YT naat Mh. Bl.

elik Yaplar I Ders Notlar

Yrd. Do. Dr. Devrim ZHENDEKC

KAYNAKLI BRLEMLER
TARHE VE BRLEMLERN TATBK* Ayn veya benzer alaml metallerin, s etkisi altnda birletirilme ilemine kaynak ad verilir (ekil 1). Kaynakla birletirmenin baz trlerinde, benzer alaml bir ilave metal de kullanlr (elektrod veya tel); baz trlerinde ise kullanlmaz. Is derecesinin, metallerin ergime noktasna kadar ykseltilmesiyle kaynak ilemi gerekleiyorsa bu tr kaynaklara ergitme kaynaklar ad verilir. Is metallerde plastik kvam oluturacak mertebede kalmsa, bu durumda kaynak tr basn kaynadr. Normal elik yaplarda daha ok ergitme kayna kullanlmaktadr. Ergitme kayna lehimleme ile kartrlmamaldr. Lehimde de stma vardr, fakat birletirilen metaller erimez. Ayrca ilave metal birletirdii metallerden tamamiyle farkl cinstendir. Kaynakta ise elik malzemenin birleim yerine ait kenarlar ve elektrot, ergime scaklna kadar stlarak kaynamalar salanr. Kaynakl birleimler zlemeyen, estetik salayan, ancak kalifiye iilik ve kontrol hizmeti gerektiren birleimlerdir. Balca iki kaynak grubu vardr: 1- Ergitme kaynaklar : Elektrik Ark Kayna, Gaz Kayna 2- Basn Kaynaklar : Diren Kayna, Ate Kayna, Su Gaz Kayna Metalleri birletirmenin tarihi binlerce yl ncesine dayanr; bunun ilk grld yerler tun ve demir alarnda Avrupa ve Orta Dou' dur. lk ortaya kan ilkel kaynak yntemi, bir basn kayna tr olan ate kaynadr. Ate kaynanda stlan paralar ekile dvlerek birletirilir. Uzunca bir dnem pek de gelimeyen kaynak teknikleri, 1800' de Sir Humphry Davy' nin elektrik arkn kefetmesinin ardndan, 1800'lerin sonunda Nikolai Slavyanov isimli bir Rus' un elektrotlar kefetmesiyle gelime srecine girmitir. Daha sonrasnda 1900'lerin balarnda Amerikan ve ngiliz baz mucitler farkl elektrot trleri bulmulardr. Ergitme kaynaklar asndan bu gelimeler yaanrken 19'uncu yzyln sonlarnda diren kayna da Elihu Thomson'n 1885'te patent almasyla ilk defa ortaya kmtr 1900'lere kadar baka mucitlerin bulularyla da gelien diren kayna teknikleri ergitme metodu kadar kabul grmemi ve byk lde yerini elektrik ark yntemine brakmtr. Birinci dnya sava srasnda ngilizler gemi, Almanlar ise uak yapmnda elektrik ark kayna kullanmlardr, bu yllarda Polonya'da ilk kaynakl kpr 1929'da ina edilmitir, bylece kaynak teknikleri sava sayesinde ilerlemitir. Ayrca 1920'lerde otomatik kaynak tekniklerinin gelitirilmesi de geliime byk katk salamtr.

ekil.1 eitli kaynak uygulamalar 1. Ergitme Kaynaklar* Ergitme kaynanda, birletirilecek paralarn birbirlerine kaynaklanacak ksmlar ile ilave metal ergime derecesine kadar (30000C ~50000C)stlr ve ergiyerek birleen ksmlarn soumas sonucunda birleim salanm olur. Kullanlan s kaynana bal olarak balca iki gruba ayrlr; elektrik ark kaynaklar ve gaz kaynaklar.

YT naat Mh. Bl. elik Yaplar I Ders Notlar 1.1. Elektrik ark kaynaklar

Yrd. Do. Dr. Devrim ZHENDEKC

1.1.1. Standart Elektrik Ark Kayna

Gnmzde elik yaplarda en ok tatbik edilen yntemdir. Kaynak iin gerekli s elektrik ark ile salanr. Elektrik ark, birletirilecek paralarn oluturduu esas malzeme ile elektrot adn alan kaynak teli arasnda meydana gelir. ekil 2de grld zere kaynak ustas bir eliyle ve kaynak maas yardmyla elektrodu tutar. Elektrod, maa ve bir kablo ile kaynak makinesinin (-) kutbuna baldr. Kaynaklanacak paralar ise bir kablo ile kaynak makinesinin (+) kutbuna baldr. Elektrodun ucu kaynaklanacak blgeye yaklatrlnca kaynaklanacak paralar ile arasnda bir elektrik ark meydana gelir. Arkn dourduu yksek s (~40000C) etkisiyle gerek paralarn kenarlar, gerekse elektrodun ucu ergime durumuna gelir. Elektrodun ucunda oluan metal damlalar, yer ekimi ve (-) kutuptan (+) kutuba doru meydana gelen elektron akm sayesinde kaynak derzini doldurur. Kaynak iin elektrik akmnn 10~60 V luk gerilim ve 60~600 Alik akm iddeti zelliklerini salamas gerekmektedir. Alternatif ehir akmn kaynaa elverili (genellikle doru) akma evirmek amacyla kaynak makineleri kullanlr (ekil 3 (a)).

ekil 2 Elektrik ark metoduyla kaynak uygulamas Elektrodlar 2~8 mm apndadr ve kaynakla birletirilecek paralarn malzemesine uygun alamda bir metalden retilmilerdir (ekil 3 (b)). plak ve sval olmak zere iki eit elektrod mevcuttur. plak elektrodlar ile kaynak ekilmesi srasnda kaynak blgesi havadan oksijen ve azot aldndan ve abuk souma meydana geldiinden kaynak dikilerinin kalitesi ve mukavemeti dk olur. Kuvvet aktaran dikilerin ekilmesinde plak elektrot kullanlmamaldr. Sval elektrodlarda elektrodun yzeyi svayla kaplanmtr. Elektrodu kaplayan svann pek ok faydalar vardr. rnein sva maddesinin yanmasndan oluan koruyucu gazlar kaynak blgesinden havay uzaklatrr. Ayrca sva malzemesi kaynak dikiinin zerinde cruf tabakas oluturarak ergimi haldeki malzemenin abuk soumasn ve bu nedenle diki iinde gaz habbeciklerinin kalmasn ve kaynak dikiinde ilave gerilmelerin olmasn nler. stelik ergimi haldeki kaynak malzemesi ile cruf malzemesi arasnda meydana gelen kimyasal reaksiyon sonucu kaynak mukavemeti artar. Sval elektrodlar da zerlerini kaplayan sva malzemesinin kalnlna bal olarak ince ve kaln sval olmak zere iki trldr.

(a)
ekil 3 (a) Kaynak makinesi (b) Elektrotlar

(b)

YT naat Mh. Bl. elik Yaplar I Ders Notlar

Yrd. Do. Dr. Devrim ZHENDEKC

Standart elerktrik ark kaynann salad pek ok avantajlar vardr: - Ak ve kapal alanlarda uygulanabilir. - Elektrod ile ulalabilen her noktada ve pozisyonda kaynak yapmak mmkndr. - Dier kaynak yntemleri ile ulalamayan dar ve snrl alanlarda kaynak yapmak mmkndr. - Kaynak makinesinin g kayna ular uzatlabildii iin uzak mesafedeki balantlarda kaynak yaplabilir. - Kaynak ekipmanlar hafif ve tanabilirdir. - Pek ok malzemenin kimyasal ve mekanik zelliklerini karlayacak rtl elektrod tr mevcuttur. Bunun yan sra bu kaynak ynteminin baz dezavantajlar da vardr: -

1.1.2. zl Tellerle Elektrik Ark Kayna

Elekrik ark kayna elektrod yerine zl tellerle de yaplabilir. zl teller, sval elektrodun tersyz edilmi halidir. Bunlarda, sva tabakas malzemesi telin ekirdeinde yer alr. Ark ve kaynak blgesini koruma ilevi zl tel ekirdeinin yanmas ve ayrmas sonucunda oluan gazlar tarafndan veya gazalt kaynandaki gibi dtan beslenen bir koruyucu gaz tarafndan gerekletirilir. Sval elektrodlarn zerindeki rt maddesi elektrodlarn dz ubuklar olarak retilmesine ve boy kstlamasna neden olur. zl tellerde ise bu rt maddesi boru eklindeki tel elektrodun iinde olduu iin makaralara sarl tel eklinde retilir ve kesintisiz kaynak blgesine srlebilir. Bu kaynak yntemi, hem yar otomatik hem de otomatik kaynak sistemlerinde uygulanabilir. zl telle ark kaynann dezavantaj,

1.1.3. Gazalt Elektrik Ark Kayna

Kaynak blgesine srekli ekilde srlen, masif haldeki tel elektrod ergiyerek tkendike kaynak metalini oluturur. Kaynak ilemi srasnda elektrod, kaynak banyosu, ark ve i parasnn kaynaa yakn blgeleri, atmosferin zararl etkilerinden kaynak torcundan gelen gaz veya gaz karm tarafndan korunur. Koruyucu gaz olarak Argon, Helyum veya Karbon Dioksit kullanlr. Kaynak ilemi sonucunda dzgn ve yksek nfuziyetli kaynak dikileri elde etmek mmkndr. Atlye koullarnda uygulanabilen bu yntem temiz malzemenin kaynaklanmasna uygundur. Koruyucu gaz, kaynak blgesini tam olarak koruyabilmelidir, aksi takdirde ok kk bir hava girii dahi kaynak metalinde hataya neden olur. Scak hadde rnlerine uygulanaca zaman bu malzemelerin kumlanarak1 temizlenmesinde fayda vardr.

ekil 4 Gazalt kayna uygulamas

Kumlama silis, bazalt, grit gibi grn kuma benzeyen malzemelerin yksek basnl hava ile metal yzeye arptrlmas dr. Bu arpma esnasnda kum metal yzeyi mikton seviyesinde andrrken ayn zamanda yzeydeki her trl istenmeyen maddeyi de kazr, temizler.
1

YT naat Mh. Bl. elik Yaplar I Ders Notlar 12-

Yrd. Do. Dr. Devrim ZHENDEKC

Gazalt kayna standart elektrik ark kaynana gre daha hzl bir kaynak yntemidir, nk

Bu yntem hem yar otomatik, hem de tam otomatik kaynak sistemlerinde kullanmak iin ok uygundur. te yandan yntemin baz dezavantajlar da vardr. - Gazalt kaynak ekipmanlar, standart elektrik ark ark kayna ekipmanlarna gre daha karmak, daha pahal ve tanmas daha zordur. - Gazalt kaynak torcu i parasna yakn olmas gerektii iin standart elektrik ark kayna gibi ulalmas zor alanlarda kaynak yapmak kolay deildir. - Sertleme zellii olan eliklerde gazalt kayna ile yaplan kaynak birletirmeleri atlamaya daha eilimlidir nk, rtl elektrod ark kaynanda olduu gibi kaynak metalininin souma hzn dren bir cruf tabakas yoktur. - Gazalt kayna, gaz korumasn kaynak blgesinden uzaklatrabilecek hava akmlarna kar ek bir koruma gerektirir. Bu nedenle, rtl elektrod ark kaynana gre ak alanlarda kaynak yapmaya uygun deildir. 1.1.4. Tozalt Elektrik Ark Kayna Sabit veya geici atlyelerde imal edilen yap ve kpr sistemlerinin, tam otomatik yntemle yaplan kaynadr. Bu yntemde kaynak tozu, elektrottan nce kaynak derzine yerletirlilir. Koruyucu grevi yapan kaynak tozu ayrca kaynak banyosu ile reaksiyona girerek kaynak metalini deokside eder. Alaml elikleri kaynak yaparken kullanlan kaynak tozlarnda, kaynak metalinin kimyasal kompozisyonunu dengeleyen alam elementleri bulunabilir. zellikle uzun kaynak boyu uygulamalar (90 cm veya daha uzun) iin uygundur. nce ve kaln et kalnlkl elik profiller iin kullanlabilir ve yksek kaliteli ke, ksmi ve tam nfuziyetli kt kaynak ilemine uygundur, ayrca kapal ve ak alanlarda uygulanabilir. Ancak, yntem yatay kaynak pozisyonlar iin uygundur.

ekil 5 Tozalt kayna uygulamas 1.2. Gaz Kayna: Yksek scaklk gaz alevi ile salanr. Gaz alevi almo denen bir aletin ucunda yaklr ve kaynak bir elinde almo dier elinde ise kaynak telini tutarak kayna gerekletirir. Bu yntemle elde edilen dikilerin mukavemeti dk olduundanelik yaplarda kuvvet aktaran dikiler iin bu yntem kullanlmaz. te yandan elik atlyelerinde gaz alevi, zellikle levha ve profillerin kesilmesi iinde kullanlr. Buna otojen kesme denir. 2. Basn Kaynaklar* Hafif elik yaplarda bir basn kayna metodu olan elektrik diren kayna uygulanr. Birletirilecek paralar oluturan metal elektrik akmna gsterdii direnle kzl dereceye kadar snarak plastik kvama

YT naat Mh. Bl. elik Yaplar I Ders Notlar

Yrd. Do. Dr. Devrim ZHENDEKC

gelir ve snan paralar uygulanan basnla birbirine kaynar (ekil 6). Nokta veya kordon kayna tarz uygulamalar vardr. Nokta kaynaklarn hesab perin hesabna benzer.

bakr elektrot

ekil 6 Nokta kaynak uygulamas Kaynak uygulamasnda dikkat edilmesi gerekenler: 1- Kaynakta uygulanan sl ilemler, kaynak dikiinin kendisinde ve balad metallerde uyumayan snma ve souma olaylar yaratr ve ekil deitirme meydana getirir; buna rtre denir. Rtre kaynakta nne geilmesi olanaksz bir olaydr, ancak baz tedbirler alnarak etkisi mmkn olduunca azaltlabilir:

2- Kaynaklama ilemi srasnda birletirilecek paralarn hizalarnn bozulmamasna zen gsterilmelidir. 3-Kra, yamur, kar veya buzlanma sonucu rutubetlenmi yzeylere ve scakl 00 C nin altnda olan yzeylere kaynak yaplmamaldr. 4- iddetli rzgar altnda kaynak yaplmamaldr. 5- Kaynaklanacak yzeyler passz, apaksz ve temiz olmaldr; bu yzeylerde ya, boya veya kaynak niteliini etkileyecek herhangi bir kalnt olmamaldr. 6- Kalnl 6 mm den kk olan dikiler bir seferde ekilebilir. Ancak daha kaln dikiler iin daha fazla pasoya ihtiya duyulur (ekil 7). Kaynak uygulamas srasnda her paso sonras cruf temizlii yaplmaldr.

Kaynak pasolar Kk pasosu

ekil.7 TS 3357/Nisan 1979 a gre Kaynakl Birleimde Kalite Snf*: Bir kaynakl birleimin kalite snf aadaki artlarn salanmasna bal olarak tayin edilir: - Malzemenin kaynaa elverililiinin garanti edilmi olmas, - Hazrlanmann usulne uygun ve denetim altnda yaplmas, - Kaynak ynteminin malzeme zelliklerine, para kalnlna ve birleimdeki zorlanmaya gre seilmesi, - Kaynak ilave malzemesinin kaynaklanacak malzemeye uygun olmas, - Kaynak snavndan gemi kaynaklarn kullanlmas ve kaynak ileminin denetim altnda yaplmas, - Kaynan muayene edilerek kusursuz olduunun saptanmas Kaynak Snf I de, yukardaki btn artlarn salanmas gereklidir. Kaynak Snf II de, son art dnda btn artlarn salanmas gereklidir. Kaynak Snf III de, zel art aranmaz, ancak kaynak tekniin gerektirdii ekilde yaplm olmaldr.

YT naat Mh. Bl. elik Yaplar I Ders Notlar KAYNAK DKLER

Yrd. Do. Dr. Devrim ZHENDEKC

Ergitme kaynak metoduyla ekilen kaynak dikileri kt kaynak dikileri ve ke kaynak dikileri olmak zere iki gruba ayrlr. Kt kaynak dikileri: ki levhann yan yana getirilen kenarlar boyunca ekilen kaynak dikilerine kt dikiler denir (ekil 8). Levha kenarlarnn ilenme ekline gre kt kaynak dikileri zel isimler alrlar (Tablo 1). I, V, Y, U dikileri bir seferde ekilebilirler, dier tarafta kalan kaynak kknn kaznmas ve yeniden kaynaklanmas gerekmektedir. Kaynak dikiinin kk ksmnn sonradan kaynaklanmas olana yoksa; altna rnein oluklu bir bakr ray yerletirilmek suretiyle, bu ksmn muntazam olmas salanr. X dikilerinin iki taraftan ekilmesi gereklidir. Dikiin yars ekildikten sonra paralar evrilerek dier yars ekilir. Tablo 1 de verilen diki trlerinin yan sra yalnzca bir kenarn ilenmesi ile yaplan ve birbirine dik levhalarn birleimine de olanak veren K dikii, yarm V dikii gibi diki trleri de mevcuttur (ekil 9).

zel hazrlksz kt diki

Az ama suretiyle hazrlanm kt diki (Bu rnekte gsterilen V dikiidir) ekil 8 Kt kaynak dikii

Tablo 1 Kt kaynak diki trleri ve sembolleri

ekil 9 zel kt kaynak dikileri Kt kaynak dikiinin kalnl levha kalnldr. Ancak birletirilen levhalarn kalnlklar birbirinden farkl ise kt dikiin kalnl bu paralardan en incesinin kalnlna eit alnr:

YT naat Mh. Bl. elik Yaplar I Ders Notlar

Yrd. Do. Dr. Devrim ZHENDEKC

Farkl kalnlktaki levhalarn birletirilmesinde, levha kalnlklar arasndaki farkn byklne bal olarak kt diki tatbiki deiir (ekil 10).

ekil 10 elik yaplarda (kprler hari) kt diki tatbiki (a) t 2 t1 10 olmas durumunda diki tatbiki, (b) t 2 t1 > 10 olmas durumunda diki tatbiki Kt kaynak dikilerinin uygulama uzunluklar ularndan birletirdikleri elemanlarn genilii kadardr (ekil 11). Eer tarma levhalar kullanlarak, krater oluumu engellenmediyse, kt kaynak hesap boyu uygulama boyundan iki uta oluan krater boylar dlerek hesaplanr:

l = b
Krater boylar kaynak kalnlna eit kabul edilir. ekil 11 Ke kaynak dikileri: ki elik levhann birbirine dik veya en az 600 tekil eden yzeyleri arasndaki kaynak dikiine ke kaynak dikii denir. Yzeyler arasndaki ann 600 den az olmas durumunda ke kaynak dikilerinin kuvvet tad kabul edilmez. Ke dikilerin kalnl olan a, kaynak enkesiti iine izilen ikiz kenar genin yksekliine eittir (ekil 12).

ekil 12 Ke dikilerin ykseklii - Ke kaynak dikilerinin kalnl iin alt snr yle belirlenebilir: Ayrca kaynak teknii asndan salanmas gereken bir dier art ise, (mm) eklindedir. t max birleime giren paralardan en incesinin kalnldr. Bu iki ifadeden elde edilen maksimum deer, kaynak kalnl asndan gvenli bir alt snr oluturur. - Ke kaynak dikilerinin kalnl iin st snr u denklemle bulunur:

YT naat Mh. Bl. elik Yaplar I Ders Notlar

Yrd. Do. Dr. Devrim ZHENDEKC

Burada t min birleime giren paralardan en incesinin kalnldr. t min belirlerken, zellikle korniyer ve profilli birleimlerde kalnlk farklar dikkate alnmaldr (ekil 13).

ekil 13 (a) ki levha birleimi, (b)

profili-levha birleimi, (c) Korniyer-levha birleimi hallerinde maksimum kaynak kalnl

Ke kaynak dikilerinde de kt dikilerde olduu gibi, eer tedbir alnmazsa kaynan balad ve bittii yerlerde krater oluur ve krater boyu kaynak kalnlna eit kabul edilir. Bu nedenle kaynak uygulama boyu kalitesiz ksmlar ierdiinden hesap yaparken, bu kalitesiz ksmlar toplam boydan dlerek elde edilen hesap boyu kullanlmaldr. Eer bir tasarm yaplyorsa, benzer biimde gerekli hesap boyuna oluan karter boylar eklenerek uygulama boyu elde edilir. Ayrca kaynak uygulama boyunun mm cinsinden sonu 0 veya 5 ile biten tam say olarak seilmesi uygun olacaktr. Ke kaynak dikilerinde diki boyunun belli bir aralkta olmas gerekmektedir, nk; alt snr emniyet bakmndan, st snr ise dikite dzgn gerilme dalm kabulnden fazla uzaklamamak bakmndan gereklidir. Birleimde aln dikii olup, olmamasna bal olarak yan dikilerin bulunmas gerken aralklar ekil 14 de verilmitir. Ayrca aln ve yan dikiler ekil 15 de daha ayrntl olarak grlmektedir.
Krater oluumuna izin verilmez

b
l
(a)

b
l
(b)

ekil 14 Ke diki hesap boyu iin alt ve st snr deerleri (a) Aln dikisiz (b)Adln dikili birleim

l/
ekil 15 Aln ve yan dikiler

YT naat Mh. Bl. elik Yaplar I Ders Notlar

Yrd. Do. Dr. Devrim ZHENDEKC

KAYNAK DKLERNN HESABI Kaynak dikilerinin alan kaynak hesap boyu ile kaynak kalnlnn arpmna eittir. Birleimde birden ok sra kaynak dikii varsa hepsinin alan toplanmaldr:

Kaynak dikilerinde oluan gerilme tipleri ekil 16 da verilmitir. Kaynak dikilerinde birleimde mevcut kesit zorlarna bal olarak farkl durumlarda, farkl gerilmeler meydana gelir. Ayr ayr etkin olabilecei gibi ayn anda ve gerilmelerinin de mevcut olduu zorlanmalar sz konusu olabilir. ekil 16 da grlen // gerilmeleri her zaman ihmal edilir.

//

//
a a

//

//

ekil 16 1. Basit Zorlama durumu Kaynak dikilerinde tek eksenli zorlama varsa, kuvvetin etki ettii dorultu ve kaynak dikilerinin konumuna bal olarak trl gerilme oluabilir (ekil 17):

(a) ekil 17 2. Eilme Etkisi

Kt diki

(b)

(c)

Eilme momenti etkisinde kalan kaynak dikilerinde oluan gerilmesi ise u ekilde hesaplanr:

Bu denklemde Jk kaynak enkesiti atalet momentini, y ise gerilmesi hesaplanan noktann kaynak kesiti arlk merkezinden olan uzakln ifade eder. Eilme etkisindeki birleimlerde eilmenin yan sra genellikle kesme kuvveti de mevcuttur (ekil 18). Dolaysyla kaynak dikilerinde ayn anda hem //

ve/veya , hem de gerilmeleri oluabilmektedir.

YT naat Mh. Bl. elik Yaplar I Ders Notlar

Yrd. Do. Dr. Devrim ZHENDEKC

V e M=V.e V M

(a)

(b)

ekil 18 ekil 18(a) da dzgn kayma gerilmesi dalm varken; 18(b) de kesme kuvvetinin yalnzca gvde dikilerinde dzgn kayma gerilmesi oluturduu kabul edilir. Bu durumda (a) iin:

// =

V Ak V Ak , g

iken; (b) iin

// ort =

olacaktr. Bu denklemdeki Ak , g gvde kaynak dikilerinin toplam alandr. Ayn anda hem normal, hem de kayma gerilmeleri olutuu zaman, mukayese gerilmesi ( v ) hesaplanmal ve mukayese emniyet gerilmesi ile kyaslanmaldr. Bu hesap aadaki ekilde yaplr:
2 v = 2 + // + 2 v ,em

3. Yapm Kirilerinde Kesme Etkisi Kesme etkisine maruz bir yapm kiriinde, kiri boyuna dorultusunda meydana gelen kayma gerilmeleri (ekil 19):

// =

V S J a

Bu denklemde S kaynak stnde kalan parann statik momenti, J yapm kiriinin toplam atalet momenti, a iki paray birletiren hizada kaynak kalnlklarnn toplamdr.

ekil 19

10

YT naat Mh. Bl. elik Yaplar I Ders Notlar

Yrd. Do. Dr. Devrim ZHENDEKC

Yapm kiriinde tek bana kesme etkisi olabilecei gibi, ayn anda eilme etkisi de mevcut olabilir. Bu durumda eilme etkisinde deinildii biimde kyaslama gerilmesi hesaplanr. Eer yalnzca kayma gerilmesi oluuyorsa gerilme deeri kayma emniyet gerilmesi ile kyaslanr; kesmeli eilme varsa mukayese gerilmesi hesaplanp mukayese emniyet gerilmesi ile kyaslanr. Mukayese gerilmesi hesabna gerek olmayan haller Balk levhalar arasndaki yan ke dikilerde, normal ve kayma gerilmelerinin ayn anda mevcut olmad ke dikilerde, kt dikilerde mukayese gerilmesini hesaplamaya gerek yoktur. Ayrca Tablo 2 deki snrlarn altnda kalan gerilmeler iin de mukayese gerilmesi hesaplanmaz. Tablo 2 Snr gerilme deerleri Gerilme
2 ve // + 2 her biri kendi bana 2 + // + 2 iin

St 37 elii iin St 52 elii iin 7,5 11 12 17

Kaynak Dikilerinde Emniyet Gerilmeleri

12,5

12,5

12,5

11

YT naat Mh. Bl. elik Yaplar I Ders Notlar

Yrd. Do. Dr. Devrim ZHENDEKC

Kaynak, perin ve bulonlarn birlikte almas Bir birleime etkiyen yklerin kaynak dikileri ve kaba bulonlar tarafndan ortaklaa tanabilecei kabul edilemez. Kaynak dikilerinin, srtnme ile kuvvet aktaran ve usulne gre sktrlm yksek dayanml bulonlar, uygun bulonlar ve perinlerle ortak alabilecei, ancak yaplan deneylerle tesbit edildiinde kabul edilebilir. Bu deneylerle ilgili daha fazla bilgi iin TS 3357/Nisan 1979' dan faydalanlabilir. Faydalanlan Kaynaklardan Bazlar: 1- Prof.Dr. Hilmi DEREN, Prof.Dr. Erdoan UZGDER, Do.Dr. Filiz PROLU, YRD.Do.Dr. zden ALAYAN, elik Yaplar, alayan Kitabevi, stanbul, 2008. 2-

http://www.oerlikon.com.tr/pls/oerlikon/!TEC_PKG.arc_welding_process?lng=trk&selected_menu=21& selected_submenu=3
3- http://en.wikipedia.org/wiki/Welding 4- TS 3357/ Nisan 1979 5- Prof. Dr. Tevfik Seno ARDA, elik Yaplar I Ders Notlar, T, naat Mhendislii Blm. 6- Prof. Dr. Necati EREN, elik Yaplar ve zmlenmi Problemler, Birsen Yaynevi. 7- Prof. Dr. Yalman ODABAI, Ahap ve elik Yap Elemanlar, BETA, Basm Yaym Datm, 1992. 8- Prof.A. Zafer ZTRK, elik Yaplar- Ksa Bilgi ve zlm Problemler, Birsen Yaynevi 4.Bask. 9- Prof.Dr. Cemal EYYUBOV, elik Yaplar, Birsen Yaynevi, stanbul, 2004. 10- http://www.enderdemir.com/kumlama.asp

12