Professional Documents
Culture Documents
DLST- Hướng dẫn cho các nhà lập kế hoạch và quản lý
DLST- Hướng dẫn cho các nhà lập kế hoạch và quản lý
Nghin cu v pht trin cc m hnh hin
trng ngh thut trong lnh vc du lch sinh thi.
Nu cn thm thng tin v cc d n ca Hip hi v
cc thnh vin, hy lin lc:
THE ECOTOURISM SOCIETY
P.O Box 755
North Bennington, VT 05257
in thoi: (802) 447- 2121/ Fax: (802) 447- 2122
Email: ecomail@ecotourism.org
Home page: http://www.ecotourism.org
Ni dung
Li ta
Li m u
Hector
Lascurin
Ceballos-
CHNG 1
Th trng v C cu ca
Ngnh Du lch Sinh
thi
Megan Epler Wood
CHNG 2
Nhng Hng mi trong
Ngnh Du lch Sinh
thi
Simon McArthur
CHNG 3
M u v Lnh vc Din
gii cn cha y
Simon McArthur
CHNG 4
Cc kha cnh Kinh t
ca Du lch Sinh thi
Kreg Lindberg
CHNG 5
Hn ch trong Hoch
nh Quc gia, Mc
tiu v Bi hc
Xy dng Chin lc Du
lch Sinh thi Quc
gia ca c
Jill
Grant
Allcock
CHNG 6
Alison
Cc Nguyn tc Hoch
nh v Chin lc
trong cc Khu bo
tn
William
T.
Borrie,
Stephen F. McCool,
v George H. Stankey
CHNG 7
Qun l Tham quan Du
lch Sinh thi cc
Khu bo tn
Jeffrey L. Marion
Tracy A. Farrell
CHNG 8
Vn bn ting Vit c ra mt bn c l do
sng kin ca d n Du lch Bn vng, IUCN Vit
Nam cng vi h tr ti chnh trong dch thut ca
d n (the Vietnamese translation was initiated and
funded by IUCN Vietnams Sustainable Tourism
Project)
Li ta
Hip hi Du lch Sinh thi xut bn cun Du lch
Sinh thi: Hng dn cho cc nh Lp K hoch v
Qun l nm 1993 v c rt t thng tin tp trung vo
nhng kha cnh lm th no trong lnh vc quy
hoch v qun l du lch sinh thi. Mc d s
lng sch bo v hi ngh hi tho v du lch sinh
thi tip tc sinh si ny n mt cch nhanh chng
song rt t ti liu c th c coi l ngun ti liu tt
cho cc nh quy hoch, qun l, sinh vin v nhng
ngi hot ng trong ngnh ny. V vy Hip hi
Du lch Sinh thi cho xut bn tp 2 cun Du lch
Sinh thi: Hng dn cc nh Lp k hoch v Qun
l.
Chng ti mun nhn mnh rng cun sch ny
khng ch sa i v cp nht tp mt. M mc
ch ca chng ti cn l a ra nhng vn khng
c nhc n trong tp mt, v d nh vn din
gii (interpretation). Hn th na, chng ti cn c
mc ch nhn mnh chi tit v s nghim ngt ca
vn din gii. Mc d c mt s vn b lp
li song cng c s khc bit c bn. Chng ti hy
vng rng c hai tp sch s lm cho cc sinh vin v
cc nh gio dc trong ngnh quan tm. b
xung cho nhng thng tin trong chng ny, c gi
Rosemary
Black
Deborah Meadows Steketee
Elizabeth
Boo
Dave
Mihalic
Hector Ceballos-Lascurain Gianna Moscardo
Chris
Gakahu
Terry
Pratt
Troy
Hall
Jamie Resor
William
Hammit
Isaac Sindiga
Robert
Healy
Sheryl Spivack
Herb
Hiller
Derek Wade
Edward
Inskeep
Geoffrey Wall
Leslie
Jarvie
Will Weber
Gail
Lash
Rolf Wesche
Michael
Lockwood Sven
Wunder
Li ni u
Hctor Ceballo s - Lascurin
Nm nm tri qua k t khi xut bn tp mt cun
Du lch Sinh thi: Hng dn cc nh Lp K hoch
v Qun l. Trong thi gian ny c rt nhiu bc
pht trin trong lnh vc du lch, du lch sinh thi v
bo tn trn th gii. Quan trng nht l vic du lch
sinh thi khng cn ch tn ti nh mt khi nim
hay mt ti suy ngm. Ngc li, n tr
thnh mt thc t trn ton cu. MT VI NI,
N XUT hin khng thng xuyn v kh yu t,
t c bo ch ch ti. Song nhiu ni khc th
vn pht trin du lch sinh thi li rt c chnh
ph quan tm, thng xut hin trn cc bn tin chnh
hay cc qung co thng mi cng cng. Tuy vy,
nhiu ni sng kin ny khng c xc nh hay
nh ngha r rng, hoc thng b hiu nhm vi cc
hot ng khc. Mc d vy, rt t c nc no trn
th gii li khng c mt vi loi hnh pht trin du
lch sinh thi hoc li khng tho lun v vn ny.
Du lch sinh thi mang li nhiu li ch c th
trong lnh vc bo tn v pht trin bn vng.
Csta Rica v Vnxula, mt s ch trang tri chn
nui bo v nhiu din tch rng nhit i quan
trng, v do bo v rng m h bin nhng ni
Nm
S cc nh t chc dch v du lch
Nhng nghin cu c th
v phn tch th trng du lch sinh thi
Phn tch th trng du lch sinh thi
Hnh 1.3
M HNH NH gi th trng
Mi trng kinh doanh
Kt hp th trng
Hot ng du lch sinh thi
Kenya v Costa Rica c ngnh du
lch rt pht trin - ngnh ny l ngun thu nhp quan
trng v sng gi ca cc nc ny. hai nc ny
ngnh du lch l kt qu ca s hp tc thnh cng
gia hai khu vc nh nc v t nhn. Kinh nghim
ca nhng nc ny c th tr thnh nhng ch dn
hu ch cho s pht trin v hot ng ca cc th
trng du lch sinh thi quc gia (Eagles v cc tc
gi khc, 1992).
Hnh 1.3 cho thy mt m hnh nh gi mt th
trng du lch. Yu t trung tm ca m hnh ny l
s phi hp trong th trng ca gi c, qung co,
sn phm v a im, nhng vn nu to nn nn
tng ca sn phm du lch. Gi c ca sn phm lun
Bng 1.2
NHNG NG C thu htquan trng i vi
Cc cng vin quc gia v khu bo tn
S hoang d
Th
Chim
Rng nhit i
Ngun
83
0.79
i l du lch
79
0.52
Cc bi vit ng trn tp ch
67
0.84
Sch
57
1.02
Bo
56
0.97
Phim
5
5
1.06
Bn b v gia nh
55
1.75
Cc bi vit ng trn tp ch chuyn ngnh
42
0.12
Cc ngun khc
35
1.67
* S phn trm ngi tham gia iu tra s dng
ngun thng tin
** Xp hng do ngi tham gia iu tra thc hin vi
t l 0 - 3 vi 3 l quan trng nht.
Phn
Cc bi vit ng trn tp 70
ch
Sch
69
Bn b v gia nh
54
Cc bi vit ng trn tp 50
ch chuyn ngnh
Sch nh qung co du 46
lch
i l du lch
40
Bo
29
Cc ngun khc
28
Phim
24
Tm
1.4
0.8
2.1
0.7
0.5
0.5
0.7
2.6
1.5
quan
tr
ng
2.
CHNG 2
Nhng xu hng mi trong ngnh du lch sinh
thi
Megan Epler Wood
T khi du lch sinh thi c nhn ra nh mt hin
tng du lch trong nhng nm gia thp k 1980,
ngnh ny c pht trin mt cch nhanh chng,
t vic tp trung gii quyt nhng mu thun ny
sinh t hot ng ngoi tri n vic a ra nhng
chng trnh c cu trc cht ch, hng dn c th
cung cp cho du khch hiu bit su sc mi
trng thin nhin v vn ha a phng.
Chng ny trnh by nhng xu hng c pht
hin qua quan st ca tc gi, v qua phng vn thn
thin vi cc nh lnh o doanh nghip c la
chn t nhiu ngnh khc nhau do tm hiu bit v
s thnh cng trong kinh doanh ca h. Nhng cuc
phng vn ny khng i din cho mt mu ngu
nhin no c. Tuy nhin, bi v nhng phng vn ny
c tin hnh ly kin t cc nh lnh o ca
ngnh du lch sinh thi Bc M v t cc doanh
nghip c khm phc trong ngnh ny mt s
ni khc trn th gii, do nhng xu hng c
ghi li y xem nh i din cho tin trin ca
Promotional
CHNG 3
Gii thiu Th gii cha c t bn ha v s
thng hiu
Simon McArthur
S din gii khng phi
l thng tin. N cng khng phi l mt trung tm du
khch, mt du hiu, mt cun sch gii thiu qung
co hay ch ra nhng iu hp dn nh khi chng
xut hin trong cnh quan. N cng khng phi l
mt cun phim n chiu hay mt v kch c vai
din. ch n thun l nhng k thut m thng
qua a ra c s din gii. S din gii cn
vt qua s tp trung vo nhng ci xa c nht, ln
nht v him hoi nht. N vt qua vic ni cho mi
ngi bit tn ca mt loi cy hay tui ca mt ngi
nh. S din gii l mt hnh thc hc tp c iu
phi, c tnh sng to v gy cm hng; to ra
phng tin pht hin ra nhiu s phc tp ca th
gii v v tr ca chng ta trong ; lm con ngi ta
rung ng, thch thc nhng s cam kt v kch thch
nim say m hc hi. T ba n sng hm sau hay
trn bn n ti tn tun sau ngi ta vn cn suy ngh
ti s din gii tt p. Nu c truyn t ng
cch, s din gii khng ch lm giu thm cc kinh
nghim v du lch sinh thi m cn to ra nn tng
Khng c mt nh ngha
n l no v s din gii c hu ht cc nh
thc hnh thng qua. Tuy vy, nh ngha nu trong
bng 3.1 phn nh tng hp hu ht cc yu t m s
din gii cp t khi pht trin nhng kinh
nghim din gii. nh ngha c trch dn rng ri
l nh ngha ca Freeman Tilden (1977), nhng cc
t chc thng s dng cc nh ngha khc nhau
phn nh nn tng gi tr t chc v vn ha ca h.
V d, mt s nh iu hnh tua du lch s dng s
din gii nh l mt s vn dng tng thm gi tr
thu ht nhng th trng c hiu sut cao hn. Cc t
chc qun l di sn s dng s din gii nhn mnh
cc gi tr bo tn truyn thng v mt nguyn tc
bo tn. Nhng nh iu hnh tua du lch vn ha
nhn mnh vo s nhy cm vn ha v s chnh xc.
Cc nh iu hnh tua du lch sinh thi ch yu c
gng t bn thn h vo gia nhng trin vng ny
nhiu cch iu hnh tua du lch sinh thi hc i
theo kiu din gi :
h;
hay
Khuyn t chc qun l di sn chu trch
nhim v ti sn m h iu hnh s dng.
Bng 3.1.
Cc nh ngha v s din gii
nh ngha
Ngun gc
Mt hot ng gio dc nhm nu bt Freeman
ngha v cc mi quan h thng qua Tilden (Tilden
vic s dng cc vt th nguyn dng, 1977)
bng kinh nghim u tin, v bng
phng tin minh ha hn l n Colonial
thun ch truyn ti cc thng tin Williamsburg,
USA
thc t
(MacFarlane,
Qu trnh truyn thng nhm mc 1994)
tiu gip con ngi tm ra ngha
ca cc s vt, ni chn, con ngi Vn Quc gia
v s kin...gip con ngi thay Queensland v
i cc nhn thc v th gii ca h Cng tc i
thng qua s hiu bit tt hn v th sng hoang d
(Davie, 1993).
gii v bn thn h.
Qu trnh kch thch v khuyn khch Ban Vermont
vic nh gi di sn thin nhin v v Rng, Cng
vn ha ca chng ta v chuyn ti vin v Gii tr
cc tng v tp tc bo tn thin (MacFarlane,
1994).
nhin.
Hi Din gii
c (1995).
Cc nh iu hnh du
lch thm s ch gii vo sn phm ca h rt lu
trc khi nhng thut ng du lch sinh thi hay s
din gii c to ra. Nhiu tua lng ghp n vo l
phn chnh ca kinh nghim du lch m khng nhn
ra n gi n l hng dn hn l s din gii.
Cho n tn nhng nm
1980, nhng pht trin c nh hng nht i vi s
din gii xy ra hp chng quc Hoa k (Machlis
v Field, 1992; Regnier v cng s, 1992). Nhng
nt trang tr khi u phn ln c Ernos Mills
khuyn khch, ng l mt nh hng dn thin nhin
v nhng dy ni bang Colorado trong khong
1889 v 1922. Miils l mt ngi ch trng nhit
thnh v gim st cc hnh vi ca du khch v qua
c p ng tng quan. ng nhc nh nhng li dn
cn tp trung gy cm hng cho du khch bng cch
chuyn ti nhng kin ln hn l hng lot nhng
thng tin khng c lin quan. ng xy dng
nhng nguyn tc v k thut t nn mng cho s
din gii. Vo u nhng nm 1970, nhng kin v
nguyn tc tin trin c sp xp vo trong n phm
chuyn bit v s din gii. Din gii di sn ca
chng ta ca tc gi Freeman Tilden l cun sch u
tin c vit n thun ch nh ngha tnh
chuyn mn ca din gii, v bao gm hai khi nim
tp trung vo trit l ca s din gii: l Din
Khi s quan tm ca du
khch i vi mi trng tng ln vo gia cho ti
cui nhng nm 1980, mt b phn nh th trng
tr nn say m l hn l ngm nhng khu vc thin
nhin n mun hiu bit hn v nhng khu vc
thin nhin. Ngc li, mt s nh iu hnh du lch
bt u nng cao vai tr ca s din gii, ng gp
cho s to ra kinh nghim th trng thch hp nh
du lch sinh thi. Cc nh iu hnh du lch sinh thi
s dng s din gii nh l mt s thc hnh th
trng thch hp hay gi tr gia tng, m n lt
chng, to s tip cn vi nhng th trng c hiu
sut cao hn (Phng Du lch Khi Thnh vng
chung, 1994). Mt s nh iu hnh du lch sinh thi
v hu ht cc nh qun l cc khu bo tn hin nay
s dng s din gii t c mt s cc mc tiu
nh :
Gip du khch xy dng nhn thc, nh
gi v hiu bit ng n hn v khu vc c ti
thm;
c ch dn tm tt y
Cc mi quan
tm c ni
dung
Mi quan h gia cy ci
v ngi bn x
S dng cy c cho cc
mc ch y hc
Du khch vt ln hiu
li din gii m khng c bn
ma,hn
tp h thng thinthng thin nhin
nhit i
nhin nng ngphc hp
Cc rng tp v chng c thRng thay i
chu tc ng t hp nht thay itnh a dng, cu
nhin
vo nhng htrc v s phc
thng ny
hp ng ph
Rng rm l cvi ha hon
h thng thin
nhin nng ng
v chng c th
hp nht thay i
vo nhng h
thng ny
Cc hnh thc din gii
C v s cch thc din
gii, vy nn tu chung li tt c cc cch ny u c
gng s dng cc k thut li hay khng li, hoc kt
hp c hai. Cc k thut dng li ni u xoay quanh
s giao tip mt i mt v bao gm: li bnh, tho
lun, gii tr da vo biu din, cc hot ng sng
to, cc cng vin c ch (cnh quan vui chi gii
tr sng ng), v cc chng trnh pht thanh v v
tuyn truyn hnh. Cc k thut khng li bao gm:
cc n phm, cc bin t hng dn, trnh by bng
phng tin nghe nhn, cc trung tm du khch, cc
Mt cuc ni chuyn
c thit k theo hnh thc i thoi nghe khng g
b v thn mt. Cc cuc ni chuyn ch yu gii
thiu khn gii vi mt ch . V d, cc cuc ni
chuyn thng gii thiu nh hng c bn v thng
tin c tnh cht gii thiu v ni tham quan, i
tng hay kinh nghim. Cc cuc tho lun c xu
hng nm bt s ham m ca khn gi v nhn thc
v ch mt mc ln hn. V vy thng s
dng cc k thut truyn thng yu cu tri thc hn,
nh cc khun mu cu hi v tr li, cc cuc tranh
lun v s tham gia ca khn gi trong vic trnh by
mt mi quan h hay mt qu trnh. Cc hnh thc
sp t thng s dng nht cho cc cuc ni chuyn
v tho lun l cc nh ht, cc trung tm du khch,
cc vin bo tng v cc m la tri. Cc bui ho
nhc bnh dn thng c s dng nht l tnh cch
v nhit tnh ring ca din gii vin, n chiu v
cc vt th di sn (c a thch l loi vt nh xinh).
Cc cuc ni chuyn c th c chnh trang ngay
lp tc phn nh cc cm xc ca din gii vin,
cc c im ca ni tham quan v, ng nhin thi
ca khn gi. Din gii vin c th cm thy vui
sng, c tip sc cao v c suy ngh. C th ni
thm b nh hng ca thi gian trong ngy, thi tit
hay c thm s kch thch. Khn gi c th b nh
hng theo khun kh nhm, tui tc v mc
quan tm. Do vy, mt trong nhng im mnh ln
Hu ht cc loi hnh
biu din sn khu m bo l cc thng ip c
duy tr n gin v tch cc. Mt ngi k chuyn
thng c s dng m bo l s kin c n
gin ho v thng ip c trao i trc tip thng
qua s m t cng nh gin tip thng qua ng vai.
Cc con vt, cy c v cc ngi nh c nhn cch
ha cho tr em c th lin h vi chnh mnh nh
l nhng c nhn c cm xc. Cc bui biu din
thng c lp li nhiu ln cho cc khn gi mi
v c th thu ht s say m ca cc i tng tham
gia khc nh nhng ngi t chc cc s kin c
bit, hay ch mt qun n hoc nh khch m qun
gn a im tham quan. Mt u th tinh t hn ca
biu din sn khu l mc d nhm vo tr em, ngi
ln cng thng c ph ra trong vai b m i km
v h tr cho con mnh.
 
XY DNG THIT K CHO KHU VC, XY
dng v gii tr
Trnh din cng c th l
mt hnh thc din gii mnh tng ng nh vic
truyn thng thng l. C l mt trong nhng k
thut din gii khng li thng c s dng nht
trong khu vc du lch sinh thi l trnh by nhng
thng ip thng qua a danh, thit k, xy dng v
To ra mt s
say m v ch din
Nhn ra
gii v gii thiu rng tua c
khung cng vic c iu phi v c
Cp nht thng lu tm n
tin chin lc thng
Cm thy
xuyn nht
mi mt phn
Gn kt cc ca tua c lin
thng ip din gii quan v c mt
vi cc im thch hp mc ch
v cc i tng quan
Cm thy
tm
c kch thch
M ra nhng mt cch tr
cuc tho lun ra thc
nhng cu hi
Cm thy
Tm kim s sng
phn hi v kinh
Cm thy
nghim
l ngi iu
Cm n du xy dng tip
khch tham gia
Cm thy
l ngi iu
hnh quan tm
Cc chuyn i c hng
dn c sp t a ra mt mch chuyn hp l, c
kt thc. V d, mt cu trc da vo a hnh c th
bt u cp quc gia ti khu vc, a phng v
cui cng l im tham quan c th. Sp xp da vo
cng vic qun l t ai c th bt u bng cc
thnh phn sinh vt c bn, sau i vo cc h
thng sinh thi, tip theo cc ch v mi trng v
cui cng l cc gii php c th. Cc tua c sp
xp lin kt cc ni tham quan v cc thng ip vi
nhau theo mt phong cch cng hp l v th v cng
tt. iu ny gip cho cng vic xy dng cc
tng thnh nhng khung cng vic, v xy dng
tnh cm t mi quan tm thong qua thnh mt im
tp trung ln m iu ny s lm ni bt c ch
ln. Do vy cng tc sp xp lin quan ti vic
nhn nhn di nhiu cch thc tham quan v c kinh
nghim c tri qua khc nhau v mt im tham
quan hoc kt hp cc im tham quan vi nhau. i
khi nhiu im tham quan c th a ra cng mt ni
dung cu chuyn. V th l mt kin tt bt u
vi cc im tham quan m ch a ra c mt
thng ip, sau xc nh cc im tham quan c
nhng thng ip chung. Mt s din gii vin cng
ngi vi cc nh iu hnh v lp ra mt bng vi
cc im tham quan nm mt ct v cc thng ip
m cc im ny c th a ra mt ct khc. Sau
h ct ra mi im v cc thng ip ca n v
a chng vo mt bn c nh du tuyn ng
hin ti. Sau h xem xt c cu s ho ra mt cch
l tng nh th no, v lm th no iu ny c nh
hng ti trt t ca cc im dng. V ri, mc tiu
l c gng v sp xp li th t ca cc im dng,
hoc th mt hng khc, cc im chnh khc v
cc khong thi gian ca mi im dng.
Mt chiu khc sp
xp mt tua c hng dn l quyt nh xem ni g
mi im dng. Thng bt u bng mt cu tp
trung nhm vo mt i tng, cnh quan hay kin.
t mt cu hi cho nhm l mt cch thc tuyt vi
tp trung s ch v cc du khch thng t m
Lp li cch din nh c m
khng sa i i
Khng c t ng, ng gp c
nhn hay s ph hp cc i tng cc
Khng ng du khch i hi
hay yu cu thay i khun mu
p ng vi cc nhu cu ca du
khch, ngay c khi n ng ngha l
chch hng i khi s din gii lp
k hoch (Theo Ham, 1992).
Cc vn tn ti i vi s din gii
iu khng may l s
din gii trong b phn du lch sinh thi cha t
c tim nng y ca n. Mt s cc l do i
vi tim nng cha c hon thnh ny bao gm:
l g;
Cc c hi o to hn ch phn nh nhng
nhu cu ca ngi iu hnh (trch dn t Hall &
McArthur, trn bo ch).
Bng 3.6 xc nh mt s gi ti a ha hiu qu
ca cng tc din gii.
Thiu hiu bit v s din gii l g v c th l g
Trong khi hu ht cc
nh iu hnh du lch sinh thi u say sa a ra
nhng cun sch qung co gii thiu, nhng trng
by, hng dn v ti liu thng tin, h hiu bit hn
ch v vic lm th no din gii khc thng tin. S
ch p dng vo vic din gii tp trung vo ni
dung din gii, hnh lang cc nhm quan tm khc
nhau v cc h thng gi tr c bit v s thu o
h tr c bao gm c trong . iu d thy
nht trong tinh hoa ca n l lm th no khuyn
khch v a c du khch ti ni no gi cm v
tinh thn. Pha trn vn l vic thiu ch ti s
din gii t cc ti liu tip th. Ti liu qung co c
xu hng chp nhn din gii.
Bng 3.6.
Nhng Gi din gii
Gi
Gii thch
Hy
vng Nhm cng ln cc hot ng nhm
tng
thi cng phc tp trong vn phn hi-cho
gian t l php nhiu thi gian chun b v trnh
vi khun by hn
kh nhm.
S din gii v cc khch hng cn c
Sm t ch khi ng, mt bi gii thiu s dng
v khi cc bn , s liu v to tc gip cho
nim trong vic xy dng nhng k vng thc s
kinh
Phng tin truyn hnh v cc vt dng
nghim.
h tr gi thch nhng kin phc tp.
Mang theo Chng cng c th h tr din gii i
nhng
trn xe hay trong nh khi thi tit
ngi
tr khng cho php nhm ra ngoi d ngoi
gip thng
du khch lm mt vic g h
tin
cm thy c tham gia, v do vy, thy
du khch b ch v thch th hn
tham gia
m
cc
ngn,
cc v
ng
x l cc vn v xung t lm th no
gii quyt cc vn ny.
K xo u tin c
cp trong phn lp k hoch din gii. t c
iu ny yu cu din gii vin ng mt vai tr
chnh trong vic to ra kinh nghim, tri vi tnh l
gc nh nh v sinh t u hay tr sng s c
phc v nh th no. Sau din gii vin c th to
ra mt cu chuyn v la chn cc im dng trnh
din c mi mt phn chnh ca cu chuyn. cch
thc th hai l trnh by mt chui cc vin cnh hn
l vin cnh trung tm c k. iu ny c ngha
l din gii vin phi qua i cc h thng gi tr v
vin cnh ca chnh bn thn anh/ch ta, v thng tin
nhng iu ny cho nhng ngi khc. Ti mc
no iu ny c thc hin khi i lp cc vin
cnh bn x v phi bn x, nhng c th d dng
b x ra cha ng cc b lc bn x, dn s
thnh th v nng thn, cng nghip v chnh ph. K
xo ny c th d dng m rng ra khi din gii vin
bao trm mt cch xc tch vin cnh ca anh/ch ta,
ri yu cu iu t mi mt thnh vin khn gi.
K xo ny gip phn bit v ghp ni khn gi, v
cng cung cp cho din gii vin nhiu thng tin b
ch v th trng chp thun s din gii hn. K
xo th t l m rng phm vi v thu ht s say m
ch ca khn gi x l cc vn . Bng cch
Mt trong nhng l do
ca nhng vn ny khng c nu ra mt cch
thch ng l con ngi khng c o to mt cch
ng n nhn ra nhng vn ny v khng loi
tr vic x l chng. o to v din gii ni chung
l hn ch ngay c nhng nc pht trin ch cha
ni n ngay c y c nhng vn ln. Mt cuc
kho st gn y ca cc nh iu hnh du lch sinh
thi c cho thy c hi hn ch v o to din gii
v mt s thi bo ng v mng gio dc v o
to (Crabtree v McArthur, 1977). V mt cung cp,
o to c thy l b chi phi bi hai u ca s
phn b: tnh phc hp v cc kha o to mt thi
gian, hoc nhng kha rt c bn xin hc di hn b
hn ch. V mt nhu cu, ngi ta khng thy
nhng nh du lch sinh thi gip c tnh th.
Cc nh iu hnh kho st tm quan trng cp thp
ca vic o to nhng k nng mm, nh din
gii, cho nhng k nng cng nh trch
nhim trng nom v s an ton. Ngoi ra, cc khuyn
khch vt cht b hn ch li ko ngi ta tin hnh
o to v nhng ngi khng c c s tha nhn
c tnh chuyn nghip. Cho ti khi o to c ci
tin v d tip cn vi hu ht cch iu hnh du lch
sinh thi, cht lng ca vic din gii s ph thuc
vo cc k thut giao tip c nhn ca tng c nhn.
Cc trng hp nghin cu in hnh
nng bnh trong l nng bng nng lng
mt tri v bn trong ca hng cng vi thng tin i
km v bn thn l nng;
s ti Rara Avis, i xe ko li b ra mt ti hn bn
gi ng h dc theo con ng mn ly li lt bng
thn cy ti nh ngh trong khu rng ma nhit i.
S kh tip cn to nn chi ph iu hnh cao v c
xu hng lm gim s hp dn ca chuyn i i vi
tt c mi ngi tr nhng ngi mo him. Tuy th,
trong mt n lc a chuyn i thnh mt li th
tip th, cc cun sch gii thiu qung co nh
c vit c l ti ni chun b l s b t,
bn ly, mt mi v say m nh b ba m.
Du lch l bnh m v b
ca hot ng ti Rara Avis. Khu nh ngh Thc nc
c xy dng to ni n chn thun tin cho
khch du lch c yu cu hc hi cao v rng ma
nhit i v cng tc qun l hin ti ca ni y.
Mi nh ngh tm phng c bung tm ring v ban
cng trng ra rng ma. cc ngn n nng thn to
ra mt khng kh bao quanh cc ba n xa hoa theo
kiu Costa Rica v cuc ni chuyn thoi mi. Sc
cha ch c va vn 16 ngi v nhu cu trong
ma cao im (t thng 12 ti thng 7) vt xa cung,
vi hai trong ba yu cu t ch khng c p ng.
Trong ngy, cc du
khch c c hi thc hin nhiu chuyn i b c
hng dn hiu bit su sc v rng ma, cng nh
cc ch chnh tr, x hi v vn ha ang i mt
Definitions
of
Chng 4
cc kha cnh kinh t ca du lch sinh thi
Kreg Lindberg
li
thu
gia
sc
2.500.000
27.430.0
00
Li
rng
1.300.000
14.130.0
00
Li
chnh
ph
thu
80.000
4.8
40.000
Chi
bn
12.050.000
35.400.0
00
Lng
tnh
theo
nm
480.000
7.3
00.000
Vic
lm
80
1.214
thch v xu hng
s n nh v chnh tr v kinh t
(Ph x chuyn)
$ 0
244.000
$ 0
4
239.000
56.000
8
235.000
1.888.000
16
227.000
3.632.000
40
205.000
8.200.000
80
173.000
13.840.000
121
147.000
17.787.000
161
125.000
20.125.000
444
31.000
13.764.000
Nh bng ch ra, chi ph 10 la c cho mt ngi
ln (Hn l mt du khch) bt buc phi thu t
nm 1993/94 v to c ngun thu 1,900,000 la
c t 205,000 du khch. iu ny cho thy cc tnh
ton chnh xc mt cch hp l, ch t cc cp
ph thp hn.
V d, cc ph c th nng ti 10 la da trn
nghin cu CVM hay nh gi nhng thu ht tng
t nh vy. Tuy nhin nu s du khch gim hn d
tnh th cc ph c th c iu chnh xung. Tng
t nh vy, nu s du khch gim t hn so vi d
tnh th cc ph c th tng ln. Tm li, c th iu
chnh cc ph bng cch s dng(sai s v th
nghim c thng bo) cho n khi t c cc
mc tiu nh thu hi chi ph. Tuy vy cn phi phn
on nhng thay i ln v chi ph mt cch t t.
Cc giy php u gi hoc cc chi ph du lch khc
s ch yu sp xp cc chi ph theo nhu cu bi v
ngi ta s hi vng nhng ngi iu hnh tua hon
ton sn sng u thu chi tr c php (min l
c nhiu n v u thu v cuc u gi c qun
l mt cch c hiu qu). Tuy vy ni chung nhng
cuc u gi ch thch hp khi c s lng giy php
v nhng ph ph ra vo hn ch v khi gi ca cc
giy php nh vy tng i cao. iu nay s ch
yu l cc trng hp sn bn, v nhng c hi du
lch gi tr cao nh quan st kh t vng ni.
V d
c tnh chi ph ti cc a im tham quan
Cc loi ph
Ngay khi ton b cc chnh sch v ph c xc
nh cc nh qun l phi nh ra tng loi ph cho
cc hng ho v dch vcng nh cch thu chng mc
Ph vo ca-c tr vo cc ni c th
nh l cc trung tm n tip du khch
V d
Tp on bo tn khu vc bo tn
BELIZE
Tp on bo tn khu vc bo tn (PACT) tham gia
vo ph bo tn $3.75 i vi tt c cc du khch
ngoi quc, c gia tng vo thu sn bay khi i
trc l $11.25. Da trn tnh ton 140,000 du
khch ngo quc mt nm, chng trnh mi c
thc hin gn y k vng hng nm gy c $
500,000. Tp don c lp vi chnh ph v do mt
ban bao gm cc i din ca c chnh ph v phi
chnh ph ch o. Ti tr cu PACt c th c s
dng cho cc mc ch a dng, bao gm o to,
gio dc mi trng, hoch nh khu bo tn, v h
tr c cu t chc, nhng khng c nh thay th
ti tr chnh ca chnh ph.
Khng cn phi nh gi qu thp kh khn xy
dng mt qu nh vy - chng trnh pht trin
c 5 nm, bng kt thc khc xa vi xut ban
u. Hn na, v ngnh du lch Belize ch yu da
vo nhung nt hp dn v vn ha v thin nhin, c
minh chung kh r i vi vic bt buc thu mtt
loi ph nh vy t khch du lch. iu ny s khng
phi l trng hp p dng cho tt c cc nc. do
vy, PACt l mt v d tuyt vi v ti chnh sng to
Bng 4.1
Nhng Tc ng v Tht thot
Chi tiu du lch
Nhng tc ng trc tip
Khi du lch
(nh: nh hng)
Nhp khu
(tht thot)
Lng v
li nhun
Cc khi khc
(nh: ch bin n ung)
Nhng tc ng gin tip
Nhng tc ng hiu ng
V d
tnh ton Nhng tc ng trc tip, gin tip v h
qu i vi vn quc gia dorrigo
BANG NEW SOUTH WALES, C
 
Powell v Chalmers (1995) s dng nhng kho
st v du khch v phn tch u ra, u vo tnh
ton tc dng ca s chi tiu ca du khch hai vn
quc gia ti New South Wales, c. Nhng kho st
v du khch c s dng tnh ton nhng tc
ng trc tip ca du lch sinh thi. Phn tch u vo
u ra lin quan toiws vic tng hp cc bng biu
ch ra khun kh ca mi khi trong khu vc c
quan tm, cng nh nhng khi ny c ni kt vi
nhau nh th no. V d, n ch ra bao nhiu tin khi
Dch v C nhn, bao gm c cc khch sn v nh
hng chi tiu vo nhng chi ph u vo t tt c
nhng khi khc trong khu vc. Thng tin ny c
s dng tnh ton nhng tc ng gin tip v h
qu cu du lch sinh thi.
V d
cc mi lin kt v nhng tht thot
nh ngh h bi Mana
ZIMBABWE
Brown v cng s (1995) tnh ton s phn b cc
ngun thu nhp cho nhng chuyn i lin quan ti
nahf ngh h bi Mana Zimbabwe (xem Kangas v
cng s, 1995). Cc s liu sau ch ra nhng ngun
thu t mt chuyn i chnh ti Harare/H bi
Mana/Harare chi ph mt 700 la M c s dng
nh th no mua cc loi u vo quc t, quc
gia v a phng (chi ph chuyn i khng bao gm
v my bay quc t ti Harare). Tt c cc s liu
tnh bng la M v c lm trn ti ng la
cn nht. Ct tht thot ch ra s phn trm chi tr
cho mi hng mc tht thot khi nn kinh t
Zimbabwe. Trong c tng s tht thot, hn qu na
mt cht, theo nhng mc la, c t cc hoa hng.
Hng
mc
72%
l bn l
Nhn vin
n/thc
ung
Tng
ph
hnh chnh
Qung co v
tip th
Sa cha v
bo dng
Nng lng
Khu hao
Trao
i
thng tin
Bo him
Bung
Vn ti v
Giao thng
In n v vn
phng phm
i li (a)
82
68
60
60
47
42
28
5
5
3
1
1
1
0%
2%
0%
80%
24%
43%
43%
0%
0%
0%
50%
2%
20%
27
0%
131
0%
$ 700
27%
Cc loi thu
Li nhun
TNG
 
V d
cc mi lin kt v nhng tht thot bin
canoe
THI LAN
Bin Canoe, mt n v du lch ng Thi lan,
cung cp nhng s liu sau. Chng minh ha tnh
trng chi tiu ca cng ty v cc khon mua, cng vi
nhng lin kt v tht thot gn lin vi nhng khon
mua hng ny.
(% cn li Thi Lan)
(% mt khi Thi Lan)
Nhn
vin 35 (a) 35% 0%
(gm c o to) %
13%
2%
Cc khon hoa 15% (b)15% 0%
hng
Cc dch v
a phng
Tng ph hnh
chnh
Trang thit b
Trao i thng
tin
Phn phi
i li
Phc li
Tip th
Thc phm
Sa cha
Bu ph
15%
4%
3%
3%
3%
3%
2%
2%
1%
0.5%
0.5%
6%
4%
0%
3%
0%
1%
2%
1,5%
1%
0,5%
0,5%
0%
3%
0%
(c)3%
2%
0%
0%
0%
0%
0%
6%
0%
7%
0%
7%
Cc loi thu
Li nhun
TNG
100% 89,5%
10,5%
Ghi ch:
(a) i din cho nhn vin bao gm c nhng ngi
Ty u sng v tr thu Thi lan
(b) i din thu thuyn t nhng ngi dn a
phng
(1.700.000 la M so vi 172.000 la M ca
vng kia), v n cng gy c nhiu thu nhp ti a
phng hn (192.695 so vi 42.910 la M ca
vng kia), mc d c cc mc tht thot cao hn
(phn chia ti a phng thp hn).
Do , mc d ch rt nhiu ti nhng tnh ton
tht thot, s c li hn tp cng nghip du lch s
dng c s dng. Bng cch xc nh quy m ca
tht thot ny, c th lm mt bn tnh ton xc
nh nhng li ch ca vic xy dng mt h thng
cung ng a phng cc sn phm nng nghip cho
ngnh cng nghip du lch. Tnh ton ny s bao gm
khng ch nhng li ch cho khi nng nghip m
cn cho c cc khi khc thng qua nhng tc ng
trc tip, gin tip v h qu ca ngnh sn xut tng
ln trong nng nghip (Healy, 1997b; Lindberg v
Enriquez, 1994; Telfer v Wall, 1996). Thng tin nh
vy gip cho nhng nh hoch nh chnh sch c th
xc nh c nhng u tin vi vic gim bt
tht thot bng cch pht trin nhng u vo cho
vic s dng ca ngnh du lch v cc ngnh cng
nghip khc v tng tim nng ca du lch sinh thi
khuyn co pht trin kinh t.
 
Tng nhng li ch a phong
 
u tin chung trong du lch sinh thi l tng cc li
ch kinh t da phng, v phng hng truyn
thng l tng s lng du khch. Nu nhng tc
ng tiu cc (mi trng, kinh nghim vn ha x
hi v kinh t) tng ng vi cc cp d khc nhau,
t s lng du khch, th ni chung l nn tng cc
li ch a phng bng cch:
Department Paper
Washington, D.C.
No.
033,
World
Bank,
www:http://catalog.com/calypso/cr/parks/parkfee
s.htm.
Cotterdi, D.
Ecotourism
Ecotourism
Ecotourism
Australia.
Australian
Journal
of
Environmental
Management, vol. 4, no. 2, pp. 2 10-2 2 3.
Wunder, S. 1996. Ecotutismo, Ingresos Locales y
Consemacion: El Caso de Cuyabeno, Ecuador,
Union
Mundial
Para
La
Naturaleza
(UICN/IUCN), Quito, Ecuador.
Wunder, S. 1998. "Forest Conservation Through
Ecotourism Incomes? A Case Study from the
Ecuadorean Amazon Region," CIFOR special
paper, CIFOR, Bogor, Indonesia.
Chng 5
Nhng hn ch trong quy hoch quc gia,
Mc tiu v nhng bi hc
Chin lc Pht trin Du lch Sinh thi Quc gia
ca Australia
Jill Grant v Alison Allcock
Gii thiu
Chng ny m t qu trnh pht trin ca Chin
lc Du lch Sinh thi (CLDLST) Quc gia ca C,
v vic a chin lc ny vo thc hin thng qua
Chng trnh Du lch Sinh thi Quc gia. Qu trnh
t vn - then cht ca s thnh cng trong xy dng
vn bn ca chin lc, v cc kin ngh v vic
chng trnh ny s thch ng cc nc khc nh
th no s c cp trong chng ny.
CLDLST Quc gia (NES) l chnh sch nh nc.
N vch ra mc tiu v hnh ng c th cho vic
pht trin bn VNG DU LCH SINH THI c.
Song chin lc ny khng cn l chnh sch sau
cuc bu c v thay i ni cc chnh ph vo thng
3 nm 1996. K hoch Hnh ng Quc gia v Du
lch sinh thi c chun b, k hoch ny cp
Cc vn c cc bo co vin nu ra l nhng
vn rt thit yu. Hi tho to ra mt din n
tho lun cc vn a phng, v c nhng vn
khng nm trong lnh vc pht trin chin lc
quc gia. Mc d vy, cc vn nu ra nhng th
d v chi ph v li nhun ca du lch sinh thi trn
a bn c nhiu vng kh hu khc nhau v nhiu
vng c c im khc nhau.
Vic ku gi thu np cc bn gp ng trn t bo
ca nh nc nhm p ng s quan tm ca nhng
ngi khng tham d c hi tho nhng li c
mong mun c ng gp kin. Hn 250 bn gp
vi nhiu thc t c gi tr m rng thm cuc
tho lun. Cc nghin cu c th v quan im ca
nhng ngi trong cuc c tng hp vo vn
bn cui cng. Qu trnh ny khuyn khch
quyn s hu ca cc ngnh v cc bn c quan
tm n vn ny. iu ny cng c phn nh
trong vic p dng mt cch rng ri cc nguyn tc
v hnh ng ca CLDLST.
Cui cng, qu trnh tham kho dn gi v
thc y vic nh hng chin lc. nh ngha v
du lch sinh thi, cc vn then cht tho lun,
v quyt nh v hng ti tr u da trn cc vn
c tho lun trong cc hi tho v cc vn bn
gp ca qun chng. CLDLST pht trin cng
ho hp c th tt c cc bn gp c ghi thnh
vn bn c gi c th c c mt ci nhn cn
bng. S u t v thi gian v nhn lc lm li
cho CLDLST. Cc mi quan tm, cc vn v cc
u tin khng phi lun thng nht trn ton nc
C, v nu qu trnh t vn ch c tin hnh khu
vc trung ng (trung tm) th s khng thu thp
c nhiu vn . Vic lp k hoch tham gia ng
gp ca cng ng s c kt qu thit thc nu:
c nhiu cuc tho lun i rng ra ngoi cc lnh vc
c trng ca ngnh du lch sinh thi;
nhy cm thu xp cc mu thun c th xy ra gia
cc thnh vin;
bo m l khi kt thc tho lun tt c cc thnh
vin u hiu c ton b qu trnh; v
ghi nhn nhng ng gp ca tt c cc thnh vin.
Nu phi thc hin li qu trnh ny th vic chun b
trc mt bo co chi tit v cc vn v phn pht
bo co trc bui tho lun l rt c ch. Nu cc
thnh vin nghin cu vn bn trc th khi tho lun
s tp trung vo vn hn (c bit trong trng
hp chng trnh c nhiu vn v c s hn ch v
thi gian). Tho lun cng a ra mt khun mu cho
cc bn gp ca cc thnh vin khng tham d bui
tho lun.
tip th
cc tiu chun v quy nh cng nghip
gio dc du lch sinh thi
s tham gia CA DN BN A c
xem xt s cng bng
Nhng vn ny c tho lun y hn
trong CLDLST (Cc Du lch Quc gia, 1994).
Chng trnh du lch sinh thi quc gia
CLDLST quc gia c thc hin thng qua Chng
trnh Du lch Sinh thi Quc gia. Chnh ph ha
u t 10 TRIU LA c (tng ng 7 triu
la M) trong vng 4 nm t 1993-94 n 1996-97.
Chng trnh ny nhm pht trin du lch sinh thi
mt cch bn vng thng qua cc d n mang tnh
sng to nh: tng tnh cnh tranh LM NC c
tr thnh mt im du lch sinh thi, khuyn khch s
trn trng ca khch tham quan i vi cc gi tr ca
t nhin v vn ho, v gp cho vic qun l v bo
tn lu di cc ngun ti nguyn cho du lch sinh
thi. Tip theo cc thay i ca chnh ph nm 1996,
ngn qu cn li cho Chng trnh Du lch Sinh thi
Quc gia c kt hp vi ngn qu ca Chng
trnh Pht trin Du lch Quc gia - bt u vo nm
Kinh ph ti tr
Cc kinh ph ti tr c chia thnh 3 loi chnh:
Pht trin c s h tng - c cp cho cc hot
ng nh xy dng li vo cc khu du lch sinh thi
v gip qun l cc tc ng mi trng v bo v
cc ngun ti nguyn thin nhin. Cc d n s
dng cc sng kin v to mu sinh thi, v c bit
khuyn khch cc cng ngh c tnh thn i vi
mi trng, trong c cc loi hnh nh i thm
trn cc li i lm bng vn vi cc bng ch gii,
hay cc loi hnh h tr cho khch tham quan nh
bc quan st, v cc h thng nng lng cho cc
im ho lnh.
Nghin cu c bn v theo di - nh gi v ng
gp cho vic qun l cc thay i i vi mi trng
do cc hot ng du lch gy ra trc tip hoc gin
tip. Nhng nghin cu tin hnh trong phn ny ca
chng trnh nhm cung cp c s chnh thc cho
cc nh quy hoch du lch, cc nh doanh nghip v
cc nh qun l ti nguyn thin nhin ra quyt nh.
Nhng nghin cu ny bao gm nh gi tc ng
ca c s h tng du lch i VI MI TRNG
TI MIN TRUNG NC c; nghin cu tc ng,
tnh kinh t v cng tc qunl ca loi hnh ln c
bnh kh trong cc khu bo v trn bin; v theo di
nh doanh nghip trong ngnh du lch sinh thi nhng ngi thng sng bn ngoi cc thnh ph
ln v lm vic theo gi gic bt thng. Mt s kin
ngh chnh ca hot ng ny c a ra thc hin
thng qua vic thnh lp cc mng li c th p
dng cc phng php c tnh hp tc trong kinh
doanh du lch sinh thi v tip th tp th ca mt
nhm cc doanh nghip nh.
T vn nghin cu th trng do b phn Nghin
cu Du lch (mt c quan ca chnh ph) thc hin
nh gi bn cht v mc ca nhu cu v du
lch sinh thi. Mt bn tip th khch du lch sinh thi
v thng tin v nhng k vng ca h c chun b
gip cho ngnh du lch pht trin cc sn phm
mi v nhm vo cc th trng mi c hiu qu hn.
Kt qu ca cng trnh ny c xut bn trong cun
Bn cht ca du lch sinh thi (Blamey, 1995).
Kt qu ca cc nghin cu v nhm c s dng tip
th c cht lc trong quyn Bc nh chp nhanh
v du lch sinh thi: tp trung vo nghin cu th
trng trong thi gian gn y (do Vn phng Du
lch Quc gia n hnh nm 1997). Nghin cu ny
cp n khong trng m qu trnh t vn ca
CLDLST pht hin thy v gip cc nh doanh
nghip du lch sinh thi chun xc cc sn phm v
dch v ca h p ng c k vng ca khch
du lch.
TI LIU C THM
Commonwealth of Australia. 1992. National Strategy
for Ecologically Sustainable Development,
Australian Government Publishing Service,
Canberra, Australia.
Office of National Tourism 1996. Projecting Success
Visitor Management Projects for Sustainable
Tourism Growth, Department of Industry, Science
and Tourism, Canberra, Australia.
Office of National Tourism 1996. Developing
Tourism Projects Profile, Department of
Industry, Science and Tourism, Canberra,
Australia.
Chng 6
Cc nguyn tc v chin lc hoch nh
khu bo tn
William T. Borrie, Stephen F. McCool v George H.
Stankey
Li gii thiu
Cc khu bo tn ng vai tr quan trng trc thch
thc ngy cng tng trong vic duy tr mt th gii
bn vng.Cc khu bo tn khng ch cung cp ni tr
ng cho cc loi sinh vt m cn ng mt vai tr
quan trng thay i nn tng kinh t x hi ca cc
cng ng v dn tc a phng.Cc khu bo tn
ngy cng tr thnh ngun li du lch khng c g l
ngc nhin. Trong nhiu trng hp nh khu bo tn
cng ng loi kh u ch B- li z hay vn quc
gia Ki-na-ba-lu, Malaysia, ph vo ca v cc ngun
li khc t du khch khng nhng b p chi ph
m cn to thm thu nhp cho ngi dn a phng
v sau li cung cp thm cho cng tc tip tc bo
tn. Ngun thu t khu bo tn v ngi dn sng
xung quanh khu bo tn thng tr thnh mt b
phn quan trng ca cng ng a phng. Tuy
nhin, cc nh hng kinh t, vn ha ca khu bo
tn v s qun l cc nh hng ny c th tc ng
nh cc tc ng tiu cc v sinh l v x hi ca
vic gia tng du lch. y l nhng ni dung hay gy
tranh ci m cc nh qun l khu bo tn thng gp
phi nhng khng th trnh khi trong vic tin hnh
v thc thi cc qu trnh hoch nh. Thng qua vic
hach nh, cc nh qun l khng ch cung cp
chuyn mn k thut m cn phi kt hp vi nhng
ngi dn b nh hng m bo vic h tr v
thc hin cc k hoch hnh ng bo v cc gi
tr ti nguyn thin nhin ca khu bo tn. C quan
vn ho a ra chun n vcc du khch khng
tiu xi, chng t rng vic s dng mt khu vc s
tc ng n nhiu gi tr to nn khu bo tn
(Cole,1987, Hammitt v Cole, 1987, Hendee v cng
s, 1990, Speight, 1973; Wall v Wright, 1977;
Wilkes, 1977). V vy, vic hiu cch qun l cc tc
ng i km vi s gia tng v tham quan l mt
phn quan trng ca bt k ngha v no ca khu bo
tn bo tn cc ngun lc quan trng. Cc k
hoch qun l v hoch nh c xy dng
xem xt k cc vn v tham quan.
gm cc c dn ca cng ng a phng, cc
doanh nghip du lch, bn thn cc khch du lch...
Cc nguyn tc ca cng tc qun l du khch
Tho lun di y v vic hoch nh khu bo tn
s bt u vi vic kim tra 11 nguyn tc hngs
dn ny sinh t nghin cu v cc tc ng ca du
khch v t cng tc qun l khu bo tn nhm gim
thiu nhng tc ng . Nhng nguyn tc ny em
n mt ting ni c bn cho vic hoch nh c h
thng vi cng tc qun l cc khu vc thin nhin.
Chng phn nh nhng khi nim quan trng ca
vic hoch nh nh l s cn thit pht biu r rng
v cc mc tiu qun l, nhng iu m thm ch
thch hp c trong k nguyn ca s thay i.
Sau chng ny tip tc kim tra hai phng php
tip cn vic qun l du khch m c t nim tin
bo tn cc iu kin sinh thi a l v x hi ca
nhng khu bo tn. Trong khi phng php tip cn
cc gii hn ca s thay i c th chp nhn c
chng t l mt c cu c kh nng thch nghi v
ng dng cao th phng php tip cn sc cha m
c v r rng v hp l li c xem l km hiu qu
hn. Trong khi thu ht trc gic th vic tin hnh
tip cn sc cha v gii tr tha nhn qu tu tin
nhng iu kin lm vic c th p dng. Chng ta c
th m t mt vi hn ch nghimtng ca phng
gip xc nh s thay i nh th no l c th
chp nhn c, cc nh qun l nn quan tm n
cc hot ng c hiu qu trong vic nh hng n
s lng, loi, thi gian v v tr ca nhng tc ng
ny.
NGUYN TC 4 : Cc tc ng ln cc iu kin
v ngun lc v x hi l hu qu khng th trnh
khi do vic s dng ca con ngi - Mt nghin
cu nhiu mt ch ra rng ch mt s tng i
nh cc cch s dng to ra hu ht cc tc ng sinh
l hc xy ra bt c a im no (Cole, 1987). Bt
c vic s dng mang gii tr no trong khu bo tn
u c mt vi tc ng n mi trng m mc
nghiim trng ca chng ph thuc vo kh nng mi
trng chu ng v phc hi sau tc ng nh
vy.c biit kh nng chng chu v phc hi s
nhanh hn bi s thng xuyn, cng v bn
cht ca vic s dng mang tnh gii tr. Do , quyt
nh cho php vic s dng ca con ngi trong mt
khu vc c bit l quyt nh thc t chp nhn
nhng mc tng i cao ca tc ng do du
khch. V vy mt cu hi mang tnh nguyn tc m
cc nh qun l phi t ra l Tc ng nh th
no trong khu vc ny l chp nhn c?. Ngay
sau khi cu hi ny c tr li, cc nh qun l phi
gii quyt vn v tnh thch hp ca cc k thut v
hnh ng khc nhau trong cng tc qun l mc
ny ca tc ng.Tng t cc tc ng x hi
thng xy ra vi mt s lng tng i nh cc
cch s dng. V d mt s t ngi gy mt trt t
c th tc ng n kinh nghim ca cc du khch
khc nhi hn nhiu so vi nhng ngi gi im
lng.
NGUYN TC 5 : Cc tc ng c th l ngt
qung v khng gian hay thi gian - Cc tc ng
do vic s dng ca du khch hay do cc hot ng
qun l c th cha xy ra mt im v/hoc c th
cha c nhn thy cho n mt thi gian sau .
Vic thay th cng tc qun l tc ng c th to ra
2 vn v khng gian v thi gian. Th nht, v d
mt chin lc qun l nhm loi b vic cm tri
quanh h c th thay th mt cch n gin cc tc
ng sang nhng vng khc c th nhy cm vi mi
trng hn do vy to ra hai h thng tc ng cn
quan tm ti. Th hai, cc tc ng c th c nhng
nh hng m ch tr nn r rt lu sau khi nhng
ngi tham gia gii tr ri khi im . V d, cc
tc ng v t v thm thc vt c th c nhng hu
ha lu di nh l xi mn t gia tng hay gim sc
sng ca cy ci. S thai i cc tc ng c v
khng gian ln thi gian s lm cho vic hiu v qun
l cc tc ng kh khn hn rt nhiu, yu cu thc
t v nhng mi quan h i vitc ng ca vic s
dng cc cp khc nhau v ddi hi cc nh
thng
k
hoch
cc gii hn thay i c th chp nhn c
Alternative
Approaches,"
Environmental
Management, vol. 13, pp. 381-392.
Brown, Pj., S.E McCool, M.J. Manfredo. 1987.
"Evolving Concepts and Tools for Recreation
User Management in Wilderness: A State-ofKnowledge Review," proceedings at the National
Wilderness Research Conference: Issues, Statesof-Knowleclge, Future Directions, 1985, July 2326, Fort Collins, Colorado. Forest Service,
General Technical Report INT-220, Ogden, Utah.
USDA Forest Service, Intermountain Research
Station.
Butler, R.W 1996. "The Concept of Carrying
Capacity for Tourism Destinations: Dead or
Merely Buried?" Progress in Tourism and
Hospitality Research, vol. 2, pp. 283-293.
Clark, R.N., G.H. Stankey. 1979. "The Recreation
Opportunity Spectrum: A Framework for
Planning, Management, and Research," U.S.
Forest Service, General Technical Report PNW98, Portland, Oregon. USDA Forest Service,
Pacific Northwest Forest and Range Experiment
Station.
Cole, D.N. 1987. "Research on SoA and Vegetation
in Wilderness: A State-of-Knowledge Review,"
Proceedings-National
Wilderness
Research
Conference: Issues, States-of-Knowledge, Future
Directions, 1985, July 23-26, Fort Collins,
Colorado. U.S. Forest Service, General Technical
Report INT-220, Ogden, Utah. USDA Forest
Service, Intermountain Research Station.
Cole, D.N. 1989. "Low-Impact Recreational Practices
for Wilderness and Backcountry," U.S. Forest
Service, General Technical Report, INT-265,
Ogden,
Utah.
USDA
Forest
Service,
Intermountain Forest and Range Experiment
Station.
Cole, D.N., M.E. Peterson, R.C. Lucas. 1987.
"Managing Wilderness Recreation Use: Common
Problems and Potential Solutions," U.S. Forest
Service, General Technical Report. INT-230,
Ogden,
Utah.
USDA
Forest
Service,
Intermountain Forest and Range Experiment
Station.
Graefe, A.R., M.R Donnelly, J.J. Vaske. 1987.
"Crowding
and
Specialization:
A
Reexan-,ination of the Crowding Model,"
proceedings at the National WAdemess Research
Conference: Current Research, 1985, July 23-26,
Fort Collins, Colorado. U.S. Forest Service,
General Technical Report INT-212, Ogden, Utah.
chng 7
Qun l tham quan du lch sinh thi
cc khu bo tn
Jeffrey L. Marion v Tracy A. Farrell
Gii thiu
Du lch sinh thi ang pht trin m rng trn ton
th gii, to ra cc ngun thu quan trng v khch l
vt cht tim n bo v mi trng thin nhin.
Qun l du lch sinh thi cn lng ghp v cn i
mt s mc tiu c kh nng gy mu thun nh: bo
v cc ngun ti nguyn thin nhin v nhn vn, to
c hi ngh dng v to cc ngun thu kinh t.
Khng c s qun l v hoch nh hu hiu, du lch
sinh thi co th mang n cc tc ng tiu cu tai
hi cho t, nc, cuc sng hoang d, di tch lch s,
vn ho (chng hn nh s mt i s quan tm n
cc tp tc truyn thng, v thm ch n c chuyn
i ca du khch (chng hn nh s ng c du
khch tham quan v cc mu thun). Cc tc ng
nh vy c th mang sc thi c v mt sinh thi ln
vn ho v c th nh hng tiu cc n tho
mn ca du khch tham quan. Lng khch tham
quan c th ri sau s gim i cng vi cc li ch
ngha ca cc tc ng du khch c th c
a ra theo ba quan im: tnh sinh thi, s hng
th cu du khch v tnh qun l. Cc tc ng ca
du lch ln ngun ti nguyn thng xuyn ch nh
hng cc khu vc mang tnh cc b, thng chim
mt t l nh khu vc trong khu vc bin gii ca
khu bo tn. Tuy th ngay c loi tc ng mang tnh
cc b ny cng c th lm tn hi n cc loi qu
him, lm tn tht n cc ngun ti nguyn nhy
cm, hoc e do s lnh mnh ca h sinh thi.
Cng nh vy, mt s mi trng chng hn nh cc
ng c ni cao hay cc rn san h u c t l phc
hi ti nguyn thp i hi phi mt nhiu nm
phc hi li t ci thm ch xung cp khng nhiu
lm. Tc ng ca khch du lch cng c th lm
tng thm nhiu nh hng c gin tip ln trc tip
lan rng ra ngoi khu vc a phng v bin gii
vn quc gia (Cole, 1990). Chng hn, s trm tch
ti mt dng sui do c s si mn t ca mt con
ng c th lm gim i cht lng ca mi trng
sng di nc ca cc loi c, hay s c mt ca du
khch c th gy tn hi n ng vt hoang d do c
s xo trn hay bin dng ca mi trng sng. H
thng mi trng vn d mang tnh tng th phc tp
v th cc hot ng ca khch du lch c th gy ra
t khng c lp ph mt
t b nn
S m/nm
Phn trm thay i (%)
bt s hi lng ca du khch v c th dn ti s
chuyn dch v khng gian v thi gian ca du khch.
Thi gian qua i, nhng du khch c bit nhy cm
vi nhng tc ng nh vy s khng tr li hoc c
th b thay th bi nhng du khch khc t nhy cm
hn. Nhng gi tr x hi to ra v duy tr nhng kinh
nghim gii tr cht lng cao cho du khch do l
tha hip.
T gic qun l, nhng tc ng ca du khch rt
quan trng v chng phn nh trc tip thnh cng
ca cng tc qun l p ng c hai yu cu cn
bn: bo v ti nguyn v to s gii tr. Nhng yu
cu ny thng thng ch dn cho nhng ngi qun
l bo v cc ngun ti nguyn thin nhin v cc qui
trnh tin trin, trong khi mang li nhng kinh
nghim lm hi lng du khch v hp nht nhng
nhu cu ca ngi dn a phng. Nhng tc ng
ln ti nguyn ca du khch lm gim cc iu kin
ti nguyn v cht lng nhng kinh nghim ca du
khch mt cch trc tip. Nhng tc ng v kinh
nghim ca du khch lm gim cht lng nhng
kinh nghim ca du khch mt cch trc tip. Vic
gim cht lng kinh nghim ca du khch, c t
nhng tc ng ln ti nguyn hay kinh nghim c
th nh hng ti s lng cc cuc tham quan.
Gim s lng hay tng s cuc tham quan cng c
th c ngha v mt kinh t (nh, thu nhp thp i
c cp n trn y, xc nh c cc chin
lc v chin thut thay th, chn v tin hnh mt
hay nhiu hot ng m h cho l ph hp, gim st
mc hiu qu, v nh gi nhu cu c cn cc hot
ng khc na hay khng. Cc nh qun l trong khi
thc hin mt qu trnh nh vy thng gp phi
nhng hn ch v ti chnh v nhn lc (s nhn vin,
trnh chuyn mn), v nhng mi lo ngi rng s
t do ca du khch s b gii hn. Nhng hn ch
khc trong qun l l s a dng v ngn ng v vn
ho ca khch du lch sinh thi, cc nhu cu ca
ngi dn a phng, v cc vn khc v chnh
tr v x hi.
vic lp chnh sch Cn c da trn C s
Cc khun kh qun l
Nh Borrie, McCool v Stankey cp trong
chng ny, sc cha xa nay vn vn l mt khun
kh lp chnh sch s dng i mt vi nhng
tc ng lin quan n du khch. Phng thc dng
sc cha lm khun kh ny nhn mnh nhng chin
lc gim mc s dng gii quyt nhng tc ng
i vi ngun lc v cht lng chuyn i ca khch
du lch. V d, Cng Vin Quc Gia Volcanos ca
Ru-an-da, ngi ta quyt nh s lng du khch
c php vo thm da trn c s iu kin sc
kho ca loi kh Gorilla v iu kin an ton ca du
hin ca iu kin ca a im (v d: mc tn
hi ca h thc vt trong khu vc). Tc ng ca cc
hot ng du lch thng c th hin thng qua
vic so snh cc thng s ca tiu ch th hin, c
tin hnh ti cc a im gii tr, vi cc thng s
c ly t cc a im gn k nhng khng b nh
hng bi hot ng du lch v c nhng iu kin
mi trng tng t. Nhng thay i theo thi gian
c th c biu hin qua s so snh cc thng s
ca tiu ch th hin c thc hin ti nhiu thi
im khc nhau cng mt a im, hoc nu mun
chnh xc hn, chng c th c biu hin qua s so
snh gia cc im khc nhau ca a im gii
tr/a im c kim sot theo thi gian. Cc ngun
thng tin hng dn v pht trin cc chng trnh
qun l tc ng i vi ngun lc ca cc hot ng
du lch bao gm Cole (1983; 1989b) v Marion
(1991).
Li ch u tin ca cc chng trnh qun l tc
ng i vi ngun lc ca cc hot ng du lch l
vic cc chng trnh ny cho ta mt h s vnh cu
v khch quan v cc iu kin ca cc ngun lc,
cho d mt nh qun l no c xut hin ri ra i.
Cc nh qun l c th thy rng nhng thng tin ny
thc ng gi trong qu trnh chun b v kim
nghim cc hot ng qun l khch du lch hoc
trong vic lp v kim nghim cc nhu cu v ti
S CC KHUN KH
V LP K HOCH HIN TI
QUN
7.2
L
Bng 7.1
MT S CHIN lc v chin thut qun l cc
tc ng i vi cc ngun lc, mt khch du lch
v cc bt ng
I. GIM MC
S DNG TRONG TON B KHU VC
Gii hn lng khch du lch trong ton b
khu vc
Gii hn khong thi gian du lch trong ton
b khu vc
Khuyn khch s dng cc khu vc khc
Yu cu mt s k nng v/hoc thit b nht
nh
Nn p dng mt mc gi tham quan duy nht
Lm cho vic ra vo ca ton b khu vc tr
nn kh khn hn
II. GIM MC
S DNG I VI CC KHU VC ANG
C VN
Thng bo cho nhng khch du lch c kh
III. THAY I CC A
IM S DNG TRONG PHM VI CC
KHU vc ang c vn
Khuyn co khng hoc cm cm tri v/hoc
vic s dng d tr? mt s a im cm
tri nht nh v/hoc cc v tr nht nh
Khuyn khch cm tri v/hoc vic s dng
d tr? mt s a im cm tri nht
nh v/hoc cc v tr nht nh
t cc c s, phng tin ti cc im c sc
bn cao
Tp trung s dng nhng im c thit k
cc c s, phng tin v/hoc c thng tin
Khuyn co khng hoc cm vic i li khng
theo ng
Phn chia thnh nhng loi khch du lch khc
nhau
IV. THAY I THI
IM S DNG
Khuyn khch s dng vo cc thi im ngoi
cc khong thi gian s dng cao im
Khuyn co khng hoc cm vic s dng khi
kh nng gy tc ng qu cao
Thu thm ph i vi cc khong thi gian c
mt s dng cao v/hoc cc hot ng c
nguy c gy tc ng cao
V. THAY I HNH
THC S DNG V CCH X S CA
KHCH du lch
Khuyn co khng hoc cm nhng hot ng
v/hoc thit b gy thit hi mc ng k
Khuyn khch hoc yu cu nhng cch x s,
k nng v/hoc thit b nht nh
Ging v o c i vi cuc sng hoang d
Khuyn khch hoc yu cu v s lng ngi
tham gia v/hoc cc gii hn dng sn?
Khuyn co khng hoc cm mang theo gia
sc
Khuyn co khng hoc cm mang theo vt
nui
Khuyn co khng hoc cm s dng qua m
VI. THAY I NHNG
Du khch n v cc xung t c th lm
gim cht lng kinh nghim ca cc du khch.
Mi quan h gia s dng/ nh hng lm
hn ch hiu qu ca vic gim s dng ca du khch
v cc chin lc phn tn.
Cc c cu ra quyt nh c th cung cp
cc chin thut r rng v linh hot qun l cc nh
hng do du khch.
Chng 8
a du lch sinh thi ln tm cao hn
Mt ci nhn vo s thu ht cc cng ng a
phng
trong khu vc t nhn
Costas Christ
" Nh b l xinh p", nh trit hc v nh vn
E.F.Schumacher ni nh vy. Khi p dng vo s
pht trin ca du lch khu vc t nhn c s li cun
cc cng ng a phng th ng l c mt kiu
thnh cng nh vy, l qui m nh. Trong nhng
nm gn y, khi du lch sinh thi pht trin,
ngi ta thy trn khp Chu Phi ( nh l trng hp
c tho lun trong chng ny) v phn ln th
gii cn li, ngy cng nhiu cc nh thu nh, bao
gm cc ch nh ngh, cc nh iu hnh du lch t
nhin, ang thu ht thnh cng cc cng ng a
phng vo cc cng vic ca h. Nhng pht trin
ny nht qun vi hai nguyn l c bn nht ca du
lch sinh thi, l em li li ch kinh t trc tip
cho ngi dn a phng v ng gp vo vic bo
v thin nhin.
LI GHI CH CA tc gi: Chng ny tp trung
vo s thu ht cc cng ng a phng vo s
pht trin ca du lch sinh thi trong khu vc t
nhn. N trnh by nhiu trng hp c th - tt c
u Chu Phi - d b so snh. Cc v d minh
ho cc cng ng a phng c nhng c cu
lnh o truyn thng ti ch v l ni m khu vc
t nhn ang mun thc hin c hiu qu "vic xy
dng nng lc" bn trong cc cng ng trong
khi cc k nng qun l ti chnh, cc c cu t chc
v kin thc kinh doanh ang cn thiu. Chng ny
khng nghin cu cc vn ln hn ca du lch
da vo cng ng, ni cc t chc kinh doanh c
khi u, s hu v iu hnh bi chnh cc cng
ng. Tuy nhin nhng vn c nu ln y v
nhiu kt lun t c l thch hp vi hnh nh
ton b ca s thu ht cc cng ng a phng
vo du lch da vo t nhin.
Cc nghin cu c th ca Oliver's Camp
Limited v Dorobo Tours v Safaris c da trn
kho st ban u, bao gm cc chuyn thm ti ch
Tanzania, cc cuc phng vn cc ng ch v cc
nh qun l v vic xem xt cc ti liu ca cng ty
bao gm cc th tin v cc cun sch mng. Cc
ngun thng tin ph c sn tm nh nu
Mt o c v chm sc
Nhng kt qu t c ca Tp on Bo tn Chu
Phi, mt trong nhng cng ty du lch sinh thi da
vo thin nhin ln nht th gii, c th gip ta tr li
cu hi t ra trn. c thnh lp vo nm 1990,
Tp on Bo tn cam kt trung thnh vi nhng
nguyn tc o c ca du lch sinh thi: "chm sc
t ai, i sng hoang d v con ngi" (Cng ty
Bo tn Chu Phi, 1997). Tp on Bo tn ph
trng vic pht trin tim nng rng ln ca cng
nghip du lch sinh thi- bt u trn lc a Chu
Phi- bng vic xy dng thnh cng v mt thng
mi mt danh sch vn u t cc nh ngh xy trn
ch v cc tri cc vng hoang d ho lnh. Cng
ty tin tng rng nh nm vng cc nguyn l ca du
lch sinh thi, h c th m bo tnh hoang d ni h
hot ng vn tr vng v kinh t vi t cch l cc
v tr bo tn v vn vng bn lu di v sinh thi.
Cng ty gi s tip cn du lch sinh thi y l "s
pht trin bo tn" (Varty, 1996).
Nh s dng php tip cn tng hp, s pht trin
ca du lch thng mi da vo sinh thi, vic bo
tn thin nhin v u t vn kinh doanh nng thn
c kt hp thc hin mc tiu quan trng ca
du lch sinh thi l bo v cc mi trng yu t v
sinh thi v khuyn khch cc li ch kinh t trc tip
Kapawi Ecological Lodge
(Amboseli,
Kenya)
Canodros S.A.
PO.
Box
39806
Luis Urdancta
Nairobi,
Kenya
Ulu Ai Village
Cornmunity-based
c/o
Maxi
Louis
Tourism Project
Manager, NACOBTA-Life Programme c/o
Borneo Adventures Sdn Bhd
Private
Box
9681
55 Main Bazaar
Windhoek,
Namibia
93000 Kuching
Sarawak, Malaysia
Bishangari Tented Camp
(Lake Langano, Ethiopia)
c/o
Project
Manager
Lisu Lodge
FarmAfrica
Chng 9
Nhng tip cn mi v qun l du lch sinh thi
da vo cng ng
 
Bi hc t Ecuao
Andy Drum
M u
Cc cng ng a phng coi du lch sinh thi l
mt s la chn pht trin c th tip cn c, n c
th gip h ci thin trnh sc kho v gio dc,
v cht lng chung ca i sng m khng phi bn
i ti nguyn thin nhin hay lm tn thng nn vn
ho ca h. Khi khng c nhng la chn bn vng
khc, vic h tham gia vo du lch sinh thi thng
c nhn thc l cch tt nht thc hin kht
vng pht trin bn vng. Theo kinh nghim ca tc
gi, s tham gia tch cc ca cng ng a phng
vo qu trnh qui hoch v qun l hot ng l quan
trng hon thnh cc mc tiu ca bo tn v pht
trin bn vng ca du lch sinh thi. Chng hn, mt
trong nhng li than phin ph bin ca cc doanh
nghip du lch thin nhin ang s dng hay thu t
lm vic nh nhn vin ph ng, mt
phn hay ton b thi gian cho cc doanh nghip bn
ngoi;
c lp.
nh vy l trnh to ra cc xung t x hi v
chnh tr v s chia r gia cc cng ng lng
ging, v vic phn phi li ch c rng hn.
Mt cch in hnh, vi s khuyn khch ca khu vc
t nhn ch cht v du lch t nhin, cc chnh ph
qun mt vic cng nhn nhng nhu cu c bit lm
du lch (v tim nng pht trin kinh t bn vng) ca
cc cng ng bn x vng nng thn xa xi. S
ho lnh, thiu s c ng v hu nh khng c ti
nguyn kinh t ca i b phn cc cng ng khin
h thc s khng c kh nng i ti cc th xa xi
i din vi cc th tc tn km v thng l
quan liu, cng nhc v phc tp thnh lp mt
cng ty iu hnh du lch tiu chun. Ngay c khi h
c th lm c iu d dng, vic chuyn i ca
mt hot ng cng ng sang mt cng ty c th
gy nn nhng mu thun ni b v x hi v vn
ho bn trong cng ng. Nghin cu in hnh v
Capirona v RICANCIE di y s minh ha cc
vn , chng lm xi mn bt k li ch no do
du lch sinh thi to ra cng nh c s hp l ca
s hot ng bn trong cng ng.
Cc Nghin cu in hnh
Mt lot cc nghin cu in hnh t Ecuao s minh
ho cho tnh a dng ca nhng kinh nghim qun l
du lch sinh thi da vo cng ng.
Asociacion
Chng 10
cc nguyn tc ch o cho cc chng
trnh du lch sinh thi da vo cng ng
Nhng bi hc t Innxia
Keith W. Sproule v Ary S. Suhandi
Tng quan
C nhiu t c dng ch mi lin h gia s
pht trin ca du lch vi vic bo v cc ti nguyn
thin nhin v vn ho, l du lch sinh thi, l
hnh da vo t nhin, l hnh mo him, du lch bn
vng v du lch la chn. Mc ch ca chng ny
khng phi l phn bit chnh xc cc t . Tuy
nhin iu ng quan tm l khng c mt tiu chun
no c cng nhn rng ri v ni dung ca nhng
quan nim . Nhiu nh vn v lut s bt u
khng nh rng du lch phi tho mn cc mc tiu
bo tn v pht trin th mi c xem l bn vng
(Lindberg et al., 1996). Mc d nhiu ngun lc
c dnh ht cho s pht trin loi du lch vi
gi thit rng cc mc tiu th t c, cc bi
hc t thc tin nu bt rng nu khng c qui
hoch v s ho hp vi mi trng th cc d n c
nhn c xu hng hot ng ring r, kh tc ng
nghin cu hay thc hin cc chnh sch cho
php pht trin mt cch mm do du lch sinh thi
da vo cng ng.
Sau y l ba lnh vc trong chnh ph c th lm
vic nh mt i tc vi cc cng ng nhm thc
y s pht trin cc t chc kinh doanh du lch sinh
thi.
S nhng quyn
Nhng quyn l cc hp ng vi chnh ph cho
php ngi gi bn hp ng (ngi c nhng
c quyn) "quyn" cung cp cc dch v cho khch
du lch ti thm cc vng bo v. Thng thng tiu
chun tuyn chn mt ngi c nhng c
quyn l m h hay qu nghim ngt nn cc cng
ng kh p ng mt cch y . Nhng iu kin
rng buc c th bao gm cc yu cu v vn, c
u quyn tham d cc cuc hp t chc cc thnh
ph th , hay nhng vn c bn l bit ch
c th lm n t. Khng c quyn nhng th cc
cng ng hu nh khng th pht trin cc cng
vic v du lch sinh thi hot ng hp php bn
trong cc vng bo v. Nu cn lp mt nhng
quyn pht trin cc phng tin du lch gn khu
vc bo v, cc cng ng sng xung quanh phi
c k hoch lp i tc vi s cng vin v vi mt
 
CC chuyn du lch ca Bina swadaya
Mt sn phm lai c o
Bina Swadaya l mt t chc phi chnh ph ln
nht Indonesia. N c lch s 30 nm gip
cc d n pht trin cng ng trn khp qun o
Indonsia. Nm 1988, Bina Swadaya bt u
qung co cc chuyn du lch n nhiu d n
pht trin ni bt nht ca n. Cc chuyn du lch
c t chc theo yu cu ca cc khch thm
quc t quan tm n hc tp nhiu hn v cc
hot ng nng ct trong nc. T nhng khi
u phi truyn thng , cc chuyn du lch ca
Bina Swadaya (BST) bt u.
BST c quan im duy nht l lm mt doanh
nghip v li nhun ni ln t mt NGO pht
trin. BST duy tr nhim v ca c quan pht trin
Bina Swadaya l gip gim ngho i v
bo v mi trng v di sn ca Indnesia trong
khi hot ng vi t cch l mt doanh nghip v
li nhun. BST theo ui s mnh ca mnh thng
qua ni dung cc chuyn du lch c n t chc.
Cc ni n in hnh ca du lch BST gm c
nhng khu vc xa xi v cc bn lng, cng vin
quc gia v cc khu bo v, v cc d n pht
trin Bina Swadaya. BST a tng phm cho
aaaaacac
CCCA
Mng li Du lch Sinh thi Innxia (Indecon)
t chc mt hi ngh tho lun cc vn du lch
sinh thi ang ni ln, bao gm c mt nh ngha c
th chp nhn c. Da trn cc kt qu ca hi
ngh ny, Indecon nh ngha du lch sinh thi l "l
hnh c trch nhim n cc vng t nhin c bo
v, cng nh n cc vng t nhin khng bo v,
bo tn mi trng (t nhin v vn ho) v ci thin
phc li ca ngi dn a phng" (Indecon, 1996).
V mc ch, nh ngha ny tng t vi li vn v
mc ch ca nh ngha quc t m Hip hi Du lch
Sinh thi (TES) dng.
Thc hin Chng trnh Ngh s 21 ca UNCED, B
Mi trng son tho mt bn bo co quc gia
cho Indnesia. Da vo Chng trnh Ngh s Ton
cu 21 v nhng Nguyn tc Ch o chung ca Pht
trin Quc gia (GBHN), Chng trnh Ngh s 21Innxia to ra mi lin h gia pht trin kinh t v
pht trin x hi, bo v ti nguyn thin nhin v
mi trng; v cung cp mt mu mi t c s
pht trin bn vng Indnesia. Du lch sinh thi
c B xem l mt s pht trin bn vng, nht
qun vi cc nguyn tc ca Chng trnh Ngh s
21- Innxia.
Lp cc i tc vi cng ng a
phng trong qu trnh qui hoch v pht
trin d n du lch sinh thi.
M ra nhng c hi cho cc c dn
ca cng ng a phng tham gia ch
ng hay b ng vo s pht trin du lch sinh thi .
a ra mt b lut v o c cho vi cc
khch du lch v cc nh iu hnh du lch
Lm vic vi cng ng a phng son
tho mt iu l a phng v o c cho cc
khch du lch v cc nh iu hnh du lch
ph hp vi cc gi tr vn ho x hi v truyn
thng tn ngng ca cng ng.
5: Tn trng cc qui nh v lut ca chnh ph
Tn trng cc lut v bo v ti
nguyn thin nhin v cc h sinh thi
ca chng.
gian.
Tng quan v d n
c thnh lp t nm 1992, Cng vin Quc gia
Gunung Halimun (Ni sng m) cha ng gii
rng nguyn sinh vng ng bng cn li ln nht
Java v l ni c tr ca 23 loi c v, t nht hai
trong s (con vn Java v con vn bc m) l
c hu v ang b e do. Cng vin cng c trn
200 loi chim, trong 18 l c hu, v trn 500
loi cy. Ngi bn x Kasepuhan v cc cng ng
Sudan khc sinh sng bn trong v xung quanh cng
vin v ph thuc nng n vo cc ti nguyn thin
nhin . Cng vin bo v mt lu vc u ngun
quan trng ca Java. Tuy nhin cc ti nguyn ca
Cng vin Quc gia Gunung Halimun ang b e do
bi nn nng nghip tiu nng v n in, bi s
pht trin c s h tng, khai thc vng qui m nh,
khai thc mt cch khng bn vng g ci v cc sn
phm lm nghip khng phi g.
Tri vi cc mi e do i vi s bo tn nu trn,
nhiu hon cnh tch cc cha tng thy ca s pht
trin bn vng du lch sinh thi ang tn ti nh sau
y:
mt tng lp trung lu ln hn bt k trong
lch s ca Indnesia, tng lp ny khao kht c
nhng c hi gii tr v l hnh da vo t nhin;
Cu lc b cc khoa hc v sinh vt hc
CU LC B SINH VT HC (BSCC) - CU
lc b cc khoa hc v sinh vt hc lm vic vi
GHNP t hai chc nm nay. Mc d tp trung ban
u vo cc vn a dng sinh hc bn trong cng
vin, BScC tin tng rng cc mi quan tm ca
cng ng v cc c hi pht trin phi c p ng
cng vi cc mi quan tm v bo tn. L ngi u
tin thc thi d n, BScC c cc nh qun l hin
trng lm vic bn trong ba cng ng ca d n.
H ang lm vic tng cng kh nng ca cng
ng nhm p ng cc mc tiu ca d n trong khi
pht trin t chc kinh doanh. iu ang c
thc hin thng qua o to chuyn su v h tr
theo di m bo cc tng, quan nim v kinh
nghim mi c hiu r v p dng.
C QUAN QUC T bo v i sng hoang d
(wpti) - L mt t chc bo tn quc t, WPTI
mang ti Cngxoocxiom vin cnh khu vc v ton
tng lp trung lu Indnesia sng Jakarta v
cc qun xung quanh;
Bng 10.1
NHNG S LIU C BN v Nh khch
(theo ng Rupi)
Hng
mc Bc
Halimun
Nam
Halimun ng Halimun
Thu chnh ph
S
khch
du
lch
ti ................................................................ ........... .......... 845
S
ngy
ngh
trung
bnh ......................................................................... 1.4
ngy
Quc tch
Ngi
nc
ngoi ................................................................ 173 (20%)
Mc ch cuc ving thm
Ngh
ngi ........................................................................................ 45%
Thm
him
khu
rng
.....................................................................
. 21%
Nghin
cu ...................................................................................... 2%
Mc
ch
khc ............................................................................ 32.3%
Tng
chi
tiu
ca
khch
du
lch
....................................................
43,851,835Rp
Chi
tiu
trung
bnh
cho
mt
ngi
......................................................
. 51,900Rp
Tch ring cc khon chi
Thu
phng
.................................................................................
. 40.1%
n
v
Ung ................................................................................. 35.8%
Hng dn vin v khun
Bng 10.2
H THNG PHN PHI Li tc Nh khch
ti GHNP
Hng
mc
Bc
Halimun
Nam
Halimun
ngHalimun
Thu chnh ph 5%
5%
5%
Tin
lng
30%
30%
30%
Bo
qun
15%
15%
15%
Qu cng ng 13.3%
15%
10%
Bo
tn
10%
15%
10%
Gio
dc
10%
10%
7.5%
S
hu
t
6.7%
12.5%
Tin
vt
10%
10%
10%
M t cc hng mc trn
Thu chnh ph
Tr
cho chnh quyn a phng
Tin
lng
Tr
lng cng nht cho nhng ngi lm vic ti
nh
khch v lau dn, ng k, bo v,vn vn...
Bo
tr
sa cha,
c c nh, m mi, thay cc dng c ...
Qu cng ng Dng
cho cc d n lin quan n cng ng do nhng
ngi
tham
gia t chc kinh doanh v cc lnh o
thit b nh tm ti nh th ca cng ng Hi
gio)
Bo
tn
Ch yu o to cc hng dn vin, xy
dng cc
bng hiu
v mua bn treo cc nh khch
Gio
dc
ngoi
ng v o to qun l), v bao cc chi ph i li
vt
mua cc th lt vt
Indonesia
Tel/fax (62-0251) 336886
e-mail: bcn-nil6@indo.net.id
Nhng ngi xut bn v nhng ngi
cng tc