Thong Tu 161 2007 TT BTC Ve Huong Dan Chuan Muc Ke Toan 1

B TI CHNH
S: 161/2007/TT-BTC
CNG HO X HI CH NGHA VIT NAM
c lp - T do - Hnh phc
H Ni, ngy 31 thng 12 nm 2007

THNG T
Hng dn thc hin mi su (16) chun mc k ton ban hnh theo

Quyt nh s 149/2001/Q-BTC ngy 31/12/2001, Quyt nh s
165/2002/Q-BTC ngy 31/12/2002 v Quyt nh s 234/2003/Q-BTC
ngy 30/12/2003 ca B trng B Ti chnh
- Cn c Lut K ton s 03/2003/QH11 ngy 17/6/2003;

- Cn c Ngh nh s 77/2003/N-CP ngy 1/7/2003 ca Chnh ph quy
nh v chc nng, nhim v, quyn hn v c cu t chc ca B Ti chnh;
B Ti chnh hng dn thc hin mi su (16) chun mc k ton ban
hnh km theo Quyt nh s 149/2001/Q-BTC ngy 31/12/2001, Quyt nh
s 165/2002/Q-BTC ngy 31/12/2002, Quyt nh s 234/2003/Q-BTC ngy
30/12/2003 ca B trng B Ti chnh, nh sau:
I. QUY NH CHUNG
1. Thng t ny p dng cho cc doanh nghip thuc cc ngnh, cc thnh
phn kinh t trong c nc.
2. Thng t ny hng dn thc hin cc chun mc k ton gm: Chun
mc k ton s 02 Hng tn kho, Chun mc k ton s 03 Ti sn c nh
hu hnh, Chun mc k ton s 04 Ti sn c nh v hnh, Chun mc k
ton s 05 Bt ng sn u t, Chun mc k ton s 06 Thu ti sn,
Chun mc k ton s 07 K ton cc khon u t vo cng ty lin kt, Chun
mc k ton s 08 Thng tin ti chnh v nhng khon vn gp lin doanh,
Chun mc k ton s 10 nh hng ca vic thay i t gi hi oi, Chun
mc k ton s 14 Doanh thu v thu nhp khc, Chun mc k ton s 15
Hp ng xy dng, Chun mc k ton s 16 Chi ph i vay, Chun mc k
ton s 21 Trnh by bo co ti chnh, Chun mc k ton s 24 Bo co lu
chuyn tin t, Chun mc k ton s 25 Bo co ti chnh hp nht v k ton
khon u t vo cng ty con, Chun mc k ton s 26 Thng tin v cc bn
lin quan.
II. HNG DN THC HIN CHUN MC K TON S 02
HNG TN KHO, CHUN MC K TON S 03 TI SN C
NH HU HNH, CHUN MC K TON S 04 TI SN C NH
V HNH
Ni dung k ton hng tn kho, k ton chi ph sn xut chung c nh, k
ton hao ht, mt mt hng tn kho v k ton d phng gim gi hng tn kho
2
c thc hin theo Ch k ton Doanh nghip ban hnh theo Quyt nh s
15/2006/Q-BTC ngy 20/3/2006 (di y gi chung l Ch k ton doanh
nghip hin hnh) ca B trng B Ti chnh (Xem hng dn cc ti khon
thuc nhm 15 Hng tn kho).
Ni dung phn nh v phng php k ton TSC hu hnh, TSC v hnh
c thc hin theo Ch k ton Doanh nghip hin hnh (Xem hng dn
TK 211, 213).
III. HNG DN THC HIN CHUN MC K TON S 05
BT NG SN U T
1. Bt ng sn u t v cc trng hp ghi nhn:
1.1. Bt ng sn u t:
Bt ng sn (BS) u t l bt ng sn, gm: Quyn s dng t; Nh,
hoc mt phn ca nh, hoc c nh v t; C s h tng do ngi ch s hu
hoc ngi i thu ti sn theo hp ng thu ti chnh nm gi nhm mc ch
thu li t vic cho thu hoc ch tng gi m khng phi :
- S dng trong sn xut, cung cp hng ha, dch v hoc s dng cho cc
mc ch qun l; hoc:
- Bn trong k hot ng kinh doanh thng thng.
1.2. Cc trng hp c ghi nhn l bt ng sn u t:
- Quyn s dng t (do doanh nghip b tin ra mua li) nm gi trong
thi gian di ch tng gi;
- Quyn s dng t (do doanh nghip b tin ra mua li) nm gi m cha
xc nh r mc ch s dng trong tng lai;
- Nh do doanh nghip s hu (hoc do doanh nghip thu ti chnh) v cho
thu theo mt hoc nhiu hp ng thu hot ng;
- Nh ang c gi cho thu theo mt hoc nhiu hp ng thu hot
ng;
- C s h tng ang c gi cho thu theo mt hoc nhiu hp ng
thu hot ng.
1.3. Cc trng hp c bit c ghi nhn l bt ng sn u t
- i vi nhng bt ng sn m mt phn doanh nghip nm gi nhm
mc ch thu li t vic cho thu hot ng hoc ch tng gi v mt phn s
dng cho sn xut, cung cp hng ha, dch v hoc cho qun l th nu nhng
phn ti sn ny c bn ring r (hoc cho thu ring r theo mt hoc nhiu
hp ng thu hot ng), doanh nghip s hch ton phn ti sn dng cho
thu hoc ch tng gi l bt ng sn u t cn phn ti sn dng cho sn xut
v qun l c hch ton l TSC hu hnh hoc TSC v hnh.
Trng hp bt ng sn khng bn c ring r v phn s dng cho kinh
doanh hoc cho qun l l khng ng k (di 20% din tch) th hch ton l
3
bt ng sn u t. V d: Doanh nghip c mt to nh c trn 80% din tch
chuyn cho thu hot ng v di 20% din tch s dng lm vn phng cng ty
th to nh c hch ton l bt ng sn u t.
- Trng hp doanh nghip cung cp cc dch v lin quan cho nhng
ngi s dng bt ng sn do doanh nghip s hu l mt phn tng i nh
trong ton b tho thun th doanh nghip s hch ton ti sn ny l bt ng sn
u t. V d: Doanh nghip s hu to nh cho cc n v khc thu lm vn
phng (cho thu hot ng) ng thi cung cp dch v bo dng v an ninh i
vi to nh cho thu ny.
- Trng hp, mt Cng ty con cho Cng ty m hoc Cng ty con khc
trong cng mt Tp on thu hoc s dng v nm gi mt bt ng sn th bt
ng sn c hch ton l bt ng sn u t trn Bo co ti chnh ring
ca Cng ty con c bt ng sn hoc Bo co ti chnh ring ca Cng ty m
nu Cng ty m cho cc Cng ty con thu (nu n tho mn nh ngha bt ng
sn u t), nhng khng c phn nh l bt ng sn u t trong Bo co ti
chnh hp nht.
2. K ton bt ng sn u t: Ni dung phn nh v phng php k ton
bt ng sn u t theo Ch k ton doanh nghip (Xem hng dn TK 217,
TK 2147, TK 5117, TK 1567, TK 632).
IV. HNG DN THC HIN CHUN MC K TON S 06
THU TI SN
1. Phn loi thu ti sn

1.1. Phn loi thu ti sn phi cn c vo bn cht cc iu khon trong
hp ng v phi thc hin ngay ti thi im khi u thu ti sn. Sau thi
im khi u thu ti sn nu c thay i cc iu khon ca hp ng (tr gia
hn hp ng) th cc iu khon mi ny c p dng cho sut thi hn hp
ng. Nhng thay i v c tnh (thay i c tnh thi gian s dng kinh t
hoc gi tr cn li ca ti sn thu) hoc thay i kh nng thanh ton ca bn
thu th khng lm thay i s phn loi thu ti sn i vi ghi s k ton.
1.2. Phn loi thu ti sn c cn c vo mc chuyn giao cc ri ro
v li ch gn lin vi quyn s hu ti sn thu t bn cho thu cho bn thu.
Thu ti sn bao gm thu ti chnh v thu hot ng.
1.2.1. Thu ti chnh:
a) Thu ti chnh: L thu ti sn m bn cho thu c s chuyn giao phn
ln ri ro v li ch gn lin vi quyn s hu ti sn cho bn thu. Quyn s hu
ti sn c th chuyn giao vo cui thi hn thu.
b) Cc trng hp thu ti sn di y thng dn n hp ng thu ti
chnh:
- Bn cho thu chuyn giao quyn s hu ti sn cho bn thu khi ht thi
hn thu.
4
- Ti thi im khi u thu ti sn, bn thu c quyn la chn mua li ti
sn thu vi mc gi c tnh thp hn gi tr hp l vo cui thi hn thu.
- Thi hn thu ti sn ti thiu phi chim phn ln thi gian s dng kinh
t ca ti sn cho d khng c s chuyn giao quyn s hu.
- Ti thi im khi u thu ti sn, gi tr hin ti ca khon thanh ton
tin thu ti thiu chim phn ln (tng ng) gi tr hp l ca ti sn thu.
- Ti sn thu thuc loi chuyn dng m ch c bn thu c kh nng s
dng khng cn c s thay i, sa cha ln no.
c) Hp ng thu ti sn cng c coi l hp ng thu ti chnh nu hp
ng tho mn t nht mt trong ba (3) trng hp sau:
- Nu bn thu hu hp ng v n b tn tht pht sinh lin quan n vic
hu hp ng cho bn cho thu;
- Thu nhp hoc tn tht do s thay i gi tr hp l ca gi tr cn li ca
ti sn thu gn vi bn thu;
- Bn thu c kh nng tip tc thu li ti sn sau khi ht hn hp ng
thu vi tin thu thp hn gi thu th trng.
1.2.2. Thu hot ng:
- Thu ti sn c phn loi l thu hot ng nu ni dung ca hp ng
thu ti sn khng c s chuyn giao phn ln ri ro v li ch gn lin vi quyn
s hu ti sn.
- Thu ti sn l quyn s dng t thng c phn loi l thu hot ng
v quyn s dng t thng c thi gian s dng kinh t v hn v quyn s hu
s khng chuyn giao cho bn thu khi ht thi hn thu.
2. Hng dn k ton thu ti sn l thu ti chnh
2.1- Ghi nhn ti sn thu ti chnh i vi bn thu
2.1.1. Ti thi im nhn ti sn thu, bn thu ghi nhn gi tr ti sn thu
ti chnh v n gc phi tr v thu ti chnh vi cng mt gi tr bng vi gi tr
hp l ca ti sn thu. Nu gi tr hp l ca ti sn thu cao hn gi tr hin ti
ca khon thanh ton tin thu ti thiu th ghi theo gi tr hin ti ca khon
thanh ton tin thu ti thiu.
Khi tnh gi tr hin ti ca khon thanh ton tin thu ti thiu cho vic
thu ti sn, doanh nghip c th s dng t l li sut ngm nh hoc t l li
sut c ghi trong hp ng thu hoc t l li sut bin i vay ca bn thu.
Trng hp trong hp ng thu ti chnh ghi r s n gc phi tr bng
gi tr hp l ti sn thu th ti sn thu v n phi tr v thu ti chnh c ghi
theo cng gi tr ny.
Gi tr hp l hoc gi tr hin ti ca khon thanh ton tin thu ti thiu
ghi nhn gi tr TSC thu ti chnh l gi cha c thu GTGT (K c trng
hp TSC thu ti chnh dng vo hot ng SXKD hng ho, dch v thuc i
5
tng chu thu GTGT tnh theo phng php khu tr thu v trng hp
TSC thu ti chnh dng vo hot ng SXKD hng ho, dch v thuc i
tng khng chu thu GTGT hoc chu thu GTGT tnh theo phng php trc
tip).
2.1.2. Cc chi ph trc tip pht sinh ban u lin quan n hot ng thu
ti chnh c tnh vo nguyn gi ca ti sn thu.
2.1.3. Khon thanh ton tin thu ti sn thu ti chnh phi c chia ra
thnh chi ph ti chnh (s tin li thu ti chnh) v khon phi tr n gc tng
k. S tin li thu ti chnh phi tr c hch ton vo chi ph ti chnh trong
sut thi hn thu. S tin li thu ti chnh ghi nhn vo chi ph ti chnh tng
k c xc nh bng s d n gc cn li nhn (x) vi t l li sut nh k c
nh.
Trng hp s thu GTGT do bn cho thu tr khi mua TSC cho
thu m bn thu phi hon li th s tin li thu ti chnh phi tr bao gm c s
li tnh trn s thu GTGT m bn thu cha tr cho bn cho thu.
2.1.4. Bn thu c trch nhim tnh, trch khu hao ti sn c nh vo chi
ph sn xut, kinh doanh theo nh k trn c s p dng chnh sch khu hao
nht qun vi chnh sch khu hao ca ti sn cng loi thuc s hu ca doanh
nghip i thu.
Nu khng chc chn l bn thu s c quyn s hu ti sn thu khi ht
hn hp ng thu th ti sn thu s c khu hao theo thi hn thu nu thi
hn thu ngn hn thi gian s dng hu ch ca ti sn thu.
2.1.5. Trng hp li thu ti chnh iu kin c vn ho vo gi tr
ti sn d dang th thc hin theo quy nh ti phn hng dn Chun mc k
ton s 16- Chi ph i vay.
2.2. K ton TSC thu ti chnh: Ni dung phn nh v phng php k
ton TSC thu ti chnh thc hin theo quy nh ti Ch k ton doanh
nghip hin hnh.
3. Hng dn k ton thu ti sn l thu hot ng
3.1. Ghi nhn thu ti sn l thu hot ng i vi doanh nghip thu
Thu ti sn l thu hot ng th doanh nghip thu khng phn nh gi tr
ti sn i thu trn Bng cn i k ton ca doanh nghip, m ch phn nh chi
ph tin thu hot ng vo chi ph sn xut, kinh doanh theo phng php
ng thng cho sut thi hn thu ti sn, khng ph thuc vo phng thc
thanh ton tin thu (Tr tin thu tng k hay tr trc, tr sau).
3.2. K ton TSC thu hot ng: Ni dung phn nh v phng php
k ton TSC thu hot ng thc hin theo quy nh ti Ch k ton Doanh
nghip hin hnh.
4. K ton giao dch bn v thu li TSC l thu ti chnh
4.1. Ghi nhn giao dch bn v thu li ti sn l thu ti chnh
6
Giao dch bn v thu li ti sn c thc hin khi ti sn c bn v
c thu li bi chnh ngi bn. Khon chnh lch gia thu nhp bn ti sn
vi gi tr cn li trn s k ton khng c ghi nhn ngay l mt khon li
hoc l t vic bn ti sn m phi ghi nhn l thu nhp cha thc hin hoc chi
ph tr trc di hn v phn b cho sut thi gian thu ti sn. Trong giao dch
bn v thu li, nu c chi ph pht sinh ngoi chi ph khu hao th c hch
ton vo chi ph sn xut, kinh doanh trong k.
4.2. K ton giao dch bn v thu li ti sn l thu ti chnh: c
thc hin theo Ch k ton Doanh nghip hin hnh (Xem phn hng dn
TK 212).
5. K ton giao dch bn v thu li TSC l thu hot ng
5.1. Ghi nhn giao dch bn v thu li TSC l thu hot ng
5.1.1. Nu gi bn c tha thun mc gi tr hp l th cc khon l
hoc li phi c ghi nhn ngay vo Bo co kt qu hot ng kinh doanh
trong k pht sinh;
5.1.2. Nu gi bn c tho thun thp hn gi tr hp l th cc khon li
hoc l cng phi c ghi nhn ngay trong k pht sinh, tr trng hp khon
l c b p bng khon tin thu trong tng lai mt mc gi thu thp hn
gi thu th trng, th khon l ny khng c ghi nhn ngay m phi phn b
dn ph hp vi khon thanh ton tin thu trong sut thi gian m ti sn
c d kin s dng;
5.1.3. Nu gi bn cao hn gi tr hp l th khon chnh lch cao hn gi
tr hp l khng c ghi nhn ngay l mt khon li trong k m phi c
phn b dn trong sut thi gian m ti sn c d kin s dng;
5.1.4. i vi thu hot ng, nu gi tr hp l ti thi im bn v thu li
ti sn thp hn gi tr cn li ca ti sn, khon l bng s chnh lch gia gi
tr cn li v gi tr hp l phi c ghi nhn ngay trong k pht sinh.
5.2. K ton giao dch bn v thu li TSC l thu hot ng
5.2.1. Khi bn TSC v thu li, cn c vo ha n GTGT v cc chng
t lin quan n vic bn TSC, k ton phn nh giao dch bn theo cc trng
hp sau:
a) Nu gi bn c tha thun mc gi tr hp l th cc khon l hay li
phi c ghi nhn ngay trong k pht sinh, cn c vo ho n chng t:
- Phn nh s thu nhp bn TSC, ghi:
N cc TK 111, 112, 131,...
C TK 711 - Thu nhp khc (Gi bn TSC)
C TK 3331 - Thu GTGT phi np (Nu c).
ng thi, ghi gim TSC:
N TK 811 - Chi ph khc (Gi tr cn li ca TSC bn v thu li)
7
N TK 214 - Hao mn TSC (S hao mn - Nu c)
C TK 211- TSC hu hnh (Nguyn gi TSC).
b) Nu gi bn c tho thun mc thp hn gi tr hp l th cc khon
li hoc l cng phi c ghi nhn ngay, k ton ghi s cc bt ton nh im
5.2.1(a).
Trng hp gi bn v thu li TSC thp hn gi tr hp l nhng mc gi
thu thp hn gi thu th trng th khon l ny khng c ghi nhn ngay m
phi phn b dn ph hp vi khon thanh ton tin thu trong thi gian thu ti
sn:
- Cn c vo ho n GTGT v cc chng t lin quan n vic bn TSC,
phn nh thu nhp bn TSC, ghi:
N cc TK 111, 112,...
C TK 711 - Thu nhp khc (Gi bn TSC)
C TK 3331 - Thu GTGT phi np.
ng thi, ghi gim TSC:
N TK 811 - Chi ph khc (Tnh bng gi bn ca TSC)
N TK 242 - Chi ph tr trc di hn (Chnh lch gi tr cn li ca TSC
ln hn gi bn)
N TK 214 - Hao mn TSC
C TK 211 - TSC hu hnh.
- Trong cc k tip theo phn b s l v giao dch bn v thu li ti sn l
thu hot ng vo chi ph sn xut, kinh doanh trong k ph hp vi khon
thanh ton tin thu trong sut thi gian m ti sn d kin s dng, ghi:
N cc TK 623, 627, 641, 642
C TK 242 - Chi ph tr trc di hn.
c) Nu gi bn v thu li ti sn cao hn gi tr hp l th khon chnh lch
cao hn gi tr hp l khng c ghi nhn ngay l mt khon li trong k m
c phn b dn trong sut thi gian m ti sn c d kin s dng cn s
chnh lch gia gi tr hp l v gi tr cn li c ghi nhn ngay l mt khon
li trong k.
- Cn c vo ho n GTGT bn TSC, ghi:
N cc TK 111, 112, 131
C TK 711 - Thu nhp khc (Tnh bng gi tr hp l ca TSC)
C TK 3387- Doanh thu cha thc hin (Chnh lch gi bn cao hn gi tr
hp l ca TSC)
C TK 3331 - Thu GTGT phi np (Nu c).
ng thi, ghi gim gi tr TSC bn v thu li:
8
N TK 811 - Chi ph khc (Gi tr cn li ca TSC bn v thu li)
N TK 214 - Hao mn TSC (Nu c)
C TK 211 - TSC hu hnh.
- nh k, phn b s li v giao dch bn v thu li ti sn l thu hot
ng ghi gim chi ph sn xut, kinh doanh trong k ph hp vi khon thanh
ton tin thu trong sut thi gian m ti sn d kin s dng, ghi:
N TK 3387 - Doanh thu cha thc hin
C cc TK 623, 627, 641, 642.
5.2.2. nh k, xc nh tin thu TSC phi tr, ghi:
N cc TK 623, 627, 641, 642
N TK 133 - Thu GTGT c khu tr (nu c)
C cc TK 111, 112, 331.
V. HNG DN THC HIN CHUN MC K TON S 07 K
TON CC KHON U T VO CNG TY LIN KT
1. Quy nh chung
1.1. Nh u t c coi l c nh hng ng k
Nh u t nm gi trc tip t 20% n di 50% quyn biu quyt ca
bn nhn u t m khng c tho thun khc th c coi l c nh hng ng
k i vi bn nhn u t.
Trng hp nh u t nm gi di 20% quyn biu quyt ca bn nhn
u t nhng c tho thun gia bn nhn u t v nh u t v vic nh u
t c nh hng ng k hoc trng hp nh u t nm gi trn 50% quyn
biu quyt ca bn nhn u t nhng c tha thun v vic nh u t khng
nm gi quyn kim sot i vi bn nhn u t th vn c k ton khon u
t l khon u t vo cng ty lin kt.
1.2. Cc phng php k ton khon u t vo cng ty lin kt
- Phng php gi gc:
+ Nh u t ghi nhn ban u khon u t vo cng ty lin kt theo gi
gc.
+ Sau ngy u t, nh u t c ghi nhn c tc, li nhun c chia t
li nhun sau thu ca cng ty lin kt vo doanh thu hot ng ti chnh theo
nguyn tc dn tch (khng bao gm khon c tc, li nhun ca k k ton
trc khi khon u t c mua).
+ Cc khon khc t cng ty lin kt m nh u t nhn c ngoi c tc
v li nhun c chia c coi l phn thu hi ca cc khon u t v c
ghi gim gi gc khon u t. V d khon c tc, li nhun ca k k ton
trc khi khon u t c mua m nh u t nhn c phi ghi gim gi gc
khon u t.
9
+ Phng php gi gc c p dng trong k ton khon u t vo cng
ty lin kt khi lp v trnh by bo co ti chnh ring ca nh u t.
- Phng php vn ch s hu:
+ Khon u t vo cng ty lin kt c ghi nhn ban u theo gi gc.
+ Sau , vo cui mi k k ton, khi lp v trnh by bo co ti chnh
hp nht, gi tr ghi s ca khon u t c iu chnh tng hoc gim tng
ng vi phn s hu ca nh u t trong li hoc l ca cng ty lin kt sau
ngy u t.
+ C tc, li nhun c chia t cng ty lin kt c ghi gim gi tr ghi
s ca khon u t vo cng ty lin kt trn bo co ti chnh hp nht.
+ Gi tr ghi s ca khon u t vo cng ty lin kt cng phi c iu
chnh khi li ch ca nh u t thay i do c s thay i trong vn ch s hu
ca cng ty lin kt nhng khng c phn nh trn Bo co kt qu hot ng
kinh doanh ca cng ty lin kt. V d thay i trong vn ch s hu ca cng ty
lin kt c th bao gm nhng khon pht sinh t vic nh gi li TSC v cc
khon u t, chnh lch t gi quy i ngoi t v nhng iu chnh cc chnh
lch pht sinh khi hp nht kinh doanh (khi mua khon u t).
+ Phng php vn ch s hu c p dng trong k ton khon u t
vo cng ty lin kt khi lp v trnh by bo co ti chnh hp nht ca nh u
t.
1.3. Cn c ghi s k ton, lp v trnh by Bo co ti chnh ca
nh u t
1.3.1. Cn c ghi s k ton, lp v trnh by Bo co ti chnh ring
ca nh u t c thc hin theo Ch k ton Doanh nghip hin
hnh.
1.3.2. Cn c ghi s k ton, lp v trnh by bo co ti chnh hp
nht ca nh u t
a) i vi khon u t trc tip vo cng ty lin kt, nh u t cn c vo
Bo co ti chnh ca cng ty lin kt v cc ti liu c lin quan khi mua khon
u t.
b) i vi khon u t gin tip vo cng ty lin kt thng qua cc cng ty
con, nh u t cn c vo Bo co ti chnh ca cng ty con v cc ti liu
thng tin phc v cho vic hp nht, Bo co ti chnh ca cng ty lin kt v cc
ti liu lin quan khi cng ty con mua khon u t vo cng ty lin kt.
c) Trong c hai trng hp (u t trc tip vo cng ty lin kt v u t
gin tip vo cng ty lin kt thng qua cc cng ty con), cui mi k k ton,
nh u t cn c vo Bo co kt qu hot ng kinh doanh ca cng ty lin kt
xc nh v ghi nhn phn li (hoc l) ca mnh trong cng ty lin kt trn
Bo co ti chnh hp nht. ng thi cn c vo Bng cn i k ton ca cng
ty lin kt xc nh v iu chnh tng hoc gim gi tr ghi s ca khon u
t tng ng vi phn s hu ca mnh trong s thay i vn ch s hu ca
10
cng ty lin kt nhng khng c phn nh trong Bo co kt qu hot ng
kinh doanh ca cng ty lin kt.
d) Trng hp khi mua khon u t, nu c chnh lch gia gi mua khon
u t v gi tr ghi s ca ti sn thun c th xc nh c tng ng vi phn
s hu ca nh u t ti thi im mua, k ton phi xc nh khon chnh lch
ny thnh cc phn sau y:
- Chnh lch gia gi tr hp l v gi tr ghi s ca ti sn thun c th xc
nh c ca cng ty lin kt tng ng vi phn s hu ca nh u t ti thi
im mua, ng thi phn chnh lch ny phi c xc nh cho tng ch tiu,
nh: Chnh lch gia gi tr ghi s v gi tr hp l ca TSC, ca hng tn
kho,...
- Phn chnh lch cn li gia gi mua khon u t v phn s hu ca nh
u t trong gi tr hp l ca ti sn thun c th xc nh c (nu c), c
gi l li th thng mi (nu gi mua khon u t ln hn phn s hu ca nh
u t trong gi tr hp l ca ti sn thun c th xc nh c) hoc phn
chnh lch gia phn s hu ca nh u t trong gi tr hp l ca ti sn thun
c th xc nh c ln hn gi mua khon u t.
Nh u t khng phi phn nh cc khon chnh lch gia gi mua khon
u t v gi tr ghi s ca ti sn thun c th xc nh c ca cng ty lin kt
tng ng vi phn s hu ca nh u t ti thi im mua trn cc ti khon
v s k ton phc v cho vic lp Bo co ti chnh ring ca nh u t m ch
m s k ton chi tit theo di v tnh ton s chnh lch (nu c) c phn
b nh k phc v cho vic lp Bo co ti chnh hp nht (nu nh u t phi
lp Bo co ti chnh hp nht). S theo di chi tit khon chnh lch ny nm
trong h thng s k ton phc v cho vic lp Bo co ti chnh hp nht.
2. Quy nh c th
2.1. K ton khon u t vo cng ty lin kt khi lp v trnh by Bo co
ti chnh ring ca nh u t c thc hin theo Ch k ton Doanh nghip.
2.2. K ton khon u t vo cng ty lin kt khi lp v trnh by Bo co
ti chnh hp nht ca nh u t (ngoi tr cc trng hp c quy nh ti
on 09 v on 11 ca chun mc s 07 K ton cc khon u t vo cng ty
lin kt).
2.2.1. Nguyn tc chung
2.2.1.1. Trong Bo co ti chnh hp nht ca nh u t, khon u t vo
cng ty lin kt phi c k ton theo phng php vn ch s hu, ngoi tr
cc trng hp c quy nh ti on 09 v on 11 ca Chun mc s 07 K
ton cc khon u t vo cng ty lin kt.
2.2.1.2. Cui k k ton, khi lp v trnh by Bo co ti chnh hp nht ca
nh u t, gi tr khon mc u t vo cng ty lin kt, lin doanh trong
Bng cn i k ton hp nht phi c iu chnh nh sau:
11
a) iu chnh phn li hoc l trong cng ty lin kt t sau ngy u t v
cc khon iu chnh khc ghi nhn trn Bng cn i k ton hp nht t cc
k k ton trc.
- Trc khi iu chnh phn li hoc l trong k ca nh u t trong cng
ty lin kt v cc khon iu chnh khc, nh u t phi iu chnh phn li
hoc l thuc phn s hu ca mnh trong cng ty lin kt t sau ngy u t v
cc khon iu chnh khc ghi nhn v phn nh trong Bng cn i k ton
hp nht k k ton trc lin k ghi nhn v phn nh vo khon mc u
t vo cng ty lin kt, lin doanh, khon mc Li nhun sau thu cha phn
phi v cc khon mc khc c lin quan trong Bng cn i k ton hp nht
k bo co.
- Cn c xc nh phn li hoc l trong cng ty lin kt t sau ngy u
t n cui k k ton trc v cc khon iu chnh khc l Bng cn i k
ton ring ca nh u t v Bng cn i k ton hp nht k k ton trc lin
k, cc s k ton chi tit phc v vic hp nht bo co ti chnh.
b) iu chnh phn li hoc l trong k bo co ca nh u t trong cng
ty lin kt.
- Nh u t phi xc nh v iu chnh tng hoc gim gi tr khon u
t vo cng ty lin kt tng ng vi phn s hu ca nh u t trong li hoc
l sau thu TNDN ca cng ty lin kt ti thi im cui mi k k ton khi lp
v trnh by Bo co ti chnh hp nht. Trng hp cng ty lin kt l cng ty
c phn c c phiu u i c tc c nm gi bi cc c ng bn ngoi th
nh u t phi loi tr phn c tc u i trc khi xc nh phn s hu ca
mnh trong li hoc l t cng ty lin kt, k c khi cha c thng bo chnh thc
v vic tr c tc trong k.
- Trng hp khon l trong cng ty lin kt m nh u t phi gnh chu
ln hn gi tr ghi s ca khon u t trn Bo co ti chnh hp nht th nh
u t ch ghi gim gi tr khon u t vo cng ty lin kt trong Bo co ti
chnh hp nht cho n khi n bng khng (= 0). Trng hp nh u t c ngha
v thanh ton thay cho cng ty lin kt cc khon n m nh u t m bo
hoc cam kt tr th phn chnh lch ln hn ca khon l trong cng ty lin kt
v gi tr ghi s ca khon u t c ghi nhn l mt khon chi ph phi tr.
Nu sau cng ty lin kt hot ng c li, nh u t ch c ghi nhn phn
s hu ca mnh trong khon li sau khi b p c phn l thun cha
c hch ton trc y. Phng php vn ch s hu c p dng trong k
ton cc khon u t vo cng ty lin kt khi lp v trnh by Bo co ti chnh
hp nht ca nh u t.
c) iu chnh cc khon chnh lch pht sinh khi mua khon u t vo
cng ty lin kt: Khi mua khon u t vo cng ty lin kt, nu c chnh lch
gia gi mua khon u t v phn s hu ca nh u t theo gi tr hp l ca
ti sn thun c th xc nh c ca cng ty lin kt th ti thi im mua
khon u t, nh u t phi xc nh khon chnh lch thnh cc phn nh
nu ti im d mc 1.3.2 ni trn. ng thi cui k k ton khi lp Bo co
12
ti chnh hp nht, khi xc nh phn li hoc l ca nh u t trong cng ty lin
kt, nh u t phi thc hin cc iu chnh ph hp:
- Phn b khon chnh lch gia phn s hu ca nh u t trong gi tr
hp l v gi tr ghi s ca ti sn thun c th xc nh c ca cng ty lin kt
theo thi gian s dng hu ch ca TSC vo phn li hoc l trong cng ty lin
kt;
- Phn b khon li th thng mi (gi mua khon u t ln hn phn s
hu ca nh u t trong gi tr hp l ca ti sn thun c th xc nh c) ti
a khng qu 10 nm vo phn li hoc l trong cng ty lin kt.
- Trng hp gi mua khon u t nh hn phn s hu ca nh u t
trong gi tr hp l ca ti sn thun c th xc nh c ti thi im mua
khon u t, nh u t phi xem xt li vic xc nh gi tr hp l ca ti sn
thun c th xc nh c v vic xc nh gi mua khon u t. Nu sau khi
xem xt, iu chnh m vn cn chnh lch th tt c cc khon chnh lch vn
cn sau khi nh gi li c iu chnh ngay vo phn li hoc l trong cng ty
lin kt khi lp Bo co ti chnh hp nht.
d) iu chnh khon c tc, li nhun c chia: Khon c tc, li nhun
c chia t cng ty lin kt trong k phi ghi gim gi tr ghi s khon u t
vo cng ty lin kt v phn li hoc l t cng ty lin kt.
) iu chnh cc khon thay i trong vn ch s hu ca cng ty lin kt:
Trng hp vn ch s hu ca cng ty lin kt c thay i (nhng khng c
phn nh qua Bo co kt qu hot ng kinh doanh trong k, nh chnh lch
nh gi li ti sn, chnh lch t gi khng c ghi nhn l li, l trong k), k
ton cn c vo Bng cn i k ton ca cng ty lin kt xc nh v ghi
nhn phn s hu ca nh u t trong gi tr thay i vn ch s hu ca cng
ty lin kt. Khon ny c ghi tng (gim) gi tr khon u t vo cng ty lin
kt v cc khon mc tng ng ca vn ch s hu ca nh u t.
2.2.1.3. Phn li hoc l trong k thuc s hu ca nh u t trong cng ty
lin kt xc nh c theo quy nh im b, c, d mc 2.2.1.2 nu trn phi
c ghi nhn v trnh by thnh mt khon mc ring bit trn Bo co kt qu
hot ng kinh doanh hp nht ( khon mc Phn li hoc l trong cng ty lin
kt, lin doanh).
2.2.1.4. Ti sn thu thu nhp hon li v thu thu nhp hon li phi tr
pht sinh t vic ghi nhn phn li hoc l ca nh u t trong cng ty lin kt
c thc hin theo quy nh ti im 3 - mc B - Phn I ca Thng t s
20/2006/TT-BTC ngy 20/3/2006 ca B Ti chnh hng dn k ton thc hin
su (06) chun mc k ton ban hnh theo Quyt nh s 12/2005/Q-BTC ngy
15/02/2005 ca B trng B Ti chnh.
2.2.1.5. phc v cho vic lp Bo co ti chnh hp nht, b phn k
ton hp nht phi m S k ton chi tit theo di khon u t vo tng cng
ty lin kt v S theo di phn b cc khon chnh lch pht sinh khi mua
khon u t vo cng ty lin kt.
13
a) S k ton chi tit theo di cc khon u t vo cng ty lin kt:
- S k ton chi tit cc khon u t vo cng ty lin kt phi theo di
nhng ch tiu sau: Gi tr ghi s khon u t vo cng ty lin kt; Khon iu
chnh vo cui mi nm ti chnh tng ng vi phn s hu ca nh u t
trong li nhun hoc l ca cng ty lin kt; Phn iu chnh tng (gim) khon
u t theo gi tr thay i ca vn ch s hu ca cng ty lin kt nhng khng
c phn nh vo Bo co kt qu hot ng kinh doanh ca cng ty lin kt;
Khon iu chnh do Bo co ti chnh ca nh u t v cng ty lin kt c
lp khc ngy; Khon iu chnh do nh u t v cng ty lin kt khng p dng
thng nht chnh sch k ton.
Biu s 01
S k ton chi tit theo di cc khon u t vo cng ty lin kt
Nm ti chnh..............
Chng t
S
hiu
Ngy
thng
Din gii
C
Cng ty
Lin kt A
Cng ty
Lin kt B
...
Gi tr
ghi s
khon u
t vo
cng ty
lin kt
u k
Cc khon c iu chnh tng (gim) gi tr ghi s

ca khon u t
Phn iu chnh
tng (gim)
Khon iu
Khon iu
Khon iu
khon u t
chnh tng
chnh do bo chnh do nh theo thay i ca
ng vi
co ti chnh
u t v
vn ch s hu
phn s hu
ca nh u
cng ty lin
ca cng ty lin
ca nh u
t v cng
kt khng p kt nhng khng
t trong li
ty lin kt
dng thng
c phn nh
nhun hoc
c lp
nht chnh
vo Bo co kt
l ca cng
khc ngy
sch k ton
qu hot ng
ty lin kt
kinh doanh ca
trong k
cng ty lin kt
2
3
4
5
Gi tr
ghi s
khon
u t
vo cng
ty lin kt
cui k
C s s liu ghi vo s k ton chi tit cc khon u t vo cng ty lin

kt l Bng xc nh phn li hoc l trong cng ty lin kt (Biu s 03) cng k,
cc ti liu chng t khc c lin quan khi lp Bo co ti chnh hp nht i vi
cc khon u t vo cng ty lin kt.
- S theo di phn b cc khon chnh lch pht sinh khi mua khon u t
vo cng ty lin kt.
S ny l mt phn ca h thng s k ton chi tit phc v cho vic lp v
trnh by Bo co ti chnh hp nht dng theo di qu trnh phn b cc
khon chnh lch pht sinh khi mua khon u t vo cng ty lin kt (nu c).
S theo di phn b cc khon chnh lch pht sinh khi mua khon u t vo
cng ty lin kt phi theo di cc ch tiu: Ni dung phn b, tng gi tr chnh
14
lch pht sinh khi mua khon u t, thi gian khu hao TSC hoc phn b li
th thng mi, gi tr phn b nh k.
Biu s 02
S theo di phn b cc khon chnh lch pht sinh
khi mua khon u t vo cng ty lin kt
ST
T
A
1
Ni dung phn b
B
Cng ty lin kt A
- Chnh lch gia gi tr hp
l v gi tr ghi s ca
TSC
- Li th thng mi
Cng s phn b
Cng ty lin kt B
l v gi tr ghi s ca
TSC
- Li th thng mi
Cng s phn b
Cng ty lin kt C
l v gi tr ghi s ca
TSC
- Li th thng mi
Cng s phn b
Tng
s
chnh
lch
1
Thi gian
khu hao
(phn b)
2
K
k
ton
K K
k
k
ton ton
4
5
C s s liu ghi vo s theo di phn b cc khon chnh lch pht sinh

khi mua khon u t vo cng ty lin kt l cc chng t c lin quan n giao
dch mua khon u t, cc ti liu xc nh gi tr hp l ca ti sn thun c th
xc nh c v li th thng mi hoc phn chnh lch gia gi tr hp l ca
ti sn thun c th xc nh c ln hn gi mua khon u t (nu c).
- Bng tng hp cc bt ton iu chnh: Bng tng hp cc bt ton iu
chnh c s dng iu chnh cc ch tiu i vi khon u t vo cng ty
lin kt, phn li hoc l ca nh u t trong cng ty lin kt v cc khon iu
chnh khc c lin quan khi trnh by cc ch tiu ny theo phng php vn ch
s hu trong qu trnh lp Bo co ti chnh hp nht. Ni dung, phng php
ghi chp v mu Bng tng hp cc bt ton iu chnh c thc hin theo quy
nh ti Phn XIII- Hng dn thc hin Chun mc k ton s 25 trong Thng
t ny.
2.2.1.6. S dng Bo co ti chnh ca cng ty lin kt khi lp Bo co ti
chnh hp nht.
15
- Khi p dng phng php vn ch s hu trnh by khon u t vo
cng ty lin kt trong Bo co ti chnh hp nht, nh u t phi s dng Bo
co ti chnh ca cng ty lin kt lp cng ngy vi Bo co ti chnh ca nh
u t. Khi khng th c Bo co ti chnh lp cng ngy th mi c s dng
Bo co ti chnh lp vo nhng ngy khc nhau. Trng hp ny, khi lp Bo
co ti chnh hp nht, nh u t phi iu chnh nh hng ca cc s kin v
giao dch trng yu gia nh u t v cng ty lin kt pht sinh gia ngy lp
Bo co ti chnh ca nh u t v ngy lp Bo co ti chnh ca cng ty lin
kt;
- Trng hp cng ty lin kt p dng chnh sch k ton khc vi nh u
t cho cc giao dch v s kin ging nhau pht sinh trong cc trng hp tng
t th nh u t phi thc hin cc iu chnh thch hp. Trng hp nh u t
khng thc hin c cc iu chnh th phi gii trnh trong Bn Thuyt
minh bo co ti chnh hp nht.
2.2.2. Phng php xc nh v ghi nhn cc khon iu chnh khi lp v
trnh by Bo co ti chnh hp nht ca nh u t i vi cc khon u t vo
cng ty lin kt theo phng php vn ch s hu.
2.2.2.1. Xc nh v ghi nhn phn li hoc l ca nh u t trong cng ty
lin kt v cc khon iu chnh khc t sau ngy u t n cui k k ton
trc lin k.
- Xc nh phn li hoc l ca nh u t trong cng ty lin kt v cc
khon iu chnh khc ghi nhn t cc k trc.
Phn li hoc l thuc s hu ca nh u t trong cng ty lin kt v cc
khon iu chnh khc ghi nhn t sau ngy u t n cui k trc c xc
nh bng gi tr ghi s ca khon mc u t vo cng ty lin kt, lin doanh
trong Bng cn i k ton hp nht k trc lin k tr i gi gc ca khon
mc u t vo cng ty lin kt, lin doanh trong Bng cn i k ton ring
k trc lin k ca nh u t.
- Ghi nhn phn li hoc l ca nh u t trong cng ty lin kt v cc
khon iu chnh khc t sau ngy u t n cui k trc lin k vo Bng cn
i k ton hp nht k bo co: Trc khi trnh by s liu trn Bng Cn i
k ton hp nht, nh u t s dng Bng tng hp cc ch tiu iu chnh
phn nh phn li hoc l ca nh u t trong cng ty lin kt v cc khon iu
chnh khc t sau ngy u t n cui k trc:
+ i vi phn li nhun ghi nhn, ghi:
N u t vo cng ty lin kt, lin doanh
C Li nhun sau thu cha phn phi.
+ i vi phn l ghi nhn, ghi:
N Li nhun sau thu cha phn phi
C u t vo cng ty lin kt, lin doanh.
16
+ i vi phn iu chnh tng (gim) do nh gi li ti sn (nu c), ghi:
Nu iu chnh tng, ghi:
C Chnh lch nh gi li ti sn.
Nu iu chnh gim, ghi:
N Chnh lch nh gi li ti sn
+ i vi phn iu chnh tng (gim) chnh lch t gi hi oi:
Nu iu chnh tng, ghi:
C Chnh lch t gi hi oi.
Nu iu chnh gim, ghi:
N Chnh lch t gi hi oi
2.2.2.2. Xc nh v ghi nhn phn li hoc l trong k bo co ca nh u
t trong cng ty lin kt theo phng php vn ch s hu.
a) Xc nh phn li hoc l trong k bo co ca nh u t trong cng ty
lin kt.
Khi lp Bo co ti chnh hp nht, nh u t cn c vo Bo co kt qu
hot ng kinh doanh ca cng ty lin kt xc nh phn li hoc l ca mnh
trong li nhun sau thu ca cng ty lin kt trong k. Sau , nh u t cn c
vo cc ti liu, chng t khi mua khon u t, s liu v c tc, li nhun c
chia xc nh gi tr iu chnh cho k bo co i vi cc khon: Phn b
chnh lch gia phn s hu ca nh u t trong gi tr hp l v gi tr ghi s
TSC c th xc nh c; Phn phn b li th thng mi; Khon li nhun,
c tc c chia nhn trong k v phn chnh lch gia phn s hu ca nh
u t trong gi tr hp l ca ti sn thun c th xc nh c ln hn gi mua
khon u t. S liu chi tit iu chnh gi tr ghi s khon u t vo cng ty
lin kt theo phn li hoc l trong cng ty lin kt c phn nh trong Bng
xc nh phn li hoc l trong cng ty lin kt (Biu s 03).
Biu s 03
BNG XC NH PHN LI HOC L TRONG CNG TY LIN KT
Cng ty lin kt.
Nm ti chnh .
STT
1
Ni dung iu chnh
Phn li hoc l trong cng ty lin kt trong
k
K
bo co
K trc
17
2
3
4
5
Phn b chnh lch gia gi tr hp l v gi

tr ghi s (gi tr cn li) TSC
Phn b li th thng mi
C tc, li nhun c chia
Ghi nhn phn chnh lch gia gi tr hp l
ca ti sn thun c th xc nh c ln
hn gi mua khon u t (sau khi xem xt
li gi tr hp l ca ti sn thun c th xc
nh c)
Cng cc khon iu chnh
- Bng xc nh phn li hoc l trong cng ty lin kt l cn c ghi vo

ct 2 ca S k ton chi tit cc khon u t vo cng ty lin kt (biu s 01).
- Xc nh phn li hoc l trong cng ty lin kt theo nguyn tc sau: Nh
u t xc nh phn li hoc l ca mnh trong cng ty lin kt theo t l vn
gp trong vn ch s hu ca cng ty lin kt nu t l li nhun c chia hoc
t l l nh u t phi gnh chu tng ng vi t l vn gp theo cng thc
di y:
Phn li hoc l
ca nh u t trong =
cng ty lin kt
T l vn gp
trong cng ty lin
kt
Tng li nhun hoc l trong

k ca cng ty lin kt
- Trng hp cng ty lin kt l cng ty c phn, khi xc nh phn li hoc

l ca nh u t trong cng ty lin kt, nh u t ch xc nh phn vn gp
ca mnh trong cng ty lin kt theo mnh gi c phiu;
- Trng hp cng ty lin kt khng l cng ty c phn, khi xc nh phn
li hoc l ca nh u t trong cng ty lin kt, nh u t xc nh phn vn
gp ca mnh trong cng ty lin kt l tng gi tr vn thc gp (bng tin
hoc ti sn) t ngy u t cho ti thi im lp BCTC hp nht nm bo co.
V d 1: Xc nh phn li hoc l ca nh u t trong cng ty lin
kt:
Ti ngy 1/1/2004, Cng ty Thng Long (l i tng phi lp Bo co ti
chnh hp nht) u t vo Cng ty ng di hnh thc mua c phiu ph
thng c quyn biu quyt (mua 2.000 c phiu, mnh gi c phiu l
10.000VN, gi mua l 11.000VND). Tng s c phiu ph thng c quyn biu
quyt ang lu hnh ca cng ty ng l 8.000 c phiu (vi tng mnh gi
l 80.000.000VND), li nhun cha phn phi lu k n nm 2004 ca cng ty
B l 20.000.000VND. Tng li nhun ca Cng ty ng trong nm 2004 l
5.000.000VND. Cui nm 2004, khi Cng ty Thng Long lp Bo co ti chnh
hp nht, Cng ty Thng long xc nh phn li nhun ca mnh trong Cng ty
lin kt ng nh sau:
Phn li ca
cng ty Thng Long =
trong cng ty ng
2.000 x 10.000
8.000x10.000
x 100% x
5.000.000 = 1.250.000
18
V d 2: Xc nh phn li hoc l ca nh u t trong cng ty lin
kt:
Cng ty A l Cng ty m ca Cng ty B. Ti ngy 1/1/2004, Cng ty B u
t vo Cng ty C di hnh thc gp vn bng ti sn. Nguyn gi ca ti sn
mang i gp vn l 9.000.000VND, gi tr nh gi li ca ti sn em gp vn
theo tho thun ca Cng ty B vi Cng ty C l 10.000.000VND. Tng vn ch
s hu ca Cng ty C sau thi im nhn vn gp ca Cng ty B l
40.000.000VND. Tng li nhun ca Cng ty C trong nm 2004 l
2.500.000VND. Cui nm 2004, khi Cng ty A lp Bo co ti chnh hp nht,
Cng ty A xc nh phn li nhun ca Tp on trong Cng ty lin kt C nh
sau:
Phn li
ca Tp on
trong Cng ty C
10.000.000
x 100%
40.000.000
2.500.000 = 625.000
- Trng hp t l vn gp khc vi t l phn li nhun c chia hoc l

phi gnh chu do c tho thun khc gia nh u t v cng ty lin kt, phn li
hoc l ca nh u t trong cng ty lin kt c xc nh cn c vo bin bn
tho thun gia nh u t v cng ty lin kt;
- Khi xc nh cc khon iu chnh ghi vo Bng xc nh phn li
hoc l trong cng ty lin kt c thc hin nh sau:
+ S phn b khon chnh lch gia gi tr hp l ln hn gi tr ghi s
c ghi bng s m di hnh thc ghi trong ngoc n (***);
+ S phn b khon chnh lch gia gi tr hp l nh hn gi tr ghi s
c ghi bnh thng;
+ S phn b li th thng mi c ghi bng s m di hnh thc ghi
trong ngoc n (***);
+ Trng hp gi mua khon u t nh hn phn s hu ca nh u t
trong gi tr hp l ca ti sn thun c th xc nh c, ti thi im mua
khon u t, nh u t phi xem xt li vic xc nh gi tr hp l ca ti sn
thun c th xc nh c v vic xc nh gi mua khon u t. Nu sau khi
xem xt, iu chnh m vn cn chnh lch th tt c cc khon chnh lch vn
cn sau khi nh gi li c iu chnh ngay vo phn li hoc l trong cng ty
lin kt khi lp bo co ti chnh hp nht.
b) Ghi nhn khon iu chnh phn li hoc l trong k ca nh u t trong
cng ty lin kt vo Bo co ti chnh hp nht ca nh u t:
- Khi lp Bo co ti chnh hp nht, cn c vo kt qu xc nh phn li
hoc l trong k trong cng ty lin kt, k ton cn c vo S k ton chi tit
theo di cc khon u t vo cng ty lin kt (ct 2, biu 01) phn nh vo
Bng tng hp cc bt ton iu chnh, ghi:
+ Nu kt qu xc nh khon iu chnh l c li, ghi:
19
C Phn li hoc l trong cng ty lin kt, lin doanh.
+ Nu kt qu xc nh cc khon iu chnh l l, ghi:
N Phn li hoc l trong cng ty lin kt, lin doanh (ch ghi gim cho n
khi khon u t ny c gi tr bng khng (=0))
- ng thi, k ton kt chuyn Li nhun sau thu thu nhp doanh nghip
trn Bo co kt qu hot ng kinh doanh hp nht vo li nhun sau thu cha
phn phi trn Bng Cn i k ton hp nht, ghi:
+ Nu kt chuyn li, ghi:
N Li nhun sau thu thu nhp doanh nghip
+ Nu kt chuyn l, ghi:
C Li nhun sau thu thu nhp doanh nghip.
2.2.2.3. Khi vn ch s hu ca cng ty lin kt thay i nhng cha c
phn nh trn Bo co kt qu hot ng kinh doanh trong k ca cng ty lin kt
(nh nh gi li TSC v cc khon u t, chnh lch t gi quy i ngoi t),
nh u t phi iu chnh gi tr ghi s ca khon u t vo cng ty lin kt
tng ng vi phn s hu ca mnh trong vn ch s hu ca cng ty lin kt
sau ngy u t:
a) Trng hp vn ch s hu ca cng ty lin kt tng, gim do nh gi
li ti sn, nh u t phi xc nh phn s hu ca mnh trong khon tng,
gim chnh lch nh gi li ti sn, ghi:
- Nu vn ch s hu ca cng ty lin kt tng do nh gi li ti sn, k
ton iu chnh tng gi tr ghi s khon u t vo cng ty lin kt tng ng
vi phn s hu ca mnh trn Bng tng hp cc ch tiu iu chnh, ghi:
C Chnh lch nh gi li ti sn.
- Nu vn ch s hu ca cng ty lin kt gim do nh gi li ti sn, k
ton iu chnh gim gi tr ghi s khon u t vo cng ty lin kt tng ng
vi phn s hu ca mnh trn Bng tng hp cc ch tiu iu chnh, ghi:
b) Trng hp vn ch s hu ca cng ty lin kt tng, gim do chnh lch
t gi quy i ngoi t, nh u t phi xc nh phn s hu ca mnh trong
khon tng, gim chnh lch t gi, ghi:
- Nu pht sinh li chnh lch t gi quy i ngoi t, k ton phn nh
khon li chnh lch t gi trn Bng tng hp cc ch tiu iu chnh, ghi:
20
C Chnh lch t gi hi oi.
- Nu pht sinh l chnh lch t gi quy i ngoi t, k ton phn nh
khon l chnh lch t gi trn Bng tng hp cc ch tiu iu chnh, ghi:
2.2.2.4. iu chnh gi tr khon u t do s dng Bo co ti chnh ca
cng ty lin kt khng c lp cng ngy vi Bo co ti chnh ca nh u t.
a) Trng hp Bo co ti chnh ca cng ty lin kt khng c lp cng
ngy vi Bo co ti chnh ca nh u t, khi lp Bo co ti chnh hp nht,
nh u t phi thc hin iu chnh i vi nhng nh hng ca cc s kin v
giao dch trng yu gia nh u t v cng ty lin kt pht sinh gia ngy lp
Bo co ti chnh ca nh u t v ngy lp Bo co ti chnh ca cng ty lin
kt. V d nh nh u t mua hoc bn vt t, hng ho, TSC c gi tr ln
hoc c cc giao dch ti tr vn vay cho cng ty lin kt nhng cha c phn
nh trn Bo co ti chnh ring ca cng ty lin kt.
- Trng hp cc giao dch trng yu gia nh u t v cng ty lin kt
dn n lm tng phn s hu ca nh u t trong li nhun hoc l trong cng
ty lin kt, k ton phn nh trn Bng tng hp cc ch tiu iu chnh, ghi:
- Trng hp cc giao dch trng yu gia nh u t v cng ty lin kt
lm gim phn s hu ca nh u t trong li nhun hoc l ca cng ty lin
kt, k ton phn nh trn Bng tng hp cc ch tiu iu chnh, ghi:
N Phn li hoc l trong cng ty lin kt, lin doanh
trn Bo co kt qu kinh doanh hp nht vo li nhun sau thu cha phn phi
trn Bng Cn i k ton hp nht, ghi:
b) Trng hp khng th xc nh c nh hng ca nhng s kin v
giao dch trng yu gia nh u t v cng ty lin kt, nh u t phi trnh by
l do v cc din gii khc trong Bn Thuyt minh bo co ti chnh hp nht.
21
2.2.2.5. iu chnh gi tr khon u t do nh u t v cng ty lin kt s
dng cc chnh sch k ton khc nhau.
Trng hp c s khc bit trong vic p dng chnh sch k ton cho cc
giao dch v s kin tng t gia nh u t v cng ty lin kt, nh u t phi
iu chnh phn li hoc l ca mnh trong cng ty lin kt bng cch chuyn i
cc chnh sch k ton ca cng ty lin kt v chnh sch k ton ca nh u t.
Khon chnh lch pht sinh t vic chuyn i chnh sch k ton c iu
chnh vo gi tr khon u t, c x l nh sau:
- Nu s khc bit trong vic p dng chnh sch k ton dn n tng li
nhun thuc s hu ca nh u t trong cng ty lin kt, k ton phn nh trn
Bng tng hp cc ch tiu iu chnh, ghi:
- Nu s khc bit trong vic p dng chnh sch k ton dn n gim li
nhun thuc s hu ca nh u t trong cng ty lin kt, k ton phn nh trn
Bng tng hp cc ch tiu iu chnh, ghi:
N Phn li hoc l trong cng ty lin kt, lin doanh
trn Bo co kt qu kinh doanh hp nht vo li nhun sau thu cha phn phi
trn Bng Cn i k ton hp nht, ghi:
V d v vic xc nh v ghi nhn phn s hu ca nh u t trong
li hoc l ca cng ty lin kt sau ngy u t trong Bo co ti chnh hp
nht.
Ngy 1/1/2004, Cng ty A mua 40% c phn ca cng ty B (trong trng
hp ny Cng ty A l nh u t c nh hng ng k i vi Cng ty B do
Cng ty B l Cng ty lin kt ca Cng ty A) vi gi 140.000 (nghn ng).
Ti ngy mua, Cng ty B c Bng cn i k ton nh sau:
Tin
Cc khon phi thu
Hng tn kho
Gi tr ghi s
10.000
40.000
80.000
n v: 1.000
Gi tr hp l
10.000
40.000
80.000
22
TSC (Gi tr cn li)
Tng Ti sn
N phi tr
Vn ch s hu
Tng Ngun vn
190.000
320.000
70.000
250.000
320.000
270.000
400.000
70.000
330.000
400.000
Ti ngy mua, Cng ty A phi xc nh:

- Gi gc mua khon u t l: 140.000
- Gi tr ghi s ca 40% ti sn
thun c th xc nh c l: 40% x (320.000-70.000) = 100.000
- Chnh lch: 40.000
Khon chnh lch 40.000 c phn b cho cc khon mc c s chnh
lch gia gi tr hp l v gi tr ghi s:
Khon mc
c chnh lch
TSC
Gi tr
ghi s
Gi tr
hp l
Chnh lch gia gi tr

ghi s v gi tr hp l
40% ca s
chnh lch
80.000
32.000
190.000 270.000
Khon chnh lch gia: 40.000 - 32.000 = 8.000 l li th thng mi ca

nh u t pht sinh khi mua khon u t vo cng ty lin kt. Hoc:
Chnh lch gia gi gc mua khon u t (l 140.000) vi 40% ca ti sn
thun c th xc nh c theo gi tr hp l ((400.000 - 70.000) x 40% =
132.000) l 8.000. Khon chnh lch ny l li th thng mi.
Cc khon chnh lch gia gi tr ghi s vi gi tr hp l ca TSC v li
th thng mi xc nh c ti thi im mua khon u t cn phi c
phn b dn v iu chnh khi xc nh v ghi nhn phn li hoc l ca nh u
t trong cng ty lin kt khi lp Bo co ti chnh hp nht hng nm. Thi gian
khu hao TSC hoc phn b li th thng mi cn phi cn c vo thi gian
s dng hu ch ca tng TSC v quy nh hin hnh v phn b li th thng
mi.
Gi s:
TSC khu hao l 10 nm;
Li th thng mi phn b trong 10 nm.
Cui nm, khi lp Bo co ti chnh hp nht, Cng ty A phn b khon
chnh lch gia gi tr hp l v gi tr ghi s ca TSC v phn b li th
thng mi nh sau:
S theo di phn b
cc khon chnh lch pht sinh khi mua khon u t vo cng ty lin kt
Ni dung phn b
Tng s
Chnh
Thi gian
khu hao
2004
2005
2006
23
- Chnh lch gia gi tr

hp l v gi tr ghi s ca
TSC
- Li th thng mi
Tng s phn b hng nm
lch
32.000
8.000
(phn b)
10 nm
10 nm
3.200
800
3.200
800
3.200
800
4.000
4.000
4.000
Gi s trong nm 2004, Cng ty B c li nhun sau thu l 20.000, Cng ty

A phi phn nh phn li hoc l ca mnh trong cng ty lin kt trn Bo co ti
chnh hp nht nh sau:
Phn li hoc l ca Cng ty A trong Cng ty lin kt B trong nm 2004:
= 40%x 20.000 = 8.000
Tng s iu chnh tng li nhun cha phn phi v gi gc khon u t
trong Cng ty lin kt A trong nm 2004:
= 8.000 4.000 = 4.000
BNG XC NH PHN LI HOC L TRONG CNG TY LIN KT
Cng ty lin kt B
Nm 2004
STT
Ni dung iu chnh
Nm nay Nm trc
1
Phn li hoc l trong cng ty lin kt
8.000
2
Phn b chnh lch gia gi tr hp l v gi
(3.200)
tr ghi s TSC
3
Phn b li th thng mi
(800)
4
Li nhun, c tc c chia nhn
Cng cc khon iu chnh
4.000
- Sau khi xc nh c tng s iu chnh tng li nhun cha phn phi

v gi gc khon u t trong Cng ty lin kt A trong nm 2004, ghi:
N u t vo cng ty lin kt, lin doanh: 4.000
C Phn li hoc l trong cng ty lin kt, lin doanh: 4.000.
ng thi k ton kt chuyn li nhun sau thu thu nhp doanh nghip trn
Bo co kt qu hot ng kinh doanh hp nht vo li nhun sau thu cha
phn phi trn Bng Cn i k ton hp nht, ghi:
2.2.3. Trnh by khon u t vo cng ty lin kt trong Bo co ti
chnh hp nht.
- Gi tr khon u t vo cng ty lin kt c ghi nhn theo gi gc v s
lu k cc khon iu chnh vo cui mi nm ti chnh v c phn nh
khon mc u t vo cng ty lin kt, lin doanh M s 252 trong Bng
Cn i k ton hp nht.
24
- Phn li hoc l ca nh u t trong cng ty lin kt ca nm bo co
c phn nh khon mc Phn li hoc l trong cng ty lin kt, lin doanh
M s 45 trong Bo co kt qu hot ng kinh doanh hp nht.
- Trong Bn Thuyt minh bo co ti chnh hp nht, nh u t phi trnh
by:
+ Danh sch cc cng ty lin kt km theo cc thng tin v phn s hu v
t l (%) quyn biu quyt, nu t l ny khc vi t l (%) phn s hu;
+ Phng php k ton c s dng k ton khon u t vo cng ty
lin kt trong Bo co ti chnh hp nht.
VI. HNG DN THC HIN CHUN MC K TON S 08
THNG TIN TI CHNH V NHNG KHON VN GP LIN
DOANH
1. K ton hot ng lin doanh di hnh thc hp ng hp tc kinh
doanh
1.1. Trng hp lin doanh di hnh thc hot ng kinh doanh ng kim
sot
Cc quy nh chung v cc quy nh c th v phng php k ton cc
nghip v kinh t lin quan n ch ph, sn phm, doanh thu ca hot ng lin
doanh di hnh thc hot ng kinh doanh ng kim sot c quy nh ti
Mc II Phn gii thch Ti khon 222 Vn gp lin doanh trong Ch k ton
Doanh nghip hin hnh.
Thng t ny hng dn cc mu chng t k ton dng phn nh chi
ph, sn phm, doanh thu ... ca hp ng hp tc kinh doanh cho cc bn gp
vn nh sau:
a) Khi bn lin doanh c pht sinh chi ph chung phi m s k ton ghi
chp, tp hp ton b cc chi ph chung . nh k cn c vo cc tha thun
trong hp ng lin doanh v vic phn b cc chi ph chung, k ton lp Bng
phn b chi ph chung (Mu s 01-HTKD), c cc bn lin doanh xc nhn,
giao cho mi bn gi mt bn (bn chnh). Bng phn b chi ph chung km theo
cc chng t gc hp php l cn c mi bn lin doanh k ton chi ph chung
c phn b t hp ng.
Hp ng hp tc kinh doanh:
.
Mu s 01 HTKD
(Ban hnh theo TT s 161/2007/TT-BTC
ngy 31/12/2007 ca B Ti chnh)
BNG PHN B CHI PH CHUNG

(Pht sinh ti bn tham gia hp ng hp tc kinh doanh l: )
1. Tn hp ng: . . . . . ..
2. Thi gian thc hin hp ng: . . . . ...
3. Cc bn tham gia hp ng: . . . . ...
4. Ni dung ca hp ng: . . . . ..
25
5. Thi gian pht sinh chi ph chung cn phn b: T: .... n: ....
n v tnh: . . .
Chng t
S
TT
A
Tng s tin
Ngy,
thng,
nm
Ni
dung
Thu
GTGT
(nu c)
1
Tng
chi ph
2
Phn chia cho cc bn

Bn gp vn A
Bn gp vn B
Thu
Thu
Chi
GTGT
Chi ph
GTGT
ph
(nu c)
(nu c)
3
4
5
6
Ghi
ch
Tng cng:
, Ngy ... thng ... nm ...

i din bn gp vn A
(K, h tn,
ng du)
i din bn gp vn B
(K, h tn,
ng du)
...
Cch ghi mt s ni dung trong bng:

Ct B: Ghi s hiu ca chng t;
Ct C: Ngy, thng, nm ca chng t;
Ct D: Ghi ni dung ca chng t;
Ct 1,2: Ghi s Thu GTGT v tng chi ph chung ca Hp ng;
Ct 3,4: Ghi s Thu GTGT v chi ph phn b cho i tc A;
Ct 5,6: Ghi s Thu GTGT v chi ph phn b cho i tc B;
..
b) Trng hp hp ng lin doanh quy nh chia sn phm, nh k theo
tha thun trong hp ng lin doanh, cc bn lin doanh phi lp Bng phn
chia sn phm (Mu s 02-HTKD) cho cc bn gp vn v c cc bn xc
nhn s lng, quy cch sn phm c chia t hp ng, giao cho mi bn gi
mt bn (bn chnh). Mi khi thc giao sn phm, cc bn lin doanh phi lp
Phiu giao nhn sn phm (hoc phiu xut kho) lm 2 bn, giao cho mi bn gi
mt bn. Phiu giao nhn sn phm l cn c cc bn lin doanh ghi s k
ton, theo di v l cn c thanh l hp ng.
....
Mu s 02 HTKD
BNG PHN CHIA SN PHM

(Ti bn tham gia hp ng hp tc kinh doanh l: )
1. Tn hp ng: . . . . .
2. Thi gian thc hin hp ng: . . . . .
3. Cc bn tham gia hp ng: . . . . .
4. Ni dung ca hp ng: . . . . ...
5. Thi gian pht sinh sn phm cn phn chia: T: ... n: ...
n v tnh:
Tn
Tng s S sn phm phn chia cho cc
Ghi
26
TT
sn
phm
sn
phm
bn lin doanh
Bn gp Bn gp
vn A
vn B
2
3
i din bn gp vn i din bn gp vn
A
B
(K, h tn,
(K, h tn,
ng du)
ng du)
ch
C
..., Ngy ... thng ... nm ...

...

Ct B: Ghi tn, quy cch sn phm;
Ct 1: Ghi tng s sn phm;
Ct 2: Ghi s sn phm phn chia cho i tc A theo quy nh ca hp
ng;
Ct 3: Ghi s sn phm phn chia cho i tc B theo quy nh ca hp
ng;
..
c) Trng hp hp ng lin doanh quy nh chia doanh thu, theo tng ln
bn hng bn lin doanh c giao trch nhim bn h sn phm cho cc bn
khc phi pht hnh ha n cho ton b sn phm bn ra ca hp ng. nh
k, theo tha thun, bn bn hng phi lp Bng phn chia doanh thu (Mu s
03-HTKD) v c cc bn xc nhn, giao cho mi bn gi mt bn chnh. Khi
nhn c Bng phn chia doanh thu, cc bn lin doanh khng bn sn phm
phi lp ha n bn hng i vi s doanh thu c hng t hp ng giao
cho bn bn sn phm 1 bn. Cc ha n ny l cn c cc bn lin doanh k
ton doanh thu bn hng t hp ng.
Mu s 03 HTKD
BNG PHN CHIA DOANH THU
(Ghi nhn ti bn tham gia hp ng hp tc kinh doanh l:)
1. Tn hp ng: . . . .
2. Thi gian thc hin hp ng: . . . . ..
3. Cc bn tham gia hp ng: . . . . .
4. Ni dung ca hp ng: . . . . ....
5. Thi gian pht sinh doanh thu cn phn chia: . . . . ..
n v tnh:
S
Chng t
TT S Ngy,
Din
gii
Tng s tin
bn hng
S tin phn chia cho cc bn

Bn gp vn A
Bn gp vn B
Ghi
ch
27
thng
,
nm
C
Thu
Thu
Thu
Doanh
Doanh
Doanh
GTGT
GTGT
GTGT
thu
thu
thu
(nu c)
(nu c)
(nu c)
1
2
3
4
5
6
Tng
cng:
i din bn gp vn A
(K, h tn,
ng du)
i din bn gp vn B
(K, h tn,
ng du)
..., Ngy ... thng ... nm ...

...

Ct B: Ghi s hiu ca chng t;
Ct C: Ngy, thng, nm ca chng t;
Ct D; Ghi din gii ni dung ca nghip v;
Ct 1,2: Ghi s tin Thu GTGT v tng s tin doanh thu chung ca Hp
ng;
Ct 3,4: Ghi s tin thu GTGT v doanh thu phn chia cho i tc A;
Ct 5,6: Ghi s tin thu GTGT v doanh thu phn chia cho i tc B;
..
1.2. Trng hp lin doanh di hnh thc ti sn ng kim sot
Quy nh chung v quy nh c th phng php k ton cc nghip v kinh
t lin quan n hot ng lin doanh di hnh thc ti sn ng kim sot c
quy nh ti Mc III Phn gii thch Ti khon 222 Vn gp lin doanh trong
Ch k ton Doanh nghip hin hnh.
2. K ton gp vn lin doanh di hnh thc thnh lp c s kinh
doanh ng kim sot
Quy nh chung v quy nh c th v phng php k ton cc nghip v
kinh t lin quan n hot ng lin doanh di hnh thc thnh lp c s kinh
doanh ng kim sot c quy nh ti Mc I Phn gii thch Ti khon 222
Vn gp lin doanh trong Ch k ton Doanh nghip hin hnh.
Ch chng t k ton, s k ton, Bo co ti chnh c thc hin theo
Ch k ton Doanh nghip hin hnh.
3. K ton khon vn gp vo c s kinh doanh ng kim sot khi lp
v trnh by Bo co ti chnh hp nht ca bn gp vn lin doanh
3.1. Nguyn tc chung
- Trng hp bn gp vn lin doanh c t nht mt Cng ty con th bn lin
doanh phi lp Bo co ti chnh hp nht. Trong Bo co ti chnh hp nht
khon vn gp lin doanh vo c s kinh doanh ng kim sot phi c k
28
ton theo phng php vn ch s hu (ngoi tr cc trng hp c qui nh
ti on 27 v on 28 ca Chun mc k ton s 08 Thng tin ti chnh v
nhng khon vn gp lin doanh). Khi lp Bo co ti chnh hp nht bn gp
vn lin doanh phi iu chnh gi tr ghi s ca khon vn gp lin doanh tng
ng vi phn li (hoc l) sau thu TNDN thuc li ch ca bn gp vn trong
kt qu hot ng kinh doanh ca c s kinh doanh ng kim sot.
Nguyn tc xc nh v phng php ghi nhn phn li (hoc l) trong c
s kinh doanh ng kim sot v cc khon iu chnh khc theo phng php
vn ch s hu c thc hin tng t nh qui nh khi lp Bo co ti chnh
hp nht i vi khon u t vo cng ty lin kt.
- Trng hp bn gp vn lin doanh mua ti sn ca lin doanh v cha
bn li ti sn ny cho mt bn th ba c lp:
+ Nu pht sinh li t giao dch ny th bn gp vn lin doanh khng phi
hch ton phn li tng ng vi li ch ca mnh trong lin doanh trong Bo co
ti chnh hp nht theo phng php vn ch s hu.
+ Nu pht sinh l t giao dch ny th bn gp vn lin doanh phi ghi
nhn ngay phn l tng ng vi li ch ca mnh trong lin doanh trong Bo co
ti chnh hp nht theo phng php vn ch s hu.
- Gi tr phn li (hoc l) ca bn gp vn lin doanh trong c s kinh
doanh ng kim sot sau khi xc nh c, thc hin iu chnh vo Bng cn
i k ton hp nht v Bo co kt qu hot ng kinh doanh hp nht.
- i vi nhng thay i trong ngun vn ch s hu ca c s ng kim
sot m cha c phn nh trn Bo co kt qu hot ng kinh doanh ca c
s kinh doanh ng kim sot, k ton phi xc nh phn s hu ca mnh
tng ng vi phn li ch ca bn gp vn lin doanh iu chnh gi tr ghi
s khon u t vo c s kinh doanh ng kim sot.
3.2. Phng php k ton khon vn gp vo c s kinh doanh ng
kim sot khi lp Bo co ti chnh hp nht ca bn gp vn lin doanh
theo phng php vn ch s hu
a) Xc nh phn li (hoc l) trong c s kinh doanh ng kim sot v cc
khon iu chnh khc ghi nhn t sau ngy u t n cui k k ton trc
lin k: Xem mc 2.2.2.1 phn V.
b) Xc nh v iu chnh phn li (hoc l) trong nm bo co tng ng
vi phn s hu ca bn gp vn lin doanh trong c s kinh doanh ng kim
sot.
- Xc nh phn li (hoc l) trong nm bo co ca bn gp vn lin doanh
trong c s kinh doanh ng kim sot theo phng php vn ch s hu:
+ Cn c vo Bo co kt qu hot ng kinh doanh trong nm bo co ca
c s kinh doanh ng kim sot xc nh phn li (hoc l) thuc li ch ca
bn gp vn lin doanh trong lin doanh.
29
+ Phng php xc nh phn li hoc l trong nm bo co trong c s
kinh doanh ng kim sot c thc hin tng t nh qui nh i vi xc
nh phn li hoc l trong k ca nh u t trong cng ty lin kt khi lp Bo
co ti chnh hp nht.
- Ghi nhn khon iu chnh phn li (hoc l) trong k trong c s kinh
doanh ng kim sot v cc khon iu chnh khc vo Bo co ti chnh hp
nht: Xem mc 2.2.2.2 b Phn V.
c) Xc nh v iu chnh phn s hu ca bn gp vn lin doanh i vi
cc khon thay i ngun vn ch s hu nhng khng c phn nh trn Bo
co kt qu hot ng kinh doanh ca c s kinh doanh ng kim sot xem mc
2.2.2.3 Phn V.
d) iu chnh nh hng ca giao dch mua ti sn ca c s kinh doanh
ng kim sot v cha bn li ti sn ny cho mt bn th ba c lp.
+ Trng hp c s kinh doanh ng kim sot thu c li t giao dch
bn ti sn cho bn gp vn lin doanh th bn gp vn lin doanh phi hon li
phn li ca mnh:
+ Trng hp khi hng bn c cho bn th ba c lp th bn gp vn
lin doanh c ghi nhn phn li ca mnh
V d:
Cng ty A(c cng ty con) gp 50% vn v c quyn ng kim sot Cng
ty lin doanh B. Nm 2006, Cng ty lin doanh B bn hng cho A (gi bn 1000,
gi vn 800, li nhun 200). Cui nm 2006 Cng ty A cha bn c hng cho
bn th ba. Nm 2007 bn c hng cho Cng ty X.
Nm 2006, Cng ty A hon li (iu chnh gim) phn s hu ca mnh
trong li nhun Cng ty lin doanh B:
N Li nhun sau thu cha phn phi 100
C u t vo cng ty lin kt, lin doanh 100
Nm 2007, Cng ty A ghi nhn phn li hon li trn.
C u t vo cng ty lin kt, lin doanh100
3.3. Trnh by khon vn gp vo c s kinh doanh ng kim sot
trong Bo co ti chnh hp nht
a) Gi tr vn gp vo c s kinh doanh ng kim sot c ghi nhn theo
gi gc v cc khon iu chnh vo cui mi nm ti chnh c phn nh
30
khon mc: u t vo cng ty lin kt, lin doanh - M s 252 trong Bng
cn i k ton hp nht.
b) Phn li hoc l trong c s kinh doanh ng kim sot xc nh c
vo cui mi nm ti chnh khi p dng phng php vn ch s hu c phn
nh khon mc Phn li hoc l trong cng ty lin kt, lin doanh M s 45
trong Bo co kt qu hot ng kinh doanh hp nht.
c) Trong Bn Thuyt minh bo co ti chnh hp nht, doanh nghip phi
trnh by:
- Tng gi tr ca cc khon n ngu nhin, tr khi kh nng l l thp v
tn ti bit lp vi gi tr ca cc khon n ngu nhin khc, gm: Bt k khon
n ngu nhin m bn gp vn lin doanh phi gnh chu lin quan n vi phn
vn ca bn gp vn lin doanh gp vo lin doanh v phn m bn gp vn lin
doanh cng phi gnh chu vi cc bn gp vn lin doanh khc t mi khon n
ngu nhin; Phn ca cc khon n ngu nhin ca lin doanh m bn gp vn
lin doanh phi chu trch nhim mt cch ngu nhin; Cc khon n ngu nhin
pht sinh do bn gp vn lin doanh phi chu trch nhim mt cch ngu nhin
i vi cc khon n ca cc bn gp vn lin doanh khc trong lin doanh.
- Trnh by ring bit Tng gi tr ca cc khon cam kt sau y theo
phn vn gp vo lin doanh ca bn gp vn lin doanh vi cc khon cam kt
khc: Bt k khon cam kt v tin vn no ca bn gp vn lin doanh lin quan
n phn vn gp ca h trong lin doanh v phn bn gp vn lin doanh phi
gnh chu trong cam kt v tin vn vi cc bn gp vn lin doanh khc; phn
cam kt v tin vn ca bn gp vn lin doanh trong lin doanh.
- Trnh by chi tit cc khon vn gp trong cc lin doanh quan trng m
bn gp vn lin doanh tham gia.
d) Bn gp vn lin doanh phi phn nh trong Bn Thuyt minh bo co ti
chnh cc thng tin b sung sau :
- Danh sch cc cng ty lin doanh; km theo cc thng tin v phn s hu
v t l (%) quyn biu quyt, nu t l ny khc vi phn s hu; v
- Nu bn gp vn lin doanh khng thc hin c vic iu chnh cc
khon chnh lch pht sinh do s dng Bo co ti chnh ca cng ty lin doanh
c lp khc ngy vi Bo co ti chnh ca nh u t hoc nh u t v cng
ty lin doanh p dng cc chnh sch k ton khc nhau cho cc giao dch v s
kin tng t th phi thuyt minh iu ny trn Bn Thuyt minh bo co ti
chnh hp nht.
VII. HNG DN THC HIN CHUN MC K TON S 10
NH HNG CA VIC THAY I T GI HI OI
1. Nguyn tc x l chnh lch t gi hi oi v k ton chnh lch t gi
hi oi c thc hin theo Ch k ton Doanh nghip (Xem hng dn TK
413).
31
2. K ton chnh lch t gi hi oi khi chuyn i Bo co ti chnh ca
c s nc ngoi hot ng c lp:
2.1. Khi chuyn i Bo co ti chnh ca c s nc ngoi tng hp vo
Bo co ti chnh ca doanh nghip bo co phi tun theo nhng quy nh sau:
a) Ti sn v n phi tr (c khon mc tin t v phi tin t) ca c s
nc ngoi c quy i theo t gi cui k.
b) Cc khon mc v doanh thu, thu nhp khc v chi ph ca c s nc
ngoi c quy i theo t gi ti ngy giao dch.
Trng hp bo co ca c s nc ngoi c bo co bng ng tin
ca mt nn kinh t siu lm pht th cc khon mc doanh thu, thu nhp khc v
chi ph c quy i theo t gi cui k.
Trng hp t gi trung bnh xp x t gi thc t th t gi trung bnh c
s dng chuyn i cc khon mc doanh thu, thu nhp khc v chi ph ca c
s nc ngoi.
c) K ton khon chnh lch t gi hi oi pht sinh khi chuyn i Bo
co ti chnh ca c s nc ngoi tng hp vo Bo co ti chnh ca
doanh nghip bo co:
- Cc trng hp pht sinh chnh lch t gi hi oi khi chuyn i Bo
co ti chnh ca c s nc ngoi:
+ Chuyn i cc khon mc doanh thu, thu nhp khc v chi ph theo t
gi hi oi ti ngy giao dch, cc ti sn v cc khon n phi tr theo t gi
hi oi cui k;
+ Chuyn i khon u t thun u k ti c s nc ngoi theo mt t
gi hi oi khc vi t gi hi oi c phn nh k trc;
+ Cc khon thay i khc lin quan n vn ch s hu ti c s nc
ngoi.
- Ton b cc khon chnh lch hi oi khi chuyn i Bo co ti chnh
ca c s nc ngoi tng hp vo Bo co ti chnh ca doanh nghip bo
co phi c phn loi nh l vn ch s hu ca doanh nghip bo co cho
n khi thanh l khon u t thun . Ton b cc khon chnh lch t gi hi
oi lu k pht sinh t vic chuyn i Bo co ti chnh ca c s nc
ngoi phi c tnh phn b khi xc nh li ch ca c ng thiu s ti c s
nc ngoi trong Bng cn i k ton hp nht.
- Khi thanh l c s nc ngoi, khon chnh lch t gi hi oi pht
sinh ly k b hon li v lin quan n c s nc ngoi s c ghi
nhn l thu nhp hoc chi ph cng vi k m li hoc l v vic thanh l c
ghi nhn.
- Li th thng mi pht sinh khi mua c s nc ngoi v mi s iu
chnh gi tr hp l v gi tr ghi s ca ti sn v n phi tr pht sinh trong qu
trnh mua c s nc ngoi c x l theo mt trong 2 cch sau:
32
+ c coi l ti sn ca c s nc ngoi, c tnh theo n v tin t
ca c s nc ngoi v c chuyn i theo t gi cui k.
+ c coi l ti sn ca doanh nghip bo co, c th hin bng n v
tin t ca n v bo co, hoc c chuyn i sang n v tin t ca n v
bo co theo t gi ti ngy giao dch.
V d 1: Ngy 01/01/2005 Cng ty P Vit Nam mua 100% c phiu ang
lu hnh ca Cng ty S H Lan. n v tin t k ton ca Cng ty con S l
ng euro (). Ti ngy mua cc ch tiu thuc ngun vn ch s hu ca Cng
ty S trn Bng cn i k ton nh sau:
- Vn u t ca ch s hu: 14.000
- Thng d vn c phn: 4.000
- Li nhun sau thu cha phn phi 2.000
Bng cn i k ton ca Cng ty S ti ngy 31/12/2005 nh sau:
S tin
Khon mc
Khon mc
S tin ()
()
TI SN
N PHI TR
44.000
- Tin
5.000 - Phi tr ngi bn
4.000
- Phi thu ca khch
3.000 - Vay di hn
40.000
hng
- Hng tn kho
18.000 VN CH S HU
22.000
- TSC hu hnh
50.000 - Vn u t ca ch s hu
14.000
(mnh gi 10.000 /CP)
- Gi tr hao mn lu k
(10.000) - Thng d vn c phn
4.000
- Li nhun sau thu cha
4.000
phn phi
Tng Ti sn
66.000
Tng Ngun vn
66.000
Tng hp doanh thu, thu nhp khc, chi ph v kt qu hot ng theo bo
co kt qu hot ng kinh doanh ca Cng ty S nm 2005 nh sau:
S tin ()
Tng doanh thu v thu nhp khc
20.000
Tng chi ph (gm c thu TNDN)
(17.000)
Li nhun sau thu TNDN
3.000
Li nhun sau thu cha phn phi ti ngy
2.000
01/01/2005
C tc tr (Trong nm 2005 cng ty S tr
(1.000)
c tc 1.000 )
Li nhun sau thu cha phn phi ti ngy
4.000
31/12/2005
T gi gia ng Euro v ng Vit Nam:
+ Ti thi im mua cng ty S 01/01/2005 l: 1 = 20.000 .
33
+ Ti ngy 31/12/2005 l 1 = 22.500 .
+ Trung bnh c nm 2005 l 1 = 21.500 .
+ Ti thi im cng b c tc l 1 = 21.000 .
hp nht Bo co ti chnh ca Cng ty con S vo bo co ca Tp on,
BCTC ca Cng ty con S phi c chuyn i ra ng Vit Nam nh sau :
a) Tt c cc khon mc ti sn, n phi tr trn Bng cn i k ton c
chuyn i theo t gi cui k (t gi ngy 31/12/2005: 1 = 22.500 ). Cc ch
tiu thuc ngun vn ch s hu ti ngy mua (gm vn u t ca ch s hu,
thng d vn c phn v li nhun sau thu cha phn phi) c chuyn i
theo t gi ti ngy mua 01/01/2005 (1 = 20.000 ). Ring khon mc li nhn
sau thu cha phn phi t sau ngy mua c tnh ton sau khi chuyn i
cc khon doanh thu, thu nhp khc, chi ph theo t gi trung bnh (1 = 21.500
) v phn c tc tr theo t gi ti ngy cng b (1 = 21.000 ).
Cc khon mc ca Bng Cn i k ton ca Cng ty S nm 2005 c
chuyn i nh sau:
Khon mc
TI SN
- Tin
- Phi thu ca khch hng
- Hng tn kho
- TSC hu hnh
- Gi tr hao mn lu k
Tng Ti sn
N PHI TR
S tin ()
T gi
5.000
3.000
18.000
50.000
(10.000)
66.000
44.000
22.500
22.500
22.500
22.500
22.500
- Phi tr ngi bn
- Vay di hn
VN CH S HU
- Vn u t ca ch s hu
(mnh gi 10.000 /CP)
- Thng d vn c phn
- Li nhun sau thu cha phn
phi
- Chnh lch t gi hi oi
(pht sinh do chuyn i)
4.000
40.000
22.000
14.000
22.500
22.500
4.000
4.000
20.000
80.000.000
(1) 83.500.000
(2) 51.500.000
Tng Ngun vn
66.000
Quy i ra VND
112.500.000
67.500.000
405.000.000
1.125.000.000
(225.000.000)
1.485.000.000
990.000.000
20.000
90.000.000
900.000.000
495.000.000
280.000.000
1.485.000.000
b) Cc khon doanh thu v thu nhp khc, chi ph c chuyn i theo t

gi trung bnh c nm 2005 (gi thit t gi trung bnh xp x t gi thc t) nh
sau:
34
Khon mc
- Tng doanh thu v thu nhp khc
- Tng chi ph (gm c thu TNDN)
- Li nhun sau thu TNDN
- Li nhun sau thu TNDN ti ngy
01/01/2005
- C tc tr
- Li nhun cha phn phi
31/12/2005
S tin
()
20.000
(17.000)
3.000
2.000
(1.000)
4.000
T gi
21.500
21.500
20.000
Quy i ra
VND
430.000.000
(365.500.000)
64.500.000
40.000.000
21.000
(21.000.000)
83.500.000
Ch :
(1) Khon mc li nhun cha phn phi c xc nh sau khi chuyn
i doanh thu v thu nhp khc, chi ph theo t gi trung bnh v c tc tr
theo t gi ti ngy cng b.
(2) Phn tch chnh lch t gi hi oi pht sinh do chuyn i BCTC nm
2005 ca Cng ty S nh sau:
Ti sn thun u nm 2005 (khi
20.000 (22.500 - 20.000) = 50.000.000
thnh lp Cng ty con S)
Li nhun thun trong nm 2005
3.000 (22.500 - 21.500) = 3.000.000
C tc tr nm 2005
1.000 (22.500 - 21.000) = (1.500.000)
Cng:
51.500.000
Phn chnh lch t gi hi oi pht sinh do chuyn i BCTC ca Cng ty
con S 51.500.000 c bo co thnh mt ch tiu ring trong phn vn ch s
hu.
Gi s trong nm tip theo, Cng ty con S c Bng CKT ti ngy
31/12/2006 nh sau:
Khon mc
TI SN
- Tin
- Hng tn kho
- TSC hu hnh
- Gi tr hao mn lu k
Tng Ti sn
S tin
()
10.000
7.000
9.000
58.000
(11.000)
73.000
Khon mc
N PHI TR
- Phi tr ngi bn
- Vay di hn
VN CH S HU
- Vn u t ca ch s hu
(mnh gi 10.000 /CP)
- Thng d vn c phn
Tng Ngun vn
S tin ()
50.000
10.000
40.000
23.000
14.000
4.000
5.000
73.000
Tng hp doanh thu v thu nhp khc, chi ph v kt qu hot ng theo

Bo co kt qu hot ng kinh doanh ca Cng ty S nm 2006 nh sau:
Khon mc
Euro
35
Tng doanh thu v thu nhp khc
Tng chi ph
Li nhun sau thu TNDN
Li nhun cha phn phi
31/12/2005
C tc tr nm 2006
Li nhun cha phn phi
31/12/2006
23.000
(18.000)
5.000
4.000
(4.000)
5.000

+ Ti ngy 01/01/2006 l: 1 = 22.500
+ Ti ngy 31/12/2006 l 1 = 25.000
+ Trung bnh c nm 2006 l 1 = 24.000
+ Ti thi im tr c tc l 1 = 24.500
Cc khon mc ca Bng CKT Cng ty S nm 2006 c chuyn i nh
sau:
Khon mc
TI SN
- Tin
- Hng tn kho
- TSC hu hnh
- Gi tr hao mn lu k
Tng Ti sn
N PHI TR
- Phi tr ngi bn
- Vay di hn
VN CH S HU
- Vn u t ca ch s hu
(mnh gi 10.000 /CP)
- Thng d vn c phn
- Chnh lch t gi hi oi
(pht sinh do chuyn i)
Tng Ngun vn
S tin ()
T gi
10.000
7.000
9.000
58.000
(11.000)
73.000
50.000
25.000
25.000
25.000
25.000
25.000
10.000
40.000
23.000
14.000
25.000
25.000
4.000
20.000
5.000
-
Quy i ra VND
250.000.000
175.000.000
225.000.000
1.450.000.000
(275.000.000)
1.825.000.000
1.250.000.000
20.000
73.000
250.000.000
1.000.000.000
575.000.000
280.000.000
80.000.000
(1) 105.500.000
109.500.000
1.825.000.000
Cc khon doanh thu v thu nhp khc, chi ph c chuyn i theo t gi

trung bnh c nm 2006 do t gi trung bnh xp x t gi thc t nh sau:
Khon mc
S tin
()
T gi
Quy i ra
VND
36
- Tng doanh thu v thu nhp khc
- Tng chi ph
- Li nhun sau thu TNDN
31/12/2005
- C tc tr
31/12/2006
23.000
(18.000)
5.000
4.000
24.000
24.000
24.000
-
552.000.000
(432.000.000)
120.000.000
83.500.000
(4.000)
5.000
24.500
(98.000.000)
105.500.000
Phn tch chnh lch t gi hi oi pht sinh do chuyn i BCTC Cng ty

S nm 2006 nh sau:
Ti sn thun 1/1/2006
Li nhun thun trong nm 2006
C tc tr nm 2006
Cng:
22.000 (25.000 - 22.500) = 55.000.000

5.000 (25.000 - 24.000) = 5.000.000
4.000 (25.000 - 24.500) = (2.000.000)
58.000.000
Nh vy, chnh lch t gi hi oi pht sinh do chuyn i BCTC ca

Cng ty con S lu k n 31/12/2006 l 51.500.000 + 58.000.000 =
109.500.000 .
V d 2: Ngy 30/06/2003 Cng ty X mua 80% c phiu ang lu hnh ca
Cng ty Y B vi gi 280.000.000 . T gi gia ng Euro v ng Vit Nam
ti ngy mua (30/6/2003) l 1 = 19.500 . Gi tr hp l ca ti sn thun ca
Cng ty Y ti ngy mua l 15.000 . Trong :
- Vn u t ca ch s hu : 12.000 .
- Li nhun cha phn phi: 3.000 .
Li th thng mi c phn b trong vng 10 nm k t khi mua.
+ Ti ngy 31/12/2006 l 1 = 20.000 .
+ Trung bnh c nm 2006 l 1 = 19.800 .
+ Ti ngy 31/12/2005 l 1 = 19.700 .
Li th thng mi pht sinh c coi l ti sn ca c s nc ngoi
(Cng ty Y), c tnh theo n v tin t ca c s nc ngoi (ng euro) v
c chuyn i theo t gi cui k, nh sau:
- Gi mua cng ty con Y (280.000.000 : 20.000) = 14.000
- Phn s hu ca Cng ty X trong gi tr ti sn
thun ca cng ty Y: 80% x (12.000 + 3.000)
= 12.000
- Li th thng mi
= 2.000
Ch tiu
Euro
T gi
Gi tr cn li ca li th thng mi vo ngy 1.500 19.700
VND
29.550.000
37
31/12/2005 l: 2000 - (2000 /10 x 2,5 nm)
Gi tr li th thng mi phn b trong nm
2006
200
19.800
3.960.000
Gi tr cn li ca li th thng mi vo ngy 1.300 20.000

31/12/2006 l: 2000 - (2000 /10 x 3,5 nm)
26.000.000
Bt ton ghi nhn chnh lch chuyn i pht sinh ca li th thng mi:
N Li th thng mi 410.000
C Chnh lch t gi hi oi (pht sinh do chuyn i) 410.000
VIII. HNG DN THC HIN CHUN MC K TON S 14
DOANH THU V THU NHP KHC
1. K ton doanh thu v thu nhp khc
1.1. K ton doanh thu
Doanh thu pht sinh t giao dch, s kin c xc nh bi tha thun gia
doanh nghip vi bn mua hoc bn s dng ti sn. N c xc nh bng gi
tr hp l ca cc khon thu c hoc s thu c sau khi tr (-) cc khon
chit khu thng mi, gim gi hng bn v gi tr hng bn b tr li.
K ton doanh thu s dng cc ti khon sau:
- Ti khon 511 - Doanh thu bn hng v cung cp dch v;
- Ti khon 512 - Doanh thu bn hng ni b;
- Ti khon 515 - Doanh thu hot ng ti chnh;
- Ti khon 521 - Chit khu thng mi;
- Ti khon 531 - Hng bn b tr li;
- Ti khon 532 - Gim gi hng bn.
Ni dung, kt cu v phng php hch ton k ton cc nghip v kinh t
ch yu ca cc ti khon ni trn c thc hin theo Ch k ton Doanh
nghip hin hnh.
1.2. K ton thu nhp khc
Thu nhp khc l cc khon thu nhp ngoi hot ng to ra doanh thu ca
doanh nghip.
K ton thu nhp khc s dng Ti khon 711 - Thu nhp khc. Ni dung,
kt cu v phng php hch ton k ton cc nghip v kinh t ch yu ca Ti
khon 711 Thu nhp khc c thc hin theo Ch k ton Doanh nghip
hin hnh.
IX. HNG DN THC HIN CHUN MC K TON S 15
HP NG XY DNG
1. Hch ton hp ng xy dng phi tn trng mt s quy nh sau:
38
1.1. Doanh thu ca hp ng xy dng bao gm:
a) Doanh thu ban u c ghi trong hp ng;
b) Cc khon tng, gim khi thc hin hp ng, cc khon tin thng v
cc khon thanh ton khc nu cc khon ny c kh nng lm thay i doanh
thu v c th xc nh c mt cch ng tin cy;
- Doanh thu ca hp ng c th tng hay gim tng thi k, v d:
+ Nh thu v khch hng c th ng vi nhau v cc thay i v cc yu
cu lm tng hoc gim doanh thu ca hp ng trong k tip theo so vi hp
ng c chp thun ln u tin;
+ Doanh thu c tha thun trong hp ng vi gi c nh c th tng
v l do gi c tng ln;
+ Doanh thu theo hp ng c th b gim do nh thu khng thc hin
ng tin hoc khng m bo cht lng xy dng theo tha thun trong hp
ng;
+ Khi hp ng vi gi c nh quy nh mc gi c nh cho mt n v
sn phm hon thnh th doanh thu theo hp ng s tng hoc gim khi khi
lng sn phm tng hoc gim.
- Khon tin thng l cc khon ph thm tr cho nh thu nu nh thu
thc hin hp ng t hay vt mc yu cu. Khon tin thng c tnh vo
doanh thu ca hp ng xy dng khi:
+ Chc chn t hoc vt mc mt s tiu chun c th c ghi trong
hp ng;
+ Khon tin thng c xc nh mt cch ng tin cy.
- Mt khon thanh ton khc m nh thu thu c t khch hng hay mt
bn khc b p cho cc chi ph khng bao gm trong gi hp ng. V d: S
chm tr do khch hng gy nn; sai st trong cc ch tiu k thut hoc thit k
v cc tranh chp v cc thay i trong vic thc hin hp ng. Vic xc nh
doanh thu tng thm t cc khon thanh ton trn cn tu thuc vo rt nhiu yu
t khng chc chn v thng ph thuc vo kt qu ca nhiu cuc m phn.
Do , cc khon thanh ton khc ch c tnh vo doanh thu ca hp ng xy
dng khi:
+ Cc cuc tha thun t c kt qu l khch hng s chp thun bi
thng;
+ Khon thanh ton khc c khch hng chp thun v c th xc nh
c mt cch ng tin cy.
1.2. Chi ph ca hp ng xy dng bao gm:
1a) Chi ph lin quan trc tip n tng hp ng:
Chi ph lin quan trc tip n tng hp ng c th c gim khi c cc
khon thu khc khng bao gm trong doanh thu ca hp ng. V d: Cc khon
39
thu t vic bn nguyn, vt liu tha v thanh l my mc, thit b xy dng khi
kt thc hp ng...
2b) Chi ph chung lin quan n hot ng ca cc hp ng v c th phn
b cho tng hp ng c th:
Chi ph chung lin quan n hot ng ca cc hp ng xy dng v c th
phn b cho tng hp ng bao gm chi ph bo him, chi ph thit k v tr gip
k thut khng lin quan trc tip n mt hp ng c th, chi ph qun l
chung trong xy dng v cc chi ph i vay nu tha mn cc iu kin chi ph i
vay c vn ha quy nh trong chun mc chi ph i vay.
c) Cc chi ph khc c th thu li t khch hng theo cc iu khon ca
hp ng.
1.3. Ghi nhn doanh thu v chi ph ca hp ng xy dng theo 1 trong 2
trng hp sau:
a) Trng hp hp ng xy dng quy nh nh thu c thanh ton theo
tin k hoch, khi kt qu thc hin hp ng xy dng c c tnh mt
cch ng tin cy, th doanh thu v chi ph ca hp ng xy dng c ghi nhn
tng ng vi phn cng vic hon thnh do nh thu t xc nh vo ngy
lp Bo co ti chnh m khng ph thuc vo ha n thanh ton theo tin k
hoch lp hay cha v s tin ghi trn ha n l bao nhiu;
b) Trng hp hp ng xy dng quy nh nh thu c thanh ton theo
gi tr khi lng thc hin, khi kt qu thc hin hp ng xy dng c xc
nh mt cch ng tin cy v c khch hng xc nhn, th doanh thu v chi
ph lin quan n hp ng c ghi nhn tng ng vi phn cng vic hon
thnh c khch hng xc nhn trong k phn nh trn ha n lp.
1.4. Phn cng vic hon thnh ca hp ng lm c s xc nh doanh
thu c th c xc nh bng nhiu cch khc nhau. Doanh nghip cn s dng
phng php tnh ton thch hp xc nh phn cng vic hon thnh. Tu
thuc vo bn cht ca hp ng, cc phng php c th l:
a) T l phn trm (%) gia chi ph thc t pht sinh ca phn cng vic
hon thnh ti mt thi im so vi tng chi ph d ton ca hp ng;
b) nh gi phn cng vic hon thnh; hoc
c) T l phn trm (%) gia khi lng xy lp hon thnh so vi tng
khi lng xy lp phi hon thnh ca hp ng.
V d:
- Doanh thu hp ng xy dng vi gi c nh c xc nh theo phng
php t l phn trm (%) cng vic hon thnh, c o bng t l phn trm (%)
gia gi cng lao ng thc hin n thi im hin ti so vi tng s gi
cng lao ng d tnh cho hp ng .
40
- Doanh thu hp ng xy dng c xc nh theo phng php t l phn
trm (%) gia chi ph thc t pht sinh tnh n thi im hin ti so vi tng
chi ph d ton ca hp ng.
1.5. Khi kt qu ca hp ng xy dng khng th c tnh c mt cch
ng tin cy, th:
a) Doanh thu ch c ghi nhn tng ng vi chi ph thc t ca hp ng
xy dng pht sinh m vic c hon tr l tng i chc chn;
b) Cc chi ph ca hp ng ch c ghi nhn l chi ph trong k khi cc
khon chi ph ny pht sinh.
1.6. Trng hp hp ng xy dng quy nh nh thu c thanh ton theo
tin k hoch th:
a) Nh thu phi la chn phng php xc nh phn cng vic hon
thnh v giao trch nhim cho cc b phn lin quan xc nh gi tr phn cng
vic hon thnh v lp chng t phn nh doanh thu hp ng xy dng trong
k:
- Nu p dng phng php (a) T l phn trm (%) gia chi ph thc t
pht sinh ca phn cng vic hon thnh ti mt thi im so vi tng chi ph
d ton ca hp ng th giao cho b phn k ton phi hp vi cc b phn
khc thc hin;
- Nu p dng phng php (b) nh gi phn cng vic hon thnh
hoc phng php (c) T l phn trm (%) gia khi lng xy lp hon
thnh so vi tng khi lng xy lp phi hon thnh ca hp ng th giao cho
b phn k thut thi cng phi hp vi cc b phn khc thc hin.
b) Khi kt qu thc hin hp ng xy dng c c tnh mt cch ng
tin cy, k ton cn c vo chng t xc nh doanh thu trn c s phn cng
vic hon thnh trong k (khng phi ha n) lm cn c ghi nhn doanh thu
trong k k ton.
ng thi nh thu phi cn c vo hp ng xy dng lp ha n
thanh ton theo tin k hoch gi cho khch hng i tin. K ton cn c vo
ha n ghi s k ton s tin khch hng phi thanh ton theo tin k
hoch.
1.7. Trng hp hp ng xy dng quy nh nh thu c thanh ton theo
gi tr khi lng thc hin, c khch hng xc nhn th nh thu phi cn c
vo phng php tnh ton thch hp xc nh gi tr khi lng xy lp hon
thnh trong k. Khi kt qu thc hin hp ng xy dng c xc nh mt
cch ng tin cy v c khch hng xc nhn, k ton phi lp ha n gi cho
khch hng i tin v phn nh doanh thu v n phi thu trong k tng ng vi
phn cng vic hon thnh c khch hng xc nhn.
1.8. Vic trch lp d phng phi tr v bo hnh cng trnh xy lp c
thc hin theo tng cng trnh, hng mc cng trnh xy lp v c hch ton
vo TK 627 Chi ph sn xut chung. Ht thi hn bo hnh cng trnh xy lp,
41
nu cng trnh khng phi bo hnh hoc s d phng phi tr v bo hnh cng
trnh xy lp ln hn chi ph thc t pht sinh th s chnh lch c hon nhp
v c hch ton vo TK 711 Thu nhp khc.
2. Phng php k ton doanh thu v chi ph ca hp ng xy dng:
c thc hin theo Ch k ton Doanh nghip (Xem hng dn phn TK
154, TK 337, TK 352, TK511).
X. HNG DN THC HIN CHUN MC K TON S 16 CHI PH I
VAY
1. Hch ton chi ph i vay phi tn trng mt s quy nh sau:

1.1. Chi ph i vay phi ghi nhn vo chi ph sn xut, kinh doanh trong k
khi pht sinh, tr khi c vn ho theo quy nh.
1.2. Chi ph i vay lin quan n ti sn d dang khi c cc iu kin vn
ho th n v phi thc hin theo ng quy nh ti Chun mc k ton Chi ph
i vay v nh ngha ti sn d dang, xc nh chi ph i vay c vn ho, thi
im bt u vn ho, tm ngng vn ho v chm dt vic vn ho.
1.3. Chi ph i vay lin quan trc tip n vic u t xy dng hoc sn
xut ti sn d dang nu iu kin vn ho th c tnh vo gi tr ca ti sn
(c vn ho), bao gm cc khon li tin vay, phn b cc khon chit khu
hoc ph tri khi pht hnh tri phiu, cc khon chi ph ph pht sinh lin quan
ti qu trnh lm th tc vay.
1.4. n v phi xc nh chi ph i vay c vn ho theo ng quy nh
hin hnh ca Chun mc k ton cho hai trng hp: (1) Khon vay vn ring
bit s dng cho mc ch u t xy dng hoc sn xut mt ti sn d dang v
(2) Cc khon vn vay chung trong c s dng cho mc ch u t xy dng
hoc sn xut mt ti sn d dang.
Cc khon thu nhp pht sinh do u t tm thi cc khon vay ring bit
trong khi ch s dng vo mc ch c c ti sn d dang th phi ghi gim tr
(-) vo chi ph i vay pht sinh khi vn ho.
- Vn ho chi ph i vay i vi khon vn vay ring bit:
Chi ph i vay
c vn ho cho
mi k k ton
Chi ph i vay thc t

= pht sinh ca khon vay ring bit
Thu nhp pht sinh t

hot ng u t tm thi
ca cc khon vay
- Vn ho chi ph i vay i vi cc khon vn vay chung:

S chi ph i vay
c vn ho
cho mi k k =
ton (1)
Chi ph lu k bnh qun gia

quyn pht sinh cho u t xy
dng hoc sn xut ti sn d
dang cho n cui k k ton (2)
T l vn
ho (%)
(3)
42
Chi ph lu k
bnh qun
gia quyn (2)
T l vn
ho (%)
(3)
S d bnh
qun gia quyn
cc khon vay
gc (8)
Chi ph
= cho tng
ti sn (4)
S thng chi ph thc t pht sinh

trong k k ton (5)
x
S thng pht sinh ca k k ton (6)
Tng s tin li vay thc t ca cc khon vay pht

sinh trong k (7)
x 100%
S d bnh qun gia quyn cc khon vay gc (8)
S d ca
tng khon
vay gc (9)
S thng m tng khon vay pht sinh

trong k k ton (5)
x
S thng pht sinh ca k k ton (6)
1.5. Nu c pht sinh cc khon chit khu hoc ph tri ca nhng khon
vay bng pht hnh tri phiu th phi iu chnh li chi ph i vay bng cch
phn b gi tr cc khon chit khu hoc ph tri theo mt trong hai phng
php cho ph hp (phng php li sut thc t hoc phng php ng thng).
Tuy nhin doanh nghip phi p dng nht qun phng php la chn trong
mt k k ton nm.
1.6. Vic vn ho chi ph i vay s c tm ngng li trong cc giai on
m qu trnh u t xy dng hoc sn xut ti sn d dang b gin on, tr khi
s gin on l cn thit.
1.7. Vic vn ho chi ph i vay s chm dt khi cc hot ng ch yu cn
thit cho vic chun b a ti sn d dang vo s dng hoc bn hon thnh.
Chi ph i vay pht sinh sau s c ghi nhn l chi ph sn xut, kinh doanh
trong k khi pht sinh.
2. Phng php k ton
2.1. K ton chi ph i vay
2.1.1. Trng hp chi ph i vay ghi vo chi ph ti chnh trong k: c
thc hin theo Ch k ton Doanh nghip hin hnh (Xem phn hng dn
TK 635).
2.1.2. Trng hp chi ph i vay iu kin vn ho.
Chi ph i vay lin quan trc tip n vic u t xy dng hoc sn xut ti
sn d dang khi c cc iu kin c vn ho theo quy nh th x l nh
sau:
43
a) i vi khon vn vay ring bit, chi ph i vay c vn ho cho ti sn
d dang c xc nh l chi ph i vay thc t pht sinh t cc khon vay tr (-)
i cc khon thu nhp pht sinh t hot ng u t tm thi ca cc khon vay
ny, ghi:
N cc TK 111, 112 (Cc khon thu nhp pht sinh do u t tm thi)
N TK 241 - Xy dng c bn d dang (Ti sn u t xy dng d dang)
N TK 627 - Chi ph sn xut chung (Ti sn sn xut d dang)
C cc TK 111, 112 (Nu tr li vay nh k)
C TK 142 - Chi ph tr trc ngn hn (Chi ph i vay phi tr
trong k - nu tr trc ngn hn chi ph i vay)
C TK 242 - Chi ph tr trc di hn (Phn b chi ph i vay phi tr trong
k - nu tr trc di hn chi ph i vay)
C TK 335 - Chi ph phi tr (Trch trc chi ph i vay phi tr
trong k - nu chi ph i vay tr sau).
b) i vi cc khon vn vay chung, chi ph i vay c vn ho l ton b
chi ph i vay lin quan trc tip n u t xy dng hoc sn xut ti sn d
dang c tnh vo chi ph u t XDCB hoc chi ph sn xut sn phm m
khng phi iu chnh cc khon thu nhp pht sinh do u t tm thi, ghi:
N TK 241 - Xy dng c bn d dang
N TK 627 - Chi ph sn xut chung
C cc TK 111, 112 (Nu tr li vay nh k)
C TK 142 - Chi ph tr trc ngn hn (Chi ph i vay phi tr
trong k - nu tr trc ngn hn chi ph i vay)
C TK 242 - Chi ph tr trc di hn (Phn b chi ph i vay phi tr trong
k - nu tr trc di hn chi ph i vay)
C TK 335 - Chi ph phi tr (Trch trc chi ph i vay phi tr
trong k - nu chi ph i vay tr sau).
- Cc khon thu nhp pht sinh t hot ng u t tm thi ca cc khon
vn vay chung, ghi:
N cc TK 111, 112
C TK 515 - Doanh thu hot ng ti chnh.
2.1.3. Chi ph i vay lin quan trc tip n ti sn d dang trong cc giai
on m qu trnh u t xy dng hoc sn xut ti sn d dang b gin on
mt cch bt thng hoc k t khi chm dt vn ho phi tnh vo chi ph ti
chnh, ghi:
N TK 635 - Chi ph ti chnh
44
C cc TK 111, 112, 142, 242, 335,
2.2. K ton chi ph i vay trong trng hp pht hnh tri phiu cng
ty:
c thc hin theo Ch k ton Doanh nghip hin hnh (Xem hng
dn TK 343, 635).
XI. HNG DN THC HIN CHUN MC K TON S 21
TRNH BY BO CO TI CHNH
Vic hng dn nguyn tc, ni dung, kt cu v phng php lp cc Bo
co ti chnh, nh: Bng cn i k ton, Bo co kt qu hot ng kinh doanh,
Bn thuyt minh bo co ti chnh, c thc hin theo Ch k ton Doanh
nghip hin hnh (Phn Ch bo co ti chnh).
XII. HNG DN THC HIN CHUN MC K TON S 24
BO CO LU CHUYN TIN T
Trch nhim lp Bo co lu chuyn tin t; Nguyn tc lp v trnh by
Bo co lu chuyn tin t; C s lp Bo co lu chuyn tin t; Yu cu v m
v ghi s k ton phc v lp Bo co lu chuyn tin t; Phng php lp Bo
co lu chuyn tin t nm v mu Bo co l chuyn tin t c thc hin
theo Ch k ton Doanh nghip hin hnh (Phn Ch Bo co ti chnh).
XIII. HNG DN THC HIN CHUN MC K TON S 25
BO CO TI CHNH HP NHT V K TON KHON U T
VO CNG TY CON
1. Quy nh chung v Bo co ti chnh hp nht
1.1. Mc ch ca Bo co ti chnh hp nht
- Tng hp v trnh by mt cch tng qut, ton din tnh hnh ti sn, n
phi tr, ngun vn ch s hu ti thi im kt thc nm ti chnh, kt qu hot
ng kinh doanh v cc dng lu chuyn tin t trong nm ti chnh ca Tp
on, Tng cng ty nh mt doanh nghip c lp khng tnh n ranh gii php
l ca cc php nhn ring bit l Cng ty m hay cc Cng ty con trong tp
on.
- Cung cp thng tin kinh t, ti chnh ch yu cho vic nh gi thc trng
tnh hnh ti chnh v kt qu kinh doanh v cc dng lu chuyn tin t ca Tp
on, Tng cng ty trong nm ti chnh qua v d on trong tng lai. Thng
tin ca Bo co ti chnh hp nht l cn c quan trng cho vic ra cc quyt
nh v qun l, iu hnh hot ng kinh doanh, hoc u t vo Tp on hoc
Tng cng ty ca cc ch s hu, ca cc nh u t, ca cc ch n hin ti v
tng lai,...
1.2. Ni dung ca h thng Bo co ti chnh hp nht
1.2.1. H thng Bo co ti chnh hp nht gm Bo co ti chnh hp nht
nm v Bo co ti chnh hp nht gia nin .
Bo co ti chnh hp nht nm gm:
45
- Bng cn i k ton hp nht;
- Bo co kt qu hot ng kinh doanh hp nht;
- Bo co lu chuyn tin t hp nht;
- Bn thuyt minh bo co ti chnh hp nht.
Bo co ti chnh hp nht gia nin
Bo co ti chnh hp nht gia nin gm Bo co ti chnh hp nht
gia nin dng y v Bo co ti chnh hp nht gia nin dng tm
lc.
a) Bo co ti chnh hp nht gia nin dng y , gm:
- Bng cn i k ton hp nht gia nin (dng y );
- Bo co kt qu hot ng kinh doanh hp nht gia nin (dng y
);
- Bo co lu chuyn tin t hp nht gia nin (dng y );
- Bn thuyt minh bo co ti chnh hp nht chn lc.
b) Bo co ti chnh hp nht gia nin dng tm lc, gm:
- Bng cn i k ton hp nht gia nin (dng tm lc);
- Bo co kt qu hot ng kinh doanh hp nht gia nin (dng tm
lc);
- Bo co lu chuyn tin t hp nht gia nin (dng tm lc);
- Bn thuyt minh bo co ti chnh hp nht chn lc.
1.2.2. Bo co ti chnh hp nht c lp tun theo cc quy nh ca h
thng Chun mc k ton Vit Nam ch yu l cc chun mc sau y:
- Chun mc k ton s 07 - K ton khon u t vo cng ty lin kt;
- Chun mc k ton s 08 -Thng tin ti chnh v nhng khon gp vn
lin doanh;
- Chun mc k ton s 10 - nh hng ca vic thay i t gi hi oi;
- Chun mc k ton s 11 - Hp nht kinh doanh;
- Chun mc k ton s 21 - Trnh by bo co ti chnh;
- Chun mc k ton s 24 - Bo co lu chuyn tin t;
- Chun mc k ton s 25 Bo co ti chnh hp nht v k ton khon
u t vo Cng ty con.
1.3. Trch nhim lp Bo co ti chnh hp nht
1.3.1. Kt thc k k ton, Cng ty m c trch nhim lp Bo co ti chnh
hp nht phn nh tnh hnh ti chnh, kt qu hot ng kinh doanh v cc
dng lu chuyn tin t ca c Tp on. Trng hp Cng ty m ng thi l
Cng ty con b mt cng ty khc s hu ton b hoc gn nh ton b v c
46
cc c ng thiu s trong cng ty chp thun th Cng ty m ny khng phi lp
v trnh by Bo co ti chnh hp nht.
1.3.2. Mt cng ty c coi l Cng ty m ca mt cng ty khc nu c
quyn kim sot thng qua vic chi phi cc chnh sch ti chnh v hot ng
nhm thu c li ch kinh t t cc hot ng ca cng ty ny. Cng ty m
thng c xem l c quyn chi phi cc chnh sch ti chnh v hot ng
trong cc trng hp sau y:
a) Cng ty m nm gi trn 50% quyn biu quyt trc tip hoc gin tip
Cng ty con;
b) Cng ty m c quyn trc tip hoc gin tip b nhim hoc bi min a
s cc thnh vin Hi ng qun tr, Gim c hoc Tng gim c ca Cng ty
con;
c) Cng ty m c quyn b a s phiu ti cc cuc hp ca Hi ng qun
tr hoc cp qun l tng ng;
d) Cng ty m c quyn quyt nh vic sa i, b sung iu l ca Cng
ty con;
) Cc nh u t khc tho thun dnh cho Cng ty m hn 50% quyn
biu quyt;
e) Cng ty m c quyn chi phi cc chnh sch ti chnh v hot ng theo
quy ch tho thun.
1.3.3. Vic xc nh mt cng ty c phi l Cng ty m hay khng phi da
trn vic xt xem Cng ty c kim sot thng qua vic chi phi cc chnh sch
ti chnh v hot ng ca mt cng ty khc hay khng ch khng ch xt ti
hnh thc php l, hay tn gi ca n.
1.4 K lp Bo co Ti chnh hp nht
Cng ty m phi lp Bo co Ti chnh hp nht hng nm v Bo co ti
chnh hp nht gia nin hng qu (khng bao gm qu IV).
1.5. Thi hn np v cng khai Bo co ti chnh hp nht
1.5.1. Bo co ti chnh hp nht phi lp v np vo cui k k ton nm
cho cc c quan qun l Nh nc c thm quyn theo quy nh chm nht l 90
ngy k t ngy kt thc k k ton nm.
1.5.2. Bo co ti chnh hp nht phi c cng khai trong thi hn 120
ngy k t ngy kt thc k k ton nm.
1.5.3. Bo co ti chnh gia nin phi cng khai cho cc ch s hu
theo quy nh ca tng tp on.
1.6. Ni nhn Bo co ti chnh hp nht
Bo co ti chnh hp nht phi np cho c quan ti chnh, c quan thu, c
quan thng k v c quan cp Giy php u t hoc Giy ng k kinh doanh,
47
U ban chng khon Nh nc v S Giao dch chng khon hoc Trung tm
giao dch chng khon. C th nh sau:
1.6.1. C quan ti chnh:
- Cc Tp on, Tng cng ty Nh nc do UBND cp tnh thnh lp phi
np Bo co ti chnh hp nht ca cho S Ti chnh. Cc Tp on,Tng cng
ty Nh nc do cc B, c quan Trung ng, hoc Th tng Chnh ph quyt
nh thnh lp phi np Bo co ti chnh hp nht cho B Ti chnh (Cc Ti
chnh doanh nghip), tr cc trng hp sau:
- Cc Tp on, Tng cng ty Nh nc hot ng trong cc lnh vc Ngn
hng, u t ti chnh np Bo co ti chnh hp nht cho V Ti chnh Ngn
hng v cc t chc ti chnh thuc B Ti chnh;
- Cc Tp on, Tng cng ty Nh nc hot ng trong cc lnh vc bo
him np Bo co ti chnh hp nht cho V Bo him thuc B Ti chnh;
- Cc Tp on, Tng cng ty Nh nc hot ng trong cc lnh vc chng
khon phi np Bo co ti chnh hp nht cho U ban Chng khon Nh nc
thuc B Ti chnh.
1.6.2. C quan thu v c quan thng k:
- Cc Tp on, Tng cng ty Nh nc do cc B, c quan Trung ng
hoc Th tng Chnh ph quyt nh thnh lp phi np Bo co ti chnh hp
nht cho Tng cc Thu, Tng Cc thng k.
- Cc Tp on, Cng ty m khc phi np Bo co ti chnh hp nht cho
c quan Thu v c quan Thng k a phng.
1.6.3. C quan cp Giy php u t hoc Giy ng k kinh doanh:
Cc cng ty m khng thuc Nh nc np Bo co ti chnh hp nht cho
c quan cp Giy php u t hoc Giy ng k kinh doanh.
1.6.4. Cc Tp on, Tng cng ty nim yt trn th trng chng khon
phi np bo co ti chnh hp nht cho U ban chng khon Nh nc v S
Giao dch chng khon hoc Trung tm giao dch chng khon m tp on nim
yt.
2. Nguyn tc lp v trnh by Bo co ti chnh hp nht
2.1. Cng ty m khi lp Bo co ti chnh hp nht phi hp nht Bo co
ti chnh ring ca mnh v ca tt c cc Cng ty con trong nc v ngoi
nc do Cng ty m kim sot, tr cc trng hp: (i) quyn kim sot ca Cng
ty m ch l tm thi v Cng ty con ny ch c mua v nm gi cho mc ch
bn li trong tng lai gn (di 12 thng); (ii)hoc hot ng ca Cng ty con b
hn ch trong thi gian di (trn 12 thng) v iu ny nh hng ng k ti kh
nng chuyn vn cho Cng ty m.
2.2. Cng ty m khng c loi tr ra khi Bo co ti chnh hp nht cc
Bo co ti chnh ca Cng ty con c hot ng kinh doanh khc bit vi hot
ng ca tt c cc Cng ty con khc trong Tp on.
48
2.3. Bo co ti chnh hp nht c lp v trnh by theo nguyn tc k
ton v nguyn tc nh gi nh Bo co ti chnh ca doanh nghip c lp theo
qui nh ca Chun mc k ton s 21 - Trnh by bo co ti chnh v qui nh
ca cc chun mc k ton khc.
2.4. Bo co ti chnh hp nht c lp trn c s p dng chnh sch k
ton thng nht cho cc giao dch v s kin cng loi trong nhng hon cnh
tng t trong ton Tp on.
- Trng hp Cng ty con s dng cc chnh sch k ton khc vi chnh
sch k ton p dng thng nht trong Tp on th Bo co ti chnh c s
dng hp nht phi c iu chnh li theo chnh sch chung ca Tp on.
- Trng hp Cng ty con khng th s dng cng mt chnh sch k ton
vi chnh sch chung ca Tp on th Thuyt minh bo co ti chnh hp nht
phi trnh by r v cc khon mc c ghi nhn v trnh by theo cc chnh
sch k ton khc nhau v phi thuyt minh r cc chnh sch k ton khc .
2.5. Bo co ti chnh ring ca Cng ty m v cc Cng ty con s dng
hp nht Bo co ti chnh phi c lp cho cng mt k k ton.
Nu ngy kt thc k k ton l khc nhau, Cng ty con phi lp thm mt
b Bo co ti chnh cho mc ch hp nht c k k ton trng vi k k ton
ca Cng ty m. Trong trng hp iu ny khng th thc hin c, cc Bo
co ti chnh c lp vo thi im khc nhau c th c s dng vi iu
kin l thi gian chnh lch khng vt qu 3 thng. Trong trng hp ny,
Bo co s dng hp nht phi c iu chnh cho nh hng ca nhng
giao dch v s kin quan trng xy ra gia ngy kt thc k k ton ca Cng ty
con v ngy kt thc k k ton ca Tp on. di ca k bo co v s khc
nhau v thi im lp Bo co ti chnh phi c thng nht qua cc k.
2.6. Kt qu hot ng kinh doanh ca Cng ty con c a vo Bo co
ti chnh hp nht k t ngy Cng ty m thc s nm quyn kim sot Cng ty
con v chm dt vo ngy Cng ty m thc s chm dt quyn kim sot Cng
ty con.
2.7. S chnh lch gia tin thu t vic thanh l Cng ty con v gi tr cn
li ca n ti ngy thanh l (bao gm c chnh lch t gi lin quan n Cng ty
con ny c trnh by trong ch tiu chnh lch t gi hi oi thuc phn vn
ch s hu v li th thng mi cha phn b) c ghi nhn trong Bo co kt
qu hot ng kinh doanh hp nht nh mt khon li, l t vic thanh l Cng
ty con.
2.8. Khon u t vo Cng ty con s c hch ton nh mt khon u
t ti chnh thng thng hoc k ton theo Chun mc k ton s 07 K ton
cc khon u t vo cng ty lin kt v Chun mc k ton s 08 Thng tin
ti chnh v cc khon vn gp lin doanh k t khi Cng ty m khng cn nm
quyn kim sot na.
2.9. Cc ch tiu trong Bng cn i k ton hp nht v Bo co kt qu
hot ng kinh doanh hp nht c lp bng cch cng tng ch tiu thuc
49
Bng cn i k ton v Bo co kt qu hot ng kinh doanh ca Cng ty m
v cc cng ty con trong Tp on sau thc hin iu chnh cho cc ni dung
sau:
- Gi tr ghi s khon u t ca Cng ty m trong tng cng ty con v phn
vn ca Cng ty m trong vn ch s hu ca cng ty con phi c loi tr ton
b ng thi ghi nhn li th thng mi (nu c);
- Phn b li th thng mi;
- Li ch ca c ng thiu s phi c trnh by trong Bng cn i k
ton hp nht thnh mt ch tiu tch bit vi n phi tr v vn ch s hu ca
Cng ty m. Phn s hu ca c ng thiu s trong thu nhp ca Tp on cng
cn c trnh by thnh ch tiu ring bit trong Bo co kt qu hot ng kinh
doanh hp nht;
- Gi tr cc khon mc phi thu, phi tr gia cc n v trong cng Tp
on phi c loi tr hon ton;
- Cc ch tiu doanh thu, chi ph pht sinh t vic cung cp hng ho, dch
v gia cc n v trong ni b Tp on, kinh ph qun l np Tng Cng ty, li
i vay v thu nhp t cho vay gia cc n v trong ni b Tp on, c tc, li
nhun phn chia, v ghi nhn phi c loi tr ton b;
- Cc khon li cha thc hin pht sinh t cc giao dch trong ni b Tp
on ang nm trong gi tr ti sn (nh hng tn kho, ti sn c nh) phi c
loi tr hon ton. Cc khon l cha thc hin pht sinh t cc giao dch ni b
ang phn nh trong gi tr hng tn kho hoc ti sn c nh cng c loi b
tr khi chi ph to nn khon l khng th thu hi c.
2.10. Bo co lu chuyn tin t hp nht c lp theo quy nh ca chun
mc k ton s 24 Bo co lu chuyn tin t.
2.11. Thuyt minh bo co ti chnh hp nht phi trnh by y cc ch
tiu theo yu cu ca Chun mc k ton s 21 Trnh by bo co ti chnh v
tng Chun mc k ton lin quan.
2.12. Vic chuyn i Bo co ti chnh ca c s nc ngoi c n v
tin t k ton khc vi n v tin t k ton ca Cng ty m thc hin theo cc
quy nh ca Chun mc k ton s 10 - nh hng ca vic thay i t gi hi
oi.
2.13. Cc khon u t vo cng ty lin kt v cng ty lin doanh c k
ton theo phng php vn ch s hu trong Bo co ti chnh hp nht (Xem
ni dung Phn V v VI ca Thng t ny).
3. Trnh t v phng php hp nht
3.1.Cc bc c bn khi p dng phng php hp nht:
Bc 1: Hp cng cc ch tiu trong Bng cn i k ton v Bo co kt
qu hot ng kinh doanh ca Cng ty m v cc Cng ty con trong Tp on.
50
Bc 2: Loi tr ton b gi tr ghi s khon u t ca Cng ty m trong
tng Cng ty con v phn vn ca Cng ty m trong vn ch s hu ca Cng ty
con v ghi nhn li th thng mi (nu c).
Bc 3: Phn b li th thng mi (nu c).
Bc 4: Tch li ch ca c ng thiu s.
Bc 5: Loi tr ton b cc giao dch ni b trong Tp on, c th nh
sau:
- Doanh thu, gi vn ca hng ho, dch v cung cp gia cc n v trong
ni b Tp on, kinh ph qun l np Tng cng ty, kinh ph ca Cng ty thnh
vin, li i vay v thu nhp t cho vay gia cc n v trong ni b Tp on, c
tc phn chia v ghi nhn phi c loi tr ton b.
- Cc khon li cha thc hin pht sinh t cc giao dch trong ni b Tp
on ang nm trong gi tr ti sn (nh hng tn kho, ti sn c nh,...) phi
c loi tr hon ton.
- Cc khon l cha thc hin pht sinh t cc giao dch ni b ang phn
nh trong gi tr ti sn nh hng tn kho hoc ti sn c nh phi c loi b
tr khi chi ph to nn khon l khng th thu hi c.
- S d cc khon mc phi thu, phi tr trn Bng cn i k ton gia cc
n v trong cng Tp on phi c loi tr hon ton.
Bc 6: Lp cc Bng tng hp cc bt ton iu chnh v Bng tng hp
cc ch tiu hp nht.
Bc 7: Lp Bo co ti chnh hp nht cn c vo Bng tng hp cc ch
tiu hp nht sau khi c iu chnh v loi tr.
3.2.Cc bt ton hp nht:
thc hin cc bc cng vic trn, k ton phi s dng cc bt ton hp
nht. Bt ton hp nht ch s dng cho mc tiu lp Bo co ti chnh hp nht
m khng c dng ghi s k ton tng hp, chi tit lp Bo co ti chnh
ring ca doanh nghip. Bt ton hp nht thc hin theo cc quy nh c th
nh sau:
(1) iu chnh tng cc ch tiu thuc phn ti sn ca Bng cn i k ton
bng cch ghi N cho ch tiu cn iu chnh. Ring cc ch tiu sau thuc phn
ti sn s c iu chnh tng bng cch ghi C cho ch tiu cn iu chnh:
- D phng gim gi u t ngn hn;
- D phng phi thu ngn hn kh i;
- D phng gim gi hng tn kho;
- D phng phi thu di hn kh i;
- Gi tr hao mn lu k ti sn c nh hu hnh;
- Gi tr hao mn lu k ti sn c nh thu ti chnh;
51
- Gi tr hao mn lu k ti sn c nh v hnh;
- Gi tr hao mn lu k bt ng sn u t;
- D phng gim gi u t ti chnh di hn.
(2) iu chnh tng cc ch tiu thuc phn N phi tr v vn ch s hu
ca Bng cn i k ton bng cch ghi C cho ch tiu cn iu chnh; ring ch
tiu c phiu qu s c iu chnh tng bng cch ghi N.
(3) iu chnh tng cc ch tiu doanh thu v thu nhp khc trong Bo co
kt qu hot ng kinh doanh bng cch ghi C cho ch tiu cn iu chnh.
(4) iu chnh tng cc ch tiu chi ph (gi vn hng bn, chi ph qun l
doanh nghip, chi ph bn hng, chi ph ti chnh, chi ph khc, chi ph thu
TNDN) trong Bo co kt qu hot ng kinh doanh bng cch ghi N cho ch
tiu cn iu chnh.
(5) iu chnh gim cc ch tiu thuc phn ti sn ca Bng cn i k
ton bng cch ghi C cho ch tiu cn iu chnh; ring cc ch tiu sau thuc
phn ti sn s c iu chnh gim bng cch ghi N cho ch tiu iu chnh:
- D phng gim gi u t ngn hn;
- D phng phi thu ngn hn kh i;
- D phng gim gi hng tn kho;
- D phng phi thu di hn kh i;
- Gi tr hao mn lu k ti sn c nh hu hnh;
- Gi tr hao mn lu k ti sn c nh thu ti chnh;
- Gi tr hao mn lu k ti sn c nh v hnh;
- Gi tr hao mn lu k bt ng sn u t;
- D phng gim gi u t ti chnh di hn.
(6) iu chnh gim cc ch tiu thuc phn N phi tr v Vn ch s hu
ca Bng cn i k ton bng cch ghi N cho ch tiu cn iu chnh; ring ch
tiu c phiu qu s c iu chnh gim bng cch ghi C.
(7) iu chnh gim cc ch tiu doanh thu v thu nhp khc trong Bo co
kt qu hot ng kinh doanh bng cch ghi N cho ch tiu cn iu chnh.
(8) iu chnh gim cc ch tiu chi ph (gi vn hng bn, chi ph qun l
doanh nghip, chi ph bn hng, chi ph ti chnh, chi ph thu thu nhp doanh
nghip, chi ph khc) trong Bo co kt qu hot ng kinh doanh bng cch ghi
C cho ch tiu cn iu chnh.
(9) Li nhun sau thu ca c ng thiu s trong Bo co kt qu kinh
doanh c ghi tng bng cch ghi N ch tiu Li nhun sau thu ca c ng
thiu s v ghi gim bng cch ghi C ch tiu Li nhun sau thu ca c ng
thiu s.
52
(10) Nguyn tc x l nh hng ca cc ch tiu iu chnh nh sau: Nu
tng gi tr iu chnh n cc ch tiu trong Bo co kt qu hot ng kinh
doanh lm gim kt qu hot ng kinh doanh th k ton s kt chuyn s iu
chnh gim ny sang ch tiu li nhun sau thu cha phn phi trong Bng cn
i k ton bng cch ghi N vo ch tiu Li nhun sau thu cha phn phi v
ghi C vo ch tiu Li nhun sau thu TNDN ca Tp on. V ngc li, nu
tng gi tr iu chnh n cc ch tiu trong Bo co kt qu hot ng kinh
doanh lm tng kt qu hot ng kinh doanh th k ton s kt chuyn s iu
chnh tng ny sang ch tiu li nhun sau thu cha phn phi trong Bng cn
i k ton bng cch ghi C ch tiu Li nhun sau thu cha phn phi v ghi
N vo ch tiu Li nhun sau thu TNDN ca Tp on ..
Cc bt ton iu chnh phi tun th nguyn tc cn i trong k ton theo
tng pht sinh N phi bng vi tng pht sinh C trong mt bt ton.
3.3. Lp cc bng tng hp bt ton iu chnh v bng tng hp ch tiu
hp nht:
Cn c vo cc bt ton hp nht c lp, k ton phi lp Bng tng
hp cc bt ton iu chnh. Bng tng hp cc bt ton iu chnh c lp cho
tng ch tiu phi iu chnh khi hp nht theo mu s BTH 01-HN (Xem mc 9
Phn XIII).
Trn c s Bo co ti chnh ring ca Cng ty m v cc Cng ty con trong
Tp on v cc Bng tng hp cc bt ton iu chnh, k ton phi lp Bng
tng hp cc ch tiu hp nht. Bng ny c lp nhm tng hp cc ch tiu
trong Bo co ti chnh ca Cng ty m v cc Cng ty con trong Tp on ng
thi tng hp cc bt ton iu chnh xc nh cc ch tiu trong Bo co ti
chnh hp nht. Bng tng hp cc ch tiu hp nht c lp theo Mu BTH 02HN (Xem mc 10 Phn XIII).
Cng ty m khng bt buc phi lp Bng tng hp cc bt ton iu chnh
v Bng tng hp cc ch tiu hp nht theo ng mu quy nh trong Thng t
ny m c th t thit k cc mu biu tng hp cho ph hp vi c th hot
ng, yu cu qun l v cu trc ca tng Tp on.
4. Hng dn mt s nghip v c bn trong qu trnh hp nht
4.1. Xc nh quyn kim sot, t l li ch ca Cng ty m i vi Cng
ty con v t l li ch ca cc c ng thiu s
4.1.1. Xc nh quyn kim sot ca Cng ty m i vi Cng ty con
Quyn kim sot c xem l tn ti khi Cng ty m nm gi trc tip hoc
gin tip thng qua cc Cng ty con khc trn 50% quyn biu quyt Cng ty
con tr nhng trng hp c bit khi c th chng minh c rng vic nm gi
ni trn khng gn lin vi quyn kim sot. C th theo cc trng hp sau:
(1) Cng ty m c th nm gi trc tip quyn biu quyt Cng ty con
thng qua s vn Cng ty m u t trc tip vo Cng ty con.
53
V d: Cng ty A s hu 2.600 c phiu ph thng c quyn biu quyt
trong tng s 5.000 c phiu ph thng c quyn biu quyt ang lu hnh ca
Cng ty c phn B. Nh vy Cng ty A nm gi trc tip 52% (2.600/5.000)
quyn biu quyt ti Cng ty B. Theo , A l Cng ty m ca Cng ty c phn
B, Cng ty C phn B l cng ty con ca Cng ty A.
(2) Cng ty m c th nm gi gin tip quyn biu quyt ti mt Cng ty
con thng qua mt Cng ty con khc trong Tp on.
V d: Cng ty c phn X s hu 8.000 c phiu c quyn biu quyt trong
s 10.000 c phiu c quyn biu quyt ang lu hnh ca Cng ty c phn Y.
Cng ty Y u t vo Cng ty TNHH Z vi tng s vn l: 600 triu ng trong
tng s 1.000 triu ng vn iu l gp ca Z. Cng ty c phn X u t
tip vo Cng ty TNHH Z l 200 triu ng trong 1.000 triu ng vn iu l
gp ca Z.
Quyn biu quyt trc tip ca Cng ty X ti Cng ty c phn Y l:
(8.000 C phiu/10.000 c phiu) x 100% = 80% .
Quyn biu quyt trc tip ca Cng ty Y ti Cng ty TNHH Z l:
(600/1.000) x 100% = 60%.
Nh vy, quyn biu quyt ca Cng ty c phn X vi Cng ty TNHH Z
gm hai phn:
- Quyn biu quyt trc tip l 20% (200/1.000).
- Quyn biu quyt gin tip qua Cng ty c phn Y l 60%.
Cng ty X nm gi trc tip v gin tip trn 50% quyn biu quyt ca
Cng ty TNHH Z. Theo Z l Cng ty con ca X, X l Cng ty m ca Z.
- Quyn kim sot cn tn ti ngay c khi Cng ty m nm gi t hn hoc
bng 50% quyn biu quyt ti Cng ty con theo cc trng hp nu im
1.3.2 phn XIII ca Thng t ny.
4.1.2. Xc nh t l li ch ca Cng ty m v cc c ng thiu s i
vi Cng ty con
a) Xc nh t l li ch trc tip
Cng ty m c li ch trc tip trong mt Cng ty con nu Cng ty m s
hu mt phn hoc ton b vn ch s hu ca Cng ty con. Nu Cng ty con
khng b s hu ton b bi Cng ty m th cc c ng thiu s ca Cng ty con
cng c li ch trc tip trong Cng ty con. Li ch trc tip c xc nh trn
c s t l s hu ca nh u t trong gi tr ti sn thun ca bn nhn u t.
V d: Cng ty m A u t trc tip vo ba cng ty con B1, B2, B3 vi t
l s hu ti sn thun ca cc cng ty ny ln lt l 75%,100% v 60%. Li
ch trc tip ca Cng ty m A v li ch trc tip ca cc c ng thiu s trong
cc Cng ty B1, B2, B3 c tnh ton nh sau:
54
Li ch trc tip ca Cng ty m

Li ch trc tip ca C ng thiu s
B1
B2
B3
75%
25%
100%
100%
0%
100%
60%
40%
100
%
Theo v d nu trn, Cng ty m A c t l li ch trc tip trong cc cng

ty con B1, B2 v B3 ln lt l 75%; 100% v 60%. C ng thiu s c t l li
ch trc tip trong cc cng ty B1, B2 v B3 ln lt l 25%; 0% v 40%.
b) Xc nh t l li ch gin tip
T l li ch gin tip ca Cng ty m Cng ty con c xc nh thng
qua t l li ch ca Cng ty con u t trc tip.
T l (%) li ch gin
tip ca cng ty
m ti cng ty con
T l (%) li ch ti
cng ty con u t
trc tip
x T l (%) li ch ca cng ty con

u t trc tip ti cng ty con
u t gin tip
Cng ty m nm gi li ch gin tip trong mt Cng ty con nu mt phn

vn ch s hu ca Cng ty con ny c nm gi trc tip bi mt Cng ty con
khc trong Tp on.
V d: Cng ty m A s hu 80% gi tr ti sn thun ca Cng ty B. Cng ty B s hu
75% gi tr ti sn thun ca Cng ty C. Cng ty A kim sot Cng ty C thng qua Cng ty B
do Cng ty C l con ca Cng ty A. Trng hp ny li ch ca Cng ty m A trong Cng
ty con B v C c xc nh nh sau:
Cng ty m A
Li ch trc tip
Li ch gin tip
C ng thiu s
Li ch trc tip
Li ch gin tip
80%
60%
20%
100%
25%
15%
100%
T l li ch gin tip ca Cng ty m A trong Cng ty con C c xc nh

l 60% (80% x 75%).
T l li ch ca cc c ng thiu s trong cng ty C l 40% trong t l
li ch gin tip l 15% ((100% - 80%) x 75%) v t l li ch trc tip l 25%
(100% - 75%).
Cng ty m c th ng thi c li ch trc tip v li ch gin tip ti mt
Cng ty con. Trng hp ny xy ra khi ti sn thun ca mt Cng ty con b
nm gi trc tip bi Cng ty m v mt Cng ty con khc ca Cng ty m.
V d: Cng ty A s hu 80% gi tr ti sn thun ca Cng ty B v 15% gi tr ti sn
thun ca Cng ty C. Cng ty B s hu 60% gi tr ti sn thun ca Cng ty C. Trng hp
55
ny Cng ty A kim sot Cng ty C. T l li ch ca Cng ty m A trong cc Cng ty con B
v C c xc nh nh sau:
Cng ty m A
Li ch trc tip
Li ch gin tip
C ng thiu s
Li ch trc tip
Li ch gin tip
80%
15%
48%
20%
25%
12%
100%
100%
T l li ch trc tip ca Cng ty A trong cng ty B l 80% v Cng ty C l

15%. T l li ch gin tip ca Cng ty m A trong Cng ty C l 48% (80% x
60%). Vy t l li ch ca Cng ty m A trong Cng ty C l 63% (15% + 48%);
T l li ch trc tip ca cc c ng thiu s trong Cng ty B v C ln
lt l 20% (100% - 80%) v 25% (100% - 60% - 15%);
T l li ch gin tip ca cc c ng thiu s trong cng ty C l 12%
{(100% - 80%) x 60%}.
4.2. Loi tr khon u t ca Cng ty m vo Cng ty con ti ngy
mua
Khi lp Bo co ti chnh hp nht hng nm, k ton phi loi tr gi tr
ghi s ca khon u t ca Cng ty m trong Cng ty con ti ngy mua.
4.2.1. Nguyn tc loi tr
Trong Bo co ti chnh hp nht, gi tr ghi s ca khon u t ca Cng
ty m trong tng Cng ty con v phn s hu ca Cng ty m trong vn ch s
hu ca Cng ty con ti ngy mua phi c loi tr hon ton. Li th thng
mi v chnh lch gia gi tr hp l v gi tr ghi s ca cc khon mc ti sn
v n phi tr nu c pht sinh trong qu trnh hp nht c ghi nhn ph hp
vi quy nh v hng dn ca Chun mc k ton s 11 - Hp nht kinh doanh.
Li hoc l pht sinh sau ngy mua khng nh hng n cc ch tiu phi
loi tr khi thc hin vic loi tr khon u t ca Cng ty m trong tng Cng
ty con v phn s hu ca Cng ty m trong vn ch s hu ca Cng ty con ti
ngy mua.
Trng hp sau ngy mua Cng ty con tr c tc t li nhun sau thu cha
phn phi ti ngy mua th khi c thng bo chia c tc, trong Bo co ti chnh
ring Cng ty m phi ghi gim gi tr khon u t vo Cng ty con s tin c
tc c phn chia v Cng ty con phi ghi gim ch tiu li nhun sau thu cha
phn phi s tin c tc phn chia. Do khi lp bt ton loi tr gi tr
khon u t ca Cng ty m v phn s hu ca Cng ty m trong vn ch s
hu ca tng Cng ty con ti ngy mua, k ton phi xc nh li s tin iu
chnh gim i vi ch tiu li nhun sau thu cha phn phi v ch tiu u t
vo Cng ty con.
56
Trng hp sau ngy mua Cng ty con trch lp cc qu t li nhun sau
thu cha phn phi ti ngy mua th tng s vn ch s hu ti ngy mua khng
thay i m ch c s thay i cc ch tiu thuc vn ch s hu ti ngy mua.
Trng hp ny, khi loi tr gi tr khon u t ca Cng ty m v phn s hu
ca Cng ty m trong vn ch s hu ca Cng ty con, k ton phi xc nh li
phn s hu ca Cng ty m trong tng ch tiu thuc vn ch s hu ti ngy
mua ca Cng ty con sau ngy mua.
Nu sau ngy mua Cng ty con trch lp cc qu thuc vn ch s hu hoc
quyt nh tng vn u t ca ch s hu t cc qu m trong s tin c
phn thuc ngun gc t cc ch tiu trc ngy mua, th tng vn ch s hu ti
ngy mua khng thay i m ch c s thay i cc ch tiu thuc vn ch s hu
ti ngy mua. Trng hp ny, khi loi tr gi tr khon u t ca Cng ty m
v phn s hu ca Cng ty m trong vn ch s hu ca Cng ty con, k ton
phi xc nh li phn s hu ca Cng ty m trong tng ch tiu thuc vn ch
s hu ca Cng ty con sau ngy mua.
4.2.2. Bt ton iu chnh
loi tr gi tr ghi s khon mc u t vo cng ty con trong bo co
ca Cng ty m vi phn s hu ca Cng ty m trong vn ch s hu ti ngy
mua ca cc Cng ty con, k ton phi tnh ton gi tr phn s hu ca Cng ty
m trong tng ch tiu thuc vn ch s hu ti ngy mua ca Cng ty con, ng
thi tnh ton li th thng mi pht sinh (nu c) ti ngy mua, ghi:
N Vn u t ca ch s hu
N Thng d vn c phn
N Vn khc ca ch s hu
N Qu u t pht trin
N Qu d phng ti chnh
N Cc qu khc thuc vn ch s hu
N Li th thng mi (Nu c)
.
C u t vo cng ty con.
Bt ton loi tr ny c thc hin ti thi im mua v khi lp Bo co
ti chnh hp nht cc k sau ngy mua.
Trng hp cc ch tiu thuc vn ch s hu ti ngy mua c gi tr m th
khi loi tr cc ch tiu ny k ton ghi C vo ch tiu thay v ghi N nh bt
ton trn.
57
Hng k khi lp bt ton loi tr k ton phi tnh ton li cc ch tiu phi
loi tr cho ph hp theo nguyn tc trnh by trong mc 4.2.1 Phn XIII.
Trng hp ti thi im mua gi tr hp l ca ti sn thun ti cc Cng
ty con khng bng vi gi tr ghi s ca n th k ton phi lp bt ton iu
chnh ghi nhn chnh lch gia gi tr hp l v gi tr ghi s ca ti sn v n
phi tr trc khi thc hin bt ton loi tr ny theo Chun mc k ton s 11Hp nht kinh doanh v Thng t s 21/2006/TT-BTC ngy 20/3/2006 hng
dn k ton thc hin 4 Chun mc k ton ban hnh theo Quyt nh s
100/2005/Q-BTC ngy 28/12/2005 ca B trng B Ti chnh.
Trng hp Cng ty m v Cng ty con cng u t vo mt Cng ty con
khc m trong Bo co ti chnh ring ca Cng ty con khon u t vo Cng ty
con kia trong Tp on c phn nh trong ch tiu u t vo Cng ty lin
kt hoc u t di hn khc th khi loi tr gi tr khon u t c ghi
nhn bi Cng ty con ca Tp on, ghi:
N Vn u t ca ch s hu
N Thng d vn c phn
N Vn khc ca ch s hu
N Qu u t pht trin
N Qu d phng ti chnh
N Li th thng mi (nu c)
.
C u t vo cng ty con
C u t vo cng ty lin kt, lin doanh
C u t di hn khc.
Trng hp cng ty m u t tip tc vo cng ty con th k ton loi tr
khon u t b sung thm bng cch ghi:
N Li ch ca c ng thiu s
N Li th thng mi
C u t vo cng ty con.
4.2.3. V d minh ha
V d 1: Ngy 1/1/2006, Cng ty A mua li 80% ti sn thun ca Cng ty
B vi s tin l 18.000 triu ng. Gi s rng ti ngy mua gi tr hp l ca ti
sn thun ca Cng ty B ng bng vi gi tr ghi s ca n. Trch tnh hnh bin
58
ng vn ch s hu trong Thuyt minh bo co ti chnh nm 2006 ca Cng ty
B nh sau:
n v: Triu ng
Vn u Qu u Qu d Li nhun sau
t ca ch t pht phng ti
thu cha
s hu
trin
chnh
phn phi
Ti ngy 1/1/2006
17.000
3.000
Li trong nm
1.400
Trch lp qu
800
200
Tr c tc nm trc
2.000
Trch cc qu
1.000
Ti ngy 31/112/2006
17.000
800
200
1.400
Khi lp bo co ti chnh hp nht nm 2006 cho Tp on gm c Cng ty
m A v Cng ty con B, loi tr khon u t ca Cng ty m A vo Cng ty
con B k ton phi thc hin cc bc cng vic sau:
Bc 1. Xc nh li ch ca Cng ty m A v cc c ng thiu s trong
gi tr hp l cu ti sn thun ca Cng ty B ti ngy mua.
Vn ch s hu
ti ngy mua
Vn u t ca ch s
hu
Li nhun cha phn phi
Cng Ti sn thun
17.000
3.000
20.000
Cng ty m
A
80%
13.600
2.400
16.000
Bc 2. Xc nh li th thng mi.
Gi ph ca khon u t
Phn s hu ca Cng ty m A trong vn ch s hu ti ngy
mua
Li th thng mi
18.00
0
16.00
0
2.000
Bc 3. Lp bt ton iu chnh.
- Nu Bo co ti chnh hp nht c lp ti ngy 1/1/2006 th bt ton
loi tr khon u t ca Cng ty m vo Cng ty con s c ghi nhn nh sau:
N Vn u t ca ch s hu 13.600
N Li nhun sau thu cha phn phi 2.400
C u t vo cng ty con 18.000
- Khi lp Bo co ti chnh hp nht cho Tp on gm Cng ty m A v
Cng ty con B cho nm 2006, loi tr khon u t ca Cng ty m A vo
59
Cng ty con B k ton phi xc nh nh hng ca vic phn phi li nhun sau
khi mua.
C tc m Cng ty A nhn c t vic phn phi li nhun nm trc ca
Cng ty B l 1.600 triu ng (80%x 2.000triu). S tin ny khng c ghi
tng thu nhp ca Cng ty A t hot ng u t m phi ghi gim gi tr khon
u t vo Cng ty con v y khng phi l c tc nhn c t kt qu kinh
doanh ca Cng ty B sau ngy mua.
Do , ti ngy 31/12/2006 gi tr khon mc u t vo Cng ty con trn
Bo co ti chnh ring ca Cng ty m A l 16.400 triu ng (18.000 triu
-1.600 triu).
Phn s hu ca Cng ty m A v cc c ng thiu s trong gi tr ti sn
thun ca Cng ty con B ti ngy mua (1/1/2006) trong Bng cn i k ton ti
ngy 31/12/2006 nh sau:
Vn u t ca ch s hu
Qu u t pht trin
Qu d phng ti chnh
Li nhun cha phn phi
Cng Ti sn thun
Vn ch s hu
ti ngy mua
17.000
800
200
18.000
Cng ty m A C ng thiu
80%
s 20%
13.600
3.400
640
160
160
40
14.400
3.600
Khi lp Bo co ti chnh hp nht ti ngy 31/12/2006, bt ton loi tr gi

tr khon u t ca Cng ty m trong phn vn ch s hu ca Cng ty con
c ghi nhn nh sau:
N Vn u t ca ch s hu 13.600
N Qu u t pht trin 640
N Qu d phng ti chnh 160
C u t vo cng ty con16.400
4.3. Phn b li th thng mi
4.3.1. Nguyn tc phn b
Li th thng mi pht sinh ti ngy mua c phn b dn vo kt qu
hot ng kinh doanh hp nht theo phng php ng thng trong thi gian
khng qu 10 nm.
Do Bo co ti chnh hp nht c lp trn c s Bo co ti chnh ring
ca Cng ty m v cc Cng ty con nn khi phn b li th thng mi k ton
phi iu chnh c s phn b lu k t ngy mua n ngy u k bo co.
Khi phn b ht li th thng mi, k ton vn phi lp bt ton iu chnh
phn nh nh hng ca s phn b n li nhun sau thu cha phn phi
v li th thng mi cho n khi thanh l cng ty con.
60
Trng hp phn b li th thng mi trong k u tin, k ton xc nh
li th thng mi phi phn b trong k v ghi:
N Chi ph qun l doanh nghip (Li th thng mi phn b trong k)
C Li th thng mi (Li th thng mi pht sinh trong k)
Trng hp phn b li th thng mi t k th hai tr i, k ton phi
phn nh s phn b trong k ny v s lu k phn b t ngy mua n ngy
u k bo co v ghi nhn nh sau:
N Li nhun sau thu cha phn phi (S Li th thng mi phn b
lu k n u k)
N Chi ph qun l doanh nghip (S Li th thng mi phn b trong k)
C Li th thng mi (Li th thng mi phn b lu k n cui k)
Sau khi phn b ht li th thng mi, bt ton iu chnh s nh sau:
N Li nhun sau thu cha phn phi (Li th thng mi)
C Li th thng mi (Li th thng mi).
4.3.3. V d minh ho
Tip tc v d trn, gi s rng Tp on phn b li th thng mi trong
10 nm. S phn b mt nm l 200 triu ng (2.000/10).
Khi lp Bo co ti chnh hp nht nm 2006, bt ton phn b li th
thng mi nh sau:
N Chi ph qun l doanh nghip 200
C Li th thng mi 200
Khi lp Bo co ti chnh hp nht nm 2007, bt ton phn b li th
thng mi nh sau:
N Chi ph qun l doanh nghip 200
C Li th thng mi 400
T nm th 11 cho n khi thanh l Cng ty, khi lp Bo co ti chnh hp
nht k ton ghi:
N Li nhun sau thu cha phn phi 2.000
C Li th thng mi 2.000
4.4. Tch li ch ca c ng thiu s
4.4.1. Nguyn tc tch li ch ca c ng thiu s
- Trong Bng cn i k ton hp nht, li ch ca c ng thiu s trong
gi tr ti sn thun ca cc Cng ty con c xc nh v trnh by thnh mt
61
dng ring bit. Gi tr li ch ca c ng thiu s trong gi tr ti sn thun ca
cc Cng ty con hp nht, gm:
+ Gi tr cc li ch ca c ng thiu s ti ngy mua c xc nh ph
hp vi Chun mc k ton s 11 Hp nht kinh doanh;
+ Li ch ca c ng thiu s trong s bin ng ca tng vn ch s hu
k t ngy mua n u nm bo co; v
+ Li ch ca c ng thiu s trong s bin ng ca tng vn ch s hu
pht sinh trong nm bo co.
- Cc khon l tng ng vi phn s hu ca c ng thiu s trong Cng
ty con c hp nht c th ln hn s vn ca h trong Cng ty con. Khon l
vt trn phn vn ca cc c ng thiu s ny c tnh gim vo phn li ch
ca Cng ty m tr khi c ng thiu s c ngha v rng buc v c kh nng b
p cc khon l . Nu sau Cng ty con c li, khon li s c phn
b vo phn li ch ca Cng ty m cho ti khi phn l trc y do Cng ty m
gnh chu c bi hon y .
- Trn Bo co kt qu hot ng kinh doanh hp nht, li ch ca c ng
thiu s c xc nh v trnh by ring bit trong mc Li nhun sau thu ca
c ng thiu s. Li ch ca c ng thiu s c xc nh cn c vo t l li
ch ca c ng thiu s v li nhun sau thu thu nhp doanh nghip ca cc
Cng ty con.
- Li ch ca c ng thiu s trong ti sn thun ca Cng ty con hp nht
trn Bng cn i k ton hp nht c trnh by mc C thuc phn Ngun
vn C- Li ch ca c ng thiu s - M s 439.
- Thu nhp ca c ng thiu s trong kt qu hot ng kinh doanh ca
Cng ty con c phn nh trong mc Li nhun sau thu ca c ng thiu s
- M s 61.
4.4.2. Bt ton
tch ring gi tr khon mc Li ch ca c ng thiu s trong ti sn
thun ca Cng ty con trn Bng cn i k ton hp nht phi iu chnh gim
cc khon mc thuc vn ch s hu nh Vn u t ca ch s hu, Qu d
phng ti chnh, Qu u t pht trin, Li nhun sau thu cha phn phi,
v iu chnh tng khon mc Li ch ca c ng thiu s trn Bng cn
i k ton hp nht.
a) Tch li ch ca c ng thiu s ti ngy u k bo co
Cn c vo li ch ca c ng thiu s c xc nh ti ngy u k
bo co k ton ghi:
N Vn u t ca ch s hu
N Thng d vn c phn
N Qu d phng ti chnh
62
N Qu u t pht trin
N Chnh lch t gi hi oi.
.
C Li ch ca c ng thiu s.
Trng hp gi tr cc khon mc thuc vn ch s hu ca Cng ty con ti
ngy u k l s m th k ton ghi C cc khon mc thay v ghi N vo cc
khon mc nh trong bt ton trn.
Trng hp ti thi im mua gi tr hp l ca ti sn thun ti cc Cng
ty con khng bng vi gi tr ghi s ca n th k ton phi lp bt ton iu
chnh ghi nhn chnh lch gia gi tr hp l v gi tr ghi s ca ti sn v n
phi tr trc khi thc hin bt ton loi tr ny theo Chun mc k ton s 11Hp nht kinh doanh v Thng t s 21/2006/TT-BTC ngy 20/3/2006 hng
dn k ton thc hin 4 chun mc k ton ban hnh theo quyt nh s
100/2005/Q-BTC ngy 28/12/2005 ca B trng B Ti chnh.
b) Ghi nhn li ch ca c ng thiu s t kt qu hot ng kinh
doanh trong k.
- Trng hp kt qu hot ng kinh doanh trong nm c li, k ton xc
nh li ch ca c ng thiu s trong thu nhp sau thu ca cc Cng ty con
pht sinh trong k, ghi:
N Li nhun sau thu ca c ng thiu s
- Trng hp kt qu hot ng kinh doanh trong nm l, k ton xc nh
s l cc c ng thiu s phi gnh chu trong tng s l ca cc cng ty con
pht sinh trong k, ghi:
C Li nhun sau thu ca c ng thiu s.
- Trng hp trong k n v trch lp cc qu u t pht trin v qu d
phng ti chnh t li nhun sau thu cha phn phi, k ton ghi:
N Qu u t pht trin
N Qu d phng ti chnh
- Trng hp trong nm n v phn phi li nhun v tr c tc cho cc c
ng thiu s, k ton cn c vo s phn chia cho cc c ng thiu s ghi:
63
4.4.3. V d minh ha
V d 1: Tch li ch c ng thiu s trong trng hp trong k Cng ty
con tr c tc v trch lp cc qu.
Tip tc v d trong mc 4.2.3 trn, tch ring li ch ca c ng thiu
s trong Bo co ti chnh hp nht nm 2006 k ton tnh ton v thc hin cc
bt ton sau:
Bc 1. Lp bt ton loi tr li ch ca c ng thiu s ti ngy u k
bo co.
Vn ch s hu
Ti ngy 01/01/2006
Vn u t ca ch s hu
Li nhun sau thu cha phn phi
Cng ti sn thun
C ng thiu s
20%
17.000
3.000
20.000
3.400
600
4.000
Bt ton tch li ch ca c ng thiu s ti ngy u k bo co nh sau:

N Vn u t ca ch s hu3.400
C Li ch ca c ng thiu s 4.000
Bc 2. Lp bt ton phn b li ch ca c ng thiu s pht sinh trong
nm.
Tng li nhun sau thu trong nm ca Cng ty con B l 1.400 triu, phn
s hu ca cc c ng thiu s l 280 triu (20%x1.400 triu), k ton ghi:
N Li nhun sau thu ca c ng thiu s280
C Li ch ca c ng thiu s280
Bc 3. Lp bt ton iu chnh vic trch lp cc qu trong k.
N Qu u t pht trin160
N Qu d phng ti chnh 40
C Li nhun sau thu cha phn phi 200
Bc 4. iu chnh vic tr c tc trong k.
N Li ch ca c ng thiu s400
V d 2: Tch li ch c ng thiu s trong cc trng hp cng ty con l.
Ngy 1/1/2005 Cng ty M mua 80% ti sn thun ca Cng ty C vi gi
4.200 triu ng. Vn ch s hu ti ngy ny ca Cng ty C l 5.000 triu ng,
trong bao gm:
Vn u t ca ch s hu 3.800
64
Li nhun sau thu cha phn phi 1.200
Gi s ti ngy mua gi tr hp l ca ti sn thun ca Cng ty C bng vi
gi tr ghi s ca n. Sau khi mua, do s bin ng ngoi d kin ca th trng
nn hot ng kinh doanh ca Cng ty C lin tc thua l. m bo cho Cng
ty C tip tc hot ng, Cng ty M phi cam kt bo lnh cc khon vay ca
Cng ty C ti ngn hng.
Trch Bng i chiu bin ng vn ch s hu nm 2008 ca Cng ty C
nh sau:
Ti ngy 1/1/2008
Li (l) trong nm
Ti ngy 31/12/2008
Vn u t
ca ch s
hu
3.800
3.800
n v: Triu ng
Li nhun sau
Cng
thu cha
phn phi (*)
(2.000)
1.800
(2.200)
(2.200)
(4.200)
(400)
(*) Ch tiu trong du ngoc l s m th hin khon l lu k.

Bc 1: Tch li ch ca c ng thiu s ti ngy u nm bo co.
Ti thi im 01/01/2008 Li ch ca cc c ng thiu s gm:
n v: Triu ng
Vn ch s Li ch c ng
hu (100%)
thiu s (20%)
Vn u t ca ch s hu
3.800
760
L ly k
2.000
400
Bt ton tch li ch ca c ng thiu s ti ngy 01/01/2008:
N Vn u t ca ch s hu760
C Li nhun sau thu cha phn phi400
C Li ch ca c ng thiu s360
Ch tiu Li nhun sau thu cha phn phi c ghi c v y l l lu k.
Bc 2: Ghi nhn li ch c ng thiu s t kt qu hot ng kinh doanh
trong nm.
Khon l ca c ng thiu s theo t l phn s hu pht sinh trong nm l
440 triu ng (20% x 2.200). Do cc c ng ch chu trch nhim i vi tn
tht ca Cng ty n ht s vn ng gp ca mnh nn s l c th phn b cho
cc c ng thiu s trong nm ti a l 360 triu. S l cn li l 80 triu (440
triu 360 triu) c tnh vo phn l ca Cng ty m M. Bt ton tch li ch
c ng thiu s pht sinh t l trong nm nh sau:
N Li ch ca c ng thiu s360
C Li nhun sau thu ca c ng thiu s 360
65
Sau hai bt ton trn, ch tiu Li ch ca c ng thiu s c gi tr bng
khng.
4.5. Loi tr nh hng ca giao dch bn hng trong ni b Tp on
4.5.1. Nguyn tc loi tr
Trong Bo co ti chnh hp nht, doanh thu v gi vn ca hng tiu th
trong ni b Tp on phi c loi tr ton b. Cc khon li, l cha thc
hin t cc giao dch bn hng ang phn nh trong gi tr ca hng tn kho cng
phi c loi tr hon ton.
Li hoc l cha thc hin trong gi tr hng tn kho cui k c xc nh
nh sau:
Li hoc l cha thc
Gi tr hng tn kho
hin trong hng tn
cui k tnh theo
kho cui k
=
gi bn ni b
-
Gi tr ca hng tn kho
cui k tnh theo gi vn
ca bn bn hng
Li hoc l cha thc hin trong gi tr hng tn kho cui k phi c loi
tr khi gi tr hng tn kho cui k, ng thi li hoc l cha thc hin trong
gi tr hng tn kho u k cng phi c loi tr khi gi vn hng bn trong
k.
Vic loi tr li hoc l cha thc hin trong giao dch Cng ty m bn
hng cho Cng ty con khng nh hng n vic phn chia li ch cho cc c
ng thiu s ca Cng ty con v ton b li hoc l cha thc hin thuc v
Cng ty m.
Trng hp Cng ty con ghi nhn li hoc l t giao dch bn hng ni b
trong Tp on th li hoc l cha thc hin trong gi tr hng tn kho phi c
phn b gia Cng ty m v cc c ng thiu s theo t l li ch ca cc bn .
Cc khon l cha thc hin pht sinh t cc giao dch bn hng ni b
cng phi c loi b, tr khi chi ph to nn khon l khng th thu hi
c. Trng hp gi bn hng ni b thp hn gi gc ca hng ha mua vo,
k ton phi nh gi kh nng bn mua hng s bn c hng tn kho ny vi
gi cao hn gi gc ca Tp on. Trng hp xt thy bn mua hng khng th
bn c hng vi gi cao hn gi gc ca Tp on th vic phn nh khon l
cha thc hin l ph hp vi vic ghi nhn hng tn kho theo gi thp hn gia
gi gc v gi tr thun c th thc hin c ca Tp on do khng cn phi
thc hin vic loi tr.
Nu n cui k k ton bn mua hng vn cha tr ht tin th khon mc
phi thu ca khch hng v khon mc phi tr cho ngi bn trn Bng cn i
k ton hp nht cng phi loi tr s tin cn n gia cc n v trong Tp
on.
Gi tr ghi s ca hng tn kho trong Bo co ti chnh hp nht loi tr
li hoc l cha thc hin pht sinh t giao dch ni b, tuy nhin c s tnh thu
ca hng tn kho c xc nh trn c s ho n mua hng c li hoc l t
cc giao dch bn hng ni b.
66
Vic loi tr li cha thc hin trong gi tr hng tn kho cui k pht sinh
t giao dch bn hng gia cc n v trong ni b Tp on s lm cho gi tr
ghi s ca hng tn kho cui k trong Bo co ti chnh hp nht nh hn c s
tnh thu ca n. Trng hp ny s pht sinh mt khon chnh lch tm thi
c khu tr theo quy nh ca Chun mc k ton s 17 - Thu thu nhp doanh
nghip. Khon chnh lch tm thi c khu tr ny s lm pht sinh ti sn
thu thu nhp hon li, ng thi lm gim chi ph thu thu nhp doanh nghip
hon li trong k ca c Tp on. Do , k ton phi phn nh ti sn thu thu
nhp hon li trong Bng cn i k ton hp nht v phi ghi gim chi ph thu
thu nhp doanh nghip hon li trong Bo co kt qu hot ng kinh doanh hp
nht.
Vic loi tr khon l trong gi tr hng tn kho cui k pht sinh t giao
dch ni b ch c thc hin khi chc chn rng gi vn xt trn phng din
Tp on i vi l hng ny vn nh hn gi tr thun c th thc hin c ca
chng. Trong trng hp , vic loi tr khon l trong gi tr hng tn kho
cui k pht sinh t giao dch bn hng gia cc n v trong ni b Tp on s
lm cho gi tr ghi s ca hng tn kho trong Bo co ti chnh hp nht ln hn
c s tnh thu ca n. Trng hp ny s to ra chnh lch tm thi phi chu
thu v lm pht sinh thu thu nhp doanh nghip hon li phi tr v lm tng
chi ph thu thu nhp doanh nghip hon li ca c Tp on. Do , k ton phi
phn nh thu thu nhp hon li phi tr trong Bng cn i k ton hp nht v
phi ghi tng chi ph thu thu nhp doanh nghip hon li trong Bo co kt qu
hot ng kinh doanh hp nht.
a) Loi tr doanh thu, gi vn hng bn v li hoc l cha thc hin pht
sinh t giao dch bn hng ni b trong k.
K ton phi tnh ton, xc nh s li hoc l cha thc hin trong gi tr
hng tn kho cui k pht sinh t cc giao dch bn hng ni b v ghi:
Trng hp c li:
N Doanh thu bn hng v cung cp dch v (doanh thu bn hng ni b).
C Gi vn hng bn (doanh thu bn hng ni b - Li cha thc hin trong
hng tn kho cui k)
C Hng tn kho (Li cha thc hin trong hng tn kho cui k).
Trng hp l:
- Nu gi tr thun c th thc hin c ca hng tn kho nh hn gi gc
ca s hng tn kho tiu th ni b (gi tr ti bn bn) th k ton khng thc
hin loi tr l cha thc hin m ch loi tr doanh thu bn hng v gi vn
hng bn nh sau:
N Doanh thu bn hng v cung cp dch v (doanh thu bn hng ni b).
C Gi vn hng bn (doanh thu bn hng ni b).
67
Khi gi tr thun c th thc hin c ca hng tn kho cui k pht sinh
t giao dch bn hng ni b trong k ln hn gi gc ca s hng tn kho trong
ni b (gi tr ti bn bn) th k ton thc hin loi tr khon l cha thc hin.
Trng hp ny k ton ghi:
N Doanh thu bn hng v cung cp dch v (doanh thu bn hng ni b)
N Hng tn kho (l cha thc hin trong hng tn kho cui k)
C Gi vn hng bn (doanh thu bn hng ni b + l cha thc hin trong
hng tn kho cui k).
b) Loi tr gi vn hng bn v li nhun sau thu cha phn phi u k
do nh hng ca li nhun cha thc hin trong gi tr hng tn kho u k khi
bn hng k sau.
Li nhun cha thc hin trong gi tr hng tn kho u k s c chuyn
vo gi vn hng bn trong k khi bn mua hng bn hng tn kho c mua t
cc n v trong ni b ra ngoi Tp on lm tng ch tiu gi vn hng bn ca
c Tp on. Do trong Bo co kt qu hot ng kinh doanh hp nht k ton
phi loi tr nh hng ca li nhun cha thc hin trong gi tr hng tn kho
u k c ghi nhn vo ch tiu gi vn hng bn ca k ny bng cch ghi
gim gi vn hng bn, ng thi ghi gim li nhun cha phn phi (u k).
- Trng hp nm trc loi tr li cha thc hin trong gi tr hng tn
kho u k ny, k ton ghi:
N Li nhun sau thu cha phn phi (li cha thc hin trong hng tn
kho u k)
C Gi vn hng bn (li cha thc hin trong hng tn kho u k).
- Trng hp nm trc loi tr l cha thc hin trong gi tr hng tn
kho u k ny, k ton ghi:
N Gi vn hng bn (l cha thc hin trong hng tn kho u k)
C Li nhun sau thu cha phn phi (l cha thc hin trong hng tn
kho u k).
c) iu chnh nh hng ca thu thu nhp doanh nghip do loi tr li
nhun cha thc hin trong hng tn kho cui k.
- Trng hp loi tr li cha thc hin trong gi tr hng tn kho cui k
trong Bo co ti chnh hp nht lm pht sinh chnh lch tm thi c khu
tr, k ton phi xc nh ti sn thu thu nhp hon li v ghi nhn nh sau:
N Ti sn thu thu nhp hon li
C Chi ph thu TNDN hon li.
- Trng hp loi tr l cha thc hin trong gi tr hng tn kho cui k
trong Bo co ti chnh hp nht lm pht sinh chnh lch tm thi phi chu
thu, k ton phi xc nh thu thu nhp hon li phi tr v ghi nhn nh sau:
N Chi ph thu TNDN hon li (chi ph thu thu nhp hon li phi tr )
68
C Thu thu nhp hon li phi tr (chi ph thu thu nhp hon li phi tr).
d) iu chnh nh hng ca thu thu nhp doanh nghip do loi tr li
hoc l cha thc hin trong hng tn kho u k.
Sang k sau khi bn mua bn hng tn kho mua t cc n v trong ni
b ra ngoi Tp on, cng vi vic loi tr li, l cha thc hin trong hng tn
kho u k, k ton phi tnh ton nh hng ca thu thu nhp doanh nghip
hon li v ghi nhn nh sau:
- Trng hp nm trc loi tr li cha thc hin trong hng tn kho k
ton phi tnh ton ti sn thu thu nhp hon li c hon nhp trong k, ghi:
N Chi ph thu TNDN hon li
C Li nhun sau thu cha phn phi .
- Trng hp nm trc loi tr l cha thc hin trong hng tn kho k
ton phi tnh ton thu thu nhp hon li phi tr c hon nhp trong k, ghi:
) iu chnh nh hng ca vic loi tr li cha thc hin trong giao dch
Cng ty con bn hng ho cho Cng ty m n li ch ca c ng thiu s.
Khi loi tr li cha thc hin ca Cng ty con, k ton tnh ton nh hng
ca vic loi tr li cha thc hin n li ch ca c ng thiu s v ghi:
Khi loi tr l cha thc hin ca Cng ty con, k ton tnh ton nh hng
ca vic loi tr l cha thc hin n li ch ca c ng thiu s v ghi:
4.5.3. V d minh ha
V d 1: Xc nh li nhun cha thc hin trong gi tr hng tn kho
cui nm v loi tr li nhun cha thc hin trong gi tr hng tn kho
cui nm
Ngy 25/12/2006, Cng ty m A bn hng cho Cng ty con B vi gi bn
1.000 triu ng. Gi vn m Cng ty m mua l 600 triu ng. Thu sut thu
thu nhp doanh nghip l 28%.
Trng hp 1: n ngy 31/12/2006, ton b s hng mua ca Cng ty m
vn tn trong kho ca Cng ty con B.
Trng hp ny li cha thc hin trong gi tr hng tn kho cui k ca tp
on c xc nh nh sau:
69
Li cha thc hin
trong hng tn kho
cui k
400
Gi tr hng
tn kho cui k
tnh theo gi
bn ni b
Gi tr ca hng tn
kho cui k tnh
theo gi vn ca
bn bn hng
1.000
600
Bt ton loi tr li cha thc hin trong gi tr hng tn kho cui k nh

sau:
N Doanh thu bn hng v cung cp dch v 1.000
C Gi vn hng bn 600
C Hng tn kho 400
Do vic loi tr li cha thc hin trong gi tr hng tn kho cui k nn gi
tr ghi s ca hng tn kho trn Bo co ti chnh hp nht nh hn c s tnh
thu ca n l 400 triu lm pht sinh ti sn thu thu nhp hon li l 112 triu
ng, k ton ghi:
N Ti sn thu thu nhp hon li 112
C Chi ph thu TNDN hon li 112
Trng hp 2: Gi s n ngy 31/12/2006, Cng ty con B bn c
30% s hng ho mua ca Cng ty m A cho cc n v ngoi Tp on.
Trong trng hp ny gi tr hng mua ni b cn tn ti Cng ty con B l
700 triu ng. Gi vn m Cng ty m A mua vo ca l hng ny l 420 triu
ng (70% x 600 triu ng). Li cha thc hin trong gi tr hng tn kho cui
k c xc nh nh sau:
Li cha thc hin
trong hng tn kho
cui k
280
Gi tr hng tn kho
Gi tr ca hng tn kho
cui k tnh theo gi - cui k tnh theo gi vn
bn ni b
ca bn bn hng
700
420
Bt ton loi tr li cha thc hin trong trng hp ny l:

N Doanh thu bn hng v cung cp dch v1.000
C Gi vn hng bn 720
C Hng tn kho 280
Do vic loi tr li cha thc hin trong gi tr hng tn kho cui k nn gi
tr ghi s ca hng tn kho trn Bo co ti chnh hp nht nh hn c s tnh
thu ca n l 280 triu lm pht sinh ti sn thu thu nhp hon li l 78,4 triu
ng (280 triu ng x 28%), k ton ghi:
N Ti sn thu thu nhp hon li 78,4
C Chi ph thu TNDN hon li 78,4
70
V d 2. Loi tr li cha thc hin trong gi tr hng tn kho u k
khi hng tn kho c mua trong ni b Tp on c bn k tip
theo
Tip tc v d 1 trn, gi s sang nm 2007 ton b 70% s hng cn li m
Cng ty B mua ca Cng ty m A c bn ra ngoi Tp on. Gi vn hng
bn trong Bo co ti chnh ring ca B c ghi nhn trn c s gi gc mua
vo ca B l 700 triu ng (gm c 280 triu ng li cha thc hin ca Tp
on ti thi im 31/12/2006). Trn phng din Tp on, s hng ny ch c
gi gc l 420 triu ng do phn nh trung thc hp l ch tiu gi vn
hng bn trong Bo co ti chnh hp nht ca Tp on, k ton phi ghi gim
gi vn hng bn i 280 triu ng.
Bt ton loi tr li cha thc hin trong gi tr hng tn kho u k khi
hng tn kho c mua t Cng ty m A c bn trong k nh sau:
C Gi vn hng bn 280
Ti sn thu thu nhp hon li trong k trc c hon nhp trong k
ny khi hng c bn ra ngoi tp on, k ton ghi:
N Chi ph thu TNDN hon li 78,4
C Li nhun sau thu cha phn phi 78,4
V d 3: V d tng hp v loi tr v iu chnh nh hng ca giao
dch bn hng ni b
a) Trng hp Cng ty m bn hng cho Cng ty con
Cng ty m M nm gi 80% c phiu ph thng ang lu hnh ca Cng ty
con C. Cng ty m M bn hng cho Cng ty con C mc li gp n nh bng
25% gi vn ca Cng ty M. Doanh thu bn hng ni b ca Cng ty M cho
Cng ty C trong nm 2008 v 2007 ln lt l 1.500 v 800 triu ng.
Trong gi tr hng tn kho ca C ti ngy 31/12/2008 v 31/12/2007 c ln
lt 300 triu v 100 triu l hng mua t cng ty m M. Ton b s hng tn
cui nm mua t cng ty m M l s hng c mua trong nm 2008.
S tin phi thu, phi tr pht sinh t giao dch bn hng ni b c
thanh ton trc ngy kt thc k k ton nm.
Thu thu nhp doanh nghip phi np theo thu sut 28%.
Khi lp Bo co ti chnh hp nht cho nm 2008, li cha thc hin nm
trong gi tr hng tn kho cui nm v ton b doanh thu, gi vn hng bn ni
b phi c loi tr ton b. K ton thc hin cc cng vic sau:
- Xc nh li cha thc hin trong gi tr hng tn kho ti ngy 31/12/2008:
Li cha thc hin
trong hng tn kho
cui nm
Gi tr hng tn
kho cui k tnh
theo gi bn ni
Gi tr ca hng tn
kho cui k tnh theo
gi vn ca bn bn
71
hng
Li cha thc hin = 300 triu 240 triu (300 triu/1,25)

= 60 triu.
- Xc nh li cha thc hin trong gi tr hng tn kho ti ngy 31/12/2007:
Li cha thc hin = 100 triu 80 triu ( 100 triu/1,25)
= 20 triu
- Loi tr nh hng ca giao dch bn hng ni b trong nm n cc ch
tiu doanh thu, gi vn, li nhun sau thu cha phn phi v hng tn kho cui
k:
N Doanh thu bn hng v cung cp dch v 1.500
C Gi vn hng bn1.440
C Hng tn kho 60
- Loi tr nh hng ca li cha thc hin trong gi tr hng tn kho u
nm pht sinh t giao dch bn hng ni b trong nm trc v c tiu th
trong nm nay:
C Gi vn hng bn 20
- Vic loi tr 60 triu li cha thc hin trong gi tr hng tn kho trn Bo
co ti chnh hp nht lm pht sinh ti sn thu thu nhp hon li l 16,8 triu
(60 x 28%). K ton ghi:
N Ti sn thu thu nhp hon li 16,8
C Chi ph thu TNDN hon li 16,8
- Phn nh vic hon nhp thu ti sn thu thu nhp hon li t vic bn
hng mua ni b tn u k, l 5,6 triu (20% x 28%).
N Chi ph thu TNDN hon li5,6
C Li nhun sau thu cha phn phi 5,6
b) Trng hp Cng ty con bn hng cho Cng ty m
Theo v d trn, nhng gi s giao dch bn hng ni b l giao dch ca
Cng ty con C bn hng cho Cng ty m A vi mc li gp bng 25% gi vn
ca Cng ty con C th bn cnh cc bt ton iu chnh nh trn, k ton phi
iu chnh nh hng ca vic loi tr li cha thc hin ca Cng ty con C n
li ch ca c ng thiu s pht sinh trong k, nh sau:
Xc nh nh hng ca vic loi tr li cha thc hin n kt qu hot
ng kinh doanh ca Cng ty con C trong nm.
n v: Triu ng
72
Loi tr li cha thc hin

Chi ph thu TNDN hon li
Cng
C ng thiu s (20%)
Hng tn kho
cui k
-60
16,8
Hng tn
kho u k
20
-5,6
Cng
-40
11,2
-28,8
-5,76
Vic loi tr li cha thc hin trong hng tn kho cui k v u k lm

gim kt qu hot ng kinh doanh ca Cng ty C l 40 triu ng, gim chi ph
thu thu nhp doanh nghip hon li l 11,2 triu ng theo li sau thu s
gim 28,8 triu ng. Li ch ca c ng thiu s trong kt qu kinh doanh
trong nm cng phi gim i 5,76 triu ng tng ng vi 20% s hu ca c
ng thiu s. Bt ton iu chnh nh sau:
N Li ch ca c ng thiu s5,76
C Li nhun sau thu ca c ng thiu s 5,76
4.6. Loi tr nh hng ca giao dch bn ti sn c nh trong ni b
4.6.1. Nguyn tc iu chnh
Cc khon thu nhp khc, chi ph khc, li hoc l cha thc hin pht sinh
t cc giao dch bn ti sn c nh trong ni b Tp on phi c loi tr
hon ton.
Trong Bo co ti chnh hp nht ca Tp on, gi tr ghi s ca TSC
(nguyn gi, hao mn ly k) phi c iu chnh li nh th khng pht sinh
giao dch bn ti sn c nh trong ni b Tp on.
Trng hp ti sn c nh c bn c li th chi ph khu hao ang c
ghi nhn trong Bo co ti chnh ring ca bn mua ti sn c nh s cao hn chi
ph khu hao xt trn phng din ca c Tp on, do trong Bo co ti
chnh hp nht k ton phi iu chnh gim chi ph khu hao v hao mn lu k
do nh hng ca giao dch bn ti sn c nh trong ni b Tp on.
Khi loi tr li cha thc hin trong giao dch bn ti sn c nh trong ni
b Tp on th gi tr ghi s ca ti sn c nh trong Bo co ti chnh hp nht
s nh hn c s tnh thu ca n nn k ton phi phn nh ti sn thu thu nhp
hon li tng ng vi s li cha thc hin b loi tr khi gi tr TSC. Trong
Bo co kt qu hot ng kinh doanh, khon mc Chi ph thu thu nhp doanh
nghip hon li cng phi c ghi gim s tin tng ng vi thu thu nhp
doanh nghip hon li pht sinh t vic loi tr li cha thc hin ca Tp on.
Ti sn thu thu nhp hon li pht sinh t giao dch bn ti sn c nh gia cc
n v trong ni b Tp on s c hon nhp dn hng k khi k ton iu
chnh gim chi ph khu hao ca Tp on.
Trng hp giao dch bn TSC gia cc n v thuc Tp on lm pht
sinh mt khon l th gi tr ghi s ca ti sn c nh xt trn phng din Tp
on s ln hn c s tnh thu ca n nn Bo co ti chnh hp nht phi phn
nh c phn thu thu nhp hon li tng ng vi s l cha thc hin nm
73
trong gi tr TSC. Bo co kt qu hot ng kinh doanh phi phn nh c s
tng chi ph thu thu nhp doanh nghip hon li tng ng vi vic tng li
nhun ca Tp on. Thu thu nhp hon li pht sinh t giao dch bn ti sn c
nh gia cc n v trong ni b Tp on s c hon nhp dn hng k khi
k ton iu chnh tng chi ph khu hao ca Tp on.
Trng hp pht sinh li hoc l cha thc hin t giao dch Cng ty con
bn TSC trong ni b Tp on th khi xc nh li ch ca c ng thiu s, k
ton phi xc nh phn li hoc l cha thc hin cn phn b cho cc c ng
thiu s v iu chnh li ch ca c ng thiu s.
a) Loi tr thu nhp khc, chi ph khc, li nhun cha thc hin v iu
chnh li gi tr ghi s ca ti sn c nh pht sinh t giao dch bn ti sn c
nh gia cc n v trong ni b Tp on trong k.
- Trng hp giao dch bn TSC c gi bn nh hn nguyn gi ti sn c
nh, k ton ghi:
N Nguyn gi TSC (Phn chnh lch gia Nguyn gi - gi bn )
N Thu nhp khc (Gi bn TSC)
C Gi tr hao mn lu k TSC (Hao mn lu k n ngy bn)
C Chi ph khc (Gi tr cn li ca TSC ti bn bn).
- Trng hp giao dch bn TSC c gi bn ln hn nguyn gi ti sn c
nh, k ton ghi:
N Thu nhp khc (Gi bn TSC)
C Nguyn gi TSC (Phn chnh lch gia Gi bn - Nguyn gi)
C Gi tr hao mn lu k TSC (Hao mn lu k n ngy bn)
C Chi ph khc (Gi tr cn li ca TSC ti bn bn).
b) Loi tr li hoc l cha thc hin pht sinh t giao dch bn ti sn c
nh gia cc n v trong ni b Tp on trong k trc.
- Trng hp giao dch bn ti sn c nh pht sinh li v nguyn gi ti
sn c nh ln hn gi bn, k ton ghi:
N Nguyn gi TSC ( Phn chnh lch gia Nguyn gi - Gi bn)
N Li nhun sau thu cha phn phi (li gp t giao dch bn TSC )
C Gi tr hao mn lu k TSC (Hao mn lu k).
- Trng hp giao dch bn ti sn c nh pht sinh li v nguyn gi ti
sn c nh nh hn gi bn k ton ghi:
N Li nhun sau thu cha phn phi u k (li gp t giao dch bn
TSC)
C Nguyn gi TSC (Phn chnh lch gia Gi bn - Nguyn gi )
74
- Trng hp giao dch bn ti sn c nh pht sinh l, k ton ghi:
N Nguyn gi TSC (Phn chnh lch gia Nguyn gi - Gi bn)
C Li nhun sau thu cha phn phi u k (l t giao dch bn TSC
ni b)
c) iu chnh chi ph khu hao v hao mn lu k do nh hng ca li
cha thc hin trong giao dch bn TSC.
K ton phi xc nh nh hng ca li cha thc hin phn nh trong gi
tr TSC n chi ph khu hao trong k v hao mn lu k n cui k. Tu
thuc vo ti sn c nh c s dng trong sn xut, kinh doanh hay trong
qun l doanh nghip hoc bn hng k ton s loi tr chi ph khu hao vo cc
khon mc chi ph tng ng. Do Bo co ti chnh c lp t cc Bo co ti
chnh ring ca Cng ty m v cc Cng ty con trong Tp on nn khi lp Bo
co ti chnh hp nht cho k bo co, ngoi vic iu chnh li chi ph khu hao
trong k k ton cn phi iu chnh nh hng ca hao mn lu k c iu
chnh n u k bo co.
- Trng hp ti sn c s dng trong hot ng qun l, k ton ghi:
N Gi tr hao mn lu k TSC (s iu chnh lu k n cui k )
C Chi ph qun l doanh nghip (s iu chnh pht sinh trong k)
C Li nhun sau thu cha phn phi (s iu chnh lu k n u k).
- Trng hp ti sn c s dng trong hot ng bn hng, k ton ghi:
C Chi ph bn hng (s iu chnh pht sinh trong k)
- Trng hp ti sn c s dng trong sn xut sn phm, hoc kinh
doanh dch v, k ton phi xc nh nh hng ca chi ph khu hao n gi vn
hng bn ghi:
C Gi vn hng bn (s iu chnh pht sinh trong k)
Nu vic loi tr chi ph khu hao c nh hng trng yu n ch tiu hng
tn kho th k ton phi phn b chi ph khu hao phi loi tr gia gi vn hng
bn v hng tn kho loi tr cho ph hp. Trong trng hp bt ton loi
tr nh sau:
75
C Hng tn kho (s iu chnh pht sinh trong k)
d) iu chnh chi ph khu hao v hao mn ly k do nh hng ca l cha
thc hin trong gi tr cn li ca TSC.
K ton phi xc nh nh hng ca l cha thc hin phn nh trong gi
tr cn li ca TSC n chi ph khu hao trong k v hao mn lu k n cui
k. Tu thuc vo ti sn c nh c s dng trong sn xut, kinh doanh hay
trong qun l doanh nghip hoc bn hng k ton s b sung chi ph khu hao
vo cc khon mc chi ph tng ng. Do Bo co ti chnh c lp t cc Bo
co ti chnh ring ca Cng ty m v cc Cng ty con trong Tp on nn khi
lp Bo co ti chnh hp nht cho k bo co, ngoi vic iu chnh li chi ph
khu hao trong k, k ton cn phi iu chnh nh hng ca hao mn lu k
c iu chnh n u k bo co.
- Trng hp ti sn c dng trong qun l, k ton ghi:
N Chi ph qun l doanh nghip (s iu chnh pht sinh trong k)
N Li nhun sau thu cha phn phi (s iu chnh lu k n u k)
C Gi tr hao mn lu k TSC (s iu chnh ly k n cui k).
- Trng hp ti sn c dng trong bn hng, k ton ghi:

N Chi ph bn hng (s iu chnh pht sinh trong k)
N Li nhun sau thu cha phn phi ( s iu chnh lu k n u k)
- Trng hp ti sn c dng sn xut, k ton ghi:

N Gi vn hng bn (s iu chnh pht sinh trong k)
Nu vic loi tr chi ph khu hao c nh hng trng yu n ch tiu hng

tn kho th k ton phi phn b nh hng ca chi ph khu hao c loi tr
gia hai ch tiu gi vn hng bn v hng tn kho cui k v ghi:
N Gi vn hng bn (s iu chnh pht sinh trong k)
N Hng tn kho (s iu chnh pht sinh trong k)
e) Ghi nhn nh hng ca thu thu nhp doanh nghip do nh hng ca

giao dch bn ti sn c nh trong ni b Tp on khi ti sn vn ang s dng.
K ton phi xc nh thu thu nhp doanh nghip hon li pht sinh t giao
dch bn TSC gia cc n v trong ni b Tp on v phn nh nh hng
ca thu thu nhp doanh nghip hon li n Bo co ti chnh.
76
ng thi vi vic loi tr li cha thc hin trong giao dch bn ti sn c
nh gia cc n v ni b trong Tp on, k ton ghi:
Cc k sau k ton iu chnh nh hng ca thu pht sinh t vic loi tr
li cha thc hin trong giao dch bn ti sn c nh k trc ghi:
ng thi vi vic loi tr l cha thc hin trong giao dch bn ti sn c
nh gia cc n v ni b trong Tp on, k ton ghi:
C Thu thu nhp hon li phi tr.
l cha thc hin trong giao dch bn ti sn c nh k trc ghi:
C Thu thu nhp hon li phi tr.
f) Ghi nhn nh hng ca thu thu nhp doanh nghip do nh hng ca
vic iu chnh chi ph khu hao khi ti sn c nh vn ang s dng.
Khi ti sn vn cn ang c s dng v ang c trch khu hao th
ng thi vi vic iu chnh nh hng ca chi ph khu hao ti sn c nh v
hao mn lu k ti sn c nh, k ton phi iu chnh nh hng v thu thu
nhp doanh nghip ca vic iu chnh trn.
Trng hp loi tr li t giao dch bn ti sn c nh trong ni b dn n
vic iu chnh gim chi ph khu hao v hao mn lu k, k ton iu chnh nh
hng ca thu nh sau:
N Li nhun sau thu cha phn phi (nh hng ca thu thu nhp t
vic loi tr chi ph khu hao lu k n u k)
N Chi ph thu TNDN hon li (nh hng ca thu thu nhp t vic loi
tr chi ph khu hao trong k)
C Ti sn thu thu nhp hon li (nh hng ca thu thu nhp lu k n
cui k).
Trng hp loi tr l t giao dch bn ti sn c nh trong ni b dn n
vic iu chnh tng chi ph khu hao v hao mn lu k, k ton iu chnh nh
hng ca thu nh sau:
N Thu thu nhp hon li phi tr (nh hng ca thu thu nhp lu k n
cui k)
77
C Li nhun sau thu cha phn phi (nh hng ca thu thu nhp t vic
loi tr chi ph khu hao lu k n u k)
C Chi ph thu TNDN hon li (nh hng ca thu thu nhp t vic loi
tr chi ph khu hao trong k).
Khi ti sn c nh vn cn ang c s dng nhng khu hao ht theo
nguyn gi th ton b li cha thc hin pht sinh t giao dch bn ti sn c
nh trong ni b Tp on chuyn thnh li thc ca Tp on thng qua
vic gim tr chi ph khu hao hng k. T thi im ny khng cn pht sinh
thu thu nhp hon li.
g) nh hng ca vic loi tr li nhun cha thc hin n li ch ca c
ng thiu s.
Giao dch bn TSC gia cc n v trong ni b Tp on c th nh
hng n li ch c ng thiu s.
Nu Cng ty con l bn bn th vic loi tr li hoc l cha thc hin s
nh hng n kt qu kinh doanh ca Cng ty con v theo nh hng n
vic xc nh li ch ca c ng thiu s pht sinh trong k.
Nu Cng ty con l bn mua th vic loi tr li hoc l cha thc hin s
nh hng n chi ph khu hao ti sn c nh ca Cng ty con v theo nh
hng n vic xc nh li ch ca c ng thiu s pht sinh trong k.
Sau khi xc nh nh hng ca vic loi tr li hoc l cha thc hin
trong giao dch bn TSC gia cc n v trong ni b Tp on, nu li ch ca
c ng thiu s b gim xung, k ton ghi:
Sau khi xc nh nh hng ca vic loi tr li hoc l cha thc hin
trong giao dch bn TSC gia cc n v trong ni b Tp on, nu li ch ca
c ng thiu s tng ln, k ton ghi:
h) nh hng ca giao dch bn TSC gia cc n v trong ni b Tp
on trong cc nm trc i vi cc TSC c bn mua khu hao ht theo
nguyn gi v vn ang s dng.
Trng hp gi bn ni b ln hn nguyn gi k ton phi iu chnh bng
cch ghi:
N Nguyn gi TSC (Phn chnh lch gia Nguyn gi Gi bn)
C Gi tr hao mn lu k TSC (Nguyn gi Gi bn).
Trng hp gi bn ni b trc y nh hn nguyn gi, k ton ghi:
N Gi tr hao mn lu k TSC (Phn chnh lch gia Gi bn
78
Nguyn gi)
C Nguyn gi TSC (Phn chnh lch gia Gi bn
Nguyn gi).
Cc trng hp ny khng pht sinh chnh lch tm thi v khng nh
hng n thu thu nhp hon li.
i) Trng hp TSC mua t mt n v trong ni b Tp on c bn
khi cha khu hao ht.
Khi TSC mua t mt n v trong ni b Tp on c bn khi cha
khu hao ht th k ton phi phn nh vic hon nhp gi tr cn li ca ti sn
thu thu nhp doanh nghip hon li pht sinh t vic loi tr li cha thc hin
cn nm trong gi tr cn li ca TSC, k ton ghi:
C Ti sn thu thu nhp hon li.
4.6.3. V d minh ho
Ngy 1/1/2005, Cng ty m bn mt thit b qun l cho Cng ty con s
hu ton b vi gi 1.500 triu ng. Ti ngy bn, thit b ny c nguyn gi l
2.000 triu v hao mn ly k l l 1.000 triu ng. Cng ty m khu hao thit
b ny theo phng php ng thng trong 10 nm. Cng ty con tip tc khu
hao thit b ny theo phng php ng thng trong 5 nm cn li. Gi s thit
b ny khng c gi tr thu hi khi thanh l. Thu sut thu thu nhp doanh
nghip l 28%.
Khi lp Bo co ti chnh hp nht cho nm ti chnh kt thc ngy
31/12/2005 k ton phi thc hin cc bt ton sau iu chnh nh hng ca
giao dch bn ti sn c nh trong ni b:
+ Loi tr thu nhp khc, chi ph khc v iu chnh gi tr ghi s ca
TSC, ghi:
N Nguyn gi TSC 500
N Thu nhp khc1.500
C Chi ph khc1.000
C Gi tr hao mn lu k TSC1.000
+ iu chnh nh hng ca chi ph khu hao pht sinh trong nm
Chi ph khu hao phi c iu chnh gim l 100 triu (500 triu li gp
b loi tr phn b cho 5 nm s dng cn li ca ti sn c nh),ghi:
N Gi tr hao mn lu k TSC 100
C Chi ph qun l doanh nghip 100
+ iu chnh nh hng ca thu thu nhp doanh nghip hon li pht sinh
t vic loi tr li cha thc hin trong giao dch bn ti sn c nh.
79
nh hng ca vic loi tr 500 triu li cha thc hin trong giao dch bn
ti sn c nh ni b n thu thu nhp doanh nghip l 140 triu (500 x 28% ),
ghi:
N Ti sn thu thu nhp hon li140
C Chi ph thu TNDN hon li140
t vic iu chnh nh hng ca chi ph khu hao.
nh hng ca vic iu chnh chi ph khu hao n thu thu nhp doanh
nghip l 28 triu (100 x 28%),ghi:
N Chi ph thu thu nhp hon li28
C Ti sn thu thu nhp hon li28
31/12/2006, k ton phi thc hin cc bt ton iu chnh sau iu chnh nh
hng ca giao dch bn ti sn c nh trong ni b.
+ iu chnh gi tr ghi s ca TSC:
N Nguyn gi TSC 500
C Hao mn TSC ly k 1.000
+ iu chnh chi ph khu hao trong bo co ti chnh hp nht
Trong Bo co ti chnh hp nht nm 2006, k ton phi iu chnh nh
hng lu k do vic iu chnh chi ph khu hao trong nm 2005, do bt ton
iu chnh s nh sau:
N Gi tr hao mn ly k TSC 200
C Chi ph qun l doanh nghip100
ti sn c nh ni b n thu thu nhp doanh nghip l 140 triu (0,5 x 28%),
ghi:
N Ti sn thu thu nhp hon li 140
t vic iu chnh nh hng ca chi ph khu hao pht sinh trong k v khu
hao lu k n u k.
80
nghip l 28 triu (100 x 28%) v nh hng ca vic iu chnh hao mn lu k
n u k l 28 triu (100 x 28%), ghi:
N Chi ph thu TNDN hon li28
N Li nhun sau thu cha phn phi28
31/12/2007, k ton phi thc hin cc bt ton iu chnh sau iu chnh nh
hng ca giao dch bn ti sn c nh trong ni b.
+ iu chnh gi tr ghi s ca TSC:
N Nguyn gi TSC 500
C Gi tr hao mn lu k TSC 1.000
+ iu chnh chi ph khu hao trong Bo co ti chnh hp nht:
Trong Bo co ti chnh hp nht nm 2007, k ton phi iu chnh nh
hng lu k do vic iu chnh chi ph khu hao t ngy mua n ngy u nm
2007, do bt ton iu chnh s nh sau:
N Gi tr hao mn lu k TSC300
ti sn c nh ni b n thu thu nhp doanh nghip l 140 triu (0,5 x 28%),
ghi:
N Ti sn thu thu nhp hon li140
t vic iu chnh nh hng ca chi ph khu hao pht sinh trong k v hao mn
lu k n u k.
nghip l 28 triu (100 x 28%) v nh hng ca vic iu chnh hao mn lu k
n u k l 56 triu (200 x 28%), ghi:
N Chi ph thu thu nhp doanh nghip hon li28
81
31/12/2010, nu thit b trn vn ang c s dng, k ton iu chnh nh sau:
N Nguyn gi TSC500
C Gi tr hao mn lu k TSC 500
Ton b li cha thc hin c chuyn thnh thc hin qua vic gim
chi ph khu hao trong 5 nm t nm 2005 n nm 2009. ng thi khng cn
chnh lch gia gi tr ghi s ca ti sn c nh v c s tnh thu ca n nn
khng cn bt ton iu chnh nh hng thu.
4.7. iu chnh v loi tr nh hng ca giao dch chuyn hng tn
kho thnh ti sn c nh trong ni b tp on
Trng hp mt n v trong Tp on bn hng ho, thnh phm cho n
v khc trong Tp on s dng lm ti sn c nh th ton b doanh thu bn
hng ho, gi vn hng bn v li nhun cha thc hin trong nguyn gi TSC
phi c loi tr hon ton.
ng thi nu giao dch bn hng ni b c li th chi ph khu hao ang
c ghi nhn trong Bo co ti chnh ring ca bn mua ti sn c nh s cao
hn chi ph khu hao xt trn phng din ca c Tp on, do trong Bo co
ti chnh hp nht k ton phi iu chnh chi ph khu hao v hao mn lu k do
nh hng ca giao dch chuyn hng tn kho thnh ti sn c nh trong ni b
Tp on.
Khi loi tr li cha thc hin trong nguyn gi ti sn c nh trong ni b
Tp on th gi tr ghi s ca ti sn c nh trong Bo co ti chnh hp nht s
nh hn c s tnh thu ca n nn k ton phi phn nh ti sn thu thu nhp
hon li tng ng vi s li cha thc hin nm trong nguyn gi TSC. Trong
Bo co kt qu hot ng kinh doanh, khon mc Chi ph thu thu nhp doanh
nghip hon li cng phi c ghi gim s tin tng ng vi thu thu nhp
doanh nghip hon li pht sinh t vic gim li nhun ca Tp on. Ti sn
thu thu nhp hon li pht sinh do vic loi tr li cha thc hin trong nguyn
gi ti sn c nh ca bn mua hng s c hon nhp dn hng k khi k ton
iu chnh gim chi ph khu hao ca Tp on.
Trng hp hng tn kho c bn l thng th hin li ch kinh t mang
li trong tng lai ca ti sn nh hn gi gc ca n. Trng hp ny k ton s
khng loi tr l t giao dch bn hng trong ni b Tp on tr khi chc chn
rng khon l ny c th c thu hi.
Khi loi tr li (l) cha thc hin pht sinh t li nhun trong giao dch
Cng ty con bn hng ho, thnh phm th k ton phi xc nh phn li, l cha
thc hin cn phn b cho cc c ng thiu s khi xc nh li ch ca c ng
thiu s.
82
a) Bt ton loi tr doanh thu, gi vn hng bn v li nhun cha thc hin
trong nguyn gi ti sn c nh pht sinh t giao dch bn hng ni b m hng
ho, thnh phm ca bn bn c s dng l ti sn c nh ca bn mua.
- Trng hp giao dch ni b lm pht sinh li cha thc hin, k ton iu
chnh nh sau:
N Doanh thu bn hng ho v dch v (doanh thu bn hng ni b)
C Gi vn hng bn (gi vn hng tiu th ni b)
C Nguyn gi TSC (li cha thc hin).
b) Bt ton loi tr li cha thc hin pht sinh t giao dch ni b trong
hng ho, thnh phm ti bn bn c s dng l ti sn c nh ti bn mua
pht sinh trong k trc.
N Li nhun sau thu cha phn phi (li cha thc hin)
C Nguyn gi TSC (li cha thc hin).
c) iu chnh chi ph khu hao v hao mn lu k do nh hng ca li
cha thc hin trong gi tr TSC.
K ton phi xc nh nh hng ca li cha thc hin phn nh trong
nguyn gi TSC n chi ph khu hao trong k v hao mn lu k n cui k.
Tu thuc vo ti sn c nh c s dng trong sn xut, kinh doanh hay trong
qun l doanh nghip hoc bn hng k ton s loi tr chi ph khu hao vo cc
ch tiu chi ph tng ng. Do Bo co ti chnh c lp t cc Bo co ti
chnh ring ca Cng ty m v cc Cng ty con trong Tp on nn khi lp Bo
co ti chnh hp nht cho k bo co, ngoi vic iu chnh li chi ph khu hao
trong k k ton cn phi iu chnh nh hng ca hao mn lu k c iu
chnh n u k bo co.
Trng hp ti sn c s dng trong hot ng qun l, k ton ghi:
C Chi ph qun l doanh nghip (s iu chnh pht sinh trong k)
Trng hp ti sn c s dng trong hot ng bn hng, k ton ghi:
N Gi tr hao mn lu k (s iu chnh lu k n cui k )
C Chi ph bn hng (s iu chnh pht sinh trong k)
Trng hp ti sn c s dng trong sn xut sn phm, k ton phi xc
nh nh hng ca chi ph khu hao n gi vn hng bn ghi:
83
Nu vic loi tr chi ph khu hao c nh hng trng yu n ch tiu hng tn
kho th k ton phi phn b s phi loi tr gia gi vn hng bn v hng tn
kho cho ph hp. Trong trng hp bt ton loi tr nh sau:
C Hng tn kho (s iu chnh pht sinh trong k)
Trng hp ti sn c nh ht khu hao theo nguyn gi nhng vn
ang s dng bt ton iu chnh nh sau:
N Gi tr hao mn lu k TSC (li gp pht sinh trong giao dch bn
TSC ni b)
C Li nhun sau thu cha phn phi (li gp pht sinh trong giao dch
bn TSC ni b).
d) Ghi nhn nh hng ca thu thu nhp doanh nghip do nh hng ca
vic loi tr li t giao dch bn hng ho khi ti sn c nh ti bn mua vn
ang s dng v ang cn khu hao.
K ton phi xc nh thu thu nhp doanh nghip hon li pht sinh t giao
dch bn TSC gia cc n v trong ni b Tp on v phn nh nh hng
ca thu thu nhp doanh nghip hon li n Bo co ti chnh.
ng thi vi vic loi tr li cha thc hin trong giao dch bn ti sn c
nh gia cc n v ni b trong tp on, k ton ghi:
li cha thc hin trong giao dch bn ti sn c nh k trc ghi:
e) Ghi nhn nh hng ca thu thu nhp doanh nghip do nh hng ca
vic iu chnh chi ph khu hao khi ti sn c nh vn ang s dng v ang
cn khu hao.
Khi ti sn vn cn ang c s dng v ang c trch khu hao th
ng thi vi vic iu chnh nh hng ca chi ph khu hao ti sn c nh v
hao mn lu k ti sn c nh, k ton phi iu chnh nh hng v thu thu
nhp doanh nghip ca vic iu chnh trn, k ton ghi:
N Li nhun sau thu cha phn phi (nh hng ca thu thu nhp t
vic loi tr chi ph khu hao lu k n u k)
N Chi ph thu TNDN hon li (nh hng ca thu thu nhp t vic loi
tr chi ph khu hao trong k)
84
C Ti sn thu thu nhp hon li (nh hng ca thu thu nhp lu k n
cui k).
f) nh hng ca thu thu nhp doanh nghip khi ti sn c nh ang s
dng nhng khu hao ht theo nguyn gi.
Khi ti sn c nh vn cn ang c s dng nhng khu hao ht theo
nguyn gi th ton b li cha thc hin pht sinh t giao dch bn ti sn c
nh trong ni b Tp on chuyn thnh li thc ca Tp on thng qua
vic gim tr chi ph khu hao hng k. T thi im ny khng cn pht sinh
thu thu nhp hon li.
4.7.3. V d minh ha
Ngy 1/7/2006 Cng ty con C bn thit b do mnh sn xut v lp rp cho
Cng ty m M s dng trong qun l vi gi 60 triu ng. Thit b trn l thnh
phm ca Cng ty C c gi vn l 30 triu ng. Cng ty m M khu hao thit b
trn trong thi gian 10 nm theo phng php ng thng. Gi tr thu hi khi
thanh l gi s bng khng. Thu sut thu thu nhp doanh nghip l 28%.
Khi lp Bo co ti chnh hp nht cho nm 2006, k ton phi thc hin
cc bt ton iu chnh v loi tr sau:
+ Loi tr doanh thu, gi vn tiu th ni b v li t giao dch bn thit b
trn ang phn nh trong gi tr thit b. K ton ghi:
N Doanh thu bn hng v cung cp dch v60
C Gi vn hng bn30
C Nguyn gi TSC30
+ iu chnh nh hng ca thu thu nhp t vic loi tr li cha thc hin
Vic loi tr li cha thc hin ra khi nguyn gi ti sn c nh lm pht
sinh chnh lch tm thi c khu tr 30 triu v dn n vic ghi nhn ti sn
thu thu nhp hon li l 8,4 triu (30x28%). Bt ton iu chnh nh sau:
N Ti sn thu thu nhp hon li8,4
C Chi ph thu TNDN hon li8,4
+ iu chnh nh hng ca chi ph khu hao pht sinh trong nm.
Cng ty m M ghi nhn ti sn vi nguyn gi l 60 triu v tnh khu
hao trong 10 nm, do chi ph khu hao ghi nhn trn bo co ti chnh ring
ca Cng ty m M cho 6 thng cui nm l 3 triu. Xt trn phng din Tp
on, thit b trn ch c nguyn gi l 30 triu v khu hao trong 6 thng ch l
1,5 triu, bt ton iu chnh chi ph khu hao c ghi nhn nh sau:
N Gi tr hao mn lu k TSC1,5
C Chi ph qun l doanh nghip1,5
+ iu chnh nh hng ca thu thu nhp pht sinh t vic iu chnh chi
ph khu hao.
85
Vic iu chnh hao mn lu k ti sn c nh s lm gim chnh lch gia
gi tr ghi s ca ti sn v c s tnh thu ca n v theo lm gim ti sn
thu thu nhp hon l 0,42 triu ng (1,5 triu x 28%), k ton ghi:
C Ti sn thu thu nhp hon li0,42
Khi lp Bo co ti chnh hp nht cho nm 2007, k ton thc hin cc bt
ton iu chnh v loi tr sau i vi giao dch bn thit b trn trong nm 2006.
+ Loi tr li cha thc hin trong nguyn gi thit b
C Nguyn gi TSC30
+ iu chnh nh hng ca thu thu nhp doanh nghip do loi tr li cha
thc hin trong nguyn gi thit b.
N Ti sn thu thu nhp hon li8,4
C Li nhun sau thu cha phn phi8,4
+ iu chnh nh hng ca chi ph khu hao trong nm.
Cng ty m M ghi nhn khu hao trong Bo co ti chnh ring l 6 triu
ng ( 60 triu/10 nm). Xt trn phng din Tp on chi ph khu hao ch l 3
triu ng (30 triu/10 nm), do qun l doanh nghip trong nm phi gim i
3 triu tng ng vi phn gim chi ph khu hao. ng thi Gi tr hao mn lu
k phi gim i 4,5 triu gm c 1,5 triu ghi gim trong k 6 thng cui nm
trc v 3 triu ghi gim trong k ny. Bt ton iu chnh nh sau:
N Gi tr hao mn lu k TSC4,5
C Li nhun sau thu cha phn phi1,5
+ iu chnh nh hng ca thu thu nhp doanh nghip do nh hng ca
vic iu chnh hao mn lu k
N Li nhun sau thu cha phn phi0,42
C Ti sn thu thu nhp hon li1,26
4.8. Loi tr c tc c chia t li nhun sau ngy mua
Ton b c tc c chia t li nhun sau ngy mua t cc Cng ty con
trong Tp on phi c loi tr hon ton trong Bo co ti chnh hp nht.
Loi tr ton b c tc v li nhun c chia t kt qu hot ng kinh
doanh sau ngy mua ca cc Cng ty con ang nm trong khon mc Doanh thu
hot ng ti chnh bng cch ghi gim ch tiu ny trn Bo co kt qu kinh
86
doanh ng thi vi vic ghi gim s c tc tr trong phn tng hp bin ng
vn ch s hu trn Thuyt minh bo co ti chnh.
Nu Cng ty m cha nhn c s c tc hoc li nhun c chia ny do
Cng ty con cha chuyn tin th khi lp Bo co ti chnh hp nht phi loi tr
s phi thu, phi tr v s c tc li nhun c chia ang phn nh trong khon
mc phi thu khc trong Bo co ti chnh ring ca Cng ty m v khon mc
phi tr khc trong Bo co ti chnh ring ca Cng ty con chia li nhun.
Nu s c tc nhn c l c tc ca k k ton trc khi Cng ty m mua
khon u t th khi lp Bo co ti chnh hp nht phi loi tr nh hng ca
nghip v nhn c tc ny nh hng dn trong mc 4.2 Phn XIII ca Thng t
ny.
Khi Cng ty con tr c tc sau ngy mua, k ton phi loi tr c tc, li
nhun c chia t cc Cng ty con pht sinh trong k, ghi:
N Doanh thu hot ng ti chnh (C tc cng ty m c chia)
N Li ch ca c ng thiu s (C tc cc c ng thiu s c chia)
+ Loi tr cng n phi thu phi tr do cha thanh ton ht s c tc c
nhn, ghi:
N Cc khon phi tr, phi np ngn hn khc
C Cc khon phi thu khc.
4.8.3. V d minh ha
Ngy 1/4/2007, Cng ty C l Cng ty con do Cng ty m M s hu 80%
tuyn b phn chia li nhun nm 2006 (Li nhun sau ngy mua) trong c s
tr c tc l 2 t ng. S c tc ny c tr vo ngy 15/5/2007. Li nhun
m Cng ty m M c hng l 1,6 t ng (80%x 2 t). Trong Bo co ti
chnh hp nht cho nm 2007, k ton thc hin bt ton iu chnh sau loi
tr c tc nhn:
N Doanh thu hot ng ti chnh 1,6
N Li ch ca c ng thiu s0,4
4.9. Cc khon vay trong ni b
Cc khon vay trong ni b Tp on cha tr phi c loi tr hon ton
khi lp Bo co ti chnh hp nht. Theo , cc khon thu nhp t cho vay v
chi ph i vay cng phi loi tr ton b trong Bo co ti chnh hp nht.
Nu cc n v trong mt Tp on c quan h vay mn ln nhau th s d
tin vay trong ni b Tp on ang phn nh trong cc khon mc Vay v n
87
ngn hn, khon mc Vay v n di hn, khon mc u t ngn hn, u
t di hn khc phi c loi tr ton b.
Trng hp vay ni b u t xy dng hoc sn xut sn phm, nu cc
khon chi ph i vay iu kin c vn ho vo gi tr ti sn u t xy
dng d dang hoc ti sn sn xut d dang cng phi c loi tr hon ton.
Vic loi tr ny s lm gim khon mc Doanh thu hot ng ti chnh trong
Bo co kt qu hot ng kinh doanh hp nht v gim cc khon mc Chi ph
u t xy dng c bn d dang hoc Chi ph sn xut, kinh doanh d dang
v Li nhun sau thu cha phn phi trong Bng cn i k ton hp nht.
Trng hp ny lm pht sinh ti sn thu thu nhp hon li do gi tr ghi s ca
ti sn trn Bo co ti chnh hp nht thp hn c s tnh thu ca n. Khi kt
thc thi k u t hoc xy dng ti sn di hn s li nhun cha thc hin ny
c chuyn vo gi thnh sn xut thng qua chi ph khu hao v chuyn thnh
li nhun thc hin. Thi gian khu hao ca TSC l thi k hon nhp ca ti
sn thu thu nhp hon li. K ton phi m s theo di vic phn b khon li
tin vay ny vo gi thnh sn xut thng qua chi ph khu hao loi tr khon
chi ph khu hao ny trong Bo co kt qu hot ng kinh doanh hp nht.
Trng hp li vay cha c thanh ton v ang phn nh trong cc khon
mc phi thu, khon mc phi tr th cc khon mc cha ng s phi thu, phi
tr ny cng phi c loi tr hon ton.
a) Loi tr s d tin vay gia cc n v trong tp on,ghi:
N Vay v n ngn hn
N Vay v n di hn
C u t ngn hn
C u t di hn khc.
Nu cc khon vay c th hin trong khon mc khc th k ton phi
iu chnh bt ton loi tr cho ph hp nhm m bo rng trong Bng cn i
k ton hp nht khng cn s d cc khon vay trong ni b Tp on.
b) Loi tr thu nhp t hot ng cho vay v chi ph i vay.
- Trng hp chi ph i vay phn nh vo chi ph ti chnh, k ton loi tr
doanh thu hot ng ti chnh ghi nhn ti bn cho vay v chi ph ti chnh ghi
nhn ti bn i vay, ghi:
N Doanh thu hot ng ti chnh
C Chi ph ti chnh.
- Trng hp chi ph i vay pht sinh t cc khon vay ni b c vn ho
vo gi tr ti sn u t xy dng d dang, k ton loi tr thu nhp t hot ng
cho vay pht sinh trong k, nh hng lu k ca vic loi tr chi ph i vay
trong gi tr ti sn u t xy dng d dang lu k n thi im u k bo
co, ghi:
88
N Li nhun sau thu cha phn phi (Chi ph i vay ni b phn nh
vo gi tr ti sn u t xy dng d dang n u k bo co)
N Doanh thu hot ng ti chnh (li tin vay pht sinh trong k)
C Chi ph u t xy dng c bn d dang (lu k li tin vay ni b
phn nh vo gi tr ti sn u t xy dng d dang).
- Trng hp li tin vay c vn ho vo gi tr ti sn sn xut d dang,
k ton loi tr thu nhp t hot ng cho vay pht sinh trong k ghi:
N Doanh thu hot ng ti chnh (li tin vay pht sinh trong k)
C Chi ph sn xut, kinh doanh d dang (li tin vay pht sinh trong k).
4.9.3. V d minh ha
Cng ty C1 v Cng ty C2 l hai Cng ty con ca Tp on A. Ngy
1/10/2008, Cng ty C1 cho Cng ty C2 vay 2.000 triu ng trong thi hn 6
thng vi li sut n 1%/thng thanh ton c gc v li mt ln vo ngy
1/4/2009. Khon tin vay ny ang c trnh by trong khon mc vay ngn
hn trong Bo co ti chnh ca Cng ty C2 v khon mc u t ngn hn khc
trong Bo co ti chnh ca Cng ty C1. Trong Bo co ti chnh ca Cng ty C2,
li tin vay c ghi nhn trong khon mc chi ph ti chnh, s d li tin vay
phi tr c phn nh trong khon mc chi ph phi tr thuc Bng cn i k
ton. Cng ty C1 cng c tnh thu nhp t khon tin cho vay ni trn v
phn nh vo doanh thu hot ng ti chnh trong Bo co kt qu hot ng
kinh doanh v phi thu khc trong Bng cn i k ton.
Khi lp Bo co ti chnh hp nht cho nm 2008, k ton thc hin cc bt
ton iu chnh sau:
(1) N Vay ngn hn2.000
C u t ngn hn khc 2.000
(2)N Doanh thu hot ng ti chnh 60
C Chi ph hot ng ti chnh 60
(3)N Chi ph phi tr 60
C Phi thu khc 60
4.10. Cc khon phi thu, phi tr ni b
S d cc khon phi thu, phi tr gia cc n v trong ni b Tp on
phi c loi tr hon ton khi lp Bo co ti chnh hp nht.
K ton cn lp Bng tng hp v i chiu s d cng n phi thu, phi tr
gia cc n v trong ni b Tp on sau thc hin vic loi tr.
Ty thuc vo vic cc khon phi thu, phi tr gia cc n v trong ni b
Tp on phn nh trong khon mc no ca Bng cn i k ton th bt ton
loi tr c ghi nhn tng ng.
89
Cc khon phi thu, phi tr ni b c loi tr theo bt ton sau:
N Phi tr ngi bn
N Cc khon phi tr, phi np ngn hn khc
N Chi ph phi tr
C Phi thu khch hng

C Cc khon phi thu khc
4.11. Bt ton kt chuyn

Nguyn tc: Bt ton kt chuyn c lp kt chuyn tng nh hng
ca cc bt ton iu chnh n Bo co kt qu hot ng kinh doanh sang ch
tiu Li nhun sau thu cha phn phi trn Bng Cn i k ton.
Sau khi thc hin cc bt ton iu chnh v loi tr, nu tng gi tr iu
chnh n cc ch tiu trong Bo co kt qu hot ng kinh doanh lm tng kt
qu hot ng kinh doanh, k ton ghi:
N Li nhun sau thu thu nhp doanh nghip (Kt chuyn kt qu hot
ng kinh doanh)
Ngc li, nu tng gi tr iu chnh n cc ch tiu trong Bo co kt qu
hot ng kinh doanh lm gim kt qu hot ng kinh doanh k ton ghi:
C Li nhun sau thu thu nhp doanh nghip (Kt chuyn kt qu hot
ng kinh doanh)
5. Bng tng hp cc bt ton iu chnh
5.1. Mc ch ca Bng tng hp cc bt ton iu chnh
Bng tng hp cc bt ton iu chnh c lp cho tng ch tiu nhm tng
hp cc khon iu chnh v loi tr cho vic hp nht Bo co ti chnh.
Bng tng hp cc bt ton iu chnh c lp cho cc ch tiu c s liu
iu chnh theo mu s BTH 01 HN (Xem mu mc 9).
5.2. Cn c v phng php lp bng tng hp cc bt ton iu chnh:
Bng tng hp cc bt ton iu chnh c lp cho tng ch tiu cn c
vo cc bt ton iu chnh.
Ct A Phn nh s hiu ca bt ton iu chnh;
Ct B Phn nh ngy thng ghi s;
Ct C Din gii ni dung ca bt ton iu chnh;
90
Ct 1 Phn nh s iu chnh N ca ch tiu;
Ct 2 Phn nh s iu chnh C ca ch tiu;
Dng cng pht sinh phn nh tng s iu chnh N v tng s iu chnh
C ca ch tiu trong k. S liu trong dng tng cng c mang sang phn nh
vo ct 10 v 11 theo cc dng tng ng ca ch tiu trong Bng tng hp cc
ch tiu hp nht.
6. Bng tng hp cc ch tiu hp nht
lp Bo co ti chnh hp nht, Cng ty m phi lp Bng tng hp cc
ch tiu hp nht nhm tng hp cc ch tiu ti chnh ca Cng ty m v cc
Cng ty con trong Tp on theo mu s BTH 02 HN (Xem mu mc 10).
6.1. Mc ch ca Bng tng hp cc ch tiu hp nht
Bng tng hp ny c lp tng hp cc ch tiu trong Bo co ti
chnh ca Cng ty m v cc Cng ty con trong Tp on ng thi phn nh
tng nh hng ca cc bt ton loi tr v iu chnh khi hp nht n mi ch
tiu trong Bo co ti chnh hp nht.
6.2. C s v phng php lp Bng tng hp cc ch tiu hp nht
Ct A: Ghi tn cc ch tiu trong Bng cn i k ton v Bo co kt qu
hot ng kinh doanh.
Ct B: Ghi m s ca ch tiu trong Bng cn i k ton v Bo co kt
qu hot ng kinh doanh.
Ct 1: Ghi gi tr cc ch tiu trong Bng cn i k ton v Bo co kt qu
hot ng kinh doanh ca Cng ty m. S liu a vo ct ny l s liu trong
Bo co ti chnh ca Cng ty m.
Cc ct 2,3: Ghi gi tr cc ch tiu trong Bng cn i k ton v Bo co
kt qu hot ng kinh doanh ca cc Cng ty con trong Tp on. S liu a
vo ct ny l s liu trong Bo co ti chnh ca cc Cng ty con trong Tp
on.
Ct 9: Ghi s tng cng cc ch tiu ca cng ty m v cc cng ty con.
Ct 10: Ghi tng hp s iu chnh N ca cc ch tiu. S liu ghi vo ct
10 c ly t Bng tng hp cc bt ton iu chnh (Mu s BTH01-HN).
Ct 11: Ghi tng hp s iu chnh C ca cc ch tiu. S liu ghi vo ct
11 c ly Bng tng hp cc bt ton iu chnh (Mu s BTH01-HN).
Ct 12: Ghi gi tr cc ch tiu trong Bo co ti chnh hp nht.
7. B sung cc ch tiu trong tng bo co ti chnh hp nht
7.1. B sung cc ch tiu trong Bng Cn i k ton hp nht (Mu s
B 01 DN/HN)
91
- B sung ch tiu VI Li th thng mi- M s 269 trong phn Ti
sn phn nh li th thng mi pht sinh trong giao dch hp nht kinh
doanh.
- B sung mc C Li ch ca c ng thiu s - M s 439 trong phn
Ngun vn phn nh gi tr li ch ca c ng thiu s.
7.2. B sung cc ch tiu trong Bo co Kt qu hot ng kinh doanh
hp nht (Mu s B02 DN/HN)
- Phn li hoc l trong cng ty lin kt, lin doanh M s 45.
- Li nhun sau thu ca c ng thiu s - M s 61.
- Li nhun sau thu ca c ng ca cng ty m - M s 62.
7.3. B sung cc thng tin phi trnh by trong Bn Thuyt minh bo
co ti chnh hp nht
B sung vo sau phn I c im hot ng ca Tp on cc thng tin
cn trnh by trong Bn thuyt minh bo co ti chnh hp nht theo yu cu ca
cc Chun mc k ton s 25 Bo co ti chnh hp nht v k ton khon u
t vo cng ty con, Chun mc s 07 K ton cc khon u t vo cng ty
lin kt v Chun mc s 08 Thng tin ti chnh v nhng khon vn gp lin
doanh, bao gm:
- Tng s cc Cng ty con:
+ S lng cc Cng ty con c hp nht:
+ S lng cc Cng ty con khng c hp nht:..
- Danh sch cc Cng ty con quan trng c hp nht:
+ Cng ty A:
. Tn cng ty:.
. a ch:
. T l li ch ca Cng ty m:..
. Quyn biu quyt ca Cng ty m:.
+ Cng ty B:
. Tn cng ty:
. a ch:
. T l li ch ca Cng ty m:.
. Quyn biu quyt ca Cng ty m:
.........
- Cc Cng ty con b loi khi qu trnh hp nht (Gii thch r l do).
- Danh sch cc Cng ty lin kt quan trng c phn nh trong Bo co
ti chnh hp nht theo phng php vn ch s hu:
92
+ Cng ty lin kt A:
. a ch tr s chnh:..
. T l phn s hu:
. T l quyn biu quyt:
+ Cng ty lin kt B:
. a ch tr s chnh:.
. T l phn s hu:
. T l quyn biu quyt:
+ Cng ty lin kt C:
....................
....................
- Danh sch cc Cng ty lin kt ngng p dng hoc khng p dng
phng php vn ch s hu khi lp Bo co ti chnh hp nht.
- Danh sch cc c s kinh doanh ng kim sot quan trng c phn nh
trong Bo co ti chnh hp nht theo phng php vn ch s hu:
+ C s kinh doanh ng kim sot A:
. a ch tr s chnh
. T l phn s hu
. T l quyn biu quyt
+ C s kinh doanh ng kim sot B:
. a ch tr s chnh
. T l phn s hu
. T l quyn biu quyt
+ C s kinh doanh ng kim sot C:
...................................................
- Danh sch cc c s kinh doanh ng kim sot ngng p dng hoc
khng p dng phng php vn ch s hu khi lp Bo co ti chnh hp nht.
- Nhng s kin nh hng quan trng n hot ng kinh doanh ca Tp
on trong nm bo co.
8. Hng dn k ton khon u t vo cng ty con
K ton cc khon u t vo Cng ty con, k ton cc khon c tc (li
nhun) c chia lin quan n khon u t vo Cng ty con, k ton nhng
bn, thanh l cc khon u t vo Cng ty con c thc hin theo Ch k
ton Doanh nghip (Xem phn ti khon 221, 515, 635...).
9. Mu Bng tng hp cc bt ton iu chnh
93
n v........
a ch..........
Mu s BTH01 - HN
BNG TNG HP CC BT TON IU CHNH

Ch tiu:
K k ton:
S hiu
BT
A
Ngy thng
Din gii
Cng pht sinh
94
10. Mu Bng tng hp cc ch tiu hp nht
n v........
a ch..........
Mu s BTH02 - HN
BNG TNG HP CC CH TIU HP NHT
K ....
n v tnh:.............
Ch tiu
A
Tin
Cc khon tng ng
tin
u t ngn hn
D phng gim gi u
t ngn hn (*)
Phi thu khch hng
Tr trc cho ngi bn
Phi thu ni b ngn
hn
Phi thu theo tin k
hoch hp ng xy
dng
Cc khon phi thu khc
D phng phi thu ngn
hn kh i(*)
Hng tn kho
D phng gim gi hng
tn kho(*)
Chi ph tr trc ngn
hn
Thu GTGT c khu
tr
Thu v cc khon khc
phi thu Nh nc
Ti sn ngn hn khc
Phi thu di hn ca
khch hng
Vn kinh doanh n
v trc thuc
Phi thu di hn ni b
Phi thu di hn khc
D phng phi thu di
hn kh i(*)
Nguyn gi TSC HH
Gi tr hao mn lu k
TSC HH(*)
Nguyn gi TSC thu
M
s
Cng
ty M
B
111
112
121
129
131
132
133
134
135
139
141
149
151
152
154
158
211
212
213
218
219
222
223
225
Cng ty con
A
....
....
Tng
cng
9
iu chnh
N
10
11
S liu
hp nht
12
95
Ch tiu
A
ti chnh
Gi tr hao mn lu k
TSC thu ti chnh
Nguyn gi TSC v
hnh
Gi tr hao mn lu k
TSC v hnh(*)
Chi ph xy dng c bn
d dang
Nguyn gi bt ng sn
u t
Gi tr hao mn lu k
BST(*)
u t vo cng ty con
u t vo cng ty lin
kt, lin doanh
u t di hn khc
D phng gim gi u
t ti chnh di hn(*)
Chi ph tr trc di hn
Ti sn thu thu nhp
hon li
Ti sn di hn khc
Li th thng mi
Vay v n ngn hn
Phi tr ngi bn
Ngi mua tr tin
trc
Thu v cc khon phi
np Nh nc
Phi tr ngi lao ng
Chi ph phi tr
Phi tr ni b
Phi tr theo tin k
hoch hp ng xy
dng
Cc khon phi tr, phi
np ngn hn khc
D phng phi tr ngn
hn
Phi tr di hn ngi
bn
Phi tr di hn ni b
Phi tr di hn khc
Vay v n di hn
Thu thu nhp hon li
M
s
Cng
ty M
226
228
229
230
241
242
251
252
258
259
261
262
268
269
311
312
313
314
315
316
317
318
319
320
331
332
333
334
335
Cng ty con
A
....
....
Tng
cng
9
iu chnh
N
10
11
S liu
hp nht
12
96
Ch tiu
A
phi tr
D phng tr cp mt
vic lm
D phng phi tr di
hn
Vn u t ca ch s
hu
Thng d vn c phn
Vn khc ca ch s
hu
C phiu qu(*)
Chnh lch nh gi li
ti sn
Chnh lch t gi hi
oi
Qu u t pht trin
Qu d phng ti chnh
Qu khc thuc vn ch
s hu
Li nhun sau thu cha
phn phi
Ngun vn u t
XDCB
Qu khen thng, phc
li
Ngun kinh ph
Ngun kinh ph hnh
thnh TSC
Li ch ca c ng
thiu s
Doanh thu bn hng v
cung cp dch v
Cc khon gim tr
doanh thu
Gi vn hng bn
Doanh thu hot ng ti
chnh
Chi ph ti chnh
Chi ph bn hng
Chi ph qun l doanh
nghip
Thu nhp khc
Chi ph khc
Phn li hoc l trong
cng ty lin kt, lin
doanh
M
s
Cng
ty M
336
337
411
412
413
414
415
416
417
418
419
420
421
431
432
433
439
01
02
11
21
22
24
25
31
32
45
Cng ty con
A
....
....
Tng
cng
9
iu chnh
N
10
11
S liu
hp nht
12
97
Ch tiu
A
Tng li nhun k ton
trc thu
Chi ph thu TNDN hin
hnh
Chi ph thu TNDN
hon li
Li nhun sau thu thu
nhp doanh nghip
Li nhun sau thu ca
c ng thiu s
Li nhun sau thu ca
c ng ca cng ty m
Cng iu chnh
M
s
Cng
ty M
B
50
Cng ty con
A
....
....
Tng
cng
9
iu chnh
N
10
11
S liu
hp nht
12
51
52
60
61
62
80
XIV. HNG DN THC HIN CHUN MC K TON S 26

THNG TIN V CC BN LIN QUAN
1. Quy nh chung
1.1. Bo co ti chnh (phn Thuyt minh bo co ti chnh) phi trnh by
mi quan h vi cc bn lin quan v cc giao dch gia doanh nghip vi cc
bn lin quan.
1.2. Cc trng hp sau c coi (hoc khng c coi) l cc bn lin
quan c thc hin theo quy nh ca Chun mc k ton s 26 Thng tin v
cc bn lin quan.
1.3. Khng phi trnh by trong bo co ti chnh hp nht i vi cc giao
dch ni b ca tp on.
1.4. Doanh nghip khng phi trnh by giao dch vi cc bn lin quan
trong Bo co ti chnh ca Cng ty m, khi bo co ny c lp v cng b
cng vi Bo co ti chnh hp nht.
Trng hp Bo co ti chnh ca Cng ty m c lp v cng b khng
cng vi Bo co ti chnh hp nht th phi trnh by giao dch vi cc bn lin
quan trong Bo co ti chnh ca Cng ty m.
1.5. Khng phi trnh by giao dch vi cc bn lin quan trong Bo co ti
chnh ca Cng ty con do Cng ty m s hu ton b nu Cng ty m cng c
thnh lp Vit Nam v cng b Bo co ti chnh hp nht ti Vit Nam.
Trng hp Cng ty m khng s hu ton b Cng ty con hoc Cng ty
m c thnh lp nc ngoi v khng cng b Bo co ti chnh hp nht
Vit Nam th phi trnh by giao dch vi cc bn lin quan trong Bo co ti
chnh ca Cng ty con.
2. Hng dn c th thc hin Chun mc Thng tin v cc bn lin
quan
98
2.1. xc nh gi giao dch gia cc bn lin quan c th s dng cc
phng php ch yu sau:
- Phng php gi khng b kim sot c th so snh c;
- Phng php gi bn li;
- Phng php gi vn cng li.
a) Phng php gi khng b kim sot c th so snh c, c xc nh
bng cch so snh gi ca hng ha bn ra trn th trng c th so snh c v
mt kinh t m ngi bn khng c lin quan vi ngi mua.
Phng php ny thng c s dng trong trng hp hng ha v dch
v cung cp trong giao dch gia cc bn c lin quan v cc iu kin ca vic
mua bn tng t nh trong cc giao dch thng thng. Phng php ny cn
thng c s dng xc nh gi ph ca cc khon ti tr.
b) Theo phng php gi bn li, gi chuyn giao cho ngi bn li c
xc nh bng cch tr vo gi bn li mt khon chnh lch, phn nh gi tr m
ngi bn mun thu b vo chi ph ca mnh ng thi c li hp l. y c
kh khn trong vic xem xt xc nh phn n b hp l cho cc chi ph do
ngi bn li gp vo trong qu trnh ny.
Phng php ny c s dng trong trng hp hng ha c chuyn
giao gia cc bn lin quan trc khi c bn cho mt bn khc khng lin
quan. Phng php ny cng c s dng trong vic chuyn giao cc ngun lc
khc nh quyn s hu v cc dch v.
c) Phng php gi vn cng li c xc nh bng cch cng mt khon
chnh lch ph hp vo chi ph ca ngi cung cp. S dng phng php ny
c kh khn trong vic xc nh c hai yu t chi ph v khon chnh lch. Mt
trong s cc tiu chun so snh c th xc nh gi chuyn giao l da vo t l
li c th so snh c trn doanh thu hoc trn vn kinh doanh ca cc ngnh
tng t.
2.2. Bo co ti chnh phi trnh by mt s mi quan h nht nh gia cc
bn lin quan. Cc quan h thng c ch l giao dch ca nhng ngi lnh
o doanh nghip, c bit l khon tin lng v cc khon tin vay ca h, do
vai tr quan trng ca h i vi doanh nghip. Bn cnh cn trnh by cc
giao dch ln c tnh cht lin cng ty v s d cc khon u t ln vi tp
on, vi cc cng ty lin kt v vi Ban Gim c.
2.3. Cc giao dch ch yu gia cc bn lin quan cng phi c trnh by
trong thuyt minh bo co ti chnh ca doanh nghip bo co trong nm m cc
giao dch c nh hng, gm:
- Gi tr hng tn kho c mua hoc bn gia cc bn lin quan;
- Gi tr ti sn c nh v cc ti sn khc c mua hoc bn gia cc bn
lin quan;
- Gi tr dch v c cung cp hoc nhn gia cc bn lin quan;
99
- Gi tr hng bn i l cung cp gia cc bn lin quan;
- Giao dch thu ti sn gia cc bn lin quan;
- Chuyn giao v nghin cu v pht trin;
- Tha thun v giy php;
- Cc khon ti tr (bao gm cho vay v gp vn bng tin hoc hin vt);
- Bo lnh v th chp;
- Cc hp ng qun l.
2.4. Nhng mi quan h gia cc bn lin quan c tn ti s kim sot u
phi c trnh by trong bo co ti chnh, bt k l c cc giao dch gia cc
bn lin quan hay khng.
2.5. Trng hp c cc giao dch gia cc bn lin quan th doanh nghip
bo co cn phi trnh by bn cht cc mi quan h ca cc bn lin quan cng
nh cc loi giao dch v cc yu t ca cc giao dch .
Cc yu t ca cc giao dch thng bao gm:
- Khi lng cc giao dch th hin bng gi tr hoc t l phn trm tng
ng;
- Gi tr hoc t l phn trm tng ng ca cc khon mc cha thanh
ton;
- Chnh sch gi c.
2.6. Cc khon mc c cng bn cht c th c trnh by gp li tr
trng hp vic trnh by ring bit l cn thit hiu c nh hng ca cc
giao dch gia cc bn lin quan i vi bo co ti chnh ca doanh nghip bo
co. V d: Cc loi nguyn vt liu dng cho sn xut sn phm c th trnh by
gp thnh mt khon mc l Nguyn vt liu chnh.
2.7. Trong cc Bo co ti chnh hp nht ca tp on khng cn thit phi
trnh by cc giao dch gia cc thnh vin v bo co ny nu ln cc thng
tin v cng ty m v cc cng ty con nh l mt doanh nghip bo co. Cc giao
dch vi cc cng ty lin kt do c hch ton theo phng php vn ch s
hu khng c loi tr do cn c trnh by ring bit nh l cc giao dch
vi bn lin quan.
XV. T CHC THC HIN
1. Thng t ny c hiu lc sau 15 ngy k t ngy ng cng bo v thay
th cc Thng t s 89/2002/TT-BTC ngy 9/10/2002, Thng t s
105/2003/TT-BTC ngy 4/11/2003 v thng t s 23/2005/TT-BTC ngy 30
thng 3 nm 2005. Nhng ni dung k ton khc c lin quan nhng khng
hng dn trong Thng t ny th thc hin theo Ch k ton Doanh nghip
hin hnh.
100
2. Cc qui nh trong Chun mc k ton c khc bit vi chnh sch ti
chnh do B Ti chnh ban hnh trc khi ban hnh Chun mc k ton th thc
hin theo qui nh trong Chun mc k ton v hng dn trong Thng t ny.
3. Cc Tng cng ty, Cng ty c ch k ton c th c B Ti
chnh chp thun, phi cn c vo Thng t ny hng dn, b sung ph hp.
4. Cc B, ngnh, U ban nhn dn, S Ti chnh, Cc thu cc Tnh,
Thnh ph trc thuc Trung ng c trch nhim trin khai hng dn cc doanh
nghip thc hin Thng t ny. Trong qu trnh thc hin nu c vng mc
ngh phn nh v B Ti chnh nghin cu gii quyt./.
Ni nhn:
- Th tng, cc Ph Th tng Chnh ph;
- Vn phng TW ng;
- Vn phng Quc hi;
- Vn phng Ch tch nc;
- Vn phng Chnh ph;
- Cc B, c quan ngang B, c quan thuc Chnh ph;
- To n NDTC;
- Vin Kim st NDTC;
- Kim ton Nh nc;
- Phng Thng mi v cng nghip Vit Nam;
- UBND tnh, thnh ph trc thuc TW;
- C quan TW ca cc on th;
- Cc kim tra vn bn - B T php;
- S Ti chnh, Cc Thu cc tnh, thnh ph trc thuc TW;
- Cc TCT 91;
- Cng bo;
- V Php ch - B Ti chnh;
- Cc n v thuc B Ti chnh;
- Website Chnh ph;
- Website B Ti chnh;
- Lu: VT, V CKT.
KT. B TRNG
TH TRNG
Trn Vn T- k

Thong Tu 161 2007 TT BTC Ve Huong Dan Chuan Muc Ke Toan 1

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Thong Tu 161 2007 TT BTC Ve Huong Dan Chuan Muc Ke Toan 1

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

B TI CHNH

CNG HO X HI CH NGHA VIT NAM

H Ni, ngy 31 thng 12 nm 2007

Hng dn thc hin mi su (16) chun mc k ton ban hnh theo

- Cn c Lut K ton s 03/2003/QH11 ngy 17/6/2003;

1. Phn loi thu ti sn

Cc khon c iu chnh tng (gim) gi tr ghi s

C s s liu ghi vo s k ton chi tit cc khon u t vo cng ty lin

C s s liu ghi vo s theo di phn b cc khon chnh lch pht sinh

Phn b chnh lch gia gi tr hp l v gi

- Bng xc nh phn li hoc l trong cng ty lin kt l cn c ghi vo

Tng li nhun hoc l trong

- Trng hp cng ty lin kt l cng ty c phn, khi xc nh phn li hoc

- Trng hp t l vn gp khc vi t l phn li nhun c chia hoc l

Ti ngy mua, Cng ty A phi xc nh:

Chnh lch gia gi tr

Khon chnh lch gia: 40.000 - 32.000 = 8.000 l li th thng mi ca

- Chnh lch gia gi tr

Gi s trong nm 2004, Cng ty B c li nhun sau thu l 20.000, Cng ty

- Sau khi xc nh c tng s iu chnh tng li nhun cha phn phi

BNG PHN B CHI PH CHUNG

Phn chia cho cc bn

, Ngy ... thng ... nm ...

Cch ghi mt s ni dung trong bng:

BNG PHN CHIA SN PHM

..., Ngy ... thng ... nm ...

Cch ghi mt s ni dung trong bng:

S tin phn chia cho cc bn

..., Ngy ... thng ... nm ...

Cch ghi mt s ni dung trong bng:

b) Cc khon doanh thu v thu nhp khc, chi ph c chuyn i theo t

Tng hp doanh thu v thu nhp khc, chi ph v kt qu hot ng theo

T gi gia ng Euro v ng Vit Nam:

Cc khon doanh thu v thu nhp khc, chi ph c chuyn i theo t gi

Phn tch chnh lch t gi hi oi pht sinh do chuyn i BCTC Cng ty

22.000 (25.000 - 22.500) = 55.000.000

Nh vy, chnh lch t gi hi oi pht sinh do chuyn i BCTC ca

Gi tr cn li ca li th thng mi vo ngy 1.500 19.700

Gi tr cn li ca li th thng mi vo ngy 1.300 20.000

1. Hch ton chi ph i vay phi tn trng mt s quy nh sau:

Chi ph i vay thc t

Thu nhp pht sinh t

- Vn ho chi ph i vay i vi cc khon vn vay chung:

Chi ph lu k bnh qun gia

S thng chi ph thc t pht sinh

S thng pht sinh ca k k ton (6)

Tng s tin li vay thc t ca cc khon vay pht

S d bnh qun gia quyn cc khon vay gc (8)

S thng m tng khon vay pht sinh

Li ch trc tip ca Cng ty m

Theo v d nu trn, Cng ty m A c t l li ch trc tip trong cc cng

x T l (%) li ch ca cng ty con

Cng ty m nm gi li ch gin tip trong mt Cng ty con nu mt phn

T l li ch gin tip ca Cng ty m A trong Cng ty con C c xc nh

T l li ch trc tip ca Cng ty A trong cng ty B l 80% v Cng ty C l

Khi lp Bo co ti chnh hp nht ti ngy 31/12/2006, bt ton loi tr gi

Bt ton tch li ch ca c ng thiu s ti ngy u k bo co nh sau:

(*) Ch tiu trong du ngoc l s m th hin khon l lu k.

Bt ton loi tr li cha thc hin trong gi tr hng tn kho cui k nh

Bt ton loi tr li cha thc hin trong trng hp ny l:

Li cha thc hin = 300 triu 240 triu (300 triu/1,25)

Loi tr li cha thc hin

Vic loi tr li cha thc hin trong hng tn kho cui k v u k lm