Professional Documents
Culture Documents
Mc lc
Tm tt Bi cnh kinh t th gii Kinh t Vit Nam 2012
I. II. III. IV. V. VI. Khi qut Cc thnh phn ca tng cung Cc thnh phn ca tng cu Cc cn i v m Th trng vn v th trng tin t Th trng ti sn
1 4 7
7 9 12 17 19 24
25
24 27
Ph lc
29
Tm tt
Nn kinh t Vit Nam c du hiu thot khi tnh trng nh tr trong na u nm khi Chnh ph bt u ni lng c v chnh sch tin t ln chnh sch ti kho t u Qu 2/2012. Nhng s phc hi l cha chc chn. Tng trng kinh t t mc 4,73% trong 3 qu u tng ln 5,03% c nm, thp hn so vi mc tiu l 5,5%. y l mc thp nht k t nm 2000. Ch s gi tiu dng tng 6,81% so vi cng k nm ngoi thp nht trong 3 nm tr li y, cn lm pht trung bnh c nm l 9,21%. Lm pht li (khng bao gm lng thc v nng lng) nm 2012 c tnh khong 11%. Khu vc sn xut chng kin ci thin nh trong sn xut v tiu th, nhiu kh nng do yu t thi v. Ch s tn kho cui nm gim nh so vi cc thng trc, nhng vn mc cao l 120,1. Tc tiu th hng cng nghip cn rt chm, tng nh t 3,3% ca thng trc ln 3,6%. Gi tr hng tn kho so vi thi im cui nm ngoi tng 6,9%. Ch s PMI ca HSBC v ngnh sn xut ti Vit Nam bin ng rt mnh trong nm 2012 vi chiu hng xu i r rt so vi nm 2011, th hin nhn nh bi quan ca nh sn xut trong nc trc trin vng ngn hn. PMI xung di ngng 50 im (thu hp n hng) trong 10/12 thng ca nm 2012, ng thi gim lin tc 7 thng lin tip, phn nh s suy gim trin vng kinh doanh nghim trng v dai dng. Chi tiu ngn sch t 904 nghn t ng, trong khi thu ngn sch ch t 741,5 nghn t. Thm ht ngn sch c nm ln khong 163 nghn t ng tng ng 4,8% GDP. Thm ht ngn sch tng nhanh buc Chnh ph phi tng cng vay mn thng qua pht hnh tri phiu bt chp li sut cao v y thm gnh nng v ph v thu sang cho ngi dn. Tc tng trng doanh thu bn l gim r rt, ch cn 6,2% so vi cng k nm ngoi, dy ln nhng quan ngi v kh nng cu tiu dng s thp trong dp Tt sp ti. Vi mc cu tiu dng nh vy, CPI cc thng gip Tt c th s tng cn thp hn nm ngoi, ko theo s tr tr ca c nm. Tng u t ton x hi nm 2012 c t 989.3 nghn t ng, ch t 33,5% GDP so vi 34,6% ca nm 2011. Gi tr tng u t tnh theo gi hin hnh ch tng 7% so vi nm trc, nn khi tnh theo gi c nh, c th thy lng u t ang thu hp. Trong khi nn kinh t cn ph thuc nhiu vo vn u t th vi mc u t ngy cng thp, nn kinh t kh
1
thot khi s tr tr ang eo bm v buc phi l thuc nhiu hn vo u t trc tip nc ngoi. FDI thc hin c nm t 10,5 t USD, thp hn 5% so vi cng k nm trc, vi 2/3 lng vn vo khu vc sn xut v ch bin - c nng sut cao v to ra sn phm thc cho nn kinh t. Vit Nam r rng tip tc dm chn ti ch trong vic thu ht vn FDI, hin ang ng cui cng trong khu vc. S vn ng k mi ch cao hn mc thp nht trong vng 5 nm qua. Cn cn thng mi ln u tin sau 19 nm chuyn sang trng thi thng d, c tnh khong 284 triu USD. Cn cn vng lai v cn cn vn u dng gip cn cn thanh ton duy tr thng d trn 10 t USD. Khi DN c vn FDI gp phn rt ln vo kim ngch xut khu khi tng ti 33% v xut siu ti 12 t USD. Nhp khu tng ch nhnh hn tc tng trng, cho thy nhu cu trong nc yu i thy r rt, khng ch hng ho tiu dng cui cng m cn c nguyn nhin liu th. Tng trng tn dng t mc m trong na u nm chuyn sang pha dng trong na cui nm, ln mc 8,91% vo cui nm 2012 so vi 2011. Mc d vt qua d bo 5% ca nhiu chuyn gia, song con s ny vn thp hn mc tiu iu hnh t 1-3 im phn trm, cho thy nhng din bin thc khng kh quan nh mong i. Vo cui thng 12/2012, tng huy ng vn tng 20,32%, a M2 tng 19,85% so vi cui nm 2011. NHNN thc hin chnh sch tin t m rng trong sut c nm 2012 thng qua vic ln lt h li sut c bn gn nh mi qu 1 im phn trm. Trong c nm 2012, mt bng li sut c bn thp hn 6 im phn trm so vi hi u nm. Ln ct gim gn y nht vo cui thng 12 c hu thun bi lm pht thp mt cch bt thng vo nhng thng cui cng ca nm. Thanh khon d tha song tn dng li tng thp, tnh trng ng thanh khon tr nn ti t hn trong h thng ngn hng dn v cui nm. Cc NHTM nh thiu thanh khon l nguyn nhn ca cuc ua li sut huy ng m thm nhng dai dng. Th trng lin ngn hng trong na cui nm dn mt i tnh hiu qu, th hin qua vic cc ngn hng ln d dt thanh khon nhng khng cho cc ngn hng nh vay qua th trng ny, buc NHNN phi can thip mnh tay vo th trng m nhm iu tit vn gia cc ngn hng. S chm tr trong qu trnh ti c cu mt s
ngn hng thng mi s ko di tnh trng ng ny v e do s lnh mnh ca h thng ti chnh. T gi danh ngha khng thay i ng k trong khi lm pht tng cao trong 2 nm qua khin VND tip tc m thm ln gi so vi ng USD. Tuy nhin, cu nhp khu suy gim v lng kiu hi di do lm lu m p lc ln gi ca ng Vit Nam. ng ni t hin ang b nh gi cao khin cc ngnh ph thuc xut khu gp kh khn, ngay c vi nhng ngnh tng c li th gn nh c quyn trn th gii (v d ngnh xut khu c da trn) ng thi trung ho cht ch lng tin ng c bm ra trong qu trnh tng d tr ngoi hi gp phn gi lm pht thp v t gi n nh. S liu mi nht vo thng 10/2012 cho thy d tr ngoi hi tng ln 20 t USD (theo IMF), tng ng 12 tun nhp khu. Nhu cu ni a v vng ming cao mt cch bn b do th trng vn a chung loi kim loi qu ny, song nm 2012 chng kin s gia tng t bin cu vng SJC v Ngh quyt mi v qun l vng quy nh nhn hiu ny tr thnh c quyn quc gia. Trong khi ngun cung SJC khng p ng c lng cu, gi vng SJC tch khi gi th gii, c lc chnh lch ln ti khong 5 triu ng/lng (trn 10%). Gi vng SJC quay u gim v cui nm v s cn tip tc gim khi m lm pht suy yu, vng th gii ang trn gim v nhng ng thi kim sot cht ch hn vic bun bn vng ming. Th trng chng khon hu nh i ngang trong c nm, trong khi bt ng sn suy gim r rt. Ch s VN-index leo n nh 488 im vo thng 5 ri quay u gim hn 100 im trong sut qu 3, i ngang trong sut thi gian tip theo trong qu 4 v tng nhanh trong thng cui cng ca nm kt thc ti 413,73. Bt ng sn chu suy gim tt c phn khc th trng v t lit phn khc cao cp sut mt nm rng. Khng c nhiu thng tin tch cc h tr cho s tng ln ca ch s chng khon v gii bng th trng bt ng sn ngoi cam kt h tr t 20-40 nghn t cho th trng bt ng sn phn khc bnh dn v nhng xut ban u v chng trnh x l n xu ca NHNN c trnh vo cui nm.
Qu Tin t Quc t (IMF) a ra nhn nh kinh t th gii nm 2012 l rt kh khn v a ra c lng tng trng kinh t th gii ch mc 3,2%, thp hn cc d bo trc v thp hn nm 2011 (3,8%). Trong khi , OECD d bo tng trng kinh t ton cu ch t 2,9%, gim t mc 3,4% ca d bo trc . Tuy cc con s a ra khc nhau nhng u cho thy kinh t th gii gim tc tng trng nhiu hn so vi nm 2011 do hu qu nng n ca khng hong kinh t th gii 2009 cha khc phc c mt cch cn c v nhng nguyn nhn trc tip, gin tip t khng hong n Chu u. Ngn hng Trung ng Chu u (ECB) cng b, trong qu 3, khu vc ng tin chung euro (Eurozone) tng trng kinh t m 0,1% (qu 2 gim 0,2%). Tnh hnh hn cn trm trng hn trong qu 4, v c nm 2012, Eurozone c th tng trng m 0,5%. Tuy nhin, Lin minh Chu u (EU), IMF v ECB ba lin minh ti tr cho Hy Lp t c tha thun mt khon vay 49,1 t euro nhm gip nc ny thot khi v n v trnh cho nc ny kh nng ri khi Eurozone. Ngoi ra, khi EU cn t c ng thun v s cn thit xy dng mt lin minh ngn hng ton Chu u, bao gm thit lp c ch gim st, bo him tin gi, v x l ngn hng chung. Mc d gia cc thnh vin cn b chia r bi quyn li v trch nhim, nhng iu ny ha hn mt tng lai vng chc hn cho khu vc ny. M tip tc phc hi vi tc khim tn trong na cui nm 2012. GDP qu 3 tng 3,1%, t l tht nghip gim t 7,9% xung 7,7% - thp nht trong 4 nm qua. Nt tht ca vch ti kha ang c g dn t s nhng b gia cc bn, cng vi k hoch ni lng nh lng mi ca Fed 45 t la mi thng t thng 1/2013 nhm h tr nc ny duy tr tng trng kinh t. Kinh t Nht Bn 2 qu u nm 2012 tng trng vt tri so vi mt s nc trong nhm G7 nh n lc ca Chnh ph Nht trong vic khc phc hu qu thm ha ng t cng nh tiu dng c nhn (chim 62% trong GDP) sau thm ha. Song t qu 3 do cng thng chnh tr vi Trung Quc tng ln v nh hng n cng ca chu u, kinh t Nht tng trng m 0,1% v nu qu 4
4
tng trng m nh d bo th Nht ang ri vo khng hong k thut v nh vy mc tng trng 2012 ca Nht ch mc 1,6% v 2013 l 0,7%, thp hn d bo trc . Ngn hng Pht trin chu (ADB) nhn nh tng trng GDP ton khu vc chu s t 6,9% trong nm 2012, gim nh so vi mc 7,2% ca nm 2011. Trung Quc c tnh s b tng trng 7,5% trong nm 2012, gim so vi mc 9,2% nm 2011. n uc t tng trng 5,4%. Con s ny ca ng Nam c t khong 5,2% trong nm 2012, cao hn so vi mc 4,6% nm trc, nh s phc hi ca Thi Lan sau trn lt lch s nm 2011. Nhn chung, a s cc t chc nghin cu c lp d bo trin vng kinh t ton cu nm 2013 kh quan hn cc con s a ra trc . IMF nng d bo tng trng kinh t th gii nm 2013 t mc 3,6% ln mc 4%. WB a d bo cho nm 2013 ln 3% so vi mc 2.4% a ra vo u nm 2012. OECD a ra d bo 3,4% cho nm 2013, tuy thp hn mc 4,2% a ra trc song vn cao hn so vi c tnh 2,9% cho nm 2012. Kh nng tc ng ca kinh t th gii ti Vit Nam Trong bi cnh kinh t th gii nm 2013, kinh t Vit Nam c th chu tc ng trc tip ba lnh vc chnh l xut khu, thu ht FDI v kiu hi. Nhng kh khn trong xut khu vo nm 2013 bao gm: (i) Cu tiu dng yu khu vc chu u v s tr tr ca nn kinh t Nht Bn s gy p lc ln tng trng kim ngch xut khu, (ii) nhiu doanh nghip va v nh trong lnh vc xut khu c th b ph sn; (iii) ng ni t c nh gi cao v vic kim sot t gi cht s khng khuyn khch c doanh nghip xut khu. V u t nc ngoi, nh hng ca Chnh ph l u tin kim ch lm pht, n nh kinh t v m nhm thu ht mnh vn FDI. Thc t, Vit Nam vn c nhng li th nht nh thu ht FDI nh gi nhn cng r tng i so vi cc quc gia trong khu vc, cc ngun lc t nhin tng i di do. Tuy nhin, mi trng kinh doanh ca Vit Nam vn st gim v ch s GFCF (Gross Fixed Capital Formation) o lng mc u t vo h tng ca Vit Nam cn thp, v tr 15 trn 23 nc trong khu vc. Nh vy, bn cnh x l n xu, n nh kinh t v m th ci thin mi
trng kinh doanh v nng cao nng lc cnh tranh l nhim v quan trng gip Vit Nam ly li s hp dn v u t. Khng hong kinh t c th nh hng n ngun cung ca kiu hi vo Vit Nam. Tuy nhin, theo NHNN, kiu hi nm 2012 c th t 10 - 11 t USD, tng khong 20% so vi nm 2011 Nm 2013, nu th trng bt ng sn vn ng bng, chnh sch khng ch trn li sut USD s khin lng kiu hi vi mc ch u t c th s st gim.
III/2010
I/2009
IV/2009
II/2011
I/2012
IV/2012
Ngnh dch v, vi tc tng trng cao nht, 6.42%, ng gp nhiu nht, t 2,7 im phn trm, vo mc tng trng chung ca c nn kinh t. Tip theo l cng nghip v xy dng tng 4,52%, ng gp 1,89 im cho tng trng chung. Nhm ngnh nng-lm-ng nghip ch ng gp 0,44 im khi ch tng 2,72%. So vi 2011, cc nhm ngnh u c mc gim t 0,2-0,3 im phn trm.
ng gp vo GDP Tng trng chung Nng nghip Cng nghip v xy dng Dch v
Ngun: Tng cc Thng k
iu ng lo ngi l trong 2 nm lin tip k t 2010, tng trng ca qu sau lin tc suy gim so vi qu trc cng k, cho thy khuynh hng tng trng chm li r rt ca nn kinh t. Mt iu ng ch na l ngay t cui Qu 1/2012 c ng thi ni lng tin t v tn dng h tr tng trng kinh t, nhng chnh sch ny hu nh khng pht huy c tc dng trong sut thi gian cn li ca nm. Lm pht Ch s gi tiu dng CPI cui nm tng 6,81% so vi cng k nm trc, thp hn so vi mc tiu 8% c iu chnh v l thp nht trong 3 nm tr li. Ln cui cng lm pht thp hn 6% l vo nm 2003.
Trong khi ch s gi lng thc lin tc gim trong sut c nm v l nhn t chnh ko lm pht xung thp (t trng ca nhm lng thc v thc phm trong r hng ho tnh CPI l 32,5%), th ch s lm pht phi lng thc v lm pht li u trn tng, vt qu mc lm pht chung, phn nh tc ng ca chnh sch ni lng tin t v h qu ca iu chnh tng gi cc mt hng trong din kim sot. Vic kim sot gi cc mt hng theo quyt nh hnh chnh thng khin gi c bin ng rt tht thng, khi thay i thng vi bin ln v gy ra c sc i vi nn kinh t mnh hn cc mt hng c th trng quyt nh. Bin ng ca lm pht v th m cng b bp mo v thng xuyn phn nh km trung thc din bin thc. Nu khng c thay i vin ph th lm pht nm nay s c bit thp, khong 4,5% thay v gn 7% nh bo co. Theo tnh ton ca JP Morgan Chase trong thng 11, lm pht li (khng bao gm gi lng thc v nng lng) tng ln mc 12,2% so vi cng k nm trc. Hai nhm phi lng thc c mc tng cao nht trong nm 2012 l dch v y t v gio dc, vi mc tng trung bnh tng ng l 20,37% v 18,48%, phn nh h qu ca vic iu chnh mc ph trong cc ngnh ny vo thng 9-10. Bu chnh vin thng c mc gim hn 11%, tip tc th hin li ch t sc p cnh tranh ln gi c dch v vin thng. Trong khi cung tin c nm 2012 tng 19,8%, tn dng li tng trng tng i thp (8,91%). iu ny cho thy vn ca th trng vn ang nm pha cu ch khng phi t pha cung. R rng doanh nghip khng mun m rng tn dng v mi trng kinh doanh sn xut khng c nhiu c hi v vn cn qu nhiu bt trc. Vic lm pht tng rt chm vo nhng thng cui cng ca nm cho thy sc mua thm ch khng c ci thin d gn ti Tt Nguyn n.
Mc d c s h tr ca Chnh ph v tn dng, mua tm tr,.. tng trng GDP ca khu vc ny c du hiu gim dn, nm 2010: 2,8%; nm 2011: 4,0% v nm 2012: 2,7%. Thin tai, dch bnh v gi c nng sn c xu hng gim l yu t c bn lm gim tng trng ca ngnh ny. Ngoi ra, nhu cu tiu th yu, li phi lin tc chng chi vi hng nhp lu r tin, chi ph sn xut gia tng, cng l cc nguyn nhn lm gim ng lc sn xut. Ngnh thu sn ang gp kh khn khi du hiu gim tc xut hin ngay t qu 3 ch khng ch n ht qu 4 nh 2 nm va qua. Tng trng GDP cng dn nm 2012 t 4,16%, thp hn mc 5,46% nm 2011. Vi khong 50% doanh nghip ph sn, 20% ang hot ng cm c v rt nhy cm vi tc ng v chi ph, cc thay i v thu v ph theo hng gia tng s khin cho ngnh thu sn ng trc nguy c ph sn nu khng c chnh sch h tr ph hp, c bit l v t gi v n hn thu nhp khu nguyn liu. Trong khi la go c mt nm c ma th trin vng v v c ph ca nm 2012 khng sng sa bng nm trc do iu kin thi tit bt li khin sn lng st gim, mc nc ti cc h cha km di do nh hng n k hoch ti tiu. Ngnh lm nghip tip tc c s tng trng tt vi tc 5,83%, tng nh so vi con s 5,7% ca nm 2011. Cng nghip v xy dng
5.18
2.09
Cng nghip. cng dn t u nm. y/y Xy dng. cng dn t u nm. y/y Ngun: Tng cc Thng k
Gi tr sn xut cng nghip gim mnh, nht l cng nghip ch bin v khai khong. Tng trng cng nghip c nm ch t 5,18%, thp hn nhiu so vi mc tng 7,5% ca nm 2011. Ch s sn xut cng nghip cui nm tng 4,8% so vi nm ngoi, trong cng nghip khai thc tng 3,5, cng nghip sn xut v ch to tng 4,5%, v sn xut v phi phi in, kh t tng 12,3%. Con s tng ng ca nm ngoi l 6,8%, -0.1%, 9,5% v 10%. Sn xut cng nghip gim mnh l nguyn nhn chnh dn ti gim mnh tc tng trng kinh t ni chung (tng trng cng nghip thp hn khin tng trng mt 0,43 im phn trm, trong khi 2 nhm ln cn li nh mt 0,21 v 0,22 im).
9
Ch s hng tn kho ti thi im 01/12/2012 ca ngnh cng nghip ch bin, ch to tng 20,1%, so vi cng thi im nm trc. Tng vt t u nm ri xung dc kh n nh trong na u nm khi lng tiu th ci thin, du hiu nh tr xut hin tr li khi m ch s tn kho dao ng quanh ngng 120,5 trong 6 thng cui nm khi tiu th khng gi c tng. T l gi tr hng tn kho ti cng thi im so vi gi tr sn xut c tnh c nm l 6,9%. Nhng ch tiu ny cho thy sc tiu th ca nn kinh t vn cn rt yu t. Ch s tiu th hng cng nghip phc hi nh vo Qu 2 v Qu 3 song khng gi c tng trong Qu 4 kt thc nm vi mc 103,6. Mc tng ny khng th lm vi ni lo v s yu t ca ngnh sn xut cng nghip trong khi mc trung bnh ca nm 2011 l khong 115; sc cu hng cng nghip vn rt yu. Ch s Nh qun tr Mua hng PMI ca HSBC-Markit v ngnh sn xut ca Vit Nam c chui suy gim 7 thng lin tip cho thy iu kin kinh doanh trong nc suy yu trm trng v dai dng. Tm l bi quan ca nh sn xut i xung rt nhanh bt u t qu 2 v tip din n ti qu 4. c bit, trong thng 7, PMI tt rt mnh xung 43,7 im so vi thng trc mc st gim mnh nht trong nm. PMI phc hi nh vo cc thng cui nm m phn nhiu l yu t ma v v do tc ng t cc bin php ti kho ch khng phi do n hng xut khu quay tr li mt cch bn vng. C th ni, iu kin kinh doanh ca khu vc sn xut trong nc suy yu rt nhiu so vi thi im cui nm ngoi. Ngnh xy dng c xu hng phc hi cht t sau khi tng trng m 3% vo nm 2011 v t mc tng khong 2,09% nm 2012, ch yu bt u t Qu 2 sau khi Chnh ph y nhanh gii ngn cc d n u t cng, trong khi gi bt ng sn vn tip tc gim. Dch v Mc tng trng c nm ca ngnh dch v l 6,42%, tng trng hng qu ca tng cu phn a s l thp hn cng k so vi din bin trong 2 nm trc. Hu ht cc nhm trong ngnh dch v u c mc tng xung quanh ngng 7%, ch tr cc hot ng kinh doanh v t vn ti sn c mc gim nh 1,18%. Chim t trng
10
Ch s tn kho
55
50
45
Tc gim st tng ln
40
2011 Th.4 Th.6 Th.8 Th.10 Th.12 Th.2 Th.4 Th.6 Th.8 Th.10 Th.12 2012
Thng mi, cng dn t u nm, y/y Khch sn v nh hng, cng dn t u nm, y/y Vn ti, kho bi v thng tin lin lc, cng dn t u nm, y/y
ln nht, thng mi c mc tng trng 6,92%, chm hn khng ng k so vi khch sn, nh hng v vn ti kho bi, thng tin lin lc (ln lt l 6,99% v 6,88%). Trong khi thng mi c mc tng kh u n vi 2 c bt ph vo qu 2 v qu 4 th 2 nhm cn li ch cn tng tc trong qu 3 vt qua mc tng ca thng mi. Din bin trong nm nay cng khng tng ng vi 2 nm trc khi cc nhm trong ngnh lun bin ng rt st nhau. Nhm ti chnh, tn dng mc d c ci thin v thanh khon nhng tc tng trng ca ngnh khng cao (ch 7,1%) ch yu l do cu tn dng thu hp, n xu gia tng v li nhun st gim mnh bi trch lp d phng ri ro cho n xu.
Th trng nhn t Nm 2012, c nc to vic lm cho khong 1,52 triu ngi v gi 80.000 lao ng ra nc ngoi. Con s thc hin thp hn so vi mc tiu ra l 1,6 triu vic lm, c nguyn nhn ch yu t s suy yu ca cc doanh nghip va v nh, doanh nghip xy dng v thu sn gp kh khn nghim trng, cho lao ng ngh vic khng lng, hoc khi kinh doanh tr li th khng tuyn dng c nh trc na. Mt lng ln lao ng khng tr li lm vic v buc phi chuyn sang khu vc khng chnh thc khng ghi nhn c y . M hnh tng trng da vo dch chuyn lao ng sang cc khu vc c nng sut cao hn c th s khng pht huy c tc dng nu nn kinh t khng hp th ni lao ng d tha v to ra vic lm mi (d kin mi nm tng thm khong 1 triu vic lm mi). Trong khi c hn 51.800 doanh nghip gii th v ngng hot ng trong nm 2012 - tng t con s 41.200 trong 10 thng u nm, c thm 68.300 doanh nghip thnh lp mi vi vn ng k 458,8 nghn t ng; mt phn khng nh trong s ny l cc cng ty gii th ng k v hot ng tr li. Ngh quyt Hi ngh Trung ng 6 ti khng nh quyn s dng t l mt loi ti sn v hng ha c bit, v t ai thuc quyn s hu ton dn, ng thi c thc sa i b sung Lut t ai 2003 hn ch sai phm v khiu ni. iu ny cho thy cha c
11
thay i ln trong ng li v chnh sch lin quan n lnh vc t ai. Lut t ai chc chn s tip tc l ch c bn tho k lng trong thi gian ti khi nhng tranh chp lin quan n quy hoch v n b t ai cn cng thng. Tnh trng ng bng ca th trng bt ng sn cng i hi nhng tho g mi v mt chnh sch.
III.
Chi tiu theo cp hng thng
25000 20000 15000 10000 5000 0 th1 12 th2 12 th3 12 th4 12 th5 12 th6 12 th7 12 th8 12 th9 12 th10 12 th11 12 th12 12 150 130 110 90 70 50
Chi tiu chnh ph Tng mc chi tiu Chnh ph c nm c t 904.100 t ng, tng 13,6% so vi nm 2011. Chi tiu Chnh ph tng ch yu t cp ngn sch trung ng - khong 18%, cn cp ngn sch a phng tng khng ng k - khong 3%. iu ny cho thy hai vn : (i) chi tiu a phng b hn ch v s st gim cc ngun thu t c s do hot ng kinh t b thu hp, th trng bt ng sn ng bng khin ngun thu t ph s dng t v thu t, vn l mt ngun thu quan trng ca a phng trong nhiu nm qua, gim ng k. (ii) Bng chng cho thy chnh sch m rng ti kho t ngn sch trung ng i ph vi tnh trng tng cu suy gim. Tuy nhin, c th thy rng ngun chi tiu tng ln ch yu n t vay mn, do ngun thu khng c kh nng ci thin trong nm. u t ton x hi
a phng Trung ng Trung ng, m/m a phng, m/m Ngun: Tng cc Thng k
Nghnt ng
u t ton x hi
341.6 309.4 226.9
IV/2011
I/2012
IV/2012
III/2011
III/2012
II/2011
II/2012
Tng u t ton x hi trong nm 2012 c t 989,3 nghn t ng gi hin hnh, tng 7% so vi nm trc v bng 33,5% 377 GDP. Tng trng trong vn u t ca khu vc Nh nc t 310 9,6%, khu vc FDI tng 1,4% v khu vc ngoi nh nc tng 8,1%. Theo gi c nh, gi tr tng u t hu nh khng tng, c 183 lnh vc gim mnh. Tng u t ton x hi ch nhnh hn mc tng ca lm pht (gn 7%), khin cho y c th l nm th 2 lin tip u t thc vo nn kinh t suy gim. Xu hng suy gim tng u t x hi (t trng trong GDP t 41,9% nm 2010, xung 34,6% nm 2011 v 33,5% trong 2012) gip ng gp vo bnh n kinh t v m, nhng chc chn s khng ch ngn cn tng trng trong ngn hn m cn c di hn khi cu trc k thut ca nn kinh t cha c nhiu thay i. Do l thuc vo m hnh tng trng theo chiu rng, s st gim trong tng u t d bo rng
12
tng trng s khng th duy tr mc trn 7% v t nc s khng th hon thnh ch tiu tng trng theo K hoch Pht trin kinh t-x hi 5 nm 2011-2015. Khi tng u t c du hiu suy gim t u nm th Chnh ph c bin php tng u t v chi tiu gp rt vc li hot ng kinh t trong na cui nm. c tnh ti ht qu 4 nm nay, tng vn u t ca khu vc cng c tnh t 377 nghn t ng, trong u t t ngn sch ln gn 205 nghn t ng, tng ng vi 115% con s ca nm ngoi. khng cao hn ng k so vi con s vo cui nm ngoi, khi loi b nh hng ca tng gi thc t, khu vc ngoi nh nc li gim mnh, cho thy khu vc ny rt nhy cm trc tnh hnh kinh t xu i trng thy. Xt v t trng, khu vc cng ang tng ln cao nht trong khi khu vc c vn u t nc ngoi v khu vc ngoi nh nc chng kin gim st. S gia tng trong t trng ca u t nh nc tri ngc vi xu hng gim dn trong cc nm gn y cho thy tnh hnh kinh t suy gim nghim trng buc chnh ph phi can thip mnh tay hn vo nn kinh t. Vn u t nc ngoi Mi trng kinh t cn kh khn lm km hm dng vn ca nh u t nc ngoi, khi m bi cnh tiu th kh khn v sn xut cn cm chng v cha th ci thin trong ngn hn.C nm, gi tr FDI gii ngn t 10,5 t USD thp hn hn 500 triu USD so vi cng k nm ngoi. Mt im sng ng ch l hai phn ba s vn thc hin c gii ngn vo vo khu vc nng sut cao v to ra sn phm thc ca nn kinh t nh sn xut, ch tc v bn l thay v bt ng sn v ti chnh nh mt nm trc. Lng vn ny c kvng s thc y sn lng trong cc nm ti. Vi c th l nn kinh t ch tc, cc d n thng thm dng lao ng, cho nn c l do hy vng lng vn trong nm ti s hp thu mt lng ln lao ng tr li khi tnh hnh v m n nh hn. Vn ng k mi v tng thm ca nm 2012 t 12,72 t USD, gim 22,4% so vi nm trc v thp nht trong vng 5 nm tr li y. St gim v k vng tng trng kinh t, mi trng u t thiu hp dn so vi cc nc trong khu vc (khng ci thin v tr trong bng xp hng mi trng kinh doanh ca WB) trong khi
13
Ngun: B K hoch v u t
ng ni t tip tc b nh gi cao, cng vi quy trnh xt duyt h s nghim ngt hn l cc nguyn nhn chnh gy ra s st gim trong vn ng k mi v tng thm. Nht Bn tip tc dn u l nc u t trc tip nhiu nht vo Vit Nam vi 5,05 t USD trong 11 thng nm 2012. Cc nc gi v tr top 5 u thuc chu , cho thy rng cc nh u t ln t phng Ty vn cha mn m quay tr li Vit Nam. Tiu dng cui cng
Din bin tng mc bn l 2012
130 125 120 115 110 105 100 95 th10 12 th1 12 th2 12 th3 12 th4 12 th5 12 th6 12 th7 12 th8 12 th9 12 115.72 109.2 106.2 101.49 th11 12 th12 12
Tng trng bn l (i din cho tiu dng cui cng, bao gm c tiu dng trung gian) xung y thp nht trong 2 nm, ch t mc 10,5% so vi cng k 2011. L do chnh cho s st gim ny l suy gim trong tng trng ca nhm thng nghip ch dng 7,96% so vi nm trc do cu tiu dng yu v tn dng cho tiu dng khng cao. Nu khng loi tr lm pht th doanh s bn l cng dn 12 thng ch tng 16%, xung mc thp nht k t thng 1 nm 2010 sau khi lp y 16,4% thng trc. Nu loi tr lm pht th tc tng trng bn l gim t mc nh 6,8% trong thng 10 xung 6,4% trong thng 11 v xung khong 6.2% trong thng 12. St gim thu nhp, lm pht cao, ri ro mt vic cng vi nhng hi phc yu t ca nn kinh t khin cho tiu dng cui cng suy gim ti mc thp nht k t khi chng trnh bnh n kinh t bt u thc hin vo nm 2011. Tnh c nm, ngnh dch v c mc tng trng ch 19,6% sau khi t nh vo thng 5. Khch sn, nh hng vt qua nh ca chu k vo thng 5-7, ch tng 17,2% so vi cng k nm ngoi. Ngnh du lch t danh thu bng 128,1% so vi nm trc, cn gi tr do ngnh thng nghip to ra ch dng li mc tng trng 15,2%, t 1789 nghn t ng, chim 77% gi tr tng mc bn l. T trng tiu dng cui cng trong GDP nm 2012 t khong 68,7%, gim so vi nm 2011 (69,6%), d kin c th tng nh vo nm 2013. Cn cn thng mi Cn cn thng mi nm 2012 c t thng d 284 triu USD, l nm c thng d u tin k t 1993. Cn cn vng lai d kin
14
(y/y) (m/m) Cng dn t u nm. (y/y) Cng dn t u nm loi tr yu t lm pht. (y/y) Ngun: B Cng thng
Cn cn thng mi (t USD)
140 120 100 80 60 40 20 0 -20 -40 Xut khu Nhp khu Cn cn 2006 2007 2008 2009 2010 2011 c 2012
thng d khong 600 triu USD, bt ngun t thng d thng mi v tng lng kiu hi. y l nm u tin k t 2000, Vit Nam thng d cn cn vng lai. L do chnh cho vic thay i trng thi cn cn thng mi t mc thm ht 9,5 t USD chuyn sang thng d hn 280 triu USD l do tng trng n tng trong xut khu hng may mc v in thoi nh vo gi gia cng v lp rp r hn hu ht cc nc trong khu vc. Ngoi ra, tnh hnh kinh t trong nc khng my sng sa cng lm nhp khu cc yu t u vo v cc hng ho xa x suy gim. Xut khu c nm 2012 tng trng c t 18,3% vi kim ngch t trn 114,6 t USD. Dn u v xut khu khng k du th l hng ch tc, trong may mc vi 15 t USD, c bit l hng ch tc gi tr cao nh in thoi vi 12,6 t USD hay in t-my tnh-linh kin vi 7,8 t USD. c bit, kim ngch xut khu in thoi ca Samsung Vit Nam t mc xut khu khong 1 t USD mi thng l nguyn nhn khin kim ngch xut khu mt hng ny tng bt thng ln 97% so vi nm trc. Xut khu cc sn phm nng sn cng hp li ln ti 18,18 t USD, trong 3 mt hng hi sn, go v c ph chim ti 70% tng kim ngch, ch yu l do tng v lng ch khng phi v gi hay c dch chuyn tch cc trong chui gi tr. Sn v c ph c tc tng lng xut khu cao nht, tng ng t mc 55% v 38%. Ngnh ch tc cng ngh cao tng dn v t trng kim ngch xut khu nhng nm gn y, vn ln ti 17,8% trong nm 2012. Nng sn ng th hai v dt may ng th ba vi t trng ln lt 15,9% v 13,1%. Trong khi , du th gim su t mc trn 20% 10 nm trc xung cn khong 7,3%. Nhng din bin trn cho thy Vit Nam t ph thuc hn vo xut khu ti nguyn th, chuyn trng tm sang ch bin nng sn v lp rp sn phm c gi tr cao nhng li b doanh nghip c vn u t nc ngoi chim u th nhm sau. Phn gi tr gia tng thu c t cc yu t ni a l rt khim tn (lng thp, thu s dng t gim khuyn khch u t, tht thu thu do chuyn gi).
15
Xut khu ca khu vc c vn u t nc ngoi (khng k du th) tng 33% trong khi xut khu ca khu vc doanh nghip ni a hu nh khng tng, ch t 1,3% (nu tnh theo gi c nh, gi tr xut khu chc chn tng trng m). S tng trng mnh m trong xut khu ca khi DN c vn u t nc ngoi khin t trng xut khu ca khu vc ny vn ln ti gn 55,8% tng kim ngch xut khu, nu tnh c du th l 63%. S tr tr ca khi DN trong nc phn no phn nh tc ng ca chnh sch bnh n v m ln khi ny nng n hn khi ngoi khin khi ny dn b mt i nng lc cnh tranh. Nhp khu tng chm li theo xu hng gim tc tng trng kinh t. Vi tng kim ngch trn 114,3 t USD, tng trng nm 2012 c t 7,1%, thp hn nhiu so vi mc tng 25,8% ca nm 2011.
Kim ngch nhp khu mt s mt hng, triu USD
12,000 10,000 8,000 6,000 4,000 2,000 0 th1 12 th2 12 th3 12 th4 12 th5 12 th6 12 th7 12 th8 12 th9 12 th10 12 th11 12 th12 12 Khc My mc, thit b, dng c, ph tng My tnh, in t v linh kin St thp Nguyn, ph liu dt, may, da giy Vi Xng du cc loi Tng gi tr nhp khu Ngun: B Cng thng
My mc v thit b, in t v my tnh, xng du, st thp v vi 12,000 vn dn u v gi tr nhp khu nh nhng nm gn y. Ch 5 10,000 nhm hng ny chim ti 50% gi tr nhp khu ca nn kinh t. Bc nhy vt trong nhp khu my mc v thit b, in t v 8,000 link kin my tnh trong nm 2012 cho thy sc sn xut tng rt 6,000 mnh ti cc ngnh lp rp. Nhp khu in t v linh kin tng ti 66,8%, linh kin in thoi tng ti 82,9%. Nguyn ph liu 4,000 ngnh dt may v da giy c gi tr nhp khu ln ti 12,5 t USD, 2,000 tng ng 5/6 kim ngch xut khu ca nhm ngnh ny. Xng 0 du v st thp l 2 nhm hng c kim ngch nhp khu gim mnh so vi 2011, cn li phn ln cc nhm hng khc khng tng hoc tng khng ng k. Xt v c cu, nhp khu ca khu vc kinh t trong nc gim 6,7% so vi 2011, xung cn 54 t USD. Cn khu vc kinh t c vn u t nc ngoi tng ti 23,5% gi tr nhp khu, ln 60,34 t USD, chim 52,7%. Nh vy khu vc kinh t trong nc nhp siu gn 11,7 t USD, trong khi khu vc c vn u t nc ngoi xut siu 12 t USD. Nu xt ton b cc thnh phn ca tng cu, c th thy rng khi loi b nh hng ca s tng gi, tiu dng cui (i din l bn l) tng 6%, tng u t khng thay i ng k (thm ch c th gim nh), chi tiu chnh ph tng khong 6%, mc tng trng ca xut khu rng gn 7% GDP (t mc m 9,5 t USD sang dng 284 triu USD l tng gn 10 t USD, tng ng vi 7%
16
GDP). Nh vy, tiu dng, chi tiu chnh ph v c bit l xut khu rng ko tng trng ln mc 5% nh ghi nhn. C th kt lun s b rng chnh tiu dng v xut khu hng lp rp v ch tc t pha khu vc c vn FDI, c bit l in thoi, cu Vit Nam thot khi nguy c tng trng thp trong nm 2012. Trong nm ti, nu u t vn khng thc tng, chi tiu chnh ph th b kim ch v iu kin rng buc thm ht ngn sch 4,8% GDP trong iu kin ngun thu gim, cn cn xut nhp khu khng tip tc ci thin v tiu dng tip tc suy gim th mc tiu tng 5,5% s kh m t c, thm ch c th khng bng 2012.
IV.
Cc cn i v m
Cn cn thanh ton Cn cn thanh ton tng th nm 2012 c th t mc thng d kh ln, khong 10 t USD. y l mc thng d ln nht k t nm 2007 - ch yu l do thng d cn cn vng lai v cn cn vn. ng thi li v sai st cng c du hiu gim mnh, cn khong 4,5 t USD so vi 7 10 t USD nhng nm trc y. iu ny c tc dng duy tr t gi hi oi n nh v tng ng k d tr ngoi t ln mc tng ng 12 tun nhp khu.
Cn cn thanh ton (triu USD)
Qu 1 3,373 2,169 1,400 1,339 1,442 Qu 2 4,282
Thng d cn cn thng mi c nm gip ci thin cn cn thanh ton sang trng thi dng khi m cn cn vn v ti chnh vn tip tc dng. Sau 2 nm lm vo trng thi thm ht th cn cn thanh ton thng d tr li k t nm 2011. Nguyn ngn ch yu l cu USD cho nhp khu gim, kiu hi tip tc di do, v sai s gim (tng ng vi vic ngi dn bn USD ra hoc gim tm l gm gi USD). Cn cn thanh ton trong trng thi thng d khong 6,5 t USD ti ht qu 2 v nhiu d bo cho thy n s tip tc thng d nhiu hn trong 2 qu cui nm. Cc con s c tnh t cn cn thanh ton vo trng thi dng khong 8,1 t USD ti ht thng 9 v hn 10 t USD cho c nm. Cn i cung cu ngoi t trn th trng tin t, th trng d tha VN v cu USD yu hn mi nm to iu kin ci thin d tr ngoi hi. D tr ngoi hi quc gia hin ang ng mc xp x 20 t USD, theo s liu cp nht gn y nht ca IMF. Tnh
17
ton s b xc nhn con s a ra bi ADB rng d tr ngoi hi cho 10-13 tun nhp khu, kh st vi ngng an ton ti thiu 14-15 tun do IMF ngh. Vic b p d tr ngoi hi trong nm 2012 phn no kho lp lng ngoi t bc hi trong 2 nm nn kinh t ri vo tnh trng suy gim, lm pht tng cao v nhp siu trm trng. Ngn hng Nh nc cng nhn thc c trch nhim trung ho cht ch lng tin VN a ra th trng mua vo USD nn rt ch trng v nht qun pht hnh tn phiu, ht li lng ni t d tha. Tuy vy, nhiu d bo cho nm ti khng my lc quan khi d tnh rng cn cn tng th s khng cao bng nm 2012. L do th nht l nn kinh t s cn nhp khu nhiu hn khi c du hiu phc hi, khin nhp siu tng tr li. L do th hai l dng vn vo Vit Nam ang c du hiu chng li. Cn cn ngn sch Tng thu ngn sch nm 2012 c t 741.500 t ng, tng 5,3% so vi 2011. Do th trng nh t gn nh t lit, nm 2012 chng kin tht thu t thu s dng t v nh . Theo HSBC, thu t thu s dng t v nh gim 24,7% trong nm 2012. Nhp khu t cng ko thu nhp khu gim 3,2%. Thu ngn sch ni a khng tng ng k so vi d ton, nhng thu t du m tng mnh (28,7%) do gi c tng. Cn tng chi ngn sch c t 904.100 t ng, tng 14,6% v gn bng mc d ton c nm. Bi chi ngn sch l hn 160 nghn t, bng vi mc d ton c nm l 4,8%. Nu khng iu chnh c cu ngun thu th trong nm ti Chnh ph s tip tc phi nh cy ngun vay n t pht hnh tri phiu ti tr cho bi chi ngn sch. Tng gi tr tri phiu Chnh ph tnh ti thng 9 vo khong 22 t USD (ADB), tng ng 80% tng thu ngn sch. Ring trong nm 2012, tng khi lng tri phiu chnh ph v c bo lnh pht hnh ti cc t chc l 163,3 nghn t ng (7,8 t USD), ngoi ra khong hn 50 nghn t tri phiu cng c pht hnh ti Ngn hng Pht trin (bo lnh) v Ngn hng Chnh sch X hi.
T10
Tng thu
Tng chi
Cn cn
T11
T2
T3
T4
T5
T6
T7
T8
T9
18
Trong khi chi u t gim c v tuyt i ln t trng trong chi ngn sch th mc tiu sp ti s l gim chi thng xuyn thng qua tinh gn b my hnh chnh, vi trng tm l cp a phng do t trng chi thng xuyn ca cp ny chim ti 3/4 tng chi ngn sch.
V.
Th trng vn Li sut chnh sch ca Ngn hng nh nc (NHNN) v li sut tn dng lin tc c iu chnh gim dn h tr s hi phc ca nn kinh t. Trong nm 2012, NHNN 4 ln lin tc iu chnh li sut ch o v 4 ln iu chnh trn li sut huy ng theo hng gim mnh cng vi gim ca lm pht. Cho ti cui nm 2012, li sut c bn v trn li sut huy ng mc 8%. Li sut ti chit khu l 7% v li sut ti cp vn l 9% - u gim hn 6% so vi thi im u nm. Li sut huy ng lun chm hoc vt trn bin cho thy k vng ca ngi dn v lm pht cn cao. Vic gim cc li sut iu hnh thm 1 im phn trm sau khi lm pht thng 12/2012 suy yu ng k thu hp khng gian chnh sch tin t cho nm 2013. Hin li sut huy ng ch cao hn lm pht khong 1 im phn trm.Tuy nhin, nu lm pht tip tc c xu hng gim v th trng ti sn nh n ngy cng nghim trng th p lc gim li sut cng tng dn. Cho ti khi nm c tn hiu ca gi c vo cui qu I/2013, NHNN nhiu kh nng s gi vng mt bng li sut nh hin nay v duy tr nh hng thn trng. Li sut cho vay tn dng phi sn xut ph bin t 15-18%/nm, tn dng nng thn hng mc li sut u i t 10-13%/nm, ngoi din u i t 12-15%/nm. Mc li sut ny tn ti trong na cui nm 2012 v kh ph hp vi k vng lm pht. Tuy thp hn ng k so vi u nm song cc mc li sut ny vn cao nht trong cc th trng mi ni chu (ph bin t 0-4%).
19
Li sut c bn
06/2012
07/2012
08/2012
09/2012
10/2012
11/2012
Li sut tham chiu Li sut chit khu Li sut ti cp vn Ngun: Ngn hng Nh nc
12/2012
Lm pht cao (18% nm 2011 v 7% nm 2012) v li nhun li sut rng (NIM) ca cc ngn hng kh cao (3-5%) l 2 nguyn nhn chnh khin mt bng li sut cn mc cao. Tri phiu chnh ph (TPCP) bng ng ni t cha o hn tng 27% so vi nm ngoi ln mc 410,2 nghn t ng vo cui thng 9 (ADB). Trong s ny, tri phiu kho bc tng ti 48% ln 218,7 nghn t ng, trong khi tri phiu ca doanh nghip gim 50% so vi cng k nm ngoi. Trong nm 2012, tng lng tri phiu ni t pht hnh ti Kho bc Nh nc v tri phiu bo lnh l 163 nghn t, tng ng 7,8 t USD. Cng thm 52 nghn t c bo lnh ti Ngn hng Pht trin v pht hnh ti Ngn hng chnh sch X hi, tng tri phiu pht hnh trong 2012 vo khong 215 nghn t ng (10,3 t USD). Lng tri phiu ngoi t theo ADB vo cui thng 6 ang vo khong 3,3 t USD. Tnh ton da theo s liu ca ADB th t l tri phiu Chnh ph (c ni t v ngoi t) trn tng thu ngn sch l gn 80%. Li sut tri phiu chnh ph chu tc ng ca tnh trng d tha vn t khu vc ngn hng thng mi vo th trng ny nn gim lin tc t u nm ti nay. Li sut TPCP k hn 5 nm gim t 12% vo thng 2 xung cn 9% vo thng 12. Li sut tn phiu NHNN k hn 6 thng cng gim t 8% xung cn 6,8% trong cng thi gian. Tng lng tn phiu NHNN pht hnh trong nm 2012 vo khong 160.000 t ng. Tng lng tn phiu o hn khong 115.000 t ng, d n tn phiu NHNN khong 45.000 t ng. N cng vo cui 2011 tng ti 66,8 t USD, bng 55% GDP. Cn theo chun th gii (bao gm c n ca DNNN) th n cng ca Vit Nam hin vt qu ngng an ton 90% v leo ln ti 106% GDP. Trong thng 9/2012, tri phiu bng ng ni t v ngoi t ca Vit Nam b hng nh gi Moodys h xung mc B2 vi trin vng n nh. Fitch gi nguyn xp hng cho cc khon vay ca Vit Nam mc B+ vi trin vng n nh, trong
20
khi Standard & Poors gi mc tn nhim cho cc khon vay di hn BB- v ngn hn B nhng gim trin vng xung tiu cc.
Th trng tin t Tng trng tng phng tin thanh ton (M2) nm 2012 c t 19,85%. y l mc tng cung tin kh cao so vi nm 2011 (14,6%). Tng trng M2 ch yu nh tng tin gi 20.3%, trong tng tin gi dn c c vai tr quyt nh. Tc nhn ln nht l
chnh lch li sut gia VND v USD trong sut c nm 2012 khin cho tin gi bng VND tng mnh trong khi bng USD th 8.91% gim r rt. Ri ro ln trn th trng ti sn v hin tng vt trn huy ng cng thc y tng trng tin gi cao. Tin gi vn cn tng mnh trong cc thng cui nm (thng 10 khong 14%, thng 11 l 16%) mc cho li sut huy ng gim ng k (thp hn 6 im phn trm) so vi hi u nm. Tng trng tn dng tnh t u nm n nay t xp x 8,91%, k c tri phiu doanh nghip. y l mc tng tn dng thp nht trong vng vi chc nm qua. Tnh trng ng tn dng trong h thng ngn hng l hu qu ca chnh sch tht cht tin t t 2011 v ng thi phng th ca cc ngn hng trc khi n xu ang phnh to. Tn dng tng thp hn nhiu so vi mc tiu chnh sch 12 14% (iu chnh xung cn 8 10%) cho thy, kinh t b nh n, tng cu suy gim, ng lc kinh doanh b xi mn nghim trng. Mt nguy c khc l tn dng ang gim nhanh trong khu vc sn xut cng nghip. D n tn dng i vo nhm ngnh cng nghip v xy dng ti thng 9 ch tng 4,05% so vi u nm, so vi cc thng lin k trc th thp hn hn (thng 6: 6,03%, thng 8: 5,49%). Khi phn tch ra th thy tn dng cho cng nghip gim mnh, t 7,7% vo qu II xung cn 2,3% vo qu 3, cn tn dng cho xy dng vn tng, tng ng l 0,4% v 9,7%. Mt khc, n xu v tnh trng ng bng tn dng khng ch khin cho kh nng phc hi mong manh m cn y h thng ngn
21
tn dng
hng n trc nguy c khng hong. Theo cc ngun chnh thc, quy m n xu vo khong 8,6-10% tng d n tn dng ca h thng ngn hng, c vo khong 260-295 nghn t (tng ng 12,5-14,2 t USD). Cc ngn hng thng mi phi trch khong 3,6 t USD d phng cho cc khon vay kh i. Cc khon tn dng a phn c th chp bo m bng bt ng sn, nn khi gi bt ng sn chng kin mc gim 30-50% ti ton b cc phn khc th ri ro mt kh nng thu hi mt phn hoc ton b s d n c th chp khong 1,2-1,5 triu t ng l rt ln. Th trng lin ngn hng: Li sut lin ngn hng, c bit l li sut qua m v tun c xu hng gim lin tc t u nm n nay. Li sut k hn qua m gim mnh nht t 14,22%/nm t u nm xung cn trn di 2%/nm vo cc thng cui nm; k hn 1 tun gim tng ng t 13%/nm xung cn 3%/nm. Doanh s giao dch bnh qun ngy ca Qu 4 ch bng 44% ca Qu 1; 55% ca Qu 2 v 75% ca Qu 3. Nguyn nhn ch yu l do cc ngn hng thng mi khng m rng c tn dng, c trn th trng tn dng v th trng lin ngn hng. Th trng lin ngn hng ch cn cc ngn hng ln tha vn giao dch, trong khi cc ngn hng nh (thiu vn) b y ra khi th trng do kh nng chi tr thp. Do vy, cc ngn hng nh phi xoay sang th trng m, dn ti mt nm si ng trn th trng ny. S st gim ca th trng lin ngn hng lm gia tng p lc ph trn li sut tin gi v chy ua li sut. ng thi buc cc ngn hng tha vn phi mua tri phiu, tn phiu vi li sut thp hn mt bng lm pht. iu ny c th lm xi mn sc mnh ti chnh ca c h thng ngn hng thng mi. Hot ng th trng m: T sut thng 3 n trung tun thng 8, hot ng ca Ngn hng Nh nc trn th trng m (OMO) rt n nh, t nhin t cui thng 8 li cng v lu lng giao dch tng t bin. Th trng ti chnh tr nn y ry bt n v nghi ng k t sau khi c quan qun l mnh tay trn p nhm ti phit thao tng cc ngn hng thng mi v vi phm cc quy nh v an ton v lnh mnh ti chnh. Nh trn va phn tch, cc ngn hng ln tha thanh khon song li khng sn sng cho cc
22
ngn hng thng mi nh hn vay trn th trng lin ngn hng (nhiu ngn hng ln yu cu phi c th chp iu cha tng xy ra), buc NHNN phi can thip thng qua hot ng trn th trng m: ht rng t cc ngn hng ln thng qua OMO v bm tr li cho cc ngn hng nh thng qua ti cp vn. Nhu cu i ng thanh khon tr nn cng thng hn vo cui nm khin cho khi lng bm rng qua OMO t k lc gn 28 nghn t. Bn cnh , NHNN cng pht hnh tn phiu vi k hn di hn, 28, 56 v 91 ngy, ht lng tin d tha ra khi h thng ngn hng thng mi nhm trung ha mt phn lng tin ng bm ra mua ngoi t, tng gp i d tr ngoi hi. Tng lng tn phiu cha o hn cui nm 2012 vo khong 53,5 nghn t ng. T gi hi oi: Nm 2012 c coi l nm n nh kh vng chc ca t gi hi oi nh gim nhp khu, thng d cn cn vng lai, cn cn vn v cn cn thanh ton quc t. Nhiu phn tch ch ra thng d cn cn thanh ton do nhp khu yu i cng vi dng kiu hi v FDI vn di do khin cho ng Vit Nam khng phi chu p lc mt gi, ngc li, lm tng gi tr VND khi cn cn tng th thng d ln. Ngoi ra,vic NHNN c tnh nh gi cao VND bng vic gim li sut huy ng USD xung rt thp so vi VND to ra ln sng chuyn i sang tin gi bng ni t, cng vi lng cung USD di do do hot ng u c do chnh li sut (carry trade) khin cho trong 2 nm gn y VND khng h suy chuyn mc cho lm pht sau 2 nm ln ti 25%. iu cng che giu thc t rng ng Vit Nam hin ang b nh gi cao. T gi hi oi thc song phng (USD-VND) gim 23,6%, ngha l VND ang b nh gi qu cao so vi USD. T gi hi oi thc a phng (19 ng tin) ch gim 3%, ni cch khc v c bn t gi hi oi cha c nhiu sc p tng ln trong tng lai gn. Nn kinh t cn giai on ch tc v gia cng, nng lc cnh tranh ch da vo gi nhn cng r v t gi. Chnh ph cn xem xt li chnh sch t gi nh gi li ng Vit Nam nhm to ra
23
Bnh qun lin ngn hng Bn ra, VCB Trn bin Ngun: Ngn hng Nh nc
mt hiu ng chnh sch ngnh ch ng. Trong ngn hn, chnh sch ny gip h tr cc ngnh xut khu hin ang gp kh khn. Trong di hn hn, t gi thp s h tr cc ngnh sn xut trong nc ly li li th cnh tranh s vi hng nhp khu nc ngoi.
VI.
VN-index
500
Th trng ti sn
450
400
Th trng chng khon Ch s chng khon trn sn thnh ph H Ch Minh (VN Index) tng mnh trong 5 thng u nm t mc rt thp t nm trc, vi mc tng 140 im (tng ng 40%) ri gim su trong cc thng cn li. Tnh trng cn kit thanh khon ko di trong sut qu 3 v ch ci thin vo cui qu 4 khi c thng tin h tr tn dng cho bt ng sn v gim nhiu loi thu, khin cho ch s quay u tng hn 40 im (tng ng 10%). Tnh chung c nm 2012, ch s chng khon vn tng gn 20% so vi nm 2011 v l mt trong s 24 th trng chng khon c mc tng kh cao trong bi cnh th trng chng khon ton cu m m. VN-index n cui thng 12 t 417,73, cao hn 18,82% so vi cui nm 2011. Ch s sn H Ni c mc tng chm hn khi tun cui 2012 t 57,09, thp hn cht t so vi tun cui 2011. Trin vng th trng chng khon ph thuc rt ln vo trin vng phc hi kinh t. Trong bi cnh nn kinh t ang ng trc nhng thch thc nghim trng nh n xu tng nhanh, th trng bt ng sn ng bng, doanh nghip ph sn ngy cng nhiu, cc chng trnh ti c cu nn kinh t dm chn ti ch th trin vng th trng chng khon cha c nhiu c hi tng trng bn vng. Th trng vng: Gi vng Vit Nam nm 2012 b chi phi bi gi vng th gii v p lc mua vng ng trng thi ca mt s NHTM. Gi vng tng kh nhanh trong thng 9, 10 v c xu hng gim nh trong thng 11, 12. Kt thc nm 2012, gi vng SJC mc 46,3 triu ng/lng, tng 2,7 triu so vi u nm.Mc gi ny thp hn 1,9 triu so vi nh lp vo thng 10.
350
300 9/3/2012 10/3/2012 11/3/2012 12/3/2012 1/3/2012 2/3/2012 3/3/2012 4/3/2012 5/3/2012 6/3/2012 7/3/2012 8/3/2012
ng ca Ngun: BVSC
24
Chnh lch gi vng trong nc v quc t li c xu hng tng t 2,5 triu ng/lng ln xp x 5 triu ng/lng vo cui thng 12. Bin ng ny r rng i ngc li nhng n lc ca Ngn hng Nh nc trong vic n nh th trng vng. Vng th gii chu p lc gim gi khi phi i mt vi mt ng la mnh hn v p lc bn tho t nhiu qu u t. Gi vng tip tc gim su xung mc thp nht trong vng 4 thng sau khi M thng bo c gi ni lng nh lng mi. Tuy nhin, gi vng trong nc gim chm hn gi th gii do nhu cu i vi kim loi qu ny vn cao trong khi NHNNvn khng c ng thi no tng ngun cung hoc cp thm hn ngch cho vic dp li nhn vng SJC, hin c quy nh l nhn vng chnh thc duy nht ti Vit Nam (Ngh nh 24/2012/N-CP). Th trng bt ng sn tip tc chng kin s st gim ng k tt c cc phn khc th trng. Nguyn nhn ch yu ca tnh trng ny l ngun cung d tha, trong khi lng cu yu, c cu sn phm bt hp l v th tc mua bn thiu minh bch. Th trng bt ng sn c lin quan trc tip ti thanh khon v n xu ca khu vc ngn hng v v vy, y s l khu vc th trng kh c kh nng phc hi nu chng trnh ti c cu ngn hng v x l n xu b chm tr nh hin nay.
chnh lch
in vo cui thng 12/2012 v s iu chnh tin lng ti thiu vo gia nm 2013 chc chn ng gp vo mc tng gi trong nm 2013. Cn cn thng mi trong nm ti c th thm ht nh tr li khi c s phc hi nht nh trong sn xut vo cui nm. T gi VND/USD c k vng s tng nh v ph thuc vo s ch ng ca NHNN. iu ny cng ph thuc vo kh nng tc ng n chnh sch ca khi doanh nghip xut khu ang rt kh khn v gi tr cao ca ng Vit Nam. Chnh sch iu hnh kinh t vn s ph thuc nhiu vo cc bin php hnh chnh hn l th trng. Chnh sch tin t c th s tip tc c m rng mt cchthn trng t c s kch thch tng trng kinh t nhng ng thi phng lm pht cao quay tr li. Tuy nhin, vn chnh nm kh nng gii quyt n xu v lnh mnh ha h thng ti chnh. iu ny c th c khi ng trong nm 2013 nhng tc thay i c th cn chm. Ngn sch lin tc chu p lc thm ht trong c nm 2013 do tht thu t thu v gim cc khon phi thu khc t nm 2012. Chnh ph s tip tc trng cy vo tri phiu ti tr cho bi chi ngn sch. Ci cch DNNN c th s c trin khai vo nm 2013, song vic cha c cc quy ch kim tra gim st c th v thng t hng dn ca cc B lin quan trong vic thc hin Ngh nh 99 ca Chnh ph v phn cng, phn cp vic thc hin quyn, ngha v v trch nhim i vi DNNN v vn ca Nh nc ti cc doanh nghip, li cha c n c th x l n xu ti DNNN s khin cho vic ci cch kh m thc s din ra hu hiu ngay trong nm 2013. Mi trng kinh doanh khng c ci thin nhiu trong vng 2-3 nm tr li ang t ra yu cu bc thit phi c thay i theo hng tch cc. Tuy vy, rt kh k vng vo kh nng ci cch su rng trn nhiu phng din. C th ch c nhng thay i lin quan trc tip n chnh sch i vi cc khon u t mi m thi.
26
pht c k vng c th l mt ng lc mnh tng lc cu cc cn h ti phn khc bnh dn. Gii quyt hng lot cc th tc hnh chnh php l bt cp (v d nh th tc cp s cho ngi mua nh), cc th tc x l tranh chp hp ng vay mua nh, H tr v thu t gim chi ph u vo l iu c th lm to thm ng lc cho ch u t v ngi mua c nhu cu thc s. Ngoi ra, vic r sot li quy trnh, c cu li cc phn khc th trng cho ph hp vi nhu cu cng l vic phi lm thc y lng cu v nh . X l n xu Thnh lp Cng ty mua bn n tp trung, hoc trc tip bm vn cho h thng ngn hng t x l, hoc phi hp c hai bin php trn. Ngoi ra, x l n xu cng s gn vi vic sp xp dt im cc NHTM yu km ang l nhn t gy bt n thanh khon ca h thng. Ci cch th ch kinh t Trong nm 2013, Chnh ph cn a ra l trnh gim th tc hnh chnh, gim mnh lnh hnh chnh, thit lp mi trng u t kinh doanh minh bch, hiu lc a Vit Nam thng hng v mi trng kinh doanh v nng lc cnh tranh.
28
Ph lc
Bng A1. N cng Vit Nam vo cui 2011
N cng theo chun Vit Nam N Chnh ph N Chnh ph bo lnh N ca chnh quyn a phng N cng theo chun quc t N cng theo chun Vit Nam N ca doanh nghip nh nc
Ngun: Vng nh Hu, B trng B Ti chnh.
109.21 108.12 103.26 108.14 113.67 106.58 109.98 110.64 107.60 116.34 120.37 108.22 98.89 117.07 118.48 105.64 110.68
Bu chnh vin thng Gio dc Trong Dch v gio dc : Vn ho, gii tr v du lch dng v dch v khc
c tnh c nm 2012
TNG S Phn theo cp qun l Trung ng a phng Mt s B B Giao thng Vn ti B NN v PTNT B Xy dng B Y t B Gio dc v o to B Vn ho, Th thao v Du lch B Cng Thng
205022 50314 154708 7525 4658 1788 1086 932 623 459
98.8 98.9 98.7 100.8 96.4 98.2 97.7 100.3 98.4 101.9
115.0 115.4 114.9 118.0 115.1 118.9 115.3 113.5 112.0 115.3
TNG S Phn theo loi hnh kinh t Nh nc Tp th T nhn C th Khu vc c vn u t nc ngoi Phn theo ngnh hot ng Thng nghip Khch sn, nh hng Du lch Dch v
Ngun: Bo thng k Chnh ph thng 12/2012
30
Bng A5: Hng ho xut khu (n v tnh: Nghn tn, triu USD)
Cng dn nm 2012 Lng TNG TR GI Khu vc kinh t trong nc Khu vc c vn u t NN Du th Hng ho khc MT HNG CH YU Thy sn C ph Go Than Du th Cao su G v sn phm g Hng dt, may Giy dp St thp in t, my tnh v LK in thoi cc loi v linh kin My mc, thit b, DC, PT khc Phng tin vn ti v ph tng
Ngun: Bo thng k Chnh ph thng 12/2012
6156 1734 8047 15568 9509 1011 3686 3689 1260 8395 2826 4641 15035 7246 1942 1622 7882 12644 5541 4496 105.3 137.9 113.1 90.7 115.4 123.8
100.7 133.9 100.9 77.2 115.9 87.4 117.3 107.1 110.6 96.4 169.1 197.7 126.9 129.8
31
9119
85.4
7633 720
103.4 109.8
32
Biu A1: Din bin trn th trng m - thanh khon hng tun (t VND)
100,000 80,000 60,000 40,000 20,000 0 tun 1 tun 6 tun 11 tun 16 tun 21 tun 26 tun 31 tun 36 tun 41 -20,000 -40,000 -60,000 -80,000 -56822 tun 46 23,365 28473 81257
B m
Bm rng
Ngun: BVSC
33
10
15
20
25
0 1/3/2012 1/17/2012 1/31/2012 2/14/2012 2/28/2012 3/13/2012 3/27/2012 4/10/2012 4/24/2012 5/8/2012 5/22/2012 6/5/2012 6/19/2012 7/3/2012 7/17/2012 7/31/2012 8/14/2012 8/28/2012 9/11/2012 9/25/2012 10/9/2012 10/23/2012 11/6/2012 11/20/2012 12/4/2012
20,700
20,750
20,800
20,850
20,900
20,950
21,000
21,050
21,100
2/1/2012
3/1/2012
4/1/2012
Qua m
5/1/2012
6/1/2012
7/1/2012
1 tun
Bn ra, VCB
8/1/2012
9/1/2012
1 thng
10/1/2012
Trn bin
11/1/2012
12 thng
12/1/2012
34
ng ca
35
36
0 1
3