gL chin thut c31 tm chin l5c
ph %in nh8t Rxin xNm %$ng L,WT 5c t)nh %y t)&ng E&lN Nt 1l, RW]SLT, Euc 0i#m t)1
ny nh@m v& cc th"ng tin v* cc i#m m=nh v i#m yu. chi ph2 i v6i 0hch u l'ch
v c"ng tc qu$n l/. v t2nh hi:u qu$ t)&ng vi:c gi$i quyt cc v8n * tn 4ng, O2 (.
v8n * v* xm ph=m cuc ;ng h&1ng B 5c t)nh %y t=i Ehin _5c ` hhh V -h1y i
v' t)2 ;} (ng t)&ng cc 0hu v!c c v8n * ph$i gi$i quyt. RO2 ( v* Ih5>ng-i:nD QCt
cc c> ;u. chin thut nh5 5mng x v '1 i#m c?m t)=i cch x1 cc 0hu v!c t)4ng yuT.
h&Cc t=i Ehin _5c ; O V -h1y i hnh thc ;} (ng v x} ;! V Rv2 ( v* chin thutD
ahuyn 0h2ch cc hnh vi x} ;! chw gy $nh h5ung n cuc ;ng h&1ng B u mc ti
thi#uT, Hh+ng lp lun ;1u y 5c )nt )1 tq S chin l5c ph %in ny,
Ec chin l5c c m(c 2ch gi$m mc ;} (ng c31 t&n % 0hu v!c h&Cc cc 0hu v!c
1ng c v8n * cAn gi$i quyt REhin l5c W v chin l5c 2T 5c xy !ng # gi$i
quyt cc v8n * %@ng cch gi6i h=n mc )1 v& 0hu v!c th"ng qu1 h=n ng=ch. l: ph2
h&Cc cc chin thut 0hc, -uy nhin. nh5 B t)nh %y u t)n. qu1n h: gi+1 mc ;}
(ng thN& th' hnh c&ngXtc ng l=i h=n ch hi:u qu$ c31 vi:c gi$m mc ;}
(ng v vi:c phn tn 0hch u l'ch t)&ng vi:c gi$m cc tc ng i v6i cc ngun l!c
xung mc ti thi#u, Qi v6i cc v8n * xB hi. )8t nhi*u yu t 0hc. v2 ( nh5 cch x}
;! c31 0hch u l'ch v ;! ;?p Ct cc i#m qng. B chng t tAm qu1n t)4ng c31
RK)&\n Nt 1l, W]SLT, -hN& t)uy*n thng. cc nh qu$n l/ th5mng nghing v* cc chin
l5c thuyn gi$m mc ;} (ng. nh5ng cc nghin cu l=i ch& th8y )@ng cc chin
l5c v chin thut 0hc cng c th# c hi:u qu$ v ng thmi cng t)nh 5c yu cAu
ph$i gi$m mc 0hch u l'ch, O2 (. chin thut v* th1y i cc v' t)2 ;} (ng REhin
l5c ; hhhT ginp gi$m cc tc ng v cc v8n * xB hi %@ng cch tp t)ung v& vi:c t
chc u l'ch t=i cc '1 i#m h&Cc cc ph5>ng ti:n. c> ;u c t2nh * 0hng tt. m nh+ng
2
'1 i#m. ph5>ng ti:n. c> ;u ny c th# 5c thu xp v* mCt 0h"ng gi1n # ngvn tch cc
0i#u ;} (ng chng chb& v gi$m mc "ng nc, O2 (. u $i j)N1t K1))iN) kNN{ c31
ru;t)1li1. cc 0hu v!c gi$i t)2 5c xy !ng u cc 0hu v!c c 0h$ nvng * 0hng tt #
gi$m n 0h$ nvng ti 1 cc tc ng i v6i $i ny RaNnchingt&n. W]]WT, Ec chin
thut v* tp t)ung 0hch u l'ch c th# ginp lm gi$m mc tc ng v gn gi+ cc 0hu
v!c ny # tip t(c ;} (ng t)&ng t5>ng l1i, Ki:n php ny 5c l!1 ch4n p (ng nhm c
;! phn tn # qu$n l/ cc '1 i#m c?m t)=i. 5mng x v cc tc ng i v6i $i ;1n h"
0hi mt 0hch u l'ch tvng c1& R<1mmitt 1n E&lN. W]SL _ilN 1n a1y. W]SL
d1)i&n. W]]M d1)i&n 1n k&gN);. W]]UT, Eh2nh ;ch ngvn chCn cng 5c p (ng c
hi:u qu$ # t)nh nh+ng tc ng i v6i cuc ;ng h&1ng B. v2 ( nh5 u c"ng vin
Q"ng Ihi n>i m 0hch u l'ch c th# chim ng5ong cuc ;ng h&1ng B tq cc chti
qu1n ;t RZingt&n 1n Zingt&n. W]SiT,
2
&n( vL4
MT SP CHIuN l.ic >? chi]n thut g ;u3n l@ cc tc g"n( gYi >8i cc
n(un lc) +t g" Ehch 9u l#ch >? cc 21t gn(
rM 9I" & /D 5 <=$9 T2#$9 T#$ 4D !HU :b&
ji6i h=n l5ng 0hch u l'ch t)&ng t&n % 0hu v!c
ji6i h=n 0h&$ng thmi gi1n u l'ch t)&ng t&n % 0hu v!c
ahuyn 0h2ch ;} (ng cc 0hu v!c 0hc
u cAu mt ; 0 nvng vXh&Cc thit %' nh8t 'nh
Hn p (ng mt mc gi th1m qu1n uy nh8t
_m ch& vi:c )1 v& c31 t&n % 0hu v!c t)u nn 0h 0hvn h>n
rrM 9I" & /D 5 <=$9 /UI :I &?& !HU :b& /A$9 &
:$ d
-h"ng %& ch& nh+ng 0hch u l'ch c 0h$ nvng n 0hu v!c v* nh+ng 0hu v!c 1ng c v8n * vXh&Cc
cc thun li nu n thvm qu1n cc 0hu v!c 0hc th1y th
ahuyn c& 0h"ng ;} (ng h&Cc c8m ;} (ng cc 0hu v!c 1ng c v8n *
ji6i h=n l5ng 0hch u l'ch t=i mzi 0hu v!c c v8n *
ahuyn 0h2ch h&Cc ti hi p (ng gi6i h=n 0h&$ng thmi gi1n 0hch u l'ch u l=i cc 0hu v!c 1ng c
v8n *
_m ch& vi:c )1 v& cc 0hu v!c 1ng c v8n * t)u nn 0h 0hvn h>n vXh&Cc c$i thi:n vi:c )1 v& cc
0hu v!c th1y th 0hc
_&=i % cc c> ;uXm(c tiu thu hnt u l'ch u cc 0hu v!c 1ng c v8n * vXh&Cc c$i thi:n cc c> ;uXm(c
tiu thu hnt u l'ch u cc 0hu v!c th1y th 0hc,
ahuyn 0h2ch vi:c i l=i 0h"ng ;} (ng 5mng
Gy !ng cc 0 nvng 0hc nh1u vXh&Cc cc yu cAu v* thit %'
Hn p (ng cc mc ph2 thvm qu1n 0hc nh1u
rrrM THAX /I &?& /A /I 5 <=$9 T2#$9 6Hz :I &?& !HU
vc ang c vwn d
ahuyn c& 0h"ng h&Cc c8m c?m t)=i vXh&Cc vi:c ;} (ng ! t)+ u mt ; '1 i#m c?m t)=i nh8t
'nh vXh&Cc cc v' t)2 nh8t 'nh
2
ahuyn 0h2ch c?m t)=i vXh&Cc vi:c ;} (ng ! t)+ u mt ; '1 i#m c?m t)=i nh8t 'nh vXh&Cc cc
v' t)2 nh8t 'nh
QCt cc c> ;u. ph5>ng ti:n t=i cc i#m c ;c %*n c1&
-p t)ung ;} (ng u nh+ng i#m c thit 0 cc c> ;u. ph5>ng ti:n vXh&Cc 5c th"ng tin
ahuyn c& 0h"ng h&Cc c8m vi:c i l=i 0h"ng thN& 5mng
Ihn chi1 thnh nh+ng l&=i 0hch u l'ch 0hc nh1u
rcM THAX /I THSI /I 5 <=$9
ahuyn 0h2ch ;} (ng v& cc thmi i#m ng&i cc 0h&$ng thmi gi1n ;} (ng c1& i#m
ahuyn c& 0h"ng h&Cc c8m vi:c ;} (ng 0hi 0h$ nvng gy tc ng qu c1&
-hu thm ph2 i v6i cc 0h&$ng thmi gi1n c mt ;} (ng c1& vXh&Cc cc h&=t ng c nguy c> gy
tc ng c1&
cM THAX /I H$H TH& 5 <=$9 : &?&H 5b &CA
!H?&H du lmch
ahuyn c& 0h"ng h&Cc c8m nh+ng h&=t ng vXh&Cc thit %' gy thi:t h=i u mc ng 0#
ahuyn 0h2ch h&Cc yu cAu nh+ng cch x} ;!. 0 nvng vXh&Cc thit %' nh8t 'nh
ji$ng v* =& c i v6i cuc ;ng h&1ng B
ahuyn 0h2ch h&Cc yu cAu v* ; l5ng ng5mi th1m gi1 vXh&Cc cc gi6i h=n png ;n
ahuyn c& 0h"ng h&Cc c8m m1ng thN& gi1 ;nc
ahuyn c& 0h"ng h&Cc c8m m1ng thN& vt nu"i
ahuyn c& 0h"ng h&Cc c8m ;} (ng qu1 m
crM THAX /I $H8$9 !H?$9 &CA &?& $9U$ Lb&
K$& v: '1 i#m 0h"ng %' tc ng
E3ng c '1 i#m
crrrM <UX T2 HAX 6H=& HI &?& $9U$ Lb&
2
ji$i quyt cc v8n *
K$& 5ong v ph(c hi cc v' t)2 %' tc ng
RHgunD E&lN. W]SLT
2
Eng t5>ng t! nh5 vy. vi:c ;}1 i thmi i#m u l'ch REhin _5c ; hOT cng c th#
lm gi$m mc ;} (ng 0hi 8t. th!c vt v ng vt h&1ng B 1ng t)&ng thmi 0c nh=y
c$m nh8t v6i cc tc ng h&Cc c th# ginp phn phi l=i cc h&=t ng u l'ch )1 ng&i
cc gi1i &=n ;} (ng c1& i#m, -h1y i hnh thc ;} (ng v cc x} ;! c31 0hch u
l'ch REhin _5c ; OT c l l chin l5c 5c ;} (ng )ng )Bi nh8t, Ec l&=i h&Cc hnh
thc h&=t ng c31 0hch u l'ch c t2nh ch8t gy tn h=i nghim t)4ng %' c8m. h=n ch
h&Cc 0huyn c& 0h"ng th!c hi:n, O2 (. t=i 0hu %$& tn d11;;1i d1)1. 0hch u l'ch
th5mng =p xN vtng qu1nh 0hu v!c c31 nvm l&i l6n thuc l6p thn c vn. v y l mt
h&=t ng m cc nh qu$n l/ hi:n n1y 1ng 0huyn c& 0h"ng th!c hi:n # gi$m cc tc
ng 56i hnh thc xm ph=m i v6i cuc ;ng h&1ng B u n>i y, -h1y v& .
ng5mi t1 t chc th"ng tin v tuyn t)uy*n gi& (c v* cc hnh thc i % v5t B. h1y
c?m t)=i h1y qu1n ;t cuc ;ng h&1ng B. y l cc h&=t ng c 0h$ nvng gy tc ng
)8t th8p RE&lN. W]S]1 ^&ucNttN) 1n E&lN W]]g <1mpt&n 1n E&lN. W]]MT, Eng t=i 0hu
%$& tn d11;;1i d1)1. cc chin l5c v* tuyn t)uy*n gi& (c v h: thng =& l/ B
5c xy !ng # th1y i cch x} ;! c31 0hch u l'ch v nh+ng ng5mi li xN c31 h4
Rj101hu. W]]2T,
-h1y i nh+ng ! t2nh c31 0hch u l'ch REhin _5c ; OhT l mt chin l5c c th#
5c ;} (ng # gi$m %6t mc tp t)ung. "ng nc v nh+ng %8t ng, ahch u l'ch
c th# 5c th"ng %& v* nh+ng n>i m h4 c th# gCp ph$i c$nh qu "ng nc h&Cc cc
cch thc ;} (ng 0h"ng php hp v6i cch ;} (ng c31 h4. nh5 vy th h4 c th# t)nh
nh+ng 0hu v!c ny, Qi ng h56ng 7n vin u l'ch '1 ph5>ng c th# l nh+ng ng5mi c
c> hi nhi*u nh8t t)&ng vi:c th1y i nh+ng ! t2nh c31 0hch u l'ch, Hh+ng ng5mi
h56ng 7n vin ny l ng5mi %it 5c c"ng vin v i*u 0i:n c31 n v c th# t)uy*n
t$i nh+ng th"ng tin qu/ gi. v2 ( ;! th&$ hi:p lin qu1n n cc c> hi gi$i t)2 th1y th
Rv2 (D 0h$ nvng c th# chim ng5ong cuc ;ng h&1ng B ;& v6i nguy c> ph$i ch'u c$nh
qu "ng nc. v,,, v,,,T, -h1y v& . h4 c th# th1y i nh+ng ! t2nh c31 0hch u l'ch
%@ng cc m" t$ cc '1 i#m m 0hch hng c31 mnh c th# gCp ph$i cch ;} (ng 0hc
v6i cch c31 h4 v2 ( gi$i t)2 c ng c> h1y vi:c lm 8t t)&ng n"ng nghi:p,
Eui cpng. cc '1 i#m gi$i t)2 v cc c&n 5mng c th# 5c %$& v: 0hi cc tc ng
%@ng cch cung c8p h&Cc th1y i cc c> ;u t)n th!c '1. h&Cc %@ng cc uy t) cc '1
i#m REhin _5c ; OhhT, Oi:c gi$i quyt v ph(c hi cc v8n *. v2 ( lm ;=ch )c
h&Cc lm tiu n56c u nh+ng 0hu v!c %' %pn lAy. B t=& nn chin l5c cui cpng. chin
l5c Ohhh, Ec nz l!c qu$n l/ '1 i#m. %1& gm c$ vi:c l!1 ch4n. xy !ng. uy t). 0h"i
ph(c v ph(c hi cc '1 i#m v cc c&n 5mng mtn l cc %i:n php )8t h+u hi:u # c
th# ph(c v( t)&ng tnh t)=ng ;c bp v* mc u l'ch B ln c1&, Hh+ng chin thut ny
ti hi ph$i c mt l5ng ti ch2nh 3 # chi ph2 v v vy. chnng v7n ch51 5c p (ng
nhi*u u )8t nhi*u n56c 1ng pht t)i#n Rji&ng& Nt 1l,. W]]UT,
3$4567
CGn n%Kc la c%En cc c%i>n l'Hc () c%i>n t%ut
2
IhAn ny h56ng 7n xc 'nh v l!1 ch4n cc chin l5c v chin thut ; ch& phbp th1m
qu1n u l'ch ;inh thi m v7n gi$m %6t cc tc ng t6i ngun l!c g?n v6i cc n>i ny,
Hi chung. cc l&=i hnh chin l5c v chin thut c thf p (ng i v6i vi:c gi$i quyt
%8t c v8n * qu$n l/ u 0hch n& pht ;inh, `! l(1 ch4n c hnh ng 5c 51 th2ch
h>n nh8t thit cAn ph$i lin qu1n t6i nhi*u cn nh?c, Ec nh qu$n l/ ph$i nh gi t2nh
hi:u qu$ ti*m tng c31 cc chin l5c 0hc nh1u ;& ;nh v6i cc chi ph2 qu$n l/ c31
chnng Rv2 (. cn % v ngun vnT v cc chi ph2 c31 u 0hch, Rnh5. ti ch2nh. m8t t!
&. gi$m ch8t l5ng 0inh nghi:m gi$i t)2T, O2 (. vi:c ;} (ng h=n ch t)&ng cc 0hu v!c
mi ;"ng h&1ng B ~ %' tn th5>ng c th# c hi:u qu$ c1& t)&ng vi:c gi$m %6t tc ng
t6i mi ;ng h&1ng B. tuy nhin 51 t6i cc chi ph2 c1& i v6i u 0hch & v gi$m %6t
cc c> hi ng?m nhn tn m?t. v cc chi ph2 c1& i v6i cc nh qu$n l/ & tvng cc nhu
cAu thnc bp v qu$n l/ u 0hch, cc cuc 0h$& ;t c31 nh+ng nh qu$n l/ 0hu %$& tn
th5mng xc 'nh nh+ng h=n ch t)&ng c"ng tc cn % v vn ti t) l nh+ng t)u ng=i
ch2nh c31 c"ng tc qu$n l/ Rji&ng& v cng ;!. W]]U d1chli; v -ichnNll. W]SMT, O2 (.
& 0h"ng 3 vn. cc nh qu$n l/ u vpng euAn $& j1l1p1g&; 0h"ng th# tin hnh gim
;t ti li:u lm cc; i*u 0i:n t)u nn x8u h>n m i*u ny c th# cn %@ng nh+ng th1y i
t)&ng c"ng tc qu$n l/ hi:n t=i, Rd1cY1)l1n v Ei{uNntN;. W]]MT, Ec %n lin qu1n %'
$nh h5ung th1m gi1 v& cc cuc th$& lun v* cc v8n * qu$n l/ v cc gi$i php c th#
l mt cch chi ph2 th8p h>n i v6i vic ;}1 i c"ng tc qu$n l/ v t)nh nh+ng quyt
'nh vBn ctn t)1nh cBi,
E th# gi$m thi#u cc chi ph2 ch& u 0hch %@ng cch Cc n nh+ng chin l5c gin tip
h>n l nh+ng chin l5c t)!c tip, Ec chin l5c gin tip c $nh h5ung h>n l quy 'nh
h&=t ng h1y hnh vi c31 u 0hch th"ng qu1 cc chin thut nh5 thit 0 h1y qu$n l/
c> ;u. tuyn t)uy*n th"ng tin h1y gi& (c u 0hch R<1mmitt v E&lN. W]SLT, Ec hnh
ng gin tip th2ch hp # phtng t)q h1y gi$m %6t tc ng t6i ngun l!c, ahi thnh
c"ng. cc chin l5c gin tip th5mng c chi ph2 qu$n l/ th8p h>n. v nghin cu B chw
)1 )@ng cc u 0hch 51 th2ch cc ph5>ng cch 0hb& lb& nh5 vy h>n R`t1n0Ny v
`ch)NyN). W]SLT, Ec chin l5c v chin thut t)!c tip quy 'nh v h=n ch cc h&=t
ng c31 u 0hch %@ng cc hnh ng h=n ch ;} (ng. phn % 0hu v!c ;} (ng h1y
gi6i h=n cc l&=i 0hu"n 0h nhm, Hh+ng hnh ng ny th5mng th2ch hp v cAn thit
0hi cc hnh ng t )1 0h"ng c hi:u qu$, Ehnng cng c th# c hi:u qu$ t)&ng vi:c
phn tch cc h&=t ng 0h"ng ng % h&Cc ngvn c$n tc "ng qu mc ln ti nguyn
cc 0hu v!c 5c th1m qu1n nhi*u R_uc1;. W]]PT,
Ec tiu * lin qu1n t6i v5mn nh5 mc pht t)i#n. 0h$ nvng tip cn v l&=i hnh v
mc th1m qu1n cng $nh h5ung t6i ;! l!1 ch4n chin l5c, O2 (. v5mn l1u u K)1Vin
c 2t 0hch. h1i nhn vin lm nghi:p. 0h"ng c t)ung tm u 0hch. v 0h"ng c h:
thng 5mng mtn 5c h1y v=ch tuyn h1y %$& 5ong R1ll1cN. W]]gT, Qi v6i nh+ng
0hu v5mn nh5 l1u. c th# hp l/ nh8t l tp t)ung v& c"ng tc phtng ngq1 cc tc ng
c31 t5>ng l1i %@ng cch h&=ch 'nh xy !ng cc c&n 5mng mtn v c> ;u vt ch8t u
nh+ng '1 i#m 3 ;c chng o, ahi thiu nh+ng c> ;u nh5 vy. cc nh qu$n l/ c th#
xy !ng cc ch5>ng t)nh & t=& ch& cc h56ng 7n vin '1 ph5>ng v yu cAu cc u
0hch tm 0im 5c cc 'ch v( h56ng 7n, Ec h56ng 7n vin c th# =y v* cch lN&
nni. c?m t)=i v qu1n ;t th gi6i h&1ng B 2t gy $nh h5ung. v gim ;t cc h&=t ng
c31 u 0hch # phtng ngq1 cc $nh h5ung, Q# %$& tn. cc 0hu v!c th1m qu1n cng
2
5c pht t)i#n c1& nh5 quAn $& j1lp1g&; v 0hu %$& tn )qng nhi:t 6i d&ntNvN)N
th cng =t 5c thnh c"ng l6n h>n nhm vi:c uy tu v ti lp l=i cc c&n 5mng mtn v
tp t)ung vi:c ;} (ng v& cc 0hu v!c chng ch'u 5c $nh h5ung. v nu cAn thit th
qui 'nh hnh vi h1y ; l5ng u 0hch RY1))Nll v kuy1n. W]]WT,
-h"ng th5mng th vi:c 0t hp gi+1 cc chin l5c v cc chin thut ; chng t c hi:u
qu$ nh8t t)&ng vi:c * cp n cc nguyn nhn c> %$n c31 cc v8n * qu$n l/ v t)nh
5c cc tc ng 0h"ng m&ng mun th pht, O2 (. ch2nh ;ch ngvn chCn t=i quAn $&
j1lp1g&; v 0hu %$& tn )qng nhi:t 6i d&ntNvN)N B h=n ch cc u 0hch t)&ng cc
c&n 5mng mtn B 5c 'nh ) v ti hi cc h56ng 7n vin i cpng cc nhm #
0huyn 0h2ch cc h&=t ng 2t $nh h5ung RH&))i;. W]]UT, nh+ng hnh ng ny B gi$m
thi#u ;! x& ln v* th$m th!c vt v mi ;ng h&1ng B nhm vi:c c8m lN& nni ng&i
5mng mtn, -)&ng t)5mng hp ny. vi:c ng c}1 cc 0hu v!c B 5c 'nh ) c th# t=&
)1 cc v8n * pht ;inh nh5 vi:c gi1 tvng th1m qu1n t=i cc 0hu v!c ln cn c c8u t)nc
th$m th!c vt v 8t yu 6t, Hhi*u c1n thi:p v* qu$n l/ cng 5c p (ng # gi$m cc
$nh h5ung i 0m v6i vi:c qu1n ;t mi ;ng h&1ng B %1& gm c$ vi:c phn vpng thN&
0h"ng gi1n v thmi gi1n c31 cc h&=t ng vui ch>i gi$i t)2. 5mng mtn v vi:c qu$n l/
i#m vui ch>i gi$i t)2. vi:c thit 0 v cung c8p c31 cc i*u 0i:n thun li. vi:c gi& (c
u 0hch. v cc qui 'nh v i*u lut Ranight v -NmplN. W]]M _1);&n. W]]MT,
Eu chuy:n v* ;! thnh c"ng u 0hu vui ch>i gi$i t)2 n56c quc gi1 ^Nl1\1)N t=i d
B chng t li 2ch c31 ph5>ng thc qu$n l/ h& nhp, at qu$ c31 ph5>ng php ny l
ch5>ng t)nh gim ;t $nh h5ung c31 u 0hch B 51 )1 7n chng gi$m MP ;! x&
t)n t)n t&n 0hu v!c i 0m v6i cc h&=t ng %1n ngy v %1n m u cc i#m vui
ch>i gi$i t)2 Rd1)i&n. W]]MT, Hhi*u h&=t ng B 5c tin hnh. %1& gmD WT ng c}1
nhi*u i#m & u 0hch t=& )1. Cc %i:t l nh+ng i#m n@m t)&ng cc 0hu 0h"ng th# ch'u
5c nh h5ung. 2T 'nh ) tqng i#m )ing. gT phn pht cun ;ch h56ng 7n v* tng
;"ng mng chw cc '1 i#m vui ch>i gi$i t)2 v ni v* cc qui 'nh ;} (ng '1 i#m v
cc h&=t ng 2t gy $nh h5ung. UT Ct cc lt t hnh m nN& t=i t8t c$ cc '1 i#m. MT
tvng c5mng cc xN 0i#m lm tuAn t)1 # nng c1& vi:c tip cn u 0hch v th!c thi lut,
Oi:c 'nh ) cc i#m v Ct cc lt t B tp t)ung v& ;! vn chuy#n u 0hch t6i cc
0hu v!c ;} (ng ch2nh xung qu1nh cc lt t. x& % hAu ht cc v8n * c31 vi:c xy
!ng v ;} (ng nhi*u i#m lt t, Oi:c ng c}1 cc i#m thq1 B lm gi$m $nh h5ung
v lm tvng ;! t2nh %i:t lp u 0hch & ch& phbp c 0h"ng gi1n )ng l6n h>n gi+1 cc
'1 i#m, Hh+ng nz l!c v* gi& (c ny B m1ng n ch& u 0hch nh+ng qui 'nh m6i
v h&=t ng ;} (ng '1 i#m m6i v i 0m v6i vi:c mu )ng i xN tuAn t)1 0i#m lm
B lm gi$m ng 0# vi:c ;} (ng '1 i#m %8t hp php,
!T LU$
-m l=i ch5>ng ny B xNm xbt hng l&=t cc $nh h5ung ti*m tng & u 0hch v t)nh
%y cc chin l5c qu$n l/ th1y th # gi$m nh v gi$m thi#u cc $nh h5ung , dt vi
i#m ch2nh B 5c t)nh %y lD
Oi:c ;} (ng c31 u 0hch tc ng tiu c!c n th$m th!c vt. n56c v ngun
;ng h&1ng B. cng nh5 t6i ch8t l5ng cc 0inh nghi:m c31 u 0hch,
2
û 0hch n v cc xung t c th# lm gi$m ch8t l5ng 0inh nghi:m c31 cc
u 0hch,
Ec nhn t m"i t)5mng Cc t)5ng nh5 l th$m th!c vt. 0h$ nvng chng ch'u c31
8t v ;! ph(c hi $nh h5ung n l&=i v mc nghim t)4ng c31 cc $nh h5ung c31 u
0hch n ngun l!c,
di qu1n h: gi+1 ;} (ngX $nh h5ung lm h=n ch hi:u qu$ c31 vi:c gi$m ;} (ng
c31 u 0hch v cc chin l5c phn tn,
Ec c> c8u * )1 quyt 'nh c th# cung c8p cc chin thut ) )ng v linh h&=t
qu$n l/ cc $nh h5ung & u 0hch,
Ec chin l5c qu$n l/ gin tip th5mng tn 2t chi ph2 # tin hnh h>n v th5mng
5c u 0hch 51 th2ch h>n,
û l'ch ;inh thi B 5c c1 ngi l mt ;! th1y th l/ t5ung v* ;} (ng 8t 0hi ;& ;nh
v6i cc nghnh c"ng nghi:p tp t)ung v& ngun l!c nh5 l 0h1i thc Au 0h2 h1y chvn
nu"i gi1 ;nc, Hghn c"ng nghi:p u l'ch ;inh thi B thu hnt 5c ;! qu1n tm ng 0#
t)&ng nh+ng nvm gAn y 51 n nh+ng cu hi lin qu1n t6i vi:c lm th n& # c
th# nh gi 5c thnh c"ng c31 n v %@ng cch n& # c th# uy t) cc li 2ch c31 u
l'ch ;inh thi, dt ph5>ng php qu1n t)4ng # c 5c c$ ;! thnh c"ng v %*n v+ng l
vi:c qu$n l/ cc $nh h5ung & u 0hch # $m %$& ;! %$& tn lu i cc ngun li t!
nhin v vvn h& cng nh5 vi:c tip t(c ;} (ng v th5ung ng&=n c31 u 0hch,
E hng l&=t cc th"ng tin ;n c # t) ginp gi$m nh cc $nh h5ung & u 0hchV tq
cc vui ch>i gi$i t)2 ;inh thi h4c v cc nghin cu 0h&1 h4c xB hi n cc 0inh nghi:m
qu$n l/ gi$i t)2, Hhi*u ti li:u 5c t)2ch 7n t)&ng ch5>ng ny c ngun gc tq cc 0inh
nghi:m v nghin cu nh5 vy u cc 0hu %$& tn c31 d, Hh+ng 0hc %i:t v* m"i
t)5mng v vvn h& gi+1 cc n56c v cc t"n gi& lm h=n ch 0h$ nvng p (ng mt vi
pht hi:n, -uy nhin cc nh qu$n l/ c th# p (ng 0in thc thu 5c vA cc gi$i php
B pht t)i#n u nh+ng n56c 0hc v p (ng linh h&=t 0in thc ny v& h&n c$nh c( th#
c31 h4,
-hN& K&&. cc 0hu v!c m gAn y ph$i ch'u ;! gi1 tvng th1m qu1n m=nh m ti hi
th5mng xuyn ph$i c cc 0 h&=ch qu$n l/ u l'ch ;inh thi, Ec $nh h5ung n cc
ngun l!c qu1n t)4ng c th# i~n )1 nh1nh chng t=i cc 0hu %$& tn & c> ;u h= tAng
0bm pht t)i#n R%1& gm cc i*u 0i:n thun li ch& u 0hch v h: thng 5mng mtnT
v & h=n ch c31 vi:c gi& (c u 0hch. qui 'nh v cc ch5>ng t)nh qu$n l/ '1 i#m,
Ec nh qu$n l/ ph$i th5mng xuyn t)1nh th3 ;! 3ng h t)56c tin ch& cc h&=t ng c31
0hu %$& tn tq cc c} t)i v c> qu1n c31 h4 # ginh 5c ;! 3ng h cAn thit tq cc cng
ng '1 ph5>ng. ch2nh quy*n. nghnh c"ng nghi:p u l'chh1y cc nhm %$& tn, ah"ng
m1y nh+ng ;! 3ng h nh5 vy th5mng i 0*m v6i l5ng th1m qu1n v li nhun. &
lm ch& vi:c lp 0 h&=ch tin 0h$ thi v qu$n l/ 0h 0hvn,
2
Hhn l!c v ngn ;ch h=n ch ch& c$ nh+ng 0hu m6i pht hi:n v nh+ng 0hu B ni
ting v pht t)i#n lm c$n t)u m=nh m nh+ng nz l!c c31 cc nh qu$n l/ nh@m gi$m
thi#u cc $nh h5ung c31 u 0hch, O2 (. nu ngun l!c # tin hnh ph5>ng thc lp 0
h&=ch _rE t&n i:n v qu$n l/ %' thiu th ;1u ; c 2t nh+ng l!1 ch4n c gi t)' cAn
5c pht t)i#n, dt ph5>ng thc th1y th c th# ti hi t)1nh th3 5c ;! ginp o c31
nh+ng chuyn gi1 nh5 cc nh 0h&1 h4c v chuyn vin t)&ng l9nh v!c u l'ch ;inh thi.
qu$n l/ 0hu %$& tn. 0h&1 h4c xB hi. gi$i t)2 t)&ng ;inh thi h4c. qu$n l/ mi ;ng h&1ng
B v cc m"n 0hc cng nh5 ng5mi gi+ ti*n ch& 0hu v!c =i i:n, Oi:c ;t nhp cc
ch5>ng t)nh gim ;t cng %' chw t)2ch t)&ng vi:c nh gi thnh c"ng c31 cc chin l5c
qu$n l/ v xc 'nh xNm li:u cc $nh h5ung n ngun l!c c gi$m i. tvng ln h1y v7n
nh5 c, dt 1nh ;ch cc chuyn gi1 c th# 5c mmi h4p 'nh 0c #D WT xNm xbt cc +
li:u gim ;t v nh gi thnh c"ng c31 c"ng tc qu$n l/ qu1 nh+ng m(c tiu * )1 B
=t 5c. 2T t)nh %y cc v8n * v cc nguyn nhn c?t ngh91 ch& chnng. gT nhn %it
v nh gi cc chin l5c th1y th. v UT 51 )1 cc * ngh' * cp n nh+ng v8n *
ctn tn t=i v t)&ng t5>ng l1i, O vy cc ch5>ng t)nh qu$n l/ $nh h5ung c31 u 0hch
c hi:u qu$ ph$i th!c t. t=& )1 vi:c ;} (ng c hi:u qu$ nh8t cc ngun l!c hi:n c v
nh8n m=nh t6i t2nh linh h&=t v i m6i,
T)i liXu t%am ;%8o
A2sh'%) LDL) RLBL L''L 4y4L D'nsit< \s \n Inc$+!l't' C\us' $
C%$9in( in &\cEc$unt%< S'ttin(s) Leisure !ienes) >$lL n) n$L _)
!!L 6_456nvL
An9'%s$n) DLHL) P L &%$nL 4ynL Th' Dis!l\c'+'nt P%$c'ss in
R'c%'\ti$n)*ournal o+ Leisure ,esearh) >$lL 4) n$L 4) !!L 45v _L
&\<i'l9) NL 4vL R'c$>'%< $ C$u% M$nt\n' H'\th C$++uniti's $n
C\i%($%+) Sc$tl\n9) C%$+ Distu%2\nc' 2< T%\+!lin() Biologial
Conserva$ion) >$lL 4o) !!L 4o54vL
&$$) EL 46L Th' Ec$t$u%is+ &$$+) HN T'chnic\l P\!'% S'%i's N$L
6) $%l9 il9li' Cun9) \shin(t$n) DLCL
&$uch'%) DLHL) L A>il'sL) RL Ch'!$t') OLEL D$+in(u' Bil) &L *ilch'L
44L R'c$>'%< $ T%\ilsi9' *'('t\ti$n %$+ T%\+!lin( in \
T%$!ic\l R\in$%'st) Environmen$al Managemen$) >$lL 4o) n$L 6)
!!L 6ov566L
&%$n) PL) SLCL McC$$l) MLL M\n%'9$L 4yvL E>$l>in( C$nc'!ts \n9
T$$ls $% R'c%'\ti$n Us'% M\n$'+'nt in il9'%n'ss: A St\t' $
hn$l'9(' R'>i') !%$c''9in(s \t th' N\ti$n\l il9'%n'ss
R's'\%ch C$n'%'nc') ul< 6_56) C$%t C$llins) C$l$%\9$) ULSL
C$%'st S'%>ic') B'n'%\l T'chnic\l R'!$%t) INT5667) Int'%+$unt\in
R's'\%ch St\ti$nL
2
&u%('%) L) ML B$chi'l9L 4_L T$u%is+ \n9 Sh$%t5t'%+ &'h\>i$%\l
R's!$ns's $ N'stin( M\sE'9) R'9 C$$t'9) \n9 &lu' C$$t'9
&$$2i's in th' B\li!\($s) Environmen$al Conserva$ion) >$lL 67)
n$L _) !!L 6oo56oL
C'2\ll$s5L\scu%iin) HL 4L Tourism, Eo$ourism, and -ro$e$ed .reas)
IUCN: Th' $%l9 C$ns'%>\ti$n Uni$n Bl\n9) Sit'%l\n9L
Ciu'nt's) AL ML 46L D't'%+in\ci$n 9' C\!\ci9\9 9' C\%(\ Tu%istic\
'n A%'\s P%$t'(i9\s) CATIE) Tu%%i\l2$ C$st\ Ric\L
C$l') DLNL 4y6L il9'%n'ss C\+!sit' I+!\cts: E'ct $ A+$unt $
Us') %'s'\%ch !\!'% INT56yn) ULSL C$%'st S'%>ic') O(9'n) Ut\hL
USDA Int'%+$unt\in C$%'st \n9 R\n(' E0!'%i+'nt St\ti$nL
C$l') DLNL 4y_L Ass'ssin( \n9 M$nit$%in( &\cEc$unt%< T%\il
C$n9iti$ns) %'s'\%ch !\!'% INT5_7_) ULSL C$%'st S'%>ic') O(9'n)
Ut\hL Int'%+$unt\in C$%'st \n9 R\n(' E0!'%i+'nt St\ti$nL
C$l') DLNL 4yvL R's'\%ch $n S$il \n9 *'('t\ti$n in il9'%n'ss: A
St\t' $ hn$l'9(' R'>i') !%$c''9in(s \t th' N\ti$n\l
A9'+'ss R's'\%ch C$n%'nc') 4yo) ul< 6_56) C$%t C$llins)
C$l$%\9$L USDA C$%'st S'%>ic') B'n'%\l T'chnic\l R'!$%t INT5667)
Int'%+$unt\in R's'\%ch St\ti$nL
C$l') DLNL 4yyL Distu%2\nc' \n9 R'c$>'%< $ T%\+!l'9 M$nt\n'
B%\ssl\n9 \n9 C$%'sts in M$nt\n\) %'s'\%ch !\!'% INT5_y)
O(9'n) Ut\hL USDA C$%'st S'%>ic') Int'%+$unt\in C$%'st \n9
R\n(' E0!'%i+'nt St\ti$nL
C$l') DLNL 4y\L L$ I+!\ct R'c%'\ti$n\l P%\ctic's $% il9'%n'ss
\n9 &\cEc$unt%<) ('n'%\l t'chnic\l %'!$%t INT56o) O(9'n) Ut\hL
USDA C$%'st S'%>ic') Int'%+$unt\in C$%'st \n9 R\n(' E0!'%i+'nt
St\ti$nL
C$l') DLNL 4y2L il9'%n'ss C\+!sit' M$nit$%in( M'th$9s: A
S$u%c'2$$E) ('n'%\l t'chnic\l %'!$%t INT56o) O(9'n) Ut\h)
USDA C$%'st S'%>ic') Int'%+$unt\in C$%'st E0!'%i+'nt St\ti$nL
C$l') DLNL 47L Ec$l$(ic\l I+!\cts $ il9'%n'ss R'c%'\ti$n \n9
Th'i% M\n$'+'nt) Wilderness Managemen$) N$%th A+'%ic\n
P%'ss) B$l9'n) C$l$%\9$) !!L n6o5nL
C$l') DLNL 4_L T%\+$lin( E'cts $n M$unt\in *'('t\ti$n in
\shin(t$n) C$l$%\9$) N' H\+!shi%' \n9 N$%th C\%$lin$
2
%'s'\%ch !\!'% INT5nn) O(9'n) Ut\hL USDA C$%'st S'%>ic')
Int'%+$unt\in C$%'st E0!'%i+'nt St\ti$nL
C$l') DLNL 4o\L Distu%2\nc' $ N\tu%\l *'('t\ti$n 2< C\+!in(:
E0!'%i+'nt\l A!!lic\ti$ns $ L$ L'>'l St%'ss) Environmen$al
Managemen$) >$lL 4) n$L _) !!L n7o5n4L
C$l') DLNL 4o2L E0!'%i+'nt\l T%\+!lin( $ *'('t\ti$n: R'l\ti$nshi!
&'t''n T%\+!lin( Int'nsit< \n9 *'('t\ti$n R's!$ns')*ournal o+
.pplied Eolog/) >$lL _ 6) !!L 67_564nL
C$l') DLNL) MLEL P't'%s'n) RLCL Luc\sL 4yvL M\n\(in( il9'%n'ss
R'c%'\ti$n Us'5 C$++$n P%$2l'+s \n9 P$t'nti\l S$luti$ns)
('n'%\l t'chnic\l %'!$%t INT56_7) O(9'n) Ut\hL USDA C$%'st
S'%>ic') Int'%+$unt\in C$%'st E0!'%i+'nt St\ti$nL
D$uc'tt') LEL) DLN C$l'L 4_L il9'%n'ss *isit$% E9uc\ti$n:
In$%+\ti$n A2$ut Alt'%n\ti>' T'chni;u's) ('n'%\l t'chnic\l
%'!$%t INT56o) O( 'n) Ut\hL USDA C$%'st S'%>ic') Int'%+$unt\in
C$%'st E0!'%i+'nt St\ti$nL
E9in(t$n) LML) MLAL E9in(t$nL 4yL Eolog/, ,erea$ion and Tou$ism)
C\+2%i9(' Uni>'%sit< P%'ss) N' Y$%E) N' Y$%EL
C\%%'ll) &LHL) DL Run<\nL 4 4L Ec$l$(< \n9 T$u%is+) .nnals o+
Tourism ,esearh) >$lL 4y) !!L n45oL
Cish2'in) ML) IL A'nL 4voL Belie+, .$$i$ude, &n$en$ion and Behavior01
.n &n$rodu$ion $o Theor/ and ,esearh) A99is$n5'sl'<
Pu2lishin( C$+!\n<) R'\9in() M\ss\chus'ttsL
B\E\hu) CLBL 46L Touris$ .$$i$udes and 2se &mpa$s in Maasal Mara
Na$ional ,eserve) il9li' C$ns'%>\ti$n Int'%n\ti$n\l) N\i%$2i)
h'n<\L
B\%l\n9) BLBL 4yvL R\t's $ S$il L$ss C%$+ M$unt\in C$$t!\ths: An
E0!'%i+'nt\l Stu9< in th' D%\E'ns2'%( M$unt\ins) .pplied
3eograph/) >$lL v) !!L n45onL
Bi$n($) CL) L &$sc$5Ni'<') BL \ll\c'L 4n0 . !$ud/ o+ )isi$or
Managemen$ in $he Wor4s Na$ional -ar5s and -ro$eaed .reas)
C$ll'(' $ N\tu%\l R's$u%c's) C$l$%\9$ St\t' Uni>'%sit<) C$%t
C$llins) C$l$%\9$L
2
B%\+\nn) LHL 4y6L T$\%9 \ &'h\>i$%\l Th'$%< $ C%$9in( in
Out9$$% R'c%'\ti$n: An E>\lu\ti$n \n9 S<nth'sis $ R's'\%ch)
Leisure !ienes) >$lL o) n$L 6) !!L 47546L
B%\+\nn) LHL) hL &u%9('L 4ynL C%$9in( P'%c'!ti$n D't'%+in\nts \t
Int'nsi>'l< Us'9 D'>'l$!'9 Out9$$% R'c%'\ti$n Sit's) Leisure
!ienes) >$lL ) !!L 4v54yL
H\++itt) EL) DLNL C$l'L 4yvL il9l\n9 R'c%'\ti$n: Ec$l$(<
M\n\('+'nt) $hn il'< \n9 S$ns IncL) N' Y$%E) N' Y$%EL
H\+!t$n) &L) DLNL C$l'L 4oL S$t P\ths: Ho6 $o En7o/ $he Wilderness
Wi$hou$ Harming &$) St\cE!$l' &$$Es) M'ch\nics2u%()
P'nns<l>\ni\L
H\%%$un) LLAL) ELAL &$$L 4oL Th' S'\%ch $% *isit$% C\%%<in(
C\!\cit<: A R'>i' $ T$u%is+s I+!\ct M\n\('+'nt
M'th$9$l$(i's \n9 th'i% Us' in P%$t'ct'9 A%'\s) 9%\t) $%l9
il9li' Cun9) \shin(t$n) DLCL
H\Eins) LP) CLML R$2'%tsL 4_L E'cts $ C'c%'\ti$n\l Scu2\ Di>in(
$n C$%\l R''s: T%\+!lin( $n R'' Cl\t C$++uniti's)*ournal o+
.pplied Eolog/) >$lL _7) !!L 6o5_7L
H\<s+ith) LL) LDL HuntL 4oL N\tu%' T$u%is+) Wildli+e and
,erea$ionis$s8 Coe9is$ene Through Managemen$ and ,esearh)
Isl\n9 P%'ss) \shin(t$n) DLCL
H'2'%l'in) TLAL \n9 &L Sh'l2<L 4vvL C\%%<in( C\!\cit<) *\lu's \n9
th' S\tis\cti$n M$9'l: A R'!l< t$ B%'ist) *ournal o+ Leisure
,esearh) >$lL ) !!L 4n654nyL
H'n9'') LCL) BLHL St\nE'<) RLCL Luc\sL 47L Wilderness Managemen$)
N$%th A+'%ic\n P%'ss) B$l9'n) C$l$%\9$L
H$ll'nh$%st) SL) LL B\%9n'%L 4nL Th' In9ic\t$% P'%$%+\nc' Esti+\t'
A!!%$\ch t$ D't'%+in' Acc'!t\2l' il9'%n'ss C$n9iti$ns)
Environmen$al Managemen$) >$lL 4y) !!L 7457L
\c$2) BLRL) RL Sch%'<'%L 4y7L C$nlict in Out9$$% R'c%'\ti$n: A
Th'$%'tic\l P'%s!'cti>')*ournal o+ Leisure ,esearh) >$lL 46) n$L
nL) !!L _5_y7L
h'nchin(t$n) RL 44L T$u%is+ D'>'l$!+'nt in th' B%'\t &\%%i'% R''
M\%in' P\%E) %ean and !horeline Managemen$, >$lL 4o) !!L ov5
vyL
2
hni(ht) RLLL) DLNL C$l'L 44L E'cts $ R'c%'\ti$n\l Acti>it< $n
il9li' in il9l\n9s) t%\ns\cti$ns $ th' N$%th A+'%ic\n il'
\n9 N\tu%\l R's$u%c's C$n'%'nc') >$lL o) !!L 6_y56nvL
hni(ht) RLLL) DLNL C$l'L 4o\L C\ct$%s Th\t Inlu'nc' il9li'
R's!$ns's t$ R'c%'\ti$nists) Wildli+e and ,erea$ionis$s8
Coe9is$ene Through Managemen$ and ,esearh) Isl\n9 P%'ss)
\shin(t$n) DLCL
hni(ht) RLLL) DLNL C$l'L 4o2L il9li' R's!$ns's t$ R'c%'\ti$nists,:
Wildli+e and ,erea$ionis$s8 Coe9is$ene Through Managemen$
and ,esearh) Isl\n9 P%'ss) \shin(t$n) DLCL
hni(ht) P)LLL) hL Butill'%L 4oL Wildli+e and ,erea$ionis$s8
Coe9is$ene Tbrougb Managemen$ and ,esearh) Isl\n9 P%'ss)
\shin(t$n) DLCL
hni(ht) RLLL) SLAL T'+!l'L 4oL il9li' \n9 R'c%'\ti$nists:
C$'0ist'nc' Th%$u(h M\n\('+'nt) Wildli+e and ,erea$ionis$s8
Coe9is$ene Through Managemen$ and ,esearh) Isl\n9 P%'ss)
\shin(t$n) DLCL
huss) PLRL) ALRL B%\'' \n9 L L *\sE'L 47L )isi$or &mpa$
Managemen$8 . ,evie6 o+ researh) >$lL 4) N\ti$n\l P\%Es \n9
C$ns'%>\ti$n Ass$ci\ti$n) \shin(t$n) DLCL
L\%s$n) RLAL 4oL &\l\ncin( il9li' *i'in( ith il9li' I+!\cts: A
C\s' Stu9<) Wildli+e and ,erea$ionis$s8 Coe9is$ene Through
Managemen$ and ,esearh) Isl\n9 P%'ss) \shin(t$n) DLCL
L\%'nc') TL&L) DL icEinsL 4vL M\n\(in( L'(iti+\c< in
Ec$t$u%is+) Tourism Managemen$) >$lL 4y) n$L o) !!L _7v5_4L
L'un() YCL) LLL M\%i$nL 4L T%\il D'(%\9\ti$n \s Inlu'nc'9 2<
En>i%$n+'nt\l C\ct$%s: A St\t' $ th' hn$l'9(' R'>i')*ournal
o+ !oil and Wa$er Conserva$ion) >$lL o4) n$L 6) !!L 4_754_L
Li99l') ML L 4 4L R'c%'\ti$n\l Ec$l$(<: E'cts $ T%\+!lin( $n
Pl\nts \n9 C$%\l,: Trends in Eolog/ and Evolu$ion) >$lL ) n$L 4)
!!L 4_54vL
Li99l') ML L 4vL ,erea$ion and $he Environmen$, The Eologial
&mpa$ o+ %u$door ,erea$ion and Eo$ourism) Ch\!+\n \n9 H\ll)
L$n9$nL
2
Li99l') MLL) LLDL Chitt<L 4y 4L Th' Nut%i'nt &u9('t $ H$%s' T%\cEs $n
\n En(lish L$l\n9 H'\th)*ournal o+ .pplied Eolog/) >$lL 4y) !!L
yn45ynyL
Li99l') ML) ALML h\<L 4yvL R'sist\nc') Su%>i>\l \n9 R'c$>'%< $
T%\+!l'9 C$%\l $n th' B%'\t &\%%i'% R'') Biologial
Conserva$ion) >$lL n6) !!L 454yL
Li99l') ML) HLRLAL Sc$%(i'L 4y7L Th' E'cts $ R'c%'\ti$n $n
C%'sh\t'% Pl\nts \n9 Ani+\ls: A R'>i') Biologial
Conserva$ion) >$lL 4v) n$L 6) !!L 4y_567L
Luc\s) RLCL 4vL P'%c'!ti$ns $ N$n5+$t$%i'9 R'c%'\ti$n\l I+!\cts:
A R'>i' $ R's'\%ch Cin9in(s) ,erea$ional &mpa$ on Wildlands)
O(9'n) Ut\hL USDA C$%'st S'%>ic') Int'%+$unt\in C$%'st \n9
R\n(' E0!'%i+'nt St\ti$nL
Luc\s) RLCL 47L il9'%n'ss R'c%'\ti$n M\n\('+'nt: A B'n'%\l
O>'%>i') Wilderness Managemen$) N$%th A+'%ic\n P%'ss)
B$l9'n) C$l$%\9$L
M\cC\%i\n9) CL) ML Ciu'nt'sL 4oL C\s' Stu9<: &i$9i>'%sit<
C$ns'%>\ti$n \n9 Hu+\n P$!ul\ti$n I+!\cts in th' B\l\!$$s
Isl\n9s) Ecu\9$%) !%$c''9in(s $ th' Hu+\n P$!ul\ti$n)
&i$9i>'%sit< \n9 P%$t'ct'9 A%'\s) A+'%ic\n Ass$ci\ti$n $% th'
A9>\nc'+'nt $ Sci'nc'L
M\chlis) BL) DLLL Tichn'llL 4yoL The !$a$e o+$he Wor5+s -ar5s8 .n
&n$erna$ional.ssessmen$ o+ ,esoure Managemen$, -oli/, and
,esearh) 'st>i' P%'ss) IncL
M\nnin() RLEL 4vL I+!\cts $ R'c%'\ti$n $n Ri!\%i\n S$ils \n9
*'('t\ti$n) Wa$er ,esoures Bulle$in) >$lL 4o) n$L 4) !!L _n_L
M\nnin() RLEL 4yoL C%$9in( N$%+s in &\cEc$unt%< S'ttin(s: A
R'>i' \n9 S<nth'sis)*ournal o+ Leisure ,esearh) >$lL 4v) n$L 6)
!!L vo5yL
M\%i$n) LLL 44L Developing a Na$ural ,esoure &nven$or/ and
Moni$oring -rogram +or )isi$or &mpa$s on ,erea$ion !i$es8 .
-roedural Manual) n\tu%\l %'s$u%c' %'!$%t) NPSNR*TNRR47)
USL D'!\%t+'nt $ th' Int'%i$%) N\ti$n\l P\%E S'%>ic') \shin(t$n)
DLCL
M\%i$n) LLL 4nL An Ass'ss+'nt $ T%\il C$n9iti$ns in B%'\t S+$E<
M$unt\ins N\ti$n\l P\%E) %'s'\%ch%'s$u%c's +\n\('+'nt %'!$%t)
2
4o6) ULSL D'!\%t+'nt $ th' Int'%i$%) N\ti$n\l P\%E S'%>ic')
S$uth'\st R'(i$n) Atl\nt$ B'$%(i\L
M\%i$n) LLL 4oL En>i%$n+'ntO Au9itin(: C\!\2iliti's \n9
M\n$'+'nt Utilit< $ R'c%'\ti$n I+!\ct M$nit$%in( P%$(%\+s)
Environmen$al Managemen$) >$lL 4) n$L o) !!L v_5vv4L
M\%i$n) LLL) DLNL C$l'L 4L S!\ti\l \n9 T'+!$%\l *\%i\ti$n in S$il
\n9 *'('t\ti$n I+!\cts $n C\+!sit's: D'l\\%' \t'% B\!
N\ti$n\l R'c%'\ti$n A%'$ Eologial .pplia$ions) >$lL ) n$L 6)
!!L o675o_7L
M\%i$n) LLL) YCL L'un(L 4vL An Ass'ss+'nt $ C\+!sit' C$n9iti$ns
in B%'\t S+$E< M$unt\ins N\ti$n\l P\%E) %'s'\%ch%'s$u%c's
+\n$'+'nt %'!$%t) ULSL D'!\%t+'nt $ th' Int'%i$%) N\ti$n\l
P\%E S'%>ic') B%'\t S+$E< M$unt\ins N\ti$n\l P\%E) B\tlin2u%()
T'nn'ss''L
M\%i$n) LLL) LLCL M'%%i\+L 4yo\L P%'9ict\2ilit< $ R'c%'\ti$n\l I+!\ct
$n S$ils) !oil !iene !oie$/ o+ .meria *ournal) >$lL n) n$L _)
!!L v o 45v o _L
M\%i$n) LLL) LLCL M'%%i\+L 4yo2L R'c%'\ti$n\l I+!\cts $n 'll
Est\2lish'9 C\+!sit's in th' &$un9\%< \t'%s C\n$' A%'\
il9'%n'ss) St\ti$n T'chnic\l &ull'tin ADS&6o76) A(%icultu%\l
E0!'%i+'nt St\ti$n) Uni>'%sit< $ Minn's$t$ St P\ul) Minn's$t\L
M\%i$n) LLL) CLSL R$('%sL 4nL Th' A!!lic\2ilit< $ T'%%'st%i\l *isit$%
I+!\ct M\n$'+'nt St%\t'(i's t$ th' P%$t'cti$n $ C$%\l R''s)
%ean and Coas$al Managemen$) >$lL 66) !!L 4o_54_L
M\%i$n) LLL) L R$(('n2ucE) RLEL M\nnin(L 4_L P%$2l'+s \n9
P%\ctic's in &\cEc$unt%< R'c%'\ti$n M\n\('+'nt: A Su%>'< $
N\ti$n\l P\%E S'%>ic' M\n\('%s) n\tu%\l %'s$u%c's %'!$%t
NPSNR*TNRR_46) USL D'!\%t+'nt $ th' Int'%i$%) N\ti$n\l
P\%E S'%>ic') \shin(t$n) DLCL
Mi'cE$sEi) L 4oL En>i%$n+'nt\l Issu's $ T$u%is+ \n9
R'c%'\ti$n) Uni>'%sit< P%'ss $ A+'%ic$ IncL) N' Y$%E) N'
Y$%EL
M$nti) P ) ELEL M\cEint$shL 4vL E'ct $ C\+!in( $n Su%\c' S$il
P%$!'%ti's in th' &$%'\l C$%'st R'(i$n $ N$%th'st'%n Ont\%i$)
C\n\9\) !oil !iene !oie$/ o+ .meria *ournal) >$lL n_) !!L 47n5
446L
2
N$%%is) RL 4nL Ec$t$u%is%n in th' N\ti$n\l P\%Es $ L\tin A+'%ic\)
Na$ional -ar5s) >$lL y) n$L 46) !!L __5_vL
P%itch'tt) LL 4vL -roper$ies and Managemen$ o++ores$ !oils) $hn
il'< \n9 S$ns) N' Y$%E) N' Y$%EL
R$(('n2ucE) L) DLRL illi\+s) ALEL \ts$nL 4_L D'inin(
Acc'!t\2l' C$n9iti$ns in il9'%n'ss) Environmen$al
Managemen$) >$lL 4v) n$L 6) !!L 4yv54vL
S\l+) RL* 4yL C$%\l R'' \n9 T$u%ist C\%%<in( C\!\cit<: Th' In9i\n
Oc'\n E0!'%i'nc') 2NE- &ndus$r/ and $he Environmen$) >$lL )
n$L 4) !!L I I 5 4 _L
Sh'l2<) &L 4y7L C%$9in( M$9'ls $% &\cEc$unt%< R'c%'\ti$n) Land
Eonomis) >$lL o) !!L n_5ooL
St\nE'<) BLHL) DLNL C$l') RLCL Luc\s) MLEL P't'%s'n) SLSL C%iss'UL 4yoL
Th' Li+its $ Acc'!t\2l' Ch\n(' IAC S<st'+ $% il9'%n'ss
Pl\nnin() ('n'%\l t'chnic\l %'!$%t INT54v) O(9'n) Ut\hL USDA
C$%'st S'%>ic') Int'%+$unt\in C$%'st E0!'%i+'nt St\ti$nL
St\nE'<) BLHL) SLE McC$$l) BLLL St$E'sL 47L M\n\(in( $%
A!!%$!%i\t' il9'%n'ss C$n9iti$ns: Th' C\%%<in( C\!\cit< Issu')
Wilderness Managemen$) N$%th A+'%ic\n P%'ss) B$l9'n) C$l$%\9$L
St\nE'<) BLHL) RL Sch%'<'%L 4yvL Attitu9's T$\%9 il9'%n'ss \n9
C\ct$%s A'ctin( *isit$% &'h\>i$%: A St\t' $ hn$l'9(' R'>i')
!%$c''9in(s \t th' N\ti$n\l il9'%n'ss R's'\%ch C$n'%'nc') ul<
6_56) C$%t C$llins) C$l$%\9$) ULSL C$%'st S'%>ic') B'n'%\l
T'chnic\l R'!$%t INT5667) O(9'n) Ut\hL USDA C$%'st S'%>ic')
Int'%+$unt\in R's'\%ch St\ti$nL
Sun) DL) MLL Li99l'L 4_L A Su%>'< $ T%\+!lin( E'cts $n *'('t\ti$n
\n9 S$9 in Ei(ht T%$!ic\l \n9 Su2t%$!ic\l Sit's) Environmen$al
Managemen$) >$lL 4v) n$L n) !!L nv5o 47L
Unit'9 St\t's D'!\%t+'nt $ th' Int'%i$%) N\ti$n\l P\%E S'%>ic'L 44L
N\tu%\l R's$u%c's M\n\('+'nt Bui9'lin') B$>'%n+'nt P%intin(
Oic') NPS5vv) \shin(t$n) DLCL
Unit'9 St\t's D'!\%t+'nt $ th' Int'%i$%) N\ti$n\l P\%E S'%>ic'L 4v\L
A Su++\%< $ th' *isit$% E0!'%i'nc' \n9 R's$u%c' P%$t'cti$n
*ERP C%\+'$%E) D'n>'% S'%>ic' C'nt'%) Pu2lic\ti$n NPS D5
464n) D'n>'%) C$l$%\9$L
2
Unit'9 St\t's D'!\%t+'nt $ th' Int'%i$%) N\ti$n\l P\%E S'%>ic'L 4v2L
Th' *isit$% E0!'%i'nc' \n9 R's$u%c' P%$t'cti$n *ERP
C%\+'$%E: A H\n92$$E $% Pl\nn'%s \n9 M\n$'%s) Pu2lic\ti$n
NPS D5464o) D'n>'% S'%>ic' C'nt'%) D'n>'%) C$l$%\9$L
*\sE') LL) MLP D$nn'll<) &L Sh'l2<L 4_L Est\2lishin( M\n\('+'nt
St\n9\%9s: S'l'ct'9 E0\+!l's $ th' N$%+\ti>' A!!%$\ch)
Environmen$al Managemen$) >$lL 4v) n$L o) !!L 65n_L
\(\%) LAL 4nL Th' C\%%<in( C\!\cit< $ il9 L\n9s $% R'c%'\ti$n)
Th' S$ci't< $ A+'%ic\n C$%'st'%s) C$%'st Sci'nc' M$n$(%\!h v)
\shin(t$n DLCL
\ll\c') BLNL 4_L il9l\n9s \n9 Ec$t$u%is+ in L\tin A+'%ic\:
In>'stin( in P%$t'ct'9 A%'\s)*ournal o+ ;ores$r/) >$lL 4) n$L 6)
!!L _v5n7L
'\>'%) TL) DL D\l'L 4vyL T%\+!lin( E'cts $ HiE'%s) M$t$%c<cl's
\n9 H$%s's in M'\9$s \n9 C$%'sts)*ournal o+ .pplied Eolog/)
>$lL 4o) n$L 6) !!L no45novL
hitt\E'%) DL) &L Sh'l2<L 4yyL T<!'s $ N$%+s $% R'c%'\ti$n
I+!\cts: E0t'n9in( th' S$ci\l N$%+s C$nc'!t)*ournal o+ Leisure
,esearh) >$lL 67) n$L n) !!L 6456v _L
ils$n) LP) LP S'n'<L 4nL E%$si$n\l I+!\ct $ HiE'%s) H$%s's)
M$t$%c<cl's) \n9 O R$\9 &ic<cl's $n M$unt\in T%\ils in
M$nt\n$ Moun$ain ,esearh and Developmen$) >$lL 4n) n$L 4)
!!L vv5yyL
2
Eh5>ng S
'a du l&c% sin% t%i lCn tm cao %*n
/St ci n%Tn ()o s t%u %It cc cSng Lng &a p%'*ng
trong ;%u (c t' n%Gn
E&;t1; Eh)i;t
Hh %b l xinh p. nh t)it h4c v nh vvn Z,Y,`chum1chN) B ni nh5 vy, ahi p
(ng v& ;! pht t)i#n c31 u l'ch 0hu v!c t5 nhn c ;! l"i cun cc cng ng '1
ph5>ng th nng l B c mt 0i#u thnh c"ng nh5 vy. l qui m" nh, -)&ng nh+ng
nvm gAn y. 0hi u l'ch ;inh thi B pht t)i#n. ng5mi t1 th8y t)n 0h?p Ehu Ihi R nh5 l
t)5mng hp 5c th$& lun t)&ng ch5>ng nyT v phAn l6n th gi6i ctn l=i. ngy cng
nhi*u cc nh thAu nh. %1& gm cc ch3 nh nghw. cc nh i*u hnh u l'ch t! nhin.
1ng thu hnt thnh c"ng cc cng ng '1 ph5>ng v& cc c"ng vi:c c31 h4, Hh+ng pht
t)i#n ny nh8t qun v6i h1i nguyn l/ c> %$n nh8t c31 u l'ch ;inh thi. l Nm l=i li
2ch 0inh t t)!c tip ch& ng5mi n '1 ph5>ng v ng gp v& vi:c %$& v: thin nhin,
LSI 9HI &H &CA t'c giH+ +hhsng nJ% tLp trung vJo s\ thu h?t cDc cKng Grng GHa
phhsng vJo s\ phDt triTn c>a du lHch sinh thDi trong khu v\c th nhwn! *] trCnh bJ% nhiju
trhNng hnp cY thT / tQt c= Gju z +hwu Phi / GT d< bj so sDnh! +Dc vt dY minh hoU cDc
cKng Grng GHa phhsng GW c] nhlng cs cQu lWnh GUo tru%jn thMng tUi ch~ vJ lJ nsi mJ
khu v\c th nhwn Gang muMn th\c hiFn c] hiFu ;u= -viFc gw% d\ng nng l\c- b[n trong
cDc cKng Grng G] trong khi cDc k nng ;u=n li tJi chtnh, cDc cs cQu tm chZc vJ kiAn
thZc kinh doanh Gang cSn thiAu! +hhsng nJ% kh@ng nghi[n cZu cDc vQn Gj lBn hsn c>a
du lHch d\a vJo cKng Grng, nsi cDc tm chZc kinh doanh Ghnc khzi GPu, sz hlu vJ Giju
hJnh bzi chtnh cDc cKng Grng! Tu% nhi[n nhlng vQn Gj Ghnc n[u l[n z Gw% vJ nhiju kAt
luLn GUt Ghnc lJ thtch hnp vBi hCnh =nh toJn bK c>a s\ thu h?t cDc cKng Grng GHa
phhsng vJo du lHch d\a vJo t\ nhi[n!
#+Dc nghi[n cZu cY thT c>a 'livers +amp Limited vJ Dorobo Tours vJ Safaris
Ghnc d\a tr[n kh=o sDt ban GPu, bao grm cDc chu%An thm tUi ch~ z TanRania, cDc cuKc
phng vQn cDc @ng ch> vJ cDc nhJ ;u=n li vJ viFc gem gvt cDc tJi liFu c>a c@ng t% bao
grm cDc thh tin vJ cDc cuMn sDch mng! +Dc ngurn th@ng tin phY GW Ghnc sn tCm nhh
GW n[u trong mYc tJi liFu tham kh=o! 3j +@ng t% 5=o trn +hwu Phi, t@i GW phYc vY z G]
tE abb/abbc vBi th cDch lJ giDm GMc chhsng trCnh, vJ chHu trDch nhiFm vj theo di du
lHch sinh thDi vJ phDt triTn d\ Dn! Trong thNi gian nJ%, t@i GW c] nhlng hiTu biAt swu sc
vj cDc kinh nghiFm du lHch sinh thDi c>a +@ng t% 5=o trn +hwu Phi tr[n th\c GHa cxng
nhh cDch gi=i ;u%At c>a c@ng t%! *ghi[n cZu GiTm vj +@ng t% 5=o trn +hwu Phi Ghnc
2
cn cZ tr[n hiTu biAt rKng rWi ban GPu c>a cDc d\ Dn th\c GHa, cDc tJi s=n vJ cDc phhsng
phDp Giju hJnh c>a c@ng t%! *] bao grm viFc gem gvt cDc tJi liFu c@ng cKng vJ cDc
ngurn tJi liFu phY nhh GW n[u trong TJi liFu tham kh=o z cuMi chhsng nJ%!
Oi:c thu hnt cng ng v& ;! pht t)i#n c31 u l'ch qui m" nh t)&ng 0hu v!c t5 nhn
0h"ng ph$i l B =t 5c mt cch ~ ng, H l 0t qu$ mt m7m v h4c tp tq nh+ng
;1i lAm c31 cc nh thAu i t)56c. h4 B tqng 8u t)1nh # Nm l=i / ngh91 2ch th!c ch& /
t5ung c31 l+ hnh t)ch nhi:m t)n cc 0hu v!c t! nhin. vq1 %$& v: m"i t)5mng vq1 gi+
v+ng phnc li c31 nhn n '1 ph5>ng, Hh5ng t=i ;1& ;! l"i cun cng ng l=i c /
ngh91 i v6i 0hu v!c t5 nhn Ih$i chvng l mt h&=t ng nhn c E ci g %n
t)&ng i v6i &1nh nhnX nh Au t5 ahi p (ng v& u l'ch !1 v& t! nhin th t1
0h"ng ph$i nhn x1 # tm cu t)$ lmi, -hng 0 tip t(c chw )1 )@ng u l'ch !1 v& t!
nhin v7n 1ng l mt t)&ng % phn tvng t)5ung nh1nh nh8t c31 n*n c"ng nghi:p. v6i
ngy cng nhi*u h&=t ng u l'ch !1 v& thin nhin 5c t chc %n ng&i cc v5mn
quc gi1 h&Cc 0hu ! t)+. t)n 8t 1i c31 cng ng h1y lng xB. n>i c&n ng5mi v cuc
;ng h&1ng B. cpng v6i cc ti nguyn thin nhin 0hc. ;ng t)&ng mi qu1n h: chCt
ch v6i nh1u, Hu mi qu1n h: l thp 'ch. n c th# ph h&=i m"i t)5mng 0inh &1nh
m ;! tvng t)5ung c31 u l'ch ph( thuc v&, ahi n lng u vpng I)1chu1% ahi)i ah1n
c31 -hi _1n Au c mt h n56c ung c31 v&i v& thng Hvm W]]L. git cht mt n
h4 hng cc v&i him c31 Ehu . h4 %' t)$ ming v 0h"ng nhn 5c li 2ch pht t)i#n
u l'ch !1 v& thin nhin u t)&ng 0hu v!c, Qn v&i B gy nhi*u thi:t h=i ch& h&1 mu
c31 h4, <nh ng c31 n lng B lm ;uy gi$m nghim t)4ng th' t)5mng u l'ch c31 0hu
v!c,
-ht ng %un l B c nhi*u v2 ( t5>ng t! t)n 0h?p th gi6i, Ec cng ng '1
ph5>ng B c mu thu7n v6i cc ! n h&Cc nh thAu u l'ch. ng5mi n c31 h4 B %'
t56c &=t cc li 2ch 0inh t, -)&ng nh+ng t)5mng hp ng5mi t1 l=i nhn )1 )@ng ;!
th1m gi1 c31 cng ng v& ;! pht t)i#n u l'ch 0hu v!c t5 nhn c / ngh91 0inh &1nh
lnh m=nh, Hh5ng th1m gi1 nh5 th n& Hh+ng v8n * v h1 hn c31 ;! thu hnt cng
ng v& u l'ch !1 v& t! nhin l g Hh+ng nghin cu i#n hnh ;1u y ; ch& t1
mt vi v2 (,
tli(ers camp limited
-u l&c% .in% t%i DCn ngo)i C]ng (iCn ?u@c gia Tarangire
DKc Tanania
-1 c th# tm th8y u JlivN); E1mp t=i -1n1ni1 mt v2 ( thnh c"ng v* i*u hnh u
l'ch ;inh thi t)n qui m" nh, Q5c thnh lp tq nvm W]]2. JlivN); E1mp._t,. l mt t
chc 0inh &1nh u l'ch th5>ng m=i t! % vn B thnc Fy c"ng tc %$& tn !1 v& cng
ng, d(c tiu c31 JlivN); E1mp u -1n1ni1 l pht t)i#n mt ;$n phFm u l'ch th5>ng
m=i c 0t qu$ u vtng i ;vn ph21 %?c cu$ -1n1ni1. t)&ng 0hi v7n Nm l=i nh+ng 0t qu$
%$& tn t2ch c!c v li 2ch 0inh t c( th# tq u l'ch ch& ng5mi n d11;1i u cc lng
_&%&i) `&it v Zm%&)NNt 4c thN& 0hu v!c h&1ng B )$i )c u ph21 "ng E"ng vin euc
gi1 -1)1ngi)N R5c %it n l 0hu v!c ;vn %?t c 0i#m ;&t _&0i;1lN T, JlivN); E1mp B
2
51 )1 mt * xu8t ch& h1i lng u '1 ph5>ng v ch& E(c mi ;ng h&1ng B c31 ch2nh
ph3 -1n1ni1. 0huyn c& mt 0hu v!c h=t nhn %$& v: mi ;ng h&1ng B )ng 2P cy
; vu"ng %n t)&ng 0hu v!c xB Zm%&)NNt n>i ; Ct t)=i, dt 0hu v!c h&=t ng )ng
h>n. co g2P cy ; vu"ng Rmt m"i t)5mng h&1ng B l/ t5ungT. t)&ng c lng _&%&i)
`&it. cng ; 5c %$& tn ch& cuc ;vn % i h>n, O* th!c ch8t. JlivN); E1mp 1ng
tm 0im mt hp ng ch& thu i h=n v6i cc xB, Hg5c l=i. t)=i ! 0in mt l: ph2
%$& v: mi ;ng h&1ng Bmzi ngy ch& mzi nh u l'ch l W2s` . 5c chi1 ;f gi+1 h1i
xB, E&n ; ny 5c nhn th8y l hp l/ v* mCt chi ph2 i v6i 0hch hng v mc
h5ung li i v6i cc cng ng v B 5c n lng 3ng h, <>n n+1. JlivN); E1mp
yu cAu nh+ng i*u ;1u y i v6i n lng R^&)&%& -&u); 1n `1{1)i; _t, v JlivN);
E1mp.W]]MTD
0h"ng 5c th$ gi1 ;nc )1 0hu v!c %$& tn ;! h&1ng B Rt)q v& thmi gi1n c
nhu cAu th!c ;!T
t)&ng 0hu v!c %$& tn ;! h&1ng B v 0hu v!c h&=t ng )ng h>n 0h"ng 5c
c1nh tc h&Cc t. 0h"ng 5c chCt cy # lm th1n
n lng 0h"ng 0huyn 0h2ch vi:c qu8y )i m4i mi ;ng h&1ng B. t)&ng 0hi
v7n uy t) m4i quy*n li v* n56c v chvn th$ t)n 0hu v!c h&=t ng )ng h>n,
E(c mi ;ng h&1ng B c31 ch2nh ph3 B 3ng h th&$ thun ch& thu %@ng cch 0huyn
0h2ch cc hi ng lng xB hnh ng, `! 3ng h ch2nh thc )8t qu1n t)4ng. v u
-1n1ni1 m4i mi ;ng h&1ng B *u 5c chvm ;c. v ! n ny 5c nhn nhn l mt
0 h&=ch ;} (ng 0h"ng ph hu mi ;ng h&1ng B, dt th&$ thun ng?n h=n %1n Au
R;u thngT B =t ch& phbp %?t Au cc h&=t ng. t)&ng 0hi nh+ng cuc th$& lun chi
tit h>n ch& mt hp ng ch& thu i h=n R]]nvmT t)n 0hu v!c %$& tn mi ;ng h&1ng
B 5c tin hnh v6i cc hi ng xB, JlivN); E1mp B ti t) m4i chi ph2 ch& nhi*u
cuc h4p v B ng&=i t)&ng h>n mt nvm # cc hi ng xB gCp go th$& lun v6i nh1u,
<4 tip t(c t)$ l: ph2 W2s` ch& mt ng5mi mt m t)&ng ;ut thmi gi1n . mCc p
ch51 c hp ng ch& thu 5c 0/ 0t ;1u thmi 0c ;u thng Au tin, Hhi*u thmi gi1n v
ti*n %=c B 5c ;} (ng t)&ng mt nz l!c nh@m gi& (c n lng '1 ph5>ng v* %$n
thn h&=t ng u l'ch . v* li 2ch 0inh t ti*m tng i v6i cng ng. v v* li 2ch %$&
tn lu i i v6i 8t 1i thuc quy*n ;u h+u c31 cng ng, _ng xB qu1n tm n vi:c
cc l: ph2 %$& tn mi ;ng h&1ng B 5c th1nh t&n nh5 th n&, dt phAn c31 th&$
thun v6i JlivN); E1mp l mu mt ti 0h&$n ngn hng c31 xB v6i nhi*u thnh vin c31
hi ng xB R5c n lng %Au )1T th1y mCt cng ng 0/ tn R^&)&%& -&u); 1n `1{1)i;
_t,. v JlivN); E1mp. W]]MT,
Eui cpng. mt hp ng ch& thu ]] nvm B 5c lp v 0/ v6i xB Zm%&)NNt. tip thN&
;1u l mt th&$ thun t5>ng t! v6i xB _&%&i) `&it, ji+1 nvm W]]g v W]]L. B c t)n
UP.PPPs` 5c t=& )1 tq cc l: ph2 u l'ch v 5c th1nh t&n t)!c tip ch& h1i xB. thN&
nng hp ng ch& thu RJlivN)T, -q nh+ng ngy cc qu B 5c png # %$& hnh
mt ci ging v my %>m n56c c31 xB. mu )ng t)5mng lng. v mu1 l5>ng th!c ch& n
lng t)&ng mt thmi 0c h=n hn. ng&i )1 ctn 5c chi ch& cc ! n 0hc c31 xB v cc
nhu cAu & n lng * xu8t, O2 ( c31 JlivN); E1mp png # chw )1 h1i i*uD u l'ch
2
;inh thi 1ng thnh c"ng t)n qui m" nh. v. ;! hp tc c hi:u qu$ Rngh91 l cc th&$
thun ch& thuT gi+1 cc cng ng '1 ph5>ng v 0hu v!c t5 nhn c th# th!c hi:n 5c
v6i ;! c1m 0t c31 nh thAu t)&ng vi:c gnh vc cc chi ph2 ti ch2nh v cc )3i )& c31
vi:c xy !ng nvng l!c Rgi& (c v & t=&T t)&ng cng ng, Ec chi ph2 i thN& ;!
c1m 0t %1& gm vi:c t chc cc cuc h4p # thnc Fy qu t)nh tin ln. cng nh5
Au t5 %1n Au t)&ng ! n. th5mng l t)56c 0hi =t 5c mt hp ng ch& thu i h=n
h&Cc mt ;! nh5ng % n&, dt l&=i chi ph2 0hc ph$i ch'u l thmi gi1n. %ui v cc cng
ng '1 ph5>ng 0h"ng ph$i %1& gim cng tun thN& cc h=n cui & cc nh Au t5 Ct )1
ch& mt ! n nh8t 'nh, Hu cAn ph$i =t t6i mt ;! th&$ thun c li ch& c$ h1i %n th
;! 0in t) l i*u ct yu,
E l )3i )& l6n nh8t t)&ng vi:c Au t5 v& u l'ch t)&ng c mt hp ng 5c 0/ 0t
v6i hi ng xB l u chz cng ng c h&Cc 0h"ng c quy*n th!c ;! v* 8t 1i 5c ni
t6i, Hh5 ng5mi ch3 JlivN); E1mp gi$i th2ch RJlivN). W]]LTD
Q8t 1i m cc cng ng c&i nh5 c31 h4 c th# 5c h&Cc 0h"ng 5c ch2nh quy*n c8p
t)n c"ng nhn, K8t 0c vvn %$n vvn t! h1y ti li:u v* 8t 1i & xv n?m cAn 5c xNm xbt
v hi#u ) v 5c 0i#m t)1 Ay 3 t=i vvn phtng '1 ch2nh '1 ph5>ng, <>n n+1 cc )1nh
gi6i t)uy*n thng c31 lng xB th5mng m> h, Ehng h=n. mt xB B th$& lun mt '1
i#m # chnng t"i xy !ng t)=i c 'nh. B 0/ v6i chnng t"i mt hp ng ch& thu v
nhn ti*n tq cc h&=t ng c31 chnng t"i mCc p h4 B %it ch?c )@ng t)n th!c t v' t)2 8y
thuc i:n t2ch 8t 1i c31 xB 0hc, k )ng l ng1y tq Au chnng t"i 1ng t)u thnh ng
l!c t)&ng vi:c xc 'nh )1nh gi6i c31 xB,
dorobo tours and saQaris -u l&c% () sdn bKn dorobo
;%u:>n ;%<c% c]ng (iXc b8o tLn da ()o cSng Lng
bCn trong %X sin% t%i ngorongoro- serengeti
Eng u -1n1ni1. ^&)&%& -&u); 1n `1{1)i; Rû l'ch v ;vn %?n ^&)&%&T B thnh lp
cc t chc 0inh &1nh u l'ch !1 v& cng ng v5>n x1 v c hi:u qu$ v l mt v2 (
0hc v* vi:c 0hu v!c t5 nhn thnh c"ng nh5 th n& t)&ng u l'ch ;inh thi qui m" nh,
ah"ng ging nh5 JlivN) E1mp. Au tin l mt t)=i c 'nh. ^&)&%& l mt nh i*u
hnh u l'ch 0h"ng c nh h1y t)=i c 'nh, -h1y v& . n i*u hnh cc t)=i i ng v
cc chuyn ;vn % u vpng t)ung tm c31 d11;1il1n u -1n1ni1, ahu v!c ny giu c v*
mi ;ng h&1ng B v vvn h& '1 ph5>ng. v 8t 1i thuc ;u h+u v chim gi+ c31
ng5mi d11;1i. v ^&)&%& m&ng mun uy t) tnh t)=ng ny R-,INtN);&n.W]]LT
_ mt &1nh nghi:p t5 nhn 5c thnh lp # ;inh li %@ng u l'ch t! nhin. ^&)&%&
ng1y tq ngy Au v 5c chw =& %ui cc m(c tiu u l'ch ;inh thi ) )ngD WT 0huyn
0h2ch cc cng ng qu$n l/ ti nguyn thin nhin mt cch v+ng %*n. cc cng ng
ny ph( thuc t)!c tip v& cc ti nguyn 8t 1i. 2T hz t) cc n*n vvn h& %$n x 0hi
tip xnc v6i th gi6i hi:n =i. v gT 0huyn 0h2ch vi:c %$& tn ;! h&1ng B. l mt 0i#u
ti nguyn t)56c tin c31 ng5mi n '1 ph5>ng v cng l gi t)' vn thuc v* h4 R -,
INtN);&n. W]]LT,
2
K1 1nh Nm 1ng ;u h+u v qu$n l/ ^&)&%& -&u); 1n `1{1)i;, Hh5 mt t)&ng h4 B pht
%i#u R -, INtN);&n. W]]LTD
*ijm tin c>a ch?ng t@i lJ cuKc sMng hoang dW vJ s\ hoang dW cPn ph=i lJ
mKt l\a chun kinh tA cho cDc cKng Grng sinh sMng tr[n m=nh GQt! oiju nJ% Gkc
biFt G?ng trong nghNi Maasai z +hwu Phi! *Au khDc Gi thC nhlng GQt hoang G]
Gsn thuPn kh@ng thT nJo cUnh tranh nmi vBi nhlng Dp l\c c>a n@ng nghiFp ;u=ng
canh! +h?ng t@i Gang kinh doanh GT kiAm tijn, nhhng ch?ng t@i cxng c] mKt cam
kAt vj mKt GUo GZc b=o trn lBn hsn!
jing nh5 JlivN);. ^&)&%& B 0/ nh+ng th&$ thun hp ng ch& thu v6i nhi*u cng
ng '1 ph5>ng t)&ng c nh+ng i*u 0h&$n )ing %i:t Rquy*n c31 ^&)&%& `1{1)i; chw
5c 51 cc n u l'ch n mt vpng h&1ng B nh8t 'nh c ng5mi d11;1i ;inh ;ngT,
-uy nhin. 5c 7n ?t %ui mt / ngh91 m=nh m c31 ; m=ng u l'ch ;inh thi. ^&)&%&
B tm 0im chw nh+ng th&$ thun nvm nvm. # t)nh ch& n lng x1 lnh 8t 1i c31
mnh th"ng qu1 cc hp ng ch& thu i h=n R-, INtN);&n. W]]LT, -)&ng M nvm Au.
^&)&%& B th1nh t&n ch& U xB c th1m gi1 cc ! n u l'ch ;inh thi MP.PPPs` th"ng
qu1 mt ;! 0t hp cc l: ph2 nh5ng 8t hng nvm RMPPs` mzi nvmT v ti*n ch& thu
gi5mng m. ln t6i WPV2Ps` mzi ng5mi mzi m. tuc thN& 0hu v!c thvm R-, INtN);&n.
W]]LT, `1u gAn WP nvm i*u hnh u l'ch ;inh thi t)n th!c '1. ^&)&%& v xc 'nh
5c nhi*u v8n * ni ln t)&ng 0inh nghi:m c31 0hu v!c t5 nhn v nh+ng thch thc
c31 n v6i ;! th1m gi1 c31 cng ng '1 ph5>ng R-,INtN);&n. W]]LTD
O* ph21 nh thAu. cAn m8t nhi*u thmi gi1n v c ;! c1m 0t t)&ng 0hi hi h4p
v6i cc cng ng c lin qu1n v lp )1 mt th&$ thun nh5ng 8t h1y ch& thu p
ng nhu cAu v ;! qu1n tm c31 mzi %n,
<i:n n1y v7n ch51 c mt ch2nh ;ch. c> c8u t chc h1y ;! hz t) nng v
ch2nh thc tq cc c> qu1n ch2nh ph3 c lin qu1n. Cc %i:t l u cc n56c 1ng pht t)i#n
# ch& mt nh thAu 0hu v!c t5 nhn c th# thu hnt mt cch hi:u qu$ cng ng v&
c"ng tc u l'ch, ah"ng 1i ni rnh c th# lm vi:c ny. 1nh c th# lm nh5 th ny. 1nh
ph$i t)nh ci ny, O* mCt ny. Cc %i:t l u ph5>ng i:n ch2nh quy*n. u l'ch ;inh thi
ctn ph$i i mt chCnh 5mng i,
-)&ng 0hu v!c t5 nhn. vi:c xy !ng nvng l!c %n t)&ng cc lng xB v cc
cng ng ctn =ch. v th5mng h4 2t c th# =t 5c yu cAu ny,
-hN& ^&)&%& . xy !ng nvng l!c %n t)&ng cc cng ng. v ;! thiu 0hu"n 0h
ch2nh ;ch thn t)4ng c31 ch2nh ph3 l i*u lm n$n ltng nhi*u nh Au t5 t5 nhn t)&ng
vi:c tin hnh l"i cun cng ng '1 ph5>ng R-, INtN);&n. W]]LT, Q# ginp 5>ng Au
v6i thch thc . hi:n n1y ^&)&%& 1ng lp cc qu nh@m hz t) t&n phAn ch& vi:c xy
!ng nvng l!c u nhi*u xB. n>i h4 c nh+ng th&$ thun v* ;} (ng 8t ;1& ch& c th# tvng
c5mng cc cch ;} (ng ti*n lBi tq ! n u l'ch mt cch n ch3 v c"ng 0h1i. v
0huyn 0h2ch ;! ng gp v phi hp l6n h>n gi+1 ^&)&%& v cc xv R^, INtN);&n.
W]]LT, ^&)&%& cng cung c8p ch& cc c> qu1n th2ch hp c31 ch2nh ph3 nh+ng ti li:u v*
0inh nghi:m thu hnt cng ng t)&ng 0hu v!c t5 nhn nh@m ginp ch& vi:c thit lp mt
2
qu1n ni:m tt h>n v* qu t)nh ch& cc nh Au t5 0hu v!c t5 nhn 1ng c g?ng i*u
hnh thN& cc nguyn t?c c31 u l'ch ;inh thi,
JlivN); E1mp 1n ^&)&%& `1{1)i; 0h"ng ph$i l uy nh8t t)&ng 0hu v!c t5 nhn v* 0inh
nghi:m gi6i thi:u mt ! n u l'ch c ;! th1m gi1 v qui h&=ch c31 cng ng. h4 cng
0h"ng uy nh8t t)&ng thnh c"ng v* ti t) ch& cc ! n, -)=i -&)tili; u aNny1. _ng
t)uy*n thng _i1uli u H1mi%i1. v _*u t)=i u Zthi&pi1 l t)&ng ; nhi*u v2 ( 0hc v
cc ! n pht t)i#n u l(c '1 Ehu Ihi RxNm Ih( l(c # %it chi titT, G Hyh 0hc. Hh
nghw ình thi u Zcu1&. ! n u l'ch !1 v& lng slu ri u `1)1\10. v Hh nghw _i;u
u -hi _1n l t)&ng ; nhi*u ! n u l'ch ;inh thi qui m" nh t)n 0h?p th gi6i B
5>ng Au v6i cc thch thc t5>ng t! v B =t 5c nh+ng thnh t!u ng 0# t)&ng
vi:c thu hnt cng ng,
Hh+ng thnh t!u t)&ng ;! pht t)i#n u l'ch ;inh thi qui m" nh gi+1 0hu v!c t5 nhn
v cc cng ng '1 ph5>ng Ct )1 mt cu hi ct yuD E ph$i qui h&=ch v ;! th1m
gi1 c31 cng ng v& ;! pht t)i#n u l'ch ;inh thi 0hu v!c t5 nhn nh@m uy t) v5>ng
quc c31 nh i*u hnh u l'ch nh !1 v& thin nhin. c31 ch3 nh nghw >n lf. h1y c31
c nhn ch& thu l*u t)=i Hh %b c th# l p. nh5ng li:u u l'ch ;inh thi c %' h=n ch
t)&ng cc m$nh 8t nh u n56c ng&i. cc $& c31 0hu v!c t5 nhn qui m" nh t)&ng 0hi
u l'ch th5>ng m=i !1 v& thin nhin tvng t)5ung v %nh t)56ng m=nh m
E l 8y l thch thc l6n nh8t m u l'ch ;inh thi ngy n1y ph$i 5>ng Au, _i:u c
th# p (ng thnh c"ng nh+ng nguyn t?c c31 u l'ch ;inh thi. 0h"ng nh+ng u t)nh
0hu v!c t5 nhn qui m" nh Rv6i li nhun &1nh nghi:p h@ng nvm %@ng WV2 t)i:u s`
h&Cc 2t h>nT. m ctn c th# u mc &n th# qui m" l6n v6i ti ;$n c 'nh v thu nhp
hng nvm v5t qu MPs` _i:u cc c"ng ty t5 nhn l6n lm u l'ch c th# c1m 0t v*
thmi gi1n v ngun l!c cAn thit # th!c hi:n thnh c"ng qui h&=ch v ;! thu hnt cng
ng
Tp o)n b8o tLn C%Gu p%i
/St =o Zc (5 c%dm sfc
Hh+ng 0t qu$ =t 5c c31 -p &n K$& tn Ehu Ihi. mt t)&ng nh+ng c"ng ty u
l'ch ;inh thi !1 v& thin nhin l6n nh8t th gi6i. c th# ginp t1 t)$ lmi cu hi Ct )1 u
t)n, Q5c thnh lp v& nvm W]]P. -p &n K$& tn B c1m 0t t)ung thnh v6i nh+ng
nguyn t?c =& c c31 u l'ch ;inh thiD chvm ;c 8t 1i. mi ;ng h&1ng v v c&n
ng5mi RE"ng ty K$& tn Ehu Ihi. W]]LT, -p &n K$& tn ph" t)5>ng vi:c pht t)i#n
ti*m nvng )ng l6n c31 c"ng nghi:p u l'ch ;inh thiV %?t Au t)n l(c '1 Ehu IhiV %@ng
vi:c xy !ng thnh c"ng v* mCt th5>ng m=i mt 1nh ;ch vn Au t5 cc nh nghw xy
t)n ch v cc t)=i u cc vpng h&1ng B hf& lnh, E"ng ty tin t5ung )@ng nhm n?m v+ng
cc nguyn l/ c31 u l'ch ;inh thi. h4 c th# $m %$& t2nh h&1ng B n>i h4 h&=t ng
v7n t)( v+ng v* 0inh t v6i t5 cch l cc v' t)2 %$& tn v v7n v+ng %*n lu i v* ;inh
thi, E"ng ty g4i ;! tip cn u l'ch ;inh thi 8y l ;! pht t)i#n %$& tn RO1)ty. W]]iT,
2
Hhm ;} (ng phbp tip cn tng hp. ;! pht t)i#n c31 u l'ch th5>ng m=i !1 v& ;inh
thi. vi:c %$& tn thin nhin v Au t5 vn 0inh &1nh n"ng th"n v 5c 0t hp #
th!c hi:n m(c tiu qu1n t)4ng c31 u l'ch ;inh thi l %$& v: cc m"i t)5mng yu 6t v*
;inh thi v 0huyn 0h2ch cc li 2ch 0inh t t)!c tip ch& cc cng ng '1 ph5>ng, -p
&n 0h"ng tm cch ;u h+u 8t h&1ng B Rcng 0h"ng xNm vi:c lm l th2ch hp i
v6i cc c"ng ty 0hu v!c t5 nhnT ng5c l=i. n c g?ng lm i tc v6i cc ch2nh quy*n
'1 ph5>ng v t)ung 5>ng v. qu1n t)4ng nh8t l v6i cc cng ng '1 ph5>ng B g?n %
mt thit v6i 8t 1i , -h"ng qu1 cc hp ng ;} (ng lu i B tm 0im 5c ;! 1n
t&n t)&ng h5ung (ng. v6i 0t qu$ l cc l: ph2 thu. ch& thu v ch& i qu1 1ng t)!c
tip ch$y v& cc cng ng '1 ph5>ng,
Hg1y tq Au. -p &n %$& tn B c / 'nh 0huych t)5>ng. v6i ti ;$n c 'nh v ti*n
lBi v5t qu iP t)i:u s` v mt m(c tiu chung l xy !ng iPVWPP nh nghw v t)=i
;1ng t)4ng nh8t th gi6i. mzi ci n@m t)n vpng h&1ng B c x51 ng chn /, Hvm W]]P.
-p &n K$& tn B c mt nh nghw ;inh thi. l t)=i _&n&l&i. u %in gi6i ph21 ty
E"ng vin euc gi1 a)ugN) u H1m Ihi, Eh& n thng -5 W]]S c"ng ty B c t)&ng 1nh
;ch vn Au t5 u l'ch ;inh thi c31 mnh. %n 0hu v!c %$& tn chim mu"ng v thn )qng
c31 t5 nhn Rh1i thuc ch3 ;} h+u. h1i i thuT v t)n 2P nh nghw v t)=i n@m t)n 0h?p
l(c '1 Ehu Ihi,
-)&ng nh+ng ngy Au. # $m %$& ;! tvng t)5ung v mu )ng c31 &1nh nghi:p lu"n
nh8t qun v6i cc nguyn t?c c31 u l'ch ;inh thi. -p &n %$& v: B t=& )1 eu9 QAu t5
H"ng th"n RkhYT c31 mnh nh5 l mt ch5>ng t)nh v c> qu1n t)!c tip n@m t)&ng c"ng
ty, d(c 2ch c31 khY l #D $m %$& cc h&=t ng u l'ch ;inh thi 5c cc cng ng
'1 ph5>ng th$& lun v tn thnh. # gy qu v hz t) cc li 2ch 0inh t '1 ph5>ng
th"ng qu1 cc ! n pht t)i#n cng ng. v # minh h&= ch& vi:c lm cch n& # 0hu
v!c t5 nhn c th# p ng 5c ;! pht t)i#n %*n v+ng th"ng qu1 cc c"ng vi:c u l'ch
!1 v& thin nhin 5c nhn thc v th!c hi:n mt cch thn t)4ng, Q# c th# mu cc
! n pht t)i#n 0inh t xB hi c th# t)( v+ng. khY h&=t ng )8t ging mt c> qu1n pht
t)i#n cng ng t)uy*n thng %n t)&ng c> c8u &n th# c31 c"ng ty. Au t5 thmi gi1n v
;} (ng h= tAng c> ;u. ngun l!c v vn ling c31 n # lm vi:c v6i cc cng ng '1
ph5>ng u %n t)&ng v xung qu1nh 0hu v!c t)=i v nh nghw c31 -p &n K$& tn, eu
c31 ! n 5c gp tq cc ngun t)&ng n56c v quc t. Rtq cc c nhn t5 nhn v cc
c> qu1n tCngT. nh5ng 0h"ng ph$i tq %$n thn -p &n K$& tn, -uy nhin h@ng nvm t)n
WPP.PPPs` t)&ng chi ph2 i*u hnh khY 5c t)2ch t)!c tip tq ti*n lBi t=& )1 %ui cc h&=t
ng u l'ch c31 -p &n REh)i;t. W]]LT, Kin ch c31 ^! n t)&ng khY %1& gm mt
gim c. mt nh qu$n l/ pht t)i#n Rm v1i t)t hng Au l vit cc 0in ngh' v gy
quT. mt ng5mi qu$n l/ '1 ph5>ng. mt cn % lin l=c v6i cng ng v %1 c"ng nhn
lm vi:c u hi:n t)5mng,
ji+1 cc nvm W]]W v W]]L. -p &n QAu t5 B ng vin 5c t)n mt t)i:u s`
th"ng qu1 khY # ti t) ch& cc ! n n@m t)&ng cc cng ng ;ng gAn v6i cc t)=i .
nh nghw v c 0hu %$& tn t5 nhn c31 -p &n. t)56c ht l u Ehu Ihi, Ec ! n
B %1& gm m4i th. tq vi:c xy !ng cc l6p h4c t)&ng cc 0hu v!c c31 xB n xy
!ng mt %:nh x ph(c v( ch& gP.PPP ng5mi ;inh ;ng t)&ng vpng t)56c y chw c 2t
ph5>ng ti:n y t, d(c 2ch v t)4ng tm c31 cc nz l!c l # thu hnt cc cng ng
2
t)!c tip v& cc li 2ch 0inh t c31 u l'ch %@ng cch t2ch c!c tm ch& ng5mi n '1
ph5>ng mt c&n 5mng # chung ;ng t)&ng mi qu1n h: v6i u l'ch !1 v& t! nhin
REh)i;t. W]]i1T,
-)&ng 0hi -p &n K$& tn ctn 1ng g?ng ;c t)ung thnh v6i cc nguyn l/ c31 thit
0 %*n v+ng v* m"i t)5mng t)&ng vi:c xy !ng cc nh nghw v t)=i . v qu$n l/ thn mt
v6i thin nhin t)&ng cc h&=t ng c31 mnh. ) )ng n v7n l -p &n u l'ch t5 nhn
qui m" l6n uy nh8t 1ng )1 ;c th!c hi:n c hi:u qu$ vi:c qui h&=ch v thu hnt cng
ng '1 ph5>ng nh5 l mt phAn c31 nhi:m v( h&=t ng c31 mnh, Ec -p &n l6n
0hc t)&ng 0hu v!c t5 nhn 1ng h&=t ng t)&ng c"ng nghi:p u l'ch B qu1n tm n v
hnh ng t)n nh+ng v8n * nh=y c$m v* m"i t)5mng c31 u l'ch ;inh thi, Ehng h=n.
hntN)E&ntinNnt1l <&tNl; 1n kN;&)t; RE"ng ty ahch ;=n v H>i nghw Guyn l(c '1T B
%56c Au 0huyn 0h2ch qu$n l/ hp l/ v* m"i t)5mng %n t)&ng 0hu v!c 0hch ;=n quc
t t)n 0h?p th gi6i RhntN)E&ntinNnt1l <&tNl; 1n kN;&)t;. W]]MT. û;it <&tNl; 1n
kN;&)t; B xy !ng t=i cc ti ;$n c31 h4 mt ch5>ng t)nh tuy:t h$& v* nhn thc m"i
t)5mng Rû;it <&tNl; 1n kN;&)t;.W]]MT. v `N)Nn1 _&gN; 1n <&tNl; B Ct )1 mt ti*n
l: ch& cc nhm 0hch ;=n Ehu Ihi %@ng vi:c thit lp mt =& c ch& cc h&=t ng
nhy c$m v* m"i t)5mng R`N)Nn1 _&gN; 1n <&tNl;. W]]LT,-uy nhin cc -p &n
v* c> %$n B t)nh qui h&=ch v thu hnt cng ng '1 ph5>ng v6i l/ & >n gi$n l cc
;ng 0in tn nhi*u thmi gi1n. ti*n %=c v 0 nvng # lm vi:c, Hh5 cc v2 ( c31
JlivN); E1mp. ^&)&%& v E&n;N)v1ti&n E&)p&)1ti&n ginp lm ;ng t. chw c nh+ng c"ng
ty n& c ;! c1m 0t chn th!c v6i nh+ng nguyn t?c c31 u l'ch ;inh thi th m6i t!
nguy:n i c&n 5mng i t)&ng vi:c %in qui h&=ch v thu hnt cng ng t)&ng ;! pht
t)i#n u l'ch ;inh thi 0hu v!c t5 nhn t)u thnh mt th!c t,
Ki:n h ch& mnh. 0hu v!c t5 nhn nh1nh chng chw )1 )@ng nhi*u cng ng n"ng th"n
;ng gAn h1y ng1y t)n 8t h&1ng B x1 x"i c 2t 0inh nghi:m v6i 0inh &1nh th5>ng m=i
h1y c"ng nghi:p u l'ch, <>n n+1 cc cng ng c th# h1y 0h"ng thng nh8t c"ng nhn
cc hi ng h1y u %1n xB t)&ng vi:c )1 quyt 'nh, dt nh Au t5 0hu v!c t5 nhn
qu1n tm n qui h&=ch v thu hnt cng ng ph$i % ti*n v thmi gi1n # hz t) xy
!ng nvng l!c %n t)&ng cc cng ng , Oi:c xy !ng nvng l!c 8y %1& gm nh5ng
0h"ng nh8t thit ph$i h=n ch t)&ngD
gi& (c c> %$n t)&ng vi:c hi#u %it cc ti li:u php lut. nh5 vvn t!. cc
quy*n chim gi+. quy*n ;} (ng 8t v cc hp ng ch& thu
& t=& qu$n l/ ti ch2nh. %1& gm hi#u %it cc c> c8u l: ph2. cc th3 t(c ngn
hng. 0 t&n v ;! t)&ng ;ng
c3ng c cc c> c8u )1 quyt 'nh. %1& gm cc hi ng xB v cc u %1n gim
;t ! n v
& t=& pht t)i#n t chc 0inh &1nh u l'ch. %1& gm cc t)ung tm ngh* th3
c"ng & cng ng qu$n l/. cc t)ung tm vvn h&. v h56ng 7n li (ng cc c> hi,
DN&SPF
2
G mc c> %$n nh8t. cng ng '1 ph5>ng ph$i c 0h$ nvng th1m gi1 th$& lun cc v8n
* gi& (c v* cc v8n * 0 thut nh5 cc hp ng ch& thu v cc tc ngX li 2ch c31
! n. %@ng cch ch& phbp h4 n?m 5c tnh hnh # 51 )1 nh+ng quyt 'nh, Hh+ng
;! ngm v!c l7n nh1u cAn 5c 0h?c ph(c # xy !ng ltng tin,
û l'ch ;inh thi B chw )1 t)&ng nhi*u t)5mng hp. cc chi ph2 lin qu1n t6i vi:c xy !ng
nvng l!c . %1& gm cc cuc h4p. gi& (c. & t=& ngh* nghi:p. th$& cc vvn %$n
php l/ v 51 cc =i i:n ch2nh quy*n '1 ph5>ng th$& lun x1 h>n. *u & ng5mi Au
t5 t5 nhn chu c8p, -h5mng l n>i n& cc quyt 'nh 0inh &1nh cAn )1 nh1nh h&Cc thN&
l'ch t)nh c31 nh Au t5. th vi:c )1 quyt 'nh c31 xB v cng ng t)&ng h&n c$nh tt
nh8t cng tin t)i#n chm, <>n th n+1. qu t)nh th5mng %' chm l=i %ui ;! 8u t)1nh c31
ch2nh quy*n ni % h1y '1 ph5>ng %n t)&ng ch2nh cc cng ng, nh5 "ng ch3 c31
JlivN); E1mp B pht %i#u R JlivN). W]]LTD
E th# m8t nhi*u nvm hi h4p v )8t nhi*u thmi gim,,,ahi cc cuc h4p tin t)i#n. cc v8n
* t)nh %y nhn 5c thm ;! 3ng h h1y ph$n i. v ng5mi th1m gi1 cc cuc h4p
cng th1y i nhi*u,Hhi*u cuc h4p %' h&Bn l=i. mt ; c vf %' lBng qun. t)&ng 0hi mt
; l=i 5c cng ng t )1 )8t qu1n tm th c )8t nhi*u n lng th1m !,
DN&SPF
G nh+ng 0hu v!c -p &n K$& tn xy !ng cc ! n v $m 5>ng nhi:m v( qui
h&=ch v thu hnt cng ng. th!c t x$y )1 ging nh5 vy, -)&ng nh+ng h&n c$nh th
thmi gi1n. ;! 0in nh7n v ti*n %=c l nh+ng chi ph2 th!c m nh Au t5 0hu v!c t5 nhn
ph$i ch'u, Eh2nh thch thc ph$i cung c8p ch& cng ng c lin qu1n c> hi xy !ng
nvng l!c B ngvn c$n nhi*u nh thAu qui m" l6n 0hi $m nhn c"ng vi:c qui h&=ch v
pht t)i#n cng ng 2ch th!c t)&ng t chc 0inh &1nh u l'ch n"ng th"n, Ec chi ph2
v li 2ch c31 vi:c thu hnt cng ng v& v6i nh Au t5 t5 nhn qui m" nh v v6i c"ng
ty l6n 1ng c g?ng t"n t)4ng cc nguyn t?c c31 u l'ch ;inh thi c th# )8t 0hc nh1u,
dt c"ng ty nh v6i mt t)=i. h&Cc mt h1y h1i hp ng ch& thu. lnc Au th!c hi:n vi:c
qui h&=ch v thu hnt cng ng. ;1u lm vi:c # uy t) mi qu1n h: v6i cng ng
# $m %$& ! n tin t)i#n thnh c"ng, dCt 0hc. mt -p &n l6n v6i nhi*u nh nghw
v t)=i u nhi*u n56c 0hc nh1u v thu hnt mt ph=m vi )ng cc cng ng th ph$i lCp
l=i cpng mt thch thc v th5mng l ph$i ch'u tn 0bm, -uy nhin. mt li 2ch i v6i
-p &n l. ;1u mzi mt 0inh nghi:m m6i t)&ng ;! pht t)i#n u l'ch 0hu v!c t5 nhn c
;! qui h&=ch v th1m gi1 c31 cng ng '1 ph5>ng *u Nm l=i mt ;! hi#u %it ;u ;?c
h>n v* cch lm th n& # lm vi:c tt h>n ch& lAn ;1u,
d" hnh thnh c"ng c31 ;! thu hnt cng ng t=i ahu %$& tn ti nguyn Ihin1 c31 -p
&n K$& tn R5c thnh lp nvm W]]2. v thu hnt cc cng ng du0u. dng&%&01i
v Hi%Nl1T. 7n n cc nz l!c qui h&=ch v thu hnt cng ng t=i cc ti ;$n 0hc c31
-p &n K$& tn, aich\1 -Nm%&. t=i mt t)=i nu"i ;nc vt c31 nhm d11;1i u mi*n
H1m aNny1. Q$& dnNm%1 ng&i 0h>i "ng %?c 1ni%1) . v alNinn E1mp tip gip v6i
E"ng vin euc gi1 `N)NngNti u -1n1ni1. t8t c$ *u B i th&=i v6i cc cng ng '1
ph5>ng v* li 2ch v mi qu1n tm c31 h4 REh)i;t. W]]i% E&n;N)v1ti&n E&)p&)1ti&n
r{)ic1.W]]iT,
2
Hh5 B th8y u cc v2 ( t)n. hi:n 1ng c nhi*u nghin cu v m" hnh # minh h&= ;!
thnh c"ng c31 0hu v!c t5 nhn qui m" nh t)&ng vi:c thu hnt cng ng '1 ph5>ng,
Eh& t6i n1y. -p &n %$& tn Ehu Ihi ng mt mnh nh5 mt c"ng ty u l'ch ;inh thi
t5 nhn i Au t)&ng vi:c tm cch gi$i quyt thch thc c31 vi:c quy h&=ch v thu hnt
cng ng t)&ng l9nh v!c c31 ;! pht t)i#n u l'ch th5>ng m=i qui m" l6n, Hh@m m(c
2ch . 0inh nghi:m c31 -p &n K$& tn Ehu Ihi c th# chng t ) l n c th#
ginh th?ng li u mc . h&Cc chw )1 )@ng t=i ;1& l=i 0h"ng thnh c"ng, Eh& n %y gim
ci t2ch c!c tip t(c th?ng ci tiu c!c t)&ng h&=t ng u l'ch ;inh thi tp th# )ng l6n
ny, -hnh c"ng lin t(c c31 -p &n K$& tn t)&ng vi:c th!c cc m(c tiu c31 u l'ch
;inh thi chng minh i*u , Hvm W]]L. Ihin1. mt ti ;$n c31 -p &n K$& tn. B
5c tCng gi$i th5ung h@ng m> 56cD ji$i th5ung c31 û l'ch <ng 0h"ng rnh quc ch&
Hgy d1i. v B nu mt t8m g5>ng xu8t ;?c p (ng nh+ng nguyn l/ c31 u l'ch ;inh
thi, Q8y l lAn th h1i t)&ng nvm nvm gi$i th5ung B 5c t)1& ch& mt ! n c31
-p &n K$& tn,
-uy nhin. nh+ng v8n * c lin qu1n t6i ;! %nh t)56ng nh1nh chng t)&ng nh+ng nvm
gAn y c31 -p &n K$& tn cng B lm h1& tn mt vi thnh t!u u l'ch ;inh thi
)!c )o h>n c31 n, Ehng h=n. t)&ng cuc ch=y u1 # xy m6i h1i nh nghw ;inh thi
;1ng t)4ng %n %m c&n ;"ng 1m%Ni gAn -hc n56c Oict&)i1 c31 im%1%\N. cc i xy
!ng & -p &n K$& tn ;} (ng B chCt t6i iM.PPP cy. t)&ng c mt vi cy B
;ng t6i gPP nvm. # nh1nh chng l?p Ct 5mng y i:n v& cc nh nghw, Ec nh m"i
t)5mng '1 ph5>ng v" cpng tc gin v quu t)ch c"ng ty v B vi ph=m th" %=& nh+ng
tiu chuFn u l'ch ;inh thi c31 ch2nh mnh, <nh nh5 %$n thn -p &n K$& tn cng %'
m8t c$nh gic t)56c vi:c chCt cy. v 0h"ng ngm n l=i i~n )1 nh5 th R-\NNiN. W]]iT,
E"ng ty t)u thnh n=n nhn c31 ch2nh ;! %nh t)56ng t& l6n c31 %$n thn v & thiu
mt qui h&=ch thn t)4ng. B tqng l nhBn hi:u thnh lp c31 n,
dt ;! c t5>ng t! B x$y )1 u -1n1ni1 0hi cc nh xy !ng u Hh nghw Hg&)&ng&)&
E)1tN) m6i mu c31 -p &n K$& tn B tnh cm mu )ng h1i >n v' phtng )1 ng&i %in
gi6i nh5ng 8t v n@m t)&ng 0hu %$& tn ln cn B 5c %$& v:, Ec ch2nh quy*n '1
ph5>ng c31 0hu %$& tn B N &= ph o chnng. nh5ng )nt cuc l=i th"i. %ui v thi:t h=i.
mCc p l h=n ch. l ;! B )i, dCc p c nh+ng c$n t)u v thu nhp nvm W]]L %'
gi$m ;nt 7n n vi:c t chc l=i c"ng ty. %1& gm thu hp cc ;ng 0in cng ng khY
R Ct n 56i ;! lBnh =& t)!c tip c31 nh+ng ng5mi qu$n l/ nh nghwT. -p &n K$& tn
v7n 1ng 51 tiu chuFn c"ng nghi:p v* thnh c"ng c31 u l'ch ;inh thi ln t)nh
th5>ng m=i qui m" l6n,
Hh+ng 0t lun cui cpng xNm u l'ch ;inh thi c t)( v+ng v* mCt th5>ng m=i u c"ng ty
l6n h1y 0h"ng v7n ctn ch51 th# n& )nt )1 5c, Hh+ng 0t qu$ %1n Au 1ng chw )1 )@ng
qui h&=ch v ;! thu hnt cng ng 0h"ng nh+ng l c th# 54c. m n ctn l ngun ng
gp ;ng ctn ch& ;! %*n v+ng c31 %$n thn c"ng nghi:p u l'ch t! nhin,
Q# 0t lun. nh+ng thch thc vn c i v6i 0hu v!c t5 nhn t)&ng vi:c thN& ui qui
h&=ch v thu hnt cng ng v7n l nh5 nh1u i v6i cc c"ng ty u l'ch qui m" nh l7n
qui m" l6n, Ec ch2nh ph3 v cc c> qu1n phi ch2nh ph3 c th# ginp gi$m nh gnh nCng
ti*n c31 v thmi gi1n c31 cc nh Au t5 t5 nhn %@ng cc ch5>ng t)nh hz t). h56ng
2
ph(c v( vi:c 0huyn 0h2ch cc ! n thu hnt 0hu v!c t5 nhn v cc cng ng '1
ph5>ng, Ehng h=n. cc ch2nh ph3 c th# hz t) vi:c Au t5 t5 nhn n& 0huyn 0h2ch
vi:c thi hnh cc nguyn t?c c31 u l'ch ;inh thi %@ng vi:c gi$m thu v gi$m l: ph2 c8p
phbp ch& nh+ng nh Au t5 t5 nhn c thu m56n cng QHj, G aNny1. cc ch5>ng
t)nh DHch vY oNi sMng 0oang dW +Kng Grng v oNi sMng 0oang dW cho s\ PhDt triTn vJ
+hia sV Lni tch c31 ^'ch v( Qti ;ng <&1ng B aNny1 5c nh@m c3ng c mi qu1n h:
ti*m tng gi+1 0hu v!c t5 nhn v cc cng ng '1 ph5>ng 1ng cng tc v6i nh1u
t)&ng vi:c lm u l'ch t! nhin %@ng cch cung c8p ch& cc nh Au t5 u l'ch nh+ng
nguyn t?c chw =& v ;! hz t) 0hi lm vi:c v6i cc cng ng '1 ph5>ng, -5>ng t!
nh5 vy. t)&ng ; cc nhm - Ehc Ihi Eh2nh Ih3. <i:p hi û l'ch ^!1 v& Eng
ng c31 H1mi%i1. 5c thnh lp nvm W]]M u H1mi%i1 nhm cc qu tCng. 1ng ginp o
vi:c xy !ng nvng l!c %n t)&ng cc cng ng nh@m lm ch& cc lin &1nh v6i 0hu
v!c t5 nhn c th# 5c t chc thnh c"ng, -uy nhin. v ;! hz t) c31 ch2nh ph3 v cc
t chc phi ch2nh ph3 t)&ng h&n c$nh tt nh8t ctn h=n ch. nn c mt nhu cAu )8t l6n
v* l&=i hz t) %n ng&i # 0huyn 0h2ch ;! thu hnt nhi*u h>n n+1 cng ng '1
ph5>ng v6i 0hu v!c t5 nhn t)&ng ngnh c"ng nghi:p u l'ch !1 v& t! nhin,
`1u cpng. nu u l'ch ;inh thi l mt th2 nghi:mVv n hi:n ctn nh5 vyV th %y gim B
c 3 nh+ng 0t qu$ tt p # c&i n mt cch nghim tnc, QB qu1 i nh+ng ngy 0hi
ng5mi t1 mun %it vi:c p (ng cc nguyn t?c c31 u l'ch ;inh thi c lm ch& u l'ch
t)u thnh ch8t xnc tc ch& vi:c %$& v: thin nhin v pht t)i#n cng ng h1y 0h"ng, kt
cuc th B c nhi*u chng c6 )@ng i*u l nng, -uy nhin ch& t6i n1y. cc v2 (
thnh c"ng hAu nh5 chw n@m u quy m" nh,û l'ch ;inh thi %y gim 1ng ng u ngB %1
5mng, Q# 51 u l'ch ;inh thi t)&ng nh+ng nvm t6i tin ln mt cch th?ng li. chnng t1
ph$i th} p (ng cpng mt tiu chuFn B Nm l=i 0t qu$ t)n quy m" nh ;1ng 0hu v!c
u l'ch th5>ng m=i !1 v& thin nhin t)n quy m" l6n, Qi*u ; 0huyn 0h2ch ngy
cng nhi*u c"ng ty u l'ch !1 v& thin nhin t)&ng 0hu v!c t5 nhn. B ;n ;ng t)u
nn nh=y c$m h>n v6i cc v8n * c31 u l'ch ;inh thi. qu1n tm 0h"ng nh+ng c"ng vi:c
i*u hnh thn thi:n v* ;inh thi m ctn mu )ng ;! c1m 0t c31 h4 v& l9nh v!c c1m g&
nh8t c31 th!c ti~n u l'ch ;inh thi ngy n1yV l ;! thu hnt cng ng mt cch thnh
c"ng,
T)i liXu t%am ;%8o
Eh)i;t. E, W]]i1, E&n;N)v1ti&n E&)p&)1ti&nD Zc&t&u)i;m th)&ugh ku)1l hnvN;tmNnt.
unpu%li;hN )Np&)t. H&vNm%N). E&n;N)v1ti&n E&)p&)1ti&n r{)ic1. H1i)&%i. aNny1,
Eh)i;t. E, W]]i%, EEr ùmm1)y &{ Z1;t r{)ic1 _&gN; 1n E1mp;. unpu%li;hN
)Np&)t. E&n;N)v1ti&n E&)p&)1ti&n r{)ic1. H1i)&%i. aNny1,
Eh) i;t. E, W]]L, d1)ch, Zc&t&u)i;m 1n ht; k&lN in r{)ic1 -&u)i;m I)&m&ti&n.
hntN)n1ti&n1l -&u)i;m Zxch1ngND r{)ic1 Y&)um. dN;;N KN)lin jm%h,. KN)lin.
jN)m1ny,
2
E&n;N)v1ti&n E&)p&)1ti&n r{)ic1, W]]i, l1nu1)y. hJ Y1ct; t& an&\ r%&ut khY. ku)1l
hnvN;tmNnt Yun I)&g)1mmND rn JvN)viN\. unpu%li;hN &cumNnt. E&n;N)v1ti&n
E&)p&)1ti&n r{)ic1. l&h1nnN;%u)g. `&uth r{)ic1,
E&n;N)v1ti&n E&)p&)1ti&n r{)ic1, W]]i, Ihin1 kN;&u)cN kN;N)vND ku)1l hnvN;tmNnt
Yun ^NvNl&pmNnt;. unpu%li;hN &cumNnt. E&n;N)v1ti&n E&)p&)1ti&n r{)ic1.
l&h1nnN;%u)g. `&uth r{)ic1,
E&n;N)v1ti&n E&)p&)1ti&n r{)ic1, W]]L, E&mp1ny K)&chu)ND Ziti&n h. E&n;N)v1ti&n
E&)p&)1ti&n r{)ic1. l&h1nnN;%u)g. `&uth r{)ic1,
^&)&%& -&u); 1n `1{1)i; _t,. JlivN); E1mp, W]]M, I&tNnti1l d&Nl; {&) E&mmunityV
K1;N E&n;N)v1ti&n 1m&ng I1;t&)1l E&mmunitiN; r|1cNnt t& I)&tNctN r)N1; in
H&)thN)n -1n1ni1. E&mmunityVK1;N E&n;N)v1ti&n in H&)thN)n -1n1ni1.
^Np1)tmNnt &{ illi{N. ^1) N; `1l11m. -1n1ni1,
û;it <&tNl; 1n kN;&)t;, W]]M, Znvi)&nmNnt1l d1n1gNmNnt {&) <&tNl;. û;it <&tNl;
1n kN;&)t;. K1ng0&0. -h1il1n,
hntN)E&ntinNnt1l <&tNl; 1n kN;&)t;, W]]M, hntN)E&ntinNnt1l <&tNl; 1n kN;&)t;
Znvi)&nmNnt1l kNviN\. hntN)E&ntinNnt1l <&tNl; 1n kN;&)t;. _&n&n. Zngl1n,
JlivN). k W]]L, d1y WM, IN);&n1l c&mmunic1ti&n. &\nN). JlivN); E1mp, INtN);&n. ^,
W]]L, d1y, ^)1{t nN\;lNttN). unpu%li;hN &cumNnt. ^&)&%& -&u); 1n `1{1)i;
_t,. r)u;h1. -1n1ni1,
INtN);&n. -, W]]L, lunN WU, IN);&n1l c&mmunic1ti&n. c&V&\nN). ^&)&%& -&u); 1n
`1{1)i; _t,
`N)Nn1 _&gN; 1n <&tNl;, W]]L, `N)Nn1; E&mmitmNnt t& thN Znvi)&nmNnt.
unpu%li;hN p)N;Nnt1ti&n. `N)Nn1 _&gN; 1n <&tNl;. r)u;h1. -1n1ni1,
-\NNiN. a, W]]i, ^NcNm%N), ^)1{t nN\; 1)ticlN &n E&n;N)v1ti&n E&)p&)1ti&n r{)ic1
im%1%\N l&gN;. unpu%li;hN &cumNnt. E&n;N)v1ti&n E&)p&)1ti&n r{)ic1.
l&h1nnN;%u)g. `&uth r{)ic1,
O1)ty. ^, W]]i, rugu;t, IN);&n1l c&mmunic1ti&n. ch1i)m1n. E&n;N)v1ti&n E&)p&)1ti&n
r{)ic1,
T)i liXu Ec t%Cm
Eh)i;t. E, W]]M, rp)il, kNp&)t &{ thN E&mmunityV%1;N -&u)i;m ZntN)p)i;N &)0;h&p.
&)l illi{N Yun. inh&N0. H1mi%i1,
2
E&n;N)v1ti&n E&)p&)1ti&n r{)ic1, sn1tN, rn hntNg)1tN rpp)&1ch t& Zc&t&u)i;m.
unpu%li;hN &cumNnt. E&n;N)v1ti&n E&)p&)1ti&n r{)ic1. l&h1nnN;%u)g. `&uth
r{)ic1,
<1mmN). l, W]]i, d1)ch U, `hi{ting thN K1l1ncN %Nt\NNn d1n 1n KN1;t. HN\;\NN0,
JlivN). I. ^, INtN);&n, Zc&t&u)i;m Jut;iN -1)1ngi)N H1ti&n1l I1)0 in H&)thN)n
-1n1ni1. unpu%li;hN &cumNnt. r)u;h1. -1n1ni1,
U^rc4T0 .0CTt^ Lt-#0 Ct"T4CT.
Torti%s Camp
LtdM
Kapai 0cological Lodge
pAmboseli,
.en%aq
cX& ^1niNl a&upN)m1nn
cX& `tN{1n&
EhNii
E1n&)&; `,r,
IJ, K&x
g]SPi
_ui; s)1nct1
H1i)&%i.
aNny1
WUVWS y rvN Z|N)cit&
ju1y1quil. Zcu1&)
Liauli Traditional cillage
pEast +aprivi,
*amibiaq###############################
# slu 4i cillage Cornmunit:-based
cX& d1xi
_&ui;
-&u)i;m I)&|Nct
d1n1gN). HrEJK-rV_i{N I)&g)1mmN cX& K&)nN& rvNntu)N; `n Kh
2
I)iv1tN K&x
]iSW
MM d1in K111)
inh&N0. H1mi%i1
]gPPP auching
`1)1\10. d1l1y;i1
Bishangari Tented Camp
pLake Langano, Ethiopiaq
cX& I)&|Nct d1n1gN)
Lisu Lodge
Y1)mV
r{)ic1
EX& OincNnt -1%utN1). d1n1ging î)Nct&)
IJ, K&x
MLUi
Z1;t N;t ì1m. Kuing JnN. WWth Yl&&)
ri; r%1%1.
Zthi&pi1
]] i)NlN;; k&1
WPggP K1ng0&0. -h1il1n
2
C%'*ng }
"%2ng ti>p cn m3i (5 Pu8n lO du l&c%
sin% t%i
da ()o cSng Lng
DN&SPF
D)i %Ec tV 0cuao
rny ^)um
/ u
Ec cng ng '1 ph5>ng c&i u l'ch ;inh thi l mt ;! l!1 ch4n pht t)i#n c th# tip
cn 5c. n c th# ginp h4 c$i thi:n t)nh ;c 0h&f v gi& (c. v ch8t l5ng chung
c31 mi ;ng m 0h"ng ph$i %n i ti nguyn thin nhin h1y lm tn th5>ng n*n vvn
h& c31 h4, ahi 0h"ng c nh+ng l!1 ch4n %*n v+ng 0hc. vi:c h4 th1m gi1 v& u l'ch
;inh thi th5mng 5c nhn thc l cch tt nh8t # th!c hi:n 0ht v4ng pht t)i#n %*n
v+ng, -hN& 0inh nghi:m c31 tc gi$. ;! th1m gi1 t2ch c!c c31 cng ng '1 ph5>ng v&
qu t)nh qui h&=ch v qu$n l/ h&=t ng l qu1n t)4ng # h&n thnh cc m(c tiu c31
%$& tn v pht t)i#n %*n v+ng c31 u l'ch ;inh thi, Ehng h=n. mt t)&ng nh+ng lmi th1n
phi*n ph %in c31 cc &1nh nghi:p u l'ch thin nhin 1ng ;} (ng h1y thu 8t c31
ng5mi n '1 ph5>ng t)&ng h&=t ng c31 mnh l. mCc p B c nh+ng th&$ thun t)56c.
ng5mi '1 ph5>ng v7n tip t(c ;vn %?n h&Cc chCt cy 4c cc c&n 5mng 5c chw 'nh
l 0hu v!c u l'ch, -)&ng t)5mng hp cng ng '1 ph5>ng th1m gi1 t2ch c!c v& qui
h&=ch v qu$n l/ u l'ch. nh5 t)5mng hp ng5mi E&{1n c31 1%1l& RxNm Hghin cu
i#n hnh. u cui ch5>ng nyT. th 0h"ng c nh+ng lmi th1n phi*n ,
-c gi$ phn %i:t gi+1 u l'ch ;inh thi Rhm / %$& tn. gi& (c. t)ch nhi:m v ;! th1m
gi1 t2ch c!c c31 cng ngT v u l'ch t! nhin Rging u l'ch ;inh thi u chz x$y )1 t)n
cc 0hu v!c t! nhin. nh5ng 0h"ng %1& hm m4i yu tT, Hg1y tq Au. u l'ch
t! nhin B li (ng ;! h8p 7n t)n 8t thuc cc cng ng '1 ph5>ng h1y %$n x Rh4
th5mng 0h"ng c quy*n ;u h+u hp php mCc p B u lu mi t)n 0hu v!cT, -uy nhin.
i#n hnh l nh+ng li 2ch B n@m t)&ng t1y v cc ti 0h&$n ngn hng c31 0hu v!c t5
nhn u x1 cc )qng m51. cc ;"ng ;ui. cc n>i u c31 mi ;ng h&1ng B v nhn
n t)n th!c t 1ng ;inh ;ng u ,
2
`! qu$n l/ u l'ch ;inh thi !1 v& cng ng ni t6i cc ch5>ng t)nh 5c th!c hi:n
56i quy*n 0i#m ;&t v v6i ;! th1m gi1 c31 ng5mi n '1 ph5>ng 1ng ;inh ;ng h&Cc
;u h+u mt ;! h8p 7n t! nhin, N;chN RW]]iT t)nh %y tAm qu1n t)4ng c31 ;! pht
t)i#n hi:n t5ng t)&ng cc cng ng %$n x vpng rm1&n c31 Zcu1&,
`! th1m gi1 c31 cc cng ng '1 ph5>ng v& qui h&1ch v qu$n l/ cc h&=t ng c31
u l'ch thN& t)uy*n thng l 0hu yu t)&ng qu t)nh pht t)i#n tq u l'ch t! nhin ;1ng
u l'ch ;inh thi, Ec cng ng '1 ph5>ng v %$n x 5c 0t n=p v& u l'ch t! nhin.
nu c chnt n&. l mt ngun l1& ng )f m=t. h1y mt i t5ng Ay mu ;?c 5c
qu1n tm t)&ng cc hnh t)nh c31 cc chuyn u l'ch & 0hu v!c t5 nhn i*u hnh, Ec
cng ng th5mng nhn 5c nh+ng li 2ch 0inh t 0h"ng ng 0# v c 2t h&Cc 0h"ng
c v1i t)t t)&ng qui h&=ch v qu$n l/ i*u hnh m h4 l mt % phn, -)&ng cc i*u
0i:n . u l'ch c )t 2t %i:n php 0huyn 0h2ch cc cng ng '1 ph5>ng %$& tn ti
nguyn c31 h4 v 0h"ng c3ng c cc gi t)' vvn h& c31 h4, û l'ch t! nhin. ging nh5
hAu ht cc hnh thc u l'ch 0hc Vv cc h&=t ng 0h1i thc ti nguyn 0hc nh5 Au.
0h1i 0h&ng. chvn gi1 ;nc v lp cc n i*nV B c xu h56ng uy t) cc mi qu1n h:
%c lt gi+1 cc c"ng ty t5 nhn v cc cng ng '1 ph5>ng. v gy nn nh+ng tc
ng tiu c!c ln m"i t)5mng,
Kin% ng%iXm
-)&ng nh+ng nvm gAn y. Zcu1& B chng 0in ;! )1 mi c31 cc t chc ch2nh t)'. cc
t chc ny th1m gi1 ngy cng nhi*u v& h&=t ng ch2nh t)' u c8p quc gi1, Qi*u ny
B Nm l=i nh+ng tin % t)&ng vi:c c"ng nhn cc quy*n v* 8t 1i. ng&i cc li 2ch
0hc, `! t! t)' 1ng tvng v* ch2nh t)' u t)nh ng5mi n th5mng B gp phAn lm ch&
8t n56c t)u thnh ng5mi 7n Au th gi6i t)&ng ;! 1 =ng v pht t)i#n c31 c"ng vi:c u
l'ch ;inh thi cng ng,
O6i quy*n h=n hp php i v6i 0hu v!c )ng l6n c31 )qng m51 vpng rm1&n v &
ph=m vi t! quyt l6n h>n. ng5mi n '1 ph5>ng %y gim c th# n?m ch?c cc h&=t ng
u l'ch Rv cc h&=t ng !1 v& ti nguyn 0hcT i~n )1 t)n ;n ;1u ng&=n m(c v*
;inh thi c31 h4, Qi*u B lm ch& nhi*u &1nh nghi:p u l'ch t! nhin ph$i luyn tic
nh+ng ngy p B qu1 0hi 5c t! & n cc 0hu h8p 7n t! nhin v vvn h&, `! i~n
%in 8y t)&ng cc qu1n h: gi+1 cc cng ng v &1nh nghi:p t5 nhn B 7n n mt
ln ;ng c1m 0t m6i c31 mt ; &1nh nghi:p u l'ch i v6i ;! %*n v+ng. nh+ng
ng5mi ny B qu1y ;1ng chw t)2ch cc cng ng B 0h"ng th!c hi:n Ay 3 c"ng vi:c
%$& tn. l8y lm ci c6 # ph$n i ;! th1y i t)&ng cc qu1n h: quy*n l!c t)uy*n
thng,
Zcu1&. Cc %i:t l u t)&ng vpng rm1&n. 1ng chng 0in mt ;! pht t)i#n nh1nh ch51
tqng c c31 c"ng vi:c u l'ch !1 v& cng ng, -uy nhin. & 0h"ng gAn th' t)5mng
nn phAn l6n B h&=t ng 0h"ng ht 0h$ nvng. mCc p cc h&=t ng !1 v& cng ng
c li th l c th# tip xnc v6i gi6i n B h>n cc ng nghi:p u 0hu v!c t5 nhn,
`! %png n t)&ng cc h&=t ng u l'ch cng ng 0h"ng thN& mt 0hu"n m7u qu$n l/
Cc %i:t n&. nh5ng B lm n$y ;inh mt ; chin l5c v hnh m7u t chc 0hc m mc
2
thnh c"ng h1y th8t %=i 1ng ctn ph$i nh gi, Ec nghin cu i#n hnh t)&ng
ch5>ng ny ; minh h&= mt ; v2 ( ch2nh,
d" hnh t chc m mt cng ng )ing %i:t thN& ui 0hi pht t)i#n mt ! n u l'ch
;inh thi c lin qu1n t6i ng c> thnc Fy %1n Au c31 ! n, H c th# 5c gi / t)&ng
ni % nh5 mt ! n cng ng # th!c hi:n cc m(c tiu pht t)i#n. h&Cc %ui cc c
nhn h1y gi1 nh t)&ng cng ng B p (ng 0inh nghi:m h&=t ng v tip xnc u n>i
0hc, <&Cc n c th# pht t)i#n u %n ng&i. th"ng qu1 mt &1nh nghi:p u l'ch c ci
nhn i v6i mt ;$n phFm m6i. h&Cc th"ng qu1 mt t chc phi ch2nh ph3 c&i ;! pht
t)i#n c31 u l'ch ;inh thi cng ng l mt cch # %$& v: mt ti nguyn thin nhin
qu2 gi. h&Cc nh5 l mt c&n 5mng i t6i pht t)i#n n"ng th"n,
dt cch i#n hnh. cc ! n u l'ch c ;! th1m gi1 c31 cng ng 5c cc t chc phi
ch2nh ph3 h1y cc c"ng ty t5 nhn u %n ng&i 0hui x56ng, Ec cng ng u %n t)&ng
h1y xung qu1nh cc 0hu v!c 5c thvm c xu h56ng %' Fy )1 ng&i l* t)&ng qu t)nh
qui h&=ch v t)&ng qu$n l/ i*u hnh, Qi*u xu8t pht tq mt cch tip cn tq t)n
xung. h1y gi1 t)5ung. "i 0hi 5c cc nh qu$n l/ tq %n ng&i p (ng, Oi:c thiu cc
quyt 'nh v* qui h&=ch v qu$n l/ lm xi mtn m(c tiu c31 %$& v: m"i t)5mng %@ng
cch h=n ch ;! thu hnt cc thnh vin c31 cng ng v& lm ng5mi lm thu h1y gAn
nh5 lm thu. i*u ny h=n ch tc (ng c "ng cAn thit # * c1& vi:c pht t)i#n ;!
c1m 0t c31 cng ng t)&ng vi:c %$& v: ti nguyn,
K%i n)o () t=i sao cc cSng Lng
t%i>t lp s i5u %)n% c,a %E
dCc p qu1n ni:m v* u l'ch l mt h&=t ng ctn x1 l= i v6i mt ; cng ng n"ng
th"n v %$n x. n 0h"ng h&n t&n l mt / t5ung m6i i v6i 1 ;, -)&ng nhi*u nvm
nhi*u ng5mi B c 0inh nghi:m u l'ch v6i t5 cch l nh+ng l1& c"ng t)&ng nh nghw h1y
c"ng nhn xy !ng t)n h&Cc gAn lBnh th c31 h4. l cc nhn vin c8p th8p lm vi:c
t)&ng %p h1y l1u 4n nh c}1. l ng5mi li c1n". v t)&ng t)5mng hp t xu8t l ng5mi
h56ng 7n v cung c8p cc hng th3 c"ng, ^n %$n x ctn th1m gi1 v& ;! h8p 7n t)&ng
cc hnh t)nh c31 cc &1nh nghi:p u l'ch v ng5ti 7n 5mng tq %n ng&i 0hu v!c
c31 h4, -)&ng nh+ng t)5mng hp ny h4 tip n 0hch thvm v cung c8p cc %ui %i#u
i~n vvn h& nh5 %i#u i~n thi ng x ng h1y vn mCc quAn & n tc # ch>i nh=c v
nh$y mn1, <>n n+1 h4 c th# B chng 0in cc li 2ch 0inh t v cc tc ng 0hc
n v* cc cng ng lng gi*ng %' thu hnt v& h&=t ng,
Cc cSng Lng () cc doan% ng%iXp du l&c%
-h5mng c ;! %8t ng n& t)&ng qu1n h: gi+1 cng ng v ngnh c"ng nghi:p u
l'ch m cc h56ng 7n vin v cc &1nh nghi:p l =i %i#u. i*u ny 7n n vi:c cc
cng ng ch3 %c % t&n % u l'ch t)&ng 0hu v!c. tm 0im nh+ng 0h&$n c li v6i
&1nh nghi:p %n ng&i. h&Cc t! h4 qu$n l/ u l'ch,
2
Ehng h=n. cc cng ng euichu1 c31 rn1ngu v I1n1c&ch1 B n cy ng1ng
cc tng ;ui 7n n cc h t)n lBnh th c31 h4 # ngvn cc &1nh nghi:p u l'ch
0h"ng v& 5c, Ec &1nh nghi:p u l'ch m1ng thc vn. cc ti x li xung my v
h56ng 7n vin tq %n ng&i cng ng. lm gi$m ng 0# thu nhp v cc c> hi & t=&
ch& c5 n '1 ph5>ng, Qi*u ny cng lm m8t c> hi tvng c5mng mi lin h: gi+1 cc
li 2ch c31 u l'ch v %$& tn,
Ec &1nh nghi:p ch4n thu ng5mi tq %n ng&i n>i n v nhi*u l/ &, <4 tin t5ung h>n
v& ch8t l5ng v tin cy t)&ng c"ng vi:c c31 i ng nh+ng ng5mi c c> ;u u thnh
ph, <4 cng mun t)nh chi ph2 & t=& n %$n x, `1u cpng. cc &1nh nghi:p tin
)@ng h4 c ti*m nvng 0i#m ;&t l6n h>n cc nhn vin v h&=t ng ni chung nu h4
Nm thN& cc c"ng nhn vin c31 mnh # th!c hi:n cc v1i t)t c31 u l'ch. th1y ch& thu
ng5mi n %$n x ng cc v1i v6i t5 cch l nh+ng ng5mi cpng th1m gi1,
Kc % th!c t c th# %uc cc cng ng '1 ph5>ng ch8m t cc qu1n h: v6i &1nh
nghi:p %n ng&i h1y th1y i chnng # php hp v6i cc nguy:n v4ng c31 cng ng,
Ec cng ng c xu h56ng m&ng thu 5c nhi*u li 2ch 0inh t h>n t)&ng vi:c t=& i*u
0i:n ch& cc &1nh nghi:p %n ng&i ;} (ng nh+ng h8p 7n 0inh t u l'ch c31 h4 Rcuc
;ng h&1ng B. )qng. cnh ng. 1& h v ;"ng ngtiT v ch& l1& ng v cc hng th3
c"ng c31 h4,
di qu1n h: i#n hnh gi+1 cng ng v ng5mi i*u hnh chuyn u l'ch 0h"ng t=& )1
;! n 'nh c31 cng ng ng5c l=i n lm ch& cng ng ~ %' tn th5>ng t)56c ;! p
Ct li 2ch 0inh t & %n ng&i 'nh &=t. t)56c ;! th1y i hnh t)nh. v cui cpng l ;!
% )>i nu mi qu1n h: 0h"ng ctn Nm l=i li nhun m &1nh nghi:p m"ng mun,
Eh2nh # p ng h1i tnh hung Vli 2ch 0inh t th8p v ;! 0h"ng n 'nh lin qu1n
n u l'chV m nhi*u ! n u l'ch ;inh thi cng ng 5c * x56ng, Q8y l t)5mng
hp c31 cng ng euichu1 vpng Il1y1; N Euy1%Nn&. t)&ng 0hi tip t(c l ngun nhn
vin lm thu ch& mt &1nh nghi:p l6n u %n ng&i nh5 B lm t)&ng ;u nvm qu1. h4
B xy !ng cc ti:n nghi v %?t Au n tip cc 0hch u l'ch thN& quy*n c31 mnh,
Eng c nh+ng ng c> thnc Fy qu1n t)4ng i v6i ng5mi euichu1 u E1pi)&n1. ng5mi
ì&n1; v ng5mi ìNc&y1; vpng _1gun1 j)1nN u Euy1%Nn&. v ng5mi <u1&)1ni,
Cc cSng Lng () cc tY c%Zc p%i c%<n% p%,
d6i gAn y. cc t chc %$& tn phi ch2nh ph3 RHjJT. nh5 l mt phAn t)&ng cc chin
l5c c31 h4. B %?t Au %' thu hnt v& ;! pht t)i#n cc ! n u l'ch ;inh thi !1 v&
cng ng. c&i l mt ph5>ng ti:n # 02ch th2ch ;! pht t)i#n %*n v+ng u nh+ng vpng
qu1n t)4ng v* ;inh thi, -)&ng cc t)5mng hp 8y. cc HjJ th5mng th1y th &1nh
nghi:p u l'ch v6i t5 cch l ng5mi lm t)ung gi1n v6i th' t)5mng. cung c8p qu ch& cc
cng ng v* mCt c> ;u h= tAng. qu$ng c& v cc ch5>ng t)nh & t=&, Q8y l t)5mng
hp c31 Yun1ci&n d1quipucun1. ch3 ;u h+u c31 0hu %$& tn U.MPP hNct1 u vpng )qng
my chN ph3 rnN1n, - chc phi ch2nh ph3 ny B lp cc 0 h&=ch pht t)i#n u l'ch
;inh thi v t chc cc l6p & t=& h56ng 7n vin ch& cc cng ng '1 ph5>ng cng
nh5 ti t) ch& c> ;u h= tAng u l'ch R^)umm. W]]L1T, ah"ng c nh+ng ;c bp v 5u tin
0inh t nh5 mt c"ng ty t5 nhn. th mt HjJ 0h"ng cAn ph$i c?t xbn mt %$n qui h&=ch
2
Ay 3 ng5c l=i. n tp t)ung nh+ng li 2ch & u l'ch ;inh thi t=& )1 t)!c tip v ch3
yu v& cng ng '1 ph5>ng,
Qi*u th5mng x$y )1 l cc ch5>ng t)nh 5c xy !ng v6i ;! ginp o c31 HjJ i*u
hnh th"ng qu1 c> ;u h= tAng hi:n c c31 t chc v 0h"ng ch'u ;! 0i#m ;&t c31 ch2nh
ph3 v ch thu nh5 cc &1nh nghi:p u l'ch, ^& h4 th5mng %' cc c"ng ty u l'ch
t5 nhn xNm nh5 ;! %i#u hi:n c31 c=nh t)1nh 0h"ng c"ng %@ng, -uy nhin. ;! hz t) c31
HjJ th5mng l c&n 5mng uy nh8t m mt h&=t ng u l'ch ;inh thi !1 v& cng
ng c th# pht t)i#n v c c> m1y thnh c"ng,
Qng thmi. cc HjJ th5mng 0h"ng nh gi nng mc ;! thiu 0inh nghi:m c31 h4
t)&ng l9nh v!c pht t)i#n u l'ch. i*u 7n n nh+ng 0c v4ng hB& huy*n %n t)&ng
cng ng v* mCt tc th!c hi:n cng nh5 mc li 2ch t)&ng t5>ng l1i, Q"i 0hi. i*u
7n n vi:c xy !ng c> ;u h= tAng ch& n v&i t)?ng. i*u ny lm gi$m ni*m tin
c31 cng ng v& ;! 3ng h c31 %n ng&i,-)5mng hp c31 mt ! n l6n 5c E> qu1n
Iht t)i#n euc t <&1 0c Rs`rh^T ti t) c tn l `sKhk l mt v2 ( h1y, Eng ng
ng5mi E&{1n vpng ìn1nguN u th5ng ngun ;"ng rgu1)ic& l mt t)&ng nhi*u cng
ng %$n x 5c `sKhk ti t) # pht t)i#n u l'ch ;inh thi, `1u . 0hi ch51 c mt
'nh h56ng v & t=& cng ng n&. `sKhk B xy !ng c> ;u h= tAng nh u t)&ng
cng ng. t)1ng %' n. lm ch& cng ng hi v4ng l6n. )i ;1u l=i t ngt )nt i &
cc v8n * t chc ni %,
Cc m@i Puan %X gi2a cSng Lng () du l&c%
k )ng l. 0h"ng ph$i t8t c$ cc cng ng *u *u %' thu hnt v& cc h&=t ng c31 u
l'ch Rmt ;! tht cAn 5c cc c"ng ty %n ng&i t"n t)4ngT, -uy nhin. h4 c th# l!1
ch4n t)&ng mt ph=m vi cc qu1n h: c31 ;! th1m gi1 2t h&Cc nhi*u, Ec ph5>ng n %1&
gmD
ch& mt &1nh nghi:p thu 8t # pht t)i#n t)&ng 0hi chw cAn thN& i
tc ng
lm vi:c nh5 nhn vin ph( ng. mt phAn h1y t&n % thmi gi1n ch& cc
&1nh nghi:p %n ng&i
cung c8p cc 'ch v( l!1 ch4n nh5 chuFn %' thc vn. h56ng 7n. vn chuy#n
h1y nh u Rh1y ;! 0t hp c31 nhi*u h&Cc t8t c$ cc 'ch v( T ch& cc &1nh nghi:p
lp cc lin &1nh v6i cc &1nh nghi:p %n ng&i v6i ;! phn chi1 l1& ng.
i*u ny ch& phbp cng ng cung c8p hAu ht cc 'ch v(. t)&ng 0hi &1nh nghi:p
chvm l& vi:c tip th' v
i*u hnh u l'ch cng ng h&n t&n c lp,
-)&ng tqng t)5mng hp. ;! th1m gi1 Ay 3 c31 cng ng v& m4i gi1i &=n qui h&=ch
v qu$n l/ l thit yu # $m %$& ;! pht t)i#n lnh m=nh, Qi*u 51 th2ch h>n l t)56c 0hi
2
%?t Au h&=t ng. cAn thit ph$i xc 'nh cc chw tiu xB hi v vvn h&. cng nh5 0inh
t v m"i t)5mng # t=& i*u 0i:n ch& vi:c thN& i cc tc ng c31 m"i t)5mng, `! thN&
i hAu nh5 lu"n thiu v?ng h1y l 0h"ng ch2nh thc v 0h"ng Ay 3, Ec cuc h4p
hng thng th5mng l th!c t nh8t. u mt ng5mi i*u phi & cng ng % nhi:m %&
c& tnh hnh pht t)i#n. tnh t)=ng c31 cc chw tiu B 'nh Rv thu nhp v chi tiuT. v
nh+ng mi qu1n tm cAn 5c gi$i p. ;1u th1y i ch5>ng t)nh ch& php hp, -ip
thN& cc lBnh =& cng ng 5c %Au )1 quyt 'nh v* ;! phn phi thu nhp. cc Au t5
v vv,,,
Qi*u qu1n t)4ng l cc h&=t ng c31 cng ng cAn 5c pht t)i#n . phi hp v6i cc
lng gi*ng c31 h4 # t)nh cc xung t v c=nh t)1nh, Qi*u ny th5mng 5c th!c hi:n
tt nh8t nhm ;! th1m gi1 c31 t chc h1y lin &n m cng ng ph( thuc v&, - chc
ph$i 5c h5ung li 2ch tq h&=t ng v ph$i c nvng l!c # $m %$& )@ng ! n pht
t)i#n v li 2ch c31 t8t c$ cc thnh vin, Ehng h=n thu nhp c31 u l'ch nhm l: ph2 c31
tqng 0hch thvm t)$ ch& t chc c th# ginp v& vi:c xy !ng nvng l!c cAn thit,
`! nh8t qun v* ch8t l5ng cc 'ch v( u l'ch ;inh thi & cng ng cung c8p v & .
;! ng v+ng v* 0inh t c31 h&=t ng. c qu1n h: v6i mc th1m gi1 c31 cng ng
v& qui h&=ch v qu$n l/ c31 h&=t ng u l'ch,
n%2ng t%c% t%Zc @i (3i s Pu8n lO da ()o cSng Lng
R)o t=o
Q# ch& cng ng c th# $m 5>ng Ay 3 v1i t)t c31 ng5mi i~n vin t)&ng ;! pht
t)i#n u l'ch ;inh thi. th cc c> hi & t=& Ay 3 v t&n i:n l cAn thit t)&ng m4i
l9nh v!c c31 ;! qu$n l/ u l'ch ;inh thi. %1& gm h56ng 7n. ng"n ng+. chuFn %' thc
vn. 0 t&n v hnh ch2nh, û l'ch ;inh thi c th# v ph$i % ;ung nhi*u h>n ch& h&=t
ng 0inh t t)uy*n thng t)&ng cc cng ng, Kui vy. v cc h&=t ng c31 cng ng
th5mng i~n )1 u c8p th8p. nn vi:c & t=& 0h"ng 5c xNm nh5 mt qu lm m8t i %$n
;c vvn h& h1y ph h&=i cc hnh m7u xB hi t)uy*n thng ng5c l=i. cAn xNm n nh5
;! ! t)+ cc 0 nvng % ;ung m6i ph$i png n 0hi m4i thnh vin c31 cng ng yu
cAu v th1m gi1 mt cch h& hng, y y c mt ph=m vi )ng l6n ch& cc ph( n+ th1m
gi1 cpng nh+ng c> hi nh5 n1m gi6i. nhm tvng ;! tip cn c31 h4 n cc li 2ch 0inh
t t)!c tip, -h"ng th5mng cc thnh vin t)f h>n ;?m v1i tip xnc t)!c tip v6i 0hch n
thvm v h4 c 0h$ nvng ng"n ng+ tt h>n h&Cc v nhi:t tnh h>n, Q"i 0hi i*u ny Fy h4
v& qu t)nh v1y mun vvn h& th"ng qu1 vi:c p (ng cch vn mCc. thi quNn v cc 0c
v4ng, Qi*u qu1n t)4ng l cc ng5mi l6n tui t)&ng cng ng Rn1m l7n n+T cAn 0/ hp
ng lm gi$ng vin t)&ng cc l6p & t=& # ch& h&n c$nh t)&ng u l'ch ;inh thi ;
pht t)i#n 5c 'nh ) l n@m %n t)&ng cng ng v t)&ng cc gi6i h=n 5c thit lp
v* mCt vvn h&, dCc p cc HjJ th5mng ng v1i t)t c t2nh ch8t xy !ng t)&ng gi&
(c v & t=& %@ng cch 0/ hp ng v6i cc chuyn gi1. nh5ng v7n cAn c ;! phi hp
nhi*u h>n v6i cc &1nh nghi:p u l'ch # xc 'nh 5u tin, Ec c> qu1n ch2nh ph3.
th5mng l chm t)&ng vi:c hi#u th8u qu1n ni:m v* u l'ch ;inh thi v ng l!c c31 t)nh
cng ng. cAn ph$i t2ch c!c h>n t)&ng l9nh v!c ny, -uy nhin ch2nh 0hu v!c t5 nhn
2
l=i c ;! qu1n tm ) )ng nh8t, -uy nhin. c l ) )ng l 0hu v!c t5 nhn. v nh+ng
l/ & B nu )1 t)56c y. 2t 0hi Au t5 v& vi:c & t=& cAn thit,
dt ; c"ng ty lm vi:c v6i cng ng B c Au t5 v* & t=&. t chc cc hi th$& th!c
hnh u '1 ph5>ng. cc chuyn i th!c '1 ch& cc thnh vin c31 cng ng t)&ng cc
h&=t ng u l'ch ;inh thi u cc vpng 0hc. v cc ch5>ng t)nh & t=& vq1 h4c vq1
lm, -)&ng cc t)5mng hp 8y. B t=& 5c )1 mt c$m gic ~ ch'u. tin cy. v lm ch3,
Qi*u ny lm ch& 0hch u l'ch ngy cng hi ltng. v h4 nhn 5c 'ch v( ch8t l5ng
tt h>n v c c$m gic l h4 5c h&1n nghnh t)&ng mt cng ng 1ng thq1 h5ung li
2ch c31 c"ng vi:c u l'ch,
Ec h56ng 7n vin u l'ch !1 v& cng ng %' h=n ch v t)nh ting rnh. ting
Qc v mt ; ng"n ng+ 0hc. v hnh nh5 0h"ng ph$i l tnh hnh ; th1y i t)&ng mt
thmi gi1n t5>ng i i n+1, O l/ & . cc &1nh nghi:p u l'ch ;inh thi n& cAn mt
ch8t l5ng phin 'ch c1& ; tip t(c c} cc nh nghin cu t! nhin i thN& cc nhm
v lm vi:c cpng v6i cc h56ng 7n vin '1 ph5>ng t)&ng cc cng ng, Ec h56ng
7n vinVt! nhin h4c tq %n ng&i h1y u cc " th' t6i c th# h5ung li )8t l6n nu h4 c
th# th1m gi1 cc l6p & t=& & ng5mi '1 ph5>ng h1y %$n x t chc, Ec h56ng 7n
vinVt! nhin %n ng&i th5mng thiu vn 0in thc xB hi v vvn h& cAn thit %ui v
;! th1m gi1 c31 cng ng t)&ng vi:c t)uy*n =t 0in thc '1 ph5>ng th5mng 0h"ng
5c c&i t)4ng, Oi:c ;} (ng ;! thnh th=& c31 ng5mi '1 ph5>ng v %$n x lm hu8n
luy:n vin v gi& vin ; l v" cpng qu2 gi # vq1 nng c1& 0 nvng c31 cc h56ng 7n
vinVt! nhin %n ng&i vq1 t)1& quy*n ch& cc n1m gi6i v ph( n+ c nh+ng 0 nvng v
0in thc th5mng %' c&i th5mng,
DN&SPF
Ti>p cn t%& tr'ng
_in 0t ;$n phFm v6i 0hch thvm ti*m tng l i#m ~ %' tn th5>ng c31 cc t chc
0inh &1nh u l'ch ;inh thi, O* th!c ch8t chnng u n"ng th"n v nh+ng vpng x1 x"i.
0h"ng v6i t6i cc c"ng c( c31 th"ng tin u l'chVi:n th&=i. {1x v th5 i:n t}, Qi*u ny
c ngh91 l t)q phi c thnh vin n& c31 cng ng i )1 thnh ph # lp vvn phtng
R%$n thn vi:c ny cng l mt thch thc l6nT ctn 0h"ng th vi:c 0hch u l'ch lui t6i
y l c$ mt ;! 0i:n l6n,
-)&ng 0hi cc HjJ c th# ginp o v* mCt ny th &1nh nghi:p t5 nhn c t chc v c
th"ng tin tt l=i th2ch hp nh8t v* ginp o tip th', Qi*u ny Nm l=i ch& cc %n c lin
qu1n mt c> hi tuy:t h$& # thit lp cc mi qu1n h: v6i cc h&=t ng !1 v& cng
ng c li ch& c$ "i %n. m 0h"ng l& ng=i h4 l cc i th3 c=nh t)1nh, Hhi*u cng
ng B c th&$ thun %@ng mi:ng v6i mt h1y nhi*u &1nh nghi:p u l'ch c t)( ;u t=i
thnh ph # c mi lin h: v6i th' t)5mng. i l8y vi:c nhn gi vn th8p t)n c> ;u
&1nh nghi:p ; cng thm ti*n lBi v&, -uy nhin. nh+ng th&$ thun th5mng thiu ;!
chw =& ) )ng v* %8t 0c i*u g ng&i ;! n xp gi c$ v cc hnh t)nh,
2
E th# i chiu th"ng tin i v* ch& cc h&=t ng c31 cng ng t)&ng ;ch chw 7n h1y
cun ;ch mng RxNm N;chN 1n ^)umm. W]]ST. c th# c u cc thnh ph th3 " h1y
u ng1y cc t& =i ; u n56c ng&i. mCc p ;! hz t) c31 nh n56c ch& mt ! n nh5
vy c th# i v& 0i#u nh+ng v8n * ch2nh t)' 5c nh8n m=nh 56i y, <>n n+1. vi:c
thiu th"ng tin tq cc thnh ph th3 " v6i cc cng ng lm ch& vi:c Ct chz 0h 0hvn.
ch& nn i v6i mt 0hch u l'ch c mCt t xu8t t=i mt cng ng th5mng c th# c
mt yu t )3i )&, <i:p hi û l'ch ình thi Zcu1& 1ng 0huyn ngh' K û l'ch thit
lp mt ; quc gi1 cc ch5>ng t)nh u l'ch ;inh thi !1 v& cng ng nh@m t=& i*u
0i:n ~ ng ch& vi:c qui h&=ch v xnc tin u l'ch ;inh thi tt h>n Rr;&ci1cin
Zcu1t&)i1n1 N Zc&tu)i;m&. W]]ST,
. t%am gia ()o Pui %o=c% () Pu8n lO
dCc p qui h&=ch v qu$n l/ c hi:u qu$ l ti qu1n t)4ng i v6i h&=t ng th2ch hp
c31 u l'ch ;inh thi. n v7n tip t(c v?ng mCt u nhi*u n>i, `! 0i#m ;&t c hi:u qu$ i
v6i ;! pht t)i#n c31 u l'ch th"ng qu1 vi:c th1m gi1 v& qui h&=ch v qu$n l/ ti hi
ph$i th1y i c> c8u u c8p quc gi1, -)56c ht. cAn ph$i c"ng nhn )@ng u l'ch ;inh thi
l mt h&=t ng 5c 0 h&=ch h&, eui h&=ch chin l5c u l'ch th5mng & % u l'ch
h1y mt c> qu1n ch2nh ph3 c8p t5>ng 5>ng th!c hi:n. %1& gm vi:c 0h&1nh vpng ;}
(ng 8t th2ch hp. vi:c chw 'nh cc vpng nh ch& u l'ch ;inh thi v vi:c ;&=n th$&
mt qui t?c v* =& c u l'ch ;inh thi, H ti hi ;! th1m gi1 c31 nhi*u ngnh. %1&
gm c$ cc =i i:n c8p cng ng, Ec vpng 5c chw 'nh nh ch& pht t)i#n u l'ch
;inh thi ti hi ph$i c 0 h&=ch qu$n l/. v ;! th1m gi1 c31 cng ng t)&ng vi:c pht
t)i#n cc 0 h&=ch l qu1n t)4ng,
Hh+ng pht t)i#n c ! 0in vi:c xy nh nghw t)n 2P gi5mng h1y nh+ng n>i n t)p t2nh
c t)n MPP 0hch thvm th cAn ph$i nh gi tc ng m"i t)5mng v 0inh tVxB hi, Ec
hi:p hi u l'ch ;inh thi v cc c(c. ;u c31 ch2nh ph3 cAn 0huyn 0h2ch v th1m gi1 v&
mzi 0hu v!c c 2nh l2u t6i u l'ch ;inh thi. %1& gm cc cng ng # xy !ng v th!c
thi cc nguyn t?c chw =& # $m %$& t2nh %*n v+ng, Hh5ng thm v& . 0hi cc cng
ng i v& cc th&$ thun qu$n l/ u l'ch v6i cc c"ng ty t5 nhn h1y cc HjJ. th cc
vvn %$n ph$i 5c lBnh =& cng ng 5c %Au )1 ph uy:t v %1& gm cc n xp
v* tc nghi:p v ti ch2nh. t=& )1 mt ti li:u c )ng %uc v* php l/, `1u cpng. mt
nguyn t?c c> %$n c31 cc h&=t ng u l'ch ;inh thi t)&ng cc vpng t! nhin ;u h+u %ui
cng ng l t8t c$ cc nhm ph$i c ng5mi h56ng 7n '1 ph5>ng i 0m. mCc p 0h"ng
nh8t thit l c l&=i t)q, -8t c$ nh+ng 0huyn c& t)n 5c xy !ng th"ng qu1 ;! nh8t
t)2 c31 nhi*u ngnh t=i î~n n quc gi1 v* ;! -h1m gi1 c31 Eng ng v& û l'ch
ình thi h4p t=i euit& nvm W]]L Rr;&ci1c2&n Zcu1t&)i1n1 N Zc&tu)i;m&. W]]ST,
C%<n% tr& () T<n% %Hp p%p
<&n c$nh xB hi v ch2nh t)' c31 cc cng ng %' thu hnt v& u l'ch ;inh thi cAn ph$i
5c cc &1nh nghi:p u %n ng&i ch8p nhn, dt cng ng th5mng ; thuc v* mt
lin hi:p h1y mt hi:p hi cc cng ng cpng ; ph$i %' thu hnt v& qu t)nh. nh5 vy
l # t)nh t=& )1 cc xung t xB hi v ch2nh t)' v ;! chi1 ) gi+1 cc cng ng lng
gi*ng. v # vi:c phn phi li 2ch 5c )ng h>n, dt cch i#n hnh. v6i ;! 0huyn
2
0h2ch c31 0hu v!c t5 nhn ch3 cht v* u l'ch t! nhin. cc ch2nh ph3 qun m8t vi:c
c"ng nhn nh+ng nhu cAu Cc %i:t lm u l'ch Rv ti*m nvng pht t)i#n 0inh t %*n v+ngT
c31 cc cng ng %$n x u vpng n"ng th"n x1 x"i, `! hf& lnh. thiu ;! c> ng v
hAu nh5 0h"ng c ti nguyn 0inh t c31 =i % phn cc cng ng 0hin h4 th!c ;!
0h"ng c 0h$ nvng i t6i cc th3 " x1 x"i # i i:n v6i cc th3 t(c tn 0bm v
th5mng l qu1n liu. cng nh?c v phc t=p # thnh lp mt c"ng ty i*u hnh u l'ch
tiu chuFn, Hg1y c$ 0hi h4 c th# lm 5c i*u ~ ng. vi:c chuy#n i c31 mt
h&=t ng cng ng ;1ng mt c"ng ty c th# gy nn nh+ng mu thu7n ni % v* xB hi
v vvn h& u %n t)&ng cng ng, Hghin cu i#n hnh v* E1pi)&n1 v khErHEhZ
56i y ; minh h41 cc v8n * . chnng lm xi mtn %8t 0c li 2ch n& & u l'ch ;inh
thi t=& )1 cng nh5 c> ;u hp l/ c31 ;! h&=t ng %n t)&ng cng ng,
Cc "g%iCn cZu i\n %Tn%
dt l&=t cc nghin cu i#n hnh tq Zcu1& ; minh h&= ch& t2nh 1 =ng c31 nh+ng
0inh nghi:m qu$n l/ u l'ch ;inh thi !1 v& cng ng,
"g'i Huaorani c,a ?ue%ueriono
Hg5mi <u1&)1ni l nhm ng5mi %$n x rm1&n ;inh ;ng u %n t)&ng v xung qu1nh
E"ng vin euc gi1 1;uni. mt ahu ^! t)+ ình quy#n c31 sHZÈJ u Zcu1&, <4
1ng ctn u gi1i &=n Au c31 qu t)nh v1y m5n vvn h&.tip xnc lAn Au tin v6i cc
nh t)uy*n gi& Ihnc m v& nvm W]Mi, ^& h4 )8t ~ %' tn th5>ng %ui cc $nh
h5ung %n ng&i. nh5 cc c"ng ty Au l}1. cc nh t)uy*n gi& v u l'ch, û l'ch u vpng
ny phAn l6n thuc l&=i nh+ng 0hch 0h&c %1l" 2t ti*n, Ec 0hch thvm th5mng thu
ng5mi h56ng 7n v thu cc c"ng ty u l'ch u cc twnh %in gi6i ch& cc chuyn u l'ch
c?m t)=i tq %1 n tm ngy 4c thN& cc c&n ;"ng t)n lBnh th )qmg m51 c31 ng5mi
<u1&)1ni, Ec chuyn u l'ch th5mng qng chn u mt h1y nhi*u cng ng vNn ;"ng #
ch(p $nh cc th n 1 v c th# # mu1 cc th3 c"ng )f ti*n,
Ec h56ng 7n vin 2t h&Cc 0h"ng 5c & t=& ch2nh thc. th5mng chw ni ting
-y%1nh1. v th5mng m1ng ;nng ng?n # lm )1 vf c1n $m v gi$m chi ph2 nhm ;vn %?n
0im thc vn c th# ph(c v( 0hch u l'ch R^)umm.W]]WT, Hg5mi <u1&)1ni "i 0hi thnh
c"ng t)&ng vi:c ti l: ph2 qu1 lng h1y lBnh th c31 h4, _: ph2 c th# tq MP n
WPPs`. tuc thN& cng ng h1y c nhn gCp cc 0hch u l'ch. cng nh5 tuc thN& ng5mi
h56ng 7n %n ng&i chuFn %' chi, -)&ng nh+ng t)5mng hp 0hc. cc h56ng 7n vin c
th# th&$ thun v6i mt c nhn t)&ng cng ng v t)$ ti*n t)!c tip v6i 1nh t1 # 5c
qu1, Hh+nh ;! th5>ng l5ng )ing t5 gy )1 ;! chi1 ) v cc v8n * ni % t)&ng
cng ng, -h5mng cc h56ng 7n vin t)$ th8p h1y h1 hn lAn ;1u ; t)$, Qi*u ny B
7n n hnh vi thp 'ch i v6i cc 0hch u l'ch v h56ng 7n vin v ng1y c$ n vi:c
t'ch thu cc thuy*n my v my $nh, - chc c31 nhn n ng5mi <u1&)1ni RJH<rZT B
th} Ct ;! 0i#m ;&t n& i v6i cc l: ph2 v cch c5 x} c31 u l'ch nh5ng B thu
5c 2t 0t qu$. phAn l6n & ;! ph$n i c31 cc h56ng 7n vin v cc c"ng ty u l'ch.
v thiu nhn ;! v ti ch2nh # tip t(c thN& i,
2
dt cng ng x8p xw WPP ng5mi u ki& `hi)ipun&. euNhuN)i&n&. B qu1n tm n cc
tc ng tiu c!c m u l'ch 1ng m1ng l=i. nh5ng l=i %it )8t ) nhu cAu 0im mt ngun
thu nhp th1y ch& vi:c ph$i )mi % nh c}1 # i lm c"ng nhn ch& cc c"ng ty Au l}1,
Hvm W]]M n lng B quyt 'nh thit lp mt 0i#u qu1n h: m6i v6i mt c"ng ty u l'ch
;inh thi. Ec Ihiu l5u ình thi -kJIhE. t chc ny B c1m 0t ginp o h4 %$& v: cc
ti nguyn thin nhin v vvn h& c31 h4,-)56c gi+1 ch3 c"ng ty v cng ng B
thit lp qu1n h: t)&ng qu t)nh hp tc # 51 )1 t)56c ;! chn / c31 5 lun th gi6i cc
v8n * c31 cng ng v6i mt c"ng ty Au l}1, Epng v6i -kJIhEV mt &1nh nghi:p
c c> ;u u euit& & tc gi$ ;u h+u. cng ng B xy !ng mt tnp l*u 0i#u <u1&)1ni
t)uy*n thng c th# nhn hng thng mzi lAn tm v' 0hch nghw ng>i t)&ng h1i n ;u
ngy, Qi*u ny ph$n nh mt gi6i h=n c31 th1y i c th# ch8p nhn 5c & -kJIhE
t2nh t&n. th5>ng th$& v 5c cng ng ch8p nhn, <1i %n c$m th8y )@ng. t)&ng
t)5mng hp ny. ;! th1y i ti*m tng v* t chc xB hi v vvn h& t)uy*n thng. nh5 ;!
tp t)ung thu nhp v& mt gi1 nh h1y vi:c t=& )1 nh+ng thi quNn tiu png nh5 hnt
thuc l v ;} (ng 02nh )m. =i i:n ch& gi6i h=n t)!c tip h>n l ;! ;uy th&i m"i
t)5mng t! nhin & p l!c c31 0hch thvm, -uy nhin. )3i )& c31 ;! th1y i xB hi v vvn
h& l mt t)&ng ; 0h nh gi nh8t t)&ng mt cng ng ch51 quNn v6i tc ng lu
i c31 u l'ch,
dt l&=t cc cuc h4p v* qui h&=ch v 'nh h56ng v6i t&n % cng ng t)&ng mt thmi
gi1n ch2n thng B %1& qut nhi*u v8n *. tq nh+ng qu1n i#m v* u l'ch ;inh thi v %$&
v:. n cc tc ng m"i t)5mng v vvn h& ti*m tng. qu$n l/. cc mc thu nhp v phn
phi thu nhp. & t=& v cc v8n * 0hc, Oi:c quyt 'nh Ct l*u 0hch t)&ng )qng %n
ng&i cng ng Rm8t UM phnt i %T l mt t)&ng nh+ng gi / c31 -kJIhE v nh@m
t)nh ;! ph vo mi ;ng hng ngy t)&ng mt cng ng 0h"ng th5mng xuyn 5c n
thvm, -h&$ thun gi+1 euNhuN)i&n& v6i -kJIhE ti hi lu"n ph$i c mt h56ng 7n
vin ng5mi <u1&)1ni i 0m v6i cc 0hch thvm. v mt nh nghin cu t! nhin # %
;ung v phin 'ch lmi thuyt minh c31 h56ng 7n vin '1 ph5>ng, -hm v& c th#
;} (ng xung v li xung ng5mi <u1&)1ni, -)&ng thmi 0c Au. -kJIhE v Nm n
mt ng5mi n8u vn tq %n ng&i cng ng # & t=& cc c8p 5ong Hg5mi <u1&)1ni
t)&ng vi:c ch %in thc vn ;1u cpng cc c8p 5ong <u1&)1ni ; $m nhn c"ng vi:c, Q#
t)nh p l!c ln mi ;ng h&1ng B. thc vn & ng5mi %$n x ;vn 0h"ng 5c ch& cc
0hch u l'ch ng5c l=i. phAn l6n th!c phFm *u 5c m1ng n tq %n ng&i, -uy
nhin cc h&1 mu )8t ;n u '1 ph5>ng nh5 %5ui. ;?n v chui 5c -kJIhE mu1 t)&ng
cng ng,
-i*n l5>ng ch& nhi*u c"ng vi:c 5c t2nh nhn "i ; ti*n c th# nhn 5c 0hi lm c"ng
nhn ch& mt c"ng ty Au l}1, <>n n+1. cng ng ctn 5c nhn l: ph2 mzi ng5mi. mzi
m. c1& h>n nhi*u ;& v6i ; ti*n cc h&=t ng 0hc th5mng t)$, _: ph2 ny 5c gi1&
ch& v' ch3 t'ch cng ng t)&ng cuc h4p c31 cng ng. th5mng 5c t chc 0hi mzi
nhm u l'ch t6i, Hh5 i v6i nvm W]]L. ti*n 5c phn phi *u ch& t8t c$ cc gi1 nh
B c 0 h&=ch xy !ng mt ti 0h&$n tit 0i:m c31 cng ng nh5 E1pi)&n1 B lm
)8t thnh c"ng, Ec cuc h4p c31 cng ng ctn png # mu ;! gi1& l5u gi+1 ng5mi
<u1&)1ni v6i cc 0hch thvm,
2
Ec 0hch thvm 5c phng v8n v* n56c xu8t ;. ng c> thnc Fy h4 t6i v cc th"ng
tin 0hc, `1u cng ng t)nh %y t)56c cc 0hch u l'ch nh+ng v8n * m h4 qu1n
tm v nh gi ;! pht t)i#n c31 u l'ch t)&ng cng ng, K@ng cch ny gi+1 ch3 v
0hch B c mt cuc i th&=i v t)1& i vvn h& th!c ;!, Q# ginp ch& vi:c t=& 0h$
nvng qu$n l/ v* mCt t chc. c thm mt l: ph2 n+1 Rnvm W]]L. t5>ng 5>ng MT 5c
t)$ ch& JH<rZ, Ec 0hch n euNhuN)i&n& ph$i chi nhi*u h>n # thvm lBnh th
<u1&)1ni ;& v6i nh+ng ng5mi i v& cc lng 0hc v6i cc h&=t ng 0hc, Hhi*u nhn
xbt c31 0hch ch& th8y )@ng h4 lm vi:c mt cch vui vf. %ui v i l=i h4 nhn
5c 0t qu$ phin 'ch c ch8t l5ng v h4 hi ltng 0hi %it )@ng cuc ving thvm c31
h4 1ng Nm l=i li 2ch th!c ;!, E$ -kJIhE l7n ng5mi <u1&)1ni *u m&ng mun )@ng
cuc ving thvm %1n Au ; >n thuAn l ;! 0hui Au c31 mi qu1n h: lu i gi+1 cc
0hch u l'ch v nh+ng ng5mi ch3, dt yu t qu1n t)4ng c31 cc ch5>ng t)nh c31
-kJIhE l nh@m gy c$m hng v ng vin cc 0hch thvm # 0hi t)u v* n56c h4 h&=t
ng. th1y mCt nhn n v nh+ng n>i h4 B t6i thvm. # gy qu v nng c1& / thc,
-hN& cch -kJIhE B t=& )1 nh+ng 0hch hng c ng vin u n56c ng&i i v6i
nhn n v )qng m51 vpng rm1&n c31 Zcu1&, Qi*u B t=& )1 vi:c t)1& i th5 tq
tCng ti*n # ti t) ch& cc l6p & t=&. mu1 my thu th1nh <Y. v cc t8m pin mCt t)mi
v ginp o t=& i*u 0i:n thnh lp mt t chc phi li nhunV rcc2&n rm1&n21. - chc
ny tp t)ung t&n % thmi gi1n # hz t) v* 0inh t v ch2nh t)' ch& cc cng ng
rm1&n . h4 1ng cAn ginp o # %$& v: ;! t&n vn m"i t)5mng v vvn h& c31 mnh,
- chc JH<rZ c31 ng5mi <u1&)1ni xNm 0inh nghi:m c31 vpng euNhuN)i&n& nh5 l
mt ch5>ng t)nh th2 i#m c th# =i i:n ch& h&=t ng u l'ch m7u m!c c31 lBnh th,
O thnh c"ng ch& nn m" hnh ny c th# 5c th!c hi:n u cc cng ng <u1& )1ni
0hc, Qi*u ny c th# th1y th cc 0i#u h&=t ng hi:n n1y Rth5mng !1 v& cc th' xB
%in gi6i rm1&n nh5 K1n;. E&c1 v euit&T. 1ng tp t)ung v& cc 0hch u l'ch 2t
ti*n v cc 0hch 0h&c %1l". nh+ng ng5mi th5mng c&i nh cc 0h21 c=nh m"i t)5mng v
vvn h&, Hh+ng h&=t ng ny c nh+ng tc ng tiu c!c )ng )BiD ;vn %?n mi ;ng
h&1ng B. nh c %@ng thuc n u ;"ng. thu nhp th8p h&Cc 0h"ng c thu nhp. 0h"ng
t"n t)4ng vvn h&. v vn vn,
-uy nhin. lm vi:c v6i mt cng ng u x1 nh5 vy gCp nh+ng thch thc nh8t 'nh, O2
(. cAn ph$i gi6i h=n nh+ng 0c v4ng v* thu nhp. th5mng xuyn nh8n m=nh v 0huyn
0h2ch cc h&=t ng ph( nh@m t)nh ;! qu l: thuc v& u l'ch, <>n n+1 cAn thN& i
cc gi6i h=n c31 ;! th1y i c th# ch8p nhn t)&ng 0hi 0huyn 0h2ch nhi*u nh u l'ch
lm ch& ch5>ng t)nh ng gi i v6i cng ng, di N &= c31 tc ng 0h"ng l5mng
t)56c 5c i v6i n*n vvn h& lu"n lu"n hi:n h+u v c i*u l &1nh nghi:p c l5>ng
tm th5mng nhy c$m h>n c$ cng ng 1ng nhi:t tnh v6i 0hch u l'ch, Oi:c thit lp
mt ph=m vi cc chw ; lin qu1n t6i cng ng l )8t qu1n t)4ng # ginp ch& vi:c thN&
i ;! th1y i v* xB hi v vvn h&,
Capirona () îcancie
Hg5mi H1p& kun1 c l l nhm ng5mi %$n x vpng rm1&n c n*n vvn h& l1i cvng
nh8t ;inh ;ng u chn By nni rnN; hng nghn nvm n1y, Ec ch2nh ph3 lin tip B c&i
rm1&ni1 l mt vpng t)ng. c 2ch ch& vi:c gi$i quyt cc v8n * xB hi v 0inh t u
2
phAn ctn l=i c31 8t n56c. n l n>i i n h1y mt thuc '1 ni % # 0h1i thc cc
ti nguyn thin nhin, <nh thc lng v& n*n 0inh t quc n B t=&
)1 mt n*n 0inh t '1 ph5>ng ph( thuc v& cc i*u 0i:n %n ng&i. !1 t)n vi:c ;}
(ng 0h"ng hp l/ cc ti nguyn thin nhin v gp phAn v& ;! ;uy th&i ngy cng
tvng ch8t l5ng cuc ;ng c31 ng5mi n '1 ph5>ng. nh8t l c31 ng5mi %$n
x, d6i y nh8t u t)&ng vpng. l&=i u l'ch xNm ng5mi %$n x nh5 mt th h8p
7n u l'ch B 5c cc nh i*u hnh t)&ng n56c v n56c ng&i xnc tin. 0h"ng
Nm l=i li 2ch 0inh t ch& '1 ph5>ng, ^& . t)&ng cc cng ng %$n x B n$y ;inh
nhi*u v8n *. %1& gm ;! chi1 ) ni % nh5 nhi*u gi1 nh tch )1 0hi cng ng #
lm vi:c v6i ng l5>ng 2t i ;! ;uy yu c31 cc hnh thc t chc xB hi nh5 cc nhm
lm vi:c cng ng v t)n ht. mt ;! h4c ti g8p gp. Cc %i:t l t)&ng gi6i t)f,
O& nvm W]]P. E1pi)&n1. mt cng ng c31 H1p& kun1 v quyt 'nh xNm ;! th1m gi1
t)!c tip v& u l'ch l mt ngun thu nhp 0h"ng ph h&=i ti nguyn thin nhin c31
h4, -q ngy . 0inh nghi:m B ch2n mpi v B 0h?c ph(c 5c nhi*u h=n ch v nhi*u
v8n * 0hc nh1u, Ky gim n l mt m" hnh 0t hp vi:c xnc tin thvm cc h8p 7n t!
nhin v t)1& i vvn h& v6i %$& v: ti nguyn thin nhin v pht t)i#n nh+ng nhu cAu
c31 ng5mi %$n x, -hnh c"ng c31 0inh nghi:m E1pi)&n1 7n t6i ;! qu1n tm c31 cc
cng ng 0hc c31 H1p& kun ngy n1y 1ng tn t=i mt m=ng l56i RkhErHEhZT
gm W2 cng ng, O6i ;! hz t) ti ch2nh nh& nh v* pht t)i#n cng ng c31 HjJ
ryu1 Nn rcti&n. khErHEhZ v pht t)i#n mt c> ;u h= tAng ch& u l'ch %1& gm cc
l*u %?t t)56c cc thit 0. vt li:u v 0 thut t)uy*n thng. cc 5mng mtn v vi:c n8u
vn t)&ng )qng, Hg&i )1 khErHEhZ v & t=& cc h56ng 7n vin c31 cng ng v t
chc cc chuyn u l'ch t)4n gi %1& gm cc cuc i % 5mng i t)&ng )qng. cc
chuyn u l'ch %@ng xung. cc h&=t ng th# th1& t)uy*n thng. 0in thc v* ph&ng t(c
tp qun. v c> hi th1m gi1 cc h&=t ng hng ngy v6i cng ngV t8t c$ n@m t)&ng
t)i#n v4ng c31 ;! chung ;ng v t)1& i vvn h&, Q# 0i#m ;&t 5c nh+ng tc ng c
th# ln vvn h&. xB hi. B Ct )1 mt 1nh ;ch cc lut l: RxNm cc nguyn t?c chw =&
c31 E1pi)&n1 T m cc 0hch u l'ch. h56ng 7n vin v cng ng ph$i t"n t)4ng,
Oi:c thnh lp m=ng l56i B ch& phbp hp l/ h& v 0i#m ;&t tng 0hch u l'ch v&
cc cng ng. Cc %i:t l v& mp1 c1& i#m, <i:n n1y m=ng l56i c 2PP gi5mng, Hvm
W]]L. SPP 0hch n thvm. gi$m tq c&n ; W.2PP ng5mi t)&ng nvm W]]i, ^tng 0hch
ving thvm 0h"ng ph$i l 0t qu$ c31 mt chin 'ch qu$ng c& m ng5c l=i. mt
chin 'ch h=n ch t)&ng nh+ng ng5mi %=n u cc t)5mng =i h4c tng hp u n56c ng&i.
cc HjJ nghin cu m kic1niN B cng tc chCt ch v mt ; 2t c> qu1n u l'ch m
khErHhZ B %?t Au lm vi:c v6i, Q=i % phn cc 0hch u l'ch l ;inh vin. cc nh
nghin cu. v cc %=n v6i thin nhin n tq <&1 ac v Ehu u, Oi:c ti Au t5 cc
ngun lBi u t)nh cng ng 1ng ch& phbp mu )1 nh+ng h&=t ng 0inh t %*n v+ng
0hc. nh5 ;! pht t)i#n ngh* th3 c"ng. chvn nu"i gi1 ;nc nh. thu ;$n. n"ng lm nghi:p
v vn vn, <>n n+1 n 1ng gi$i quyt nhi*u v8n * xB hi v cung c8p nh+ng 'ch v(
m6i. nh5 vi:c thnh lp mt h: thng th"ng tin v" tuyn. ;! vn chuy#n %@ng thuy*n my
Rchng nh+ng ginp ch& u l'ch m ctn ginp m1ng ;$n phFm t6i chT. v mt qu ch&
c"ng tc cu t), QB c mt ;! nh gi l=i cc gi t)' vvn h& v 0in thc. 0h"ng ph$i
# %n ch& 0hch u l'ch nh5 mt th hng h& m l nh+ng yu t c> %$n t)&ng %$n ;?c
c31 cng ng,
2
-hnh c"ng c31 khErHEhZ B l=i tip thm ;inh l!c ch& v1i t)t c31 cc v' c1& tui l
nh+ng nh t)uy*n % vvn h& v cc ph( n+ l nh+ng 0h& ch1 0in thc t)uy*n thng,
û l'ch ;inh thi hnh nh5 l mt h&=t ng 0inh t qu1n t)4ng. v t)n ht l mt ng c>
thnc Fy i tm cc ph5>ng n %*n v+ng 0hc. mCc p vi:c ny l mt nhi:m v( 0h
0hvn, <i:n n1y nh+ng nz l!c ch2nh c31 khErHEhZ 5c tp t)ung v& vi:c c3ng c cc
ch5>ng t)nh cng ng c31 h4 th"ng qu1 mt qu t)nh & t14 v* 0 thut. t chc xB
hi nh@m thit lp ;! qu$n l/ u l'ch c hi:u qu$ t)&ng 0hi t"n t)4ng cc i*u 0i:n vvn
h& xB hi, `! tht )@ng ng5mi %$n x mun t! xm nhp v& t)&ng th' t)5mng 0h"ng c
ngh91 l h4 ; m8t i %$n ;?c n tc c31 mnh,
2
2
"%2ng ngu:Cn tKc c%e =o c,a Capirona
W, Hghim c8m 0h"ng 5c tCng h&Cc t)1& i quAn & v cc png c
nhn
0hc v6i cc thnh vin c31 cng ng,
2, jinp o uy t) li ;ng cng ng c31 chnng t"i 0h"ng
ph$i %@ng cch
ch& ti*n qu c nhn,
g, Hu %=n mun t)1& mt tCng phFm ch& t&n th# cng ng. lm >n 51
t)!c
tip ch& cc v' lBnh =& c31 cng ng h1y ch& cc gim c
ch5>ng t)nh,
U, <By Ct )c th$i nng chz v lm >n m1ng i nh+ng g
cc v' m1ng n.
Cc %i:t l cc nh!1,
M, Q5c phbp ch(p $nh 0hi xin phbp v 5c c8p phbp,
i, d4i ng5mi tn h5ung m th1nh c31 )qng nhi:t 6i nu %=n quyt 'nh
m1ng
my thu th1nh th hBy png ng nghN v vCn nh ting,
L, Hu 0h"ng 5c phbp t)56c th 0h"ng 5c ;5u tAm cy ci. c"n t)png
h&Cc
thn vt,
S, Gin qng v& nh 0hi ch51 5c mmi,
], Gin qng h1 nh+ng i*u 0h th!c hi:n h1y 0h"ng th# th!c hi:n 5c.
v2 (
nh5 g}i $nh,
WP, E8m ;} (ng m1 tu/ v png )5u qu mc,
WW, _m >n mCc quAn & th2ch hp # %$& v: %=n R0hi c"n t)png. mCt t)mi.
vv,T
i*u ny chng t %=n t"n t)4ng ng5mi 0hc,
W2, Kit )@ng chnng t"i m&ng mun %$& v: ;! t&n vn c31 cng
ng v li
;ng c31 chnng t"i. chnng t"i 0h"ng ch& phbp
cc 0hch thvm l5u t=i
cc ph5>ng ti:n u l'ch h1y cng ng chnng t"i
2
dt t)&ng nh+ng h=n ch i v6i ;! pht t)i#n c31 cc 0 h&=ch c31 khErHEhZ l lut
hi:n hnh v* u l'ch 0h"ng tn th5ung u l'ch & cng ng qu$n l/. nh5ng ti hi cc
cng ng t! chuy#n thnh cc c"ng ty, Qi v6i =i % phn. cc c"ng ty !1 t)n ch3
ngh91 c nhn v6i 5u tin l li 2ch 0inh t, u cAu ny mu thu7n v6i hnh thc t
chc t)uy*n thng c31 cng ng. v N &= Ct khErHEhZ t)&ng tnh t)=ng 0h"ng 0i#m
;&t ni mt ;! %png n cc c"ng ty c&n c th# x$y )1. ;! %png n ny ; t=& )1 ;! c=nh
t)1nh ni % v gy nn cc cuc xung t vvn h& v xB hi,,-)56c tnh hnh .
khErHhZ B th8y cAn thit ph$i 8u t)1nh # lut php c"ng nhn ;! qu$n l/ u l'ch ;inh
thi tq mt t5>ng l1i c31 cng ng, u cAu ny 0h"ng 5c nhi*u 0hu v!c 1ng
qu$n l/ u l'ch u Zcu1& c"ng nhn %ui v cc / 'nh c31 ;! t chc cng ng 0h"ng
5c i~n =t nng ?n,-uy:t nhin khErHEhZ 0h"ng ti hi 5c i x} 5u tn h1y
gi1 t)5ung t)56c php lut. ng5c l=i n B ti hi lut php c"ng nhn mt cch i*u
hnh u l'ch 0hc. 0h"ng $nh h5ung t6i cc l&=i i*u hnh 0hc v 5c lut php c"ng
nhn, Oi:c c"ng nhn ch2nh thc cc h&=t ng c31 khErHEhZ ; ch& phbp n i*u
chwnh th2ch hp. Ct ;! 0i#m ;&t cAn thit # n c th# h&=t ng c hi:u qu$, <y
v4ng )@ng cui cpng th cc nz l!c c31 khErHEhZ cng ; 5c th5ung %@ng ;! c"ng
nhn c31 K û l'ch v* mCt php lut i v6i c"ng vi:c c31 cng ng, khErHEhZ tin
t5ung )@ng ;! thq1 nhn xB hi Zcu1& v* %$n ch8t l 1 nguyn ; 0h"ng %' gi6i h=n %ui
nh+ng lmi tuyn % >n gi$n ng5c l=i n ph$i t)u thnh ;! tht t)&ng 0hu"n 0h
php l/ c31 nh n56c, R-hng m5mi mt nvm W]]L. khErHEhZ 0h"ng th# tip
cn cc t2n (ng v %' h=n ch %ui t2nh %8t hp php B ngvn c$n vi:c qu$ng c& ;$n
phFm. B quyt 'nh t! thit lp thnh mt -p &n,T
"g'i CoQan c,a (ng abalo
dt n tc %$n x 0hc thuc vpng rm1&n c31 Zcu1&. ng5mi E&{1n. c nhi*u 0inh
nghi:m qu$n l/ u l'ch ;inh thi h>n cc n lng 0hc, Hg5mi E& {1n %?t Au tip cc
0hch u l'ch tq nvm W]L], `1u k1ny K&)m1n. c&n c31 cc nh t)uy*n =& K?c d.
;inh t=i Zcu1& v ;ng nh5 ng5mi E&{1n. %?t Au h56ng 7n cc nhm & mt &1nh
nghi:p u n56c ng&i c c> ;u t=i <&1 0c g}i n )qng m51 gAn cng ng ng5mi ^&)Nn&
u th5ng l5u ;"ng rgu1 )ic&, Hvm W]SU. K&)m1n v nhi*u gi1 nh E& {1n 0hc i c5
xung h= l5u. v& ;u t)&ng )qng. cch x1 %4n th!c n xm l5c v n>i )c th$i c
h=i c31 -Nx1c&. # tm cng ng ng5mi 1%1l& RK&)m1n. W]]MT, `1u ny. ahu ^! t)+
Euy1%Nn& u 0* %n 5c mu )ng v %1& gm c$ 0hu v!c xung qu1nh cng ng,
K&)m1n thnh lp mt c"ng ty gm c nh+ng v' t)5ung cc gi1 nh # chuFn %'
Au t5 l1& ng xy !ng cc l*u 0hch v c> ;u h= tAng 5mng mtn, -uy nhin
nh+ng 1i 0h"ng mun m=& hi#m th cng %' l&=i )1, Ec thnh vin 0hc c31 cng
ng 5c lm thu tqng thmi 0c t)&ng cc vi:c nh5 t) l/. c"ng nhn xy !ng v %$&
t). li xung. vv, Hg&i )1. vi:c %n cc hng th3 c"ng l mt ngun thu nhp ch& m4i
thnh vin c31 cng ng. %1& gm ph( n+ v t)f Nm. v ng1y c$ ch& cc ng5mi h4 hng
tq ^&)Nn& v cc cng ng E&{1n 0hc n # %n hng c31 h4 cc hng %n )1 th5mng
v5t c$ ti*n lBi c31 c"ng ty RunN). W]]iT,
eu1 nhi*u nvm ch5>ng t)nh B tin t)i#n v thu n=p mt ; h56ng 7n vin ng5mi E&{1n,
Hh+ng h56ng 7n vin ny B t2ch lu 0inh nghi:m 7n 5mng ch& 0hch u l'ch n
thvm lBnh th c31 h4 h1i tuAn mt lAn h4 tqng h tng 0h&$ng %n nhm u 0hch W2
2
ng5mi Zcu1&. i c5 t6i vpng tq nvm W]]W, Eng ng cng B pht t)i#n ch5>ng t)nh
v6i cc &1nh nghi:p i i v* v* c c> ;u u cc thnh ph 0hc, dt ; thnh vin c31
cng ng B chim 5c ltng tin # th} ;c mnh nh5 cc &1nh nghi:p c lp. xy
!ng cc l*u 0hch )ing u nh+ng n>i 0hc c31 lBnh th WP.PPP hNct1, Hh5ng tht 0h"ng
m1y. v2 ( gy c$m hng c31 ng5mi E&{1n B 0huyn 0h2ch cc cng ng 0hc t)&ng
vpng pht t)i#n cc h&=t ng ch& phbp n thvm cc h8p 7n u l'ch t! nhin t5>ng t!
v6i ; ti*n 2t h>n m 0h"ng ph$i th!c hi:n cc c1m 0t %$& tn, O phAn l6n cc &1nh
nghi:p u l'ch t5 nhn ctn c xu h56ng nh 5u tin ch& gi th8p h>n l ch& t)ch nhi:m
i v6i m"i t)5mng. mt ; B l!1 ch4n cc cng ng . gp phAn lm t(t hn ; 0hch
n thvm 1%1l&,
<i ngh' t&n quc v* ;! -h1m gi1 c31 Eng ng v& û l'ch ình thi Rr;&ci1cin
Zcu1t&)i1n1 N Zc&tu)i;m&. W]]ST c ;! th1m gi1 c31 t8t c$ cc 0hu v!cV %1& gm cng
ng. t5 nhn. ch2nh ph3 v phi ch2nh ph3V B 0huyn c& nhi*u %i:n php # t)uy*n An
tinh thAn t)ch nhi:m c1& h>n t)&ng ;! pht t)i#n u l'ch u cc 0hu v!c t! nhin, -)&ng
cc %i:n php 8y c mt yu cAu. 5c gi / tq 0inh nghi:m c31 1%1l&. l cc cng
ng ph$i 0h&1nh vpng cc lBnh th c31 h4 v xy !ng cc 0 h&=ch qu$n l/ u l'ch
;inh thi # t)nh uy:t mt s hi euc gi1 û l'ch ình thi 1 0hu v!c # nhn 5c
gi8y phbp h&=t ng, dCc p 0h 0hvn t)&ng th"ng tin lin l=c v tip cn th' t)5mng tip
t(c l nguyn nhn lm n$n ltng i v6i ng5mi 1%1l&. cng ng ny v7n gi+ v' t)2 7n
Au t)&ng 0hu v!c t)&ng vi:c lin 0t th!c ti~n %$& tn v6i li 2ch c31 u l'ch ;inh thi,
<4 B phn vpng lBnh th c31 h4 thnh cc 0hu v!c ;vn %?n v 0h"ng ;vn %?nXu l'ch
;inh thi, Ec thn vt i c5 t! & tq 0hu v!c u l'ch ;inh thi. 5c png lm 0h& ch1.
;1ng 0hu v!c ;vn %?n n>i chnng 5c ;} (ng # lm th!c phFm, <>n n+1. mt h: thng
t! 0i#m ;&t thu ti*n ph=t i v6i cc thnh vin cng ng ;vn %?t cc l&i c gi t)' v*
u l'ch ;inh thi nh5 cc c&n chim tuVcvng. vt v v B v5t qu chw tiu ;} (ng hp l/
t)&ng vpng ;vn %?n,
K>t lun
K1 t)5mng hp nghin cu i#n hnh u t)n minh h&= mt ph=m vi cc m" hnh qu$n l/
!1 v& cng ng, -)&ng mt thmi gi1n t)ung %nh. v thiu ;! th1m gi1 t)!c tip. v
nh+ng 0h 0hvn v* th"ng tin lin l=c. tip cn th' t)5mng. h=n ch v* ng"n ng+ v cc c>
hi & t=& 0h"ng th&$ ng. nn hnh nh5 chw c mt ; 2t cng ng pht t)i#n 5c 0h$
nvng # c th# t! ng v+ng h&n t&n, Hh5 vy c mt c> hi ) )ng m mt ; 2t
&1nh nghi:p u l'ch ;inh thi v cc HjJ B %?t Au nhn thc 5c # thit lp cc
mi qu1n h: t2ch c!c v6i cc ch3 nhn c31 cc h8p 7n u l'ch ;inh thi nh@m t6i ;! n
'nh i v6i cc h&=t ng c31 u l'ch ;inh thi v cc ti nguyn t! nhin v vvn h& m
h4 ph( thuc v&, -uy nhin. ;! c"ng nhn c31 ch2nh ph3 v* cc h&n c$nh t! nhin. xB
hi v vvn h& 0hc nh1u m cc cng ng B t)$i qu1 l qu chm ch=p, Ec c"ng ty u
l'ch 0hu v!c t5 nhn ; ph$i 0h?c ph(c ;! %!c 4c c31 h4 i v6i ci m h4 nhn thc l
mt ;! c=nh t)1nh m6i v 0huyn 0h2ch cc ch2nh ph3 t=& )1 cc 0hung php l/ cAn thit
# ch& phbp cc cng ng $m 5>ng v1i t)t Ay 3 c31 h4 t)&ng ;! pht t)i#n u l'ch
;inh thi v %$& v: ti nguyn,
T)r LrXs TH4/ KH8t
2
r;&ci1ci&n Zcu1t&)i1n1 N Zc&tu)i;m&, W]]S, I&litic1; y Z;t)1tNgi1; I1)1 l1
I1)ticip1ci&n E&munit1)i1 Nn Nl Zc&tu)i;m&. r;&ci1ci&n Zcu1t&)i1n1 N
Zc&tu)i;m&. euit&,
K&)m1n. kV W]]M, -&)i;t1 `Nm1m%1 V sn1 ZxpN)iNnci1 hnigNn1 c&n Nl Zc&tu)i;m&.
Ecotutismo en el Ea(dor/Tra%eaorias % Desaflos. ^^r. hntN)c&&pN)1ti&n. shEH.
euit&,
^)umm. r,Z W]] W, rn hntNg)1tN hmp1ct r;;N;;mNnt &{ H1tu)N -&u)i;m in Zcu1&);
rm1&n kNgi&n. )Np&)t p)Np1)N {&) YZIkJ-skVH1tu)1lN1. euit&, R1v1il1%lN
{)&m thN 1uth&)T,
^)umm. r,Y, W]]L V1, Zv1tu1ci&n N l1 I&tNnci1l Zc&tu)i;tic& N l1 smuni1 N
unguili1. unpu%li;hN )Np&)t. Yun1ci&n d1quipucun1. euit&,
^)umm. r,Z W]]L%, hn{&)mN Yin1l. Y&)& H1ci&n1l N I1)ticip1ci&n E&munit1)i1 Nn Nl
Zc&tu)i;m&. Taller &egiondi AmaRonia. tNn1 M. 1l L. N |uni&. W]]L. unpu%V li;hN
)Np&)t, r;&ci1ci&n Zcu1t&)i1n1 N Zc&tu)i;m&. euit&,
-1puy. -, W]]L, Z;t)1tNgi1; I1)1 l1 jN;ti1n -u)i;tic1 N E&muni1N; hnigNn1D _1 kN
hnigNn1 Nl rlt& H1p& I1)1 l1 E&nvivNnci1 hntN)cultu)1l y Nl Zc&tu)i;m&.
RkhErHEhZT. unpu%li;hN )Np&)t. kic1nciN. -Nn1,
N;chN. kV W]]i, ^NvNl&pN E&unt)y Znvi)&nmNnt1li;m 1n hnigNn&u; E&mmunity
E&nt)&llN Zc&t&u)i;m in thN Zcu1&)N1n rm1&n. eographische 9eitschrift. SU
|1h)g1ng. W]]i. hN{t g 1n U. pp, WMLVWiS,
N;chN. k,. r,Y, ^)umm, W]]S, Defending 'ur &ainforest/A uide to +ommunit%/
based Ecotourism in the Ecuadorean AmaRon, hn p)N;;,
unN). `, W]]i, Zc&tu)i;m&. hng)N;&; _&c1lN; y E&n;N)v1ciin. El +aso de +u%abeno.
shEH. Zcu1&),
2
C%'*ng $W
cc ngu:Cn tKc c%e =o c%o
cc c%'*ng trTn% du l&c% sin% t%i da
()o cSng Lng
"%2ng b)i %Ec tV rn]nCìa
aNith , `p)&ulN v r)y `, ùh1ni
TYng Puan
E nhi*u tq 5c png # chw mi lin h: gi+1 ;! pht t)i#n c31 u l'ch v6i vi:c %$& v:
cc ti nguyn thin nhin v vvn h&. l u l'ch ;inh thi. l+ hnh !1 v& t! nhin.
l+ hnh m=& hi#m. u l'ch %*n v+ng v u l'ch l!1 ch4n, d(c 2ch c31 ch5>ng ny
0h"ng ph$i l phn %i:t ch2nh xc cc tq , -uy nhin i*u ng qu1n tm l 0h"ng c
mt tiu chuFn n& 5c c"ng nhn )ng )Bi v* ni ung c31 nh+ng qu1n ni:m , Hhi*u
nh vvn v lut ;5 B %?t Au 0hng 'nh )@ng u l'ch ph$i th&$ mBn cc m(c tiu %$& tn
v pht t)i#n th m6i 5c xNm l %*n v+ng R_in%N)g Nt 1l,. W]]iT, dCc p nhi*u ngun
l!c B 5c nh ht ch& ;! pht t)i#n l&=i u l'ch v6i gi$ thit )@ng cc m(c tiu
th# =t 5c. cc %i h4c tq th!c ti~n B nu %t )@ng nu 0h"ng c qui h&=ch v ;! h&
hp v6i m"i t)5mng th cc ! n c nhn c xu h56ng h&=t ng )ing ). 0h tc ng
ng 0# n %$& v: v pht t)i#n. h1y l ;! hz t) ch2nh ;ch l cAn thit # %in ti*m
nvng thnh 0t qu$,
-uy nhin mi hy v4ng )@ng u l'ch ;inh thi c th# h&n thnh c$ h1i m(c tiu pht t)i#n
v %$& tn l ctn lu i, <y v4ng cng t)u ng5>i %ui v 8y l mt ci 2ch 0h"ng
ph$i qu 0h 0hvn # nhn thc 5c,
-u l&c% sin% t%i da ()o cSng Lng l) gT q
O* c> %$n. u l'ch ;inh thi !1 v& cng ng ni t6i cc t chc 0inh &1nh u l'ch
;inh thi & cng ng ;u h+u v qu$n l/, <>n n+1. u l'ch ;inh thi %1& hm / mt cng
ng 1ng chvm l& n ti nguyn thin nhin c31 mnh # c thu nhp nhm u l'ch. v
1ng ;} (ng thu nhp # lm ch& mi ;ng c31 nhn n mnh 5c tt ln, H thu
hnt c"ng vi:c %$& tn. c"ng vi:c 0inh &1nh v ;! pht t)i#n cng ng,
-)&ng %8t 0c mt t chc 0inh &1nh u l'ch ;inh thi n& !1 v& cng ng ; c
nh+ng ng5mi th1m gi1 v h5ung li t)!c tip h&Cc gin tip, Qi*u qu1n t)4ng l mt tw l:
2
l6n cng ng c mt mc th1m gi1 v mt mc li 2ch n& , dt m" hnh qu$n l/ cc
&1nh nghi:p !1 v& cng ng lin qu1n t6i vi:c t=& )1 mt u %1n qu$n l/ # gim ;t
cc &1nh nghi:p , y m" hnh . nh+ng ng5mi th1m gi1 t)!c tip ; l %1n qu$n l/ v
cc c"ng nhn th!c t %' thu hnt v& vi:c t=& )1 ;$n phFm h1y 'ch v( # %n, -)&ng mt
vi t)5mng hp nh+ng ng5mi ;} (ng Au tin mt ti nguyn c th# %' thu hnt th1m gi1
! n, Hh+ng ng5mi th1m gi1 gin tip ; l nh+ng thnh vin c31 mt cng ng )ng
h>n c nhi:m v( tuy#n ch4n u %1n qu$n l/ c31 mt ! n v 0h"ng ;} (ng t)!c tip ti
nguyn thin nhin c 2nh l2u t6i t chc 0inh &1nh ,
Hh+ng ng5mi h5ung li t)!c tip ; l cc nhn vin. nh+ng ng5mi ;$n xu8t th3 c"ng.
c}u v=n v vn vn, Hh+ng ng5mi h5ung li gin tip ; l t&n % thnh vin c31 cng
ng l nh+ng ng5mi nhn li 2ch c31 cc ! n pht t)i#n. cc ! n gi& (c. & t=&
v cc ch5>ng t)nh 0hc 5c ti t) %ui ti*n lBi c31 u l'ch, Hh+ng v8n * v* ;! th1m
gi1 v nhn =ng nh+ng ng5mi h5ung li 5c gi$i quyt )1 ;1& ctn tuc thuc v& vi:c
'nh ngh91 cng ng nh5 th n&,
;%i n)o ta nfi cSng Lng
TA /A$9 $I :> AI
dt cng ng l mt nhm ng5mi. th5mng ;inh ;ng t)n cpng mt 0hu v!c '1 l/. t!
xc 'nh mnh thuc v* cpng mt nhm, Hh+ng ng5mi t)&ng cpng mt cng ng th5mng
c qu1n h: huyt thng h1y h"n nhn. v c th# thuc cpng mt nhm t"n gi&. mt tAng
l6p ch2nh t)',
dCc p cc cng ng c th# c nhi*u ci chung. nh5ng chnng ctn )8t phc t=p v 0h"ng
nn ngh9 h4 l mt nhm ng nh8t, Ec cng ng %1& gm nhi*u nhm )ing. nh5 t
i*n v '1 ch3. ng5mi giu v ng5mi ngh&. ng5mi 'nh c5 lu v ng5mi m6i 'nh c5, Ec
nhm quy*n li 0hc nh1u t)&ng mt cng ng hnh nh5 %' cc th1y i lin qu1n n
u l'ch tc ng n mt cch th1y i, Ec nhm 8y ph$n ng t)56c nh+ng th1y i
nh5 th n& ph( thuc v& mi qu1n h: h4 hng. t"n gi&. ch2nh t)' v cc mi )ng %uc
m=nh m B 5c pht t)i#n gi+1 cc thnh vin c31 cng ng qu1 nhi*u th h:, -uc
thuc v& v8n *. mt cng ng c th# &n 0t h1y chi1 ) v* t5 t5ung h1y hnh ng
RsnitN H1ti&n Y&& 1n rg)icultu)N J)g1ni;1ti&n. W]]PT,
n%2ng (+n 5 cn bi>t ;%i p%t tri\n
du l&c% sin% t%i da ()o cSng Lng
E> ;u cng ng i v6i cc t chc 0inh &1nh c31 cng ng )8t him 0hi l h&n
thi:n, Ec thnh vin c31 cng ng c mt vi %8t li %1n Au nh5 nh u ti tn. )ung
8t h1y thu nhp 0h"ng 3. c xu h56ng %' l&=i )1 0hi ;! pht t)i#n c"ng vi:c u l'ch, O
tuc thN& t chc 0inh &1nh u l'ch ;inh thi 5c t)p t2nh nh5 th n& th h4 cng c th#
%' l&=i 0hi li 2ch c31 ;! pht t)i#n u l'ch ;inh thi,
2
c+n 5 t%am gia
dCc p ng5ti t1 cng nhn th8y )@ng ;! th1m gi1 c31 cng ng ni chung l cAn thit.
nh5ng 1i th1m gi1 v mc th1m gi1 th ctn ph$i %n, dt cng ng 'nh ngh91 ;!
th1m gi1 nh5 th n& ; l qu1n t)4ng # xc 'nh mc th1m gi1 n& ; th&$ mBn cc
m(c tiu c31 cc ! n u l'ch ;inh thi, Q8y l mt v8n * )8t phc t=p, Hg1y c$ u n>i
m ;! thu hnt t&n % cng ng 5c t)p t2nh th ;! th1m gi1 "i 0hi l=i 5c quyt 'nh
t)n c> ;u lin 0t ch2nh t)'. ;u h+u 8t 1i. qu1n h: h4 hng h&Cc v8n * gi6i t2nh, Ehng
h=n. ngy cng c nhi*u v2 ( v* t chc 0inh &1nh u l'ch ;inh thi %1& gm nghw qu1
m u cc nh c31 n lng. vi:c nghw ng>i 5c g4i l nghw t=i nh, -uy nhin mt ;
! n nghw t=i nh l&=i t)q nh+ng ng5mi c 2t th"ng tin. h&Cc nh c31 h4 nh qu. h&Cc
%' xNm l 0h"ng th2ch hp # ch1 0hch %n ng&i, -)nh gi& (c. 0h$ nvng ting
rnh v ng1y c$ tui tc cng 5c ;} (ng # h=n ch ;! th1m gi1,
#i3i t<n% l) mSt (+n 5
O1i t)t c31 ph( n+ l mt thch thc i v6i nhi*u nhm cng ng thN& ui t chc
0inh &1nh u l'ch ;inh thi, -)&ng mt ; t)5mng hp. v8n * gi6i t2nh 5c x} l/ mt
cch thi qu. nh5 u nh+ng cng ng B qui 'nh c"ng vi:c t chc 0inh &1nh u l'ch
;inh thi ph$i h&n t&n l vi:c 0inh &1nh c31 cc th1nh nin, -)&ng nh+ng t)5mng hp
0hc. cc quyt 'nh !1 v& gi6i 0h"ng 5c cng ng nghin cu cFn thn, Hhi*u
cng ng v n*n vvn h& 0h"ng ni ) nh+ng h=n ch i v6i nh+ng v1i t)t n& l th2ch
hp i v6i ph( n+ t)&ng cc &1nh nghi:p , -)&ng 0hi u l'ch ;inh thi c th# 5c
ph( n+ u n"ng th"n n nhn nh5 l mt ngun thu nhp m6i. nhi*u 0hi ph( n+ l=i %' h=n
ch 0hi cc mCt ;inh li c31 c"ng vi:c. th5mng chw n8u vn h1y l1u 4n,
-uy nhin. c nh+ng c> hi qu1n t)4ng 0h"ng th# xNm th5mng, dCc p nhi*u cng
ng c th# ch& )@ng ph( n+ 0h"ng th2ch hp v6i c"ng vi:c h56ng 7n vin t)&ng )qng.
nh5ng t)&ng mt ; t)5mng hp 0hc ph( n+ h&n t&n c th# $m 5>ng t)ch nhi:m
i*u 0hi#n cc chuyn u l'ch c31 xB, O ph( n+ th5mng ch'u t)ch nhi:m chuFn %' cc
%+1 vn. nn c th# lp cc c> c8u # tq h4 c th# nhn ti*n th1nh t&n v* thc vn, O u
nhi*u n>i vi:c %n th3 c"ng ni ln nh5 mt cch lm Ay t)i#n v4ng # nu"i 5ong
;! th1m gi1 c31 ph( n+,
`! %nh ng l nguyn t?c chw =& ch& cc ! n !1 v& cng ng. mCc p 2t c th#
th!c hi:n Ay 3. nu c, Hh5 v6i %8t 0c mt vi:c 0inh &1nh n&. 0h$ nvng c31 c nhn.
nh5 nvng l!c. ;! t! nguy:n m=& hi#m. h&Cc t! nguy:n c1m 0t v* thmi gi1n l nh+ng
nhn t quyt 'nh, Hhn chung. 0hi thit 0 mt c"ng vi:c 0inh &1nh !1 v& cng
ng. i*u qu1n t)4ng l ph$i %it )@ng nu 0h"ng c ;! c"ng 0h1i v c"ng %@ng t)&ng
vi:c th1m gi1 lnc %?t Au th ;1u ny ! n h1y ch5>ng t)nh ; %' h=n ch 0t qu$,
-u l&c% sin% t%i cf t%\ gG: c%ia r
-hm mt mi qu1n tm t)&ng cc nhm cng ng lm u l'ch ;inh thi l ;! )1 mi c31
cc &1nh nghi:p c th# Fy m=nh ;! chi1 ) t)&ng cc cng ng c31 h4 vXh&Cc l
t=& )1 nh+ng &1nh nghi:p m6i, -nh hnh ny 0h"ng chw gi6i h=n t)&ng u l'ch. nh5ng c
2
th# g1y g?t h>n t)&ng cc ! n cng ng u chz h&=t ng ny 2nh l2u n ;! tip xnc
)8t ) v6i ng5mi %n ng&i nn thu nhp c th# 5c c&i l c1&, Hh+ng v8n * v* ;! c"ng
%@ng. cng nh5 ;! ghNn ghbt v ;! l&=i t)q B i i:n v6i nhi*u &1nh nghi:p u lich
;inh thi !1 v& cng ng,
dt ph5>ng php 1ng 5c th} lm u nhi*u n>i l uy t) mt ci %$ng tin c31 cng
ng t)n ghi m4i quyt 'nh v c"ng vi:c, Qi*u ny t )1 Cc %i:t c 2ch u n>i n&
qu1n tm n ti*n n&ng, -h"ng %& cc gi c$ B 5c th&$ thun v* cc ;$n phFm v
'ch v( 5c %n Rngh91 l h56ng 7n cc 'ch v( v nghw ng>i t=i nh 0hch c31 cng
ngT ; ch& m4i ng5mi %it c %1& nhiu ti*n th!c ;! %' thu hnt, E / tvng thm ;c
m=nh ch& cc quyt 'nh %@ng cch c"ng % c"ng 0h1i. vXh1y l 4c t& chnng ln. i*u
c th# ginp ch& m4i thnh vin c31 mt cng ng. %1& gm c$ nh+ng ng5mi mp ch+
v gAn mp ch+ %it 5c i*u g B 5c th&$ thun,
E"ng 0h1i c %1& nhiu ti*n 5c thu hnt t)&ng t chc 0inh &1nh u l'ch ;inh thi
th5mng 5c m" t$ l t)&ng ;ng, Hhi*u nhm B nhn th8y )@ng vi:c gi+ cc ; ghi
chbp ) )ng B ginp lm gi$m nh+ng lmi t c& v* gi1n ln ti ch2nh h1y th1m nhngV
mt t)&ng nh+ng v8n * gy chi1 ) nh8t c th# x$y )1 v6i %8t 0c ! n cng ng n&,
â ?u:>t &n%
dt cng ng c th# 5c 'nh ngh91 l nh+ng ng5mi n '1 ph5>ng c5 t)n u mt 0hu
v!c vc %i:t. v mCc p v li 2ch c31 cng ng m4i ng5mi nn th1m gi1 cc qu t)nh )1
quyt 'nh c $nh h5ung n cng ng. 0h"ng ph$i %1& gim t8t c$ cc c5 n cng c
th# cpng n mt lnc, O th nh+ng ng5mi th1m gi1 t)!c tip R"i 0hi v* tp th# g4i l s
%1n eu$n l/T 5c tuy#n ch4n # th1y mCt ch& n c5 l6n h>n. h1y nh+ng ng5mi th1m
gi1 gin tip, O* u l'ch. cc =i %i#u 5c c"ng nhn )1 nh+ng quyt 'nh nh5D nh+ng
t chc 0inh &1nh u l'ch n& %?t %uc ph$i lm. 1i qu$n l/ chnng. li 2ch ch& cng
ng ; l g. v li 2ch ; 5c phn phi nh5 th n&, Hh+ng v' t)2 qu$n l/ c th# l
;! thch thc. v t2nh gy chi1 ) 0h"ng ph$i l him. nh5ng c th# tm )1 5c %ui v
vi:c 0i#m ;&t chi tiu th5mng l mt yu cAu c31 ;! th1m gi1 ,
Cc ?u trTn% %o=c% &n%
jAn nh5 ch?c ch?n l 0hi 51 mt t chc 0inh &1nh u l'ch ;inh thi m6i v& t)&ng
mt cng ng ; xu8t hi:n nh+ng cu hi v* ;! th1m gi1 v phn phi li 2ch, dt cch
x} l/ cc v8n * 0h 0hvn l ph$i th$& lun nh+ng cu hi lin qu1n n nh+ng *
xu8t c31 ! n. nh5 ; 5c nu )1 ;1u y, eui h&=ch nh@m v& h1i v8n * 0bp l th1m
gi1 v phn phi li 2ch c th# ginp gi$i quyt ;6m nhi*u v8n * ti*m Fn, <By nh6 l=i
)@ng 8y chw l mt vi cu hi 5c Ct )1 t)&ng qu t)nh lm qui h&=ch, Eh?c ch?n )@ng
; c nh+ng cu hi 0hc )ing %i:t c31 cng ng v c31 t chc 0inh &1nh u l'ch ;inh
thi 5c hnh ung,
/$H nghachng fng. Eng ng 5c 'nh ngh91 nh5 th n& E ph$i 'nh
ngh91 n !1 t)n '1 l/ Rngh91 l m4i ng5mi ;inh ;ng %n t)&ng mt 0hu v!cT. h1y l
!1 t)n mt nhn t n& . nh5 gi1 nh h1y th' tc ^p 5c 'nh ngh91 nh5 th n&.
2
li:u n c 5c m4i ng5mi c lin qu1n c"ng nhn dCc p ; ng5mi th1m gi1 c31
cng ng v& ! n c th# l nh. nh5ng ; ng5mi ng( c5 c31 cng ng %' tc ng c
th# )8t l6n,
5b THA 9IA . ri ; l mt % phn c31 t chc 0inh &1nh u l'ch ;inh thi !1
v& cng ng ri ; % thmi gi1n v ;c l!c # xnc tin c"ng vi:c Rngh91 l 1i ; ginp
xy !ng cc 5mng mtn m6i h1y xy !ng nh 0hchT E"ng vi:c ; 5c chi1 ;f nh5
th n& _i:u ;! th1m gi1 ph( thuc v& 0h$ nvng l1& ng chn t1y. h1y c nh+ng cch
th1m gi1 0hc. nh5 ng ti*n mCt h1y ng gp hi:n vt H1m gi6i v ph( n+ c th1m
gi1 %nh ng _i:u c nh+ng c> hi ch& th1nh nin v ng5mi gi Eh& ng5mi giu v
ng5mi ngh& Eh& ng5mi 1ng i h4c v 0h"ng i h4c _i:u c nh+ng nz l!c nh@m &
t=& nh+ng ng5mi 0h"ng c 0 nvng # h4 c th# th1m gi1 mt cch %nh ng
AI l* ngki qu1ut mnh . ri ; l ng5mi th1m gi1 vi:c )1 quyt 'nh t)n th!c
t _i:u %8t 0c 1i cng c th# quyt 'nh 5c m4i vi:c <1y l mt ; 2t ng5mi 5c
t)1& t)ch nhi:m )1 quyt 'nh th1y mCt nh+ng ng5mi ctn l=i E mt u %1n lBnh =&
Ec thnh vin c31 u %1n 5c xc 'nh )1 ;1& <4 ; 5c %Au )1 h1y 5c chw
'nh ` c %1& nhiu ng5mi th1m gi1 K1& nhiu l nhi*u K1& nhiu l 2t -n c31 cc
c"ng vi:c l g Hhi:m v( ph$i th!c hi:n E ph$i *n %p g 0hi 5c th1m gi1 cc u
%1n E cch n& h=ch t&n cc h&=t ng c31 cc thnh vin hi ng
LI ;&H . ji c$ hng h& v 'ch v( ; 5c quyt 'nh )1 ;1& ri ; thu ti*n -i*n
; 5c chi1 ;f )1 ;1& Rngh91 l ng5mi cung c8p 'ch v( h1y ng5mi thnh lp ngh* th3
c"ng ; 5c nhn %1& nhiuT <1y %8t 0c phAn n& cng ; ph$i np v& qu chung
Ec ; ;ch 0 t&n ; 5c gi+ gn )1 ;1& E 1i 5c & t=& # gi+ ; ghi chbp
/U TR TI &H;$H . Q# thnh lp mt t chc 0inh &1nh th mc Au t5 nh5 th
n& l cAn thit -i*n lp qu l8y tq u Hu ch2nh ph3 h1y mt c> qu1n %n ng&i
Rng5mi tCng h1y HjJ quc tT 5c thu hnt th vi:c c8p vn !1 v& ti*n %1n tCng h1y
ch& v1y ahi n& t chc 0inh &1nh ! 0in c th# h&n t&n ch'u 5c v* ti ch2nh
Ec ! 0in c hi:n th!c 0h"ng Ec Au t5 0h"ng ph$i %@ng ti*n. ch3 yu l l1&
ng t)&ng lng h1y Au t5 thmi gi1n. ; 5c *n %p )1 ;1&
cc @i tc trong Pu trTn%
ahi pht t)i#n nh+ng t chc 0inh &1nh u l'ch ;inh thi m6i. nhi*u cng ng nhn
th8y i*u qu1n t)4ng l ph$i lm vi:c chung phAn v6i cc t chc 0hc, -)&ng qu t)nh
pht t)i#n cc c"ng vi:c u l'ch ;inh thi !1 v& cng ng c nhi*u i tc qu1n
t)4ngD
phtng u l'ch c31 ch2nh ph3 v cc c> qu1n qu$n l/ ti nguyn thin nhin.
nh8t l ;u lm nghi:p h1y c"ng vin
2
cc t chc phi ch2nh ph3 RHjJT. Cc %i:t l cc t chc lin qu1n n cc v8n
* m"i t)5mng. qu$n l/ &1nh nghi:p nh v pht t)i#n cng
ng t)uy*n thng
c"ng nghi:p u l'ch B 5c thit lp. Cc %i:t l cc nh i*u hnh u l'ch
cc t)5mng =i h4c v cc t chc nghin cu 0hc
cc cng ng 0hc. %1& gm B c l'ch ;} u l'ch v vq1 m6i lm u l'ch v
cc i tc % ;ung t)&ng qu t)nh. c th# %1& gm cc t chc
quc t 0hc. cc c> qu1n c8p vn c"ng h1y t5. cc u %1n vvn h&
quc gi1. v nhi*u i tc 0hc,
d(c ;1u y ; t)nh %y mt tng qu1n v* t=i ;1& v nh5 th n& # h1i t)&ng ;
cc i tc . cc ch2nh ph3 v cc HjJ. c th# ginp o mt cng ng pht t)i#n thnh
c"ng cc t chc 0inh &1nh u l'ch ;inh thi,
cc @i tc c%<n% p%,
Ec qu1n chc ch2nh ph3 c mt v1i t)t qu1n t)4ng t)&ng vi:c ;&=n th$& cc ch2nh ;ch
v* u l'ch ;inh thi, Ehng h=n. c> qu1n c"ng vin c31 ch2nh ph3 th5mng c t)ch nhi:m
qu$n l/ cc vpng 8t 5c %$& v:. c th# %1& gm cc c"ng vin quc gi1. cc 0hu !
t)+. cc cnh )qng v cc 0hu %$& tn, E> qu1n c"ng vin c th# ctn c t)ch nhi:m qu$n
l/ u l'ch i v6i nh+ng vpng 5c %$& v:. l mt phAn t)&ng cc ngh91 v( c31 h4,
Qi v6i cc 8t 1i 5c %$& v:. cc nguyn t?c v i*u l: B 5c 51 v& lut u t)nh
quc gi1, O2 (. cc qu1n chc ch2nh ph3 c th# 51 )1 mt lut v* t chc cc h:
thng l: ph2 v& c}1 i v6i mt ; h1y t8t c$ cc c"ng vin. v $m %$& mt phAn c31 ;
ti*n thu 5c ph$i qu1y v* c"ng vin,
dCc p phAn l6n cc h&=t ng u l'ch ;inh thi *u i~n )1 u c8p '1 ph5>ng. chnng
c+ng cAn ph$i vn 0h6p v6i cc h: thng 5c chw 'nh u c8p quc gi1, dc c1n thi:p
m ;! hi nhp ti hi ; th1y i mt cch t! nhin, Ec qu1n chc ch2nh ph3 cng
ctn c t)ch nhi:m i v6i cc c> c8u v 'ch v( %n ng&i 0hu v!c %$& v: c $nh
h5ung l6n n u l'ch. %1& gm cc ;n %1y. 5mng x. v ng1y c$ cc %:nh x,
Ec qu1n chc ch2nh ph3 v cc ch2nh ;ch c31 h4 c th# ~ ng thnc Fy h1y c$n t)u ;!
pht t)i#n c31 u l'ch ;inh thi v vy. ch2nh ph3 c th# l mt i tc qu1n t)4ng t)&ng
;! pht t)i#n t chc 0inh &1nh u l'ch ;inh thi. Cc %i:t l 0hi cng ng n@m u gAn
mt 0hu v!c 5c %$& v:, Eh2nh ph3 c th# ginp mt cng ng pht t)i#n t chc 0inh
&1nh u l'ch ;inh thi thN& nh+ng cch ;1uD
i*u phi gi+1 mt ! n v cc ! n 0hc c lin qu1n t)&ng vpng
2
hz t) 0 thut th"ng qu1 cc c(c. ;u c31 ch2nh ph3 nh5 c(c m"i
t)5mng. cc 'ch v( xB hi h1y cc hp tc xB
nghin cu th' t)5mng v ginp o v* mCt qu$ng c& ch& cc !
n th"ng qu1 phtng u l'ch
t)&ng mt ; t)5mng hp. hz t) ti ch2nh cc c"ng vi:c u l'ch ;inh thi !1 v&
cng ng
gi$m. h&Bn h1y mi~n np ti*n thu ch& cc cn ng v
nghin cu h1y th!c hi:n cc ch2nh ;ch ch& phbp pht t)i#n mt cch m*m f&
u l'ch ;inh thi !1 v& cng ng,
`1u y l %1 l9nh v!c t)&ng ch2nh ph3 c th# lm vi:c nh5 mt i tc v6i cc cng
ng nh@m thnc Fy ;! pht t)i#n cc t chc 0inh &1nh u l'ch ;inh thi,
. n%'Hng Pu:5n
Hh5ng quy*n l cc hp ng v6i ch2nh ph3 ch& phbp ng5mi gi+ %$n hp ng Rng5mi
5c nh5ng c quy*nT quy*n cung c8p cc 'ch v( ch& 0hch u l'ch t6i thvm cc
vpng %$& v:, -h"ng th5mng tiu chuFn # tuy#n ch4n mt ng5mi 5c nh5ng c quy*n
l m> h h1y qu nghim ngCt nn cc cng ng 0h p ng mt cch Ay 3, Hh+ng
i*u 0i:n )ng %uc c th# %1& gm cc yu cAu v* vn. 5c u quy*n th1m ! cc cuc
h4p t chc u cc thnh ph th3 ". h1y nh+ng v8n * c> %$n l %it ch+ # c th# lm
>n tq, ah"ng c quy*n nh5ng th cc cng ng hAu nh5 0h"ng th# pht t)i#n cc c"ng
vi:c v* u l'ch ;inh thi # h&=t ng hp php %n t)&ng cc vpng %$& v:, Hu cAn lp
mt nh5ng quy*n # pht t)i#n cc ph5>ng ti:n u l'ch u gAn 0hu v!c %$& v:. cc
cng ng ;ng u xung qu1nh ph$i c 0 h&=ch lp i tc v6i ;u c"ng vin v v6i mt
HjJ quNn thuc v6i th!c ti~n pht t)i#n &1nh nghi:p nh,
Cc Cu cu (5 C+p bnga Rdng ;O H'3ng dln (iCn
Ec yu cAu c31 phtng u l'ch i v6i vi:c c8p %@ng v vng 0/ h56ng 7n vin
th5mng l 0h th!c hi:n i v6i cc nhm cng ng, O2 (. mt yu cAu t5ung l >n
gi$n. nh5 mt %i 0i#m t)1 vit h1y mt ci %@ng li xN. c th# t=& )1 ;! 0i*m ch i v6i
cc cng ng c t)nh ch+ ngh91 h1y thu nhp th8p. lm h4 m8t 0h$ nvng ;u h+u
chic xN, Ec phtng u l'ch c th# t chc & t=& h1y Ct )1 tiu chuFn 0bm nghim
ngCt ch& nh+ng ng5mi np >n c31 cng ng # ginp h4 p ng cc tiu chuFn qui
'nh,
Cc T)i liXu ?u8ng co
IhAn l6n cc phtng u l'ch c31 ch2nh ph3 lm qu$ng c& cc n>i n t)&ng u l'ch quc
gi1. 8y l mt phAn t)&ng %n phn c31 h4, Ec c> qu1n c th# ginp cc t chc 0inh
2
&1nh u l'ch ;inh thi !1 v& cng ng g}i th"ng i:p v* ! n c31 h4 )1 %n ng&i,
dt ; ph5>ng php qu$ng c& ch& cc ! n %1& gm cc tm )>i. cc %$n chw ) v' t)2
c31 h4. v qu$ng c& t)&ng cc cun ;ch mng v* u l'ch quc gi1 l6n h>n v t&n i:n
h>n,
eu t)nh chuFn %' ti li:u c th# l mt ch8t xnc tc ch& ;! th$& lun nghim tnc
t)&ng cuc h4p c31 cng ng, <By hi mt nhm cng ng xNm h4 quyt 'nh nn m"
t$ th"n xm c31 mnh ch& cc 0hch thvm nh5 th n&. h1y m" t$ mt h8p 7n Cc %i:t
nh5 mt thc n56c. i*u c th# ginp ch& vi:c t chc v ch4n 5u tin cc / t5ung mzi
0hi c mt ;ng 0in c31 cng ng, Eng th. vi:c lp %$n . nh8t l 0hi cAn th$& lun
v* 0h&$ng cch v thmi gi1n. c th# =t 0t qu$ m mBn nu nh5 nh+ng v8n * c th#
t=& )1 cc cuc t)1nh cBi,
Hh+ng v2 ( v* cc nz l!c t)&ng qu$ng c& u n>i 0hc %1& gmD vi:c ;&=n th$& mt cun
;ch h56ng 7n u l'ch !1 v& cng ng # cung c8p th"ng tin ch& 0hch thvm v*
5mng mtn t)$i 0h?p 8t n56c c31 cc t chc 0inh &1nh !1 v& cng ng R& K û
l'ch v d"i t)5mng KNliN hp tc v6i mt HjJ ;&=n th$&T vi:c ;$n xu8t cc cun %vng
vib& gi6i thi:u cc t chc 0inh &1nh RK1n û l'ch KNliNT v cc chuyn u l'ch thn
mt {1m nh@m gi& (c cc hBng l+ hnh v cc nh i*u hnh u l'ch v* cc ;ng 0in
c31 cng ng R & K$& tn euc t t chc # hz t) ! n Q5mng mtn `c1)lNt d1c1\.
INtNn. ju1tNm1l1T, Hhi*u t chc 0inh &1nh B tm cch # 51 th"ng tin c31 h4 v&
cc ;ch h56ng 7n quc t nh5 _&nNly Il1nNt, Ehin l5c ny ti hi ph$i vit th5
tht nhi*u. nh5ng 0h"ng th# phng =i tAm qu1n t)4ng c31 vi:c vng 0/ ch& cc 0hch u
l'ch %1l", dt c> qu1n pht t)i#n quc t c31 <&1 0c Rs`rh^T B ti t) ch& ! n
kqng d1y1 c31 ju1tNm1l1. dhic" v KNliN. chi ti*n xu8t %$n mt cFm n1ng #
Eung c8p th"ng tin th!c hnh # qu$ng c& ch& cc h8p 7n u l'ch ;inh thi cng ng
RINN);&n. W]]MT,
cc @i tc p%i c%<n% p%,
Ec t chc phi ch2nh ph3 '1 ph5>ng RHjJT c th# l cc i tc qu2 gi t)&ng qu
t)nh pht t)i#n cc t chc 0inh &1nh u l'ch ;inh thi !1 v& cng ng u hAu ht cc
0hu v!c, <4 c th# l cc ngun ch& & t=&. hz t) 0 thut. t5 v8n u t)nh quc gi1.
v t)&ng mt ; t)5mng hp. c th# ginp o v* ti ch2nh, <>n n+1. cc t chc th5mng
c cc thnh vin h1y 0hch hng mun c th"ng tin v h56ng 7n v* cc v8n * u l'ch
;inh thi. nn h4 c th# gy $nh h5ung n cc nh u l'ch ;inh thi,
Hhi*u cng ng B tqng lm vi:c v6i cc HjJ '1 ph5>ng t)n cc l9nh v!c nh5 ;c
0h&f. n"ng nghi:p. pht t)i#n &1nh nghi:p nh h1y cc ch5>ng t)nh %$& tn, dt vi v2
( v* HjJ ginp o cc nhm cng ng t)&ng vi:c pht t)i#n cc t chc 0inh &1nh u
l'ch ;inh thi c t# tm th8y t)&ng nghin cu i#n hnh c31 Kin1 `\11y1 -&u); Rt)1ng
22UT,
tYng Puan (5 +t n'3c rn]nCìa
2
Q8t n56c hn"n;i1 chim W,g i:n t2ch t)i 8t. tuy nhin l=i ch1 WP cc cy )1 h&1.
W2 l&i c vn c31 th gi6i. Wi l&i %t ;t v l5ong c5 c31 th gi6i. WL t8t c$ cc l&i
chim. v t)n mt phAn t5 cc l&i c %i#n v c n56c ng4t 5c %it n, Hhi*u htn $&
c31 quAn $& l m"i t)5mng ;ng nhi*u l&=i. tq )qng m51 ng %@ng. )qng xn vt. ng
c ;1v1n. )qng Am lAy v i v"i. ch& n cc )qng mi*n nni. cnh ng t)n nni c1&.
v nni ph3 tuyt t)n wnh gAn x2ch =&, ah&$ng M] i:n t2ch 8t c31 hn"n;i1 5c
ph3 )qng. =i i:n ch& phAn l6n WP )qng nhi:t 6i ctn l=i c31 th gi6i, ah&$ng WWP
t)i:u hNct1 5c xp v& l&=i )qng %$& v:. v WS,L t)i:u hNct1 B 5c c"ng % l cc 0hu
v!c %$& tnV t)&ng S,W t)i:u hNct1 l 0hu %$& tn t! nhin chim mu"ng v thn )qng v
WP,i t)i:u hNct1 l i:n t2ch %$& tn t! nhin, î:n t2ch %$& tn t! nhin l=i 5c chi1
thnh WP t)i:u hNct1 cc c"ng vin quc gi1. 22g.PPP hNct1 c"ng vin gi$i t)2 )qng. v
gSW.PPP hNct1 c"ng vin gi$i t)2 t! nhin Ra_<. W]]MT,
du l&c% sin% t%i rn]nCìaj Puan i\m () ngu:Cn tKc
û l'ch ;inh thi u hn"nxi1 hi:n 1ng ctn t)&ng gi1i &=n pht t)i#n )8t ;6m, -)&ng
ng"n ng+ hn"nN;i1. tq u l'ch ;inh thi hBy ctn m> h, H 5c 'ch )1 nhi*u tqD
N0&\i;1t1 Ru l'ch ;inh thiT. \i;1t1 ling0ung1n Ru l'ch t! nhinT. v \i;1t1
N0& h1y \i;1t1 N0&l&gi; Ru l'ch ;inh thiT, d=ng l56i û l'ch ình thi hn"nxi1
RhnNc&nT ;} (ng tq N0&\i;1t1. t)&ng 0hi cc =i i:n c31 K d"i t)5mng l=i th2ch
png \i;1t1 N0&l&gi;,
2
3$4567
&?& chu1un du lmch cca 4ina ,ada1a
/St s8n p%hm lai Sc o
Kin1 `\11y1 l mt t chc phi ch2nh ph3 l6n nh8t u hn&nN;i1, H c l'ch ;}
gP nvm ginp o cc ! n pht t)i#n cng ng t)n 0h?p quAn $& hn&n;i1, Hvm
W]SS. Kin1 `\11y1 %?t Au qu$ng c& cc chuyn u l'ch n nhi*u ! n
pht t)i#n ni %t nh8t c31 n, Ec chuyn u l'ch 5c t chc thN& yu cAu c31
cc 0hch thvm quc t qu1n tm n h4c tp nhi*u h>n v* cc h&=t ng ntng ct
t)&ng n56c, -q nh+ng 0hui Au phi t)uy*n thng . cc chuyn u l'ch c31 Kin1
`\11y1 RK`-T %?t Au,
K`- c qu1n i#m uy nh8t l lm mt &1nh nghi:p v li nhun ni ln tq mt
HjJ pht t)i#n, K`- uy t) nhi:m v( c31 c> qu1n pht t)i#n Kin1 `\11y1 l
ginp o # gi$m ngh& i v %$& v: m"i t)5mng v i ;$n c31 hn"nN;i1 t)&ng 0hi
h&=t ng v6i t5 cch l mt &1nh nghi:p v li nhun, K`- thN& ui ; m:nh c31
mnh th"ng qu1 ni ung cc chuyn u l'ch 5c n t chc, Ec n>i n i#n hnh
c31 u l'ch K`- gm c nh+ng 0hu v!c x1 x"i v cc %$n lng. c"ng vin quc gi1
v cc 0hu %$& v:. v cc ! n pht t)i#n Kin1 `\11y1, K`- 51 tCng phFm
ch& mzi ! n v& chi ph2 c31 mzi chuyn u l'ch,
K`- cng lm vi:c # ginp v& gi& (c cc 0hch u l'ch ;1& ch& l+ hnh c
t)ch nhi:m v ginp h4 hi#u cc v8n * pht t)i#n tq vi~n c$nh uy nh8t l ;! t)5ung
thnh c31 mt t chc pht t)i#n c"ng ng, d4i thnh vin u l'ch c31 K`- *u
nhn 5c mt gi ti li:u gi& (c t)56c chuyn B ng&=i %1& gm cc i*u l: c31
K`- v* =& c i v6i u l'ch c t)ch nhi:m, -)&ng nhi*u nvm qu1. cpng v6i ;!
tvng t)5ung ngy cng m=nh m c31 u l'ch n cc vpng n"ng th"n. K`- v 5c
0u g4i t chc cc ch5>ng t)nh & t=& # ginp cc xB v cc nhm cng ng
thnh lp t chc 0inh &1nh u l'ch ;inh thi c31 ch2nh h4, ^!1 v& 0inh nghi:m
c31 mnh t)&ng l9nh v!c pht t)i#n v 0in thc 0inh &1nh c31 mnh v* c"ng nghi:p
u l'ch. K`- B t)u thnh ng5mi %nh v!c hng Au ch& ;! pht t)i#n u l'ch ;inh
thi !1 v& cng ng u hn&nN;i1, Hh5 v' gim c c31 K`- B nh1nh chng chw
)1 )@ng. ginp o cc cng ng m6i pht t)i#n t chc 0inh &1nh u l'ch ;inh thi
l c"ng vi:c tt i v6i K`- n lm tvng c&n ; v t2nh 1 =ng c31 cc n>i n
ginh ch& 0hch hng c31 n,
ahi 5c * ngh' m" t$ mt 0hch u l'ch i#n hnh c31 K`-. "ng gim c t)$
lmiD
LoUi du lHch mJ 5ST Giju hJnh thu h?t m@t# loUi l\a chun khDch du lHch!
*hlng nghNi ;uan twm muMn hiTu biAt GNi sMng z vOng n@ng th@n, nghNi dwn sMng
ra sao, hu kiAm sMngnhh thA nJo! PhPn lBn cDc chu%An du lHch c>a ch?ng t@i s`
dYng cDc tm chZc kinh doanh ;ui m@ nh, G@i khi c] ngh_a lJ kh@ng c] tm b|ng
nhBc n]ng, vwn vwn! D_ nhi[n ch?ng t@i c] thT sp gAp bQt# k kiTu du lHch nJo,
bao grm mKt kiTu vBi tiFn nghi sang trung, nhhng -khDch hJng trung bCnh- c>a
ch?ng t@i Gang tCm loUi nh lJ loUi ch?ng t@i cung cQp pSumar(oto , abbcq!
2
11111c1c
&?&&A
d=ng l56i û l'ch ình thi hn"nxi1 RhnNc&nT B t chc mt hi ngh' # th$& lun
cc v8n * u l'ch ;inh thi 1ng ni ln. %1& gm c$ mt 'nh ngh91 c th# ch8p nhn
5c, ^!1 t)n cc 0t qu$ c31 hi ngh' ny. hnNc&n 'nh ngh91 u l'ch ;inh thi l l+
hnh c t)ch nhi:m n cc vpng t! nhin 5c %$& v:. cng nh5 n cc vpng t! nhin
0h"ng %$& v:. %$& tn m"i t)5mng Rt! nhin v vvn h&T v c$i thi:n phnc li c31 ng5mi
n '1 ph5>ng RhnNc&n. W]]iT, O* m(c 2ch. 'nh ngh91 ny t5>ng t! v6i lmi vvn v
m(c 2ch c31 'nh ngh91 quc t m <i:p hi û l'ch ình thi R-Z`T B png,
-h!c hi:n Eh5>ng t)nh Hgh' ;! 2W c31 sHEZ^. K d"i t)5mng B ;&=n th$& mt %$n
%& c& quc gi1 ch& hn"nN;i1, ^!1 v& Eh5>ng t)nh Hgh' ;! -&n cAu 2W v nh+ng
Hguyn t?c Ehw =& chung c31 Iht t)i#n euc gi1 RjK<HT. Eh5>ng t)nh Hgh' ;! 2WV
hn"nxi1 t=& )1 mi lin h: gi+1 pht t)i#n 0inh t v pht t)i#n xB hi. %$& v: ti nguyn
thin nhin v m"i t)5mng v cung c8p mt m7u m6i # =t 5c ;! pht t)i#n %*n v+ng
u hn"nN;i1, û l'ch ;inh thi 5c K xNm l mt ;! pht t)i#n %*n v+ng. nh8t qun
v6i cc nguyn t?c c31 Eh5>ng t)nh Hgh' ;! 2WV hn"nxi1,
Ihp hp v6i 0hu"n 0h c31 Eh5>ng t)nh Hgh' ;! 2WV hn"nxi1. hnNc&n th!c hi:n nvm
nguyn t?c i v6i ;! pht t)i#n u l'ch ;inh thi u t)ng n56c,
4: T%ch nhi+) ;u\n t{+ >? c\+ E]t gYi >8i s 23$ tn
-)&ng cc gi1i &=n qui h&=ch v thit 0. ph$h xNm xbt 0h$ nvng t$i c31 cc
n>i n c31 u l'ch ;inh thi,
eu$n l/ t&n % ; 0hch u l'ch. c> ;u h= tAng v cc ph5>ng ti:n u l'ch
php hp v6i 0h$ nvng t$i c31 n>i n,
Hng c1&Xtvng c5mng ;! gic ng v* m"i t)5mng c31 cc cng ng ch3 v
cc 0hch thvm,
`} (ng cc ti nguyn '1 ph5>ng mt cch %*n v+ng,
ji$m thi#u tc ng tiu c!c c31 ;! pht t)i#n u l'ch ;inh thi,
a+ THA !H"# !I$ v* k\c , t'n th*nh cca chng fng
ma phkxng vd , ph't t%ijn cca du lmch ,inh th'I
_p cc i tc v6i cng ng '1 ph5>ng t)&ng qu t)nh qui h&=ch
v pht t)i#n ! n u l'ch ;inh thi,
2
-h"ng %& ) )ng v t)ung th!c ch& cng ng '1 ph5>ng v* m(c 2ch v /
pht t)i#n t)n 0hu v!c,
^nh ch& cng ng '1 ph5>ng quy*n t! & ch8p nhn h1y tq chi cc
pht t)i#n u l'ch ;inh thi t)&ng 0hu v!c
_: Cc lii ch ch$ c"n( gn( g#\ !h.n(

du )1 nh+ng c> hi ch& cc c5 n c31 cng ng '1 ph5>ng th1m
gi1 ch3 ng h1y %' ng v& ;! pht t)i#n u l'ch ;inh thi ,
-)1& quy*n ch& cng ng '1 ph5>ng # nng c1& li 2ch 0inh tV xB hi,
E$i thi:n 0 nvng v ti chuyn m"n c31 cng ng '1 ph5>ng,
p+ 5b $HX &" : tLn t%|ng Ei vFi ndn vn ho' v* t%u1dn
thEng tAn ngkng cca ma phkxng
Q51 )1 mt % lut v* =& c ch& v6i cc 0hch u l'ch v cc nh i*u
hnh u l'ch
_m vi:c v6i cng ng '1 ph5>ng # ;&=n th$& mt i*u l: '1 ph5>ng v* =&
c ch& cc 0hch u l'ch v cc nh i*u hnh u l'ch php hp v6i cc gi t)'
vvn h& xB hi v t)uy*n thng t2n ng5ong c31 cng ng,
o: T-n t%fn( cc ;ui g#nh >? lut c[\ chnh !h[
-"n t)4ng cc lut v* qu$n l/ m"i t)5mng,
-"n t)4ng cc lut v* %$& v: ti nguyn thin nhin v cc h: ;inh
thi c31 chnng,
-"n t)4ng cc lut v* qui h&=ch 0h"ng gi1n,
-"n t)4ng cc lut v* qu$n l/ 0hu v!c %$& v:,
-"n t)4ng cc lut v cc qui 'nh 0hc c31 ch2nh ph3,
du l&c% sin% t%i trong t%c ti7n
2
E&ch)1nN RW]]iT th8y t)n th!c t c nhi*u 0h 0hvn # pht t)i#n u l'ch ;inh thi u cc
0hu v!c 5c %$& v: c31 hn"nN;i1. & cc v' t)2 th5mng )8t x1 x"i c31 0hu v!cV cc x1
cc t)ung tm "ng n v chw c th# t6i 5c ;1u nh+ng chuyn i i. tn thmi gi1n m
nhi*u 0hch u l'ch mi~n c5ong ph$i ch'u !ng, ahi B t6i c"ng vin. 0hch u l'ch
m&ng mun 5c xNm ;! ph&ng phn c31 mi ;ng h&1ng B v th5mng th8t v4ng v cc
Cc t2nh c31 thn vt. chnng )8t t. c" >n. ;ng t)n cy v h&=t ng v& %1n m, <i:n
t5ng ny l ph %in t=i cc c"ng vin quc gi1 v cc 0hu v!c 5c c"ng % ch2nh thc
l cc '1 i#m t6i c31 u l'ch, -hN& thmi gi1n. cc v8n * v* 0h$ nvng i l=i ; 5c ~
ng nhm cc c> ;u h= tAng lin t(c 5c c$i thi:n. Cc %i:t l cc mi lin h: %@ng 5mng
x. thuy*n. my %1y, -uy nhin. vi:c nh gi c1& cc c"ng vin v cc n>i l/ thn 0hc ;
0h"ng th1y i tt h>n ln nu 0h"ng c ch5>ng t)nh tng hp qu$n l/ 0hu
v!c %$& v:,
dt )ng %uc n+1 l thiu ;! qu$ng c& t2ch c!c. g?n v6i c&n ; h=n ch cc 0hch thvm
hi:n t=i, EAn c ;! hp tc gi+1 cc c"ng vin v6i în1; I1)i\i;1t1 R%1n u l'chT t)&ng
vi:c xu8t %$n cc gi qu$ng c&, Ec tm )>i v cun ;ch mng & în1; xu8t %$n th5mng
c 2t th"ng tin v* cc h8p 7n t! nhin, Qng thmi. %$n thn cc c"ng vin cng xu8t %$n
cc cun ;ch mng ;ch h56ng 7n c xu h56ng tp t)ung gAn ht v& li:t 0 cc l&i.
nghin cu ;inh h4c v chc nvng ;inh thi c31 0hu v!c %$& v:, -h"ng tin tq mzi 0hu
v!c c th# t=& )1 mt tm )>i % 2ch nu chnng 5c phi hp v6i nh1u R`1mmNng. W]]MT,
-)5mng hp nghin cu i#n hnh ;! pht t)i#n t chc 0inh &1nh u l'ch ;inh thi t=i
c"ng vin quc gi1 junung <1limun. l1v1. hn"nN;i1. l mt nz l!c # * cp n cc
mCt h=n ch 5c nu )1 u t)n, Q8y cng l mt c g?ng # lm ch& c hi:u qu$ cc c>
ch thu hnt cng ng v& ;! pht t)i#n c31 u l'ch ;inh thi 1ng 5c tin hnh u
hn"nN;i1. nh@m th!c hi:n c$ h1i m(c tiu %$& tn v pht t)i#n, Eng nh5 v6i cc ! n
t5>ng t! u cc n>i 0hc c31 th gi6i 1ng pht t)i#n. ! n Cc %i:t ny 5c ti t) %ui
E> qu1n Iht t)i#n euc t c31 <&1 0c Rs`rh^T. & 0h"ng chw tp t)ung v& thit 0
v th!c hi:n m ctn thN& i v nh gi ! n, Hh+ng i#m ;1u cpng ny chw 5c *
cp ng?n g4n. v m(c 2ch l nu %t cc c> ch c31 ;! thu hnt cng ng B 5c t)p
t2nh v th!c hi:n )1 ;1&, -)&ng chu 0c ;ng c31 mt ! n. hBy ctn qu ;6m # nh gi
v6i ;! ;ng ;ut n& mc cc m(c tiu %$& tn v pht t)i#n B =t h&Cc 0h"ng =t.
mCc p v6i nhi*u ! n 1ng th!c hi:n gi+1 chqng. nh+ng ng5mi 3ng h ! n tin t5ung
)@ng c"ng vi:c c vf tt p,
s p%t tri\n tY c%Zc ;in% doan%
du l&c% sin% t%i t=i c]ng (iCn Pu@c gia gunung
%alimun #H"U
3$4567
TYng Puan (\ d n
2
Q5c thnh lp tq nvm W]]2. E"ng vin euc gi1 junung <1limun RHni ;5>ng mpT
ch1 !ng gi$i )qng nguyn ;inh vpng ng %@ng ctn l=i l6n nh8t u l1v1 v l n>i c5 t)n
c31 2g l&i c vn. 2t nh8t h1i t)&ng ; Rc&n v5n l1v1 v c&n v5n %=c mT l Cc h+u
v 1ng %' N &=, E"ng vin cng c t)n 2PP l&i chim. t)&ng WS l Cc h+u. v t)n
MPP l&i cy, Hg5mi %$n x a1;Npuh1n v cc cng ng ù1n 0hc ;inh ;ng %n t)&ng
v xung qu1nh c"ng vin v ph( thuc nCng n* v& cc ti nguyn thin nhin u , E"ng
vin %$& v: mt l5u v!c Au ngun qu1n t)4ng c31 l1v1, -uy nhin cc ti nguyn c31
E"ng vin euc gi1 junung <1limun 1ng %' N &= %ui n*n n"ng nghi:p ti#u n"ng v
n i*n. %ui ;! pht t)i#n c> ;u h= tAng. 0h1i thc vng qui m" nh. 0h1i thc mt cch
0h"ng %*n v+ng gz c3i v cc ;$n phFm lm nghi:p 0h"ng ph$i gz,
-)i v6i cc mi N &= i v6i ;! %$& tn nu t)n. nhi*u h&n c$nh t2ch c!c ch51 tqng
th8y c31 ;! pht t)i#n %*n v+ng u l'ch ;inh thi 1ng tn t=i nh5 ;1u yD
;! tvng t)5ung %*n v+ng c31 n*n 0inh t hn"nN;i1 l i,i t)&ng nvm W]]g.
i,] t)&ng nvm W]]U v L,2 t)&ng nvm W]]M
mt tAng l6p t)ung l5u l6n h>n %8t 0c t)&ng l'ch ;} c31 hn"nN;i1. tAng l6p ny 0h1&
0ht c nh+ng c> hi gi$i t)2 v l+ hnh !1 v& t! nhin
vi:c t=& )1 h1i ngy nghw cui tuAn tq thng -5 W]]M ch& phbp tAng l6p t)ung l5u c
nhi*u thmi gi1n nghw ng>i h>n
vi:c chw 'nh v& nvm W]]2 junung <1limun Rnni ;5>ng mpT l c"ng vin quc
gi1. chw cch l101)t1 %1 gim 5mng "t"
0h"ng g c th# c=nh t)1nh 5c v6i junung <1limun R0hu )qng lin t(c cui cpng
ctn l=i u ty l1v1T l mt ngun yn t9nh t! nhin i v6i ng5mi l101)t1D mt c"ng vin
0hc uy nh8t u gAn. junung jNN I1ng)1ng&. 5c %it l %' cht n2ch t6i t)n WP.PPP
ng5mi v& mt ngy cui tuAn,
Q# chng l=i cc mi N &= i v6i 0hu v!c. v # li (ng hng l&=t nh+ng h&n c$nh
thun li ch51 tqng c. mt c"ngx&&cxi&m uy nh8t cc t chc B cpng n v6i m(c
2ch lm vi:c v6i cc cng ng '1 ph5>ng # pht t)i#n t chc 0inh &1nh u l'ch ;inh
thi v ch5>ng t)nh nng c1& nhn thc %$& tn nh@m thu hnt thm nhi*u 0hch t)&ng
n56c v quc t tq ln cn l101)t1, E"ngx&&cxi&m junung <1limun B )1 mi nh5 th
v& nvm W]]M,
T=i sao p%8i bao gLm cc cSng Lng &a p%'*ngq
Hh5 B th$& lun u t)n. mt t)&ng nh+ng t)ch nhi:m c31 ;! th1m gi1 c31 '1 ph5>ng l
# ng5mi n c mt / thc v* quy*n ;u h+u t)&ng cc ! n v ch5>ng t)nh $nh h5ung
t6i h4, -hit lp cc c> ch # nhn n th1m gi1 ch3 ng v6i t5 cch l nh+ng ng5mi ;u
h+u v qu$n l/ cc t chc 0inh &1nh u l'ch ;inh thi l mt 5u tin t)&ng ^! n Iht
t)i#n - chc 0inh &1nh û l'ch ình thi junung <1limun, O th cc 0hu v!c 5u tin
2
c31 vi:c th!c thi ! n B * cp )ing cc v8n * phn phi c"ng %@ng v tm 0im ;!
th1m gi1 c31 cc 0hu v!c 0hc nh1u t)&ng xv hi t)&ng vi:c )1 quyt 'nh. chi1 ;f li tc
v t=& c"ng vn vi:c lm,
Ci gT ang t%c s di7n raq
dzi mt xB t)&ng %1 xB th1m gi1 B xy !ng mt phc hp nh 0hch. xy !ng cc
5mng mtn v6i cc %i#n chw 7n th2ch hp. pht t)i#n cc hng th3 c"ng %n 5c. &
t=& cc h56ng 7n vin t! nhin h4c '1 ph5>ng. v 5c & t=& m=nh m v* ch %in
vn v ung,
X <b$9 $H kh'ch . Ec ti:n nghi nh 0hch ch& tm n m5mi ng5mi nghw B
5c cc thnh vin cng ng xy !ng t)n 8t %1n tCng ch& cng ng. v 5c xy
php hp v6i cc thit 0 v vt li:u '1 ph5>ng, Ehnng cng p (ng cc ti:n nghi hi:n
=iD cc x2 my. cc %ung t?m. cc h )c t! h&=i. cc h: thng t)+ n56c v c8p n56c.
cc v chvn 0hu t1y. v cc gi5mng t)$i n:m m6i c31 nh my, Kn c=nh mzi nh 0hch
c nh vn c"ng cng. c Ay 3 %p. %n vn. cc 0hu v!c hnh l1ngXnghw ng>i v cc
chiu. th$m th3 c"ng, O5mn xung qu1nh mzi nh 0hch 5c t)ng cy '1 ph5>ng,
L /RS$9 $ : Vijn ch{ dn . dzi mt xB *u xy !ng cc 5mng mtn t6i
cc n>i n t! nhin nh5 thc n56c. wnh nni, -)&ng nhi*u t)5mng hp. i*u ny lin qu1n
n vi:c nng c8p cc 5mng mtn lu n1y B 5c n lng ;} (ng # i ;vn. thu l5m
lm ;$n h1y chCt t)N, Ec %i#n hi:u chw h56ng i v cung c8p 2t nhi*u th"ng tin 5c ghi
%@ng ting hn"nxi1 v ting rnh,
5"$ UT H$9 THC cLng . Ec c5 n t)&ng mzi lng B t)$i qu1 & t=& m=nh m
t)&ng ;$n xu8t hng th3 c"ng # ;} (ng u i= ph5>ng h1y # %n ch& 0hch thvm, Ec
0h& & t=& B !1 v& thit 0 v 0 thut xy !ng '1 ph5>ng. nh8n m=nh v
mu )ng cc ;$n phFm lm thN& t)uy*n thng u mzi vpng, Qi*u c / ngh91 l vi:c & t=&
lm hng th3 c"ng B mu )1 c&n 5mng ch& cc c5 n c1& tui th1m gi1 v& vi:c lm li
tq cc pht t)i#n u l'ch ;inh thi t)&ng 0hu v!c,
/# Tz# HR$9 <$ viNn t nhiNn h|c ma phkxng . -)&ng mzi cng ng c
0h&$ng m5mi c5 n B t)$i qu1 & t=& ;u v* h56ng 7n vin # nng c1& 0h$ nvng
h56ng 7n cc 0hch thvm qu1 cc c&n 5mng mtn )i )?m v cc th?ng c$nh t! nhin
t)&ng 0hu v!c, Ec l6p & t=& %1& gmD nhn =ng th!c vt v ng vt '1 ph5>ng
hi#u %it v p ng cc 0c v4ng c31 0hch thvm h4c v* tAm qu1n t)4ng c31 thmi gi1n v
0h&$ng cch l5mng ht cc 0h 0hvn cw1 n>i n ;! cu ginp %1n Au v & t=& ng"n
ng+ RthN& chqng m!c c th#T, Ec h56ng 7n vin nhn 0hch thvm v& t)&ng 0hu v!c
c"ng vin %y gim 1ng lm vi:c hp tc v6i ch2nh quy*n qu$n l/ c"ng vin quc gi1,
&H 4I$ / $ : f uEng . Ec nhm t)&ng mzi lng th1m gi1 B t)$i qu1 l6p
& t=& ;u v* ch %in vn v ung. c nh8n m=nh n v: ;inh, Ec h4c vin B
ph$i th!c tp hng tuAn l~ t=i mt 0hch ;=n nh u mt thnh ph ln cn v* ch %in
thc vn,
2
&'c th*nh viNn ca &Lnggoocgio- g- nhng ai
E"ngx&&cxi&m j<HI B tin t)i#n tq vi:c c"ng nhn )@ng # pht t)i#n u l'ch. th!c
hi:n thnh c"ng cc m(c tiu %$& tn th mt l&=t cc 0 nvng v t chc l qu1n t)4ng,
dzi mt i tc c31 E"ngx&&cxi&m m1ng t6i ! n mt % uy nh8t cc gi8y tm chng
nhn 0h$ nvng, Ec thnh vin c31 E"ngx&&cxi&m %1& gmD
Eu l=c % cc 0h&1 h4c v* ;inh vt h4c
E> qu1n quc t %$& v: ng vt h&1ng B <&1 0c
K1n eu$n l/ E"ng vin euc gi1
-)5mng Q=i h4c tng hp hn"nN;i1
-ng c"ng ty dc^&n1l. hn"nN;i1
&U Lz& 4D 5I$H :T H& 45&& 5 Es l=c % cc 0h&1 h4c v* ;inh vt h4c B
lm vi:c v6i j<HI tq h1i ch(c nvm n1y, dCc p tp t)ung %1n Au v& cc v8n * 1
=ng ;inh h4c %n t)&ng c"ng vin. K`cE tin t5ung )@ng cc mi qu1n tm c31 cng
ng v* cc c> hi pht t)i#n ph$i 5c p ng cpng v6i cc mi qu1n tm v* %$& tn,
_ ng5mi Au tin th!c thi ! n. K`cE c cc nh qu$n l/ hi:n t)5mng lm vi:c %n
t)&ng %1 cng ng c31 ! n, <4 1ng lm vi:c # tvng c5mng 0h$ nvng c31 cng ng
nh@m p ng cc m(c tiu c31 ! n t)&ng 0hi pht t)i#n t chc 0inh &1nh, Qi*u
1ng 5c th!c hi:n th"ng qu1 & t=& chuyn ;u v hz t) thN& i # $m %$& cc /
t5ung. qu1n ni:m v 0inh nghi:m m6i 5c hi#u ) v p (ng,
& TUA$ TUU& T VHo ve i ,Eng hoang d( pti . _ mt t chc %$& tn
quc t. I-h m1ng t6i E"ngx&&cxi&m vi~n c$nh 0hu v!c v t&n cAu v* nh+ng v8n
* %c ;nc v* %$& tn, Eh5>ng t)nh c31 I-h u hn"nN;i1 tp t)ung v& cch gi$i quyt
c th# ng v+ng v* mCt 0inh t i v6i nh+ng v8n * %c xnc v* %$& v: 1 =ng ;inh
h4c. ginp o v* 0 thut v ti ch2nh ch& ! n th"ng qu1 i*u phi vin
ch5>ng t)nh hn"nN;i1 c31 n,
&H;$H TUX>$ TU"$ l cLng viNn quEc gia+ Van gi'- Ec VHo ve %ng v*
VHo tfn thiNn nhiNn phpa) chAnh phc indLn0,ia . K1n gim c %$& v: )qng v
%$& tn thin nhin RPHPAT l c> qu1n ch2nh ph3 ch'u t)ch nhi:m t)"ng n&m cc 0hu
%$& v: t)n 0h?p 8t n56c hn"nN;i1, I<Ir lm vi:c v6i E"ngx&&cxi&m v* nh+ng mCt
lin qu1n t6i lut php v ch2nh ;ch c31 vi:c tip cn v ;} (ng cc ti nguyn t)&ng
cc 0hu v!c %$& v:, <>n n+1. I<Ir v K`c` *u hp tc v* thit 0 v xy !ng cc
5mng mtn v lp %$ng hi:u th2ch hp u t)&ng v xung qu1nh cc cng ng thuc ! n,
T2U$9 T 4"# : a d_ng ,inh h|c) _i h|c tong h\p indLn0,ia . -)ung
tm K$& v: Q1 =ng ình h4c REKET t=i t)5mng Q=i h4c -ng hp c31 hn"nN;i1 RshT.
ginp o thN& i cc tc ng m"i t)5mng. xB hi v 0inh t c31 ! n ln cc cng ng
th1m gi1, Ehng h=n. cc cng ng xung qu1nh <1limun t)&ng l'ch ;} B ;$n xu8t cc
2
hng th3 c"ng %@ng my. t)N nh5 cc )4. m. ln xch t1y v cc png gi1 (ng t)uy*n
thng, dt 0 h&=ch thN& i B 5c ;&=n th$& # $m %$& )@ng m4i ;! gi1 tvng t)&ng
;$n xu8t hng th3 c"ng # %n ch& 0hch u l'ch 0h"ng 7n n ;} (ng 0h"ng %*n v+ng
cc ti nguyn ,
T$9 &l$9 TX -cdonald . -ng c"ng ty dc^JHr_^ chng t ;! th1m gi1 c mt
0h"ng h1i c31 0hu v!c t5 nhn t)&ng vi:c ginp cc c g?ng %$& tn u hn"nN;i1, <4 B
lm mt c"ng vi:c xu8t ;?c l tp t)ung cc nz l!c tip th' v lin h: cc ti li:u qu$ng
c& v6i 0hch hng c31 0hch ;=n c31 c"ng ty, IhAn l6n t)&ng nvm W]]L. cc t)1nh v
cc l&i 1ng %' N &= c31 junung <1limun v m" t$ cc c> hi u l'ch ;inh thi & cc
cng ng th1m gi1 cung c8p. 5c t)N& t)n t5mng t)&ng cc c}1 hng c31 dc^&n1l u
0h?p vpng " th' l101)t1,
&'c c]ng t: du lch ,inh th'i ca 9H$6+ Tip th -c tiNu
`! phn t2ch th' t)5mng 5c tin hnh t)&ng gi1i &=n qui h&=ch ! n B 0t lun )@ng.
;& v6i cc c"ng vin quc gi1 0hc c31 hn"nN;i1 th junung <1limun c ;c l"i cun 2t
nh8t i v6i cc 0hch u l'ch n56c ng&i c thmi gi1n nghw h=n ch, Ec th' t)5mng m(c
tiu i v6i junung <1limun. thN& th t! 5u tin lD
tAng l6p t)ung l5u hn"nN;i1 ;ng u l101)t1 v cc qun xung qu1nh
ng5mi n56c ng&i ;ng u l101)t1 v cc qun xung qu1nh
cc h4c ;inh =i h4c v t)ung h4c
cc 0hch u l'ch n56c ng&i,
Eh& t6i n1y. th"ng tin v* xu8t x c31 u 0hch thvm 5mng nh5 chng t ;! nng ?n
c31 nh+ng th' t)5mng ny. mCc p nh+ng nz l!c tip 1ng nh@m # th!c hi:n nh+ng i*u
tin &n, Hh+ng nz l!c tip th' # gi6i thi:u cc nh 0hch ch& cc =i i:n c31 gi6i
%& ch2 v n*n c"ng nghi:p u l'ch 5c hnh thnh B %1& gm vi:c ph %in cc
chuyn u l'ch {1m. chiu phim m %$n R;liNT v vi:c g}i qu1 %5u i:n cc cun ;ch
mng v* ! n v cc ;ch %& xu8t %$n,
T%eo di cc TY c%Zc ;in% doan% c,a -u l&c% .in% t%i
E"ngx&&cxi&m j<HI 1ng thN& i tc ng xB hi. ;inh h4c v 0inh t c31 cc pht
t)i#n ! n tq ngy mu cc nh 0hch v& Au nvm W]]L,
&?& H#zT /D$9 th0o dWi vd g( hhi . <1i chw ; Au tin 5c thN& i l ;! th1m
gi1 c31 cng ng t)&ng ! n v phnc li c31 cng ng R5c xc 'nh )ng )BiT, Ec
; li:u v* ;! th1m gi1 c31 cng ng t)&ng cc h&=t ng c31 t chc 0inh &1nh 5c
thu thp v* ; thnh vin t2ch c!c. gi6i. tui. ngh* nghi:p v nhm n tc, Ec ph5>ng
php thu thp ; li:u %1& gm cc ; nht 0/ R& ng5mi qu$n l/ hi:n t)5mng t)&ng mzi
2
lng gi+T. vi:c nh gi n"ng th"n c ;! th1m gi1 c31 % c&n n"ng n RIkrT v cc
cuc phng v8n,
&?& H#zT /D$9 th0o dWi vd ,inh vqt . Ec ; li:u thN& i c> %$n v* ch8t l5ng
n56c. 0h1i thc vt li:u ch& ;$n xu8t hng th3 c"ng Rch3 yu l my. t)NT. v n c5 ng
vt c t1y v chim mu"ng. 5c thu thp t)56c 0hi cc h&=t ng c31 ! n %?t Au v
tip t(c hng qu2, Ec c5 n c31 mzi cng ng B 5c & t=& t)&ng qu t)nh thu thp
; li:u v %y gim h4 1ng th!c hi:n mt phAn l6n c"ng vi:c thN& i,
&?& H#zT /D$9 th0o dWi vd kinh tu . Ec thnh vin c31 cng ng. Cc %i:t l
nh+ng ng5mi th1m gi1 cc c"ng vi:c th!c t c31 t chc 0inh &1nh. %?t Au 5c t)$
%@ng ti*n mCt ng1y ;1u 0hi mu mzi nh nghw. v* cc 'ch v( %1& gm h56ng 7n.
0hun vc. n8u vn. chuyn chu Rth5mng %@ng xN myT. %n hng th3 c"ng v %$& v:,
K$ng WP,W nu )1 nh+ng c&n ; c> %$n R;&=n th$& ch& nvm tq thng K1 W]]L n thng
<1i W]]ST. v* cc nh 0hch ni chung u Q"ng <1limun. K?c <1limun v H1m <1limun,
^& u gAn l101)t1. nh 0hch Q"ng <1limun nhn 5c nhi*u 0hch nh8t. thN& ;1u l K?c
<1limun v H1m <1limun, Hh+ng c&n ; %@ng ti*n 5c t2nh thN& ng )upi. v 0h"ng
5c qui )1 ti*n 0hc v t)&ng thmi gi1n ny t gi th1y i m=nh, ` li:u ny l8y u vvn
phtng ! n junung <1limun Rth"ng tin v* '1 chw lin h: 5c nu t)&ng 1nh ;ch
th1m 0h$& u cui ch5>ng nyT,
K$ng WP,2 nu ;! phn % li tc c31 nh 0hch v gi$i th2ch chi tit mzi h=ng m(c #
hi#u ) h>n v* cc chi tiu,
<: thng phn phi li tc 5c Ct )1 %ui nh+ng ng5mi th1m gi1 t chc 0inh &1nh
t)&ng tqng xB. v6i ;! ginp o c31 nhn vin ! n, Oi:c chi1 ;f li tc t)n th!c t 5c
th!c hi:n %ui mt =i i:n ch4n )1 tq mzi xB. ng5mi ny c t)ch nhi:m t)"ng n&m %$&
qu$n ; ghi v th1nh t&n,-i*n thu v chi ch& tqng 0h&$n 5c th$& lun 'nh 0c t)&ng
cc cuc h4p c31 ! n, dzi xB mu mt ti 0h&$n ngn hng # qu$n l/ ti*n qu c31 !
n 5c cp nhCt tq nhi*u 0h&$n 0hc nh1u, Ec ch3 ti 0h&$n %1& gm v' ch3 t'ch v
ng5mi lin l=c ! n c31 mzi xB, Q& t=& cch ghi chbp l %56c Au tin cAn thit # h:
thng ny h&=t ng c hi:u qu$,
4ng [~K[
$H8$9 5U LIU & 4"$ vd $h* kh'ch
RthN& ng kupiT
<=ng m(c K?c
<1limun H1m <1limun Q"ng <1limun
-hu ch2nh ph3
2
` 0hch u l'ch
t6i ,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,, ,,,,,,,,,,, ,,,,,,,,,, SUM
` ngy nghw t)ung
%nh ,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,, W,U ngy
euc t'ch
#############
,nd@nesia !!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!! c2 peq
############# #*ghNi nhBc
ngoJi !!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!! acf p2q
d(c 2ch cuc ving thvm
############# *gh
ngsi !!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!
############# #ThDm hiTm khu
rEng !!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!#############
2a
############# #*ghi[n
cZu !!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!! 2
############# MYc Gtch
khDc !!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!! f2!f
-ng chi tiu c31 0hch u
l'ch ,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,
Ug.SMW.SgMkp
Ehi tiu t)ung %nh ch& mt
ng5mi ,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,
MW.]PPkp
-ch )ing cc 0h&$n chi
############# Thu[
phSng !!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!
!############# !a
############# #n vJ
)Mng !!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!! f!e
############# 0hBng dXn vi[n vJ khuwn
vDc !!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!############# !c
############# 0Jng th>
c@ng# !!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!
!############# e!
############# +@ng
GZc# !!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!! a!b
############# +Dc kho=n
khDc# !!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!
!############# c!
Ehi ph2 cc 'ch v( u l'ch ;inh thi ,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,, 2W.MSS.W2M
kp
_i tc c31 t chc 0inh &1nh ,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,, 22.2ig.LWP
kp
_i 2ch t)!c tip c31 nh+ng ng5mi th1m gi1 Rti*n mCtT ,,,,,,,,,,,,,,,, Wg.gMS.22P kp
Knh qun mzi nvm ch& mzi ng5mi ,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,, WLS.WWP
kp
Knh qun thu nhp mzi h ,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,, W.Mig.]SU
kp
IhAn t)vm thu nhp mzi h ,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,, WW

2
4ng [~Ka
H THU$9 6H$ 6HUI L\i tc $h* kh'ch t_i 9H$6
Hn( +uc &c H\li+un
N\+ H\li+un
a-n(H\li+un
-hu ch2nh ph3 M
M
M
-i*n l5>ng gP
gP
gP
K$& qu$n WM
WM
WM
eu cng ng Wg,g
WM
WP
K$& tn WP
WM
WP
ji& (c WP
WP
L,M
ù h+u 8t i,L
V W2,M
-i*n vCt WP
WP
WP
M- t3 cc h=n( +,c t%Sn
-hu ch2nh ph3 -)$ ch& ch2nh quy*n '1 ph5>ng
2
-i*n l5>ng -)$ l5>ng
c"ng nht ch& nh+ng ng5mi lm vi:c t=i
nh 0hch v* l1u 4n. vng 0/. %$& v:.vn vn,,,
K$& t) K$&
qu$n cc ti:n nghi t=i nh 0hch. %1& gm
;}1 ch+1. =c c 'nh. :m m6i. th1y cc (ng c( ,,,

eu cng ng ^png ch& cc ! n lin qu1n n
cng ng & nh+ng

ng5mi th1m gi1 t chc 0inh &1nh v cc lBnh =&
cng ng quyt 'nh Rnh5 qu png # nng c8p cc
thit %' nh t?m t=i nh thm c31 cng ng ng t)nh & t=& R%1& gm =y
2
ng&=i ng+ v & t=& qu$n l/T. v %1& cc chi ph2 i l=i
# th1m ! cc ch5>ng t)nh ,

ù h+u 8t 1i -)$ ch& cc xB B nh 8t )ing
# xy nh 0hch
-i*n vCt
Q# mu1 cc th lCt vCt
2
T%ong qu' t%Mnh thc hin t t%c n na1
2
nhng vn n*o ( ni lNn
ah"ng ph$i lnc n& hnh $nh cng i "i v6i vi:c lm. i*u ny Cc %i:t nng v6i cc !
n thu hnt nhi*u ng5mi th1m gi1. %1& gm cc nh ti t) quc t. cc HjJ. cc ch2nh
ph3 v cc cng ng, Hh+ng 5u tin c31 cc th!c th# 0h"ng ph$i %1& gim cng t)png
0h6p v6i cc m(c tiu h1y 0t qu$ m&ng mun c31 h4. mCc p t)&ng gi1i &=n thit 0 c
t5 v8n v qui h&=ch cFn thn, Ec ph=m vi c v8n * u gi+1 chqng c31 ^! n Iht t)i#n
- chc 0inh &1nh u l'ch ;inh thi c th# 5c th$& lun tt nh8t %@ng cch xNm chnng
u c8p cng ng v c8p c"ngx&&cxi&m,
DN&SPF
G c8p cng ng. cc v8n * v* th1m gi1 v *n %p xu8t hi:n ;6m, ahi 8t # xy h1i
nh 0hch 5c hin thN& nhi*u cch 0hc nh1u t)&ng mzi cng ng th1m gi1. th cAn
* cp t6i cc th&$ thun v* *n %p v phn phi ti*n *n %p, Qi*u ny Cc %i:t nng i
v6i mt xB n>i m$nh 8t & th1nh nin t)&ng lng tCng. nhi*u nvm t)56c h4 B % c"ng
;1n l8p # lm ;n %ng, -h&$ thun )8t 0h =t v nhm ny 5c thnh lp 0h"ng ch2nh
thc,
dt v8n * 0h 0hvn 0hc xu8t hi:n v& cui nvm th nh8t c31 ! n. 0hi c tin n )@ng
! n c m(c 2ch tuyn t)uy*n =& E> c ch& n chnng, K$n ch8t t nh' c31 cc qu1n
h: gi+1 cc nhm t"n gi& u hn"nN;i1 B %in tin n t)n thnh 5u tin ; mt i v6i
m4i ng5mi th1m gi1, E"ng nhn vin c31 ! n. 1 phAn l ng5mi thN& =& <i. B nh1nh
chng mu cc cuc h4p c31 xB # pht %i#u l=i v 0hng 'nh l=i cc m(c tiu c31 ! n
v6i n lng, ah"ng th# xc 'nh ngun gc c31 cc tin n. mCc p ch?c ch?n l n xu8t
pht tq ;! thiu hi#u %it v* ! n h>n l tq ;! c h1y ;! t)1& i )ing gi+1 cc nhn
vin c31 ! n h1y cc 0hch thvm, -nh hung ny png # nh8n m=nh mt gi& l/ ch3
yu t)&ng 0hi chw =& %8t 0c c"ng vi:c g u c8p cng ngV u hAu nh5 0h"ng %1& gim
c Ay 3 th"ng tin, dCc p ch?c ch?n l mt thch thc. cAn thit ph$i mu )ng cc
th"ng tin )1 x1. ng&i nh+ng ng5mi th1m gi1 t2ch c!c v nh+ng ng5mi th1m ! cc cuc
h4p th5mng xuyn,
DN&SPF
G c8p c"ngx&&cxi&m. mt v8n * l/ thn l v1i t)t c31 -ng c"ng ty dc^&n1l, Kin %$n
ghi nh6 %1n Au gi+1 cc c> qu1n th1m gi1 nu ;! hz t) 0 thut nhn 5c tq
dc^&n1l l ;! ng gp %@ng hi:n vt ch& vi:c th!c hi:n ! n, Eh& n n1y. ;! hz t)
0 thut B t6i 56i =ng pht t)i#n chin l5c th' t)5mng, ah c th# 'nh l5ng ;!
hz t) . nh5ng i*u ch?c ch?n l ;! hz t) tip th' c31 h4 l m8u cht i v6i qu$ng c&
t)&ng th' t)5mng m(c tiu c31 l101)t1, -ht vy. dc^&n1l B th!c hi:n c hi:u qu$ m4i
th h4 ni h4 ; lm, O8n * i v6i mt vi thnh vin 0hc c31 c"ngx&&cxi&m l
dc^&n1l cng B h5ung li nhm tuyn t)uy*n 0h?p n>i ;! th1m gi1 c31 h4 v& nz l!c
%$& tn,
dt v8n * 0hc l ;! chAn chq c31 cc nhn vin %1n qu$n l/ c"ng vin t)&ng vi:c th1m
gi1 v& cc h&=t ng pht t)i#n c31 cng ng, Qi*u ny c th# & v1i t)t gi+ t)t t!
2
t)uy*n thng c31 h4 cng nh5 ;! thiu thnh th=& v & t=& v* u l'ch v t)&ng vi:c lin
h: v6i cng ng, Hh+ng v8n * thuc ;! hp tc v cng tc gi+1 cc c> qu1n hi:n )1 lm
mm u chn t)mi nh5 cc 0 h&=ch pht t)i#n 0hc nh1u u t)&ng v xung qu1nh c"ng vin
5c tip t(c nu )1 t=i nhi*u i~n n 0hc nh1u,
;>t lun
-i*n * c31 ch5>ng ny l ;! pht t)i#n thnh c"ng u l'ch ;inh thi !1 v& cng ngV
y l cc t chc 0inh &1nh th&$ mBn c$ m(c tiu %$& tn l7n pht t)i#nV 5c hz t)
%ui ;! lin 0t gi+1 cc cng ng '1 ph5>ng. cc c> qu1n ch2nh ph3. cc HjJ v 0hu
v!c t5 nhn, Hh+ng ;! lin 0t 5c c"ng nhn l ni ln tq nh+ng l9nh v!c c li 2ch
chung ch& mzi 0hu v!c th1m gi1, `1u cc ch2nh ;ch 5c c&i l nh+ng c> ch #
h&n thnh cc m(c tiu c li chung th"ng qu1 cng tc v l ;! %i#u th' c"ng 0h1i nhu
cAu cng tc v hp tc # th!c hi:n cc m(c tiu %$& v: v pht t)i#n,
`1u . cc lin 0t ph$i 5c xNm l mt % phn ch3 yu c31 thit 0 v pht t)i#n cc
t chc 0inh &1nh u l'ch ;inh thi !1 v& cng ng v l 0h"ng th# thiu 5c #
th!c hi:n mt 0hung ch2nh ;ch v qui h&=ch t2ch c!c ch& ;! pht t)i#n cc &1nh nghi:p
,
T)i liXu t%am ;%8o
E&ch)1nN. l, W]]i, -hN ù;t1in1%ility &{ Zc&t&u)i;m in hn&nN;i1D Y1ct 1n Yicti&n.
Environmental +hange in South/East Asia: People, Politics, and Sustainable
Development. k&utlNgN. _&n&n,
hnNc&n Rhn&nN;i1 Zc&t&u)i;m HNt\&)0T, W]]i, *e(sletter 12. l101)t1. hn&nN;i1,
a_<, W]]i, ^)1{t &{ H1ti&n1l `t)1tNgy &n Zc&t&u)i;m ^NvNl&pmNnt. l101)t1.
hn&nN;i1,
_in%N)g. a,. l, Zn)iquN. a, `p)&ulN, W]]i, Zc&t&u)i;m euN;ti&nND E1;N `tuiN; {)&m
KNliN. Annals of Tourism &esearch. v&l, 2g. n&, g. pp, MUgVMi2,
INN);Nn. r, W]]M, Promotion of +ommunit%/based Ecotourism in the Ma%a 8orest.
d1n1gNmNnt `y;tNm; hntN)n1ti&n1l. 1;hingt&n. ^,E,
`1mmNng, W]]M, aN%i|10;1n11n 1n _1ng01hl1ng01h `t)1tNgi; INngNm%1ng1n
Z0&t&u)i;mN. unpu%li;hN p1pN) p)N;NntN 1t thN H1ti&n1l &)0;h&p &n
Zc&t&u)i;m ^NvNl&pmNnt in hn&nN;i1. K&g&). hn&nN;i1,
ùm1)\&t&, W]]L, IN);&n1l c&mmunic1ti&n. i)Nct&). Kin1 `\11y1 -&u);,
snitN H1ti&n; Y&& 1n rg)icultu)N J)g1ni1ti&n RYrJT, W]]P, -hN E&mmunity;
-&&l K&x. YrJ. k&mN,
2
&a c%e liCn %X (3i d n #s"s"# H4Lr/s"
#H"U Communit:-based 0cotourism 0nterprise Uroect
a1nt&) a&n;&);ium INngNm%1ng1n Z0&tu)i;mN
-1m1n H1;i&n1l junung <1limun |1\1 K1)1t
l_, `1mi1|i k1y1. H&, gg. Kumi hn)1p)1;t1
K1nt1)|1ti. K&g&) WiWMg
hn&nN;i1
-NlX{1x Ri2VP2MWT ggiSSi
NVm1ilD %cnVnili[in&,nNt,i
Hh+ng ng5mi xu8t %$n v nh+ng ng5mi cng tc
n%2ng ng'i ù+t b8n
Kreg Lindberg l mt c v8n v nh nghin cu c lp. v ph(c v( nh5 mt cn %
nghin cu ph( t)&ng <i û l'ch ình thi R-Z`T, ng qu1n tm nghin cu cc mCt
0hc nh1u c31 u l'ch ;inh thi cng nh5 cc tc ng 0inh t v xB hi c31 u l'ch ni
chung, ng 5c xu8t %$n u nhi*u t=p ch2 chuyn m"n 0hc nh1u. %1& gm +Dc 5i[n
ni[n vj *ghi[n cZu Du lHch, v u t)&ng cc %1n %in tp #TUp cht Du lHch 5jn vlng
v TUp cht Du lHch ThDi bCnh dhsng!ng B -x OH O E< QJ Hj<hH Es
Kc. <&1 0c. Q1n m=ch. -)ung quc. hn"nN;i1. -hu i#n v KNliN ch& cc t chc nh5
E(c û l'ch ahi Eng ng sc. ù E"ng vin euc gi1 <&1 0c. cc E"ng vin euc
gi1 v ù Qng vt <&1ng B c31 HN\ `&uth 1lN; REhu scT. eu cc Qng vt
<&1ng B -h gi6i RYVs`T. Oi:n -i nguyn -h gi6i. YrJ. v Hgn hng -h gi6i,
ng nhn %@ng -in ; v* 0h&1 h4c xB hi t)&ng lm nghi:p v %@ng th8p h>n v* 0inh t
t=i -)5mng Q=i h4c euc gi1 J)Ng&n, oHa ch c>a @ng: cdo The Ecotourism Societ%y P!'!
5og c, *orth 5ennington, 3T 2cy Phone: e2 c 2a2ay 8ag: e2 c 2a22y e/
mail: ecomailectourism!orgy "eb: (((!ecotourism!org!
/egan 0pler 1ood l Eh3 t'ch <i û l'ch ;inh thi R-Z`T, -q nvm W]]P. % B lm
vi:c v6i cc thnh vin c31 %1n. cc c v8n v cc thnh vin t)n 0h?p th gi6i # hnh
thnh mt t chc. t chc ny xc 'nh u l'ch ;inh thi l mt c"ng c( # %$& v: ti
nguyn thin nhin v cung c8p cc c> hi pht t)i#n %*n v+ng, K B h&=t ng nh5
ng5mi pht ng"n v gi$ng vin ch& -Z` v* cc v8n * v l gi$ng vin t)&ng cc l6p
hi th$& t=i cc n56c -)ini1. Yi|i. E&;t1 kic1. aNny1 v K)1il, K gi$ng t=i hi th$&
2
quc t hng nvm v* qui h&=ch v qu$n l/ u l'ch ;inh thi ch& -)5mng Q=i h4c -ng
hp jN&gN 1;hingt&n v B h56ng 7n h1i ng t)nh nh gi ch& ngnh c"ng nghi:p u l'ch ;inh thi. v l ng5mi xu8t %$n
cun ;ch quc t Au tin *hlng *gu%[n tc ch GUo c>a Du lHch Sinh thDi cho cDc *hJ
Giju hJnh Du lHch T\ nhi[n v l ngVi*u phi vin c31 Eh5>ng t)nh Qnh gi G1nh
ch& cc nh i*u hnh u l'ch t! nhin u Zcu1&), K B nghin cu v* lm th n& #
c$i thi:n ;! th1m gi1 c31 cng ng v& u l'ch ;inh thi. v B xu8t %$n mt %& c&
phn t2ch v8n * ch& Ihn vi:n d _1tin c31 s %1n K$& v: -hin nhin, ZplN)
&& l tc gi$. ng tc gi$ v v xu8t %$n cc th5Vtin. cc %i %& v cc ;ch ch& <i
û l'ch ình thi tq nvm W]]g. v l ng5mi ;ng lp phn %1n xu8t %$n c31 <i û l'ch
ình thi, K z %@ng th=c ; v* ình h4c Qmi ;ng <&1ng B. l ng5mi 5c nhn <4c
%ng Yul%)ight. v B 5c % nhi:m lm u vinK1n ch8p hnh c31 h&; h& t)&ng
cc nvm W]]]X2PPP, K cng l mt nh ;$n xu8t phim $nh v vi" v* th gi6i t! nhin.
cc phim ny B pht hnh %ui -hN H1ti&n1l ruu%&n `&ciNty v -hN H1ti&n1l
jN&g)1phic `&ciNty, +] thT tiAp g?c vBi bJ tUi The Ecotourism Societ% P!'! 5og c,
*orth bennington, 3T 2cy Phone: e2 c 2a2ay 8ag: e2 c 2a22y e/
mail:ecomailecotourism!orgy "eb: (((!ecotourism!org!
-a(id 0ngeldrum l mt nh vvn v nh xu8t %$n ch& <O` Zc& `N)vicN;. mt c"ng ty
t5 v8n m"i t)5mng. cng hin Cc %i:t ch& c"ng nghi:p u l'ch, ng tt nghi:p Q=i h4c
-ng hp euc gi1 HN\ &)0 t=i `t&ny K)&&0 v th5mng vit v* cc v8n * m"i t)5mng,
_ phng vin %& ch2 v %nh lun vin th# th1& ch& snitN I)N;; hntN)n1ti&n1l. "ng
cng * cp n nhi*u v8n * 0hc nh1u, -)56c y l Au %p. "ng B c nhi*u c"ng
thc 5c xu8t %$n t)n t=p ch2 Ec QAu %p u _&ng h;l1n, oHa ch c>a @ng: 03S Eco
Servicesy fc2 "illis Ave!, Mineola, *$ aaay Phone: a 2e ee2e, egt! 2fy 8ag: a
c2 fby e/mail: dcehvs/intl!com!
n%2ng ng'i cSng tc
4lison 4llcoc; l mt ng tc gi$ c31 Ehin l5c û l'ch `hH< -<h esE jhr
Er Hc v hi:n n1y 1ng ph( t)ch Ihn t2ch v ^! %& t=i Ovn Ihtng Hghin cu û
l'ch t=i E(c E"ng nghi:p. ah&1 h4c v û l'ch c31 sc, +] thT li[n hF vBi bJ tUi: the
5ureau of Tourism &esearchy +P' 5og a, +anberra, A+T 2a, Australiay Phone:
a 2 2af bfy 8ag: a 2 2af befy e/mail: aallcockdist!gov!au!
-rM 1illiam Dill TMDorrie l ph gi& ;5 t=i 0h&1 ji$i t)2 ng&i t)mi t=i t)5mng _m
nghi:p thuc Q=i h4c -ng hp d&nt1n1, Hghin cu c31 "ng tp t)ung v& 0inh nghi:m
c31 0hch thvm t=i cc vpng h&1ng B v cc c"ng vin. v cc mi N &= Rc"ng ngh:.
qu$n l/. vvT i v6i cc 0inh nghi:m gi$i t)2 , Hh+ng mi qu1n tm 0hc %1& gm 0hi
ni:m 5c nhn thc v* ;! h&1ng B. v cch c5 x} c31 cc 0hch thvm 0hu v!c 5c
%$& v:, ng gi$ng t=i cc l6p v* qu$n l/ vui ch>i vpng 8t h&1ng v qu$n l/ ;! h&1ng B,
ng B 5c % nhi:m t=i t)5mng Q=i h4c -ng hp dNl%&u)nN v t)5mng KNnig&. v B
lm vi:c t=i cc vpng 5c %$& v: u sc. Qc v <&1 0c, ng l ng5mi xu8t %$n ;ch v
2
t=p ch2 ch& tm t=p ch2 quc t l&u)n1l &{ _Ni;u)N `ciNncN;! ng nhn %@ng -in ; t=i
ah&1 lm nghi:p c31 Oi)gini1, DHa ch c>a @ng: School of 8orestr%, )niversit% of
Montanay Missoula, MT bea2y Phone: 2f 2ey 8ag: 2fye/
mail:borrieforestr%!umt!eduy
"eb: http:dd(((!forestr%!umt!edudpeopledborrie!
Hector Ceballos-Lacurain l mt 0in t)nc ;5 v nh m"i t)5mng dhic", ng hi:n l
-ng jim c c31 Eh5>ng t)nh -5 v8n euc t v* û l'ch ình thi. c v8n Cc %i:t v*
û l'ch ình thi ch& hsEH R <i quc t %$& v: thin nhinT v l E v8n ch& <i û
l'ch ình thi v - chc û l'ch euc t, ng 5c ghi nhn B ;ng tc )1 tq u
l'ch ;inh thi v 'nh ngh91 Au tin c31 n v& nvm W]Sg, ng EN%1ll&;V_1cu)1in B
lm c"ng tc nghin cu v cung c8p t5 v8n ch& ig n56c t)n 0h?p th gi6i v* t8t c$ cc
mCt cu$ qui h&=ch v pht t)i#n u l'ch ;inh thi. %1& gm c$ thit 0 0in t)nc ch& cc
nh nghw ;inh thi v cc ph5>ng ti:n 0hc hp v6i m"i t)5mng, ng l tc gi$ v ng
tc gi$ c31 t)n SP cun ;ch. %& c& v %i %&. v hi:n 1ng th!c hi:n Ehin l5c û
l'ch ình thi euc gi1 c31 NmNn, +] thT tiAp g?c vBi @ng tUi: Program of ,nternational
+onsultanc% on Ecotourism: +amino &eal Aa, A7usco a, +ol olalpa ptelepanq
Tlalpan, Megico +it% D!8! ab, Megicoy Phone: 2 ce ecfy 8ag: 2 c 2ey
e/mail: ceballoslaneta!apc!org!
Costas C%rist l jim c c31 Q&n <& %nh <&1 0c t=i sg1n1, ng l ng ;u h+u
c31 -1mu `1{1)i;. mt nh i*u hnh u l'ch t5 nhn chuyn v* u l'ch ;inh thi u Ehu
Ihi, ng l jim c Eh5>ng t)nh c31 -ng E"ng ty K$& tn Ehu Ihi. mt t)&ng
nh+ng t chc u l'ch ;inh thi lmn nh8t th gi6i. tq W]]i n W]]L. v l Qi*u phi vin
ahu v!c ch& ng -kH< E<s t=i -)5mng Q& t=& euc t, y <&1
0c. cc %i %& v ti#u lun c31 E&;t1; v* l+ hnh v c"ng vi:c i ng&=i B xu8t hi:n
t)n tm ThNi 5Do *iu hBc, tN ,nternational 0erald Tribune, London Sunda% Times vJ#
5oston lobe,,,ng tt nghi:p d,r, v* Hghin cu euc t t=i t)5mng Q=i h4c -ng hp
J)Ng&n v m6i h&n thnh cun ;ch Au tin c31 "ng. MWi GMi mkt vBi Sh t`: MKt cuKc
hJnh trCnh gu%[n ;ua +hwu Phi! oHa ch c>a @ng: Tamu Safarisy P!o! 5og 2c, "est
+hesterfield, *0 fy Phone: a e c babb!
4nd: -rumm l mt nh m"i t)5mng B nh nhi*u thmi gi1n lm h56ng 7n vin
t! nhin v th lCn u cc Q$& j1l1p1g&; v rm1&n, ng lm vi:c v6i t5 cch Ehuyn
gi1 û l'ch ình thi ch& E(c K$& v: -hin nhin v hi:n l Eh3 t'ch c31 Ec cuc Ihiu
l5u ình thi -kJIhE. mt nh i*u hnh u l'ch ;inh thi c c> ;u t=i Zcu1&). & "ng
thnh lp v& nvm W]]g, ng l ch3 t'ch c31 s hi rm1&n c31 <i:p hi û l'ch ình
thi Zcu1&) v c31 t chc phi li nhn rcci&n rm1&ni1. t chc ny xnc tin vi:c %$&
v: ;! t&n vn m"i t)5mng v vvn h&. t)&ng ;! hp tc v6i cc t chc v cng ng %$n
x u rm1&n, +] thT tiAp g?c vBi @ng tUi: T&'P,+ Ecological Adventuresy Avenida
&epublica, fc % A7magro, Edificio Taurus, Apto! 1aA, 4uito, Ecuadory Phone: bf 2
22 bc ha% bf 2 2f by 8ag: bf 2 cy e/mail: tropicuio!sanet!nety "eb:
(((!tropiceco!com!
2
Uaul NM JM 0agles l mt gi& ;5 v* eui h&=ch d"i t)5mng t=i Q=i h4c -ng hp
1tN)l&&. ah&1 Hghin cu Oui ch>i ji$i t)2 v 5c % nhi:m chb& t=i -)5mng eui
h&=ch " th' v qui h&=ch vpng v t=i ah&1 ình vt h4c, ng tt nghi:p c} nhn v* ình
h4c t=i Q=i h4c -ng hp 1tN)l&&. th=c ; v* Iht t)i#n -i nguyn t=i Q=i h4c -ng
hp juNlph v -in ; v* eui h&=ch t=i Q=i h4c -ng hp 1tN)l&&, ng ch& vng t)n
2PP %i %& t)&ng 2M nvm gi$ng =y v* cc v8n * t)&ng l9nh v!c )ng l6n v* qui h&=ch
m"i t)5mng v gi$i t)2,ng qu1n tm Cc %i:t n qui h&=ch v qu$n l/ cc c"ng vin v
c vpng 5c %$& v:. v hi:n l Eh3 t'ch Q>n v' QCc %i:t v* û l'ch v cc Opng K$&
v:. c nhi:m v( t)nh %& ln s hi -h gi6i v* cc ahu K$& v: c31 <i euc t K$& v:
-hin nhin RhsEHT, +] thT tiAp g?c vBi @ng tUi: Department of &ecreation and Leisure
Studies, )niversit% of "aterlooy "aterloo, 'ntario, *2L fa, +anaday Phone: ab eee
c, egt! 2cay 8ag: ab c ccy e/mail: eagleshealth%!u(aterloo!caiy "eb:
http:dd(((!ahs!u(aterloo!caidrecdtaskfce!html1Task!
Trac: 4M Narell l mt nghin cu ;inh tin ; t=i ah&1 _m nghi:p Oi)gini1 -Nch.
ch5>ng t)nh ji$i t)2 ti nguyn -hin nhin, K nhn %@ng -h=c ; 0h&1 h4c v* eu$n l/
-i nguyn kqngV ji$i t)2 v û l'ch t=i t)5mng ah&1 h4c d"i t)5mng v _m nghi:p
`sH, _un vvn nghin cu c31 % gm c vi:c thN& i c 5mng mtn v v' t)2 c?m t)=i
u c"ng vin I1t1g&ni1n. v mt nghin cu i#n hnh ;& ;nh cc c"ng vin -)ung d #
xc 'nh tc ng c31 gi$i t)2. u l'ch v u l'ch ;inh thi v # xy !ng cc 0hu"n 0h
)1 quyt 'nh 0h$ 9 gi$m nh cc tc ng 0h"ng m&ng mun t6i m"i t)5mng, #oHa ch
c>a bJ:# 3irginia Tech Department of 8orestr%y fa +heatham 0all, 5lacksburg, 3A
2a/f2y Phone: 2fa bey e/mail: tfarrelvt!edu!
Jill #rant l ng tc gi$ c31 Ehin l5c û l'ch ình thi euc gi1 c31 sc v qu$n l/
Eh5>ng t)nh u l'ch ;inh thi euc gi1 t)&ng h1i nvm, <i:n % l ph qu$n l/ v* û
l'ch d"i t)5mng v K$n x t=i Ovn phtng û l'ch euc gi1. ah&1 E"ng nghi:p. ah&1
h4c v û l'ch. sc, +] thT li[n hF vBi bJ theo GHa ch: 'ffice of *ational Tourismy +P'
5og befb, +anberra A+T 2a! Australiay Phone: a 2 2af cfcy 8ag: a 2 2af
cbey e/mail:# 7illgrantdist!gov!au!
Dr:an ^M Higgins l ji& ;5 Q'1 l/. Qi*u phi vin c31 Eh5>ng t)nh eui h&=ch. v l
jim c c31 _+ hnh ji& (c t=i Il1tt;%u)ghV Q=i h4c euc gi1 HN\ &)0, ng
nhn %@ng c} nhn v* ình h4c v th=c ; v -in ; Q'1 l/ t=i Q=i h4c dinnN;&t1, ng
5c tCng t)n gP t) c8p nghin cu c31 cc c> qu1n 0hc nh1u tq c8p _in %1ng n
c8p quc gi1 v '1 ph5>ng c31 <&1 0c. 0# c$ <4c %ng Hghin cu Yul%)ight nvm W]SS,
Hghin cu c31 "ng * cp n nhi*u * ti 0hc nh1u t)&ng '1 l/ v qui h&=ch %1& gm
cc chi*u nhn vvn c31 û l'ch ình thi. qui h&=ch m"i t)5mng. pht t)i#n 0inh t. c
ng5mi ^1 Ehu d.v qui h&=ch " th' v qui h&=ch vpng, +] thT tiAp g?c vBi @ng
tUi: Department of eograph% and Planning, Plattsburgh/ State )niversit% of *e( $orky
aa 5road Street, Plattsburgh, *$ a2bay Phone: ae 2y
email:higginbrsplava!cc!plattsburgh!edu!
JeQQre: LM /arion ph(c v( v6i t5 cch _Bnh =& Q>n v' c31 Q>n v' Hghin cu E"ng
vin n v'
Hghin cu Qng vt <&1ng B I1tuxNnt c31 E(c Q'1 ch8t <&1 0c, ng chuyn nghin
2
cu v* ;inh thi gi$i t)2. mt % m"n tm cch m" t$ cc l&=i. ; l5ng. v c5mng th1y
i ;inh thi & vi:c thvm cc 0hu v!c %$& v:. %1& gm cc qu1n h: v6i cc nhn t
qu$n l/. ;} (ng c lin qu1n n m"i t)5mng, ng B chw =& nghin cu v thN&
i t)&ng nhi*u O5mn euc gi1 c31 <&1 0c v cc vpng <&1ng B v 1ng %?t Au c"ng
vi:c t5>ng t! t=i cc 0hu v!c %$& v: u -)ung v H1m d, ng nhn %@ng -h=c ; v
-in ; v* qu$n l/ -i nguyn E"ng vin v ji$i t)2 t=i Q=i h4c -ng hp dinnN;&t1, E
th# tip xnc v6i "ng t=iD 3irginia Tech Department of 8orestr%y f +heatham 0all
pf2q, 5lacksburg, 3A 2ay Phone: 2fa fy e/mail: cpsuvt!edu!
.imon /c4rt%ur c WP nvm 0inh nghi:m v* u l'ch !1 v& thin nhin v qu$n l/
0hch thvm. v B ch& vng nhi*u %i v* cc mCt 0hc nh1u t)&ng cc l9nh v!c , ng
c 0inh nghi:m quc t t)&ng u l'ch vvn h& v u l'ch ;inh thi. v B xNm xbt v pht
t)i#n cc 0 h&=ch t)&ng cc l9nh v!c ch& nhi*u h&=t ng u l'ch 0hc nh1u u
dhic". v -)ung v H1m d, d6i y. ìm&n B th1m ! vi:c ;&=n th$& ;! pht
t)i#n 0hung ch2nh ;ch v chin l5c u l'ch quc t ch& eu -h gi6i %$& v: -hin
nhin, ìm&n B t)$i qu1 nhi*u nvm lm vi:c t)&ng l9nh v!c phin 'ch v6i cc c"ng vin
-1;m1ni1 v ù Qng vt <&1ng B. v nhi*u nvm h>n v6i _m nghi:p c31 -1;m1ni1.
pht t)i#n nhi*u ch5>ng t)nh thN& i v nghin cu 0hch thvm. cc chin l5c qu$n l/
0hch thvm v ch2nh ;ch u l'ch, -)&ng mt vi nvm qu1. v6i t5 cch l c v8n. "ng B
lp 0 h&=ch v th1m ! v& vi:c thnh lp cc pht t)i#n u l'ch v u _E< `hH<
-<h. O ^ _d OhE Kc v n56c ng&i v6i mt ; h&=t ng u l'ch m=& hi#m
quc t, dt ; t)&ng cc ! n m6i y t)&ng l9nh v!c ny %1& gm Eh5>ng t)nh
jy sy t2n E<J ^s _E< `hH< -<h esE jhr Er Kc. mt Ehin l5c û l'ch
!1 v& -hin nhin i v6i cc vpng %$& v: c31 HN\ `&uth 1lN;. nhi*u d" hnh eu$n
l/ -c ng c31 ahch thvm. mt m" hnh eu$n l/ -i 5u û l'ch ch& Q$& a1ng1)&&
RHrd HxE HcT. vi:c pht t)i#n l=i -)=m eu1))1ntinN c31 `ynNy. v mt 0 h&=ch
qu$n l/ m"i t)5mng ch& h&=t ng c31 0hch ;=n x1nh Au tin c31 sc t=i v' t)2 c31 th
vn hi Jlympic nvm 2PPP, ìm&n l Ih ch3 t'ch <i:p hi I<hH Ê< Er Hc
t)&ng nhi*u nvm v l -h5 0/ c31 <i:p hi û l'ch ình -<h Er Hc, 5Un c] thT tiAp
g?c vBi @ng tUi: Manidis &oberts +onsultantsy Level , ee/b 8oveaug St!, Surr% 0ills,
*S" 2a, )cy Phone: a 2 b2ea by e/mail: simonmmrc!aust!com!
-rM .tep%en .te(e NM /cCool l ji& ;5 v Qi*u phi vin c31 eu$n l/ ji$i t)2 t=i
-)5mng _m nghi:p c31 Q=i h4c -ng hp d&nt1n1, ^), dcE&&l hi:n 1ng th1m gi1
mt ; ! n nghin cu v ng (ng v* cc mi qu1n h: gi+1 c&n ng5mi v m"i t)5mng
t! nhin. Cc %i:t l ;! th2ch hp c31 cc ph5>ng php nhn thc 0hc nh1u i v6i qui
h&=ch ti nguyn thin nhin. cc chi*u c31 ;! th1m gi1 c31 c"ng chnng t)&ng cc qu
t)nh qui h&=ch. v mt l&=t cc v8n * g?n li*n v6i qui h&=ch v qu$n l/ vpng %$& v:,
ng B gi+ cc chc v( u 0h&1 t=i Q=i h4c -ng hp euc gi1 st1h v Q=i h4c -ng
hp i;c&n;in t=i kivN) Y1ll;, ng nhn %@ng -in ; t=i ^=i h4c -ng hp dinnN;&t1 ,
-q W]SL n W]]g. ng lm gim c Oi:n Hghin cu û l'ch v ji$i t)2 t=i Q=i h4c
-ng hp d&nt1n1. v tq W]]g n W]]M. "ng lm vi:c v6i t5 cch ng lBnh =& c31
K1n ah&1 h4c GB hi c31 ^! n eu$n l/ <: ình thi _5u v!c Hi E&lum%i1, ng l
thnh vin c31 s hi euc t cc ahu v!c K$& v: v hi:n 1ng lm vi:c t)&ng _!c
l5ng QCc %i:t c31 hsEH v* û l'ch v cc E"ng vin euc gi1, oHa ch c>a @ng:
2
School of 8orestr%, )niversit% of# Montanay Misoula, MT bea2y Phone: 2f
y 8ag: 2f y e/mail: smccooforestr%!umt!edu!
Keit% 1M .proule B lm vi:c v* cc ! n lin qu1n n û l'ch ình thi u E<s
d _r-hH. Hj Hrd v vpng E1)i%. "ng lm vi:c ch& HjH <Hj I<-
-khH E<s ) s`rh^) eu Qng vt <&1ng B . Z1)thain hntN)n1ti&n1l. IrE-.
<i û l'ch ình thi v c"ng nghi:p u l'ch 0hu v!c t5 nhn, ng lm t) l/ 0 thut
ch& K û l'ch v d"i t)5mng c31 KNliN tq W]]2 n W]]U. u 8y "ng B ginp ! th$&
cc ch2nh ;ch v lut php quc gi1 v* pht t)i#n u l'ch ;inh thi, ng l Ih jim c
ch& cc Eh5>ng t)nh t=i -)ch nhi:m K$& v: Qng vt <&1ng B euc t RI-hT
t)&ng %1 nvm. c> qu1n ny i*u hnh cc ! n t)n 0h?p cc vpng nhi:t 6i, ng nhn
%@ng -h=c ; v* cc eu1n h: euc t t=i t)5mng Q=i h4c -ng hp l&hn; <&p0in; v* *
ti nh+ng Hghin cu euc t -in tin v %@ng c} nhn v* Hghin cu d"i t)5mng t=i
Q=i h4c -ng hp ON)m&nt, oHa ch# li[n lUc c>a @ng: 2 Echo Placey 5ouldery +'
ef2y Phone: ff e aea2y e/mail: k(sprouleaol!com!
#eorge HM .tan;e: l Hh nghin cu ah&1 h4c GB hi. lm vi:c v* Eh5>ng t)nh E&n
Hg5mi v cc -i nguyn -hin nhin t=i -)=i -y %?c -hi %nh 5>ng c31 ù _m
nghi:p s`^r u E&)v1li;. J)Ng&n, ng B t)$i qu1 gAn gP nvm th1m gi1 nghin cu.
phn t2ch ch2nh ;ch. v & t=&. lin qu1n n qu$n l/ cc 0hu v!c %$& v:, ng B vit
nhi*u %i %& v* v1i t)t c31 u l'ch ;inh thi t)&ng cc vpng %$& v: v. cpng v6i ng tc
gi$ `tNphNn Y, dcE&&l. B chw =& mt ; hi th$& v* 0h"n 0h c31 Hh+ng ji6i h=n
Kin i Eh8p nhn 5c R_rET t)&ng vi:c qu$n l/ cc tc ng c31 u l'ch ;inh thi
v cc 0inh nghi:m, ng tt nghi:p -in ; Q'1 l/ t=i Q=i h4c -ng hp euc gi1
dichig1n, oHa ch c>a @ng: .hoa TJi ngu%[n rEng, oUi huc Tmng hnp 4uMc gia 'regony
+o rvallis,'& bcffy Phone: a cfc aby 8ag: a cfc fby e/mail:
stanke%gccmail!orst!edu!
4r: .M .u%andi l Qi*u phi vin c31 - chc 0inh &1nh K$& tn ch& c> qu1n K$ tn
euc t. hn"nxi1, ng B lm vi:c v* cc ! n pht t)i#n u l'ch ;inh thi 0h?p
hn"nN;i1 t)&ng 0hu v!c c"ng cng v t5 nhn, ng l c v8n ch& Hgn hng Iht t)i#n
-h gi6i. Eh2nh ph3 hn&nN;i1 v nhi*u &1nh nghi:p t5 nhn, ng c %@ng c} nhn v*
ình h4c K$& tn t=i Q=i h4c -ng hp euc gi1 hn"nN;i1, KUn c] thT tiAp g?c vBi @ng
tUi: e/mail: ar%scbn!net!id
à+ari l? ni t%.8c Ei\ cc 9u Ehch th./n( n(i t%Sn l.n( l=c g? g
g.ic g.\ gi n(+ cc g"n( >t h$\n( 9=iL Nh.n( n(?< n\<) 9u Ehch
g.ic - t- g.\ gi ;u\ g g n(+ cc g"n( >t h$\n( 9=i chK thch
n?< l? c[\ n(./i 9#chL
, #%i c%I c,a tc gi8D 5Ji viAt nJ% phPn lBn d\a tr[n tDm nm ;uan sDt th\c GHa c>a t@i
khi lJm viFc vBi th cDch lJ mKt nhJ chu%[n m@n, cM vQn, vJ Giju hJnh du lHch sinh thDi
vBi cDc cKng Grng b=n gZ z vOng AmaRon c>a EcuaGo vJ vBi cDc cKng Grng +ampesino
trong dW% n?i Andes, vj m@i trhNng vJ phDt triTn bjn vlng, ch> %Au lJ s\ phDt triTn c>a
du lHch sinh thDi!
2
d(c ny 5c phng thN& %i vit c31 -, -1puy. cng tc vin c31 khErHEhZ. W]]L

Du lịch sinh thái - huong dan cho nha lap ke hoach va quan ly

Uploaded by

Document Information

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Du lịch sinh thái - huong dan cho nha lap ke hoach va quan ly

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

2

Du lch sinh thi:

`ch nh qu$ng c& u l'ch

CC NBUlN THJNB TIN *O hENYA

`! hi ltng c31 u 0hch c th# ~ ng m8t i nu h4 c$m th8y

<=ng m(c <=ng m(c thN& %n-h8t th&t

R ctn l=i u -hi _1nT

@ ngh91 c31 cc tc ng u 0hch c th# 5c 51 )1 thN& %1 qu1n i#mD t2nh ;inh

_: Cc lii ch ch$ c"n( gn( g#\ !h.n(

nh 0hch v* l1u 4n. vng 0/. %$& v:.vn vn,,,

;}1 ch+1. =c c 'nh. :m m6i. th1y cc (ng c( ,,,

ng5mi th1m gi1 t chc 0inh &1nh v cc lBnh =&

cng ng quyt 'nh Rnh5 qu png # nng c8p cc

thit %' nh t?m t=i nh thm c31 cng ng <i gi&T

%$ng hi:u v mu1 %$n # t)N& u cc nh 0hch

# th1m ! cc ch5>ng t)nh ,

You might also like