|

OSHO

OSHO

NHP P CA TUYT I
Bi ni v Ishavasya Upanishad

HEARTBEAT OF THE ABSOLUTE

Discourse on the Ishavasya Upanishad

H NI - 1/2011
|

Mc lc
Gii thiu .. i 1. Tt c l php mu .................................................................... 1 2. Khng ca ti khng ca bn .................................................. 33 3. Hnh dng ca nc ................................................................ 61 4. Ham mun thc s .................................................................. 77 5. Ct mc s khng .................................................................... 93 6. Chn l l ng ngn................................................................ 115 7. Tr thnh tm gng............................................................. 125 8. Ci bng ca bn ng ............................................................ 141 9. Bn ngoi khoa hc ............................................................... 153 10. Dt nt s ch cho bn con ng....................................... 179 11. Ti cng lng nghe............................................................... 189 12. Ti khng l thn th............................................................ 205 13. Con vt, cy c hay Thng ? ........................................ 219 14. Ht mm v ci cy.............................................................. 243 15. Chng ta cht i .................................................................. 255 16. Ch vic bit cn li .............................................................. 285 17. Ci nhy ti thng ............................................................. 297 18. Ti cnh ca ca samadhi................................................... 307 19. Bin i l php th ............................................................. 333 20. S tn ti l mt................................................................... 357 V Osho ..................................................................................... 385
|

Bi ni ngu hng cho cc t v bn b ti Mount Abu, Rajasthan, n

| lu, v ngi thy mnh phi trt ht mi nng lc trong cng vic ca cuc i vo mt khonh khc ny.

Gii thiu
Tt c u l Thng ! iu ny, ti c bo, chnh l ngha ca Ishavasya. Nhng iu tt c u l Thng c ngha g? C mt cu chuyn m Osho c ln k , v mt ngi cng hin nhiu nm i tm ngha cuc i. Cuc truy tm ca ngi dn ngi i khp th gii nghin cu i hc v thc hnh b truyn, qua cc loi thuc o gic v tr liu tm l, nhng cu tr li vn c lng trnh anh ta. Th ri mt hm, khi ngi gn nh t b hi vng, ngi c nghe ni v mt hin nhn sng trong mt vng xa xi v gn nh khng ti c ca Himalayas, ngi bit ngha ca cuc i. B thuyt phc sau rt nhiu iu tra rng hin nhn ny thc s c gi cu tr li , ngi ny kt thc cng vic ca mnh, khn gi t chnh, ct bc ln ng tm hin nhn . Cuc hnh trnh tht gian trun - ht my bay n tu ho, t cng u tr nn ngy mt p p v c l hn khi con ng tr nn g gh hn v mp m hn di chng, ri cn li tro chnh vnh v cht vt trn con ng i vo lnh a cm, cha khai ho ca Himalayas. Sau nhiu tun l ngi ny cui cng cng t ti ch. Khng cn nghi ng g na, c mt lng nh t xu, v ngay sau n l chnh ci lu m trong , nh ngi c k , hin nhn ang sng. Chnh vi mt cm gic thc y mnh mng m ngi ny bc vo trong
|

Hin nhn ngi , v mt v chn thnh trn ngp mi th quanh ng y ni ln v tr hu ln lao ca ng. Trong s cc k xc ng, sau khi c mi ngi cng hin nhn, ngi ny a ra cu hi nng bng ca mnh: Xin ni cho ti, ngi ni, ngha ca cuc i ny l g? Hin nhn ngi im lng vi pht, trong khi v khch ch i vi tri tim php phng v hi th hi hp. Th ri hin nhn ni. Cuc i, ng ta ni, l mt dng sng tun chy. Sau mi lm pht im lng sng s, v khch cui cng bng ra, n tung vi cn cung n: ng ni rng ti quy ri ton b s tn ti ca ti, vt ln vi con ng ca ti sau bao nhiu nm lc vn thnh knh, i din vi nhng gian kh v nguy him trn ng, v mi lc, khng c g hn ngoi nim tin ca ti vo tr hu ca ng, gi ti i tip, th m ch c bo rng cuc i l dng sng chy thi ? Hin nhn nhn ngi vi v mt biu l ngc nhin ht sc: Anh cho rng khng phi th ? Ishavasya cng vy - tt c u l Thng ! V cng nh vy li kinh m ny Ishavasya Upanishad bt u v kt thc. Gia cu kinh u v cui ch c mt t thay i - t hon ho c thay th cho t ton b, v c g khc bit gia ci l hon ho v ci l ton b khng? Trong phn m u Osho ni rng vi nhng ngi hon ton hiu cu kinh ny, chng cn g thm na. Ging nh Tt c u l Thng v Cuc i l mt dng sng chy, li kinh ny ni tt c nhng g cn phi ni. Vi nhng ngi n ti nh hiu bit, y l im cui ca Ishavasya; nhng vi nhng ngi vn cn ang tro ln, y ch l s bt u. V trong khi ni cho chng ta qua nhng
ii

| li kinh ny gia im bt u v im kt thc m y cng l s bt u, Osho a chng ta i trn mt cuc hnh trnh phi thng. iu ti thch th v cu chuyn ngi n ng ny i tm kim ngha cuc i l cuc hnh trnh ca anh ta. Cuc hnh trnh ny phi tht xng ng bit bao! V y l iu lm cho ti knh n khi c v i ti bit v nhng bi ni su sc ny ca Osho v Ishavasya. Cuc hnh trnh qua nhng chng ny ti ch t ci chng ta bt u khi hnh tht ngon mc. y l mt cuc hnh trnh i vo trong v i ln, cuc hnh trnh ca mi ngi qua mi tng ca s tn ti, cuc hnh trnh ca n ng v n b qua tt c nhng iu m vic l mt con ngi c th ngha l g - qua s hn nhin, dt nt, tri thc, tnh yu, ci cht, a ngc, thin ng, gn b, su no, dc, bung xui, chn l, ham mun, t do, thin, bt lc, cu nguyn, phc lc qua tt c, khng phi mt cch tun t nh ti phi vit chng ra, m nh s sng sut c hm cha bn s sng sut. iu Osho l cho chng ta l tr hu ni tm. Ging nh cuc hnh trnh i vo lnh a Himalayas, khung cnh tr nn thm ch cn hng v hn, bu khng kh thm ch cn long ra hn. Nhng iu k diu i vi ti nm pha bn trong ca cuc hnh trnh; chn l l ra trong ci p n gin tht say m. Nhng ting ni Osho vn th tho, Bn nhn vo trong n i! Bn thy ni bn ang i. nhn xem! nhn xem! v, khi nhn qua tr hu ca ngi, chn l m chng ta ang nhn vo m ra, v chng ta c hng dn i vo trong chn l ang nm n khut bn trong n - mt vin ngc trai bn trong vin ngc trai, v cha vin ngc trai n kn ca ring n. C i vo mi, chng ta thy chng ta ang i ln na. y l cuc hnh trnh i vo trong tm thc! Nhp p ca Tuyt i l bn ghi ca mt cuc hnh trnh tng t. Nhng y khng ch n thun l mt bn ghi; y cn l mt cng trnh gi kim, mt bi ca m c th bin con ng ca bn thnh i vo trong v i ln, nu bn cho m nhc i vo! Nh ngi ni trong bi ni cui cng, Bt k ci g ti k cho bn cng ch vi mt mc ch lm vn nhy cho bn thi. Mc ch chnh l vic nhy. y l l do ti sao chng ta i vo trong thin ti cui mi li kinh, cho bn c th kinh nghim c ngha ca n bng vic nhy vo n.

Swami Anand Rajen

iii

iv

| Ishavasya Upanishad bt u v kt thc vi li kinh ny, v trong n l tuyn b v tt c nhng g c th c ni ti. N hon ton l duy nht. Vi nhng ngi hiu n y , khng cn thm g na; phn cn li ca Upanishad ch dnh cho nhng ai khng hiu. Do vy li cu nguyn an bnh, thng a Upanishad ti vic kt thc ca n, y c gi ra ti ch cui ca chnh li kinh u tin. V vi nhng ngi i ln n nh ca hiu bit, y l ch kt thc ca Ishavasya; nhng vi nhng ngi vn cn ang tro ln, n ch l bt u. Phn v tnh duy nht ca n nm trong s sng t m vi n c phn bit gia cc phng php t duy v lp lun ca phng ng v phng Ty. Hai trng phi lp lun n hoa trn th gii - mt trng phi Hi Lp, v trng phi kia n . H thng logic ca Hi Lp cho sinh thnh ra ton th khoa hc phng Ty, trong khi t h thng n ni ln tn gio. Khc bit nn tng nht v u tin gia hai trng phi ny nm phng Ty - Hi Lp - phng php tin dn ti kt lun. Bt k khi no chng ta tm kim chn l v vt cht, cu hi u tin s dn qua vic nghin cu ti kt lun cui cng; u tin, ngh v cu hi, th ri kt lun. Cch thc n ch xc l ci i lp. n khng nh rng ci chng ta nh nghin cu bao gi cng c . N khng ly hnh dng nh kt qu ca vic hi ca chng ta, nhng n hin din thm ch trc c khi vic nghin cu ca chng ta bt u. Chn l m s tr nn biu hin c trc khi chng ta trong s tn ti. N c trc khi chng ta khm ph ra n ht nh n c khi chng ta lm nh vy. Chn l khng c hnh thnh hay c xy dng qua nghin cu ca chng ta; iu nghin cu lm l em n vo trong thc ti ca kinh nghim chng ta. Chn l bao gi cng hin din. l l do ti sao cch thc n v lp lun tuyn b kt lun ngay t u,
|

1 Tt c l php mu

Om, Ci l ton th, v ci ny cng l ton th. V ch ci ton th c sinh ra t ton th; v khi ci ton th c ly ra t ci ton th, Ch , phn cn li l ton th. Om. An bnh, an bnh, an bnh.

| v sau tho lun ti phng php v th tc; trc ht kt lun, th ri n phng php. Cch thc phng Ty t phng php ln trc, ri iu tra, v cui cng kt lun. Mt im quan trng nn lu tm: phng php phng Ty rt thch hp cho nhng ngi tm kim chn l bng vic suy ngh v n. Phng php lp lun ny ging nh vic c tm ra iu g trong m ti vi s gip ca chic n nh. m ti nh mc, v nh sng to ra m nht trong khong mt mt di t. Ch thy c mt ming nh, phn ln vn cn khng thy c; v kt lun c a ti v ci c thy s l khng dt khot. Sau mt chc, khi ngi ta tip tc vi chic n, thm mt cht t na tr thnh thy c, v cn sa li hay thay i kt lun. Khi ngi ta tin xa thm cht na, nhng iu mi lin tc tr thnh thy c v do vy kt lun li b thay i lp i lp li. i theo nh ngi ta lm vi trng phi logic Hi lp, khoa hc Phng Ty khng bao gi t ti kt lun cui cng. Mi kt lun ca n do u khng dt khot, tm thi, v da trn tri thc thu nhn c cho n thi hin ti. Nu ci g mi c pht hin ra ngy mai, s c thay i trong kt lun. l l do ti sao khng chn l no c t ti bi phng Ty l tuyt i. N l khng ton b. Mi chn l v kt lun ca n u bt ton. Nhng chn l khng bao gi l bt ton hay khng y c, v bt k ci g bt ton u s l phi chn l. Ci kt lun m chng ta cn sa i vo ngy mai thc ra khng phi l chn l thm ch cho c hm nay! N n gin c v l chn l thi. Ci mt mnh n c th l chn l, chng ta khng bao gi cn thay i. Cho nn cc kt lun c phng Ty cng b l chn l thc s l phi chn l da trn tri thc thu c cho ti lc v cn thay i theo tri thc thu c vo ngy mai. H thng lp lun n khng ging vic nghin cu chn l vi s gip ca chic n. N ging nh vic nghin cu m ti trong nh sng chi li ca tia chp, khi mi th u tr thnh thy c ng thi. Khng phi l ci g - mt phn c thy by gi, thnh thong v sau phn khc, li ci g thm v sau, v c nh th; khng, cch thc n khng ging iu . Trong h thng n v nghin cu, khi l ca chn l xy ra ngay mt lc; mi th u c khm ph ngay lp tc v ng thi. Mi con ng tri rng n chn tri, v tt c - d l bt k ci g - u c thy ng thi trong chp lo ca tia st. Khng c phm vi no cho thay i trong tng lai v ci ton th c thy. Phng php phng Ty c tn logic nghin cu chn l bng qu trnh suy ngh. Cch thc n , iu chng ta gi l kinh nghim hay tr hu, phi by tt c mi th ngay mt lc ging nh nh chp lo, vi kt qu l chn l hin ra nh n vy, trong tnh ton b ca n, khng li ch no cho thay i hay sa i. Xem nh kt qu, khng c tim nng no cho vic thay i iu m Pht hay Mahavira hay Krishna ni. Nhng cc nh t tng phng Ty - nghing v hoi nghi v lo ngh - hi liu iu Mahavira ni hai nghn nm trm nm trc y c th vn cn ng cho ngy nay khng. iu hp l i vi h l nu ra nghi ng nh vy; qua sut mt thi k nh th chng ti phi trng i ti hai mi nhm nghn thay i nu chng ti i tm chn l bng mt ngn uc! Nhng s kin mi s xut hin mi ngy, v chng ti buc phi thay i hay bin i cc s kin c. Nhng chn l do Mahavira, Krishna hay Pht tuyn b l nhng khi l. Chng khng phi l chn l c tm ra nh nh sng n; chng c thy v c bit v c khi l trong nh chp lo chi li ca tm tr tnh lng - tm tr trng rng ngh. Chn l m Mahavira bit khng c ng y khm ph ra dn tng bc; bng khng ng y khng th no
|

| bit c chn l ton b y. ng y bit n vi tnh ton b ca n trong mt khonh khc. iu ti mun ni vi bn l ch mi th c khi l trong tnh ton b ca n thng qua tr hu ca phng ng l c bao hm trong li kinh ngn gn ny. N c y trong tnh ton b ca n. y l l do ti sao chng ta n vn cng b rng kt lun l trc nht v ri vic hi theo sau. Cng b v chn l c thc hin lc ban u, th ri chng ta tho lun v cch chn l c th c bit, cch thc n c bit ti, v cch thc iu c th c gii thch. Kinh ny l li cng b - bn tuyn ngn. Phn cn li ca cun sch ny l khng bn cht cho nhng ai c th hiu ngha y t li cng b ny. Khng ci g mi s c pht biu trong ton b Upanishad: chn l s c k i k li mi theo nhiu cch khc nhau. Phn cn li ca cun sch ny l dnh cho nhng ngi m lo trc tia chp chi li ca st, v bng bnh i tm kim chn l vi s tr gip ca chic n. Vi nh sng ca chic n ny, chn l c th c nht ra tng dng mt trong li kinh Ishavasya; nhng trc ht ch ny c trnh by trong tnh ton th ca n trong li kinh v i ny. y l l do ti sao ti ni cho bn kinh ny l duy nht th: n ni mi iu. By gi chng ta s c gng hiu n. N tuyn b rng ci ton th c sinh ra t ci ton th, v vy m ci cn li ng sau bao gi cng l ci ton th; n cui cng ci ton th c hp thu vo trong ci ton th; v thm ch th th ci ton th khng tng thm cht no, n vn cn nh n trc y. y l mt pht biu phn ton hc rt v i. P.D. Ouspensky vit mt cun sch tn l Tertium Organum. ng y l mt nh ton hc c ting ca Nga, ngi trong nhng nm cui i, nh mt t ca mt thy phng ty xut sc, Gurdjieff, t mnh tr thnh nh huyn hc. ng y l mt
|

thin ti ton hc, thng minh ca ng y thm sut cao v chiu su ca ti ca ng y. Pht biu u tin ng nu ra trong cun sch tuyt diu ny l ch ch c ba tc phm v i v t tng trn th gii. Tc phm th nht, mang ta Organum, ca Aristotle, cha ca khoa hc logic phng Ty. Organum ngha l nguyn l v tri thc. Cun sch th hai l ca Francis Bacon v c tn l Novum Organum - nguyn l mi v tri thc. V cun sch th ba l cun ca ring ng y, c mang tn Tertium Organum nguyn l th ba v tri thc. ng cn vit tip sau pht biu ny mt cu ngn m tng thch cho nhiu ngi: Trc khi cun th nht tn ti, c cun th ba ri. Tc l, nguyn l th ba c trn th gii ny trc khi nguyn l th nht c pht hin ra. Cun sch th nht do Aristotle vit ra hai nghn nm trc y, cun th hai do Bacon vit ba trm nm trc y, v cun th ba mi c vit ra qung bn mi nm trc y. Nhng Ouspensky ni cun th ba tn ti trn th gii ny trc khi cun th nht c vit ra, mc du ng y vit cun sch th ba ny ch bn mi nm trc y. Khi bt k ai hi ng y ngha ca pht biu k d, phi logic ny, ng y tr li, Bt k ci g ti vit ra u khng c vit ra bi ti. N tn ti trong s tn ti ri; ti n gin tuyn b n thi. Tri t ny di nh hng ca lc hp dn t trc khi Newton c sinh ra. Tri t hp dn hn t trc s ra i ca ng y theo ht nh cch n tin hnh t trc ti nay. Newton khng pht minh ra nguyn l hp dn, ng y ch lm l n ra. ng y m ra ci b giu kn, ng y lm cho mi ngi bit ti ci cn cha c bit. Nhng lc hp dn c y t trc Newton; bng khng bn thn Newton khng th c c. Newton khng th c sinh ra m khng c lc hp dn. Lc hp dn c th tn ti khng c ng y, nhng ng

| y khng th tn ti khng c lc hp dn ca tri t. N tn ti nhng cn cha c bit ti trn th gii thi. Ouspensky ni nguyn l th ba ca ng y tn ti t trc khi nguyn l th nht c bit ti. N khng c bit ti l vn hon ton khc; v c l ni n khng c bit cng l sai, v iu Ouspensky ni qua cun sch ca ng y c hm cha trong li kinh nh b ny. Cun Tertium Organum ca ng y l mt cun sch rt c gi tr. ng y ni rng ch c ba cun sch v i nh th trn th gii thi - v cun th ba ca ng y - cng khng phi l sai. ng y khng ni vy t iu ho huyn u, y l s kin. Cun sch ca ng y quan trng nh th. Nu ng y khng ni nh vy, im lng ca ng y s ch l khim tn gi. N l s kin, cun sch ca ng y l quan trng. Nhng mi iu ng y ni trong u c trong li kinh nh b ny ca Ishavasya Upanishad. Trong ton b cun sch ca mnh ng y c gng chng minh rng c hai loi s hc trn th gii. Mt l ch ni hai cng vi hai l bn. y l s hc n gin tt c chng ta u bit, mt tnh ton n gin kim chng rng nu chng ta cng tt c cc b phn ca mt vt, chng khng bao gi c th ln hn ci ton th ca n. S hc n gin ni rng nu chng ta b mt vt thnh nhiu mnh th ri cng cc mnh li, tng ca chng khng bao gi c th vt qu ci ton th. y l mt s kin n gin, trc tip. Nu chng ta i mt ru pi thnh mt trm xu, tng ca mt trm xu ny khng bao gi c th ln hn mt ru pi c. N c th ln hn c khng? Chnh s hc n gin l vic cng cc b phn khng bao gi c th ln hn ci ton th. Nhng Ouspensky ni cn c mt ton hc khc, cao hn, v l ton hc ca cuc sng. Trong ton hc ny, khng nht thit l hai cng vi hai phi bng bn. Lc th hai cng vi hai c th l nm - hay ba. Trong cuc sng, ng y bo chng ta, tng ca cc b phn i khi vt qu ci ton
|

th. Chng ta s phi hiu iu ny r rng hn cht t, v nu chng ta khng th hiu c n chng ta s khng c kh nng hiu c y ngha ca li kinh u tin v cui cng ca Ishavasya. Mt ho s v mt bc tranh. Gi s chng ta c lng v gi vt liu ca anh ta. Mu gi bao nhiu? Chng nhiu my, chc chn. Cn vi v? Cng khng my. Nhng khng cng trnh ngh thut ln no, khng mt bc tranh p no, n thun l pha trn mu sc c thm ln vi v: n l ci g nhiu hn. Mt nh th son ra mt bi th, mt bi ca. Tt c cc t c dng trong u hon ton l nhng t bnh thng chng ta vn dng hng ngy. C l bn c th gp mt hay hai t trong t c dng thng xuyn hn; d vy, chng ta vn bit chng. Vy m khng bi th no n gin l tuyn tp cc t. N l ci g nhiu hn tuyn tp v b tr t ng. Mt ngi chi n sitar; hiu qu c to ra trong tim ta khi nghe nhng nt nhc ny ca n sitar khng ch n thun l tc ng ca m thanh. Ci g hn na lm chng ta xc ng. Chng ta hiu hin tng theo cch ny. Trong khi nhm mt, mt ngi chm vo tay bn mt cch yu mn. Ln na, cng ngi chm vo tay bn vi tht vng ln lao. Ci chm trong c hai trng hp l nh nhau. Khi c lin quan ti ci chm th cht, chm thn th khng c khc bit cn bn gia hai ci chm ny. Vy m chc chn c mt phn t phn bit no trong cm gic v mt ai chm vo chng ta mt cch yu mn: ci chm ca ngi gin d l hon ton khc vi ci chm yu mn. V ln na, khi ai chm vo chng ta hon ton dng dng chng ta chng cm thy g trong ci chm . Vy m hnh ng chm l nh nhau trong tt c nhng trng hp ny. Nu chng ta hi nh vt l, ng ta s p rng mc sc
8

| p c s dng trn tay chng ta t ci chm ca ngi khc c th o c - thm ch c lng nhit truyn t tay n sang tay kia cng c th o c. Tuy vy, tt c nhit, tt c sc p, u khng th bng bt k cch no phi by ra c liu mt ngi chm vo chng ta lm nh vy t yu hay gin. Vy m chng ta kinh nghim khc bit gia nhng ci chm c khc bit v cht. Cho nn chc chn ci chm khng n thun l tng ca nhit, sc p v in tch c chuyn vn trong tay: n l ci g hn na. Cuc sng ph thuc vo ton hc cao hn. Ci g hon ton mi, v y ngha, c sinh ra t tng ca cc b phn. Ci g tt hn tng ca cc b phn c to ra. Ci g quan trng c sinh ra ngay t nhng ci thp nht. Cuc sng khng ch l s hc n gin - n l s hc tinh t v su sc hn nhiu. N l s hc ni con s tr thnh v ngha, ni qui tc cng v tr tr thnh v dng. Ngi khng bit ti ci b mt ny ca cuc sng, ci nm bn ngoi s hc thng thng ca cuc sng, s khng hiu ngha v mc ch ca cuc sng. C nhiu iu ngc nhin cho li kinh v i ny. N ni rng: Khi ci ton th c ly ra t ci ton th, ch , phn cn li l ton th. Theo quan im ca s hc thng thng iu ny tuyt i khng ng. Nu chng ta loi b mt phn no ca mt vt, phn cn li khng th cng nh n lc u. Ci g t hn s cn li. Nu ti ly mi ng khi s tit kim c mt triu ng, tng s s l ci g t hn. N s t hn thm ch nu mi xu c ly ra. Phn cn li khng th bng vi s tin nh nguyn gc ban u. Mt ca ci ln n u cng c th - ngay c nh kho chu bu ca Solomon hay Kubla - b rt bt nu ch
|

mi xu b loi bt khi n; n khng th nh n trc y na. Tng t, d mt ca ci ln n u, c thm mi xu vo, n vn ln ra. Nhng theo li kinh ny ci ton th c th b ly ra t ci ton th - khng ch mi xu m ton b ca ci - v phn cn li vn c l ton th. iu ny dng nh ging vic lm nhm ca ngi in c tri thc s hc bng khng. Ngay c ngi mi bt u cng bit rng mt vt s t i nu ci g c ly ra khi n, khng thnh vn ly ra t n u; v nu ci ton th c ly ra; s khng c g cn li c. Nhng li kinh ny tuyn b rng khng ch ci g , m ci ton th, vn c cn li. Nhng ngi ch bit n logic ca hp tin tit kim chc chn s khng hiu c hin tng ny. Hiu bit dng nh t mt chiu hng hon ton mi. Tnh yu ca bn c gim bt i khi bn em n cho ai khng? Bn c kinh nghim thy bt k s khan him tnh yu no khi bn cho n ton b khng? Khng! yu l t m chng ta cn i ti hiu li kinh ny; y l t chng ta s phi dng. D bn cho i bit bao nhiu tnh yu ca mnh, ci cn li vi bn vn nhiu nh n t nguyn thu. Hnh ng cho n i khng to ra thiu ht. Ngc li, n tng trng, tng thm khi bn cho n i, n i vo bn cng su hn khi bn phn pht n cng nhiu hn. Khi bn cho n mt cch t do, s giu c tnh yu bn trong bn bt u pht trin. Ngi em cho ton b tnh yu, mt cch t do v khng iu kin, tr thnh ngi s hu tnh yu v tn. S hc n gin khng bao gi c th hiu c rng khi ci ton th c ly ra t ci ton th, phn cn li l ton th. Ch tnh yu c th tm thy ngha ny trong pht biu ny. Einstein khng th gip g c. Tm kim loi tr gip s l v dng. Thay v vy ti Meera hay Chaitanya i; qua h c l bn c th
10

| tm ra cch thc ca mnh hiu, v y l mt ch lin quan ti ci khc no , chiu hng khng bit, trong khng ci g gim i khi b em cho. Kinh nghim duy nht bn c m c kh nng lm cho bn hiu c iu ny trong tia chp bt thn ca sng sut l tnh yu - v trong s mt trm ngi, chn mi chn ngi trong cc bn l m vi kinh nghim ny. Nu, trong khi cho i tnh yu ca bn, bn kinh nghim cm gic v mt mt, th th bit rng bn khng c kinh nghim g v tnh yu cht no. Khi bn trao tnh yu cho ai , v cm thy bn trong bn rng ci g bin mt, th th bit rng iu bn cho i phi l ci g khc. N khng th l tnh yu c. N phi l ci g thuc vo th gii ca la v ng bng. N phi l th o m c iu c th c nh gi theo con s, cn ong theo s d v c lng theo mt. Nh ly, bt k ci g o m c u l ch th cho lut gim thiu. Ch ci khng o m c v khng d c s cn nh c bt k bao nhiu th b ly ra khi n. Bn kinh nghim rng tnh yu, khi c trao i, gim i khng? Gn nh mi ngi u quen thuc vi n. Nu ai yu ti, ti mun rng c y khng yu ai khc na, v lp lun ca ti ni rng tnh yu b phn chia l tnh yu b gim st. Cho nn ti tm kim tr thnh ngi ch duy nht v s hu tnh yu ca c y. Yu cu ca ti l ch ngi yu ti phi khng trao d ch mt thong nhn yu ng cho bt k ai khc; mt thong nhn nh vy l cht c i vi ti, v ti bit rng by gi tnh yu ca c y vi ti s bt u gim st i. Nu ti nu bm vo khi nim gim st tnh yu ny, ti cn phi chp nhn rng ti khng c tng g v tnh yu l g. Nu ti c bt k nh gi cao no v tnh yu ng n, ti cng s mun ngi yu ca ti i ra v em tnh yu cho ton th gii mt cch t do, bi v qua vic cho nh th c y s i ti hiu ra b mt ca n
|

v iu b n ca n, v khi c y ri ngy cng i su hn vo trong tnh yu, tnh yu ca c y vi ti na, cng s trn ngp. Nhng khng, chng ta dt nt v ton hc cao hn ny. Chng ta sng trong th gii ca ton hc rt n gin ni mi th u gim st i qua phn pht; cho nn iu hon ton t nhin l mi ngi s s v hnh ng cho. V s chng cho tnh yu ca anh y cho ai khc, v chng s rng v mnh c th yu ngi n ng khc. Thc ti, ni v chng hay v c th ri vo tnh yu vi ai khc l bn ngoi vn , v ci th kh x tn ti bn trong gia nh ri. Khi ngi m biu l tnh yu vi con trai, chng c y ghen; v khi b biu l tnh yu vi con gi, v ngi ghen. Cng thng pht sinh trong nhng hon cnh nh th, v tnh yu thc vng bng. Ci cm gic m chng ta vn gi l yu khng phi l tnh yu thc. Kim th thc s v tnh yu nm ch liu n c vt ra ngoi lut s lng khng. Tnh yu l khng o m c. Vt b o tng ca bn rng tnh yu thc suy gim khi n c chia s. Chng ngi l s kin rng tt c nhng kinh nghim khc c sn cho chng ta u l o m c. Bt k ci g chng ta c u c th o m c; gin ca chng ta, ght ca chng ta, v tt c nhng tnh cm khc u c th o m c. Kinh nghim duy nht vt ra ngoi o m l yu; v yu l khng c bit vi bn. y l l do ti sao bn thy kh hiu th v Thng l g. Ngi hiu tnh yu thc l g khng lo ngh v vic hiu Thng , v nu bn bit yu bn bit Thng - chng l mt phn v mt mnh ca cng mt s hc, chng thuc v cng chiu. Ngi hiu tnh yu thc s ni, Cng c cho d ti khng bit n Thng . Ti bit tnh yu, th l . Mc ch ca ti c p ng - ti bit! Ti c im o vo th gii cao hn , th gii m

11

12

| vic chia s khng em ti suy gim, ni mi th u c trao mt cch t do v d d, vn c cn li vi ngi cho. V nh ly, khi bn cm thy bn trong mnh mt loi tnh yu vn cn l ton th ngay c sau khi n c trao i trong tnh ton b ca n, th th nhu cu ca bn v tnh yu ca ngi khc s bin mt, v tnh yu ca ring bn khng th tng ln d bn c nhn c tnh yu nhiu n u. Tm nim rng ci khng th b gim qua vic em cho n i cng khng th c tng thm ln qua vic nhn n. Nhng hin tng ny xy ra ng thi. Cho nn cng nhn bit rng bn khng c kinh nghim g v tnh yu chng no m bn cn cn i hi n t ngi khc. iu khng ch tr con m c ngi ln na y! - tt c chng ta u i hi tnh yu, v c th m i hi v n. Qua cc kip sng chng ta cu xin tnh yu. Cc nh tm l ni rng ch c mt vn trong cc kip ca chng ta, v l ni lo u ca chng ta v cch nhn c tnh yu t ngi khc. Tt c mi cng thng ca chng ta, tt c mi lo lng ca chng ta, ni lo s v u t u c th qui cho duy nht iu kh x ny; v khi chng ta khng th tm thy c tnh yu, chng ta tm kim ci thay th. Qua cc kip sng ca mnh chng ta c gng t ti tnh yu; chng ta ngng m mi thm ca n, v trong theo ui thng xuyn. Ti sao? Trong hi vng rng kho d tr tnh yu ca chng ta s tng ln nu chng ta nhn n. V tt c nhng iu ny c ngha l chng ta vn cha bit ti tnh yu, v ci m tng ln trong khi nhn th khng phi l tnh yu. D khi lng tnh yu m chng ta nhn c nhiu n u khng thnh vn , tnh yu vn c cn nh n vy. Cho nn ngi hiu li kinh ny v tnh yu mt cch y cng hiu hai s kin ny. Th nht, d ti em cho n i nhiu n u, tnh yu ca ti s khng gim i; v th hai, d ti
|

nhn c tnh yu nhiu n u, tnh yu trong ti s khng tng ln. Cho d ton th i dng tnh yu x vo trong ti, tnh yu ca ti s khng tng thm ly mt git, khng gim i mt git nu ti em tt c n cho i. V khi ci ton th c ly ra t ci ton th, ch , phn cn li l ton th Ton b v tr ny bt ngun t Thng . N khng nh u - n l v tn, v gii hn, khng bin gii. N khng c chiu hng, v thu, v chung. Thng vn cn l ton th mc du ci mnh mng nh th c sinh ra t ngi. V ngay c khi tt c v tr bao la ny tr v trong ci ton b cao nht - s tn ti - v mt ln na li c nhn chm vo trong n, Thng vn cn l ton th. S khng c tng ln khng gim i trong n. Chng ta c hiu hin tng ny t tm hng khc. Chng ta bit i dng: n l mt kinh nghim c cc gic quan chng ta thy v cm nhn. N c th gim i, n c th tng ln. Bao la nh n, n khng phi l v gii hn. Sng chy vo trong n lin tc, v khng bao gi ni ra. My trn tri c ly nc ca n v ma ro xung t. Khng bao gi c thiu ht nc trong bin. V cho d n c gim i, v n mnh mng th, n khng l v tn, khng v gii hn. Hng nghn dng sng chy vo trong n kh lm sai bit d ch mt li nc trong khi lng ca n; n bao la th. N thch thc tr tng tng quan nim cho ni v khi lng nc c nm vo trong bin c mi khonh khc bi nhng con sng nh Brahmaputtra, sng Hng, sng Amazon. Vy m vi mi dng v bin vn cn l vy. Ngy tip ngy tia nng mt tri lm kh nc ca n, v my trn tri c sinh ra t n. Mc cho tt c nhng thao tc ny bin dng nh vn cn l hng s v khi lng, nhng
14

13

| iu thc ra khng l s kin cho hon cnh khng tng hay gim. N gim i v n tng ln, nhng n bao la n mc chng ta khng bit g v nhng thay i ny. Nu chng ta ngng mt ln tri v tm trong khng gian, chng ta gp mt kinh nghim thuc loi khc. Mi th ang tn ti, tn ti trong khng gian. Chnh ngha ca khng gian l mt phn t m trong mi th c hm cha. Khng gian l ci m trong tt c mi th u c hm cha. Cho nn ghi chp li, rng khng gian khng th tn ti bn trong bt k phn t no. Nu chng ta bt u suy ngh rng khng gian bn thn n phi c cha bn trong mt phn t no khc, chng ta phi quan nim v tng ca mt khng gian ln hn no . Tnh hung ny tr nn kh khn, v chng ta b buc vo trong ngu bin m cc nh logic gi l hi qui v hn. iu ny l vic lao vo ngu xun bt tn, trong by gi chng ta phi xc nh bn cht ca khng gian ln hn m trong khng gian ny c hm cha. Cu hi tr thnh bt tn, v by gi chng ta c phi hi mi, V ci g l bn cht ca phn t bao quanh? Khng, chng ta phi chp nhn rng mi th u c hm cha bn trong khng gian, v khng gian khng b cha. Khng gian bao quanh tt c v khng b bao quanh. Do mi th xy ra bn trong khng gian, nhng n khng c thm vo bi s xy ra; v mc du mi th bn trong n u i n kt thc, khng gian khng b gim i. Khng gian l nh n vy. N vn cn trong ci nh th ca n; n vn cn trong hon cnh ring ca n. Bn xy to nh, mt lu i trng l; sau mt thi gian, lu i ca bn s sp thnh ng nt. Cho nn cc lu i vn ln tri xanh s b thu v mt t ln na. Khng gian s khng b nh hng g; n khng b bt i khi bn xy lu i ca mnh, v n s khng tng ln khi lu i ca bn sp . Lu i c xy dng bn trong khng gian, v tng t s sp bn trong khng gian. Nhng bin c ny khng gy khc bit
|

g trong khng gian. C l, th th, khng gian em chng ta ti gn s tn ti hn: iu ny ti nh gii thch cho bn. Khng gian bn ngoi tm vi ca chng ta, n l khng c cht liu: v vy m, trong khi xy nn mt to nh hay lm bt k vt g khc, chng ta c cm gic v khng gian tng ln hay gim i. Bn khng th chim ch ti ang ngi, v ti chim khng gian ny. C khng gian y m bn c th dng nu ti khng lp kn n. mt ch chng ta ch c th xy dng mt to nh; chng ta khng th dng ln mt to nh khc ti cng ch y. Ti sao? - v to nh c chng ta xy dng dng khng gian . By gi nu to nh ny dng khng gian , c mt cm gic trong khng gian c th c ni l b gim i. Chng ta b bt buc phi xy dng cc to nh chc tri chnh xc bi v khng gian b mt t b gim i tng ngy. Khi gi t tng ln, cc to nh c xy dng cao hn v cao hn v t tr nn t hn v ngy cng nhiu t b chim gi. Cho nn, khi khng gian c sn b gim i, cc to nh leo ln cao hn v cao hn. Chng bao lu na chng ta s bt u xy dng nhng to nh di t, v c gii hn chiu cao cho iu chng ta c th xy dng. Chng ta bn bu lp y khng gian bu tri ca mnh, bu kh quyn ca mnh. Cng ngy chng ta cng ln ln tri, ngu nghin ngy cng nhiu khng gian hn. Bit bao nhiu khng gian trng gim i... ng l khng gian v tn tri rng vo trong ci trng rng v mi pha. Thc s khng thiu ht khng gian cht no. Nhng khng khng gian no khc c th c to ra trn t m chng ta ang ngi. Bt k ch no cc to nh ng, khng gian b dng. Khng gian t c sn cho chng ta cn li t hn nhiu. Thng l khng gii hn. Thng khng gim i. i dng, bao la th vi chng ta, l mt git t xu th ca iu
16

15

| Thng l g. Vng, n l khng l so vi nhng con sng ln nh sng Hng v Brahmaputtra. Tt c mi vic chy ca chng vo i dng khng to ra khc bit thy c no i vi n; v vy m c khc bit, mc du n khng th cn ong hay o m c. Ln hn bin c v i dng rt nhiu l bu tri; vy m i vi chng ta, iu ny na cng c gii hn. Vic t ti khi nim v Thng cn thm mt bc nhy na, trong mi logic, tng v tng tng s phi b vt b. Thng c ngha l s tn ti, hin hu - iu n gin l: tnh ang y l thuc tnh ca Thng . Bt k ci g chng ta c th lm, n khng to ra khc bit g cho tnh ang y ca ngi. Cc nh khoa hc c mt cch khc pht biu chn l ny. H ni, Khng ci g c th b ph hu. iu ny c ngha l chng ta khng th loi b c bt k iu g khi tnh ang y ca n. Nu chng ta mun ph hu mt mu than, chng ta c th bin n thnh tro, nhng tro s tn ti. Chng ta thm ch c th vt n xung bin; n s trn ln vo trong nc v s khng cn thy c na, nhng d hnh dng ca n by gi th no, n vn s tn ti. Chng ta c th ph hu hnh dng ca n, nhng chng ta khng th ph hu tnh ang y ca n. Tnh ang y ca n s vn cn mi mi. Bt k ci g chng ta c lm vi n, s khng to ra khc bit g cho tnh ang y ca n. Tnh ang y s vn cn. Tt nhin, chng ta c th thay i hnh v dng ca n; chng ta c th cho n hng nghn hnh dng khc nhau - chng ta c th bin i n lp i lp li nhng chng ta khng th thay i ci bn trong n. Ci s cn li. N l g hm qua, n l tro hm nay. N l t st hm qua, hm nay n l than. Hm qua n l than, hm nay n l kim cng. Bao gi cng th, n vn y. Khng ci g to ra bt k khc bit g cho n: n vn cn. Thng l tnh ang y trong mi th - hin hu ca chng, s tn ti ca chng. Mi th c th c to ra theo bt
|

k s lng no, nhng s khng c vic b sung thm no cho tnh ang y; chng c th b ph hu theo bt k s no m du vy s khng c vic rt bt trong tnh ang y. N s vn cn nh c - khng hoen , khng gn b v khng b ng chm ti. Khi chng ta v mt ng trn mt nc, cho d n tan bin ngay khi c v ra, ci g xy ra. Thm ch khng mt ng tm thi nh th ny c th c v vo trong s tn ti - thm ch ngn ny l khng c th. Li kinh ny ni rng ci ton th ny i ra t ci ton th kia. Ci kia l khng bit; ci ny bit. Ci ny m thy c i ra t ci kia, ci khng thy c. Ci ny m chng ta bit c i ra t ci kia m chng ta khng bit. iu ny m chng ta kinh nghim qua i ra t iu kia m nm bn ngoi kinh nghim ca ta. Hiu hin tng ny cho ng. Bt k ci g ri vo bn trong kinh nghim ca chng ta bao gi cng n t ci nm bn ngoi kinh nghim ca chng ta. Bt k ci g c chng ta thy u ni ln t ci khng thy c. iu chng ta bit n t ci khng bit; v bt k ci g quen thuc vi chng ta u dn ra t ci khng quen bit. Nu chng ta gieo mt ht mm, cy mc ln t n. Nu chng ta p ht mm v nghin vn n thnh tng mnh, s khng c cy. S khng c du vt g ca hoa m ng ra s n. S khng c du vt g ca nhng ci l m ng ra s xut hin. Chng ti t u? Chng ti t ci v hnh. Chng c to ra bi ci v hnh. Mi khonh khc ci v hnh ang c bin i thnh ci hu hnh, v ci hu hnh ang mt i vo ci v hnh. Mi khonh khc ci v hn i vo trong ci hu hn v mi khonh khc tr li t n. Cng ht nh qua trnh th ca chng ta - ht vo v th ra. Ci ton th ca s tn ti lin tc ht vo v th ra. Nhng ngi bit n b mt ca qu trnh th ca s tn ti gi n l sng to v trit tiu. H ni sng to xy ra khi s tn ti ht
18

17

| vo, v trit tiu xy ra khi s tn ti th ra, v gia hai hi th ny chng ta tri qua v hn kip sng. Khi s tn ti th vo ri th ra, chng ta tri qua v hn ln sinh thnh, khng th m c s ln chng ta ti v i. Li kinh ny ni ln hai iu. Th nht, l ci ton th ti t ci ton th v ci cn li l ci ton th. Th hai, l khi ci ton th b hp thu vo trong ci ton th, n vn l ci ton th. Ci ton th bao gi cng vn cn trinh bch, bao gi cng cha b ng ti. Khng ci g nh hng ti trinh bch ca n. y l vn rt kh hiu. N ging nh th ny: mt a tr c sinh ra, nhng ngi m vn cn trinh. Cu chuyn nh th c k v Jesus v m ca ng y, Mary. Sau khi sinh ra Jesus, Mary c gi l c m ng trinh y n hu. Cu chuyn ny lan truyn trong nhng ngi bit v hiu v Jesus v Mary, v n ch xc ging nh sinh thnh ca s tn ti; ci ton th ti t ci ton th. Ki t gio khng c kh nng gii thch bin c ny. Ngi Ki t gio b tr ngi bi khi nim v sinh thnh ng trinh. H dt nt v s hc m c th cho ngi m cn ng trinh sau khi sinh con. H khng bit cht no v s hc ; h hon ton dt nt v ton hc cao hn. Ki t gio b thch ln. Ngi Ki t gio hi, Lm sao chng ta c th gii thch hin tng ny c? iu y khng th c - y l php mu! iu y tuyt i khng th c nhng n xy ra, Thng cho chng ta thy php mu. Bt k php mu no c s tn ti trng ra trong th gii ny u c trng ra bi mi khonh khc ca n. Khng c php mu no xy ra trong th gii ny - hay, thy n theo cch khc, vic xy ra ca mi khonh khc u l php mu. Tt c u l php mu. Khi cy ln ln t ht mm, y l php mu; v khi a tr c sinh ra t bng m, y l php mu. Khng, khng c g l y c: v tr bao la ny c sinh ra t
|

ci ton th, vy m ci m n ti t khng b ng chm. Nu ngi m i su n mc b y b cun ht - theo ngha ca li kinh ny - vo trong ci ton th, th th u l kh khn trong vic vn cn trinh bch sau khi sinh con? Nu ngi m hi nhp vo trong li kinh ny, tr thnh mt vi n, c y c th tr thnh ngi m v vn cn trinh bch. Nhng ngi tm kim phi hiu li kinh ny cho ng - v ti ang ni iu ny bi v ti thy ham mun ca bn t ti. Bn mun t c ci g . Ngi tm kim thc s khng ni v tt c nhng iu ny: sau ht, ci g c th xy ra ch bi vic ni? Ngi bit rng ngi khng bit; v trong bt k hon cnh no iu g c th xy ra ch qua vic bit? Ngi sng n. Ngi c thc. C l bn s hiu d dng thng qua thc nghim c nhn hn l bn s hiu qua li ti. Cho nn thc nghim i. T tham d vo trong mt hnh ng thng l, nh b, v c thc vo mi lc: N ang xy ra - ti khng lm n. Th n i. Thy n, trong khi lm bt k ci g. Thy n trong khi n, thy n trong khi bc dc ng, thy n khi bn ang gin ai . V nhn bit rng s vic ang xy ra. ng ng sau v l nhn chng cho iu ang xy ra - th th bn s pht hin ra b mt ca li kinh ny. Bn s gi cha kho b mt trong tay bn. Bn s hiu rng ci g ang xy ra bn ngoi v bn ang ng ng sau, khng ng chm v khng lin quan. Nh bn vy trc khi lm n, cho nn bn vn cn li sau , v s kin xy ra gia n nh gic m, v qua i nh gic m. Vi s tn ti, lun hi samsara - bnh xe cuc sng - khng nhiu hn m. Nu n tr thnh m vi bn na, th th bn tr thnh khng tch bit khi s tn ti. Ti nhc : vi s tn ti, lun hi khng g nhiu hn m; v chng no lun hi cn hn l m i vi bn, bn s km hn s tn ti. Ci ngy lun hi tr thnh nh m vi bn, bn l s tn ti. Th th bn c th ni, Ta l Brahman.
20

19

| y l li kinh su sc th. Khng ai bit c bao nhiu b mt c hm cha bn trong n. Phn cn li l ton b ngay c khi ci ton th c ly ra khi n. Tm nim c hai iu ny ci ton th cn li, v ci ton th c ly ra: n i ton b, n cn li ton b! iu ny ngha l g? N c ngha l mi c nhn cng l s tn ti, trong s ton b. Mi v mi c nhn, v mi v mi nguyn t, l s tn ti ton b. Khng phi l mt nguyn t l s tn ti b phn - khng, n l s tn ti trong ton b. Bi iu ny khng c bit ti trong s hc thng thng ca chng ta, c hi cht kh hiu. Nu bn hiu rng ci ton th n t ci ton th, v ci cn li l ci ton th, th th ti c th ni thm cho bn. Ci ton th v tn n t ci ton th, v du vy ci cn li l ton th. Nu sau khi mt ci ton th ni ln, khng c kh nng no cho ci ton th khc xut hin, iu c ngha l mt khim khuyt no c gy ra bi vic sinh thnh nn ci ton th th nht. Nhng nu, sau khi ci ton th th nht ni ln, ci ton th th hai xut hin, cng nhiu nh ci ton th ny, v ci th ba cng th - nu nhng ci ton th lin tip c ni ln v du vy bao gi cng c nhiu tim nng cho vic ni ln ca cc ci ton th - th th ci cn li qu thc l ci ton th. Do khng phi bn l mt phn ca s tn ti; ni iu ny l sai lm. Bt k ai ni bn l mt phn ca s tn ti u sai. Ngi ni v ton hc thp hn. Ngi ang ni v ci th gii m hai cng vi hai l bn. Ngi ang ni v th gii ca cn ong v o m. Ti bo bn, v Upanishad bo bn, v nhng ngi tng bit ti chn l bo bn, rng bn l s tn ti trong ton b. iu ny khng c ngha l ngi hng xm ca bn khng phi l s tn ti trong ton b. Khng, s kin ny khng th thay i c. Mt bng hng n trn bi cy - v vic n hoa ti cao nht; nhng tnh ton
|

b ca vic n hoa ca n khng ngn cn vic n hoa ca n hoa bn cnh n. Gip v hp tc tr thnh c th, nhng chc chn khng c cn tr. Mt nghn bng hng c th n ti trn tra nht: tnh ton b ca s tn ti l tnh ton b v tn. T tnh ton b v tn ny, cc ci ton th v tn c th c sinh ra. Tng c nhn u l s tn ti trong ton b. Tng nguyn t u l v tr bao la ny trong ton b; khng mt cht xu khc bit no gia n v ci ton th. Nu c bt k khc bit no th th n khng bao gi c th l ci ton th c, th th khng c cch no lm n thnh ci ton th; v nu n s tr thnh ci ton th, th th n l ton th ngay lc ny - chng ta dt nt v s kin . Khim khuyt ny n gin l trong tri thc ca chng ta. Lu tm ti li kinh ny trong nhng ngy sadhana ca chng ta - cng vic chng ta cng nhau. Lp li cho bn thn bn, Ci ton th n t ci ton th, v ci cn li l ton th. Khi ci ton th c hp thu vo trong ci ton th, ci ton th vn cn l ci ton th. Tt c n u khng to ra khc bit no! Nh iu ny trong tm tr, v c lm bm n bn trong bn vi tng hi th ca bn. Mi ngy nhiu vic din gii ca n s c khi l ra di nhiu dng khc nhau v trong nhiu cch khc nhau. Gi li kinh ny trong tm tr, v khi chng ta tip tc khm ph n, c i su hn mi vo trong ngha ca n, v vo trong ghi nh ca bn v n. nhng qu trnh ny c lm vic bn trong bn. Trong by ngy ny c th l vo bt k lc no ci g c th xy ra - bt thnh lnh li kinh ny c th bt ra t mi bn, v bn s cm thy ci ton th n t ci ton th, v ci ton th cn li. Ci ton th mt i trong ci ton th v vy m ci ton th vn cn l ci ton th. Khng c g khc bit g c. Tt c nhng iu ny xy ra ta mt gic m v th m chng ci g thc s xy ra c. Tt c nhng iu ny xy ra ta nh m v vy m khng ci g thc s xy ra. Tt c nhng iu
22

21

| ny ging nh ng kch, vy m ci ton th vn cn khng b quy ri v khng b ng chm ti nh bao gi. Nh li kinh ny nhiu nht c th c c th s c ch cho bn. C sng theo tinh thn ca n hai mi bn gi mt ngy. Bn cht ca Upanishad khng th c hiu thng qua mt mnh tm tr; n phi c lnh hi bng vic sng n. Kinh ny khng tuyn b v l thuyt; n trnh by sadhanas no , nhng thc hnh no . N khng ch bao gm nhng kt lun ti c vi s gip ca tri thc; n tuyn b kinh nghim. Khi bn sng vi nhng kinh nghim ny bn trong bn thn bn cho chng sinh ra trong bn thn bn, cho php chng i vo mu, xng, tht v cc m ca bn, cho php chng hi nhp vo trong hi th ca bn; khi bn sng trong lng nghe, nh v lm nhm v chng trong lc tri qua cc vic thng ngy ca bn nh thc, ng, ngi v ng - th th, v ch th th b mt ca chng, nhng cnh ca ca chng, bt u m ra cho bn. Bn ch c trao cho li cng b u tin trong li kinh ny. H phi l nhng ngi rt xut sc ni, nh h lm, tt c nhng ci c c ni ch trong mt li kinh ny. N i ti u kt thc tuyn b s lng xung ca ba dng au n: Om. Shanti, shanti, shanti. Li kinh ny c th c quan h g vi vic lm lng xung ca ni au ba ln ny? Liu kh s ca bt k ai c kt thc c bng cch tng nim cng thc no khng? Khng, nhng hin nhn ny ni, Om! v iu kt thc vn . Liu tt c mi kh s ca bn c ht khng, liu bn c tr nn thot khi chng bng vic tng nim li kinh ny khng? Nu n c tng nim trong tt c s chn thnh, vi y hiu bit, iu y l c th y. Nu n n thun c c ra t sch, iu y chng bao gi c th. iu ny l ni rng nu n c tng nim vi thi , Mnh c iu ny ri - Mnh nghe iu ny ri, th th khng ci g l c th. Nhng vi nhng ngi ni, Om! bng tt c dng cm v bo dn ca h, mi vn xong ri. Tt c mi kh ca ngi hiu chn l u c chm dt. Tt c u phin ca thn th, tm tr v linh hn h u bin mt. Ngi nh th vt ra ngoi u phin. Bn ngh, Phi c ngha no khi ng y ni iu ny vi s d dng th, tin tng th. ngha l th ny: bt k ai sng li kinh ny, bt k ai cho sinh thnh ra n bn trong bn thn mnh, s kinh nghim bn thn mnh thot khi mi u phin, bi v ch c mt loi u phin, ch c mt ni au - d l mc tm tr, th cht hay tm linh; ch c mt loi thi, v l bn ng. Ti ang lm iu ny - iu ny do ti lm y, l u phin duy nht, chng ngi duy nht. Xc phm ny nhm vo ti - ti b lng m vy ... Tt c nhng s xy ra ny tch lu quanh ci ti ny. Nhng khi mt v tr bao la nh th khng to ra khc bit g vi s tn ti, v n khng b ng chm ti, ti c phi cho php nhng iu tm thng nh vy nh hng ti ti khng? Chng l ti khng th vn cn khng b ng chm c sao? Chng l ti khng th ng sang bn v ni, Xc phm ny khng c trao cho ti sao; v, Bt k iu g ti lm u c lm ri. Ti khng lm n. Nu ti tr thnh nhn chng cho nhng hnh ng xy n vi ti v tin hnh t ti - nu ti dng l ngi lm - th th nhng b mt k diu bt u l ra. Cho nn th sng li kinh ny trong by ngy ny i. Trong khi ti ang ni v Ishavasya Upanishad bn s nghe kinh ny c din gii t nhiu gc khc nhau. Nu bn c sng theo
|

23

24

| din gii ti nu ra hm nay, hiu bit chc chn s ti vi bn; khng c iu ngc . y l v li kinh. By gi ti s nu ra mt s hng dn lin quan ti thin, v sng mai chng ta s bt u thc hnh thin. iu u tin phi lu tm l trong c ngy th tht ton b ht mc v, bt k khi no bn nh ra, ht vo tht su ht mc. Tht nhiu xi! Nng lng bn gii phng ra cho cng vic ca bn s t l trc tip vi vic ly vo hi th ca bn. Rt nhiu nng lng nm n trong thn th bn. N phi c khuy ng v kch hot hng ti thin; n phi c chuyn knh vo thin. Cho nn li kinh thin u tin ti trao cho bn l kch hot nng lng . Phng tin gn nht v d nht c sn cho bn l hot ng th ca bn. Ngay khi bn thc dy vo bui sng v tr li vi thc, bt u th su, vn ngi trn ging. Khi bn bc i dc con ng, th su nht c th c. Lm iu chm ri, ng qu gng sc mnh, thoi mi v vui v - nhng nh, hi th ca bn phi su. Nh trong tm vo mi lc rng bn s d dng i vo trong thin nu bn ht tht nhiu xi c th c. Bn cng c nhiu xi trong mu, trong tim, bn s thy vic thin ca mnh cng d hn. Bn cng tng ra nhiu cc b nc, thin cng d dng hn cho bn. Ci khng thun khit gim i khi bn lm tng khi lng xi trong thn th mnh. iu th v l bit rng tm tr thy n kh vn hnh nu c s ca s khng thun khit ca thn th b loi b. C hi cho ngh ny n trong tm tr bn s t i khi bn hp thu nhiu khng kh ti mt; v nh ti bo bn, iu ny s lm tng thm tim nng cho li kinh ging th ny n bung v m hoa bn trong bn. Cho nn iu th nht l: tht nhiu xi. c tha thi xi trong bn i. Nh iu ny trong sut by ngy ny. Hai hay ba iu s xy ra nu bn lm iu ny, nhng ng s chng. Khi
|

bn bt u th su, gic ng ca bn s ngn hn. iu ny khng phi l ci g phi lo u. Khi gic ng su v say, vic ko di ca n gim i, v khi bn bt u th su hn, chiu su ca gic ng ca bn cng s tng ln. y l l do ti sao nhng ngi lm vic vt v v th lc ng say th trong m. Chiu su ca gic ng ca bn s tng ln t l vi chiu su ca hi th ca bn, v khi chiu su gic ng ca bn tng ln, vic ko di ca n cng s gim i. ng lo lng v iu ny. Nu by gi bn ng by ting, n s tr thnh bn hay nm ting. ng lo lng v iu - bn s tnh dy vo bui sng sng khoi hn, vui v hn v mnh kho hn t gic ng nm ting ny so vi bn vn thng tnh dy sau khi ng tm ting. Cho nn khi gic ng ca bn ti im kt thc vo bui sng - v iu ny s bt u xy ra sm hn nu bn th su - bn nn dy ngay lp tc. ng b l khonh khc phc lc y ca bui sng; dng n cho thin. im th hai cn nh l ch bn cng n t thc n, v ba n cng nh, cng tt hn cho bn. Gim s lng tht nhiu cho thoi mi nht c th c. Nhp thin ca bn s cng nhanh chng v d dng hn nu bn n cng t i. Ti sao c iu ny? C mt s l do c cn c cho n y. Thn th chng ta c mt s thi quen lng ng. Thin khng nm trong s ; n l cng vic mi cho thn th. Thn th c nhng lin kt c nh. Nu thi quen thnh hnh ca thn th b ngt ti bt k im no, th th thn th v tm tr chng ta c th hnh thnh thi quen mi mt cch d dng. Gi s bn l ngi lo u, v bt u gi u theo thi quen. By gi nu tay bn b buc xung vo lc cho bn khng th gi u c, th th bn khng th cn b lo u. iu ny rt thch . Bn c th hi, Ci g l mi quan h gia lo u v gi? Cu tr li l thi quen. Thn th gi thi quen ca n mt cch bn vng v vn hnh qua chng.

25

26

| n l thi quen c bt r su nht ca thn th; n l su nht bi v khng th c cuc sng nu khng c n. Nh iu trong tm tr, n mnh m hn v c uy lc hn dc. Trong mi thi quen bt r su ca cuc sng, thi quen n ung l su nht. N bt u t ngy u ca cuc i v tip din cho n ngy cui cng. Chnh s tn ti ca cuc sng, bn thn thn th, ph thuc vo n. Cho nn, nu bn mun thay i thi quen ca tm tr v thn th bn, th th lm yu i ci thi quen su xa nht ny ngay lp tc. Ngay khi bn lm iu ny, mi l thi v cch b tr th cht c nh ca thn th bn s b khuy ng, v bn s thy d dng hn i vo nhng min mi, v i vo nhng tm hng mi vi thn th bn trong hon cnh khuy ng ny; bng khng bn s thy cng kh khn hn. Cho nn t bn thn bn cam kt nhiu nht c th c theo chiu hng ny i. Bn c th chn nhn n, hay c l n mt ba mt ngy. Lm nh bn chn; khng cn qui tc. Mt cch yn tnh, v vi nhp ca bn, i theo con ng d dng nht cho bn. im th ba l tp trung. Bn phi th su hai mi bn gi mt ngy, v ng thi nhn bit v vic th ca bn. Ch ti vic th ca bn, v tp trung s d dng xy ra. Khi bc i, em nhn bit vo vic bc, em nhn bit vo khi tm. Tp trung c th d dng c t ti - ngay c khi bc i trn ng. Theo cch ny: ht vo, bn quan st rng hi th t bn ngoi i vo bn trong - chm ch! Gi vic quan st ht vo cng quan st c vic th ra ca mnh. Nu bn chm ch bn cng s c th th su. Nu bn khng chm ch bn s qun quan st, v qu trnh th ca bn s tr thnh nng. Nu bn c th su bn s c kh nng vn cn chm ch v bn s phi chm ch lm vic th su. Cho nn kt hp thin vi th. Khi bn ang lm vic g y, nu bn cm thy vic y khng th gi c ch ca bn vo vic th, th th gi tp trung ca bn
|

vo nhim v ca bn. Chng hn, khi bn ang n thc n, tp trung y vo hnh ng n. Ly mi ming nhai vi tp trung y . Khi bn ang tm, tp trung vo nc ang phun ln ngi bn. Khi bc trn ng, tp trung vo tng bc bn i. Chm ngp bn thn bn vo tp trung trong hai mi bn gi mt ngy trong by ngy ny. Vic thin chng ta s thc hin y l hon ton tch bit, nhng ti ang gii thch cho bn v nn tng ca iu bn cn phi lm trong thi gian cn li. Cho nn thc hnh ba im ny: tht chm ch, tht tp trung v c bit vo vic th ca bn, v vic th l qu trnh khng dng, hai mi bn ting mt ngy. Khng ai c th c n hay bi hay bc lin tc hai mi bn ting, nhng th tip din khng dng, cho nn vic tp trung c th c thc hnh trn n vo mi lc. Tp trung vo n! Qun i rng c ci khc ang din ra trn th gii. Sng dng nh ch mt iu ang xy ra trn ton b th gii ny, v l vic th vo v vic th ra. Th l ; i theo qu trnh th i vo v ra ging nh chui ht. Bn tp trung ch vo iu ny. im th t l tc i cm gic. Ba iu cn phi c lm. Nu bn cm thy c kh nng gi im lng trong c ngy, th th bt u ngay i; v nu bn thy iu ny l kh, th th tht vn tt trong vic ni ca bn. Hiu rng bn ang phi tr gi cho tng li bn ni. Cho nn ng ni qu hai mi t trong c ngy. Ch ni khi tuyt i cn thit, khi khng th trnh c ging nh vn sng v cht! Bn khng th tng tng ni s ch li th no cho bn gi im lng ton b - gi tr ca n khng th tnh ni. Cho nn cho bn thn bn l im lng ton b; bn s khng thy iu y l kh. mt t giy v bt ch cnh mnh v nu bn thy tuyt i bn cht, vit ra thng ip ca bn ri
28

27

| ch n cho ai . Vn cn hon ton im lng. Nng lng ny s gip bn i su hn vo thin. Qu na nng lng ca con ngi b tiu tn bi li ni. Cho nn dng vic dng li hon ton i. Vi nng lc cao nht ca bn, gn gi im lng; v ht sc ch ng lm tan v im lng ca ngi khc. Nu im lng ca bn b tan v, y l iu khng may ca bn, y l trch nhim ring ca bn; nhng thy rng bn khng lm tan v im lng ca bt k ai. ng hi bt k ai nhng cu hi v dng, ng a ra nhng yu cu khng cn thit, ng nu ra nhng cu hi v dng, ng c ko bt k ai vo i thoi. Hp tc v gip ngi khc gi im lng. Nu ai hi mt cu hi, ra hiu cho ngi gi im lng. Ngi cn c nhc nh. Gt vic ni sang bn tuyt i trong by ngy. Bn ni qu nhiu cho ti hm nay, v bn s lm nh th trong thi gian by ngy. Nhng trong mt tun ny, b vic ni hon ton i. Mi ngi phi c gng ht sc. Nu bn c th duy tr im lng trong c by ngy iu s gip bn cc k ln, v bn s chng cn phi xin li, Ti khng th thin c. Nu bn tun theo nm hng dn ti ang trao cho bn, bn s chng c l do no phn nn. Nu bn to ra vn bi vic b qua nhng im ny, ch bn chu trch nhim. Cho nn gi im lng ton b, v nu bn khng th lm c iu ny - nu bn yu ui, nu bn thiu quyt tm, nu thng minh ca bn khng mnh th th t ni n mc c th c i. Nu bn cn c thng minh no , sc mnh ch no , sc mnh no , t tin no , th th gi im lng ton b. Im lng l iu bn cht u tin ca chng trnh loi b gic quan. iu th hai l bt mt . Bn lm mt khn bt mt v bt u dng n t sng mai. Mt bn phi hon ton b che kn. Mt l cnh ca qua bn i ra. Bn cng gi cho chng ng iu cng tt hn cho bn. Ngay c khi bn ch ngi y, eo ci che mt ln, v th th bn s khng thy ngi khc, v c
|

hi cho i thoi s khng ny sinh; v khi thy bn b che mt, ngi khc s khng th quy ri bn mt cch khng cn thit. Cho nn che mt i. Bn nghe ni v gi im lng; by gi ti yu cu bn phi bt m na. Im lng l mt loi gii thot v bt m l gii thot ln hn v su hn, v chnh mt lm cho chng ta chy ra ngoi c ngy. Bng vic nhm mt, bn s c t phm vi i ra ngoi nhiu hn, v nng lng s bt u lun chuyn bn trong. Cho nn bn gi cho mt c bt kn. Trong khi bc i nng n ln mt cht, nhn xung, thy mt ng qung mt mt hai pha trc bn. ci bt mt trong c ngy. Nu bn c th ng m vn eo n trong m, c eo. Ch ci n ra nu bn thy bt tin. Nu bn ng vn eo n, s c khc bit trong vic ng ngon gic ca bn. Bn c gi n trong thi gian bn cn li y. Khi chng ta gp nhau y cho bui thin sng, ming che mt phi vn cn eo. Ci n ra cho bui thin chiu, nhng vn gi n cho ti khi bn ti c nn tng ca thin. Vo m bn cng phi eo khn che mt . Mt ln y, b n ra trong thi gian thin m. Cho nn, khi ti bt u ni vo bui sng, b khn che mt ca bn ra, v b c trong bui thin chiu v m. Ti ang trao cho bn nhng c hi ny dng mt bn v c c hi no thy th gii bn ngoi c th gip cho mt bn quay vo bn trong; bng khng gi mt bn nhm li. Bn s ngc nhin bit bao nhiu cng thng tm tr bin mt khi mt bn c gi nhm li. Rt nhiu cng thng tm tr i vo qua mt, v chnh cng thng mt gy ra cng thng trong m no. Nu mt vn cn khng b quy ri, bnh thn v thnh thi, chn mi chn phn trm bnh tt tm tr s bin mt. Cho nn c thc v dng y phng tin ny.

29

30

| Khng c vn v bt k ai c min th hay min tr; nu bn c gng trnh n, ti khng phi l ngi mt m bn l ngi mt. Nh trong tm rng bn phi vn cn m trong phn ln thi gian. Bn phi cho mt bn k ngh mt tun; tng tng rng bn khng c mt cht no. Sau by ngy bn s nhn ra mt bn c th c thnh thi v bnh lng n u. Bn s khng bao gi tng tng c rng nhiu vui n th c th tun chy ra t thnh thi ca chng ny. Nhng nu trong nhng ngy ny bn chn t la di mnh, th th ti khng chu trch nhim. Tt c u ph thuc vo bn. Khng ai c trch nhim cho bt k ai khc y c. Bn c th t la di mnh hay khng, tu bn thi. Cng nh vi che mt, ly ming bng nt vo l tai. Chng ta mun cho tai ngh ngi na. Nu mt, tai v ming u ng v c ngh ngi, kt qu l mt hon cnh cho vic mt gic quan. Nt bng vo tai, th ri buc cht khn che vo mt. Theo cch nhng ngi khc, nu mun, khng th quy ry bn trong im lng ca bn. Nu tai bn m ai c th nh ni vi bn. S khng c cm d no nu tai bn b nt kn. Bn m tai ch khi ti ni y vo bui sng, v ban m khi bn i ng. Gi mt m v tai nt kn trong cc bui thin chiu v m. Hng dn th nm v cui cng l iu kin quan trng nht v bn cht nht ca tt c. N l th ny: ch nhng ngi no ang nhy ma v ci trong y vui v phn khi mi vo ngi n ca s tn ti. Khng ngi khc no n c li vo . Cho nn vt b u t v phin mun ca bn trong by ngy ny. Phc lc i! Ci, nhy ma v vn cn vui v. phc lc c vi bn trong mi lc. Vn cn phn khi v vui v ngay trong vic thng l ca bn. Phc lc trong khi ngi hay bc - say sa vi m nhc, in ln vi vui! Khi bn ang bc, ng bc nh mi ngi vn thng bc; bc nh
|

ngi tm kim, nh mt sadhu bc, vi v iu trong bc chn bn. ng lo ngh v iu ngi khc c th ni. Chng ta ti y l c t do vi mi ph phn ca ngi khc. T nht ngi khc c th cho l bn gn d, ngi trn cung trng. Vy chp nhn tnh hung y ngay t u i; y l iu xu nht c th xy ra. C to ra bu khng kh phc lc v vui v cho ton b tri. Gi im lng - im lng rng ngi vi vui mng v khoan khoi, im lng nhy ma trong n gin v hn h; im lng bn ngoi, v nng lng nhy ma bn trong. Trong vui mng ca bn, nhy ma v ci a. Nu bn cm thy phi nhy ma thm ch trong phin thin im lng bui chiu, bn c th lm nh vy. Trn y vui v v hnh phc ngay c trong phin thin bui sng y. Nu bn mun, nu bn cm thy thch n, thm ch trong thin cng c th nhy, ma v ci c. Nu bn khc, cho vic khc l kt qu ca vui v ca bn. cho nc mt bn gip cho phc lc ca bn tun chy. Nh tt c nhng iu ny trong tm tr. Nu bn mun ung a, th th ung a. Nu bn mun nhy ma trong bui thin m, th th nhy ma. Nu bn mun nhn nhy ra trc ra sau, lm iu . Nu bn mun ci, th th ci. Rung ng ca vui v bao gi cng nn c cng vi bn. Nm iu ny l thc hnh t sng mai. Cho nn thu xp t by gi c khn bt mt v bng nt tai. n lc mt tri ln sng mai bn s khng l cng con ngi n y hm nay na. y l trng i ca ti. Lm iu ti ni, v nu bn hon thnh trng i ca ti, chng ci g c th ngn cn bn c kh nng ni, Om. Shanti, shanti, shanti! - an bnh, an bnh, an bnh! khi bn khi hnh t y. Nu, khi bn ri khi y, tri tim bn c th tht ra nhng li ny, th th khng c kh khn g vi bn c.

31

32

| c gng bin minh rng tt c u l ca chng ta, v chng ta sng trong o tng ny qua bao nhiu kip sng. Ci g l ca ti. Ci tng v quyn lm ch v s s hu - n l ca ti! Khi mi th l ca s tn ti, khng ch no cn li cho ci ti ny ca ti ng y. Nh ly, biu l cho n ngay c bn ng cng cn mt c s. tn ti, ngay c ci ti cn s h tr ca ci ca ti. Nu h tr ca ci ca ti khng c , s khng th tin ti c ci ti. T mt quan st nhn qu dng nh l ci ti ti trc ri ci ca ti theo sau n. Nhng s kin l hon ton o ngc li. Trc ht, ci ca ti c t nn mng, v th ri cu trc ca ci ti c xy dng ln trn n. Nu bt k ci g bn c m bn gi l ca ti u c li ra ton b t hiu thu ca bn, th th ci ti ca bn s khng c cn ti. N s bin mt. Ci ti khng l g ngoi mt tuyn tp nhng ci ca ti. Ci ti c to ra t c cu ca ci ca ti - ca ci ca ti, nh ca ti, tn gio ca ti, n th ca ti, v tr ca ti, tn ti, gia nh ti, v vn vn. Khi chng ta c nm i dn tng ci ca ti th c s ca ci ti ng thi cng b xi mn dn i. Nu khng mt ci ca ti no c gi li, th th khng c nn tng no nng cho ci ti c. Ci ti cn ch da, ch tr n, mt to nh bng ci ca ti. Ci ti i hi hn nn tng l ci ca ti, bng khng ton b cu trc ca ci ti s nho. Tuyn b u tin ca Ishavasya d nh lm sp ton b cu trc ny. Hin nhn ny ni, Mi th l ca Thng . Khng c ch cho ci ca ti. Khng c c hi cht no cho ci ti ni vi chnh n v ci ca ti. Nu n c th ni ti y, iu l sai. Nu n c khng khng ni ti y, th th n l mt ci ti b bi ri. Cn phi hiu iu ny t hai hay ba quan im.
|

2 Khng ca ti khng ca bn

Tt c mi th trong th gii ny, hu c v v c, u trn ngp vi Thng . tn hng chng qua vic t b chng. c tch ri; ng thm mun giu c ca ngi khc.

Li tuyn b bn cht ca Ishavasya Upanishad, chnh ngha ca tiu ca n, Ishavasya, l: Mi th u l ca Thng . Tt c mi th u thuc v Thng . Nhng tm tr con ngi
33

34

| iu th nht l th ny: bn c sinh ra, ti c sinh ra. Nhng khng ai hi ti liu ti c mun c sinh ra hay khng; khng rc ri no c tnh ti tm ra c mun ca ti. Vic sinh ra ti khng ph thuc vo ham mun ca ti hay chp thun ca ti. Khi ti bit v bn thn mnh, ti bit bn thn mnh c sinh ra. Khng ci g ging nh bn th ti trc vic sinh ca ti. Chng ta xem xt iu theo cch ny: bn ang xy mt to nh; bn cha bao gi hi to nh liu n c mun c xy dng ra hay khng. To nh khng c ch ring ca n. Bn ang xy dng ra n, v n c dng ln. Bn bao gi ngh rng bn cng cha ln no c t vn trc vic sinh ca bn khng? S tn ti lm cho bn c sinh ra, v bn c sinh ra. S tn ti to ra bn, v bn c to ra. Nu to nh tr thnh c thc, n s ni, ti. Nu n tr thnh c thc, n s t chi coi ngi lm ra n l ngi ch ca n, l ngi thy n. To nh s ni, Ngi xy l ngi hu ca ta; ngi xy dng ra ta. Vt liu l ca ta; n phc v ta. Ta sn lng c to ra, cho nn ngi lm ra ta. Nhng to nh khng c tm thc. Con ngi c. V thc ra, ai bit c liu to nh c tm thc hay khng? iu l c th; iu c th l vy. C hng nghn mc tm thc. Tm thc ca con ngi l mt loi c bit, khng nht thit mi vt c cng loi tm thc. To nh c th c tm thc thuc loi khc, c th c loi khc na, cy loi khc na. C th l chng na sng trong ci ti ring ca chng. Khi ngi lm vn ti cy, c th cy khng ngh, Ngi lm vn ny ang cho ta cuc sng, m thay v th, Ta ang biu l qu mn vi ngi lm vn ny bng vic chp nhn phc v ca ngi . Qua n hu ca ta, ta chp nhn phc v ca ngi . Khng ai bao gi li gn cy ci hi v ham mun ca n c sinh ra.
|

iu tuyt i ng ngn l gi iu l vic sinh ca ti khi n c gy ra khng c ham mun ca ti. u l ngha trong vic ni l sinh thnh ca ti, m v n ti cha bao gi c hi n trc s sinh thnh ca ti? Khi ci cht ti, n khng hi s cho php ca chng ta. Ci cht s khng hi chng ta, Anh mun g? Anh c i cng ti hay khng? Khng, khi n ti, n ti theo cch ring ca n, ging nh vic sinh ti m khng c vic bit ca chng ta v n. Ci cht ti khng g ca, khng cn s cho php ca chng ta, khng li hng dn, khng bo trc, v ng yn tnh trc chng ta; v n khng cho chng ta phng n khc, khng chn la. N khng do d thm ch n mt giy, d chng ta c mun g. Tht l ngu si ht mc m ni ci cht ca ti cho ci m ti khng ham mun hay sn lng t nht. Vic sinh thnh khng phi l sinh thnh ca ti m trong khng c chn la v phn ti. Ci cht m vi n s sn lng ca ti l khng c lin quan, khng phi l ci cht ca ti. Cho nn lm sao cuc sng nm gia hai u ny c th l ca ti c? Lm sao khong thi gian gia l ca ti c, khi c hai u khng trnh khi ca n - m khng c chng ti khng th tn ti c - khng phi ca ti? y l la di - la di m chng ta c lm mnh thm, qun i hon ton sinh v t. Nhng nu chng ta t vn nh tm l v vn ny, ngi s ni, ng c tnh qun chng i, v chng l nhng k c bun th. Khi vic sinh ra khng phi l ca ti, ti tr thnh ti nghip v ng thng lm sao. Khi ci cht khng phi l ca ti, mi th b ging khi ti, khng ci g c gi. Tay ti vn cn trng rng. Ch c tro tn cn li. Chng ta dng ln cy cu cuc sng di gia hai u ny, ging nh chic cu bc qua con sng; nhng khng b sng no l ca chng ta c. M cu ti c hai u khng phi l ca chng ta. Cho nn ngh mt cht: Lm sao cy cu tri rng t b n
36

35

| sang b bn kia ngang qua con sng c th l ca chng ta trong khi nn tng ca n khng phi l ca chng ta? Do chng ta c gng qun i vic sinh v t - nhng nn tng ca chng ta. Nhiu ngi qun nhiu vic mt cch c . Ngi c gng khng nh, v vic nh c th ph tan tt c bn ng ca ngi v lm n nt vn. Th th ci g s l ca ti y? Cho nn chng ta km vic suy ngh v s sinh v t, v iu ny to ra kh nng hiu lm ln rng tt c nhng ci chng ta thy trong cuc sng l ca chng ta. Nhng nu chng ta cho bn thn mnh khm ph v xem xt iu ta thy, chng ta chc chn pht hin ra rng n khng phi l ca chng ta. Bn ni, Ti ri vo tnh yu vi ai , khng xem xt liu chuyn tnh c l quyt nh ca bn hay khng. Nghe iu nhng ngi yu nhau ni: Chng mnh khng bit khi no n xy ra. Chng mnh khng lm cho n xy ra. Th th lm sao ci l ca chng ta nhng xy ra theo ring ca n c? Nu n xy ra, n xy ra. Nu n khng xy ra, n khng xy ra. Chng ta b ph thuc th, b iu chnh th, dng nh u mi th b c nh v tt nh. Hon cnh ca chng ta l tng t nh hon cnh ca mt con vt b buc vo cc qua chic dy thng. Con vt s i vng trn quanh chic cc v s sng trong vic hiu sai rng n ang t do v n ang t do i vng trn. N s qun mt chic dy thng, v vic nh ti iu l au n; chic dy thng buc vo cc lm cho chng ta au n v n nhc nh chng ta v s ph thuc ca mnh. Chn l l ch n bo chng ta rng chng ta khng l ci ta thc ca mnh. Chng ta khng ng b ph thuc, ta hy mt mnh xem xt vn tr nn t do. Ph thuc vo ngi ta - tc l cm thy
|

s dy v ca chic dy thng - l cn thit nhn bit v bn th ngi ta; v nhn bit rng chng ta khng c . Con vt i lang thang quanh chic cc c nh, lc sang tri, lc sang phi v ngh, Ti t do, v khi n ngh, Ti t do, ci ti c y. Th ri, dn dn, n phi bt u t thuyt phc mnh rng, y cng l do mun ca ti m ti b buc vo ct. Ti c th ct dy ra bt k khi no ti mun, nhng ti ang ngh v hnh phc ca mnh. Chng ta to ra bit bao nhiu o tng trong cc kip sng ca mnh. Chng ta ni, Ti tr nn gin d, ti lm tnh, ti khng thch, ti ght, ti lm bn, ti tr thnh k th... nhng khng iu no trong nhng vic lm ny l quyt nh ca chng ta. Bn bao gi tr nn gin d v l ngi lm ra gin d khng? Bn cha bao gi lm nh vy c. Khi c gin d, bn khng c . Bn bao gi lm tnh m vic lm tnh do bn lm khng? Nu bn c th lm tnh, th th bn c th lm tnh vi bt k ai; nhng s kin l ch bn c th yu ai v bn khng th yu ngi no khc. Bn c th lm tnh vi ai thm ch khi bn khng mun lm, v bn khng th lm tnh vi ai thm ch khi bn mun lm nh vy. Tt c mi cm gic v xc ng ca cuc i u n t mt gc khng bit no - chng ti nh vic sinh ca bn ti. Bn xm ln ba vo vic xy ra ny v tr thnh ngi ch, ngi lm ra n. Vy m bn lm ci g? Ci g c do bn lm ra? Cm gic i n; gic ng n; bui sng vic thc ko n; v bui ti mt bn bt u nhm li ln na. Tui th n. Khi no n i qua? N tri qua nh th no? N khng hi chng ta, n khng i vo t vn v tho lun vi chng ta, v n khng chm tr trong vic tri qua mt khonh khc, ngay c liu chng ta c yu cu n lm nh vy hay khng. Th ri tui thanh xun tri qua, v tui gi bc vo. Bn ang u? - nhng bn c ni, Ti l thanh nin, ti l ngi gi, c nh tui thanh nin
38

37

| ph thuc vo bn. Tui thanh nin ca bn c hoa ring ca n. Tui gi c hoa ring ca n na; v chng n nh hoa n trn cy. Bi hng khng th ni, Ti lm cho hoa hng n. N ch c th ni nh th nu n c kh nng lm cho hoa hng dng n! ng tnh cng trng no v mi iu xy ra ny. Nu c hn nhin trong tui th, n c m khng c n lc no v phn bn. V khi dc v nhng ham mun khc bt gi bn trong tui thanh nin, chng lm nh vy ht nh hn nhin bt gi bn trong tui th. Bn khng l ngi ch ca hn nhin tui th ca mnh, khng l ngi ch ca ham mun dc ca tui thanh nin ca bn, v ng coi n l thnh tu ca bn khi tm tr bn bt u nghing v pha v dc trong tui gi. N ging nh th ny: dc bt gi bn trong tui thanh nin, v dng dng bt gi bn trong tui gi. Nhng ngi cha bao gi l n l cho dc khng c kim sot g trn s kin . Cho nn bn thn ng t ho v s kin l bn khng phi l n l cho dc. Xem xt mi nguyn t nh b ca cuc sng v bn s nhn ra rng khng c ch ng cho ci ti - bn ng. Th th ti sao chng ta ang to ra o tng ny? N xy n nh th no? La di ny n t u? N ti bi v chng ta bao gi cng cm thy rng c mt phng n. Chng hn, bn xc phm ti. By gi ti c hai phng n: ti c th xc phm tr li bn; hay ti c th b qua n, cho rng vic xc phm l khng c cht no. Tc l, ti c th chn p li nu ti mun, v nu ti khng mun, ti c th chn khng p li. Nhng thc c phng n no khng? Bn c cho rng ngi p li xc phm cng c th chn khng xc phm, nu ngi mun khng? Bn s ni: Nu ngi khng mun lm nh vy, ngi khng cn phi p li xc phm y. Nhng bn s phi i su thm cht t hiu iu ny. Phi chng ham mun c trong ngi ,
|

hay ngi em n ra t u ? Phi chng ham mun xc phm hay khng xc phm nm di kim sot ca ngi ? Nhng ngi tm kim bn trong ni rng iu m cc chiu su l ra ch l ch nhng vic xy ra i ra ngoi kim sot ca chng ta. Ngi ngh ti xc phm, v ngi xc phm. Ngi khc quyt nh khng xc phm, v ngi khng xc phm. Nhng t u tng ny v vic a ra hay khng a ra xc phm li ti? N c phi l tng ca bn khng? Khng, n ti t ni vic sinh ti. N ti t ni tnh yu hin hu. N ti t ni tm thc hin hu. N tr v t ni ci cht hin hu. N c hp thu ni hi th i qua. D dng t la di mnh bng vic ni, y l tay ti, n ang di s kim sot ca ti. Nu ti mun, ti s khng xc phm. Nhng ai bo bn, ai yu cu bn, xc phm? Ngi nh Pht v Mahavira s khng a ra xc phm. Bn c cho rng h n gin chn vic cm thy xc phm khng? Khng; cng nh bn kinh nghim mt tnh hung c nh v khng trnh khi trong vic phi xc phm, Pht v Mahavira cng kinh nghim mt tnh hung khng thay i c tng t v khng cm thy xc phm. H khng th chn, cho d h mun, cm thy xc phm. Bn thn ham mun khng c to ra. Mt ngi ti gp mt thin s vo sng sm v bt u hi thin s ti sao ng y l bnh thn v yn tnh th, trong khi bn thn ngi khuy ng v ri lon th. Thin s tr li, Ta bnh thn v ng khuy ng, c vy thi. Vn qua ri. Khng ci g cn ni thm . Ngi ny c ni n, Khng ti mun bit lm sao thy tr nn bnh thn th.
40

39

| Thin s tr li, Ta mun bit lm sao ng tr nn khuy ng th. Ngi ny tr li, Khuy ng n theo ca n ch. Thin s ni, iu ch xc xy ra vi ta. Bnh thn ti vi ta theo ring ca n, v ta khng tnh cng no cho n. Khi khuy ng ti, n ti. Ta khng th lm g dng n li, v by gi, khi bnh thn ti vi ta, ta khng th lm bt k iu g em khuy ng ti d ta mun em n ti, cho nn ta b gii hn bi tnh hung. Ngi ny ni, Khng, xin thy ch cho ti cch bnh thn v yn tnh. Th l thin s ni, Ta ch bit c mt cch, v l th ny: vt b o tng ca ng rng ng c kh nng lm bt k ci g v n. Nu ng tr nn b khuy ng, vn cn b khuy ng. Bit rng ng ang b ri lon v rng ng khng th lm c g v n. N ngoi kim sot ca ng. ng lm n lc bnh thn. Ngay c nhng ngi lm n lc bnh thn u tr nn b khuy ng v ri lon. H tr nn b khuy ng, v trong n lc ca h tr nn bnh thn h to ra s khng thoi mi mi trong bn thn mnh. Nhng ngi ny khng khng, Li khuyn ca thy khng nh c tm ti; ti mun bnh thn. Thin s ni, Th th ng nht nh vn cn b khuy ng bi v ng mun ci g . ng t chi vn ny cho Thng , trong khi s kin l ch mi th u ph thuc vo ngi; khng ci g trong iu khin ca ng. Ta tr nn bnh thn t ngy ta bt u sn lng chp nhn bt k ci g xy ra, bt k ci g n vi ta. Ta c th khng bnh thn khi ta ham mun v c tr thnh ci g .
|

Nhng ngi ny khng chp nhn iu thin s ni, Ti ghen t vi bnh thn ca thy, ngi ni. Ti khng th vn cn tho mn vi gii thch ca thy. Th l thin s yu cu ngi i v t cu hi cho ngi khi khng c ai trong lu ca mnh, v ng y c nhiu khch thm. Ngi ny ng , v khi khng cn ai trong lu ngi yu cu thy ch cho ngi cch thc. Th ri thy, a ngn tay ln mi anh ta, ni, Tnh lng. Ngi ny thy rt phn vn. Ngi ni, Khi c ngi y v ti xin thy tr li, thy bo ti hi khi khng c ai y; v khi khng c ai y v ti hi thy cu tr li thy bo ti gi tnh lng. Lm sao vn ca ti s c gii quyt? Tri ti, mt tri ln, v mi ngi i ht. Tp lu trng rng, v ngi ny li tm cu tr li. Thin s yu cu ngi i ra ngoi. Trng trn to sng. Thin s hi, ng c thy nhng cy ny khng? Nhng cy nh ang mc pha trc tp lu. Ngi ny p, Ti thy chng. Ln na thy hi, ng c thy nhng cy xa xa kia khng, vn cao ln tri y? Ngi ny ni, Ti thy chng. Th ri thin s ni, Nhng cy kia to cao. Nhng cy ny nh thp. Khng c xung t g gia chng. Ta cha bao gi nghe ni ti bt k tranh ci no gia chng v vn ny. Nhng cy nh ny khng bao gi hi nhng cy cao ti sao chng cao; chng tho mn vi ci nh b ca chng. Cy cao cng khng bao gi hi nhng cy nh ti sao chng nh. Cy cao c kh khn ring ca chng, nh chng pht hin ra khi c bo. Cy nh cng c vn ca chng na, nhng chng bng
42

41

| lng vi ci nh b ca mnh, cng nh cy cao bng lng vi ci cao ca mnh. Ta cha tng nghe ni g v tranh ci gia hai loi cy ny; ta bao gi cng thy chng tnh lng. Cho nn xin ri khi ta. Ta l ci ta ang vy, v ng l ci ng ang vy. Nhng lm sao ngi tho mn c vi v von ? V lm sao chng ta c thuyt phc? Tm tr bao gi cng ham mun l ci g . Ti sao n hnh x nh vy? y l v chng ta bao gi cng coi l ng nhin chng ta c th lm iu g . Khng, Ishavasya ni, bn khng th lm c iu g c. Bn khng th l ngi lm. iu ny l b mt ca mt tng ln c gi l nh mnh. nh mnh khng c ngha l bn khng nn lm g. iu s l ngi tnh lng - v nh mnh ni rng bn thm ch khng th ngi theo ch ring ca mnh. Nu nh mnh t bn ngi, ch th th bn c th ngi. nh mnh lm cho vic ti s khng lm g c tr thnh khng th c i vi bn. Nu nh mnh mun bt k vic khng lm no, th th vic khng lm s xy ra. Xin nh trong tm tr, khng c mt ngi theo thuyt nh mnh no trong s nhng ngi dng nh theo nh mnh. H ni, Mi th u trong tay ca nh mnh. Chng ta c th lm c g no? Cho nn chng ta khng lm g. Chnh s tn ti ca tng l chng ta khng lm g c c ngha l cm gic v vic lm vn cn hin hu. Khi nim v nh mnh ton b c ngha l chng ta khng c. Khng c cch no lm bt k ci g. N l s tn ti. Khi chng ta khng th lm c bt k ci g, khi chng ta khng th l ngi lm, th th liu s c 'ci ca ti', ci g ca ti khng? Chng ta s ni, N l ca ti cho ai? Chng ta c th ni, y l con ti khng? Trng c v nh vy, v dng nh l, Ti cho n sinh thnh. o tng nh th xy ra mc
|

du khng ai bao gi cho ra i bt k a con no. Con c sinh ra, chng tm ng ca chng qua bn. Bn bt u yu mt ngi n b. Tnh yu khng n t bn, tnh yu tm ng ca n qua bn. Ham mun dc, tnh yu, khao kht ca thn th bn gp ln nhau - khao kht khng phi l ca bn. N b giu kn trong tng ht ca thn th bn, trong tng si lng nh b nht trn thn th bn. N c nn vo trong tng ht v n chn p bn, n thi thc bn. Cui cng, a tr c th thai, ai tr thnh m v ai tr thnh b ca n. C v l h mang a tr vo hin hu. S phn ci bn! N ci khoi tr vo bn. Bn b lm thnh cng c ca vic sinh: bn khng cho n. Bn ch l bc chuyn. Ngi m ch l bc chuyn cho cuc hnh trnh ca ai i vo cuc sng. Qua c y, nh mnh cho vic sinh. Bn khng lm g . Bn xy ra mt to nh v ni, N l ca ti. Nhng bn c quan st chim cng lm t cho chng khng? Trn th gii ny ngay c con vt nh nht cng xy dng ch tr n ca n. C nhng loi chim m m ca chng bay i sau khi trng. Khi trng n, chim con bc ra. Chng khng nhn hun luyn ca m khng c bo v ca b, chng khng ti trng. V php mu l ch nhng con chim lm t ch xc nh m chng lm, b chng lm trc chng. T y khng phi l t bnh thng; n bao gm k nng kin trc ln lao. N p n mc nu con ngi mun lm mt ci t nh th th ngi s phi hc cch lm n, v ngay c sau khi hc, vn kh cho ngi xy dng n mt cch kho lo n th. T nh th c lm nh th no? Cc nh khoa hc gi y l chng trnh nh sn. H ni c mt chng trnh nh sn trong tng t bo nh ca thn th con chim. Ton b qu trnh xy dng t c giu kn trong xng, tht v m ca chim. iu con chim ny c th lm t ca mnh l iu chc chn. N s tm ra ch xc loi c v l m m n tm. Khng ai dy
44

43

| n; chim m thm ch khng nhn ti chim con, v chim con khng ti trng. Vy m n s nht nhng ci l v nhng cng c v lm nn ci t ht nh trc y m n v b n lm. Con ngi cng xy dng; mi loi sinh vt u xy dng. Khng c l do g ni, N l ca ti - tuyt i khng l do no. Chng ta c th ni v ci g qua N l ca ti? Chng ta c th lm i hi nh vy v ca ci khng? Mi con vt u tch tr: chng lm nh th theo nhiu cch khc nhau, v con ngi chc chn khng phi l k thng minh nht v iu . C nhng con vt kho lo vt xa hn con ngi trong ngh thut tch tr. Ti Siberia c gu trng: tuyt khp su thng trong nm, v con ngi c kh khn sng st trong su thng , nhng gu t bo v n. Phng php tch lu ca n tht k diu. N khng thu thp cc th, n thu thp m - ko di trong su thng. N ch c tch tr tht nhiu m trong thn th. N ct gi nhiu m trong thn th n mc n c th sng nh s m trong su thng ny m trong lc n ng di tuyt. Kho bu ca bn khng su nh th bn trong bn. K cp c th nh cp n t bn; v hu dng cho bn, ca ci ca bn ph thuc vo nhiu hon cnh. Bn c th c ca ci, nhng n s khng dng g c cho bn nu th trng chng khon sp . Con gu trng kia thng minh hn bn. N tch tr thc n ca mnh ngay bn trong ngi n, v bi v - nm di tm chn tuyt nng n - tht bt tin cho con gu nhai, nut v tiu ho ri to ra tht v m mi, n ct gi thc n ca n di dng m m c th hp thu mt cch an bnh. C th gii tch tr. ng ngh rng ch c bn lm nh th. N l qu trnh t nhin. Khi ngi m cho con b v, t ho c y cm thy l v cn c no. Khng sm hn khi a con c sinh ra l v m bt u y sa, thn th c y bt u to ra
|

sa. Nu a tr khng chu b, ngi m s kh khn v cm thy rt kh chu. Chnh phc lnh l a tr b sa. Ngi m khng ch nh chun b sa. Vic sinh ra a con l mt qu trnh t pht, v nh mt phn ca qu trnh ny, sa c to ra trong ngi m. Khi a tr ln ln, dng da m bt u gim i, v khi nhu cu ca n ht, sa bin mt. Tt c nhng vic xy ra ny l t nhin. Ham mun tch lu l t nhin. l l do ti sao li kinh ny ca Ishavasya ni, Prakriti - Ishavasya gi iu l Thng : mi th l ca Thng . T nhin, s phn, prakriti, tt c u l t mang tnh my mc; v ngi khng l, trn y b n, trn y cuc sng v tm thc n mc ngi khng th c tnh my mc c. Khoa hc cng xc nhn rng t nhin lm mi th, nhng khi chng ta ni v Thng theo ngn ng ca khoa hc, chng ta tr nn ng thng; chng ta tr thnh v gi tr v my mc. Khi Ishavasya ni, Thng lm mi th, mt mt bn ng ca chng ta ri xung, v mt khc chng ta tr thnh Thng . iu ny l quan trng; n ng c hiu. Khi khoa hc tin trin, n nhn mnh rng con ngi phi vt b o tng l ti ang lm. Mi th u ang xy ra. Nhng vic nhn mnh ca khoa hc l vo mi th ang xy ra mt cch my mc. Mi th ang xy ra nh trong mt ci my. Ton b th gii hnh x mt cch my mc. V khi mi th ang xy ra mt cch my mc, v tr con ngi l ng thng. Bn ng ca con ngi chc chn b p v, nhng khng ci g c l ra cho con ngi bt k ngha hay gi tr no. Tht s, lng t ho ca con ngi, bn ng ca con ngi, l mt hin tng rt khng c ngha v nh mn, ht nh ngn la chy t du trong mt chic n t nh. N b khoa hc dp tt, v c bng ti su xa bao quanh tt c; nhng khng c mt tri mc ln xy ra ch . l l do ti sao li tuyn b ca
46

45

| Ishavasya l c gi tr hn nhiu li tuyn b ca khoa hc. Mt mt n dp tt nh sng chy l m ca bn v v ly bn ng nh b ca bn, bng vic ni, Tt i! Bn khng c, v s ca bn l khng cn thit! v mt khc n cho sinh thnh mt siu mt tri. Trong mt khonh khc, t mt pha n ni, Bn khng c, v lp tc, t pha bn kia, n t cho bn v tr ca Thng . T mt mt n v ly bn v ty sch bn hon ton, v t mt khc n tng cho bn ci ton th. N dp tt ngn n t ca bn ng, ngn la l m nng mi, mi du la y khi, nhng thay vo n cho bn nh sng rc r, chi li ca mt tri. N ty sch ci ti, bn ng, nhng t chng ta ci ta cao nht - Thng ! y l khc bit gia chiu hng ca tn gio v ca khoa hc. Khoa hc xc nhn cng nhng s kin m tn gio xc nhn, nhng nhn mnh ca khoa hc v vo my mc. Tn gio, trong khi tho lun v cng th, t nhn mnh vo tm thc, vo tr hu, vo vic sng; v nhn mnh ny l quan trng. Nu khoa hc phng Ty thnh cng, con ngi chung cuc s tr thnh ci my; v nu tn gio phng ng thnh cng, con ngi cui cng s tr thnh Thng . C hai u ph hu bn ng, nhng khoa hc lm gim cp con ngi trong qu trnh ny. Qung trm ri hay hai trm nm trc y, khoa hc bt u tuyn b ln u tin rng con ngi l loi vt bt lc. Khi Darwin ni vi loi ngi, Qun rng bn c Thng to ra i; bn tin ho t loi vt, t loi th, bn ng ca con ngi b p mnh ln u tin - vi mt c bm! Con ngi tng tin rng mnh l con ca Thng , l s sng to ca Thng , mc du ngi khng c bng chng no v iu . Th ri bt thn li ho ra l ngi b khng phi l Thng , m l con vn! y hn phi l mt c sc ln lm. Mt c sp tan tnh! Khonh khc trc c Thng , ngi trn
|

ngai vng cao nht, v chng ta l con ca ngi, v khonh khc tip chng ta c chng minh l con chu ca kh. iu ny tht rt au n cho con ngi; n tc ng ti con ngi nhiu lm. Cho nn khoa hc tuyn b ln u tin rng con ngi nn qun tt c v vic l ngi v nn t coi mnh nh con vt, con th i. Tt c mi n lc ca con ngi nui dng bn ng ca mnh u b p tan tnh. Nhng mt cuc hnh trnh mt khi bt u, d theo chiu hng no, cng khng kt thc trc khi n c hon tt; n tm kim ci kt thc ca n. Tht kh dng li mc con vt. Ban u khoa hc tuyn b rng con ngi l mt loi th; th ri, sau khi nghin cu thm v bn cht ca loi vt, khoa hc thy rng con vt l my. Bn quan st con ra b. Bn s thy rng khi ci nhit tng ln, ra b vo bng rm. Bn s ni n b n bi v n cm thy nng qu. Khoa hc bc b iu ny. Khoa hc ch to ra ra my. Chng c t di nh mt tri, v chng c y chng no m nhit cn khng ln lm; nhng ngay khi nhit tng ln, chng bt u b. Chng b vo trong bi cy, ch bng rm. Nhng con ra ny ch l nhng th my mc - iu g xy ra cho chng? Khoa hc gi n l iu kin t cn bng cch thc m theo thng bo c a ra cho bt k thay i c ngha no v nhit . Khng c tm thc tham d vo cht no. Bn thy bm m bay vo ngn la n. Nh th m t n l mt k yu ng m qung, in cung vi ngn la, hi sinh c mng sng ca mnh cho tnh yu ca n. Nh khoa hc s khng chp nhn iu ny; vi ng ta khng ci g ging nh tnh in khng trong s kin ny. Tt c ch l my mc. Ngay khi con bm nhn thy ngn la th cnh ca n bt u nghing v ngn la. H to ra cc con bm my, v chng ba bi trong bng ti. Th ri h bt n ln, v lp tc cc con bm ny x v ci n.
48

47

| Cho nn khoa hc xc minh rng cc con vt u l my; v kt lun cui cng v chng l ng ngc nhin. Trc ht cc nh khoa hc xc minh rng con ngi b h xung loi vt; ri h xc minh rng con vt ging nh my: phn xt cui cng ca h l ch con ngi l my. Mt cch t nhin, c chn l no trong bin lun ny. iu tt l h p tan bn ng ca con ngi, nhng khi lm nh vy, h thu con ngi v trng thi ca ci my - con ngi thoi ho thnh ci my. Vi con ngi vic ngh theo cch ny l nguy him, v chng t l c hi. Nhng ngi nh Stalin v Hitler c th y hng triu ngi vo ch cht bi v h coi con ngi nh ci my v do vy tri tim ca h khng xc ng bi vic tn st. By gi xt tnh hung ng quan tm ny. Krishna ni trong Gita rng linh hn con ngi l bt t, n khng cht, cho nn git k th ca bn khng to ra khc bit g. Stalin cng c th ni rng v con ngi l my, khng linh hn, nn cng khng hi g trong vic git anh ta. Khi Krishna ni vi Arjuna rng linh hn l bt t v s khng cht d bn c gng n u, tc ng ln Arjuna l ch ngi tr nn du i khi git k th ca mnh. Nhng kt qu ca hai hnh ng ny hon ton khc nhau. Khi tnh bt t ca linh hn c chp nhn, cu hi v ci cht tr thnh v ngha. Stalin hi lng y hng triu ngi vo ci cht; nhng vi ng y th khng c ci g nh linh hn cht no, khng ci g sai c thc hin v con ngi ch l ci my. C th khng c phn i vic ph hu ci my. Nu bn p ci my bng chic gy, ngay c ngi bt bo hnh cng khng th buc ti g bn v vic phm bo hnh. Bn ngoi, kt qu dng nh tng t, nhng chng khng nh nhau, v ngha thc s ca nhng kt qu ny l rt khc v thay i ton b ngha trong mi trng hp. Khoa hc cho rng t nhin lm mi vic. Khoa hc khng ch p tan bn ng con ngi, m cn
|

lm thoi ho con ngi; khi tn gio p tan bn ng con ngi, n nng con ngi ln mt mc cao hn v a tin con ngi trn cuc hnh trnh i ln. Li kinh ny ni bn ng bn s bin mt nu bn dng vic gi mi th l ca bn. Coi n tt c u l ca s tn ti i. ng nui dng ham mun v ca ci ca bt k ai. Sau rt, ti sao? Khi khng cn ci g l ca ti, th th cng khng c ci g l ca bn. Cn thn, bi v li kinh ny, ng thm mun; ng ham mun giu c ca ngi khc, b hiu sai nhiu lm: n b din gii khng ng n mc ngi ta c th tr nn b lng tng su sc. Phn ln nhng ngi bnh lun gii thch n l: Ham mun ca ci ca ngi khc l ti li, cho nn ng nui dng ham mun nh th. Nhng h c v ngu, v phn u ca li kinh ni rng ca ci khng thuc vo ai c; n l ca s tn ti. Phn th nht ca li kinh ny ni, Khi n khng phi l ca ti, lm sao n c th l ca bn c? Khng. Khng, ngha ng n ca n l th ny - rng bn khng nn c ao ca ci ca ngi khc bi v ca ci khng phi l ca ti cng khng phi l ca bn. C hi cho ham mun tn ti ch khi, v n c th l ca bn, n cng c th l ca ti; bng khng ham mun khng c nn tng no ng . Cc chuyn gia trong khoa hc v lun l gii thch iu y nh c ngha l ngay c vic ngh n ca ci ca ngi khc cng l ti li; nhng v n khng th l ca ti th lm sao n c th l ca ngi khc c? Khng chuyn gia v o c no c th nm c ngha thc ca li kinh ny. N l tinh t v su sc. Nh o c hc lo lng khi thy rng khng ai n cp ti sn ca ngi khc; khi khng ai coi l ca mnh ci thuc v ngi khc. Nhng nhn mnh ca ng ta vo ti sn ca ngi khc ch l mt tri ca
50

49

| nhn mnh cu ng ta vo ci ca ring ng ta. Nh ly, ngi ni, y l ca bn, cha thot khi khi nim, y l ca ti, v hai khi nim ny l hai mt khc nhau ca cng mt ng tin. Chng no cm gic ny vn c cn, To nh ny l ca ti, phn tng ng ca n, To nh ny l ca bn, s vn tip tc: v khi cm gic v to nh ca ti bin mt, lm sao cm gic tng ng v to nh ca bn cn li c? Khng ao c ti ca ci hay ti sn ca ngi khc khng c ngha l ti sn thuc v ngi khc, cho nn ham mun n l ti li; ngha thc ca n l ch ti sn v ca ci khng thuc vo ai c - ca ci thuc vo mt mnh s tn ti: chnh bi v iu ny m vic ham mun l ti li. ng coi ci g l ca ti hay ca bn, ng xem bn thn mnh l ngi ch, v ng c nh cp t ngi khc - v l coi ci g nh ca anh ta. Chng ta khng th nh cp m cng khng th gi c ci g. Tt c n u l ca s tn ti, v ci l ca s tn ti chng ta khng th thu c cng khng tch tr c. tng s hu nhn lm sao! Ti t mt tm bin ln mt mnh t ni rng n l ca ti. Mnh t c t trc khi ti c sinh ra. Nhn vo hnh ng ny ca ti, mnh t phi ci ph ln, v nhiu ngi trc ti cng tng dng ln nhng tm bin nh th m ni n l ca ti - v mnh t chn vi tt c h. H c chn vi ni bn ang ngi by gi y! C t nht l mi nm m ch mi chng ta ang ngi. Kh m cn tc t no trn mnh t ny m c th khng cha m ca mi ngi. Bit bao nhiu ngi c sinh ra v cht i trn th gii ny m c th t nht mi ngi c chn vi di tng tc t. Mnh t bit hon ton r rng ngi yu sch khc cng dng ln nhng tm bin nh th trn n. Nhng khng ci g dng con ngi li; nh ngi vy, ngi s vn c cm bin ca mnh ln, v ngi khng mun thy rng ngi ang thm tn mnh vo mt ci
|

bin c, c sn v ln. Ngi khng mun thy rng ai khc s phi nhn cng rc ri ngy mai. Thc ra, tt c nhng cng sc ny khng l g c. Mnh t phi ci to! Cho nn ng c ao ca ci ca ngi khc, v n khng thuc vo ngi no. Ti khng n gin ng rng vic chim ca ci ca ngi khc l c ti vi cch xem xt lm cho n thnh ca bn. iu l ti li ngay ch u tin khi xt n l ca ngi hay ca bn. N l ti li khi coi n l ca bt k ai. N chc chn l ti li nu ly c quyn s hu ca bt k ai tr ca s tn ti. Nu bn c th hiu cch din gii ny, th th v ch th th bn mi c kh nng hiu thu ngha su xa v tinh t ca Ishavasya. Bng khng ngha r rng ca nhng li kinh ny l ch mi ngi phi s hu vng chc ca ci ca ring mnh v, bo v quyn li ca ring mnh, phi qung b i mi phng rng khng ai c c ao ca ci ca ngi khc. y l l do ti sao Marx v nhng ngi khc theo cch ngh ca ng y khng sai khi h cm thy rng mi tn gio u a ra bo v cho ngi giu c, phong lu, bi v nhng din gii ca li kinh ny b sai lc v khng ng. T nhng gii thch ny dng nh l bn khng nn c gng chim ly ca ngi khc nhng ci m ngi l ch s hu. iu ny r rng xc nh ra rng ngi ch c th nhn c s gip ca cnh st bo v ca ci ca mnh. Cho nn nh ca n l duy tr lut php v trt t, nguyn trng v tng v quyn s hu. Nhng li kinh ny khng d nh iu ny; chnh li tuyn b u tin ca Ishavasya l ch mi th u thuc v s tn ti. Mt mnh s tn ti l ngi ch. C ti ln bn khng l ngi ch, v tng ca chng ta v quyn s hu l o tng. Mt mnh n l ngi ch, ngi cha bao gi tuyn b, Ta l ngi ch. N tuyn b trc ai? Vi ai m n ni, t ny l ca ta? ni nh th t nht cn phi c ngi khc - v tt c u l ca s tn ti!
52

51

| Nh ly iu ny khi bn ghi tn mnh ln mt mnh t. Bn lm nh th l cho ngi khc, cho ngi c th bit rng y l ca bn. Bn khng t tm bin trong rng rm. V gi s bn sng mt mnh trn tri t ny, ti cho l bn khng in khng n mc phi i dng bin cc ch khc nhau. Nu bn l ngi duy nht sng trn tri t ny, ton b t ai l ca bn. Khng cn mc ch cht no trong vic bn tm ni nh vy. S tn ti khng a ra nhng cng b nh th v n l ngi ch. Tm nim iu ny na; n l mt ngha na c hm cha trong li kinh ny ca Ishavasya: nhng ngi a ra li cng b ny khng th l ngi ch. Khng cn ngi ch phi cng b. Ngi ch l ngi ch, mc du khng c cng b no. Ch ngi hu a ra cng b. Nu mt ngi a ra mt i hi mnh m v ci g , iu y c th to ra mt hoi nghi mnh tng ng trong tm tr ca ngi nghe. Khi mt ai tuyn b mnh lit rng ca ci l ca mnh, th th ng nhin iu khng th l ca ngi c. Ti sao i hi ny c a ra hng hn th? Chng ta bao gi cng ln ting trnh by i hi v mt vt chng t rng n l ca chng ta khi thc ra n khng vy. S tn ti khng a ra li cng b no. N phi lm nh vy cho ai? Ti sao n phi cng b? Li tuyn b s l v ngha. Li tuyn b, ngc li, s chng t rng iu y khng phi l ca n. Tt c nhng iu ny u thuc v n, k cha bao gi a ra li i hi no v n. N khng thuc v bt k ai tng ln ting i hi v n. ng ao c ca ci ca ngi khc, v n khng thuc vo ai c - n tt c l ca s tn ti. ng coi n l ca bn hay ca ngi khc, coi n l ca s tn ti: v nhn bit rng ngi khc ny, v c bn na, tt c u l ca s tn ti - tt c chng ta u l ca n. Cho nn nh cp hay tng tin l v dng, v ngha v khng lin quan. Khng c k nng
|

hay ngh thut g trong . N cng gn nh l lao ng b mt. N l n lc ging nh v ng trn nc. Vn cn c mt im na: tn hng chng thng qua t b chng. Ngi ta ni rng nu bn t b mt vt, bn c th tn hng iu . Nhng khng, iu khng phi l tin ca chng ta. Ngc li, chng ta tin rng chng ta c th tn hng ch ci chng ta m gi tht cht. Nhng hin nhn ny ch dn chng ta lm iu hon ton ngc. ng y ni rng ch h c th tn hng cc th m h t b chng. Pht biu ny rt i chi vi nim tin ca chng ta. Ch nhng ngi t chi lm ngi ch tr thnh ngi ch tht. Mi th u ri vo trong tay nhng ngi khng ham mun m gi th g. Mt v von hay l c gi khng kh trong tay bn. Bn c th lnh hi ngha thc ca li kinh ny - t b hng th - nu bn n gin c gng gi khng kh trong tay mnh. Ngay khi bn nm cht nm tay, khng kh thot ra ngoi ht. Bn cng sit cht nm tay bn cng gi t khng kh, cho n cui cng khng cn li khng kh no na. lng nm tay v khng kh s x bn tay m ca bn. Bao gi cng c khng kh trong bn tay m, nhng trong nm tay cht th chng trn bit. Mt ngi tay mnh m ra bao gi cng c y khng kh; n khng bao gi trng rng, mi khonh khc khng kh u ti mt. Bn bao gi quan st iu ny cha? Bn tay m khng bao gi trng rng, v bn tay nm bao gi cng trng rng; v nu mt cht t khng kh vn cn li trong nm tay, n l c rch v suy tn. Ring nhng ngi t b mi c kh nng tn hng. Trong th gii ny, trong cuc sng ny, con ngi nhn c nhiu khi ngi sn sng cho i v bung b. y l ngc i - nhng mi qui tc ca cuc sng u ngc i. Chng khng i lp; chng l ngc i. Ch dng nh chng
54

53

| l i lp. Ngi ao c c tn vinh v knh trng trn th gii ny chc chn tm thy h thn v bt knh. Ngi ham mun c giu c, nhng khi ngi bt u tch lu ca ci, ngi tr thnh ngho nn v hn h bn trong, khi ngi c v giu c bn ngoi. Ngi ngh hay m v tnh bt t lo u v s cht c hai mi bn ting mt ngy. Ci cht khng bao gi ti ving thm nh ca ngi lun sn lng n cho n: ngi sn lng gp g ci cht nm nhng git cam l, trong khi ngi s hi ci cht cht i tng gi mi ngy. Ngi y cht i mi lc bi v ngi y khng bit cht no v cuc sng l g. Ngi ni, Ta s tr thnh ngi ch, s sm tr thnh k n l; v ngi ni, Ta sn lng l k n l, s l ngi ch v hn. Nhng y l nhng pht biu mu thun cho nn rt kh hiu chng, v khi chng ta c gng din gii chng, chng ta lm iu y theo cch chng ta c cu gip trong ci ngc i trong chng - v do chng ta b l vn . Do vy mi ngi hiu nhm nhng li kinh ny. Tn hng qua t b i ti ng l nu bn lm vic t thin, bn s c thng ci tri. Cho ngi n my ngi bn b sng Hng mt vi xu v bn s c thng hng nghn ln hn. Khng c ci g khc trn th gii ny b i x t bc nh nhng li kinh ny, v tng t, khng ai b i x bt cng nh nhng hin nhn ny - bi v kh hiu c h theo ng tinh thn ca h. Thay v vy, chng ta din gii h theo cnh quan ca chng ta. Chng ta ngh chng ta hiu li kinh ny: nu bn em ci g i lm vic t thin, bn s c ln ci tri sau khi cht. Nhng ch : li kinh ny ni, Ngi t b, nhn c. N khng ni: Ngi t b vi quan im nhn c, s nhn c. Thc ra, ngi t b vi quan im nhn c, l khng t b, v ngi ch tm cch nhn c phn thng.
|

Ngi lm iu t thin y trn th gii ny l cho ngi c th nhn c phn thng trn ci tri khng t b ci g c. Ngi n gin sit cht nm tay ca mnh cho tng lai. Nu c hiu ng, hnh ng ca ngi khng ch l sit cht nm tay trn th gii ny, m cn sit cht n c trong th gii tip na. Ngi ang ni vi ngi khc bng hnh ng ca mnh, Hnh ng ny l khng quan trng lm y, n hon ton thng thng, nhng n rt quan trng kia, trong th gii tip. Nu ngi hon ton chc chn, nu ngi mt trm phn trm chc chn rng ngi s c thng trong th gii tip v hnh ng tt ca mnh trn th gii ny, th th ngi c chun b lm vic u t no . Ngi c chun b chu ri ro mt s ti sn ca mnh nu ngi c m bo y v phn thng ca ngi trong th gii tip. Khng, ngi nh vy khng hiu thu c ngha ny cht no. y khng phi l iu li kinh ny ang ni. N n gin ni, Ngi t b, nhn c. N khng ni, T b cho bn c th nhn c trong tng lai. Mt ngi c con mt ch chm chm vo u nhn c ci g khng bao gi c th ngh di dng t b c. Khi ngi dng nh l t b, y khng phi l t b m l u t. Ngi n gin thay i vn ti chnh thu c nhiu hn. Nu mt ngi u t mt triu vo mt nh my, y c th c gi l lm iu t thin khng? Chc chn khng. Ngi ang u t vi ham mun kim c mt triu ri. Ri ngi c th u t mt triu ri. y l t thin chng? Vy l ngi c tip tc, c u t ngy mt nhiu cho ngi c th c mt ci nm cht hn vo ti sn ca mnh. Ngi mun ngy cng nhiu hn. Ngi thc hnh t thin vi quan im thu li c ci g l khng hiu ngha ca t thin.

55

56

| Li kinh ny a ra mt tuyn b n gin, trc tip rng ngi t b, tn hng. N khng ni, T b nu bn mun tn hng. N cng b rng nu bn c th t b, th th bn c th tn hng; nhng nu bn ang nui dng tng v tn hng, bn c th khng bao gi t b. y l li kinh tuyt diu. N tuyn b ngay t u rng mi th l ca s tn ti: iu ny bao hm vic t b. Ci g cn li s hu v nm gi i vi ngi hiu rng mi th u thuc v s tn ti? Khng ci g cn li m s hu. T b l y - v ngi nhn ra iu ny, ngi t b mi th v c bn ng tan bin, l bn thn s tn ti; v vic tr thnh s tn ti l bt u tn hng. Ngi c hi nhp vo trong tn hng ti cao, c hp thu vo trong phc lc ti cao. Ngi bt u kinh nghim tn hng ti cao t khonh khc n sang khonh khc kia. Mi ht nh b nht trong cuc sng ngi bt u nhy ma. Ci g cn li c tn hng i vi mt ngi tr thnh bn thn s tn ti? Ngi bt u tn hng mi th. Mi th! Bu tri bao la, hoa n, mt tri mc, sao m, n ci v ting ci - tt c u tr thnh i tng phc lc ca ngi . Tn hng ti cao by gi t n tri rng v mi pha cho ngi . Ngi by gi l ngi ch v ngi s hu ca khng ci g, nhng theo mi chiu hng u c s tri rng ca tn hng, v t khp xung quanh, ngi ung nc cam l thing ling. Tn gio l tn hng. Khi ti ni iu ny - rng tn gio l tn hng - nhiu ngi tr nn bt n bi v khi nim ca h v tn gio l ch n l t b. Nh trong tm tr, ngi ngh tn gio l t b s phm phi sai lm v u t. Vy m bn cht ca cuc sng l t b. Cuc sng l t b. iu cc k ngu xun l m gi bt k ci g trong cuc sng. Sai lm ln l nm gi cht; trong khi lm nh vy ngi ta mt i ci m ngi ta ng
|

thu c. Trong khi ni rng, l ca ti, con ngi nh mt ci ngi l. Mi th ri rng i theo ca n t ngi nhn ra rng mi th u l ca s tn ti. Th th khng cn li g cho ngi t b. Nh ly, hnh ng t b l khng th c vi ngi ni, l ca ti. Nu mt ngi ni, Ti ang t b iu ny, iu cha nim tin rng vt y l ca anh ta. Chn l l ch anh ta, ngi ni nh vy khng th t b c, v cc khi nim ca ngi v ca ti v ci ca ti vn cn dai dng. Ngi duy nht c th t b c l ngi c th ni, Khng ci g l ca ti; ti c th t b ci g? Trc khi t b ci g , ngi ta phi c ci . Nu ti ni, Ti cho bn bu tri, bn s ci vo ti v ni, Trc ht phi quyt nh rng bu tri m thy em cho l ca thy i . Tng t ti c th ni, Ti lm iu t thin cho bn hnh tinh Sao Ho y. iu ny tng ng vi iu v ngha; n phi l ca ti trc khi ti c th lm iu t thin vi n. o tng v t b ny xy ra cho ngi ang p cc khi nim v ci ca ti. Khng, t b khng xy ra ch bi hnh ng b i ci g . N xy ra ch trong vic nhn ra chn l rng mi th thuc v s tn ti. Th th vic t b xy ra - n khng phi c thc hnh. T b l kinh nghim, l vic nhn ra s kin rng tt c u l ca s tn ti. By gi khng ci g cn li c t b. By gi ngay c bn thn bn, ngi tranh u t b, cng khng c d tr li. By gi khng cn li i hi v bt k ci g c th quan nim c v t b. Ton b phc lc ti vi ngi c vic t b mang bn cht ny. Tt c ci tinh tu, tt c ci p , tt c nc cam l ca cuc sng by gi l ca ngi . Do li kinh ny ni rng ngi , ngi t b, t c mi th. Ngi , ngi lm trng rng bn thn mnh, ngi bung
58

57

| xui ngay c ci ti ca mnh, tr thnh ngi ch ca ti sn v tn. cho li kinh ny. Chng ta s ni thm na vo ti nay. Xin lu ti mt vi iu hng dn v thin sng trc khi chng ta bt u. im th nht l th ny: Bt k ci g ti ni tt c u l thin. bn tay m v bn s c y khng kh. Khi bn kinh nghim, khi bn nhn ra, rng mi th u thuc v s tn ti, bn s xc ng vi phc lc bn trong bn. Vic thin ny s trong vng bn mi pht. nhm mt v bt tai hon ton cho khng nh sng, khng m thanh no c th i vo. Trong mi pht u th su. C gng ht mc, cho tt c nng lng ca kundalini c th c khuy ng. Nu thn th bn bt u nhy ma, nhn nhy, quay vng, c n lm nh vy. ng lo lng v n cht no. Trong mi pht tip, vi vui v bn trong, thnh thi thn th bn y . Thn th bn s mun nhy nht, ma may, ci ni, la ht, ku khc, ht h. Cho php n lm bt k ci g n mun; hp tc vi n hon ton v y . Trong mi pht tip na, tip tc hp tc vi thn th bn v ng thi t hi mnh, Ta l ai? C hi, Ta l ai? c nh l bn ang tng mt ch vy. Lm iu ny vi s hi lng, vi vui v. Th ri, trong bn mi pht, mt s trong cc bn s mun ng dy, mt s s mun nm ra, v s khc s mun ln trn. Lm bt k ci g bn thch! Cui cng, trong mi pht cui, vn cn im lng, i vic i vo s tn ti bn trong. Gi bn thn bn tht hon ton thnh thi v khng c khng c g cho n c th i vo bn. Bn s phi i cho iu . Trc khi chng ta bt u thc nghim ca mnh, t hai tay ln nhau, v trc s tn ti trnh trng a ra li nguyn. Nhm mt, t hai tay ln nhau, ngh v s tn ti nh nhn chng ca bn, v lp li li nguyn ny ba ln: Trong s hin
|

din ca s tn ti, ti nguyn rng ti s c gng ht sc trong thin.

59

60

| C mt con ng duy nht c th gi bn khng b nh hng trong khi lm mi vic bn phi lm trong th gii ny. Con ng c Ishavasya tho lun ti chnh l con ng ny: sng bng vic bung xui cho s tn ti, trao cho n tt c, mi th di chn n. Bung xui mi th cho n. Khi vt b khi nim v bn thn bn nh ngi lm, bn c th sng cuc sng ca mnh v vn cn khng b nh hng bi vic thc hin cc ngha v trn gian ca mnh. y l con ng duy nht; khng c con ng khc. S c ch hiu hai hay ba im trong mi lin h ny. S mt: sng trong th gii ny m khng b nh hng bi nghip, bi vic lm ca bn, l thut gi kim v i, v l vn c gi tr v tr hu ln. N cng gn nh vic tng tng mt ngi ti t hm than m khng c du vt g ca bi than trn ngi . Hn na, y khng phi l vn sng trong hm than trong mt hay hai gi. Nu chng ta xem xt thi hn ton b cuc i chng ta, chng ta ang ni v thi k mt trm nm; v nu chng ta xt ti nhiu kip sng qu kh, cuc hnh trnh ca chng ta s i qua nhiu nghn nm. By gi, n s l vn ca tr hu ln, hay bng khng cng l cc k may mn, nu mt ngi sng trong hm than nh vy, trong mt trm nm khi vn thc hin cng vic thng ngy ca mnh - thc dy, i ng, ngi, ng vn vn - vy m c th khng b dnh bi bi than trong hm. iu hon ton hin nhin v t nhin l ngi s b bi bn bng nh than. Rt d hnh dung rng ngi tip xc vi bi than trong hm cha khng ch nh nhem m thc t rt c th cn bin thnh bi than na. Ngi c l trng ging nh ho thn ca bi than! Dng nh kh m tin c - khi sng trong hm than y mt trm nm - m mt ngi s khng tr thnh bn thn bi than. Lm sao chng ta i qua mt vt m khng chm vo n? Ngay khi chng ta i qua n chng ta b gn vi n. Khi chng ta
|

3 Hnh dng ca nc

Vi ngi nh ng, ngi mun sng mt trm nm tham d vo cc hot ng trn th gii v tin rng Ta l ngi lm, khng c con ng no khc hn con ng ny con ng ca vic sng m khng b hoen bi vic lm ca ng.

61

62

| gin d, chng ta tr nn b hp nht vi gin d ca mnh. Khi chng ta yu ai , chng ta c thng nht vi anh y hay c y. Bt k khi no chng ta nh nhau hay b chy hay tn hng mt iu, chng ta c hp nht vi hnh ng ca mnh. Ngay c khi chng ta lm vic t b, chng ta c hp nht vi n; v nu chng ta b dnh vi s t b ca mnh, chng ta lm nh bn tay mnh bng vt nh. Chng ta tr nn vy bn. Vic hnh din c bit bao nhiu ca ci ny sinh trong tm tr mt ngi khi ngi tn hng kt qu ca n. Tng t, vic t b em vo trong tm tr ngi hnh din v vic t b nhiu th. Hnh din l bi than vi chng ta; kiu ngo bn thn n l vt nh. Khng thnh vn mt ngi tri qua cuc i mt trm nm ca mnh nh th no, ngi s lm ci g , v nu iu y c lm vi s hnh din, n s bi en ngi . Nhng li kinh ny ca Ishavasya bo chng ta rng c mt con ng to kh nng cho ngi ta khng b mt i s thun khit ca mnh, v ni m ngi khng b nh hng bi hnh ng ca mnh, mc d sng trong hm than. iu ny dng nh khng th c, nhng n khng phi l khng th c nu chng ta hiu ng ngha ca li kinh ny. Ngi ta c th lm bt k ci g, n ni, nhng chng no m ngi y cn l ngi lm, ngi y cn b bi en. Ch mt phng n khc l c sn: dng hon ton vic l ngi lm. Ngi ta khng th trnh hnh ng. Hnh ng chc chn s c y chng no chng ta cn sng. S l sai lm m ni, T b lm mi th cho chng khng c c hi no bi bn bn. Hnh ng s c cho n tn ci cht. Th vo l hnh ng. Khng ch c ngi qun l ca hng c tham d vo hnh ng; ngi n my cng ang lm. Khng ch ngi ni tr c tham d vo vic lm; ngi b nh ca chy vo rng rm cng l ang lm. Hnh ng ca h c th khc nhau, nhng
|

iu ny khng c ngha l ngi ny hnh ng cn ngi kia khng hnh ng: c hai u l hnh ng cho nn khng ch g m tin chng ta c th t bo v mnh khi bi than, khi b tt c cng l hnh ng nh sng n tt ct. Bng suy ngh nh vy, chng ta s khng i n u c. Bng vic t b hnh ng, ngi ta chy trn, nhng th th vic chy trn tr thnh hnh ng ca ngi ta. Hnh ng gn cht vo chng ta. Ch c mi mt cch thot ra khi tnh th kh x ny, v l tm ra cch thot khi vic l ngi lm, cho d chng ta khng th gii phng bn thn mnh khi vic lm. Nhng lm sao chng ta c th gii thot bn thn mnh khi vic lm trong khi vic lm tip din? Liu ti c khng tr thnh ngi lm khi ti ang lm hnh ng khng? Ishavasya bo chng ta rng ngay c khi lm, chng ta vn c th thot khi vic l ngi lm. Thng thng dng nh i vi chng ta l c l chng ta thot khi vic tr thnh ngi lm ch nu chng ta t b cc hnh ng. Ti s khng lm g c, do ti s khng tr thnh ngi lm. Nhng Ishavasya bo chng ta mt cch hon ton dt khot rng iu ny l khng th c. Ngc li, iu c th l ch bn c lm mi vic, nhng bn vn cn tch bch vi vic tr thnh ngi lm ca chng. ng l ngi lm! Lm sao iu ny c th c c? Chng ta quen thuc cht t vi hnh ng nh th. ng vai trn sn khu l tri qua kh nng v lm m khng l ngi lm. Rama khc to trong rng khi Sita b lc. Anh ta chy t cy n sang cy kia, bm vo thn cy v ku, Sita u ri? Khi ku la vi cy, ngi din vin c th ku go thng thit hn bn thn Rama, v c th cn kho lo v ti gii hn na, v Rama khng c c hi no din tp. Ngi din vin ny c rt nhiu ln thc hnh. Ngi biu din cng nhng hnh ng m Rama
64

63

| thc hin, nhng khng c ngi lm ng sau chng; ch c din vin thi. Nh ly, hnh ng c th c hai loi: mt loi trong c ngi lm, v loi kia trong c din vin. Nu din vin thay th cho ngi lm, hnh ng s tip din trn b mt, nhng s c bin i ton b bn trong. Vic din tp khng gn bn vo hnh ng, n khng nh hng n bn. N vn cn hon ton bn ngoi, n khng i vo bn trong. N khng i su vo bn trong, n rung ng trn b mt v th ri bin mt. Din vin ng vai Rama c th khc than v thng tic n u cng khng thnh vn , nhng git nc mt khng i vo ci ta bn trong ca ngi . Thng thng ngi phi bi bi than lm cho nc mt tro ra, v nu ngi khng dng bi than th y l v ngi hc cch lm chy nc mt qua thc hnh. Chng khng ti t chiu su m t b mt. Ngi ku la, ngi lm m , nhng n ti t c hng ngi v khng t tri tim. Ci ta bn trong vn cn tuyt i khng b ng chm ti v khng b nh hng ti. Ngi i qua hm than, nhng khng nh ngi lm; ngi vn cn l din vin. Nh ly, chnh ngi lm b bao ph bi bi than, khng phi l hnh ng. Nu nh hnh ng gy ra bi than, th th iu Ishavasya ni khng th xy ra c, iu Gita ni khng th xy ra c. Th th s khng c cch no t do khi hnh ng khi ngi ta cn sng. Th th ngi ta c th t do khi hnh ng ch sau khi cht. Th th dng nh l s khng c gii thot chng no m cuc sng vn cn dai dng. Nhng lm sao ngi ta c th c t do sau khi cht khi m ngi ta khng th c t do trong khi cn sng? Nu ngi ta khng th c t do trong khi cn sng chc chn khng c c hi no tm c t do sau ci cht .
|

Nu bn thn hnh ng c th lm vy bn cuc sng, th th gii thot l khng th c c. Nhng nhng ngi tm kim su bn trong ni rng bi than bm vo ngi lm v khng bm vo vic lm. Tc l, n ch bm khi ngi ta ni, Ti l ngi lm, khi vic nhn mnh l vo hnh ng v khi ti v hnh ng l b ng nht ln nhau. Ch khi vic lm nh xy ra khi ci ti tr thnh mt vi hnh ng, v ni Ti l ngi lm - ch trong tnh hung nh vy bi than mi bao ph ngi lm; v th th cuc sng b trn y vi bng ti v bng en. Nu khng c ngi no bn trong ni, Ti l ngi lm, v ng thi c ngi bit, ngi hiu rng hnh ng ang tip din - rng cc din vin ln sn khu din kch - th th sn khu c ln n u cng khng khc bit g; cho n rng ln nh ton th th gii ny! Khng khc bit g vic bc mn trong v kch c ko ln ch mt ln lc sinh, v c h xung ch vo lc cht. Khng thnh vn v kch ko di rt lu gia lc m mn v h mn. Tt c nhng iu ny khng to ra khc bit; n khng nh hng ti bn cht no nu bn nhn n t bn trong nh vic biu din. Nu bn mang hiu bit ny bn trong, th th ton th th gii l mt leela - mt v kch, mt v din, mt sn khu cho bn - v cuc sng bn thn n ging nh mt cu chuyn. Th th chng ta l din vin, v khng ci g nh hng ti din vin. Li kinh ny ca Ishavasya ni ch c mt cch duy nht cho con ngi khng b nh hng trong khi thc hin cc ngha v trong cuc sng, v l bin cuc sng thnh vic ng kch. Nhng chng ta l nhng ngi phi thng. Chng ta bin vic ng kch thnh cuc sng, nhng chng ta khng bin cuc sng thnh vic ng kch. Chng ta c gng nhiu ln trnh by vic ng kch ca chng ta nh cuc sng thc ca mnh, v nhng hnh ng lp ca chng ta thc t tr thnh cc lc hng dn cuc sng chng ta. Nu chng ta ti hi nh tm l,
66

65

| h ni rng hnh vi hin nhin ca con ngi tt c u l hnh ng c trau di. N tt c u l vic c nh. Chng ta gi iu ny l bn tnh ca con ngi, nhng cc nh tm l tuyn b rng khng ci g ging nh bn tnh ca con ngi . Nu c ci g ging nh bn tnh ca con ngi, n l tnh hay thay i v tn. Bn tnh ca con ngi ging nh nc. Nu chng ta rt nc vo cc, n ly hnh dng ca cc, cn nu n c rt vo chn, n s ly hnh dng ca chn; nu n c rt vo v, n s ly hnh dng ca v. Nc bao gi cng ly hnh dng ca bnh m n c rt vo. Th th hnh dng t nhin ca nc l g? N khng c hnh dng t nhin. Bn tnh ca n c th c m t nh kh nng ly v tn hnh dng. Nc khng ng bng, n khng ngang ngnh. N khng qu quyt, Ti s vn cn trong hnh dng c bit ny. N ni, Ti sn lng sng theo bt k hnh dng no, d n c th l bt k ci g. Con ngi khng c bn tnh no ca ring mnh. Hin tng m chng ta gi l bn tnh ch l nhng mu hnh hnh vi thng xuyn c thc hnh. y l nhng hnh ng c thc hin theo khun kh vn ho trong nhng hon cnh thng lp li. Cho nn, mt ngi c sinh ra trong mt gia nh khng n chay s n tht. Khng phi bn tnh ca ngi l chn iu ; nu ngi c nui ln ln trong gia nh n chay, ngi s n thc n chay. Th th ngi c th tr nn bun nn hay ni gin khi thong thy tht. Nhng y khng phi l bng chng cho mt bn tnh c hnh, m n tht khng c ngha l bn cht c c. Cc c trng nh th khng phi l nhng ch dn v tnh cao thng. Hnh dng ca mt hnh ng l mt vic c thc hnh, ci m chng ta ang dy cho mi ngi t ngay thi th u ca h. Nu chng ta hiu ng iu s hun luyn l g, y ch
|

l s chun b cho vic biu din m mt ngi c trng i trong cuc sng ca ngi . Cc th ch gio dc u l cc phng tp din. Chng l cc phng hun luyn ni chng ta chun b cho bn thn mnh cho vic trnh din ca cuc sng ca chng ta. Chng ta hun luyn mt ngi sm vai theo mt kiu cch c bit trong gia nh chng ta, x hi, trng ph thng v i hc. Chng ta hun luyn ngi ny l Hindu, ngi kia l ngi M, ngi n l ngi Trung quc, v ngi khc l ngi Ki t gio. Khi h c hun luyn v khun kh tm tr ca h tr thnh mnh m v vng chc, c v nh ci khun kh tm tr l bn tnh ca h. Khng, tt c nhng ci ch l nhng trnh din c lp li nhiu ln, cui cng c n nh chc chn trong tm tr con ngi n mc ngay c ngi n gin din xut v phn mnh m khng bit. Bn bao gi ngh bn thuc v tn gio no khng? Hindu gio, Jaina gio, M ha mt gio, Ki t gio v cc tn gio khc tt c u l nhng vic trnh din c dy cho bn. Nu bn cha c hun luyn trong chng bn s khng bao gi bit c v chng. Nhng khi bn ni, Ti l ngi Hindu gio, bn tr thnh ngi lm. Th th bn c th cm thanh gm trong tay bo v tn gio ca bn. Th th mng ngi c th b hi sinh v vic git ngi c th c thc hin. Tranh ci c th tnh c n ra vi bt k ai ni bn khng phi l Hindu. Cc nh tm l hay ni rng thi quen l bn tnh th hai. iu ny l quan im ca cc nh tm l qu kh. Nhng thay v th, cc nh tm l hin i ni rng bn tnh l thi quen th nht. Cng nhiu nghin cu c tin hnh v bn tnh con ngi, iu c bit cng c thuyt phc hn rng bn tnh l thi quen th nht - mt thi quen n su tr thnh c c nh chc chn n mc con ngi qun mt rng ngi ang biu din. Nu bn c th nh trong tm tr rng bn ang biu din th s khng cn vic git ln nhau. Ngc li, bn s ni,
68

67

| in lm sao! Ti ang ng vai ngi Hindu v bn ang ng vai ngi M ha mt gio; ti sao phi c bt k ci nhau no ? Khng, ch khi hin tng ny khng c xem nh v kch, nh din kch, ci nhau v nh nhau mi bng ra. Th th mi ngi tr nn nghim chnh, v h dng vui a. Eric Berne vit mt cun sch tn l Mi ngi chi in kinh. ng ta khng ch n thun gii quyt cc mn in kinh nh bng , khc cn cu, chi bi v chi c, m gii quyt c vi ngi Hindu, M ha mt gio v Ki t gio. y cng l nhng mn in kinh mi ngi chi thi, i khi vi gi rt cao v vi nhiu tc hi. Nhng ngi chi c c bit l tng rt gm ra nh nhau ch v vn thng hay thua vn c, cho nn ch va mi ng ti mi quan tm ln l h git ln nhau vi vn khc bit v tn gio ca h. Dng nh l khi tr chi b coi l nghim chnh chng tr thnh mt phn ca cuc sng; v vi bt k ci g c dy u c bm vo . Trn khp th gii n b c dy rng h l thua km n ng, v h tin vo iu . Nhng cng c nhng x hi mu h, ni m n ng c dy l ngi thp km hn n b; v ngi trong mt trt t x hi nh th s bm vo nim tin ny. C nhng gia nh m n b cao siu hn n ng. iu ng quan tm v tnh hung ny l ch trong trng hp n b cao siu hn n ng, n b tr nn thng minh hn n ng. V ni m n b c dy c y thp km hn n ng, n ng tr nn thng minh hn. Chng ta nh hnh con ngi ging nh nc trong bnh cha. Th th vic ng kch gi bn ng cht n mc n khng ni, Ti ang ng kch; n ni, Ti y! Th th l ngi Hindu khng cn l v kch na: n l iu ti ang l. V bi than bt u tc ng vo bn ngay khi bn ni, Ti y. N cng c th c xem l t quan trng hn nu n ch nh hng
|

ti bn: nhng mt ngi b vy bn vi bi than chng my chc s bt u nm n lung tung vo ngi khc. Bi than trn tay chng ta c bi ln ngi khc. Bn thn chng ta b lm en v chng ta bi en c ngi khc. Chng ta bt u bin i vic ng kch thnh mt vai do ngi lm thc hin. Khi hai a tr lm l ci cho hai con bp b, chng ta ni chng ang chi. Nhng bn bao gi nhn ra rng m ci ca n ng v n b, mt mc no , khng l g nhiu hn m ci ca hai con bp b khng? Trong c hai m ci, mi hnh dng, mi xem xt, mi sp t, mi m nhc, mi ph trng v tt c nhng ci by khc u nh nhau. Khc bit duy nht l ch mt m do tr nh chi v m kia do tr ln chi. Tr nh chng qun tr chi; bui ti chng khng nh rng m ci c c hnh vo bui sng. Nhng tr ln thm ch a nhau ra to n tranh ginh quyn hn nhn. H khng qun s kin y, nhng bm ly n rt cht. Khng ai c chun b coi hn nhn ca h nh v kch. Kh lm nh vy, bi v nu hn nhn c xem nh v kch, th th gia nh ci l kt qu ca m ci khng trnh khi b xem nh v kch. Th th cng ng c to nn t cc gia nh cng l v kch. Vy ci vng ny m rng dn, cho ti khi ton b th gii loi ngi bao quanh cng ng ny tr thnh v kch. l l do ti sao chng ta phi bm chc vo mi chi tit v v tr chng ta v ni, Khng, th ch hn nhn khng phi l v kch, y l vn nghim chnh; y l vn sng-vcht. Gia nh khng phi l v kch, cng ng khng phi l v kch. Th th mi bc, mi hnh ng, tr thnh cng nhc v kh un nh tng . Ton b cu trc tr thnh ngy cng cng nhc; v chng ta, x hi, s ph hu bt k ngi no coi cc dn xp nhn to ny ch l v kch, bi v ngi nh th e do ph hoi mi cch
70

69

| dn xp nghim chnh ca chng ta. Ngi t chi tun theo cc qui tc ca tr chi ca chng ta, cho nn chng ta tr th anh ta. Cuc sng ca chng ta l vic din xut lin tc, di lu; nhng chng ta cu trc vic din xut n mc chng ta c th ni n l vic lm ca mnh - chng ta l ngi lm. Ishavasya khng nh iu ngc li. N ni, t nht bit vic din xut l din xut; khng c g trong th gii ny bn phi r l ngi lm ca n. Nu bn tr thnh ngi lm, bn mt tr chc chn. s tn ti l ngi lm i. mi th cho n iu bao gi cng c , c ri khi bn cn cha sinh ra, s c khi bn dng s sng. tt c vic lm ca bn cho s tn ti. ng nhn ti trng ca vic lm ln bn thn bn. Ti trng s qu nhiu vi bn; n s ln hn sc bn c th mang. Vic mang gnh nng nm ngoi nng lc ca bn. Bn s b nghin nt di sc nng ca n v bn s cht. Khng ci g c th cu bn c khi n. Nhng bn ng ca chng ta thy kh nut tri iu ny. Ngc li, n thy thch th vi sc nng ca tng ln ngc n. N ni, Ti ang nng mt hn nng th, v ci bn ang nng khng l g nu so vi gnh nng ca ti! Ta ang mang mt ti trng nng th! Tng thng, th tng, u l nhng ngi thy thch th trong vic mang nhng tng nng. nng nhng tng nh th h nhn hng nghn s xc phm v thy bn thn h gp hng nghn kh khn. Nhng h c th ni, Nhn vo hn nh b tm thng m anh ang mang trn lng kia: anh cng khng hn g ng ch tch x - u l so snh gia anh v ti? Ti l ch tch nc v anh l ch tch x! Ham mun tr thnh ch tch x l qui m nh; tr thnh ch tch nc i hi s mt tr trn qui m ln hn. Nhng mi bn tm thng xuyn ca ng ch tch x l vi vn khi no ng ta c th mang c nhng hn ln hn. Trong nhiu kip sng
|

chng ta nh gi mt ngi t l theo trng lng ca hn ti trng cng ln trn lng ngi , ngi cng v i. Chn l ch xc i ngc li nim tin ny. Nhng ngi bit th tm kim ngi khng c ti trng no trn lng ngi ; ngi khng mang gnh nng no v nh nh hoa. Nhng kh m tm c ngi nh th, v mi ngi u bm vo ti trng no ny khc; d nh n u cng khng thnh vn , ti trng c c. Nu ngi khng phi l ch tch x, ngi t nht l ch gia nh - v khng phi bao gi cng ch c ngi b l ngi ch gia nh. Nu ngi b vng nh mt chc, a con c s nm vai tr ngi ng u vi cc em trai em gi. N lp tc bt u chi phi h. N bt u ng vai tr ca ngi b n. Chng hn, a con c ca bn ang ci nhau vi a em trai trong s hin din ca bn, nhng nu bn ri khi ch , bng nhin bn s thy rng a con c bt u chi phi. N bt u gi vai tr m bn gi vai. Qui m ca n c th nh, trng thi ca n c th nh, nhng v kch l mt. Bn c th ng vai trong v kch ny trc hai hay ba trm ngi, trong khi con bn din ht v kch trc hai hay ba a tr. Khng c g khc bit trong v kch c, ch c t l l khc i. Tr nh s ng v kch nh, tr ln s ng v kch ln, cn bc huynh trng s ng v kch tht ln. Con ngi cm thy kh chu khi ngi khng th ch ra rng ngi ang mang mt ti trng ln trn lng mnh, cho nn mt nt c bit th v khc ni ln: ngi ni chung khoe khoang mt ti trng ln hn ci ngi thc s ang mang. C mt b gio s cng lm vic vi ti trng i hc ni ti lm vic. Ti pht chn vic nghe v cc loi tt bnh ca b ta. Liu mt ngi c th c nhiu bnh tt n th c khng? Bt k khi no b y gp ti l b y phn nn v mt bnh nng no ; b y bao gi phi chu mt bnh nh no u. Th ri ti hi chng b y v ni au n ca b y do bit
72

71

| bao nhiu bnh tt, v ni thm rng, thng thng, mt ngi v bn thn b y l bnh tt cho ng chng ri, nhng trong trng hp ca ng tt c nhng bnh tt c c thm vo n. Lm sao m ng chu ng c tt c nhng bnh ? ng ta tr li, Xin ng ch tin vo cc cu chuyn ca b y. B y khng bao gi b mt bnh tt t xu no. Ngay c n mt cn cm lnh nh b y cng khng bao gi ni g t hn bnh lao! Ti phn vn v bt u t hi b mt g nm sau nhu cu khuch i bnh tt ca ngi ta. y l b mt y: nu bn c mt bnh trm trng, bn c mt gnh nng ln; bn s c coi l quan trng. Nhng nu bn b mt bnh nh, bn tr thnh ngi v gi tr, v bnh tt ca bn c bn cht lt vt. N khng mang gi tr l bao, khng cn ngi khc phi lo lng v bn. Cho nn bnh trm trng c gi l bnh vng gi - bnh lao c xem nh bnh vng gi. Ngi ngho khng phi chu bnh , ch c vua b bnh ! Gn y ti va c v mt ngi n b, ngi ti mt bc s v yu cu ng ta ct b rut tha cho mnh. ng bc s hi, Rut tha ca b gy rc ri cho b sao? Ngi n b ni, Khng, nhng iu khng thnh vn . Tt c n b trong cu lc b m ti l thnh vin u tri qua ca m - mt s ngi ct rut tha, s khc c ci g khc b ct b, nhng khng c ci g b b khi thn th ti. Ti khng ci g ni c! Con ngi qu trng gnh nng trn lng mnh, cho nn tht kh pht hin ra ngi nh nh hoa, ngi c th ni, Ti khng mang ti trng no. Ch ngi giao ph tt c ti trng ca mnh cho s tn ti mi c th ni nh th, v iu ng
|

quan tm v vic ny l ch ton th ti trng l mt mnh ca s tn ti trong bt k trng hp no. Chng ta c ch mi mnh vo mt cch khng cn thit. Hon cnh ca chng ta ging nh hon cnh ca hnh khch ang i trn tu ho vi ti trng ca mnh trn u mnh. Hnh khch khc khuyn ngi t n ln sn, v th ri ni, Sao anh lm nng bn thn mnh mt cch khng cn thit th? Ngi tr li, Ti ch mua c mi mt v cho bn thn ti thi. Ngi n gin v ngy th lm sao. Ngi ni, Ti khng mua v cho hnh l ca ti. Lm sao ti c th t ci va li ny v tri ging ln sn c? Nh th l nh la chnh ph. Cho nn ti t n ln u. Bi v con ngi n gin y khng c tng g v vic t ti trng trn u mnh th u c g khc bit vi ton b ti trng ca con tu. Ti trng ton b ca v tr ny do s tn ti mang. Ton b vic thc hin qun l vn ca v tr ny c thc hin bi mt mnh s tn ti. Nhng chng ta l nhng hnh khch rt k l. Chng ta nhn c hnh phc ln do vic t hnh l ln u mnh trong sut cuc hnh trnh trong con tu ca s tn ti. Chng ta thm ch ni vi nhng ngi ang mang nhng gnh nh, Anh lm lng ph i mnh ri y. Anh nn tng gnh nng ln. V ti sao? cho n lc ngi y cht ti trng ca ngi trng ln n mc mi ngi s bnh lun ngi sau nhiu iu th! y l l do ti sao, khi mt ai cht, chng ta bn tn ngay c v nhng ti trng m h khng bao gi mang. Chng ta gip lm cho ti trng c v ln hn. Ti tng nghe: mt ngi cht, v ng linh mc ca lng, ng gn nm m anh ta, bt u ni v ngi trong khi c quan ti ang c h dn xung huyt. ng y ca ngi v c hnh ca ngi qu c, nhng hnh vi tt ca ngi , v vic
74

73

| phc v ca ngi vi ngi khc. Nghe thy iu ny, v ca ngi qu c tr nn hi lo u. B ta bo a con mnh ci mnh thm cht na nhn vo trong quan ti v chc chn rng n c cha thi hi ngi cha, v b y cha bao gi nghe ni v tt c nhng hnh vi tt ny m ng linh mc ni l lm. n m b y ti ng linh mc v hi ng ta, ng ni g v chng ti vy? Theo ch ti c bit, chng ti cha bao gi lm bt k iu g m ng ni . ng linh mc p, B ng lo. ng y c th khng lm bt k nhng hnh vi tt , nhng ngi ta s ni g v ng chng b nu nhng hnh ng nh vy khng c nhc ti? Voltaire c mt ngi bn. ng ta xc phm Voltaire trong c i. ng ta thng ch trch Voltaire theo mi cch thc c th. ng ta thng i lp vi Voltaire trn mi vn . ng y khng phi l mt ngi tt. Khi ng y cht, mt ai ti Voltaire v ni, By gi gia cc ng c ho bnh ri; sau rt, ng ta l bn ca ng. C cho l ng ta xc phm ng nhiu lm, im tn ng, ph phn ng chua cay, v c gng ph hoi ng. Nhng by gi ng ta cht ri, xin ng vit i li ca ngi ng ta. Cho nn Voltaire vit, ng y l ngi tt v l mt ngi v i - vi iu kin l ng y thc s cht. Nu mt ngi ang sng th chng ta khng th ca ngi ngi c. Khi ngi cht ri chng ta phi ca ngi ngi , v gnh nng m ngi cha h mang c gn cho anh ta. Nhng Ishavasya ang ni ti mt ngi m vi ngi khng cn li g ca ngi sau ci cht ca anh ta. N ni v ngi dn tt c quyn tc gi cho s tn ti. Mt ngi ni, Ti khng c cht no, mt mnh n c y. Nu c ngi lm, y ch l s tn ti. Nhiu nht ti ch l qun tt en trong tr chi ca n. Ti sn lng i ti bt k u n hng ti ti; ti sn lng l bt k ci g n mun, ti sn lng lm bt k ci g n
|

ch th. Nu n mun lm ti tht bi, ti sn lng b tht bi; nu n lm ti thnh ngi thng, ti sn lng thng. Khng thnh cng khng tht bi l ca ti. Tht bi l ca s tn ti, thng li cng l ca s tn ti. Vic bung xui ca ngi nh th l ton b. Ngi qui mi th cho s tn ti: Ti na - cng nh tt c mi vic lm u l ca s tn ti. Ngi nh vy s lm tt c nhng g cn thit trong cuc sng - sng, th, i, ng, ngi, lm ngha v ca mnh, n thc n v ng ban m. Mi hot ng ny s c , nhng s khng c ngi lm bn trong. y l con ng duy nht. ti nhc li, hin nhn ca Ishavasya hon ton ng khi ng ta tuyn b rng y l con ng duy nht. V ngi thc s sng khng b nh hng bi th gii ny - khng b ng chm, bao gi cng ti tn v mi tinh, hn nhin nh khi h c sinh ra - l nhng ngi cha bao gi tch lu, cha bao gi nui dng bt k loi bn ng no trong cuc hnh trnh ca h qua cuc sng; ngi sng trong mt trng thi v ng. Bn ng ngha l ti l ngi lm, v ng ngha l bung xui - bung xui mi th di chn s tn ti.

75

76

| Upanishad chia con ngi ra lm hai loi. Loi th nht l nhng ngi git cht atman - ci ta; h l nhng ngi t t v h git ci ta ring ca h. V c nhng ngi bit ci ta; h thuc vo loi th hai. Ngi bit ci ta v ngi git ci ta. Chng ta c mt t, atmahatya, ngha l git ci ta, nhng chng ta khng dng n theo ng ngha ca n. Upanishad dng n theo ng ngha ca n. Khi mt ngi ph hu thn th mnh, chng ta ni ngi t t - git cht atman. iu ny khng ng, v git cht thn th khng c ngha l git cht atman. Git thn th ring ca bn chc chn l t t. N chc chn c ngha l ci cht ring ca ring bn, v vy m, ng thi, n khng phi l ca ring bn. N n thun l thay i ci v, thay i thn th. N l vic git cht thn th, khng phi l git ci ta - khng phi l git cht atman. Upanishad gi ngi y l k git cht - k ph hu ci ta ngi c sng m khng bit n bn thn mnh, ngi b bao ph trong dt nt. Ngi nh th l ngi ang git cht atman ca mnh. Sng m khng bit n bn thn mnh l vic t t thc s. V tt c chng ta u sng m khng bit n chnh bn thn mnh. Chng ta sng nhng chng ta khng bit cht no v chng ta l ai, chng ta t u n, ti sao chng ta c, chng ta c vi mc ch g, chng ta i u, ngha cuc sng ny l g. Khng, v tt c nhng cu hi ny, chng ta khng c tng m nht no. Chng ta khng bit g v bn thn mnh. Chng ta c th bit v nhiu th khc, nhng chng ta hon ton dt nt v mt iu; chng ta khng bit g v bn thn mnh . Upanishad s qui chng ta l k git ci ta, l asura - l ma qu. C hay khng c chng ta lm tn thng bn thn mnh chng no m chng ta cn cha bit ti bn thn mnh. Trc ht dt nt ca chng ta gy rc ri cho chng ta, th ri n gy rc ri cho ngi khc. Nh trong tm, ngi dt nt tn cng
|

4 Ham mun thc s

Asura ma qu l nhng ngi b vy bc trong bng ti ca khng hiu bit mnh. Nhng ngi l k git ci ta i ti th gii ca Asura sau ci cht.

77

78

| bn thn mnh trc v tn cng ngi khc sau. Thc ra chng no m chng ta cn cha tn cng mnh trc, khng th tn cng ngi khc c. Khng th gy au cho ngi khc trc khi chng ta lm nh th cho bn thn mnh. Ngi cha bao gi b gai m vo chn mnh khng ri gai trn ng ca ngi khc. V ngi cn cha lm cho mnh phi khc khng bao gi to ra k hoch gy rc ri cho ngi khc. S kin l trc ht chng ta to ra rc ri cho chnh mnh, v khi n tr thnh rn chc v tp trung v bt u biu l qua chng ta, th th chng ta bt u phn pht n. Duy nht kh lm cho ngi khc bt hnh. iu ny dng nh l phi v chng ta ang chia s ci chng ta c. Nhng vic cho ny l ci n sau, ci th yu; trc ht chng ta gy ra au n v kh s cho bn thn mnh. Khng phi tt c chng ta u ang gy ra au kh cho bn thn mnh y sao? Chng ta ang lm th y! Chng ta c th c gng em vui v v thch th n cho ngi khc nhng n cui cng chng ta ch em cho au kh. Con ng ti a ngc c lt bng thin , v n c lm bng nhng n lc ca mong mun tt lnh m chng ta nui dng cho bn thn mnh. Ham mun ca chng ta l g khng phi l vn gc r. Tt c chng ta u ham mun em vui v n cho bn thn mnh, nhng khng ai c th em cho mnh vui v m khng bit n bn thn mnh. Lm sao mt ngi khng bit Ti l ai? c c bt k tng no v Vui v ca ti l g? Ti c th bit c vui v ca mnh l g ch khi ti bit bn tnh ca ti, bn th ca ring ti, ci ta ca ti. Chng no m ti cn cha bit g v loi gc r n su trong ti, lm sao ti c cm gic no v hoa g c th n trong ti? Ti c th hi vng vo loi hoa no khi ti dt nt n th v loi ht mm nm bn trong ti? Ti nn ao c l loi hoa no? Nu ti khng c mt tng ti thiu no v bn thn ht mm, kt qu ch c th l bt hnh cho ti, d ti c th c gng bt k
|

ci g, v ti khng th l ci ti c l c, v hu qu ti tr thnh kh, au bun, lo u. Ti s cht trong cng thng v lo u. Ton th cuc i ti s l cuc chy ua in cung ca thm kht, nhng ti s khng t ti u c. Mc du cuc hnh trnh rt di, ti s khng tm ra ni n, v n b giu kn trong bn tnh ca ti, trong ci ta ca ti. Trc ht ti phi bit ti l ai. Ti phi chc chn liu ti ang c gng pht hin ra ti l g, hay liu ti ang c gng pht hin ra ti khng l g. Nu ti khng pht hin c ti khng l g, ti s chc chn b kh. iu ng quan tm hn l s kin rng nu ti thc s thnh cng trong vic pht hin ra ti khng l g, ti vn s kh. Nhng ngi khng thnh cng trong cuc sng chc chn tr nn kh, nhng khng c s chm dt kh s cho c nhng ngi thnh cng. Nhng ngi khng thnh cng tr thnh kh l c th hiu c. Nhng nhng ngi thnh cng cng tr nn bt hnh. i v tm ra iu y t ngi thnh cng m xem. Th th dng nh l cuc sng l mt tr a ln, s diu ct. Trong th gii ny ngi khng thnh cng tr thnh bt hnh, iu dng nh hon ton logic; iu y dng nh cng bng v ng n. Nhng nhng ngi thnh cng trong cuc sng cng bt hnh. Trong nhng hon cnh nh th, th gii ny dng nh l rt qui d v khng cn bng. Khi c ngi thnh cng v ngi khng thnh cng u phi bt hnh, th th dng nh khng c cch no hnh phc. Cho nn trc ht chng ta hi nhng ngi thnh cng ti sao h bt hnh, v khng ci g ng ngc nhin v ngi khng thnh cng b bt hnh. Chng ta hi nhng ngi nh Alexander i v Stalin; chng ta hi cc nh triu ph nh Carnegie v Ford. hi nhng ngi thu c ci h mun. Hi h, ng c tm thy hnh phc khng? v bn s rt phn vn khi nghe h tr li. H ni, Chng ti thnh cng, nhng thnh cng trong trong vic tm ra bt hnh.
80

79

| Nhng ngi khng thnh cng cng ni, Chng ti khng t ti hnh phc; thay v th chng ti tm thy bt hnh. Nhng ngi t ti thnh cng ni, Chng ti thnh cng trong vic tr nn bt hnh; chng ti ch tm thy bt hnh trong tay. Nhng ngi chy nhanh nht trong cuc ua ca cuc sng t ti ch ca h ch qua bt hnh; v nhng ngi khng t ti u v c lang thang y ni hoang vu cng vn v trong kh s. Khi nh vy l trng hp, ci g l khc bit gia ch n v con ng? Ci g l khc bit gia i lang thang v t ti ch? Dng nh khng ci g khc bit c. Khc bit khng th c thy, v ngi khng bit mnh l ai s b lm cho kh s ngay c bi thnh cng ca ngi . Ci ngy m ngi tr nn thnh cng ngi s nhn ra rng to nh m ngi xy dng - thnh tu ln ca ngi - khng hon thnh nhu cu ca ngi . N khng cho bn tnh ca ngi s nui dng no. To nh c xy dng, ngi tch lu ca ci, ngi tm thy danh vng v ti sn; nhng nhng thnh t ny khng nui dng g cho bt k phn no ca cuc sng ni tm ca ngi c, chng khng em n mn nguyn. Ngi phi thm d pht hin, Ci g l ham mun thc s ca mnh, ci g l kht khao ca mnh? Mnh thc s c mun ci g? Khng bit c ham mun thc s ca mnh bn s n gin c tip tc ham mun, nhy ht t ham mun n sang ham mun kia. Vi ngy trc khi cht, Freud vit trong mt bc th gi cho mt ngi bn: Sau khi nghe ni v kh s ca hng nghn ngi trong c cuc i ti, ti i n kt lun rng loi ngi mang nh mnh l bao gi cng cn trong bt hnh, l do l ch con ngi khng bit mnh mun g. Khi mt ngi nh Freud ni mt iu nh vy, vn ny cng ng suy ngh ti. ng y ni, Ti i n kt lun rng con ngi khng bit mnh mun g, sau khi nghin cu nhng au kh, lo u,
|

khc khoi v nhng xung t tinh thn ca hng nghn ngi bt hnh. Con ngi s khng bao gi bit iu mnh mun bi v, ngay ch u tin, ngi khng bit mnh l ai. Gi s ti ra ph mua qun o may sn cho bn thn mnh. Ti khng bit g v thn th ti c, ti khng bit g v s o ca mnh c, ti khng bit g v cc yu cu thn th ca ti; ni tm li, ti khng c bt k tng no v bn thn mnh vy m ti ra ph mua qun o may sn. Khi chng c y ra y ti thy rng chng khng va vi ti. C ci g sai u ; chng khng khp vi vic s dng ca ti. Bng mi cch i v kim qun o may sn i, nhng trc khi i ra, tm xem bn l ai, tm xem qun o ca ai ang c chun b, nh ca ai ang c xy dng, hnh phc ca ai ang cn c tm. iu rt ng quan tm l quan st rng mt ngi bit mnh l ai khng sm hn cuc hnh trnh, v mi thu xp cng chun b cho ton b cuc i anh ta, c bin i. Ngi khng cn tm kim nhng ci m chng ta tm kim na. Ngi khng biu l s sn lng mm ci v v hi lng bi ai cho gi hi - hay khng phi mt g - c c ci m v n chng ta phi lao ng vt v. Nu ai sn lng cho khng ngi ci g , ngi s quay mt i vi ngi ny trong trng hp ci b tng vo anh ta. Ngi quyt tm t ti ci g hon ton khc, ci g bt thng; v cng rt ng quan tm m thy rng nhng ngi bit bn thn mnh khng bao gi tht bi . Cho n gi h cha bao gi khng thnh cng. H thnh cng cng nhiu nh nhng ngi khng bit bn thn mnh vn khng thnh cng. Ngi bit ti bn thn mnh tr nn thnh cng bi v, khi bit v ci ta, ngi m ra cho bn thn mnh ci b mt v ci ca ni phc lc c y. Phc lc b n giu bn trong ci ta.

81

82

| Cho nn, Upanishad tuyn b c hai kiu ngi: nhng ngi bit ti chnh bn thn h, v nhng ngi dt nt v bn thn h. Nhng ngi khng bit ti bn thn mnh theo ui con ng ca h i vo dt nt, v mi th h lm u c tin hnh trong dt nt. H c thu nhn trong dt nt, h ra quyt nh trong dt nt, v trong ci dt nt ca h, cuc ua ca h cng tr nn ngy mt nhanh hn. Cch nhn nhn thng thng l: Mnh khng t c iu mnh mun trong cuc sng bi v mnh chy cha nhanh nh mnh ng phi chy. mnh chy nhanh hn mt cht, nhanh hn, ri nhanh hn na, cho mnh c th t ti mc ch ca mnh. C l mnh cha t c n bi v mnh khng t cc tt c. Nu mnh t cc tt c, mnh c th t c. Chng ta khng bao gi dng vic xem xt liu iu ta ang c gng t ti c bt k hi ho ni tm no vi chng ta hay khng. Cho d mt iu c t ti, n s thnh v dng, v nu n khng c t ti, n khng th hu dng g; v thi gian dnh ra thu c n hay khng th thu c n b mt i. Ti mc ny chng ta tr thnh k m st ca mnh. Chng ta tr thnh asura, ma qu, k git atman - ci ta. T asur ngha l nhng ngi sng trong bng ti. N c ngha l nhng ngi sng ti mt ni m nh sng mt tri khng t ti, mt ni m khng c bng sng. H d dm trong bng ti, h vn v trong bng ti, ging nh mm mng ca bng ti. Nhng ngi khng bit ti bn thn mnh ang sng trong bng ti ny. Bit ti bn thn mnh l tr thnh mt tri. Cuc hnh trnh ca mt c nhn nh vy l i vo trong th gii ca nh sng; nhng c nhng ngi m nh sng bn trong ca h khng chy, b tt ngm; h chm su trong bng ti. Nhng ngi vn cn ang chy, d dm, khao kht, i theo k m, u ging nh k m theo sau k m. V cn c mt s ngi trong s h l
|

nhng k ni ln; nhng ngi nh th c nhng ngi theo sau t ni hn, v c th cuc ua tip din. K m vi cht t dng cm tp hp quanh mnh nhng k m t dng cm hn. Kahlil Gibran vit rng ng y i lang thang t lng n sang lng kia, ha hn cho mi ngi thy Thng nu h theo ng y. Khng ai bao gi theo ng y cho nn khng rc ri no ny sinh. Dn lng bo ng y ti ln na v h ang rt bn vi nhng vic khc. Ma mng ang chn r v phi gt ngay, cho nn ng y nn ti sau mt thi gian na. Khi ng y li ti thm h, h ni, Nm nay ma mng khng c tt; c khan him lng thc v chng ti ang kh khn. Xin phin ng ti sang nm vy. ng y vn tip tc ti thm lng y. ng y khng vi vng g thuyt phc bt k ai theo ng y, nhng mt ngi hng hi trong lng quyt nh i theo ng y. Khi Gibran ni, Theo ta nu ng mun gp Thng , th ngi qung chic ru ca mnh i v ni, Ti xin theo ng! Gibran tr nn nng ny. Th ri ng y ngh, Khng bit thng cha ny theo mnh bao lu? Trong mt hay hai tun n s mt mi v s ri b ta. Nhng ngi dn lng ny vn tip tc theo ng y. Mt nm tri qua. Ngi ny ni, Ti s theo ng n bt k u ng a ti ti. Hai nm tri qua v Gibram tr nn ngy mt nng ny hn. ng y c trnh ngi theo mnh, nhng ngi ny bao gi cng ng sau ng, ni, Ti c chun b theo ng ti bt k u ng a ti n. Ti s tun theo bt k iu g ng bo ti lm. Su nm tri qua theo kiu ny. Th ri mt hm ngi ny tm ly c Gibran v ni, ng ly thi gian kh lu ri, by gi ch cho ti Thng . ng mun i u by gi no?

83

84

| Thy ni, Ta xin li; ta thm ch lc ng trong vic i cng vi ng. Bn thn ta lc ng v ng theo ta. Trc khi ng bt u theo ta, con ng ca ta hon ton r rng cho ta. Mi th u r rng thy c. Ta gn ti ch, Thng trc mt ta. Tai ho lm sao m ta ng i cng ta! By gi ta lc mt ng ri. Cho nn xin ng ri b ta v i theo ng ca ng i. Ngi dn lng cnh co ng, ng ti lng ti ln na y! Gibran ni, Ny ngi anh em, ti xin ng th li. Ti s khng bao gi ti thm lng ng na u, nhng ti c th sang lng khc, v khng c nhng ngi nh ng trong cc thn lng ny. H ch n gin nghe ti v ti c i mt mnh trn con ng ca mnh. Con ngi, bn thn ngi sng trong dt nt, thng c cho l i ni cho ngi khc v nh sng ca tri thc ng n; lm cho ngi thoi mi v gip ngi qun i bng ti ca ring ngi . iu quan trng l nhn bit v nhng ngi nh th. Khi bn bt u ni v nhng vn m bn khng bit g v n, tht kh c lng c bn lm hi ngi khc n mc no. Nhng tht kh m tm ra mt ngi tun theo qui tc ch ni nhng iu mnh bit, v ngi gi im lng v iu ngi khng bit. Khng, c hp dn ln ch cho ngi khc, bo ngi khc, nu c hi ny sinh. Hp dn ny cc k ln. Nu chng ta gp ai m dng nh cht t yu v ch Thng v linh hn, v ngi m c th b trn ngp v knh cn bi vic ni ca chng ta, th th chc chn chng ta s tng tri thc ca chng ta cho ngi . Th th chng ta s ch cho ngi con ng t ti Thng v ch dn ngi cch tin hnh.
|

Cng vic ch ra con ng cho ngi khc l thch th v hi lng bi v n to ra o tng trong chng ta rng chng ta bit con ng: v trong vic ch n cho ngi khc qua mt thi gian di, dn dn chng ta qun mt rng bn thn chng ta khng bit n chn l. C rt t ngi thc s bit, nhng c rt nhiu ngi bao gi cng sn sng c vn cho ngi khc. S c li rt nhiu cho th gii nu nhng ngi khng bit m c i ni cho ngi khc s gi im lng v ch tri thc tm linh. Nhng rt kh h gi yn tnh, v cng kh tng ng cho ngi khc lm im lng h. Nu bn c gng lm h im lng, h s bt u ht to nhiu hn, v trong vic ht to ln h c th t la di mnh. m thanh ring ca h ri vo tai h to ra nim tin trong h: Tt c u n tho, ti bit chn l ri! Upanishad tuyn b rng c hai kiu ngi. Cn nhc v xem xt cn thn xem bn thuc vo kiu no trong hai kiu ny, bn thuc vo phn loi no. Cn phi ra quyt nh mt cch chn thnh v ng n v bn thn mnh cho bc tip c th c ly ng n v theo ng hng. Bn l ai? Ngi t git mnh hay ngi t bit mnh? Nu bn l ngi t bit mnh th th khng vn g ny sinh, vn xong ri. Th th khng c hnh trnh no cho bn. Nu bn l ngi t git mnh th th bn phi lm cuc hnh trnh. N cn cha bt u, mt mnh cu hi v s tn ti ca n qua i. Nhng tht d coi bn thn mnh l ngi bit v ci ta, v tt c chng ta u c Upanishad, Gita, Kinh thnh, Koran v nhng iu Mahavira v Pht ni. Tht kh tng tng c iu ny t gi v tai hi n u cho nhn loi. Nhng cun sch tn gio ny ngay u li mi ngi; tt c h u bit y . S kin l, khng ai bit g v h nhng tt c u trong o tng rng h bit mi iu, v ton b sch v u c ghi nh.

85

86

| Ngoi ta vit th cho ti ni rng, Thy ni iu g v vn no , nhng n dng nh khng ng v c iu g khc c vit v n trong sch nh vy v nh vy. By gi, nu bn bit ci g l ng th th khng cn bn phi nghe iu ti ni. V nu bn khng bit ci g l ng th th lm sao bn c th quyt nh c ci nh th v nh th m sch vit l ng? Vn ny khng th c quyt nh n gin ch bi vic suy ngh v cn nhc v n. Ngi ta phi lm iu g trong vn ny, n gin ngh v cn nhc khng c tc dng. Hm qua khi ti ri khi ch ny, mt ngi bn tin ti chic xe v ni, iu thy va ni trong bi ging hm nay c ni ti trong Yogasara ri. By gi, ngi ny c Yogasara. Cho nn ti ni, Ch lm nh ti va bo bn - v nu bn hnh ng theo iu m Yogasara phi ni, bn s khng cn i n ti na. Bn by t tn knh ln lao vi Yogasara; nhng bn khng lm g c. Xin ng tn knh ti theo cng cch . V by gi bn hi liu iu ny khng c ni trong Yogasara khng. N c to ra khc bit no? Bn c Yoagasara v by gi bn nghe ti. Cu hi l: khi no bn s a vo thc hnh iu bn nghe thy? Ngi hi khng phi l tr con, tr con khng bao gi hi nhng cu hi ngu xun nh vy. Ngi l mt ng gi. Nu bn mun thu thp nhng cu chuyn rt ngu xun, bn nn ti vi ng gi y, v ci ngu xun ca h chn mui v ng v. H kinh nghim dt nt theo tt c sc mnh v sc nng ca chng. H quen thuc vi mi kinh sch. H bit tt c nhng iu c ni. H tr thnh ngi bit v ci ta. Khng c hi g khi tr thnh nh vy. iu y l rt tt, rt ng ca ngi. Nu ai tr thnh ngi bit v ci ta, y l l do m hi. Nhng th th ngi y khng c nhu cu n vi ti lm g c, v t khi ngi y ti, ti bit rng vic c Yogasara ca
|

ng y l v dng v rng bt k ci g ng y c cho n nay u khng ch li g. iu rt c th l nhng ngi nh vy s lm cho ti thnh v dng khi h thc hin mi vic c ca h. H qu bn rn vi hot ng ny. Nu ti ni rng iu Yogasara ni l ng, th th - ti bit iu - vn s xong ri. Nhng nu ti ni, N khng c ni theo cch ny trong Yogasara, h s nm ngay ly c hi bt u tranh ci. Bn c th tranh bin trong c i mnh. Ti khng ho hng vi bt k cuc tranh ci no, ti khng lo lng g my ti bt k ch ngha no. Ti ho hng vi mi vic cn con ny - rng bn c th c kh nng quyt nh c r rng liu bn l ngi git ci ta hay l ngi bit ci ta. Nu bn l ngi bit ci ta, bn bn ngoi vic xem xt. Th th ti khng bn tm vi bn. Vn xong ri! Nu bn l ngi git ci ta th th ci g c th c thc hin, v ti ang bo bn iu c th c lm. Nh ly ly iu ny: khng phi l vic ti bo bn lm cho n thnh ng, khng ci g tr thnh ng bi v li ni ca ti l vy. Bn s khng bit n theo bt k cch no chng no m bn cn cha dch n thnh hnh ng. Bit n sau khi a n vo thc hnh i - sau vic thc hin ca n. Tn gio l thc nghim, khng phi l ngh. Tn gio l phng php hnh ng, khng phi l phng php suy ngh. Tn gio l khoa hc, khng phi trit hc. N chc chn l phng th nghim, nhng khng phi l phng th nghim phc tp ni chng ta ti v thu thp cht liu v cng c, v bt u thc hin thc nghim. Bn thn bn l phng th nghim. Ton b thc nghim c tin hnh bn trong bn thn bn. cho hm nay. Chng ta s ni v li kinh khc vo ngy mai. By gi ti s ni vi li v thc nghim ca chng ta y v th ri chng ta s bt u lm n. Ti bt u vi nim tin
88

87

| rng bn l ngi git ci ta. Bn c th b xc phm bi li ti. iu tt l bn b xc phm. iu tt l bn b tn thng mt cht. i khi ti thy mi ngi b cht v xc ng n mc h thm ch khng cn b nh hng bi nhng li nh vy. Nu bn dn cho h ci nhn l ngi git ci ta, h s ni, Anh ng y, chng ti chp nhn ci nhn ca anh. Ti bo bn rng bn ang sng cho n tn by gi m khng bit g v bn thn mnh. Ti mun bn i vo bn trong ci ta ca bn, v c kh nng ni vi ci ta ca bn, Ti ang sng m khng bit v ci ta ca mnh; v au xt ca vic khng bit ti ci ta l sc but n mc n s hng dn bn trong thc nghim ca bn. Bng khng khng th lm c iu . Nh ly trong u, thc nghim ny l ti mc bn s bit n ch nu bn lm n. Bn s khng c kh nng bit bi v ngi bn cnh bn lm n. Trong bui thin chiu nay ti thy khong chc ngi tuyt i ngy th ngi nhn quanh y xem ngi khc ang lm g. H s thy g? Ai chy, ai ma, ai khc ht to. Bn nhn ci g vy? C th bn ang ngh rng nhng ngi y in. Ti ang bo bn ngh li - bn l ngi in y! Ngi kia ang lm iu g . Bn ti quan st ngi in sao? Ti sao tt c cc bn ln ng ti y? Ch quan st ai nhy ma sao? Cng sc bn ti y b ph hoi ri. Cuc hnh trnh di th v v ch n th. Nu bn mun thy ngi in bn c th lm iu thnh ph ring ca bn. Bn khng cn phi lm cuc hnh trnh di n th v leo ln ngn ni ny. Bn s khng bao gi c kh nng bit ci g ang xy ra bn trong thn th ngi khc. Nu ngi ang ci to bn s c kh nng nghe thy m thanh ca ting ci, nhng bn s khng bao gi bit c gic m ngi ang m bn trong bn thn ngi . Nu ngi ang khc bn s c kh nng thy nc mt ca ngi , nhng bn s khng bao gi bit ci
|

b kch ng bn trong ngi v ci tro ra qua nc mt ngi . Nu ngi nhy ma bn s thy tay ngi a ln a xung, hay bn s thy ngi nhn nhy, nhng bn s khng bao gi bit m thanh no bt u chi bn trong ngi , si dy no bt u m vang bn trong anh ta: bn s khng c kh nng nghe thy m thanh khng bit ca cy so bn trong ngi , d bn c tai mnh st gn ngc ngi n u. Do ti bo bn qun hon ton ngi khc i, gt sang bn mi bn tm v ngi khc. Cho nn ti mun ni rng t mai bn eo khn bt mt ngay c trong bui thin tra. Khng ai c ngi y m khng bt mt; v nt tai bn bng ming bng. Gt sang bn tnh t m ca bn nghe v nhn; bn s khng n u c qua nhng hnh ng nh th. Bn phi mt m trong chng trnh m; nhng ngi gi mt nhm ti a trong ngy s c kh nng i su ht mc. Nhng ngi cha lm nh th hm nay phi nh iu ny v gi mt nhm nhiu nht c th c. Chng trnh m s thc hin vi mt m. Nh ly iu ny: khi mt bn m, nng lng ca bn tip tc chy ra mi lc. Nu bn mun lm thc nghim ny vi nng lng ti a ca mnh, th th gi mt nhm nhiu nht c th c trong ngy cho nng lng c th c tch lu . Mt bn c th dng nng lng ny trong chng trnh m; bng khng n khng th c dng. Cho nn tht cn thn v iu ny sng mai. Gi cho mt, tai v mm khp kn ti ht mc kh nng bn. Chng trnh sng v vic im lng bui tra s c tri qua vi vic bt mt, v mt bn s cn m cho bn mi pht trong chng trnh m. By gi chng ta s ngi y trong bn mi pht v bn n gin gi ci nhn thng vo ti; thm ch ng chp mt. mt m trong bn mi pht. Bn s bt u c nhiu kinh
90

89

| nghim, v nhng ngi tin hnh kinh nghim ny vo ban ngy - v nhiu bn lm iu rt c thc - s pht hin ra mt s kt qu rt quan trng. Nhng ngi thch lm iu khi ng nn i ra vng ngoi cc pha v ng , v h thch nhy nht v ma may mnh lit. Nhng ngi ngi trung tm quanh ti v mi pha trong gc ny nn vn cn ch mnh. By gi nhng ngi ang ng nn tn ra mi hng. Nhng ngi c tng t nht rng vic ng s l t th thch hp hn cho h nn i ra xa by gi, cho h s khng cn phi ng dy vo gia chng trnh, v mt khi chng ta bt u bn s khng c php ng dy v quy ri ngi xung quanh. Gi im lng hon ton - khng ai c ni. Ti theo di v nhn cc bn trong bn mi pht. Ti s ngi trong im lng hon ton. Th ri cho bt k ci g xy ra, c xy ra vi bn. Nu bn mun th su, lm n; nu bn mun nhy ma, th nhy ma; nhng ch ca bn phi dn vo ti, mt bn phi nhn thng vo ti. Nu bn c h ht, hay nhy ma, hay khc lc hay ci ni, lm iu . Lm bt k ci g bn mun lm, nhng gi mt hng v ti. Ti c th cho bn vi hng dn. Khi ti cm thy rng bn by gi u theo nhp ring ca bn, ti s gi c hai tay ln. ng thi bn t thc hin y . s l du hiu ca ti rng kundalini bn trong ca bn ang dng ln - ang thc tnh. By gi t tt c nng lng ca bn vo hot ng ca bn. V khi ti cm thy rng bn trn y nng lng n mc tnh thng c th ging xung bn, ti s h tay xung. Th th t tt c nng lng ca bn, khng gi li mt cht no, vo trong hot ng ca bn - v nhiu iu s xy ra!

91

92

| Trong tnh lng ca mnh, atman - yu t tm linh cao nht l ci nhanh nht trong cc ci nhanh. N vt qua s chuyn ng ca cc gic quan v ca tm tr bi v n cao hn c hai. N c y trc khi c hai th ny c to ra. N bn ngoi c hai. Rt cn thit v hu dng cho ngi tm kim hiu li kinh ny. iu th nht l ch chng ta dt nt v yu t tm linh cao nht ny; chng ta khng c bt k tri thc no v n. N l chng ta, vy m chng ta khng bit g v n cht no. N l chiu su ti thng ca tm thc chng ta, t ni con ngi chng ta c sinh ra v pht trin. Nu bn tng tng bn thn mnh nh mt cy, vic hiu bit s c lm thnh d dng. L trn cy lan rng trn bu tri; sau l l cnh nm ln khut, v tn cng ca cnh l phn chp ca cy. Cy cng c r n pha di, n trong t su. Khng qu kh cho cy tin rng n ch l l, v r l khng thy c; chng b n su trong t. Cho nn c th l cy s ngh, Ta l mt chm l, qun mt rng r cng c . Nhng vic n qun r khng to ra khc bit g. R vn c lm bn phn ca chng mc cho vic qun lng . L khng th sng lu c nu khng c r ca chng. iu ng quan tm l rng l khng th sng nu khng c r, nhng r c th sng m khng c l. Cho d nu chng ta c cht c cy i, r vn c lm cng vic ca chng v mt cy mi s mc ra v n hoa. Nhng nu chng ta ct ht r l s n gin ho i, kh i v cht. Chng khng th cho sinh thnh ra l c. R n su bn di trong bng ti l cuc sng thc. Nu chng ta xem ngi nh cy, nhng iu chng ta gi l ngh khng g khc hn l ca cy - v chng ta coi tng ton b nhng ngh ny l ti y. R nm chiu su l ci thc, chng l yu t tm linh cao nht. Nhng cng nh r ca cy b
|

5 Ct mc s khng

Yu t tm linh cao nht , atman, c bn cht khng i thay, v c chuyn ng nhanh hn tm tr. Cc gic quan khng th vi ti n, v n ng trc tt c chng. Trong s tnh lng ca n, n vt qua mi th chuyn ng. Ch trong s hin din ca n m kh sc cai qun mi hot ng ca mi sinh linh.

93

94

| che giu di t su v trong bng ti, yu t tm linh cao nht ca chng ta, atman, b che giu chiu su nguyn thu, trong s tn ti. T chng ta nhn c iu tinh tu ca cuc sng, t bn thn cuc sng ti. T tun chy dng sui nng lng-cuc sng, chy mi ln ti l ca chng ta. Nu nhng r ny khng c , l ca chng ta khng th c c. Cho nn vo ngy m nhng ci r ny qun li, l ca chng ta ho i, cnh ca chng ta s kh , mi ngi ni v chng ta, Ngi ny cht. Chng no m nhng chic r ny vn cn b v ung nc ngun nng lng cuc sng, yu t tm linh cao nht ny vn cn tip tc m rng, v chng ta cm thy mnh ang sng. Suy ngh ca chng ta cng ging nh l ca chng ta, ham mun ca chng ta ging nh cnh ca chng ta, v bn ng chng ta c sinh ra t s hp nht ca l v cnh ny. y l mt phn rt nh ca s tn ti ca chng ta. Phn quan trng nht ca chng ta, ci tinh tu c bn ca chng ta, b du ngm di t; n c Upanishad gi l atman, ngha l yu t tm linh cao nht. N l ci m chng ta c th qun mt, nhng khng c n chng ta khng th sng c. N l ci m khng c n chng ta khng th t c ci g c. Nhng n su di t, su ca s tn ti n mc chng ta c th qun mt n. Yu t tm linh cao nht y b lng qun; chng ta mt ci nhn v n. iu ng quan tm l quan st rng ci m khng c n chng ta vn c th tn ti khng rt su, n ngay trn b mt thi, thy c, v c th d dng nm gi, cho nn khi chng ta c gng nm gi bn thn mnh, chnh do di do suy ngh ca chng ta m chng ta ngh l ti. Chng ta ngh rng tm tr l ti. Nhng tm tr - yu t tr tu - ch l m l ca chng ta thi. Yu t tm linh cao nht l gc r ca chng ta. V nh trong tm tr, ngi c hiu bit cha t ti chnh gc r khng bao gi c th bit n ci ngun m t r ht nc. R l
|

atman, cn ngi t ti gc r ca mnh s sm s pht hin ra t ci nui dng r. Ngi i ti hiu ra yu t tm linh cao nht cng s c kh nng bit n yu t ti cao - Paramatman - Thng . Nhng chng ta sng l v ngh rng m l l ti. Cho nn khi mt ci l nh ho i v rng xung, chng ta ngh l chng ta cht, chng ta qua i, chng ta mt. V khi tt c l u ho i, chng ta ngh bn thn cuc sng tt. Chng ta khng bit cuc sng l g. Chng ta sng trong nim tin rng ci v bn ngoi ca cuc sng l ti. Upanishad ni rng mt ngi sng trong ci v ngoi ny l k git ci ta. Ngi bit ci ta l ngi i su vo bn trong lp v, i xung tn r, ti ni s tn ti lm nn ngn ngun nguyn thu ca n; ti ngi pht hin ra ci ngun ca cuc sng. Ngi bit iu ny l ngi bit ci ta. Ch ngi bit iu ny mi tm ra nh sng; ngi t ti s sng. Ngi t ti bn cht ca s sng. Ba iu c nhc ti v yu t tm linh cao nht ny. iu th nht l ch n bao gi cng tnh lng, trong khi tt c quanh n mt mng li bin i v i ang tip din. iu c tm quan trng ln l bit v b mt ca ci tnh lng ti trung tm. Bt k ch no bin i xy ra, trung tm s khng trnh khi tnh lng, cng nh ci trc vn cn tnh ti khi bnh xe chuyn ng. Bnh xe c th chuyn ng c bi v ci trc ng yn. B mt ca ci bnh xe chuyn ng l ci tnh lng ca trc xe. Nu trc bt u di chuyn, bnh xe s khng di chuyn. Th th chic xe s b lt nho v b ph hu. Vic quay ca bnh xe ph thuc vo s bt ng ca trc xe. Trc xe i c bao nhiu dm khi bnh xe quay c mt trm dm? Trc xe vn cn ng yn ti ch ca n. iu rt ng quan tm l thy rng bnh xe chuyn ng cn s tr gip
96

95

| ca trc xe bt ng. Bnh xe ca thay i chuyn ng trn ci khng thay i. Cho nn iu u tin cn phi nh l ch mi th trong cuc sng u thay i; l s ti v i chng no bin i c . Chng s mc ra trong ma xun ny v s rng i vo ma thu ti. Khng ci g cn tnh ti cho d trong mt giy. Nhng c mt yu t khng bit no su, su u bn trong, cai qun qua trung tm ca mi vt v mang s bin i quanh ci tnh lng ca ring n. Bn bao gi thy cn xoy lc ma h di chuyn rt nhanh trong bu kh quyn cha? Nng c mt m my bi cng n, cn xoy lc xoay trn li mi th ln tri. Bn s rt ngc nhin m thy nhng du vt b n b li trong ct bi trn mt t. N di chuyn mi th i nhanh lm sao! Nhiu ln n cun c ngi ln i na. Bn s rt kinh ngc nu bn quan st cc du vt do n to ra. C mt khong khng c nh mt ci thng nh, ging nh trc ca bnh xe, trung tm cn xoy lc. Khng gian ny vn cn tuyt i khng b ng chm. Cho d cn xoy lc chuyn ng mnh lit th vn cn li trung tm n mt v tr m khng b ng chm ti v khng b xo trn. Mt ci trc c to ra y, v ton b cn xoy lc xoay trn quanh ci trc vng chc . Thc t l khng ci g c th xoay trn c nu khng c mt trung tm tnh lng cho n. Cuc sng chuyn ng rt nhanh; ngh xoay trn rt nhanh, ham mun l lng quanh chng ta theo s k tip nhanh chng, v am m cun xoy vi lc ln. Cuc sng l bnh xe chuyn ng tht nhanh. Upanishad ni c mt yu t bt ng trung tm ca n. Chng ta phi tm kim n. Cn xoy lc mnh m nh cuc sng khng th tip din c nu khng c s h tr ca yu t . Yu t vng chc l atman. N bao gi cng tnh lng, n l bt ng. N cha bao gi i u. N cha bao gi thay i. Nh ly rng chng ta cha bit cuc sng l g chng no chng ta cn cha gp ci yu t khng b thay i v
|

khng th thay i . Hin ti chng ta ch bit ti nhng thay i xut hin phm vi bn ngoi; chng ta cha c gii thiu vi yu t tm linh cao nht . Cho ti gi chng ta ch quen thuc vi nan hoa ca bnh xe; chng ta cn cha thy ci trc m trn mi th u ph thuc vo. Cm t trong ci tnh lng ca n c ngha g? D chng ta cho n bt k cch din gii no, c ton b kh nng phm sai lm. Phn ln nhng ngi bnh ch v Upanishad u phm phi sai lm ny. Cm t ny ny khng c ngha tr tr; n khng c ngha rng n ging nh chic ao c nc khng chy i u. Khi chng ta ni yu t tm linh cao nht ny l tnh lng, iu khng ng n l tr tr. N l mt yu t hon ho th, n l y v mi phng din n mc khng cn phm vi no trong n cho bt k bin i no. N chan cha, ln lao, v t n mc tuyt i khng c tim nng no cho bt k thay i khc xy ra trong n. Ci thay i m trong n c s khng y - n cn thiu ci g . Bin i xy ra ti ni c phm vi no cho vic thch nghi thm, ni c tim nng no , c hi no , l ci g khc. a tr ln ln l thanh nin, thanh nin ln ln l c gi, bi v cn ch no cha li cho thay i; cho nn thay i lin tc xy ra. L mc ra, hoa n, chng ho i v rng, v l mi, ti li ti na. Yu t tm linh cao nht l tnh lng. iu ny c ngha l n l hon ho, y v mi phng din. Lm sao bn c th thay i ci hon ho c? Bin i cho ci hon ho s xy ra phn no? Khng cn ch na cho bin i. Khng cn phm vi thm cho thay i. Trong ci tnh lng ca n ngha l n c n r hon ton. Khng cn ch no cho vic n r thm. Nh trong tm tr n khng ging nh ao t, n ging nh hoa sen n trn vn. N n n mc khng cn n no na n. Cho nn y ci tnh ti, ci tnh
98

97

| lng, c ngha l ci hon ho. Cnh hoa s n u, cho d chng mun n? - bi v yu t tm linh cao nht l hon ho ti mc ti a, ti mc cao nht c th c. N hon ho n mc by gi khng cn ch no cho cnh hoa m thm ra na, cho d chng mun lm nh vy. y, ci tnh lng ngha l tim nng ton b tr thnh thc ti. Bt k ci g c che giu trong ht mm u c biu hin ra ton b - khng cn ci g v hnh b b sau na. Cho nn, tnh lng y khng ko theo sc hay tr tr; n c ngha hon ho ton b. Cho nn ngh v o hoa n trn tra ch khng phi l ci ao, v th th bn s hiu ngha ca n. im tip m li kinh ny ca Ishavasya bo chng ta l ch cc gic quan khng th t ti atman c, v n ng trc tt c chng. Khi bn trc mt ti, t nhin ti c th thy c bn. Nhng ti khng th thy c bn thn ti bng mt mnh v ti ng sau i mt. Ti thy bn bi v bn trc mt ti. Ti khng th thy c bn thn mnh bng mt ring ca mnh v ti ng sau i mt. Nu ti mt mt, nu ti b m, th th ti s khng c kh nng thy c bn cht no; nhng iu cng khng khc bit g cho nng lc ca ti thy bn thn mnh. Nu ti mt th gic, ti s khng c kh nng thy c bng mt ca mnh. Nhng ti cha bao gi thy c bn thn mnh bng mt mnh, cho nn mc du tr nn b m ti s vn c kh nng thy bn thn mnh. V vn ny, hai im cn c hiu thu cho ng. Cc gic quan tr thnh phng tin nhn, bit v nhng i tng trc chng. Chng khng tr thnh phng tin thy nhng i tng sau chng. T sau ti y cng c hai ngha. N khng ch c ngha l sau - ng sau lng - n cng cn c ngha ng trc. Khi bo thai bm vo t cung sinh ra a tr, s sng ti trc ri gic quan theo sau n. iu hon ton ng bi v, nu s sng khng ti trc,
|

ai s to ra cc c quan? Cho nn s sng ti trc. Linh hn i vo bng m trc; ton th linh hn i vo v ri cc gic quan bt u tin ho b phn n tip b phn kia khi thn th bt u tin ho. Cc gic quan pht trin chm qua by thng trong bng m, v chng c c hnh dng hon chnh ca chng trong chn thng. Nhng du th vn c ci g khng c hon chnh. Chng hn, c quan dc khng pht trin y . N cn cn thm mi bn nm na ti pht trin y ca n, ngay c sau khi hnh thnh t trong t cung. C mt s phn ca b c pht trin dn dn, v lin tc pht trin trong ton b cuc sng. Ngay c ngi cht cng vn cn pht trin, ngay c th. Nhng s sng ti trc, cc gic quan theo sau, v cc tnh nng khc xut hin sau. Ngi ch ti trc ri ngi phc v c gi ti sau . Ai thng gi ti ngi phc v? Ai s dng h? Ngi ch c th bit ngi phc v, nhng ngc li, ngi phc v khng th bit c ngi ch. Linh hn c th bit cc gic quan, nhng cc gic quan, v phn chng, khng th bit c linh hn, v n tn ti trc chng, trc khi chng thnh hnh, v n tn ti chiu su m cc gic quan khng thm nhp ti. Chng trn b mt. Chng cng bao ph cuc sng. Cho nn khng ai c th bit linh hn bng tr gip ca gic quan, d chng vn hnh nhanh n u cng khng thnh vn . Tm tr th cng l gic quan. N chy nhanh lm sao! Cho nn, c mt pht biu mu thun trong li kinh ny; cho d tm tr c chy nhanh th, n khng c kh nng t ti linh hn, ci l tnh lng. Tm tr chy nhanh nh th khng t ti n. y l cuc ua rt ng . Cuc ua l rt thch : tm tr ua tranh ny khng th t ti linh hn bt ng ny! Nhng y l iu vn thng xy ra trong cuc sng. Nhng th bt ng ch c th c c bng vic duy tr tnh lng, khng phi bng vic ui theo chng.
100

99

| Bn ang bc trn ng... c hoa n bn v ng. Chng l tnh lng, bt r ti ch. Bn cng bc chm, bn cng thy chng nhiu hn v nu bn ng tnh lng bn s c kh nng thy tt c mi th nhn chng. Nu bn ang trong xe chy nhanh qua chng vi tc mt trm nm mi ki l mt mt gi, bn s khng th c c ly mt thong nhn v chng, v nu bn ang bay trong my bay qua chng bn s khng bit g v chng. Gi s, nu trong tng lai mt phng tin cn nhanh hn c pht minh ra, th th bn s khng bao gi bit liu hoa c hay khng. Mt chic my bay bay vi tc mi su nghn ki l mt mt gi s b l hoa ang mc bn ng. Mc du chng vn ang ng tnh lng, bn s l chng bi v tc ln ca bn. Tm tr chy vi tc cc ln. Cho ti nay chng ta khng c my bay hay phng tin no c th snh c vi tc ca tm tr. C th dnh ra mt phng tin nh th, hay mt phng tin chy nhanh hn tm tr, cho tm tr chng ta b b sau khi chng ta theo cuc ua m xem! S c khng thoi mi ln, v rt kh khn; con ngi s thy bn thn mnh trong rc ri ln. Khng, chc chn s khng xy ra chuyn c chic my bay bay nhanh hn tm tr chng ta. Lc m my bay ti c mt trng tm tr chng ta hon thnh cuc hnh trnh ca n ti sao Ho ri. V khi my bay ti sao Ho th tm tr lc i vo mt h mt tri khc. Tm tr lun chy trc mi my bay, d tc ca my bay c th nhanh n u. Vy m tm tr, vi kh nng tc nhanh th, khng bao gi c th t ti c atman bt ng. Cho nn iu m Upanishad ni l hon ton ng. Ci tuyt i tnh lng khng th c t ti c bng vic chy ui theo; n ch c th t ti c bng vic ng tnh lng. Nu tm tr tr thnh yn tnh ton b - tuyt i tnh lng - th th, v ch th th, n s c kh nng bit ci l tnh lng. Bn cng bit iu ny - rng khi tm
|

tr tuyt i yn tnh, n dng hin hu. N ch c y chng no n ang chy. Ni thc, chy l ci tn khc ca tm tr. Ni tm tr ang chy l vic tha. Khi chng ta ni tm tr ang chy, chng ta l li, cng ht nh ta l li khi ni rng tia st ang lo ln. Trong s kin tht, vic lo sng l tia st. Khng cn phi nu ra hai pht biu: Tia st ang lo ln. Bn bao gi thy tia st m khng lo sng khng? Th th sao bn tm ni nh vy? Chnh vic dng t to nn kh khn . Chng ta tch bch tia st vi vic lo sng khi ta din t hin tng bng li. Th ri chng ta ni, Nhn ka, tia st ang lo ln! trong khi vic lo sng v tia st thc s l hai tn cho mt hin tng. Chng ta cng phm phi cng sai lm khi chng ta ni tm tr ang chy. Thc ra, ci c gi l tm tr bao gi cng ang chy. Chy l tm tr! Th th mt tm tr tnh lng khng c ngha, cng nh mt tia st khng lo sng khng c ngha. Nu ai ni, Tia st khng lo sng ln ny, bn s ni ngay, Th th n khng c cht no, bi v pht biu, Tia st khng lo sng, khng c ngha. Khi n lo sng, n c y. Nu tm tr tnh lng, n dng hin hu. Tm tr tnh lng tr thnh v tr. Kabir gi trng thi ny ca v tr l trng thi ca lng l. Khi n tnh lng, n dng tn ti. Tm tr ch hin din khi n ang chy. y l l do ti sao bn s khng bao gi c kh nng gi cho n tnh lng c. Nu bn tr nn tnh lng, bn s thy rng tm tr khng c. Tm tr khng bao gi c th bit c linh hn, v linh hn khng bao gi c th c bit ti qua vic chy, v tm tr l t khc cho vic chy. Do atman ch c bit ti vo ngy khng c tm tr. Chng ta c th bit ton th th gii qua tm tr; ch yu t tm linh cao nht l vn cn khng c bit. Chng ta c kh nng bit yu t tm linh cao nht ch khi tm tr khng c .

101

102

| Tm tr c ton b cng ngh bt n ring ca n. Bi v vic chy khng mc ch l khng th c, tm tr to ra nguyn nhn hay mc ch cho vic chy ca n. Nhng iu ny c gi l ham mun. Tm tr ni, Mnh ham mun iu , cho nn mnh s ui theo n. Lm sao bn c th chy ui c nu bn khng c ham mun t ti ci g trong tng lai, hay nu khng c mc ch no t ti? Do hng ngy tm tr u quyt nh hon thnh mt mc tiu c bit trong tng lai. Th th vic chy ui bt u, nhng vo lc m mc ch c t ti, ngi ta pht hin ra n l v dng v n ch n thun l ci c cho tm tr chy ui. Mc ch c t ti tr thnh v gi tr khi c hon thnh. Th th tm tr tm kim ci c khc, mc ch khc c t ti. Sau khi t ti mc ch n s ni, Chng c g thc cht trong ci ny. By gi mnh phi c gng cho mc tiu kia... Cho nn n tip tc chy ui, thm na thm na. y l l do ti sao tm tr bao gi cng tng lai. N khng bao gi c th trong hin ti. Ngi mun chy s phi sng trong tng lai. Tm tr bao gi cng pha trc bn. N s khng cn y ni bn ang c y. y, ni bn ang c y, vic chy phi dng li. Linh hn - atman - l y ni bn c y, v tm tr c y ni bn khng c - ni bn cha bao gi c y. N bao gi cng trc bn, v bt k ni no tm tr t ti n u ni, Ci ny v dng, v gi tr. i tip i! N ging nh ct mc c mi tn bao gi cng bo bn i tip. Nhng trong nhng ct mc ny mi ln chng ta u bt gp mt ct mc nh s khng, thay v mi tn. Hm qua trong khi i do ti thy mt ct mc vi du s khng trn . Khng c mi tn ch li ny hay li n, v s khng ngha l im ch. Khng u na m i; bn t ti ch ca mnh. Nhng tm tr ba ra mi tn ni, i tip. Ct mc vi s khng khng bao gi c thy trn cuc hnh trnh
|

ca tm tr. V nu vo bt k lc no, bt k ngy no, bn bt gp mt ct mc nh th, bit rng bn n mt ni c bit nh thin. Khi bn tnh c thy ct mc trn cuc hnh trnh ca mnh, bit rng y l vic nhn ra atman. Linh hn c y ni c s khng. Cho nn nhng ngi bit ti iu ti thng u tuyn b rng bn s khng th bit c n thng qua tm tr; bn s bit n bi s khng. Nh ly, ci m ngi chng ng gi l s khng chnh l v tr. Ti bo bn tm tr lun to ra c sn ui mi th. Khi n bt u chn ngn vi mi th trn th, chng b dp sang mt bn. Tm tr ni, Mnh thu c giu sang ln lao, mnh xy dng nhiu to nh, mnh mua bao nhiu thn th cho vic tn hng nhng khng thu c bn cht g t nhng th ny. Th ri n chi tr mo cui cng gi vic chy ui ca n: n bt u to ra mi tn tr ti th gii tip, ti ci tri, ti cu ri v Thng . Cho d th, n khng yu cu chng ta dng to ra mi tn v quay tr v s khng. Khng, by gi n ni, Th t ti giu c tm linh xem sao. Giu c trn th mnh t ti ri v thy n v dng, cho nn th tip xem sao! By gi mnh phi c gng t ti tn gio. Mnh bit mnh c th lm c iu . Bng cch ny hay cch khc, mnh s lm iu ! Thi thc tr thnh dai dng. Nu n lc c c ci g vn tip tc, th th tm tr cng s tip tc. Nh ly iu ny: ngi khng phi l ngi tn gio thc l ngi c ao t ti iu g . Ngi tn gio l ngi nhn ra chn l rng mi hot ng nhm thu c u ch l tm tr; ngi t b c gng t ti bt k ci g. By gi ti khng cn c gng t ti bt k ci g. By gi, chung cuc, ti sn sng cho tnh lng. By gi, cho d Thng c yu cu ti ti ch ngi, ch bc hai bc ti ch ngi, ti s vn cn tnh lng. By gi ti ang ng ct mc s khng. Ti khng cn cuc hnh trnh no cn tin
104

103

| hnh by gi na. Nhn bit i, ngi ng tnh lng, trong ci tnh lng y ca ngi , ngi tm thy Thng . Ngi chy theo Thng khng bao gi t ti ngi bi v vic chy l ca tm tr, v yu t tm linh cao nht khng bao gi c t ti bi tm tr. Khi bn pht chn vi vic tm kim theo cc vt trn gian bi tm tr, bn s ba ra nhng ci c mi cho tm tr atman, Thng , chng ng. Pht i xa khi chi b s tn ti ca atman, v bng khng bn s dn mi n lc vo vic c gng tm ra n. Tm tr lu c th, n s ni, c thi, nu khng c ci g khc, t nht c atman, cho nn ta s theo ui ci ! Ta s cng hin nng lc ca mnh t ti iu ! Nu n khng chy v nh n s chy hng ti n th. N phi chy - nu khng hng ti i tng vt cht th th hng ti Thng ; trong bt k trng hp no, tm tr phi chy. Nhng ch nhng ngi ng tnh lng mi tm thy n. y l tuyn b ca li kinh ny. N sau cc gic quan v bn ngoi tm tr. C hai khng th gip cho bn t ti atman. Th th chng ta phi lm g? V n sau gic quan, vt b mi khi nim rng chng c th gip bn. V n bn ngoi tm vi ca tm tr, dng vic tu thuc vo tc tm tr ca bn. Ti ang ni cho bn khng t tin tng no vo c tm tr ln gic quan. Khi ti yu cu bn nhm mt, thc ra y l yu cu bn ph v thi quen ph thuc vo mt gic quan c bit. Ti ang bo bn, bn tng thy qu bng mt bn, vy m iu vn khng c thy. Mt hot ng trong nhiu kip ri, nhng iu khng th c thy. By gi chng ta thy bng mt nhm. Chng ta c gng vt v nghe ting ni ca iu , nhng iu khng th c nghe thy. Chng ta mong mi am m nghe thy m nhc ca n, nhng tai chng ta khng
|

bt c n. By gi, chng ta nt tai li. Chng ta suy ngh v suy t v tn, nhng khng bao gi c th pht minh ra li kinh a chng ta ti . Chng ta c gng vt v vi tm tr, chng ta chu ng nhiu lo u v bun phin, chng ta lp lun v cn nhc, v nhn vo nhiu trit hc, nhiu tn gio v nhiu kinh sch. Chng ta to ra nhiu cun sch v lp ra nhiu l thuyt v nguyn l, nhng khng tm c bt k du vt no ca iu . By gi gt sang bn tt c nhng iu ny i. Chng ta t b suy ngh. By gi chng ta i vo vng v suy ngh. C l y iu c th c tm ra. Ti dng t c l cho bn. N chc chn c t ti y. Nhng trong khi n vn cn cha c t ti, ngay c vi tin tng chn thnh rng trong vng v tr n chc chn s c tm thy, l nguy him. Cho nn ti dng t c l cho bn: thng thng, vic gi nim tin nh th tr thnh chng ngi cho tin b ca chng ta. Ngi ta khuyn chng ta rng iu l c rng by gi chng ta s c n, rng by gi chng ta tm thy cch thc chc chn! Cho nn cc l thuyt i ti trng c v nh nhng thnh tu. y l l do ti sao ti dng t c l, cho bn c th c thuyt phc i vo trong thc nghim. y l iu chc chn t ti c, nhng phi t b s h tr ca cc gic quan. Tm tr, chy v ua, phi b loi b. y l bn tnh ca yu t tm linh cao nht, ci v bao gi cng hin hu bn trong chng ta, nhng ci m chng ta lin tc b l qua nhng phng sch v k hoch ca ring chng ta cho cuc sng. N cha bao gi b chng ta nh mt, n n gin b qun lng. Chng ta n gin qun n. Nhng trong khi qun n, ton th cuc sng ca chng ta tr thnh v gi tr, tr thnh a ngc. Trong khi qun n, khng hoa no pht trin trong cuc sng, ch gai. Trong khi qun n, cuc sng tr thnh sa mc khng c sng, khng lung nc ngt. Mi hnh phc bin mt. Cuc sng ca chng ta tr thnh sa mc ni m, d chng ta tm
106

105

| kim nhiu n u, khng dng nc no c tm thy, v ch c ct tut qua i tay chng ta. Chng ta bc i bao lu khng thnh vn , khng bng rm no c thy, khng u l ni tr ng, khng u l ch ngh ngi. Hiu iu ny: khng c ch tr ng no, khng c c o no trong cuc sng, nu khng c yu t tm linh cao nht , atman. Khng cc lc no tng tun chy m khng c yu t tm linh cao nht . N l tt c ni chung. N l tinh hoa thc. Nhng nhng ngi b vng vo l cy khng c kh nng tt xung r. L c th cng nhn vic mc ra ca chng l t r, nhng nhng ngi vn cn vng trong l khng bao gi pht hin ra r. T b l i. i su xung vo bn trong, vt ra ngoi cm gic, vt ra ngoi gic quan, vt ra ngoi ngh. i vo bn trong v ra sau chng, dn dn, cho ti khi bn i ti im s khng. N l bn trong mi ngi. Xoay xung quanh n, chng ta vn v y , nhng khng c n khng th c vic lang thang c. Khng c im s khng bn trong , khng c yu t tnh lng hon ho ti trung tm, ton th qu trnh bin i ny, mng li tun hon khng l ny, khng th tip din c. Vic chy ui ny ca bn ging nh cn bo, vic xoay trn ny ging nh cn xoy lc, tt c nhng iu ny ph thuc vo s hin din ca s khng . ti lm r mt iu cui cng v vn ny. C hai cch m t cho mt iu : nh s khng v nh s hon ho. Upanishad thch thut ng hon ho; h a chung dng t hon ho. Khi Upanishad i vo s tn ti, khi nhng li kinh ny ln u tin c c ra, con ngi ch c kh nng hiu ngha ny l hon ho. T ny din t ngha ny trong ngn ng khng nh. Vic dng t s khng l din t ngha theo ngn ng ph nh. hiu thut ng hon ho ngi ta phi c tri tim hn nhin ca tr th. Ngi gi khng c kh nng hiu ngn ng ny, ngi ang i xa hn mi ngy khi trng thi tr th.
|

Nhng ngi, ging nh tr th, hiu ngn ng ca hon ho trong nhng ngy khi li kinh ny c son ra. Bn s hiu tnh hung ny nu bn tng nghin cu tr con, nu bn theo cch thc v hnh vi ca chng. Bc i trn ng a tr hi mi loi cu hi; tt c tr con u lm iu ny. Thnh thong cu hi kh thch , nhng bn a ra cho chng nhng cu tr li d dng n gin, v chng hi lng v tr nn yn tnh. Nhng cu hi i khi kh n mc ngi gi hn khng c cu tr li cho chng. Khi mt em b mi c sinh ra trong nh, tr nh s hi, Em b mi ny t u n th? Cu hi ny tht kh. By gi, ngi ln khng c cu tr li ng cho cu hi ny; c nhng ngi bit - cc nh sinh hc - cng khng c cu tr li ng. H ni, Chng ti vn cn ang nghin cu. Chng ti cha bit dt khot em b n t u. Chng ti c th ni cho cc anh nhng iu chng ti c kh nng pht hin ra, nhng cuc sng n t ci bn kia xa xm; chng ti khng bit iu g mt cch dt khot. Cho nn ngay c cc nh nghin cu, ngi dnh nhiu kip sng cho vn ny cng khng bit. V nhng ngi cho sinh ra tr con khng bit g ht c v iu , v khng cn phi bit g v iu sinh ra tr con. Nhng tng sai lm ny c to ra rng ngi b ca by a con nn bit a tr t u n, v v ngi cng sng trong o tng ny nn ngi s a ra li p, ngi s tm ra cu tr li. Nhng quan st tht k lng phn ng ca a tr m xem. N hi nhng cu hi kh th - tr con t u ti? - iu ngay c khoa hc vn cn cha pht hin ra cu tr li ng; v nh ti thy, khoa hc khng bao gi c c cu tr ng. Nhng bn ngay lp tc p rng bn thy con c em em b ti. a tr tin vo bn, v chy i chi. Vi n vn th l xong.

107

108

| N tin vo bn. Tm tr ca n l tm tr khng nh, khng phn i, khng hoi nghi cho n lc . N s khng hi phn i, Lm sao c em em b ti c? N ly em b t u? By gi n khng nu ra cht hoi nghi no. V sau n s hoi nghi. Ri mt ngy s ti khi cu tr li, C em em b ti, khng cn tc dng na. Th th n s hi nhiu cu hi v by t nhiu hoi nghi. Th th bn s bit rng tm tr ph nh i vo s tn ti. C mt thi i khi ton th th gii, ton th loi ngi tng hn nhin nh tr nh; ngi ta tin vo iu h c ni cho. Cho nn kinh sch cng c bn s cng ngc nhin v bi ri nhiu. Bn s b ln ln bi thiu logic, v bi vng bng lp lun kho. Ch c nhng pht biu trc tip. Ai n mt hin nhn v bo ng ta, Ti rt khng thoi mi v lo u. Ti phi lm g c c an bnh tm tr? Hin nhn ni, Nim tn Rama i. Ngi hi c tho mn v ni, c ri, ti s nim, v ra i. Ngi thm ch khng hi iu g s xy ra hay hi lm sao ngi c th c tr gip ch bi vic nim tn Rama. Ngi khng hi bt k cu hi no. Nh trong tm tr, khng ci g s xy ra bi vic nim tn ca Rama, nhng hon cnh ca tm tr con ngi l ti mc ngay c nu hin nhn yu cu ngi lm nhm Hn , hn ! ngi s c li. Khng ci g xy ra bi vic nim hoc t Rama hoc t hn . Nhng chnh hon cnh khng nh ca tm tr, tm trng hn nhin ca vic chp nhn, khng bit ti chi b hay khng vng li, khng pht sinh hoi nghi, lm cho n c kt qu. l l do ti sao ngi ta hay ni, i v nim tn Rama ri mi th s n tho . Ngi ny v nh, nim tn Rama, v mi s n tho. Nh ly, khng ci g xy ra bi vic nim tn Rama. N xy ra l bi v thi khng nh ca tm tr. Nu nh hin nhn ni, Cm ly ba h mnh ny, hay nu ng ta a cho ngi
|

mt th nc no v bo ngi ung, ngi ny chc chn s ung nc ba v n s c kt qu. Bt k ci g cng u s c hiu qu. Khng ci g khc bit khi phng thuc l th ny hay th n. iu quan trng l tm tr khng nh ng sau ton th s vic. Nu iu c y, kt qu l thnh cng chc chn. Nhng by gi thi khng nh ca tm tr mt ri. N hon ton bin mt ngay vo thi ca Mahavira v Pht. Cho nn c Mahavira v Pht u phi dng ngn ng ph nh. Mahavira dng n cht t v tuyn b, Khng c Thng ! - khng phi bi v khng c Thng , m bi v by gi khng cn ngi no s nhy ma vui v khi c bo rng c Thng . Mt ngi nh vy s khng hi, Ngi u? Ngi n gin nhy ma theo cch ca mnh i vo cc lc. Ngi s ni, Nu c Thng , ti s ti gp ngi, v ca ci tri s c m cho ti. V nh ly, khng c cnh ca no khng m cho mt tm tr tin cy v hn nhin nh th. Khng c nhng ngi nh th ngi cng Mahavira. Khi ng y bo ai , Thng c y, ngi lp tc i cht vi Mahavira vi hng lot cu hi v ch ny. Th th Mahavira ni, Khng c Thng u. Thc ra, cu tr li th nht ca ng y l ng, nhng khi mt ai bt u a ra hoi nghi, ton b tnh hung tr thnh ng ngn v v ch. Khng c ngha g trong cu tr li ny nu hoi nghi c n gi ra. l cu tr li ca cc hin nhn c i. Nhng mi ngi trong thi ca Mahavira bt u hi, Thng l ai? Ngi u? Ngi c bao nhiu u? Ngi c bao nhiu tay? Ngi c sinh ra th no? Ngi t u ti? Chng ta c th gp ngi u? Cho nn Mahavira ni, Ngi khng c cht no. Cu tr li c khng cn hu dng na. Cu tr li m t cu hi bt u ny ra l khng c gi tr no. Mc ch ca cu
110

109

| tr li l cho cu hi c tp trung vo trong n. l cu tr li hm cha cu hi, cho nn cu hi ri i. C Thng ! l cu tr li ln nht, nhng Mahavira b buc phi t b n i. V Pht phi i thm mt bc na. Mahavira chp nhn s tn ti ca linh hn, atman, vi s mnh ca ng y. Khc trong quan im ca Mahavira v Pht ny sinh nhanh chng th. Khng c khc bit g ln gia thi i ca Mahavira v Pht, thc ra ch ba mi nm. Vy m Pht buc phi ni, Khng c iu nh linh hn. Mahavira ni, Khng c Thng , c linh hn. Pht phi ni, Thm ch khng c c linh hn, v vo thi ca Pht ngi ta bt u hi, Atman c ngha g? Khng c cu tr li cho iu . Pht ni, N l s khng; n l ci khng. Nh ly, cu hi khng th ny sinh i vi s khng, v n c ngha l ci khng c y. Cu hi no c th c nu ra v n? Cu hi khng th c a ra cho s khng. V nu bn a ra bt k cu hi no, iu ngha l bn khng hiu. Ngha ca s khng l ch n khng c. By gi, bn c th hi cu hi no thm na v n? Bn thn chng ta ni, N khng c. Pht ni, S khng. Ci khng! v hng dn mi ngi tr thnh c hp nht vi n. Ton th ngn ng b thay i. Nhng ti bo bn rng s khng v s hon ho l mt v l cng mt th. T hon ho l cu tr li ca tm tr khng nh, v t s khng l cu tr li ca tm tr ph nh. iu ng quan tm l quan st rng chng ta, trong th gii ny, khng c kinh nghim g v s hon ho, khc vi kinh nghim v s khng. l l do ti sao vng trn c chng ta to ra v chp nhn nh biu tng v s khng. N l hnh v hon ho nht c con ngi v ra. Khng mt hnh no khc l hon ho. iu cng ng quan tm bit l, trong mi nc trn th gii, hnh s khng ln u tin c pht minh ra
|

n ; v n c pht minh ra khng phi bi cc l do ton hc m bi cc l do ca Veda, vi mc ch hiu bit. S mt ti chn cng c hnh thnh nn n , nhng iu rt ng quan tm l tt c nhng con s ny t mt ti chn u khng hon ho. Ci g c th c thm vo chng. Vi s mt, mt khc c th c cng vo, v ci m vi n ci g c th c thm vo l khng hon ho, v gi tr ca n tng ln theo php cng. Ci g c th c ly i, bt t n i, v ci m t ci g c th c ly bt i, do vy lm b n i, l khng hon ho. Bn khng th thm ci g vo s khng cng khng bt ci g i t n c. N l hon ho. Bn khng th bt ci g t s khng - lm sao bn c th bt ci g t ci khng? - bn cng khng th thm g vo s khng c. Bn c th lm th no? S khng l biu tng, l hnh nh cho s hon ho. N l hnh nh hnh hc ca s hon ho. Chng ta mang s khng ny, hnh nh ca s hon ho, bn trong chng ta. Nu bn c th i ti hiu Thng thng qua s hon ho, iu l tt. V nu bn khng th hiu c qua s hon ho, th th ti qua s khng. S khng khc bit g v kt qu cui cng. Qua thay i thi tm tr hai con ng i vo hin hu, dn ti cng ch. Nu tm tr bn c tnh khng nh v bn cm thy bn s khng nhn ra n qua s khng, bn nn ly con ng ca nhy ma, ca ht v hin hu trong cc lc. V nu bn cm thy tm tr bn c tnh ph nh v hoi nghi, th th c duy tr im lng, yn tnh, l s khng, v mt ht trong s khng. Nu bn ngh tm tr bn c cch tip cn ph nh, th th tr nn c thng nht vi s khng. Kt qu cui cng l nh nhau. Nhy ma , cc lc , s ti qua c s khng na, nhng n s ti bi vic l s khng, v s khng s ti qua nhy ma,
112

111

| bi vic tr thnh mt vi vic nhy ma. Ngi c hon cnh tm tr thin v s hon ho s nhy ma, ca ht v tng nim li cu nguyn ngay t u v do vy bin mt trong s khng. Khi vic nhy ma tr thnh nhanh v hoang di, ch th th vic nhy ma ca ngi cn li, v khi n tr thnh in cung nh mt cn xoy lc, ngi bt u kinh nghim s khng bn trong. Ngi s cm thy ai ang ng ng sau. Thn th s tip tc nhy ma v s khng, atman, s ng li, s c thc tnh bn trong. im tnh lng s bt u xut hin cng vi bnh xe xoay trn. Nh trong tm tr rng nu bnh xe bt ng, s kh bit ti im tnh lng bi v c hai s tnh lng. S kh phn bit ni u l trc xe v u l bnh xe nu bnh xe bt ng. Nu bnh xe ang chuyn ng, s d dng bit c trc v n s khng chuyn ng khi bnh xe ang chuyn ng. c nhn chm trong cc lc bi vic tr thnh mt vi s hon ho, mt Chaitanya hay mt Meera no ang nhy ma. Khi iu nhy tip tc, bnh xe quay cng ngy cng nhanh, v im trung tm xut hin nh s tch bit trong ci tnh lng ca n. Nu bn bt u vi s khng th bn bt u cm thy trng rng bn trong. Khi mi th bn trong tr thnh trng rng, bnh xe bn ngoi bt u c thy ang quay; ngh ti v i, samsara, th gii, ang tip din. Cuc hnh trnh ti iu ti thng c th bt u t trc xe hay t bnh xe. C hai s em chng ta ti im cui cuc hnh trnh. Yu t tm linh cao nht c th c bit ti hoc bi vic tr thnh s hon ho hoc bi vic tr thnh s khng; nhng cc gic quan khng th a chng ta hoc ti s hon ho hoc ti s khng c - m tm tr th cng khng th a ta ti c.
|

113

114

| Yu t tm linh cao nht, atman, khng chuyn ng, vy m n ang chuyn ng. N l ci gn nht vi chng ta, vy m n l xa xm. Yu t tm linh cao nht bn trong chng ta. N l linh hn bn trong, v vy m n l thy c bn ngoi. y l mt trong nhng li kinh v i nht tng c tht ra trong lch s nhn loi. N rt d dng v ng thi rt su sc v su lng na. Khng c chn l no su sc hn v su lng hn tt c nhng chn l n gin ca cuc sng. Chng dng nh khong m h th, nhng chng hm cha nhng b n, v nhng li ngc i phi c dng lm l chng ra. Nu nh logic nh nghin cu v chng, ng ta s ni chng hon ton khng ng. Arthur Koestler, mt nh t tng ln ca phng Ty, ch nho rt nhiu v cch thc phng ng nhn vo mi vt. ng y kt n cch nhn y l ng ngn. Cn ci g c th l li pht biu ng ngn hn iu ny - rng yu t tm linh cao nht gn hn ci gn v xa hn ci xa? Bn c cn minh mn khng? Bt k ci g gn phi gn; lm sao n c th xa c? Yu t tm linh cao nht ny l bt ng v cng l ang chuyn ng! Bn ni iu v ngha g th? Khng c ngha cht no trong iu bn ni. N su bn trong v trn khp ra ngoi na sao? Nu n l vy, th th c khc bit g gia bn trong v bn ngoi? Nu n l bn trong, lm sao n c th bn ngoi c? Hay nu n bn ngoi, lm sao n c th bn trong c? Nu n ni xa xm xin c ni nh th, ng ni n gn. V nu bn ni n gn, th th xin chm dt vic ni n ang xa xi i. y l cch thc Koestler bin lun. Nu bn thnh tht vi thi ca ring mnh bn s tn thng kin ca Koestler. ng y l mt con ngi rt chn tht, v ti a thch tnh tht th ca ng y vi cc phng n, bi v cch thc c th c
|

6 Chn l l ng ngn

Yu t tm linh cao nht ang chuyn ng v n cng khng chuyn ng. N i xa m gn. N b che giu trong mi vt v n cng ngoi mi vt.

115

116

| tm thy ngi nh vy. Koestler ni, Ti coi nhng pht biu nh th l phi logic. Chng ch ti t ngi mt tr, nhng ngi mt tr, nu ngi ni ging nh th ny, c th tha th c. Nhng Koestler khng bit rng ngay c khoa hc cng i ti v tr ny trong nhng nm qua, v nu ra nhng pht biu tng t. Ngay c Einstein cng ni ngn ng nh th. C chng mt mnh y! Cc hin nhn rt c th l nhng ngi lp d. H chc chn khng tuyn b rng h khng lnh mnh, v khng ai trn th gii ny, ngoi tr ngi in, ni rng mnh khng lnh mnh. Cc hin nhn thng minh n mc h hon ton c chun b in. Nhng ngi t ti tr hu cao nht u bng lng c coi l k ngu. Hm qua ti bo ai rng t nhn tr hu l ngu xun. Khng ai ngoi k ngu t nhn l khn ngoan v thng minh. Tt c nhng ngi khn ngoan c sinh vo th gii ny u ni, Chng ta l nhng k kh v i, chng ta khng bit g. Chng ta bit mi iu ny: rng chng ta bit ci khng. Khi chng ta bt u bit, chng ta cng bt u hiu rng chng ta l k dt nt su sc. Ngay c Koestler cng khng th ni rng Einstein l lp d. Nhng kh khn ny sinh trong mi nm qua - kh khn nh Upanishad phi i din. Kh khn nh th ny sinh khi mt ngh no , tm kim no ng chm ti b n cao nht. Khi hin nhn ca Upanishad t ti b n cao nht ny - atman ti thng - ng y phi dng ngn ng ngc i. ng y ni mt hi rng n l xa xm v n cng l gn gi; v ng y ni mt iu ny tip ngay sau iu kia nhanh chng v tc khc n mc bn khng th ngh n l xa xi c. ng y ni n l gn gi, ri lp tc ni tip theo rng n cng xa xi na, cho nn bn khng th phm sai lm m ngh rng n l gn gi. iu c ni ln u ngay lp tc b ni ngc li trong mnh
|

tip. By gi cc khm ph ca khoa hc cng ang tip cn rt gn vi yu t tm linh cao nht . Cc nh khoa hc rt phn vn khi in t c pht hin ra. H khng c t ng no m t n. Con ngi t t cho mi th, nhng cc nh khoa hc b ln ln khi h phi dng t no cho in t. H nn gi n l nguyn t hay l sng? Nguyn t v sng l nhng th tch bch v mu thun nhau. Nguyn t khng th l sng c. Nguyn t c ngha l ht mt ch. Sng ngha l mt th ang chuyn ng. Nu n dng chuyn ng, n cng dng l sng. Sng c ngha l mt th ang tri ni, ang tun chy, lin tc tr thnh, lin tc thay i hnh dng - qu trnh. Sng l qu trnh. V in t, tnh trng ca n l g? Hai nh khoa hc ang nghin cu n; mt ngi ni, Vi ti n dng nh l sng. Ngi kia ni, Vi ti n c v nh nguyn t. C hai u ni nh th vo mt lc. Nh khoa hc kia ni, N trng ging nh nguyn t vo khonh khc ny v ngay khonh khc tip n trng ging nh sng. N l c hai vo cng mt lc. Cho nn c kh khn ln t tn n. Khng c t no trong bt k ngn ng no trn th gii mang ngha ng thi l nguyn t v sng - iu c th c ngha ng thi c hai. Cho nn h pht minh ra mt t cho n, lng t. Lng t c ngha l c sng v nguyn t. Koestler s gi Einstein, Planck v nhng ngi khc nh h l ngi in. ng y s coi h l ngi d hi. Ai hi Einstein, ng ni g v iu ny? Lm sao n c th l c nguyn t v sng c? ng ta p , Lm sao ti c th quyt nh rng iu l c th hay khng c th? Ti ch c th ni, n l vy.

117

118

| Ngi hi ni, Pht biu ny ca ng bc b mi lut v nguyn l ca logic. Tt c l thuyt logic do Aristotle xut u b lt nho. Th ri Einstein p, Lm sao ti c th ng c iu ? Nu logic b bc b khi phi ng u vi s kin th n phi b bc b ch. S kin khng th b vt b. ng i cch lp lun logic ca ng i. S kin l nh vy. Aristotle l khng ng. in t n gin khng sn sng chng minh Aristotle l ng. Bn s phi thay i cch lp lun ca mnh, v s kin l nh n vy. C Aristotle sai i. in t khng nh tr thnh nguyn t ch tun theo Aristotle; n cng khng sn sng n gin l sng chng minh Aristotle ng. N l c hai. N khng bn khon v Aristotle. Logic ca ng y ni nhng iu i lp khng th cng tn ti nh mt th. iu ng y ni l ng. Lm sao mt ngi ng thi va sng v cht? Nhng nhng ngi bit ti b mt su sc ca cuc sng u ni rng sng v cht l hai chn, tri v phi, ca mt v cng mt ngi. Khi bn ang sng, bn ng thi cng ang cht. Bn khng cht vo mt ngy; bn ang cht t ngy bn c sinh ra. Ti mt u cuc sng tip din, v t u kia ci cht ang tin ti. V bn ang i ti ch cui trong by mi nm. y l iu ng quan tm suy ngm: mt ngi cht c th cht c khng? cht, cn phi c ngi sng. Tc l phi ni, tuyt i cn thit, khng th trnh c l phi sng cht. iu kin ny khng th bn ci. Nu mt ngi khng sng, ngi khng th cht. By gi iu ny tr thnh mt pht biu mu thun ton b. Mt iu kin khng th trnh khi l sng m cht. Th th iu ny c ngha mt iu kin khng th trnh khi na l cht i m sng. Ngi khng cht i trong khonh khc ny, cng khng sng. Cht v sng l
|

nhng ci tn ca cng mt qu trnh. Chng ta ang cht v ang sng vo cng lc. Chng ta ang b xo i v ang tr thnh, ng thi. Aristotle ni bng ti l bng ti v nh sng l nh sng; chng khng th thng nht thnh mt. Thng thng, iu ny dng nh ng n. C bng ti ni khng c nh sng, v c nh sng ni khng c bng ti. Nhng khoa hc cho ta bit nh sng khng c gi l bng ti, v bng ti khng c gi l nh sng. Khc bit l mc . Tng t, nng v lnh khng phi l hai iu tch bit. Li kinh ny ca Upanishad s rt d hiu nu bn tin hnh thc nghim ny. H nng mt tay bn cht t trn la v mt mu nc trn tay kia ng thi. Ri nhng su c hai tay vo trong mt thng y nc, ri bn t hi mnh xem nc m hay lnh. Mt tay s bo bn nc lnh cn tay kia s bo bn nc m. Th th bn s phi ni nc l lnh v m nu bn khng mun a ra mt pht biu sai lm; bn s phi a ra nhng pht biu mu thun. Theo Koestler iu ny s l ng ngn. Nhng nc l khng lnh khng m. n gin c khc bit v nhit gia nc v tay bn, nh bn thy khi chng tip xc vi nc. Upanishad ni atman l gn gi v c xa xi na. N ni nh vy bi v d l c th tri rng bao xa, chng bao gi cng vn gn r. Chng c ni vi r, nu khng chng khng th tn ti c. Nha cy ti t r. Nu chng ta nhn ng, l khng l g ngoi nhng cnh tay tri rng ca r. N l s ko di - r c ko di v bin thnh l. Khng c gin on bt k u gia. Khng c ch gia ni bn c th ni rng ti y r b gin on v t l bt u xut hin. Ton th cy c thng nht cng nhau. L l trn cc im kia cn r trn cc im ny. Ngn chn chn bn v tc trn u bn khng gin on
120

119

| vi nhau. Chng c ni vi nhau, chng l mt. Chng l hai u ca cng mt vt. Xem r gn vi l bit bao nhiu! Chng em cho l mi nha cy, mi sinh lc. Lm sao chng c th xa xi c? V vy m chng xa nhau y, rt xa xi, v nu l mun bit ti r, chng s phi ly cuc hnh trnh di. Ti sao ti ni r l xa xi? Chng xa lm theo ngha l l thm ch khng bit rng r c tn ti. Mt tri dng nh gn l, mc du n rt xa, mi triu dm. Nhng l c th cm thy mt tri rt gn. Chng bt u rung rinh trong sm mai khi mt tri ln. Chng nhn bit v s hin din ca mt tri hng ngy, nhng chng bao gi cng dt nt v r n kn di chng v l mt phn v mt mnh ca chng. Theo ngha ny, mt tri l rt gn, trong khi r rt xa. Yu t tm linh cao nht - at man - l rt gn chng ta bi v chng ta khng th tn ti m khng c n, v n cng rt xa bi v chng ta hon ton khng nhn bit g v n mc d vic tm kim chng ta v n qua v lng kip. Ngi ta ni rng n l tuyt i tnh lng, vy m tt c mi chuyn vn ca cuc sng ph thuc vo n. Ci trc khng di chuyn; bnh xe chuyn ng, vy m ci trc cng thc hin cng hnh trnh nh bnh xe thc hin. Gi s bn bt u cuc hnh trnh trn chic xe nga. Trc xe s khng di chuyn mt li; ch bnh xe l ln i. Nhng khi bn dng li sau khi i mi dm, ci trc xe cng lm cuc hnh trnh mi dm ng y, khng di chuyn mt li. Koestler s gi pht biu ny l pht biu ngu xun. Nhng bin c ny cuc hnh trnh - xy ra. Lm sao ngi ta c th tranh ci v s kin ny c? Nu Aristotle b chng minh l sai, c ng y sai i; s kin khng th sai c. Ci trc xe khng di
|

chuyn cht no vy m cuc hnh trnh mi dm ng c thc hin. Atman cha bao gi bc i, cho d mt khonh khc, v cha bao gi di chuyn; v vy m n to ra mt cuc hnh trnh qua v lng ln sinh thnh, dng v lng tri v ch ngh, v du hnh xa th. y l l do ti sao hin nhn ca Upanishad ni n khng di chuyn v vy m cng di chuyn. ng y ni n bn trong v ng thi bn ngoi. Thc ra, bn trong v bn ngoi ch l phn bit tm thi. Khi bn ht vo bn ni hi th i vo, nhng trc khi bn hon tt cu pht biu ca mnh n i ra. Bn tng bao gi ngh v iu ny cha? Bn ni, Hi th i vo - n bn trong. Trc khi bn c th hon tt pht biu ca mnh, trc khi bn c thi gian ni nh th, n ngoi; v khi bn ni n ngoi, bn lp tc thy rng n bt u i vo ln na. Ci g l khc bit gia bn trong v bn ngoi trong trng hp ny? y n thun ch l chiu hng, khng c ci g khc. Liu c mt cht xu khc bit no gia bu tri bn ngoi nh bn v bu tri bn trong nh bn khng? Khng khc bit g c. Bn xy cc bc tng v do vy bao bc mt phn ca bu tri. N l mt phn ca ci bu tri tri rng bn ngoi nh. Bu tri bn trong nh l mt vi bu tri bn ngoi, vy m vn c khc bit no . Khi mt tri nng gt, chng ta bit bu tri bn ngoi l khc vi bu tri bn trong. C thoi mi bn trong, trong khi c khng thoi mi bn ngoi. Bu tri bn trong v bn ngoi l mt v nh nhau, vy m chng khc nhau, tch bit. Khi chng ta ng di bu tri bn trong ban m chng ta cm thy d chu hn, thoi mi hn nu chng ta ng bn ngoi. Do , Upanishad ni, cng ci mt l bn trong nh bn ngoi. V vy m bn s phi bt u t bn trong nu bn mun
122

121

| bit n. Ch sau khi bit n bn trong, bn mi c th ni rng n l mt vi bn ngoi. Trc khi bit iu ny, khng th ni c rng n l bn ngoi, bi v nu bn khng bit bn trong ca mnh bn s khng c tng no v bn ngoi l g. Lm sao nhng ngi thm ch khng bit ti bu tri nh b ca nh ca ring h bit c bu tri bn ngoi khng l, v hn y? Lm quen trc ht vi bu tri nh b ny i v th ri bn s lm quen c vi bu tri v hn bn ngoi . Nhng ngi mun bit n s phi bt u t bn trong. V nhng ngi t ti giai on cui cng ca vic bit, s hon tt cuc hnh trnh bn ngoi ca h. Bc u tin, t bit, xy ra bn trong v bc cui cng, bit ci ti thng, xy ra bn ngoi. Cuc hnh trnh bt u vi atman v kt thc vi tm linh ti cao - vi Paramatman. Pht biu dng nh rt ng ngn, tuyt i phi logic v khng lin quan ny l mt pht biu rt su lng - mt chn l v i v trn y thc t. Nhng nhng ngi dng lp lun logic khng bao gi c th t ti c s kin . Ch nhng ngi bo dn vt b ngay c lp lun mi c kh nng t ti s kin , bi v chn l - s kin - khng tn trng lp lun ca bn. Tt c mi lp lun u nhn to, v cc s kin khng bao gi lo ngh v iu . Lp lun ca bn c th bin minh theo bt k cch no n thch, nhng s kin, khng xo trn, s tip tc x l theo cch ring ca chng. S kin c ni cho bn thn chng, khng my may trn tr v cch lp lun ca bn. l l do ti sao lp lun phi b p v ra tng mnh khi c tranh ci gia s kin v lp lun. l l do ti sao, khi ngi tr hu ca phng ng t ti chn l ca cuc sng, h vt b lp lun logic. H tuyn b, Lp lun khng th c ch g. y l l do ti sao nhng ngi tr thnh rt thnh tho trong lp lun thy kh bit chn l. H kt
|

cng vo trong lp lun ca mnh. H c ni, Lm sao nc ng thi va nng va lnh c? Lnh l mt phm cht, nng l mt phm cht khc v i lp! Nhng chng l mt v cng mt. H c ni mi, Lm sao sinh v cht c th l mt c? Nhng chng l mt y! Ngi tm kim chn l phi to bo vt b lp lun, ngay c y l to bo ln nht. Li kinh ny nm ngoi logic v do l v i. Nh ti bo bn, n l mt trong nhng li kinh v i nht c tht ra trong lch s nhn loi. By gi chng ta i vo chn l v i ci nm ngoi logic. ng c gng lp lun v cch nhy ma hay h ht hay khc lc hay ci to s c ch cho chng ta. ng ngh ngi. Gt logic sang mt bn v ly c nhy!

123

124

| Khng thch hay cm ght ngi khc l c s ca nhng phc tp su xa ca loi ngi. C th ni rng cht c cm ght tr nn biu hin trong mi ph by c a ca anh ta. T cm ght c ngha l ham mun ph hu ngi khc. Yu c ngha l sn lng hi sinh bn thn mnh cho ngi khc, nu cn. Cm ght c ngha l sn lng ph hu ngi khc v bn thn mnh ngay c khi iu l khng cn thit. Theo cch tt c chng ta sng c d tha cm ght v khng c m nhc ca tnh yu. Cm gic chng ta gi l tnh yu, thc ra, ch l mt dng ca cm ght. Trong lm tnh chng ta lm cho ngi kia tr thnh phng tin ca chng ta c hnh phc; v ngay khi ngi ta lm cho ngi kia thnh phng tin, cm ght bt u. Trong khi lm tnh chng ta sng ch v ci ta ring ca mnh. Chng ta mun phc v cho mc ch ch k ca ring mnh. i khi chng ta dng nh lm iu g cho ngi khc, nhng y n gin bi v chng ta nh nhn c ci g c n p t ngi y m thi. Chng ta lm iu g cho ngi khc ch khi chng ta c hi vng no v vic nhn c ci g t ngi y - chng ta ham mun kt qu; bng khng chng ta khng lm g. l l do ti sao tnh yu ca chng ta c th bin thnh cm ght vo bt k khonh khc no. iu y vn thng xy ra: tnh yu c biu l cho ai vi pht trc y c th bin thnh s khinh th ngi y ngay sau . Nu mt cn tr nh bt ng ny ra len vo con ng tho mn ham mun ca ta, tnh yu ca chng ta s bin thnh cm ght. Tnh yu c th bin thnh cm ght v khinh th ch l cm ght b che giu. Ch c cm ght bn trong, v bao bc bn ngoi l ci v ca tnh yu. Ishavasya trnh by y mt li kinh rt quan trng lm cho tnh yu thnh c th; bng khng khng th c. Khng c
|

7 Tr thnh tm gng

Ngi thy ton b th gii cc i tng hu tnh v v tnh bn trong mnh v cng thy bn thn mnh trong mi i tng hu tnh v v tnh, bi iu ny, khng cn cm ght ai na.

125

126

| hiu bit v hnh ng theo li kinh ny, khng c kh nng no cho hoa ca tnh yu m ra. Li kinh ny ni rng cm ght s ti ch cui ch khi chm dt khi mt ngi bt u thy bn thn mnh trong mi i tng hu tnh v v tnh, v bt u thy mi i tng hu tnh v v tnh - ton th s tn ti - bn trong bn thn mnh. Nh ly, Ishavasya khng ni rng th th tnh yu s c sinh ra m ni, Th th cm ght s i ti chm dt. C mt l do c cn nhc rt k lng ni nh vy. Khng c vt cn no trn con ng ca tnh yu ngoi tr s hin din ca cm ght. Nu khng c cm ght, tnh yu n r theo cch ca n - t pht, t nhin. Khng ci g khc cn c thc hin cho n n r. iu ging nh vt b tng chn dng sui nh: mt khi c b ra, dng sui tun chy theo cch ring ca n. Theo cng cch hn ca cm ght nng ln chng ta. Bi hn cm ght ny chng ta khng c kh nng thy c khun mt mnh c phn x trong tm gng ca mi i tng hu tnh v v tnh; chng ta khng tr thnh tm gng phn chiu tt c nhng i tng trong chng ta. C hai hin tng ny xy ra ng thi: ngi c th thy bn thn mnh trong mi i tng hu tnh v v tnh - mi con vt, ton th s tn ti - khng trnh khi s c kh nng thy c tt c trong bn thn ngi . Ngi m t ngi ton th th gii tr thnh tm gng, bn thn ngi tr thnh tm gng cho ton th th gii. Chng xy ra ng thi. Chng l hai mt ca mt v ch mt s xut hin. Upanishad ni rng khi iu ny xy ra, cm ght bin mt. Th th ci g c sinh ra? Upanishad khng ni rng th th tnh yu s c sinh ra, v tnh yu l vnh hng, n l bn tnh ca chng ta. N khng c sinh ra, n khng cht i.
|

Chng hn, khi ma ma ti v bu tri b bao ph bi my, mt tri b che khut. By gi, chng ta c th ni rng mt tri s c sinh ra khi my bin mt khng? Khng, chng ta ch c th ni rng mt tri, ci bao gi cng c y, s thnh thy c. Khi my ti mt tri khng b ph hu, n ch b che khut. N khng cn thy c na, b che khut sau my. My s bin mt v mt tri s li chiu sng. My c sinh ra v my cht i, nhng mt tri th bao gi cng c . Tnh yu l bn tnh ca cuc sng, cho nn n khng sinh khng cht. My cm ght c sinh ra v cht i. Tnh yu b che ph khi nhng m my ny c sinh ra; n t l ra khi my bin mt, khi my khng cn na. Nhng tnh yu l vnh hng, cho nn Upanishad khng ni v vic sinh ra ca tnh yu, n ch ni ngn ny: cm ght cht v bin mt. Nhng bng cch no? Li kinh ny khng d dng nh n c v th. Nhiu ln vic xy ra l mi th trng c v kh l khng kh vy, v tng t, nhng vic c v nh d dng l khng d dng. Phn ln cc trng hp, c mt chiu su ln v iu phc tp b n giu bn trong cc vn d dng. Li kinh ny dng nh l trc tip v d dng. Ton th pht biu ny c hon tt ch trong hai dng. N ni, ngi thy bn thn mnh trong mi i tng - hu tnh hay v tnh - v bt u thy mi i tng trong bn thn mnh, s c cm ght ca mnh b ph hu. Nhng lm cho tt c mi th u thnh tm gng ca ngi , hay thnh tm gng cho tt c, l thut gi kim v ngh thut v i nht. Khng c ngh thut no v i hn na. Ti tng nghe: Mt ngi Trung quc c ln ti triu nh ca hong Iran v ni, Ti ti t Trung quc, v ti l

127

128

| mt ngh s rt v i. Ti c th lm ra nhng bc tranh m ngi cha tng bao gi thy trc . Nh vua ni, Th th lm chng y i. Nhng nh ly, triu nh ca ta khng thiu ho s u v ta tng thy nhng bc tranh rt tuyt diu. Ngi ho s Trung quc ni, Ti sn sng chp nhn mi thch thc. Ho s gii nht ca triu nh c chn ra ua ti. Ri nh vua cnh bo trc cho ho s ny, Dng mi ti nng ca ngi, lm cho tt nht vo. By gi y l vn danh d vng quc. Coi chng rng ngi phi khng b thua ngi ngoi quc ny. H c su thng hon thnh cng trnh ca mnh. Ngi ho s Iran bt u cng vic ca mnh mt cch rt trang trng. Vi s gip ca mi cho ti hai mi cng nhn, ng ta v ln ton b bc tng vi nhng bc tranh tuyt p. Tin tc v bc tranh ca ng ta lan ti nhng vng xa xi, v mi ngi t xa n xem cng trnh ca ng ta. Nhng mt iu k diu ln hn vic ny xy ra. Ngi ngh s Trung quc ni, Ti khng cn dng c hay cht liu no cho cng vic ca mnh, cng khng cn sn v no c. Ti ch i mt iu kin thi - l bc mn che ph bc tng ca ti khng c b ra chng no bc tranh cn cha xong. Mi sng ng ta chui vo sau tm mn, v tr ra lc ti, kit sc, vi nhng git m hi trn trn. Nhng mt vn phc tp, b n v k l ln l ch ng ta khng mang bt v hay sn theo mnh khi ng y bin mt ng sau tm mn. M cng khng thy c du vt g v mu sc ln vt sn trn qun o ng ta, v ng ta khng cm chi v no trong tay. Hong bt u t hi liu ng ta c qui d khng. Lm sao c th c bt k ua
|

ti no trong hon cnh nh th? Nhng cn phi i cho su thng p ng iu kin. Vi s bn chn ln lao mi ngi u ch i cho su thng tri qua. Tin tc v cc bc tranh ca ho s Iran ngy mt lan xa v rng, v cng vi tin ny, li bn tn cng lan truyn v i th ua ti k d ca ng ta, ngi i vo cuc ua ti m khng c sn v g. Bn khng th hnh dung c mi ngi nng lng ch i su thng tri qua nh th no. Sau su thng hong ti xem cc bc tranh. ng ta say m xem cc bc tranh do ho s Iran v. ng tng xem nhiu bc tranh trong i mnh, nhng ng ta cha tng bao gi thy nhng bc tranh vi ti nng khng th khen ht li ny c. Th ri ng ta yu cu ngi ho s Trung quc trnh by tc phm ca mnh. ng ny ci b bc mn che ph bc tng ca mnh. Khi nhn vo nh vua rt phn vn. N l cng bc tranh ca ho s Iran. Ngi ho s Trung quc to ra cng bc tranh nh ca ho s Iran, nhng vi mt nt ph thm: n khng c v trn tng, nhng n ni ln t su hn mt mt hai pha trong bc tng. Nh vua hi, Ngi lm iu ny nh th no? y l tr o thut g vy? Ngi ho s tha, Ti khng lm tr o thut no c. Nhng ti l chuyn gia trong vic lm gng, cho nn ta bin bc tng thnh mt tm gng ch bng vic mi c n lin tc trong su thng. Bc tranh ngi ang nhn vo chnh l bc tranh ca ngi ho s Iran trn bc tng i din. Ta n gin ch bin tng thnh tm gng. ng ta thng trong cuc ua ti, bi v lung linh trong gng bc tranh ca ngi ho s Iran tr nn su thm v hn hn l bn gc. Bc tranh ca ho s Iran c su ln khi c nhn qua tm gng. N tr thnh bc tranh ba chiu. Bc tranh ca ho s Iran ch hai chiu; n khng c chiu su. Bc tranh
130

129

| ca ngi ho s Trung quc c c chiu su ba chiu. Hong hi ng ta, Ti sao ngi khng ni cho chng ta ngay t u rng ngi ch bit cch lm gng thi? Ngi ho s Trung quc p, Ti khng phi l ho s, ti l thnh nhn, s. Nh vua ni, iu ny cng tr nn ng quan tm hn, Trc tin ngi khng ni cho chng ta rng ngi lm gng, cn by gi ngi bo chng ta rng ngi l thnh nhn. Ti sao thnh nhn lm gng? Ngi ho s Trung quc p, Ti ch lm gng t khi ti lm cho bn thn mnh thnh tm gng v thy th gii trong . Nh ti bin bc tng ny thnh tm gng r bng vic lin tc mi c v lau sch n, cho nn ti bin bn thn ti thnh tm gng, thun khit nh pha l, bng cch gi vic qun xt mnh thng xuyn. V mt hnh nh p th ca th gii ny nh ti thy bn trong khng bao gi c thy bn ngoi. Ci ngy m ti thy v nhn ra th gii bn trong ti, ti tr thnh ging nh tm gng. Mi i tng hu tnh v v tnh ca th gii thm nhun bn trong ti. Chng ta s c kh nng thy c Thng vo ngy tri tim chng ta tr thnh ging nh tm gng. Th th tt c th gii i vo trong chng ta, v ton th th gii tr thnh tm gng cho chng ta na. Th th chng ta c kh nng thy bn thn mnh vo mi khonh khc, mi ni. Nhng ton b th gii khng th bin thnh tm gng c; ch ci ta ca ring chng ta l c th c bin thnh tm gng thi. l l do ti sao ngi tm kim chn l bt u bng vic lm ra tm gng ca bn thn mnh. bit ti thut gi kim v ngh thut lm bn thn mnh thnh tm gng, ba im cn phi c hiu. Th nht, c l l khng ng m ni v vic lm ra tm gng ca ci ta, v chng ta tt c u l nhng tm gng ri, nhng b bi bm che ph. Cng vic ca chng ta l lau sch v chi k tm gng v lm cho n sng bng v r nt. Tm gng khng phi l tm gng nu bi c php lng ng ln n; th th n khng phn x c g c. Nng lc phn x ca n b ph hu khi n b bi che ph. Chng ta l nhng tm gng nh th - bi tch t ln chng ta. Cng ht nh bi bm vo gng khi i qua ph x tp np, bi cng bm vo khi chng ta tri qua v lng kip sng. N c tch t t nhiu, rt nhiu cch thc, t ham mun ca chng ta, t v lng hnh ng ca chng ta, v t vic thng xuyn tr thnh ngi lm ca chng ta. Khng ai bit ng bi tch t ln n u - bi ca hnh ng, ca vic tr thnh ngi lm ra cc hnh ng, ca bn ng, ca ngh, ca ham mun v cm xc. Cho nn c mt tng bi bm rt su trn chng ta. Vn quan trng l loi b n i. Nu n c qut sch, chng ta li l tm gng. V mi th ging nh tm gng i vi ngi m bn thn ngi l tm gng. Ti sao? - v bt k ci g chng ta ang l u c chng ta nhn thy v mi pha. hiu iu ny, nh li kinh quan trng ny trong tr: Chng ta ch thy ci chng ta ang l, chng ta cha bao gi thy bt k ci g khc ngoi ci ny. Bt k ci g c chng ta thy bao gi cng l phng chiu ca chng ta. Bao gi chng ta cng l ci . y l khun mt duy nht ca chng ta m chng ta thy. Nu khng iu g tt c chng ta thy trong th gii bn ngoi, th th y l bi v ht mm ca ci nhn nh vy l bn trong chng ta. Nu ci xu x c thy trong th gii bn ngoi, chng ta nn bit rng ci xu bt r vng chc bn trong chng ta. Nu chng ta thy bt tn mi ni bn
|

131

132

| ngoi, chng ta nn bit rng bt tn l bn trong ta. My chiu bn trong, ch mn nh l bn ngoi, v chng ta c lin tc phng chiu ln n. Chng ta c m rng bt k ci g bn trong ta ln mn hnh . Nu Thng khng c thy trong th gii bn ngoi iu n gin ngha l chng ta khng kinh nghim iu thing ling bn trong chng ta. Ngi nhn ra Thng bn trong bt u thy Thng thng xuyn trong mi s vt. Th th khng c cch khc. Th th ngi y s thy Thng ngay c trong tng . Nhng ch vo khonh khc tng mi c thy trong Thng . Vi ti khng c ngha no khc cho t ngi duy vt ngoi ngha ny: ngi duy vt l ngi c tri tim tm linh bin thnh . Ngi c tri tim bn trong ging nh thy mi ni. Vi ti, ngi duy linh l ngi c tri tim tm linh khng ging nh m rn rng, sng ng, rung ng Nh khoa hc s ni rng khng ci g tm linh trong ci p rn rng ca tri tim chng ta. N l mt loi h thng, khng g nhiu hn. Nh khoa hc s ni rng bt k tri tim no chng ta ni ti u c th c thy bng cch gii phu n; v ci m ta s thy ch l ci bm y mu tun hon, bng vic p khng kh, trong ton b thn th. Khng c g nhiu hn iu . V nu y l cch thc nh khoa hc nhn tri tim ca ring mnh v ngn ngun ca cuc sng, th th ngi c th khng c kinh nghim g v cuc sng c, v khng c thc g v th gii bn ngoi. Nu tri tim i vi con ngi ch c ngha l ci my y mu i vng bn trong, th th ngi s ch thy s m rng my mc trong th gii bn ngoi: th th ton th h thng l hon chnh. Th gii n thun l mt th my mc. Th gii bn ngoi ch l . Khng, cn c nhng cch khc i vo bn trong. Nu cch thc ca khoa hc l cch thc duy nht i vo bn trong iu s c ngha l kh khn ln. Th th nh khoa hc s thng. Nhng ng ta khng th thng c, tht bi ca ng ta l chc chn. C th s c chm tr no trong vic tm ra nhng cch thc i vo bn trong, v c nhiu kh nng. Chng hn, ai mun hc chi n veena. By gi, c th tm ra n veena l g bi vic p v n m ra v nhn vo trong n. Ngi ta c th dt tt c nhng si dy ca n, p v n thnh tng mnh, xem xt tng mu, v cui cng tuyn b, Khng c nhc nh g trong c. Ai ni y l nhc c? y, n ang trc ti c tch thnh tng mu, v khng c nhc nh g trong n c. Nu y l cch duy nht bit n veena l g th th nhc s thua ri. Nhng cn c cch khc tm ra n veena l g. Chc chn y l cch kh khn; ph n ra th d, nhng bit n thc s l g, l rt gian nan. Ch bng cch chi n ngi ta c th bit c ci ang c giu kn trong tim ca n veena. N tinh t n mc kh m hiu thu, chc chn vy, v nu bn ic bn s khng hiu thu n c cht no. Nu bn ch c hiu qu v mt tr tu, nhng khim khuyt v nhy cm, khim khuyt v tnh cm, th th bn s khng hiu cho d bn nghe n. Khi ngi ta nghe nhc, ngi ta ch nghe thy m thanh di do m thanh. Nhng m nhc mang ngha ci g cn nhiu hn l ch vic nghe. Trong khi nghe n, ci g khc c thm vo. Chng ta phi dn c tri tim mnh vo n; th v ch c th th m thanh bin thnh m nhc. Ngoi ra ch c m thanh ln ln, ch c ting n m thi. Nu ch c mt cch duy nht bit tri tim - cch ca nh gii phu tin hnh m n ra trn bn m - iu s khng tt; nhng cng c nhiu cch khc na. Ngi tm linh bit iu , thnh nhn bit iu . Ngi i ti vic bit n bi vic chi theo tri tim, khng phi bi vic tho n ri ra tng phn.
|

133

134

| Ngi bit n bi vic to ra m nhc t tri tim. Cho nn ngi hi, Bn ang ni ti tri tim bn trong no vy? Bn cng in khng v gn d nh ngi p v bng in, ly tng mnh thu tinh v v nh v ni, y l nh sng. ng l nh sng c to ra qua n, nhng mnh thu tinh m bn em v nh khng l v khng l nh sng. iu nh sng tan bin khi bng n b p v l s kin. Cho nn lp lun logic ng sau s kin ny dng nh ng - rng khi bng n b p v nh sng i mt, cho nn bng n l nh sng; bng khng nh sng phi khng mt i khi bng n b p v. Nhng mu vn ta em v nh to nn nh sng ton b. iu ny l ng, rng khi bng n b p v nh sng bin mt; n khng b mt i hay b ph hu, n n gin bin mt, tr thnh khng thy c. Ci mi gii lm cho n thy c b p v. Nu chng ta ph hu tri tim, mi gii cho tm linh biu hin b ph v. Bng n b p v. Th th tri tim tm linh khng th chiu sng ra, cng ht nh nh sng khng th chiu sng ra t vic p v bng n. Tm linh do vy b che giu. Tri tim ch gip cho tm linh biu hin. Nhng c rt t ngi trong s chng ta bit ti tri tim tm linh. Chng ta ch bit ti tri tim vt l, qua m mu c tun hon v cuc sng c ng vin. Chng ta ch bit cch b tr my mc ny, cho nn chng ta thy n c khuch i trong th gii bn ngoi na. Ci ngy chng ta i ti bit v tm thc ti cao bn trong mnh, th th th gii bn ngoi cng s xut hin vi chng ta nh s m rng ca tm thc ti thng. Ci ton th s l tm gng cho chng ta khi chng ta tr thnh tm gng bn trong. Nu chng ta ng gn mt tng , th th chng ta s c kh nng thy bn thn mnh ngay c trong tng . Th th chng ta s khng nhn vo tng vi ci cng rn m chng ta
|

ang nhn vo con ngi by gi. Th th chng ta s chm vo hn c nh l chng ta ang chm vo ngi yu, bi v th th tng khng cn l tng na, n l Thng . Th th chng ta s bc i trn mt t vi chm ch, nhy cm v nhn bit ln, v cng c s sng n trong , cng c s m rng ca s tn ti, v cuc sng cng ang p rn rng; cng c ai ang nhy ma. S tn ti ang nhy ma theo nhng chiu hng khc nhau, trong nhng hnh dng khc nhau, v trong nhng cch thc khc nhau. Chng ta khng ch l ngi ch ca cuc sng. Cc hnh thi ca n l v tn, v chng ta l mt trong chng. Hnh thi ca chng ta l mt cch thc rt nh b. V vy m chng ta khng c tri thc no v con ng vo trong ca mnh. Lm sao chng ta c th tr thnh tm gng c? tr thnh tm gng chng ta s phi chi sch bi bm lng ng ln mnh. Chng ta khng ch phi loi b n m chng ta cn phi dng vic thu thp bi mi. Nu chng ta c chi bi ti u pha ny v ng thi chng ta tip tc cch sng thu thp n, th th khng c kh nng no tr thnh tm gng c. Chng ta phi tn cng trn hai mt. Bi bm c, bi tch lu, s phi c loi b v ng thi chng ta phi dng vic thu thp bi . Bi c c tch lu di dng k c cn bi mi c thu thp qua ham mun. Bi c c tch tr trong k c cn bi mi n qua ham mun. C hai n lc ny u phi c tin hnh ng thi. Chng ta s phi gii phng bn thn mnh khi k c v khi ham mun. Chng ta phi ni vi cc ham mun ca mnh rng chng ta khng mun c bt k ci g by gi, by gi khng cn hnh trnh thm na, v chng ta phi bo k c ca mnh rng iu xy ra trong qu kh by gi ch l gic m m thi. Khng cn phi c mang ti trng ny mt cch v dng. Nhng tt c chng ta u ang mang ti trng k c ca mnh. Chng ta
136

135

| khng qun ci g c; ngc li, chng ta nui dng k c c v m gi chng. Chng ta thu thp ph thi ny v cng n trn vai. T lc sinh ti lc cht chng ta thu thp ph thi ca mnh. Cho nn chng ta phi b qua k c. Chng ta phi ni, iu xy ra xy ra ri, by gi mnh khng phi l ci ta c na. Chng ta phi t mnh tch hn khi ngy hm qua. Chng ta phi gii phng bn thn mnh khi qu kh v khi c tng lai na. Khi chng ta c t do khi hai iu ny, th th tm tr chng ta s tr thnh tm gng. Vi ti, sannyasin l ngi ni, Ti tch mnh khi qu kh. By gi ti khng phi l ci ti l ngy hm qua - ti chm dt ng nht . l l do ti sao ci tn c thay i. Vic i tn l tng trng. N c ngha: Ti s khng l ci ti c m c gn vi ci tn c. By gi ti gii phng mnh khi ci . By gi ti chn vi nhng k nim c , ci ng c ln xn ton nhng th qu kh , cng vi ci tn c ca ti. By gi ti l mt ngi mi v bt u cuc hnh trnh ca mnh t u. Trong quyt tm kin nh tr thnh con ngi mi t hm nay, t nay, t by gi, tnh cht sannyas tht c tm thy. Nh iu ny: t do khi qu kh l iu c th c; nhng nu chng ta vn tip tc thi quen c ca mnh th th qu kh ca chng ta s vn cn l qu kh ca chng ta. Hiu qu ca vic i tn ko di c bao lu? N s khng cn li mi cho d ch mt khonh khc. Sau khi ct t vi qu kh, nu chng ta tip tc nhng thi quen c, th th chng ta s thu thp nhng k nim c quanh ci tn mi, v cng gnh nng c s c y, v tm gng s vn c cn b che giu. Cho nn sannyas l gii php hai mt. Ct t khi qu kh tc l, Ti by gi khng l ci ti l ngy hm qua; ti ph v s lin tc. Ti l nhn bit. By gi ti l con ngi mi. Ci
|

tn c khng cn l tn ca ti. ng y khng phi l b ti, y khng phi l gia nh ti. Khng, ci qu kh khng c lin quan g ti ti. Ti c ti sinh t hm nay. Mt ngi tn l Nicodamus c ln ti gp Jesus v hi, Ti phi lm g t ti cc lc m ng ang ni ti? Jesus ni, ng s phi c sinh ra ln na. Ngi ny hi, Lm sao iu y c th c? ng ang ni g vy? Lm sao iu y l c th c? Ti c sinh ra ri, ti tng l a tr. By gi lm sao ti c th c sinh ra na? Jesus ni, ng khng hiu ti. ng cha bao gi sinh ra, cho nn ti bo ng, ng s phi c sinh ra ln na. ng s phi c sinh ra l mt ngi mi. ng s phi c sinh ra t do vi ci ng ln xn qu kh nhng k nim v mi quan h ca ng. Trong nc ta, chng ta quen gi mt ngi nh vy l c sinh ra hai ln. c sinh ra hai ln khng c ngha l ngi ta phi tri qua nghi l im o ca ngi brahmin trong vic t si dy thing ling. N c ngha l mt ngi c ln sinh th hai xy ra. Khng ai c th c sinh ra hai ln trc khi tr thnh sannyasin. Khng ai c th c sinh ra hai ln ch bi vic t si dy thing ling. Khng ai c th c sinh ra hai ln bi vic c sinh ra trong mt gia nh brahmin. T dwija c ngha l mt ngi ly ln sinh th hai. Ln sinh th nht do cha m trao cho v ln th hai l kt qu ca s c gng ca ring ca ngi ta. N l qu trnh kp. Ti ang ct t bn thn mnh vi qu kh v c vi hnh mu sng c m qua ti tr nn ngy cng gn b hn vi qu kh. By gi ti c sinh ra mi m hng ngy. By gi s khng c bi bm ng vo tm gng
138

137

| ca ti. By gi ci tn ny s vn cn ti tn mi mi. By gi s khng c k c gn vi n. By gi ti s khng bao gi ni ti lm iu ny v ti khng lm iu kia. By gi ti s khng bao gi tuyn b rng ti l ngi lm. By gi ti s khng bao gi ni rng to nh l ca ti, hay ca ci l ca ti, hay ti sn l ca ti. Nh iu ny: sannyasin khng phi l ngi b gia nh mnh v bt u ni, o trng l ca ti. Sannyasin l ngi chm dt vic dng t ca ti. Ngi y sng u khng thnh vn na. Ngi y c th ngi y cai qun ca hng, min l ca hng khng tr thnh ca ti. Th th ton th vn chm dt. Nhng chng ta c thi quen ri b ca hng, b n, v th ri ti xc nhn thi quen c ca chng ta bng vic i vo o trng v bt u ni v o trng ca ti. Th th u c khc bit g d cho chng ta sng nh hay sng trong o trng. Th th i tn l v dng. Vic y v dng nh vic voi tm trong sng hay ao, ri i ra v tung bi t ln thn n. Vic tm khng phc v cho mc ch no. Ton b lao ng b ph hoi. Li kinh ny ca Upanishad ang yu cu chng ta l tm gng. Tm tr ng l tm gng. Ngi c th ni, Ti khng c qu kh khng tng lai, ti ang sng ti y v by gi; chnh khonh khc ny l tt c, ngi y tr thnh mt tm gng ngay lp tc. Lm sao c th c bt k cm ght no trong tri tim phn nh mi i tng hu tnh v v tnh trong tm gng ring ca n? V lm sao c th c bt k cm gic cm ght no khi phn x ring ca ngi y c thy trong mi i tng hu tnh v v tnh? Cm gic cm ght mt i; khi ca n tan bin. m my khi bin mt, v ci tr nn thy c l mt tri, mt tri ca tnh yu. Nh ly, chng no vn cn c cm ght trong tim bn, tnh yu bn lm ra v c lm ra ch c th l mt dng ca
|

cm ght. Khi cm ght tan bin ti chnh gc r ca n - tc l, khi n bin mt hon ton v chung cuc - ci c sinh ra l tnh yu. Ch sannyasin mi c th lm ra tnh yu. Chnh l t ci ta linh hn - dng sui tnh yu chy ra. Khng ci g ngoi cm ght s chy ra t thn th v tm tr. Ch cm ght s chy ra t nhng tng ch k - tng v ca ti v ca bn. Ngi tm kim phi hiu ng ngh thut t mnh tr thnh tm gng. Ngay khi ngi y c th, ngi y phi hc lm khonh khc hin ti thnh s tn ti ca ngi , v bt u sng t khonh khc sang khonh khc. Ngi y phi tch hn bn thn mnh vi qu kh cng nh tng lai. Ngi y phi tm ra t do khi k c v ham mun. Th th bi bm tch lu s phai i v s khng c kh nng no cho bi mi lng ng .

139

140

| Su no no hay gn b no c th c cho ngi nhn ra - ngi tr hu - ngi bit bn thn mnh trong mi i tng hu tnh v v tnh, hay bit mi i tng hu tnh v v tnh trong bn thn ngi y? C ba hay bn im quan trng cn phi hiu trong li kinh ny. Th nht, Upanishad gi ai l ngi tr hu? T gc m t ny c dn ra l ved. T ved ngha l bit. ngha ca t ngi tr hu l ngi bit. Ngi y bit ci g? Ai bit v ton hc, ai bit v ho hc, ai bit v vt l. C c nghn th bit. Ai bit kinh sch. Mt s bit tt c nhng vn v b n su sc do cc v thnh ni li. Nhng Upanishad khng coi h l tr hu. y l mt iu rt k l v ng quan tm. Tch lu thng tin khng phi l tri thc theo Upanishad. H gi ngi tr hu l ngi bit ch mt yu t v i - chn l: tc l ngi bit bn thn mnh, v ngi bit bn thn mnh, bit tt c. Khi ngi y bit bn thn mnh, ngi y tr thnh tm gng m trong hnh nh c phn x ca tt c mi th bt u xut hin. Nhng s kin l ngi y bit tt c khng c ngha l ngi y phi l mt nh ton hc ln hay mt nh ho hc ni danh hay mt nh khoa hc v i. Khng, y khng phi l ngha. Ngha duy nht ca cu ny - Bi vic bit bn thn mnh ngi y bit tt c - l ch qua vic bit bn thn mnh ngi y i ti bit rng ci ti cao , ci thun khit nht , yu t huyn b ang b che giu bn trong tt c. Ngi y bit cng thc, ci bn cht c vai tr l tt c iu ny. Ngi y bit rng lut ti cao c thm quyn ng tr ti mi ni. Ngi y bit rng v cha t ti cao c trong mi con ngi. Ngi y bit rng ng bu ti cao gi trong tay mnh si dy iu khin mi con ri nhy ma.
|

8 Ci bng ca bn ng

Su no hay gn b no c th cn c y cho linh hn chng ng ngi tr hu khi mi i tng hu tnh v v tnh ca th gii tr thnh ci ta ca ngi y, khi ngi y thy ci mt mi ni?

141

142

| Ngi y khng phi l chuyn gia - ngi y khng phi l chuyn gia cht no. Nu bn hi ngi y v mt iu c bit ngi y c th khng bit cu tr li. Ngi y bit iu bn cht n kn trong ton th v tr. Ngi y khng bit tng ci l, nhng ngi y cm chic r trong tay. Ngi y bit sinh lc su sc v v i, b n; v ngay khi ngi y bit iu , ngi y tr thnh t do khi su no v gn b. y l c trng ca ngi tr hu, v n l c trng k l. N khng phi l nng lc ca ng y p li cc cu hi ca bn, khng phi l ng y s c kh nng gii quyt cc vn ca bn. y ch l vic ng y tr nn t do khi nh hng ca su no v gn b. Mt nh ton hc, d l mt chuyn gia ln n u, s khng th thot khi su no v gn b. C cho l ng y l mt nh tm l v i nh Freud - v c rt t nh tm l nh Freud trn th gii ny - tm tr ca ng y vn s l tm tr ca ngi thng, ngay c sau khi bit rt nhiu v tm tr. u c khc bit g, khng c mt bin i nh nht no trong tm tr ng y. ng y vn tr nn lo lng, s st, bng ln vi gin d v ghen tc, v vn su no v gn b nh bt k ngi thng no. V iu ngc i l ch ng y c nhiu tri thc l thuyt v s hi, v ghen tc, c l l hn bt k ngi no khc trn th gii. ng y c y tri thc v dc tnh, nhng ngay c trong tui gi n vn khuy ng tm tr ng y nhiu nh n khuy ng tm tr ca bt k ai khc. Upanishad khng coi ngi nh th l c hc. Upanishad thm ch khng coi tri thc ca ng y l tri thc ng. H gi n l kho thng tin. Ngi nh th l chuyn gia. Bt k iu g c bit v s u c ng y bit ti. ng y bit v s, nhng khng phi l bn thn ni s. Nu ng y bit thc s v s, ng y s c t do khi n. Mt chuyn gia v kinh sch tn gio bit mi iu v tn gio, nhng khng bit n tn gio. ng y bit iu Veda ni, iu Upanishad ni, iu Gita
|

ni, iu Koran ni, iu Kinh thnh ni - ng y bit tt c nhng iu ny. ng y bit iu c ni, nhng ng y khng bit v ngi ni ra iu ny, cch thc no iu ny c ni ra, vi kinh nghim no iu ny c ni ra. Khc bit ta nh th ny - rng mt ngi bit mi iu v vic bi nhng khng bit cch bi. Khng kh bit vic bi v mt l thuyt; c th nghin cu qua mt cun sch v bi. Tt c ti liu v bi li u c th c ghi nh. Mt ngi c th l mt chuyn gia v bi li v c th tr li bt k cu hi no c hi v vic bi. V vy m, ng sai lm y ngi y xung sng, v bit bi l vn hon ton khc. Khng cn phi bit mi iu v vic bi i vi mt ngi bit bi. C th l ngi y ch bit bi nhng dt nt v bt k tri thc l thuyt no. Nhng ton b tri thc l thuyt ca mt ngi s khng hu dng g cho ngi y nu thuyn ca ngi y b chm v cuc sng ca ngi y b lm nguy. Vo lc nh vy, ngi khng bit g v tri thc bi li nhng bit chnh vic bi s c kh nng bi v cu mng mnh. y l l do ti sao hin nhn ca Upanishad ch ng nhng c trng nn tng ca ngi c hc thc s. ng y ni h l ngi c hc, ngi tr hu, ngi thy mi i tng hu tnh v v tnh trong bn thn h v thy bn thn h trong mi i tng hu tnh v v tnh. Nhng ngi nh th tr thnh t do khi mi su no v gn b. Ti sao ng y gp nhm hai iu ny - su no v gn b - vi nhau? Chng c gp nhm vi nhau bi v hai iu ny l mt; chng l nhng b phn cng xy ra, khng trnh khi ca cng mt hon cnh tm tr. Trong hai iu ny, mt iu khng bao gi ng mt mnh. Cho nn hiu chng cho ng. Tm tr b gn b th s bun ru v su no na; v ni khng c gn b su no khng th c c. Thc ra, su no xy ra khi i tng ca gn b b ph hu. Khng c l do no khc cho
144

143

| bun ru. Gi s ti c gn b vi ai : nu ngi y cht, ti b m chm trong bun ru. Bun ru ta nh ci bng i theo gn b. Nu ti khng c gn b vi bt k ai, khng th bun c, cho d ti mun th. C mt ngi nh m ti gn b. Nu n b chy ti cm thy su no. C su no ngay khi gn b b dt on v t gy - bt k u n gp kh khn, bt k u n b tan v, bt k u n b chng i. V nh ly, khi su no ti th bn s phi to ra gn b cu ly bn thn mnh khi su no. Khi su no ti bn s phi tm ra mt i tng mi cho gn b ca bn, cu bn thn bn khi su no, trnh xa n. Nu mt ngi bn yu cht i, bn khng c kh nng qun c ngi chng no bn cn cha tm thy ci thay th yu. Kh qun gn b c chng no bn cn cha nm n i v thay th n bi vic by t tnh yu ca bn cho ci thay th mi. Cho nn su no ti khi gn b b tan v, v trn chy khi su no chng ta phi to ra nhng i tng mi cho gn b ca mnh. Vy ci vng lun qun ny c tip din. Mi gn b u em ti su no v mi su no b km nn bi nhng i tng mi ca gn b. Bnh tt ti; thuc phi c cho, v n gy ra cc kiu bnh tt khc. Th ri thuc mi c a ra cho bnh mi v nhng bnh mi ny lm pht sinh nhng bnh mi na. Vy l ci vng ny c tip din. Cho nn l mt quyt nh tr hu gp nhm hai iu ny vi nhau. y l l do ti sao ngi ta ni rng ngi bit tr nn t do khi su no v gn b. Lm sao nhng tng v ca ti v ca anh c th ti c vi ngi thy bn thn mnh trong mi i tng hu tnh v v tnh v thy tt c chng trong bn thn ngi y? Th th lm sao gn b c to ra? N c to ra ch khi bn gn bn thn mnh vi ai , v ni, Ci ny l ca ti,
|

phn cn li khng phi ca ti, hay khi bn ni, To nh ny l ca ti, phn cn li khng phi l ca ti. Khi ti ti y, mt b no ti gp ti. B y ni, Do n hu ln ca thy ca hng ca con trai ti c cu khi b bt chy. To nh k bn b bt chy, v la sp lan sang ca hng chng ti. Nhng ca hng ca chng ti c cu. B y mang ngt ti biu ti. B y vui mng rng ca hng ca con b y c cu. Khng, b y khng tic g cho to nh b la tn ph c, v b y khng c gn b vi chng. Ngc li, b y hi lng v to nh m b y gn b c cu thot. Gn b bao gi cng mang tnh loi tr; n bm vo ci ny v b ra phn cn li. N ni, y l v ti, y l chng ti, y l con ti, y l nh ti, y l ca hng ca ti - c ci ti trong tt c nhng th ny - v ti khng quan tm ti nhng ci cn li! Nu bt k iu g xy ra cho phn cn li, n khng nh hng ti bn theo bt k cch no, n khng to ra khc bit g cho bn. Bn hi lng rng ci ca ring bn c cu thot. Mc gn b gim i khi trng gn b tri rng ra. Ci gn b ln lao nht l cho bn thn mnh, v khng ci g dng nh l ca ti nhiu hn bn thn ngi ta. Cho nn, chng hn, dng nh l con thuyn ang chm, c mt ngi chng v mt ngi v ang trong n, v tnh hung l ti mc ch mt trong hai ngi c th c cu, th th c hai u s mun c cu. Nu la bng ln trong to nh, ngi ch s nhy ra trc ht v ri hi han v cc thnh vin khc trong gia nh. Mt ngi bit ti m chy khng sm hn bn thn ngi chy ra. Cho nn, gn b c tp trung phn ln quanh ci ti; n l lin kt mnh nht vi ci ti. Th ri n gim dn i khi trng ca ci ca ti m rng ra. N s t hn khi hng ti gia nh, t na khi hng ti thnh ph, cng t na khi hng ti quc gia, v thm ch cn t hn na khi hng ti ton th nhn loi. V nu
146

145

| mi ngi ang sng trn hnh tinh khc no , s khng c gn b no hng ti h. Cc nh khoa hc tuyn b rng c s sng trn t nht nm mi nghn hnh tinh khc. Chng ta khng biu l s gn b g vi h c. Ngay c hng ti nhn loi cng dng nh ti thiu. Chng ta vn cn khng quan tm v khng b nh hng khi by trm nghn ngi cht Pakistan. Nu mt ngi cht trong gia nh chng ta, chng ta cn b tc ng su no hn l khi bit bao nhiu ngi cht Pakistan, v nu mt ngn tay chng ta b t, chng ta kinh nghim cn au hn l chng ta cm thy khi by trm nghn ngi kia cht. Khi chng ta tin dn ti ci ti, gn b tr nn tp trung hn, v khi chng ta i xa khi ci ca ti, bng dng ca n tr nn mnh mai v him hn. Gn b l ci bng ca bn ng. Gn b lp tc c to ra bt k ch no bn thy ti y. Nhng nh ti ni, gn b mang tnh loi tr; lm gn b thnh c th, ci g hay ai phi b b ra. Do , hin nhn ny ni, ngi thy mi i tng hu tnh v v tnh trong bn thn mnh, tr thnh khng loi tr; cm gic trong ngi y by gi l, Tt c u l ca ta. Ngi y tr thnh ngi bao hm tt c. Th th gn b khng xy ra, bi v by gi khng c nn tng cho n. Khi tt c u l ca ti, khng c mc ch no trong vic gi bt k ai l ca ti. c mt mc ch cho vic ni ca ti chng no cn c mt mc ch cho vic ni ca bn - c ai khng phi l ca ti. Cho nn bn to ra bin gii, bn v ra ng bao ch ra gii hn ca ci ca ti. Bn to ra bc tng, bin gii. Bn ngoi gii hn ny, mt th gii khc bt u m vi n bn khng quan tm cht no. D n cht hay b tn ph l khng lin quan ti ci ca ti. Pha bn ny ca bin gii l th gii ca bn, v ci m bn mong mun rng khng
|

c kh, khng c tai ho, khng c au bun, v bn b su no khi n gp rc ri. Upanishad ni gn b ca mt ngi tan bin i khi ngi y thy bn thn mnh khng ch trong mi loi vt, khng ch trong mi vt sng, m trong mi i tng hu tnh v v tnh, thm ch trong tng ht ct - tc l ni trong bt k s tn ti no trong th gii ny. Th th khng c gn b no cn li. Gn b c trong khi bin gii c . Gn b khng th v gii hn c. Nh ly, gn b v gii hn l khng th c. N sng bn trong cc gii hn. Khi bin gii m rng dn ra, gn b yu i; v khi cc gii hn hp li, gn b tr nn mnh thm. Trong ci v gii hn, gn b bin mt. V th th lm sao su no c th c c khi gn b bin mt? N khng tn ti m khng c gn b. Nu khng c gn b, khng c su no. Cho nn Upanishad gi ngi y l ngi tr hu, ngi ng ngoi c gn b v su no. V lm sao ngi y ng ngoi? Ngi y ng ngoi bi vic thy bn thn mnh trong ton b s tn ti, ci c lan to bao quanh tt c chng ta nhng khng thy c i vi chng ta bi v chng ta cng c trong n. S kin sau y xy ra trong cuc sng ca Rabindranath Tagore. Cng ng n. ng y vit li cu nguyn v Thng trong Gitanjali, bi iu ng y nhn c gii thng Nobel v tr nn ni ting trn th gii. Nhng cn c mt c gi sng gn nh ng, ngi bt u thng xuyn gy phin nhiu cho ng. Bt k khi no c gi gp Rabindranath, c u gi ng ty li v hi, Xin ni cho ti s thc: ng bit Thng cha? C gi tht bng bnh cn Rabindranath, l mt ngi lng thin, khng th ni di c. C gi nhn thng v su vo mt Rabindranath n mc tay v chn ng y run ln. y
148

147

| l ngi c gii thng Nobel y. Bt k khi no ng y i ra ngoi ng y u c nhiu ngi tn knh. Ngi ta hay ni, y l tm gng sng v mt ngi m Upanishad gi l Maharishi. Vy m ng y y, b mt c gi hng xm lm cho bi ri. V vic gy phin nhiu ny khng ch c mt ngy hay mt sng hay mt ti, m lin tc mi ngy, v c gi, khng c g lm, ton b thi gian ngi trn gh cnh ca nh ng y cho nn Rabindranath thy kh m trnh c c. Rabindranath vit trong nht k rng ng thy rt kh ri khi nh: Trc khi i ra ngoi, ti s hi liu c gi ny c ang ngi hay khng. Bng khng c y s tm ly ti v hi, ng thy Thng cha? ng c bit ngi khng? Ti thng b run ln khi nghe nhng cu hi ny bi v ti khng bit g v ngi c. Khi nghe cu tr li ca ti, c gi s ci to v ton tm. Ci ci ca c theo cch lm hng gic ng ca ti, n bt u m nh ti; ti bt u s ng c y. Mt ln ti ngh, Mnh thc s to ra rc ri cho bn thn mnh khi vit cun Gitanjali ny. Ti ngh, C gi phi c thong nhn no v Thng , bng khng c khng th m nh mnh n th. T mt c y dng nh l c bit iu g , bi v Rabindranath khng th trn trnh ci nhn c khi nhn vo c v lp li mt hay hai dng Gitanjali tr li cho cu hi ca c. Ri nhiu nm tri qua, v c gi vn c tip tc l ni m nh ca ng y. Rabindranath ni: Mt ti trng ln c nhc ra khi tm tr ti vo ci ngy m ti c th ni cho c, Ti bit Thng . l vo u ma ma, v nhng cn ma bn nho nhot mi ni. Vng cha nc v nhng h nh trn ng trn y nc. ch ku m p. Hm l bui sng v Rabindranath b li cun i ra ngoi bi nhng thay i trong t nhin - ting ch ku om op, ting ro ro ca ma
|

ri, hng mi ca t. ng y thy c gi y khng ngi v tr thng l. C l c gi cn cha dy. Rabindranath chy ra khi nh. Mt tri ln trn bin. ng dng trn bi bin. Mt tri lung linh trn sng. ng nhn vo mt tri v s phn x ca n, v ri bt u tr v nh. Mt tri c phn x trong tng vng nc, trong tng ao nh, trong tng rnh nc bn bn v ng. N lp lnh khp xung quanh - trong nhng vng nc bn, trn bin khi, trn dng sui nh sch s, trong mi pha. Thy tt c iu ny, mt iu nhc no , mt ci cha bit no , mt m thanh v nh bn trong bt u ngn ln trong tim Rabindranath. Khi ng y quay tr v, ng y nhy ma. ng y nhy ma v ng thy rng s phn x ca mt tri khng bao gi b m xn . ng y nhy ma bi v ng y thy rng s phn x ca mt tri ti tn v sch s trong nc bn bn c nh l trong nc sch nht. S phn x khng bao gi bn c. Lm sao n c th bn c? Ch nc c th bn v bn thi. Nhng mt tri m nhn trong , s phn x ca mt tri trong , l khng bn. N tuyt i ti tn v sch s. Khng nc no c th lm h hng n c. y l mt kinh nghim cch mng, rt ln lao cho ng y. iu c ngha l Thng , ngi bn trong ngay c ci ti t nht ca con ngi, khng th b lm bn. S phn x ca Thng trong con ngi ti li nht l thun khit nh n c trong nhng ngi ngoan o nht. Cho nn ng y tr v trong nhy ma. Cnh ca m ra bn trong. C gi kia ngi gn cnh ca. y l ln u tin ng y khng cn s c gi, v ln u tin c gi ni, c ri, dng nh l anh bit ngi. C gi li gn Rabindranath m chong ly ng y v ni, Cc lc ca anh, iu nhy ca anh hm nay ni cho ta rng anh bit ngi. By gi ta c th knh trng anh!
150

149

| Th ri trong ba ngy Rabindranath vn cn trong trng thi cc lc - trong trng thi in khng. Mi ngi trong gia nh u lo s khi thy iu ny. Ch c gi y thng ti v bo h, Vui mng i! Vui v i! v bt u thng bo cho lng ging rng ng y bit Thng . Nhng mi ngi trong nh u rt s v Rabindranath hnh x mt cch rt k cc. Nu ng y thy mt ct tr, ng s m chm ly n. Nu mt con b i ngang qua trn ng ng y s m ly con b na. Nu ng y thy mt ci cy ng y s m chm ly n. Mi ngi trong nh ngh ng y mt tr: ng y pht in ri! Nhng c gi ny vn tip tc ni, ng lo. ng y in khng t trc cho ti nay, v by gi ng y lnh mnh. By gi ng y bt u thy, trong tt c s tn ti, ci m khng c n bi ht ng y vn ht mi ln u v dng. y ch l nhp iu, mt ci c ngho nn cho nh th. Ch by gi, m nhc thc s c sinh ra trong cuc i ng y. Rabindranath vit: Ti c th, dn dn, kim sot bn thn mnh v em cc lc ca mnh vo s kim sot, vi n lc rt ln. Bng khng ti mong mi m chong mi ngi v mi th ti gp. Cho ti nay ti mong mi v cu nguyn, Cu Tri, cnh ca ca ngi u? By gi Thng l cnh ca ca ti, v by gi bt k khi no ti nhn ti u thy cnh ca ca ngi. T trc ti nay ti vn c tm ngi v hi, Ngi trn u vy? Nhng by gi ti ngc nhin bi v ngi c trong ti; khng ci g khc ngoi ngi. Ngi thy s hin din ca mnh trong tt c s tn ti hay thy ton b s tn ti trong bn thn mnh thc s l ngi tr hu; v ngi nh vy ngoi gn b v su no. Nh ly, khng c hnh phc khng c bt hnh trong cuc i ngi , ch c cc lc. Ci thun khit ca s tn ti nhy ma trong cuc i ngi y. Ngi y l bn thn cuc sng; nhy ma v ca ht ngi ca s tn ti. Bn thn cuc i ngi y l m nhc;
|

v tt c nhng ci em n su no, tt c nhng ci tri buc, tt c nhng ci tr thnh gn b, tt c nhng ci dng nh l em li hnh phc hm nay nhng l nguyn nhn ca bt hnh ngy mai - tt c nhng ci ny khng cn ch trong cuc sng ngi y. Ngi y by gi l tm gng. Khi bn ng trc mt tm gng bn c phn chiu vo trong n, v khi bn i xa khi n, n lp tc ri b bn. N khng nm gi bn. Ngay khi bn i ra khi n, n tr thnh trng rng, khng phn x. Tm gng khng mang gn b no vi bn. l l do ti sao, khi bn ng dp sang bn, thay v ng trc n, n khng b tan thnh tng mnh v bun ru vi bn. Tri tim n khng tan nt. N khng ni, Lm sao ti c th sng c m khng c bn? Thay v th n ni, Khi bn ng trc ti bn rt p, rt tt, v bn biu l n hu ln cho ti; v khi bn ri b ti, ti khng cm thy kh chu. Khng ci g thay i. Tm gng vui v khi n rng khng v khng phn x cng nh khi n trn y vi phn x. Do vy ngi c hc sng ta tm gng trong th gii. Ngi y hi lng vi bt k ci g ti trc mnh. Ngi y hnh phc nu thy hoa v tr thnh phn x ca hoa, di s phn x ca n li, thy tnh thng trong n. Nu khng c ai trc ngi y - khi tt c l trng rng - ngi y thy tnh thng trong ci trng rng. Chnh ci trng rng l tnh thng . Th th ngi y nhy ma trong ci trng rng , v ngi y l trong cc lc ngay c trong ci trng rng. cho hm nay. By gi t chng ta th tr thnh nhng tm gng.

151

152

| Li kinh ny cho chng ta mt s ch dn v bn tnh ca atman - trn ht, rng n c to ra t bn thn n. Atman, s tn ti, mt mnh n l t sng to. T swayambhoo c ngha l t khi ngun. iu c ngha l ci khng c to ra bi bt k ci g khc, ci m t n c to ra. S tn ti ca n l t bn thn n. S tn ti ca n khng trong tay ai c; n ph thuc vo bn thn n. Cho nn im u tin ny, rng atman l t khi ngun, cn phi c hiu cho y . Mi th chng ta thy u c th c to ra. Bt k ci g c to ra, bt k ci g c th c lm ra, s khng l atman. Chng ta xy nh; nh khng phi l t khi ngun, n c lm ra. Chng ta ch to ra my; n khng phi l t to ra, n do chng ta ch to ra. Tm yu t , ci bn cht , ci khng do ai ch to ra. Bn cht khng c to ra ny l atman. Trong n lc ca chng ta tm kim s tn ti ca v tr, nu chng ta t ti , nu chng ta c th hiu thu c ci bn cht ti cao ca v tr, ci khng do bt k ai to ra, ci l vnh hng, v thu, bn thn ci ta, th th chng ta s t ti tnh thng . Atman v atman ti cao khng phi l hai; chng l nhng ci tn ca cng mt iu c thy t hai quan im. Nu bn tm n bn trong bn thn mnh, th th ci yu t khng c ch to, khng c sinh, c t to ra c gi l atman. Cn nu bn tm kim v thy n ch khc, th th yu t c gi l atman ti cao, v i. Atman n gin l atman ti cao c bit ti t bn trong. Atman ti cao n gin l atman c bit ti t bn ngoi. Nu bn xem xt bn thn mnh bn s thy rng thn th ny l th c to ra. N khng th c to ra m khng c s hp tc ca b m bn. Cho d vy, trong tng lai, n c to ra trong ng nghim, n vn cn l th c ch to. Cc nh
|

9 Bn ngoi khoa hc

N lan to khp ni, n l ci thun khit nht, n v thn th, n khng th b ph hu, n khng c gn ct, n khng t vt, n v ti, n thy ht, n bit ht, n l ci tt nht trong nhng ci tt, v n l t sng to

153

154

| khoa hc v sinh hc ca phng Ty c th c kh nng, nu khng phi hm nay th trong tng lai, hon thnh c cng b ca h v vic to ra a tr trong ng nghim. H s thnh cng trong vic ch to ra mt thn th trong ng nghim, v do hi vng chung cuc nh bi tn gio. Nhng h sai lm trong cch nhn ca h, v con ngi tm linh cha bao gi coi thn th l atman . Con ngi tm linh ni, Ci m khng c sinh ra, khng c to ra, l atman. Bng vic ch to ra thn th trong ng nghim, cc nh khoa hc s n gin chng minh rng thn th khng phi l linh hn - atman. Dng nh l thn th s c ch to ra trong tng lai; ti khng thy bt k l do g ti sao n khng nh vy. Nhiu ngi tm linh e s v iu ny: iu g s xy ra cho atman khi thn th c to ra trong ng nghim trong phng th nghim? iu s chng minh rng atman khng tn ti nu chng ta c th to ra mt a tr m khng c s hp tc ca b m v ch vi s tr gip ca ho cht? Nhng nhng ngi tm linh khng bit rng thn th khng phi l atman. Nu nh khoa hc thnh cng trong thc nghim ca ng y th ch thc li kinh ca Upanishad s c chng minh l ng - rng thn th ny khng phi l atman. Ch ngn y thi, v khng g hn na, l c chng minh. Ngay c by gi chng ta bit rng thn th khng phi l linh hn. S kin ny c khoa hc vt l chng minh. Trong tng lai thn th s c to ra bng cc qu trnh ho hc v nhn to. Hin ti, khi cc cht ho hc ca b m t hp v to ra t bo, chnh l t bo u tin ca thn th, th ri linh hn i vo n. Nu trong tng lai t bo c to ra trong phng th nghim, v nu tnh hung gen c to ra, iu m t trc ti nay vn do b m to ra, th th linh hn cng s i vo c trong na.
|

Nhng t bo , ci t bo u tin ca thn th, khng phi l atman. N l mt th c ch to ra, n khng phi l t sinh ra. N c to ra bi ai . S tn ti ca n, s sinh thnh ca n, tu thuc vo ci g , do vy nhng ngi bit ti atman khng sn lng gi n l atman. N khng phi l atman. Bit iu , chng ta s phi lm vic theo cch li li hn; chng ta s phi i ngy mt su xung hn. Cho nn bn thn ti hi lng v hi vng rng khoa hc thnh cng trong vic lm ra a tr trong ng nghim sm nht c th c, bi v th th chng ta s c cc nghin cu khoa hc gip ph v s ng nht ca chng ta vi thn th. Th th chng ta s bit chc chn rng thn th l mt loi my, v rng vic tin vo n nh ci ta l iu ngu xun. Ngay c by gi n cng l iu ngu xun, nhng hin ti chng ta khng sn lng tha nhn rng thn th l mt ci my. Du vy n vn c l mt ci my. N c to ra bi cc lc t nhin, cho nn bng vic hiu cc b mt ny ca t nhin chng ta s c kh nng to ra n, v th th chng ta s c c s hp tc ca cc lc t nhin b v vic ng nht mnh vi thn th. Khi i su vo bn trong bn thn mnh, chng ta phi t ti ch , ci bn cht , ci khng th c to ra; v chng no m vic ch to n cn l iu c th, bit rng n khng th l atman. Cho nn bng vic i ngy cng su hn vo trong vic ch to, khoa hc gip cho tn gio, bi v bt k ci g khoa hc c th to ra, ci khng phi l atman. Atman cn xa hn iu . Atman bao gi cng vt ra ngoi ci c th c lm ra. Cho nn chng ta bit n khoa hc rt nhiu v vic n c lm ra ht th n n th kia, y xa gii hn v ci c th c ch to v do xc nh ci khng phi l atman; bi v chng ta gi mt yu t l atman khi n t khi ngun, khng c sinh
156

155

| ra, khi n khng th c to ra. iu ngha l ci nguyn thu. Khng hoi nghi g na, phi c ci ti thng, yu t nn tng cho v tr ny c to ra, v yu t ti thng ny phi l khng c to ra. Nu mt c s c cn cho vic sng to ca mi th, th th vic sng to l khng th c. Nu bn ni, Thng c cn ti to ra th gii, th th bn s phi ni mt Thng ti cao khc l cn c to ra Thng . Khng c im cui cho loi logic ny. Th th chng ta s khng bao gi t ti c ch chng ta c th ni, c ri, y l ch c s sng to m khng cn ti ngi sng to khc. S tt hn v khoa hc hn nu chng ta hiu iu th ny: rng ci t khi ngun l atman. iu ny khoa hc hn vic ni rng atman l t khi ngun. Nu chng ta ni, Chng ta gi ngi l atman ti cao - Thng - ngi khng c to ra, ngi khng c bt k ai to ra, s khoa hc hn l ni, Khng ai to ra Thng . Khoa hc cng kinh nghim iu ny. Trong nhng nghin cu ca mnh, cc nh khoa hc t ti gii hn no v th ri h cm thy rng c ci g cn nm ngoi nhng gii hn ny, ci bn ngoi s sng to. Khi iu ny xy ra, khoa hc bao gi cng lm cc nghin cu v cc yu t, v cc nh khoa hc c i tuyn b rng c nm yu t. Ngi tm linh c i ngi tn gio - khng ni iu ny bi v h khng quan tm ti nhng yu t nh vy. H quan tm ti ch ci mt, yu t t khi ngun. T duy khoa hc c i ca gn bn n nm nghn nm trc y xc nhn rng mi th c to ra t nm yu t. By gi sai lm xy ra bi v khng tn ti nhng cun sch khoa hc tch bit; mi ch u c a vo trong cc sch tn gio. Sch tn gio l tuyn tp ca tt c tri thc ca
|

nhng ngy , v do vy nim tin rng mi th c to ra t nm yu t u c sn trong cc sch tn gio. Nhng vn ny lin quan ti khoa hc ch khng phi ti tn gio. Tn gio ch tm kim mt yu t - yu t t khi ngun. Khoa hc tip tc nghin cu ca n, v n thy rng nguyn l v nm yu t l khng ng. Khi iu ny c ch ra l ngu xun th ci gi l nhng ngi tn gio rt lo ngh. H ngh mi th by gi b ln ln ht, bi v h tin vo nm yu t. Nhng khoa hc vn tin vng chc vi nghin cu ca n. By gi cc nh khoa hc pht hin ra mt trm l tm yu t. Nhng ti mun lm iu ny r rng rng cc nghin cu mi ca khoa hc ch bc b khoa hc c. Khng khm ph no ca khoa hc c th bc b c tn gio, bi v chiu hng ca tn gio v khoa hc l hon ton tch bit. Ai c th son mt bi th rt hay, nhng iu khng th bc b nguyn l ca ton hc c. Khng c quan h g gia th ca v ton hc. Tng t ai c th pht trin mt l thuyt ton hc su sc v kh, nhng iu s khng lm mt phm cht ca bi th hay, v chiu hng ca chng l tch bit; chng khng hu ln nhau. Chng thm ch khng chm vo nhau. Nhng chiu hng ny chy song song ta nh ng ray xe ho. Nu chng dng nh gp nhau u y, l o gic ca chng ta. Nu bn i ti im gp g, bn s thy rng chng chy song song nhau. Ch o gic v s gp g ln nhau ca chng l c th ny sinh ra, nh trng hp ca ng ray xe ho. Khi khoa hc bc b iu g , n bc b s kin hay nim tin c. Ton b gii Ki t gio tr nn rt bn chn khi khoa hc tuyn b rng t khng phng m trn, v trong Kinh thnh c ni rng t l phng. Nhng iu c vit trong Kinh thnh v hnh dng ca tri t l s khng nh ca cc nh khoa hc vo
158

157

| thi ; y khng phi l khng nh tn gio. Cho nn khi khoa hc thy rng tri t l trn, n bc b nim tin c. Nhng khm ph mi ny ch ra rng khoa hc c i l sai. Khoa hc khng bao gi c th lm cho tn gio khng ng c, tn gio khng bao gi lm cho khoa hc sai c. Chng khng c quan h cht no vi nhau, khng c kt ni gia chng. Thm ch khng c trao i gia chng; chiu hng ca chng l khc nhau. Chiu hng ca chng tuyt i tch bit. Bt u vi nm yu t khoa hc tm ra nhiu yu t khc v s cc yu t ny l mt trm linh tm ngy nay, do vy chng minh rng nm yu t c i b hiu khng ng nh cc yu t. Chng chc chn khng phi l cc yu t. Thc ra, nhng ci c bit nh cc yu t lc ban u khng phi l cc yu t; chng l hp cht. Chng hn, t. By gi c nhiu cht trong t - khng ch c mt cht trong bt k loi t no. Mt th d khc l nc. Khoa hc ni c hai cht, hidro v oxi trong nc. Nc khng phi l yu t, n l trn ln ca hai cht. T hp khng phi l yu t; theo khoa hc, n c gi l hp cht. Cho nn nc khng th c xem nh mt yu t. Oxi v hidro l cc yu t. Cho nn khoa hc pht hin ra mt trm linh tm yu t. Nhng khi khoa hc i su hn vo trong nghin cu ca n, cc nh khoa hc dn dn bt u nhn ra rng tt c mt trm l tm yu t ny u c mt trung gian chung. N c th l hidro hay n c th l oxi, nhng c hai u c to ra bi cc ht in. Cho nn dng nh l hidro v oxi cng khng l cc yu t. in by gi tr thnh yu t. Vic hp nht mt s ht in to ra hidro v vic hp nht mt s ht in khc to ra oxi, v mt trm l tm yu t ny n gin l t hp ca cc ht in. Nu ba ht c , chng to ra mt yu t; nu c hai ht, mt yu t khc c to ra. Nu c bn ht, mt yu t khc c
|

to ra. Nhng d chng l ba hay bn hay hai, chng tt c u l cc ht in. Do khoa hc c kinh nghim mi - rng ch c mt yu t, v l in. Tt c mt trm linh tm ci gi l yu t , trong phn tch cui cng, l hp cht. Chng l cc t hp. Chng khng phi l cc yu t, chng khng phi l cc cht c s. Th ca khoa hc hin ti l ch n c chun b tin rng in l khng c to ra, rng n l t khi ngun, v rng tt c s pht trin bao la ny, s m rng ny, l s m rng ca mt yu t duy nht - in. in, khoa hc ni, khng phi l cht c to ra bi vic t hp hai cht, n l khng c to ra. Khoa hc gi cht l yu t, ci t khi ngun. Cho nn by gi khoa hc gi in l yu t t khi ngun. N khng th c to ra, v ch cht m c th c to ra bng cch t hp mi c th c ch to ra. Nu bn t hp hai th, ci th ba s c to ra. Nu bn t hp ba th, kt qu s l lm ra ci th t. Nhng lm sao bn c th to ra phn t nguyn thu m khng c bt k t hp no? Bn khng th lm ra n khng th ph hu n. Nu chng ta mun ph hu nc, chng ta c th lm nh vy bng vic phn li hidro v oxi, v nc c to nn bng vic t hp. Nu chng ta mun ph hu hidro, chng ta c th lm nh vy. Nu chng ta phn li cc ht in ca n - ci chng ta gi l nng lng nguyn t - th th hidro s khng cn c na. Ch nng lng in l s cn li. Nhng chng ta khng th ph hu c nng lng bi v khng c vic t hp ca hai cht m chng ta c th phn li. Chng ta c th n gin lm chng ny thi - chng ta hoc c th t hp hoc phn l cc vt. Chng ta khng th to ra. Ci m khng c to ra l yu t. Hin ti khoa hc gi in, nng lng in, l yu t t khi ngun. Nhng tn gio gi atman l yu t t khi ngun.
160

159

| iu s tr thnh c th, nu khng phi by gi th th trong tng lai, v vic kho cu khoa hc ph v, phn li c in na; v th th chng ta s c kh nng thy rng ngay c in cng khng t khi ngun. Nhiu nm trc chng ta bit nc nh mt yu t; th ri chng ta c th phn tch n v thy rng oxi v hidro l nhng yu t, nc th khng. Th ri chng ta phn tch hidro v c th thy rng n cng khng phi l yu t; in l yu t. C hai kh nng: hoc c th thit lp rng in v atman l mt v nh nhau, hoc c th l in cng s b chia nh ra v chng ta s pht hin ra l n cng khng phi l yu t. Nh ch ti hiu, in cng c th b chia nh ra, v khi n b chia ra chng ta s thy rng ch tm thc l cn . By gi, iu ng quan tm xem xt rng khng ai coi l nng lng. N l cht - vt cht. Phn bit c ca chng ta phn chia mi vt thnh vt cht v nng lng. l vt cht. Nhng khi em ra phn tch, v trong phn tch cui cng nguyn t c tm thy, th th vt cht mt i v nng lng cn li; v khoa hc phi b khi nim c ca n v nh nguyn nh nguyn ca vt cht v nng lng. Vt cht m c c phn tch, phn tch thm mi ngi ta thy rng n khng tn ti; ch cn c nng lng. Vt cht l nng lng. By gi khng c cht no nh vt cht c; v tr nht ca khoa hc l ch khng c ci g ging vt cht. By gi cc nh duy vt phi rt cn thn khi ni bt k ci g h tr cho vt cht v khng c ci g ging nh vt cht tn ti c; ch c nng lng. Chng no chng ta cn cha i ti vic phn tch cui cng v vt cht, hai cht liu c cc nh khoa hc chp nhn vt cht v nng lng. Bn dt khot s thy phn bit ny nu bn cm mt hn trong mt tay v chm vo dy in bng tay kia. Bn s bit rng hn l hn cn ci chy qua dy l
|

nng lng. C khc bit rt ln gia hai th ny. Nhng by gi khoa hc ni nu bn c ph v v phn tch hn , bn s chm dt vi nng lng m c th chy qua dy in. Bng cch p v thm n, chng ta git mt trm nghn ngi Hiroshima. l cn sc in! Bng cch p v vt cht, bng s bng n ca mt nguyn t nh, nhiu nng lng c to ra n mc chng ta c th git mt trm nghn ngi Hiroshima v mt trm hai mi nghn ngi Nagasaki. Nhiu ngi s khng cht bi vic chm vo ngay c dng in mnh nht. Mt nguyn t nh to ra mt khi lng in cc k ln, v bng vic bin i n thnh in, nguyn t b ph hu - n khng cn na. Cho nn khoa hc by gi ni rng khi nim c v nh nguyn - vt cht v nng lng - mt ri. By gi ch cn li nng lng. Nhng ti bo bn, vn cn mt phn bit na, v l s phn bit gia nng lng v tm thc. Khi chng ta chm vo in chng ta bit n l nng lng, nhng khi chng ta ni vi mt ngi, chng ta khng cm thy rng ngi n gin l nng lng, chng ta cm thy c tm thc ca ngi na. Nu dng in bt ln, my ghi m y s lm vic, n s ni. Nhng n s ch lp li iu ti ang ni. Cho nn khi n ni, y ch l nng lng. Nhng khi ti ni y khng ch l nng lng; cng c c tm thc na. My ghi bng khng th to ra bt k thay i no, n s bo co iu ti ni; nhng ngay c nu ti mun, ngy mai ti cng khng th lp li c iu ti ang ni hm nay, bi v ti khng phi l ci my. Bn thn ti khng bit cu no s tip sau cu ny. Khi bn nghe ti, ti cng ang nghe n. Phn bit gia tm thc v nng lng vn tn ti. Phi ni rng th gii c khng phi l nh nguyn, n l th gii tam nguyn ca vt cht, nng lng v tm thc. T ba th ny, vt cht b loi b ra. By gi c hai - nng lng v tm thc.
162

161

| Nhng nghin cu su vo vt cht chng t n khng tn ti; n bin mt bi v chng ta bit rng n l nng lng. V ti bo bn nng lng cng s bin mt trong nhng nghin cu thm na v su na, v chng ta s thy rng ch cn mi tm thc. Tm thc l atman. Th th s khng c vt cht, v khng c nng lng; mi th s bin mt v ch tm thc s cn li. l l do ti sao chng ta gi tn yu t ti cao l satchitanand. chuyn ti ngha ng ca t atman, ngi ta phi dng ba t. T sat ngha l s tn ti - ci ang y, ci bao gi cng ang tn ti, ci cha bao gi khng tn ti. Sat c ngha l ci bao gi cng c y. N khng bao gi trong trng thi m bn c th ni v n l N y. Mi th u thay i v c thay i; vy m n c y, khng thay i. T chit ngha l tm thc. Khng phi l n n gin tn ti, nhng n bit rng ti y. N bit s hin din ca n. Mt th c th tn ti; chng hn, mt hn ang nm trn t, nhng n n thun tn ti. Nu hn bit rng n tn ti, th th v ch th th n cng l tm thc na. T th ba l anand - phc lc. N l atman vn cha , n l tm thc vn cha , n tn ti v n nhn bit v s tn ti vn cha . Cng nh n l nhn bit v s tn ti ca mnh, n cng bit rng ti l anand - cc lc cao nht! Atman c ni trong li kinh ny l t khi ngun bi v n khng c to ra khng b ph hu bi bt k ai. Nh ly, v n l t khi ngun nn n l khng th ph hu ni; n l bt t. Ci c th c lm ra s cht; ci c th c ch to ra s b ph hu. Khng sn xut no c th ko di mi, khng cu trc no c th mang bn tnh thng hng. Mi vt c xy dng u c to ra vo mt thi im thch hp v bin mt vo thi im nh mnh ca n. Thc ra, ci c sinh ra s cht i. D
|

n c th c lm mnh m n u, n chc chn cht mc du n c th ko di hn cht t. Cc lu i, d c lm bng giy hay granit, chc chn s sp . Hng triu cn gi tn ph cui cng s x cc bc tng ca lu i. Nu chng c lm bng thp th chng s ng lu hn cht t, nhng cui cng chng chc chn s sp . Lu i bng ba s sp d ch mt ngn gi nh thong qua. Khc bit nhau mc m thi. Khc bit gia vic sp ca ngi nh lm bng ba v ngi nh lm bng ch n gin l vn khc bit v tc gi. Khng c khc bit c bn trong ngi nh; lu i bng ba l mt th c xy dng ra, cho nn n phi sp , v lu i bng cng l mt th c xy dng ra, cho nn n na cng phi sp . Ni m c vic to ra u ny, chc chn s c vic ph hu u kia. V n l t khi ngun, atman l khng th b ph hu. V n cha bao gi c lm ra ti u ny, nn n s khng bao gi b ph hu ti u khia. Ci t khi ngun c hai c trng: n khng c to ra v n khng th b ph hu. ti ni na cho bn l khoa hc h tr cho quan im ny, rng bt k ci g c lm ra bi vic t hp ca hai th u s cht; trong khi yu t c to nn t mt th khng th b ph hu, khng th cht. Khng c cch no cho n hoc b ph hu hoc c to ra. to ra ci g nhng ci khc phi c t hp li, v ph hu mt th, nhng th khc phi b tch ra. Lm tc l ni li, v ph hu l tch ra. Nhng yu t m ring l, khng c yu t no khc trong n, khng th b ph hu. Lm sao n c th b ph hu c? N khng th b p v. Nu nh n c lm bng hai th n c th b p v. Nhng n l ring mt th, n bao gi cng th. Yu t c ngun gc trong bn thn n l khng th b ph hu, v yu t c Upanishad gi l atman.

163

164

| Mt s trong cc tnh nng khc ca n, c trng khng trnh khi ca n, cng c m t. Ngi ta ni rng atman t to l bit tt c. Bit tt c ngha l g? N c th c hai ngha, v ngha sai trong hai ngha ny l mt. Vic thng xy ra l ci theo mt l sai. Tri thc ng l su sc v b n n mc n khng bao gi c th l mt. Mt vn m khng c chiu su cho lm th ai cng c th hiu c v rt c th l ng mt. Mt ngha na ca t bit tt l c tri thc v mi th; y l ngha ng mt. Chng hn, ngi Jaina gi Mahavira l bit tt, bi v khi mt ngi bit atman, ngi y tr thnh ton nng, thy tt c; nh th l bn tnh ca atman. Bn thn Mahavira ni rng ngi bit n ci mt, bit tt c. Theo ngha ny ni Mahavira bit tt c l ng. Th th iu thng xy ra l ch nhng tn din gii iu ny ngha l Mahavira bit cch cha chm kim xe p! Nhng Mahavira khng bit n xe p l g. Hay nh l Mahavira phi bit cch my bay c xy dng ra... Nu thut ng bit tt c hiu theo cch ny, n s lm pht sinh ra o tng ln v kh khn; v ngi Jaina cng trong kh khn ln khi b bt u coi Mahavira l bit tt theo ngha ny. Pht thng ch nho nim tin ny ca ngi Jaina. iu ng y thc s ci l ci ng ngn ca tn Mahavira khi din gii chng ng ca ng y theo cch ny, v h thc ti bt u ni rng Mahavira bit mi th. Cho nn Pht nhiu ln a, Ti c nghe ai ni rng mt c nhn no l bit tt thy, nhng ti thy rng c nhn i n xin trc mt ngi nh khng c ai c. Sau ngi y nhn ra rng ngi nh khng ngi . Ti thy ngi y bc i trong nh sng nhp nhong bui sm; liu ngi y c bit con ch ang nm trn ng i ca mnh khng khi ngi y dm vo ui ca n? Vy Pht ci vo cch din gii ngu xun cho thut ng bit tt . ng y s ni, Ti nghe ni v c nhn bit tt ny ang ng ngoi mt thnh ph m hi mi ngi v con ng ti thnh ph . Nhng chuyn ci ny khng nhm vo Mahavira. Mahavira cha bao gi a ra nhng li nh vy. Nhng ngi nu ra li l cc tn ca ng y. H ni, Mahavira l ngi bit tt; ng y bit con ng no dn ti lu i no. Bit tt cn c mt ngha khc - ngha ph nh. Ngha khng nh ny ca ng y bit tt l khng ng. Ngha ph nh l ch by gi khng ci g cn li m bit; khng ci g cn li ng bit na. C ng bit con ng c bit dn ti u, hay liu c ai trong ngi nh? Thnh vn g nu nhng iu nh th khng c bit? Liu c ng bit mt con ch ang ng hay khng ng trn ng khng? C hi g nu khng bit iu y? Nh ti thy iu y, t bit tt ngha l sau khi bit atman, khng ci g b b li khng c bit m ng bit. Tt c nhng ci ng bit u c bit. Trong th gii bun t ny nhiu th dng nh ng bit, nhng c khc bit g n bit chng? Cho nn vi ti ngha ca n l ch khng ci g b b li m ng bit. Khng mt iu nh nht nht b b i khi vic bit ca chng ta, ci c th em li ngay c s gim thiu t hon nht trong cc lc ca cuc i chng ta. Khng ci g b b m vic thiu n c th gy ra cn tr cho vic tr thnh satchitanand ca chng ta. Nu mt con ng c bit i v bn tri n s dn ngi ta ti mt ch no v nu n i v bn phi n s dn ngi ta ti mt ch khc, nhng iu ny khng to ra khc bit g v phm cht ca satchitanand. Nu Mahavira l con ng mnh v n sai a ch iu s khng to ra khc bit g vi ng y c,
|

165

166

| v c khc bit no cho mt ngi t ti mc ch ca mnh, ngi t ti ch n cui cng, khi c l ng trong lc lang thang th gii ny? C g khc bit cho mt ngi t ti ch n ca mnh, cn vn v y ? Ci g c tc ng ti chng ta khi chng ta cn cha t ti ch tm ra ng thn lng? V c g khc bit vi chng ta nu chng ta bit mi con ng chnh xc dng nh chng ta c bn a l? Bi vic cc tn din gii sai cho t bit tt m Mahavira tr thnh ch khng cn thit cho hng ng chuyn l bch, bi v nhng li tuyn b h a ra l ngu xun; v by gi, ln na, nhng ngi nu ra iu rt phn vn. Chng hn, gn y h thy kh khn khi cc phi hnh gia t chn ln mt trng ln u tin, bi v m t v mt trng ca cc phi hnh gia khng tng ng vi mt trng nh n tng c m t trong kinh sch ca h: v trong kinh sch ca h ni rng nhng s kin c ngi bit tt tuyn b l khng th sai c. Cho nn nhng ngi sng knh Jaina i ti mc ni rng nhng ngi du hnh khng gian b o tng l h t chn ln mt trng. H khng t chn ln mt trng, nhng du hnh ti pha xa ca mt trng ni cc xe c - chic xe nga ca cc thn - vn cn ang ch i. Ti h bc xung v t h tr v! H chc chn khng t chn ln mt trng. Mt tn Jaina thm ch bt u lp ra mt qu, v qun l vic thu thp hng trm nghn ng ru pi t nhng ngi ngu, n gin chng minh trong phng th nghim rng cc phi hnh gia vn cha t chn ln mt trng, m bc ln chic xe ca v thn no . V nu h m t ti mt trng, h s thy mt trng nh c m t trong kinh sch ca chng ta, bi v bt k ci g c ni trong nhng kinh sch u l nhn chng ca mt ngi bit tt.
|

Vic dng kinh sch ca ai nu bm ly nhng lun c ngu xun nh th lm cho kinh sch thnh v gi tr. Khi c ni n trong kinh sch ca bn rng mt trng l th n th kia, v pht biu ny v sau c chng t l khng ng, nh rng pht biu trong kinh sch l pht biu ca nh khoa hc ca ngy xa y, khng phi ca ngi bit ti atman. Ngi bit ti atman c mi bn tm g vi vic m t loi no c v khng c trn mt trng? V nu mt pht biu nh th do ng ta nu ra, n khng c thc hin trong nng lc ca ng ta nh ngi bit v atman. Lp trng nh th to ra kh khn ln. Ta xem xt trng hp mt nh t tng ln nh Einstein - mt nh ton hc ln. L nh ton hc ln cng khng xc nh ra mi tnh cch ca c tnh ng ta; cn c nhiu th khc trong cuc i ng. ng ta khng phi l nh ton hc khi ng y chi bi. V ng y s bn tm g ti ton hc khi ng y ang yu mt ngi n b? ng y khng a ra pht biu ton hc no khi ng y ni vi c y rng khng c ngi n b no khc p hn c y. Nhng trong tng lai nu ai ni rng mt nh ton hc ln nh Einstein phi ni nh th ch sau khi o v so snh ci p ca tt c ph n trn th gii, li tuyn b chc chn l ngy th. Khng, nhng pht biu nh th c a ra bi bt k ai v mi ngi trn th gian ny. Mi n b gp mt n ng no , ngi ni vi c y iu nh vy. Khng cn phi l nh ton hc ni nh vy. Mt pht biu nh vy c a ra, khng phi vi nng lc ca nh ton hc, m l ca ngi ang yu. Cho nn t bit tt c ngha l by gi khng ci g cn li ng bit na, khng ci g lm tng thm cc lc ca ngi ny. Cc lc ca ngi l ton din. V khng ci g cn li c th cm tr iu . Tt c dt nt ca ngi , tt c ci in r ca ngi , u b ph hu. Gin d ca ngi , gn b ca ngi , tham lam ca ngi , tt c u mt i,
168

167

| u b ph hu. Ngi ang trong trng thi cc lc ti cao. Bit tt c ngha l mt ngi ang sng trong cc lc ti cao. Ngi bit rng tri thc ng n a ngi vo cc lc v loi b i mi kh nng ca bt hnh. Atman l bit tt theo ngha ny, v khng theo ngha ngi bit ca ba thi - qu kh, hin ti v tng lai. Ngi khng bit iu g s xy ra ngy mai hay ngy kia. Ngi khng bit ai s thng cuc bu c ny hay s thua; khng c l do hay s cn thit no bit nhng vic nh th. Tt c nhng bin c xy ra bn trong gii hn thi gian i vi ngi u ging nh nhng ng v trn nc. Ngi khng oi hoi ti chng, ngi khng lo ngh v chng. Ai thng hay ai thua l cht liu m i vi ngi ; nhng vic nh th thuc v th gii tr con, ngi qu chn chn vi chng ri. Ngi khng bn tm vi nhng vic nh vy. Trong vic bit ti yu t ti cao ngi tr thnh bit tt tc l, dt nt ca ngi sp . Hm li, gn b v gin d c to ra trong dt nt sp . Thay th vo ch chng l cc lc ti, c sinh ra t vic bit ng. nh sng ca vic bit bt u chiu sng, v sng trong chi sng ca n l sng trong cc lc ti cao - khng dng v vnh hng. c trng th ba ca atman ny l thun khit - bao gi cng tinh khit, bao gi cng trong sch, v bao gi cng hn nhin. Khi chng ta tr thnh khng thun khit n khng tr thnh khng thun khit. Ton th khng thun khit ca chng ta l o tng ca chng ta. Nh ti ni m qua, phn x ca mt tri l thun khit trong vng nc bn cng nh trong h pha l. Khng c mt khc bit nh nht nht trong thun khit ca n. Thun khit ca n khng phi l c trng ngu nhin; n l bn cht, bm sinh. Cho nn vn ny s d dng c hiu nu bn hiu khc bit gia iu ngu nhin v iu bm sinh.
|

c trng ngu nhin l ngoi lai; n c gn vo bn nhng khng ti t bn trong bn. Chng hn, mt ngi l khng trung thc; ci khng trung thc ca ngi l ngu nhin, khng phi l c hu. N c thc hnh, n c thu nhn. y l l do ti sao khng ngi no c th nh vy mi gi mt ngy, bi v ci c thu nhn l gnh nng i khi phi b gt sang bn. i khi ngi ny cn phi c nh gnh v n. N khng phi l bn tnh ca ngi , cho nn ngi phi trung thc vi ai trong giao thip ca mnh. V i khi iu xy ra l ngi khng trung thc l trung thc trong s h ti mc ngay c ngi trung thc cng khng c nh th. L do l ch iu chng ta gi l trung thc cng l mt th c thu nhn m t i khi chng ta phi tm kim gim nh. Bn khng th sng lin min vi th c thu nhn, vi ci ngu nhin. Nhiu lc bn s phi ngh ngi khi iu . Bn s phi lm nh vy, bng khng cng thng s tng ln v gnh nng s tr thnh ln. Do mt ngi vi tm tr nghim chnh phi tm kim vic gii tr no nhng lc tm ngng, bng khng ci nghim chnh ca ngi s tr thnh gnh nng cho ngi . Mahavira v Pht khng cn gii tr v h khng mang ti trng nghim chnh no. Nh ly iu ny trong u. Chng ta c khuynh hng ngh iu ny l bi v h mang tm tr nghim chnh n mc h s khng i xem phim hay xem kch. Nu h nghim chnh h s phi i xem kch. Khng, h chc chn khng mang tm tr nghim chnh. iu ny khng c ngha l h khng nghim chnh. Nghim chnh v khng nghim chnh, c hai u gi. Mahavira, Pht l bn thn h; h l ci ta bn cht ca h. H khng thu nhn ci g t bn ngoi, cho nn khng ci g t m h cn phi ngh ngi. Nu mt ngi thc hnh tnh thnh thin v lm n thnh thi quen, th th ngi i khi s phi c ngy ngh. Trong ba hay bn ngy mi thng hay na thng ngi s phi c ngy
170

169

| ngh. V ngi s khng c kh nng duy tr vai tr thnh thin ca mnh trong ngy nu ngi khng i vo th gii khng thnh thin trong mt hay hai gi trong thi gian . iu s kh khn cho ngi . Cc thuc tnh ngu hin l nhng thuc tnh m chng ta hc, chng ta thu nhn. Chng ti vi chng ta t bn ngoi, chng khng ti t bn trong. Chng tt c u l nhng th do chng ta hc hi. Chng hn, ngn ng l mt thuc tnh ngu nhin, c thu nhn. Bt k ai cng u c th hc ting Hindu hay Marathi hay ting Anh hay ting c. C hng nghn ngn ng v cng c th cn c nhiu na, khng kh khn g. Mi ngn ng chng ta pht minh ra cng u l ngu nhin. Nhng im lng th sao? N khng phi l ngu nhin. Cho nn trong khi s c khc bit nu hai ngi ni chuyn, nu h tn trng im lng hon ton s khng c khc bit g trong ci im lng . C th c tho lun trong li ni: khng th c bt k tho lun no trong im lng. S khng c phn bit no trong thuc tnh bn trong ca hai ngi khi h ang trong im lng hon ton. Khc bit g s c y trong hai ci im lng? Nhng s c khc bit nu im lng c p t bn ngoi, bi v li ni s tip tc bn trong. S c khc bit nu hai ngi gi im lng ch trng by. Ti ang ngi im lng, bn ang ngi im lng bn cnh ti. Ti tip tc suy ngh ca ti, bn tip tc suy ngh ca bn. Cho nn mc du mi khp, hnh ng suy ngh vn tip tin, v s c khc bit bao la gia chng ta trong hon cnh nh vy. Chng ta s xa nhau hng nghn dm bn trong. Khng ai c th ni bn s u v ti s u. Nhng nu im lng thc s c t ti, khng phi b p t t bn ngoi m l n hoa t bn trong, m ra t bn trong, th th v ch th th chng ta thc s trong im lng hon ton.
|

Th th khc bit g s c gia ti v bn, khi li tan bin t bn trong, khi li ni tan bin t bn trong? S khng c khc bit cht no. Chng ta s ng cng ch. Chng ta s dng nh chng ta l mt. Dn dn, khi im lng tin trin, hai ngn la ca chng ta s ho trn thnh mt ngn la. Chng khng th cn l hai vt tch bit c, bi v ng bin nh du s phn bit gia hai vt bin mt. Phn bit to ra bin gii; trong ci im lng ca n, bin gii bin mt. Cho nn im lng - im lng n tr, im lng bn trong - l t nhin, trong khi ni l ngu nhin; v bt k ci g l ngu nhin u khng ko di lu. y l l do ti sao bn khng th duy tr c gin d trong hai mi bn gi, mc du bn c th sng trong khoan ho hai mi bn gi. Ngh v iu ny i. Bn khng th sng trong gin d c ngy c. Bn s gin d, ri sau mt chc bn s khng gin na. S c mt loi n v i ca gin d. Nhng s khng c chng ngi no sng trong khoan ho trong hai mi bn gi. Bn vn cn c th khoan ho trong c ngy. Tng t, nu bn mun sng trong cm ght hai mi bn gi mt ngy iu l iu khng th c; bn s to ra a ngc cho bn thn mnh. Nhng ngc li nu bn mun sng vnh vin trong tnh yu, iu y c th. Nhng khng th vn cn trong cm gic m hin thi chng ta gi l tnh yu, bi v n khng phi l tnh yu thc, n l mt th b ngoi. Bn c th y tnh yu trong c th l mi pht trong hai mi bn gi; phn thi gian cn li iu l khng th c. V nu ai lm n lc trong tnh yu trong mt thi k di, s kh khn cho ngi yu ngay c trong mi pht thi. Ti sao? - bi v chng ta ch c th mi vi ci l bn tnh ca chng ta, v chng ta khng th mi vi ci ngoi lai i vi ta v ci c nhp khu t bn ngoi. Ci s phi b loi b, ti trng s phi b qung i.

171

172

| Atman l thun khit, khng t vt. N khng b lm hng, n khng thnh thong tr nn khng thun khit v th th cn chng ta un nn n, lm cho n thun khit tr li. Nu atman c th khng thun khit, chng ta s khng c kh nng lm cho n thun khit c. Th th ai s lm cho n thun khit? Ngi c th lm cho n thun khit th bn thn ngi by gi l khng thun khit. Bt k ci g m atman khng thun khit lm by gi u s khng thun khit. Khng, y khng phi vn atman tr nn khng thun khit v chng ta cn lm cho n thun khit. N thun khit ri. Ch chng ta tch lu ci khng thun khit v khng thnh thin mi pha quanh ta, cng ht nh chng ta treo tm mn en t pha quanh ngn n. nh sng n khng thay i trong bng ti v mn en. n vn ang chy trong s to sng ca ring n, nhng tm mn en bao quanh ngn cn nh sng ca n to ra mi hng. V nu n in khng nh chng ta, v qun mt rng Ta l nh sng, n s i din vi cng nhng kh khn m chng ta ang tri qua. Mi quan h ca chng ta vi bn tnh ca ci ta hon ton b ph v v chng ta b ng nht vi ci mng nhn lm bng thn th, tm tr, suy ngh, cm gic, am m v ham mun ca chng ta, bao quanh chng ta t pha. Chng ta bt u ni, y l ti! Ngi bn trong chng ta t ng nht bn thn mnh vi bt k ci g v bt u ni, y l ti! V yu t bn trong l thun khit, khng t vt v trong tro n mc bt k ci g c phn x trong n u c phn x y n; chng ta nm gi ci phn x v bt u ni, y l ti! Sai lm y ging nh th ny. Gi s tm gng ang ng pha trc bn tr nn c thc v nhn vo trong bn thn n v thy hnh nh bn ang ng trc n, v th ri ni, y l ti! Vic xy ra khng may nh th ch xut hin bi v s thun
|

khit ca tm gng. Atman l thun khit v khng t vt, v bi v s thun khit trong nh pha l ca n, bt k ci g tip cn ti n u c phn x trong n nh mt tm gng - bt k ci g c th c. Nu thn th tin ti n, thn th s c phn x nh trong tm gng v atman ni, Ti l thn th. Bn khng c tng no v thay i lin tc trong thn th mnh v v cch bn ng nht bn thn mnh vi chng. Nu t bo u tin c to ra trong bng m bn c ly ra v t trc bn ri bn c bo l Bn c thi l ci ny y, bn lp tc s chi pht v ni, Lm sao ci ny c th l ti c? iu y khng th c. Nu nm n mi bc nh c chp hng ngy v cuc sng ca bn th s c mt chui di nhng tm nh bn. Mi tm nh u c thi tng c bn ni l bn thn mnh. Nhng tht khc bit lm sao gia tm nh thi tr th ca bn v tm nh tui gi ca bn! Khc bit bao la lm sao gia a tr mi sinh v ci thn tn sp xung m. Trong tt c nhng thay i ny bn c y. Bt k ci g c phn x trong tm gng ca bn, bn u ni, y l ti. Bn bao gi thy bt k tng t no gia tm nh thi tr th ca mnh v tm nh ngi ln ca mnh khng? C s ging nhau no khng? Bn c phi l a tr khng? Khng, mt thi bn lm ch nhn n, v li tuyn b n vo trong k c bn; v ch c li tuyn b l vn cn n hm nay rng y l bn. Thn th thay i hng ngy. Cc nh khoa hc cho chng ta bit rng mi t bo trong thn th u hon ton b thay i sau mt thi k by nm; khng mt t bo c no cn li. Nhng ng nht ca chng ta tip tc. ng nht tip din. Trong thi gian by nm xng, tht, mu v mi t bo khc ca chng ta u c thay i. Nu

173

174

| mt ngi sng by mi nm th thn th thay i ton b mi ln. Ton b thn th tri qua thay i mi ln. Thn th thay i trong mi khonh khc, nhng c mt tm gng khng t vt bn trong. Bt k phn x no c thc hin trong n, bt k bc tranh no c to nn trong n u bo cho chng ta, y l ti. Nu ng nht ny b ph v, nu dt nt ny b loi b, nu chng ta dng vic ni, y l ti, th th chng ta s c kh nng ni, Ti l ngi bit ti tt c nhng thay i ny, ti l nhn chng cho tt c nhng iu ny. Ti bit tui th ca mnh, v ti khng phi l ci ; ti bit tui thanh nin ca mnh v n khng phi l ti. Ti s bit tui gi ca ti na, nhng n s khng phi l ti. Ti bit vic sinh; y khng phi l ti. Ti s bit vic cht na, v ti cng khng phi l n. Ti l ci bit ti tt c nhng pha khc nhau ny. Ti l ci bit ti chui di ny, on phim di ny. Ti l ngi bit, ti khng phi l ci c bit ti. Ti khng phi l ci c phn x. Ti l ci trong vic phn x c to ra. Th th atman l tm gng trong tro, thun khit v khng t vt, ci ao khng bn, ni cha tng c gn sng no ca khng thun khit. Khi Upanishad ni n l thun khit, h ni v s thun khit ton b. Khng cht khng thun khit no bao gi i vo trong atman. Cho nn Upanishad khng nh, bng vic ph v ng nht ny chng ta cng tr nn thun khit. Thc ra khng ai bao gi tr thnh khng thun khit; iu khng c th c, iu l khng th c. Khng thun khit l trong ng nht. Vic ng nht lm cho ngi ta thnh ti nhn hay thnh nhn. Nh ly, thnh nhn cng khng thun khit bi v ng ta b ng nht vi tnh cht thn thnh. Ti nhn mang xing st, thnh nhn mang xing vng. Nhng iu to ra khc bit g? Gi tr th trng ca st v vng c th l khc nhau, nhng ng nht, n l vn tip tc.
|

Ai ni, Ti l ti nhn, ai khc ni, Ti l ngi c hnh. Chng no m chng ta cn tip tc ni, y l ti, chng ta ang lm cho bn thn mnh thnh khng thun khit mt cch khng cn thit. Mc du chng ta v bn cht l thun khit, chng ta c chp nhn ci khng thun khit. Ci ngy m bn c kh nng ni, Ti khng l ci ny, ti khng l ci n, bn s c kh nng ni, Ti l ci m trong mi th c phn x. Ti l tm gng trong mi hnh bng n ri i. Ti l ci trng rng m trong mi th u sng long lanh v bin mt. Khng ai bit bao nhiu ln sinh thnh, bao nhiu thn th, bao nhiu hnh dng, bao nhiu thuc tnh ngu nhin, bao nhiu s knh trng, bao nhiu a v v bao nhiu bin thin long lanh trong n. Nhng cuc hnh trnh l v tn nhng ci h l mt; v n bao gi cng sch s v khng t vt. L khch c i trn b h v h th c gi thit, y l ti, y l ti. Vo lc k cp i qua trn con ng v h ni, Ti l k cp; i khi mt thnh Hindu i qua con ng v h ni, Ti l thnh Hindu. i khi mt v thnh i qua con ng v h ni, Ti l thnh nhn, v i khi mt ti nhn i qua con ng v h ni, Ti l ti nhn. Vy h c tuyn b khi on l hnh ca s phn x diu qua con ng . V h i qua nhanh n ngay khi phn x ny va tan bin phn x khc li xut hin trong n. Chng ta thm ch khng tnh n khonh khc - ci khong gia hai ccieeuf xy ra - cho chng ta c th nhn vo h trong khng c phn x cht no. Thin l vic thc hnh vi hi t vo khong gia . Trong khonh khc khi khng ci g ang phn x, chng ta c th thong nhn vo bn thn h; chng ta c th bit, Ti l h, ti khng phi l on l hnh ang i trn b h. Ti khng
176

175

| phi l nhng s phn x ci hnh thnh trn ti. Ti l ci m trn mi hnh dng c to ra, vy m bn thn n khng c to ra. Ti vn cn khng c to ra, khng c lm ra. Nh ly trong u ba iu ny. Tt c nhng th khc c hm cha trong Ishavasya Upanishad u ch l nhng kha cnh khc bit ca ba iu ny.

177

178

| Li kinh ny a ra mt tuyn b su xa v chn l - mt tuyn b rt to bo. Li cng b nh th ch c th c a ra bi hin nhn. N tuyn b rng nhng ngi bc i trn con ng ca dt nt s lc ng v lang thang y trong th gii ny; nhng nhng ngi bc i trn con ng ca tri thc - tc l, con ng ca ti bit - lc li trong bng ti ln hn. Kh m tm ra mt pht biu khc mnh bo nh th ny trong ton b lch s loi ngi - tm ra mt s song hnh vi mt pht biu m dm ni rng ngi dt nt d dm trong bng ti, nhng nhng ngi tuyn b, ti bit, cn d dm trong bng ti ln hn. Bt k ai ni iu ny u t ti n qua suy ngh rt su sc. iu ngi dt nt lang thang trong bng ti chng ta d hiu c, khng c g kh khn trong n. Li pht biu ny l trc tip v r rng. Ngi dt nt t lm cho mnh lc ng. Nhng hin nhn ny ni h lm mnh lc trong bng ti - khng phi trong bng ti su v ln. Ngi dt nt lang thang ch trong bng ti thi. Th th ti sao ci gi l ngi c hc lang thang trong bng ti ln hn? V u l phng thuc c t do khi bng ti khi ngi dt nt lang thang trong bng ti cn ci gi l ngi c hc lang thang trong bng ti ln hn? Ngi dt nt ch lang thang trong bng ti thi, khng su lm, v d l dt nt c th gy ra lang thang nhiu n u, n cng khng th rt su c. iu dn ti bng ti ln hn khng phi l dt nt m l bn ng. Sai lm c th xut hin qua dt nt, nhng dt nt bao gi cng dn ng cho vic sa cha sai lm, cho nn c t kh nng b lc xa. Dt nt bao gi cng c th gy ra sai lm, nhng n bao gi cng sn sng sa cha chng. Dt nt c khim tn ca ring n. y l l do ti sao tr nh c th hc nhanh chng cn ngi gi khng hc nhanh c. Tr nh l dt nt v sn sng trau ci tin. Khi sai lm
|

10 Dt nt s ch cho bn con ng

Nhng ngi i theo con ng ca dt nt s i vo trong bng ti; v nhng ngi b cun ht vo trong hiu bit i vo bng ti cn ln hn.

179

180

| c ch ra cho chng, chng s sa cha n; nhng khi ngi gi c ch cho sai lm ca mnh, h khng bng lng v t chi sa chng. Ngc li, h trc ht s c gng chng minh rng y khng phi l sai lm cht no. Khi tr nh c ch cho sai lm, chng sn sng tha nhn sai lm v s mau chng sa sai lm ; do chng hc nhanh th. Ngi gi khng th hc trong nhiu nm iu m tr nh c th hc trong vi ngy. Nng lc hc tp ca h gim i. Nguyn nhn l g? Nng lc hc tp ca ngi gi ng phi tng ln, nhng khng, n khng phi nh vy. Ngi gi thng trong o tng rng h bit. Tr nh ch trong bng ti, ngi gi ri vo trong bng ti su hn v rng hn. o tng c thit lp trong ng ta rng ng ta bit iu g . Tr nh bit l n khng bit g, cho nn n sn lng hc hi. N hnh phc hc bt k ci g bn dy cho n. Do vy tr nh c th lang thang trong bng ti, trong khi ngi gi lang thang trong bng ti ln hn. Ngi dt nt, nu ngi tr nn thc v dt nt ca mnh, tr nn rt khim nhng. Nu chng ta nh ti dt nt ca mnh, nu chng ta c th nh, Ti khng bit, ti dt nt, th th khng c nn tng no cho bn ng c th tr c. Bn ng c th xy dng cu trc ca n u khi n khng c nn tng? iu ng quan tm l thy rng nu ngi dt nt tr nn c thc v ci dt nt ca mnh, th th lang thang ca ngi mt , ngi t tm cho mnh tnh lng, v sai lm ca ngi s thi xy ra; ngi bt u i trn ng ng. Cn ngi c hc, ngi chc chn trong nim tin rng ngi l ngi c hc bt u cuc hnh trnh ca mnh trong bng ti ln hn. Khi ngi dt nt tr nn c thc v s kin l Ti l ngi dt nt, th th cuc hnh trnh ca ngi hng ti tr hu bt u. thc v ci dt nt ca ngi ta dn ti khim tn, trong khi o tng v tri thc, li tuyn b v tri thc, dn ngi ta ti bn ng - v ci cn tr thc l bn ng.
|

Dt nt khng phi l bng ti su lm, n ta nh chiu ti. By gi khng c mt tri na, by gi khng c nh sng ca hiu bit, nhng ng thi khng c m ti ca bn ng. y ch l chiu ti. Dt nt ng ngng m t n cng c th i ra nh sng. Nhng khi khoc lc ca ngi c hc tr nn ngy mt mnh hn v khi nim ca ng ta, ti bit, ti bit, ti bit, tr thnh ngy mt vng chc hn, m ca ng ta tr nn ti hn, chiu ti ca ng ta bin mt, v ng ta chm su vo trong bng ti. V khi khoc lc ca ng ta pht trin mnh thm, m ca ng ta s tr thnh ti nh m khng trng. Bn ng a con ngi vo trong bng ti ln, v iu ngc i ng quan tm ni ln trong th gii con ngi; ngi tr hu thy bn thn h l ngi dt nt - khng bit - cn ngi dt nt khng nh tuyn b ca h, Chng ti bit! Th th chng ta phi i u tm tri thc ng n? Chng ta phi lm g? u l con ng? Hai iu cn c nh. Chng ta bao gi cng cn tip tc nng cao nhn thc v ci dt nt ca mnh. Nh ti dt nt l ph hu dt nt. Tr nn nhn bit v dt nt ca chng ta l lm tan bin dt nt ca chng ta. Ci nhn bit ti l ngi dt nt cng ging nh mt ngi thp ln ngn n v em n vo trong phng tm bng ti . Ngi ni, ti thp ln ngn n sao cho ti c th thy bng ti u, v ngi bt u tm kim n vi ngn n thp sng trong tay. Tt nhin, bt k ch no ngi nhn u khng tm thy bng ti . Khi c nhn bit bn trong bit dt nt u, c ham mun i ti ni dt nt ang v ham mun bit n, th th vic bit, vic hiu, c th xy ra. Bt k ni u bn ti vi cy n ca nhn bit ny, dt nt s tan bin t . Cho nn iu u tin l vic nh ti ci dt nt - rng ti l ngi dt nt. Nu bn mun i vo th gii ca nh sng, ca
182

181

| tr hu, ca tri thc ng n, bn phi hon ton nhn bit v ci dt nt ca mnh v vn cn thng xuyn trong vic tm kim ci dt nt ca bn nm u. Bt k ch no bn tm thy n, tha nhn n ngay lp tc, ng chn ch d ch mt khonh khc. V ci mnh di chn ca bt k ngi no ch cho bn ci dt nt ca bn - ngi l thy gio ca bn, l thy ca bn. V ng c gng chng minh rng ci dt nt ca bn l tri thc, v tm tr bn s thc gic bn lm. Bn ng bn s ni, ng tin n. Bn ng bn s tn tnh bn ni, Anh ni g vy? Ti m l ngi dt sao? Khng th c! y l cch thc tt c chng ta nh mi ci dt nt ca mnh. Tt c chng ta u khng khng bo v kin v thi ring ca mnh. Nhng ngi khng bit g cht no u a ra nhng tuyn b ln lao rng h l ng. Nhng ngi khng bit g ngay c n mt tng nm bn v ng, vn c ni v Thng v khng nh rng Thng ca h l Thng thc duy nht. Khng c im cui cho lun iu ca nhng ngi khng bit cht no. Dt nt l k ng h ln cho lun iu ca n v n c th m ru rao. Trnh cho bn thn bn khi nhng lun iu nh th i. Nu bn mun a ra bt k li cng b no, th th ch lm cng b v vic l ngi dt nt. Ni mt cch mnh dn, Ti khng bit. Bt k ci g ngu nhin pht sinh, bt k thay i no bn gp, v bt k hon cnh no bn gp phi ti ni m ci dt nt ca bn l ra, dng li, v bit rng, Mnh l ngi dt nt. Tha nhn lm thy ca bn bt k ai ch ra cho bn v ci dt nt ca bn, ngi ko ch ca bn vo ci dt nt ca bn. Nhng thc ra chng ta to ra ng thy t ngi nng cho bn ng ta. Chng ta ti ng ta, nht ly mt vi mu tr hu lc lng, v tr v nh vi y nhng ci rng tuch v o c gi v th ri ni rng chng ta cng bit. Ci ngi thi phng li khoe khoang tri thc ca chng ta, chng ta gi l thy ca chng
|

ta. Nhng guru thc s, thy thc, l ngi m trong tip xc vi ngi chng ta nhn ra rng khng c ai l ngi dt nt nh chng ta. Thy thc s l ngi tc i tri thc ca chng ta, ngi ph hu li khoe khoang ca chng ta v tri thc, ngi ch nt cu trc bn ng ca chng ta di t, ngi nm chng ta xung t v ni, Bn khng l ci g c, bn khng u c, bn khng bit g c! Ngi nh th l thy; khng phi l ngi m chng ta thu ly tri thc, m l ngi qua chng ta c nhc nh v ci dt nt ca mnh. Nh ly rng vic nh ti ci dt nt s dn ngi ta ti vic hiu bit cn vic tch lu tri thc dn ngi ta vo trong bng ti ln hn. Cho nn iu u tin l tnh to v mt tinh thn vi ci dt nt, hon ton c thc, bit ci dt nt v nhn vo trong n. Bit bn thn bn nh mt ngi dt nt su sc. iu na cn phi nh l ch bt k khi no bn ngh, ti bit, dng li mt chc, v xem xt li ngh ca bn; t hi mnh, Mnh c bit tht khng? Th s nu bn xem xt li mt ln. Trung thc trong n lc ca bn. Nhn bit v y v xem xt li ngh ca bn trc khi ni, Ti bit. Tnh to v mt tinh thn khm ph ra ci dt nt ca bn, cng nh vi tri thc; v khi bn bt u kim tra bn thn mnh, bn s bit rng bn bit li, bn bit cc nguyn l, bn bit kinh sch, nhng bn khng c tng cht no v chn l. Nhng ngi c gi l bc hc, ngi c tm tr cht y vi kinh sch v li ni, ngi b nng gnh vi li v ngi nu ra cng b gi v tri thc, tr thnh nhn vt tr ci cho hin nhn, ngi ni nhng ngi nh vy d dm trong bng ti ln lao. Ti tng nghe: mt linh mc Ki t gio thng tin hnh bui ging o ti trong nh th vo mi ch nht. ng y ni ting l ngi c hc. Mt hm, ng y b qun mt knh nh. Mt na tri thc ca ng y b lm nguy v bi thuyt php
184

183

| c vit ra v by gi ng y khng th c c n. Nhng ng y ngh tht l khng phi php m ni vi gio on rng ng y qun mt knh - h ang ho hc nghe ng y ging cho nn ng y quyt nh c ging o m khng cn knh, v bt u ni, nhn thong qua bi vit. Lm vic nh ng y lm t tr nh, sai lm nht nh xut hin, v ng y b s tr gip cho tr nh ca mnh ng sau ri. Khng iu g ng ni l vic truyn t tri thc ng n c; ngi tr hu c th ni m khng cn s tr gip ca mt, khng cn knh. Tt c nhng iu ng y ni u c rt ra t tr nh nhi nht ca ng y. Nhng hm nay phng tin nhn vo trong tr nh ca ng y b b qun nh mt ri. Ni mt hi v php mu ca Jesus ng phm phi mt sai lm. Jesus ang trong rng vi bn nghn t, v ng y ch mang theo mnh by bnh m. Vi nhng bnh m ny, ng y khng ch cho tt c mi ngi n, m by bnh m ny khng b n. C bn nghn tn nhng ng linh mc l li k chi tit rng c by tn v bn nghn bnh m, v rng sau khi Jesus cho tt c n, bnh m vn c cn. iu ny, ng ni, l mt php mu. V thng thng s kin trong n th hay nh th l phn ln mi ngi u ng g ng gt v khng ch g ti sai st c; ch nhng ngi thc mi nghe iu . M ngay c th, sau b nhng kh nng lp lun nh, nh nhng ngi n nh th vn lm, h u khng p ng. H n thun ch nghe li ni. Ch mt ngi tr nn tnh to v ngh, Loi php mu no m l th ny nh? - ch by ngi m nhng bn nghn bnh m? ng ta ng dy v hi, Tha cha, y m l php mu sao? Bt k ai cng c th lm c iu ! Nghe thy th, ng linh mc pht r. ng y khng c tng g l mnh phm sai lm, cho nn ng y gin d v
|

in tit. ng y hi, Anh ng g vy, ai cng lm c iu y sao? Anh ang bng b Jesus y. Ngi ny p, Sao vy, bn thn ti cng c th lm c iu ! Linh mc phn vn v hi gio on v iu mnh va ni. Ai p , Cha phm sai lm. Cha ni ngc li iu cha ng ; cha ni c bn nghn bnh m v by tn . K cng ny bt k ai cng c th lm c, khng c php mu g trong . ng linh mc rt bi ri bi s c ny. ng y ni ting l ngi khn ngoan, cho nn ng y b rt xo ng v kin quyt a ra thch thc ti ch mnh. Ch nht tip ng y ti vi s chun b y . Trong bui ging o ng y nu vn v php mu ln na. C ln Jesus i vo rng, ng ni, Xin ch nghe! ng y c bn nghn tn v ch c by bnh m mang theo, v ng y cho mi ngi n no n. Tt c u c n cho tht tho mn y th m bnh m vn khng ht. Th ri ng nhn vo ngi y ng vo th kh khn ch nht trc, v hi ng ta, Anh bn thn mn, by gi anh c th thc hin c php mu nh th khng? Ngi ny ng dy v p , C, ti c th lm c. ng mc s rt bn chn v hi, Anh lm vic y th no? Ngi ny p, Ti c th lm iu vi ci kho cn li t ln trc y! X dch li ni y , chi ch, ghi nh li ni - mi kinh sch u l tr a ln. Khng c my ngha trong nhng th nh th. Tht l ht sc di dt m c i sa cha cho ngi khc, v iu cc k ho huyn l c gng khng bao gi tha nhn sai lm ca chng ta. ng linh mc ti nghip kia thm ch
186

185

| khng th ni c, C sai st trong pht biu ca ti. y l chuyn vt, v ng y c th n gin xin tha li. Nhng bn ng ca chng ta khng bao gi cho php chng ta tha nhn sai lm ca mnh, mc du chng ta nn nng v hi lng lm cho ngi khc tha nhn sai lm ca h. Cho nn mt im khc cn phi nh l th ny: xem xt li liu bn c bit cht no hay khng. T hi bn thn mnh xem liu bn c thc bit hay khng, hay liu tt c nhng iu ny ch l rng li, kinh sch, nguyn tc v k c. T hi bn thn bn: Mnh c bit ci g khng? Mnh sng vi n cha? Mnh thc hnh iu g v n cha? Mnh nm tri n t kinh nghim sng ca mnh cha? Mnh nhy ma trong kinh nghim ti cao v tnh thng cha? Mnh tri nghim rung ng cha? Hay mnh ch n thun t du gia m giao ph cho tr nh li ca kinh sch? Ci mi lm ging ca du t thng pht ra t nhng ngi nhi nht kinh sch vo trong tr nh ca h. Du la chy to ra lp khi dy c. Rt kh tm c ngi no dt nt hn l ngi c hc. Do , li kinh ny ni, ngi dt nt d dm loanh quanh, nhng ngi c hc d dm loanh quanh trong bng ti dy c. L ngi dt nt cn tt hn l ngi c hc. Ci dt nt s ch cho bn con ng. ng th i vo bng ti ln; cn trong bng ti n gin l tt hn nhiu. T bng ti ny tht d dng i vo nh sng, nhng cuc hnh trnh t bng ti ln s di v gian kh. cho hm nay. By gi chng ta i vo thin. Chng ta tin vi bc t bng ti ra snh sng.

187

188

| Ngi c hc thc s, ngi tr hu, bo chng ta rng kt qu ca tri thc thc, ca tr hu, ca hiu bit - iu Upanishad gi l vidya - l hon ton phn bit vi kt qu ca sch v, thng tin, tri thc c thu thp; iu ny Upanishad gi l avidya. Avidya cng c ngha l dt nt - thiu vng ca vidya. Ngha c d nh ca n trong Upanishad l tri thc sch v tri thc khoa hc, vt l ging nh tri thc thc nhng cho ngi ta thnh ngi dt nt. Qua avidya chng ta c th bit mi ch ca vic hc nhng vn cn l ngi dt nt v chng ta l ai. Vic hc nh th, iu to ra o tng v tri thc, c Upanishad gi l avidya, dt nt. N c th c din gii mang ngha khoa hc, mc du din gii ny c th dng nh rt k l. T avidya, th th, c ngha l tri thc v khoa hc vt l, tri thc v nhng th khc; v t vidya - theo ng ngha t l tri thc, hc tp - c ngha l tri thc v ci ta. Tri thc n thun khng c ng trong t vidya. T vidya bao hm s bin i. Upanishad s khng gi l vidya cho nhng ci khng lm bin i bn th ca ngi ta. Nu ti bit iu g , v vy m ti vn cn nh ti trc khi bit, th th ci bit nh th khng phi l vidya theo Upanishad. Ci hc s c gi l vidya, ci bin i bn ngay lp tc mt khi bit ti n. Ngay khi ti bit, ti c bin i. Ti tr thnh ngi khc khi bit n. Nu ti vn cn nh ti trc khi bit, th th vic bit l avidya - dt nt; v nu ti c bin i, n l vidya - tri thc thc. Vic hc nh th th khng n thun l vic b sung thm vo qu thng tin ca bn m l vic bin i. Qua n bn thay i, bn tr thnh mt ngi hon ton khc. Ci c Upanishad gi l vidya, tri thc, cho bn vic sinh mi.
|

11 Ti cng lng nghe

Mt kt qu, h ni, thu c t vidya, v kt qu khc, h ni, cng thu c t avidya; do vy chng ta nghe t ngi tr hu ngi gii thch iu cho chng ta.

189

190

| Socrates cho chng ta mt li kinh rt ngn tng t v ngha vi din gii ny ca Upanishad. ng y ni, Tri thc l c hnh. iu ny c tho lun v tranh lun hng trm nm nay Hi lp, v mi quan h gia tri thc v c hnh l khng hin nhin. Mt ngi bit gin d l xu, vy m gin d khng tan bin. Ngi kia bit n cp l xu, nhng ngi tip tc n cp. Ngi khc bit rng tham lam l xu, y th m ci tham lam ca ngi khng dng. Nhng Socrates ang ni rng ci tham lam ca bn mt i mt khi bn bit rng n l xu. Nu mt ngi bit rng tham lam l xu m vn cn tham lam, th th ci bit ca ngi l avidya. N n thun l o tng v vic bit, n l tri thc gi. Vic kim tra v tri thc ng l ch n lp tc tr thnh mt phn ca hnh vi bn; n thm ch khng i hi thc hnh. Nu ai ngh, ti bit n trc ri ti s a n vo thc hnh, th th ci bit ca ngi khng phi l tri thc m l dt nt. Gi s mt ung c t ln trc bn v ngay khi bn va nh ung bn pht hin ra rng c cht c trong cc; th th tay bn, ang a ra nhc cc nc, s lp tc rt li khng lm nh vy na. Tc l, ngay khi bn bit rng y l cht c, chic cc vn cn khng b ng n chic cc na. Do , khi vic bit tr thnh hnh ng, n c gi l tri thc ng n. V nu bn phi n lc lm thay i hnh vi ca mnh sau vic bit, th th hnh vi l b p t, n x y vo bn. iu y khng th c gi l kt qu ca tri thc. Tri thc b p t to ra mt hnh ng no , ci khng tr thnh hnh ng theo cch ca ring n, c Upanishad gi l avidya - dt nt. Chnh vidya - tri thc thc ci lm thay i cuc i ngi ta mt cch v n lc, dng nh ngi ta khng bit rng bt k thay i no xy ra. Mt
|

mt dt nt b thiu chy, v mt khc bng ti tan bin. C hai xy ra ng thi. Liu c th to ra mt ngn n m, khi c thp ln, khng xo b bng ti i khng? V chng ta s cn phi c mt n lc c bit loi b bng ti sau khi thp n khng? Nu n l nh vy th th ngn n y s l biu tng cho avidya c - biu tng cho bng ti. Nhng bng ti khng tn ti khi n c thp sng. Thp sng n c ngha l dp tt bng ti. n nh vy l vidya. C hai im cn phi nh trong mi lin quan ny. Ti sao xy ra chuyn, ngay c sau vic bit ca chng ta, bin i khng xy ra? Rt nhiu ngi ti ti v ni, Chng ti bit gin d l xu; n l cht c, n t chy, n l la, n l a ngc, v vy m chng ti vn khng thot khi n. Th ri ti bo h, Sai lm v phn bn l ngh rng bn bit n. Bn ngh bn bit v bn t hi bn thn mnh, 'Mnh phi lm g cho gin d mt i?' y l sai lm ca bn. Thc ra bn khng bit rng gin d l a ngc. Liu c th l mt ngi s khng nhy ra khi gin d mt khi ngi bit n l a ngc hay khng? Pht ni iu ny u . Mt ngi c cuc sng y nhng iu kh chu v au kh ti ng y xin li khuyn, tm ra cch thot khi kh ca mnh. Khng c g ngoi bun ru v u phin trong cuc i ngi . Pht bo ngi vt b iu lo v kh i, thot ra khi chng ngay lp tc: Ta s ch cho ng cch thot khi chng, ng y ni. Ngi ny ni, Ch ngay cho ti cch thc by gi i, v th ri ti s c gng, dn dn, i theo cch thc ca thy. Th ri Pht ni, ng ang ging nh mt ngi c nh b chy v ni, Cm n thy lm v li khuyn ca thy; by gi ti s dn dn c gng lm cho bn thn ti thot ra khi ngi
192

191

| nh. Pht tip tc ni rng s tt hn nu nh ngi ni, Thy ang ni di - ti khng thy m chy no c. Nhng ngi ny khng ni nh th; ngi ni, Ti tin thy, ti tin c m chy, v dn dn ti s c gng thot ra. Liu c ai s thot ra dn dn, khi chung bo chy ang reo khng? Ngi s thot ra ngay lp tc. Ngi s khng dng li cho d ngi bo tin cn pha sau. Ngi bit c chy s nhy ra trc ri ngh sau, khi ngi ngoi nh. Cho nn Pht ni, ng tin c chy, nhng ng t chi nhn n cho nn ng au kh khng cn thit. Mt ngi nh ng khng nn t gy rc ri cho mnh tm li ra. Thm ch ng khng nn th kim nghim li khuyn ca ta. ng thm ch khng m mt nhn la ang c y quanh ng. ng tha nhn ng ang kh khn v by gi ng ngh, La ang c , by gi mnh s thot ra khi n, dn dn thi - v ng yu cu ta ch ra cho ng thot ra! Khi ai bo ti, Ti bit gin d l xu vy m ti khng th thot khi n, ti ni, S l tt nu bn c th ni, Ti khng bit rng gin d l xu. iu bn thc s bit l : Gin d l tt, v mnh ang lm iu tt. Nhng mnh nghe t ngi khc ni rng gin d l xu. Chnh iu bn nghe bn coi l tri thc. Th th tri thc thc l g? Bn s phi bit bn trong bn thn bn rng gin d l xu. Cho nn bn s phi i qua n, bn s phi chu ng kh khn ca ngn la gin d, bn s phi mang au kh v au n do gin d gy ra. Khi mi gii hn ca bn b thiu chy bi ngn la gin d v khi cuc sng ca bn tr thnh m hn n ln y khi, th th s khng cn thit phi i ti bt k ai hi liu gin d la xu hay khng. Th th s khng cn tm kim bt k phng php no, bt k l nghi no, bt k phng thuc no thot khi gin d ca bn.
|

Khi bit rng gin d l la, bn s lp tc thot khi n. Vic bit nh th l vidya - tri thc thc. Vic bit m c Upanishad gi l tri thc thc mang t do bn trong bn thn n v gii phng ngi bit ngay lp tc; v vic bit thiu thuc tnh ny khng phi l tri thc thc. Tt c chng ta u c nhiu thng tin, tt c chng ta u bit nhiu iu. Nu nh chng ta tham kho ti Upanishad v phm cht ca vic hc ca chng ta h s cng b n l avidya - dt nt v ci bit ca chng ta thm ch khng ng chm ti chng ta, n khng bin i chng ta; mc du tri thc ca chng ta tng ln, chng ta vn c cn ni chng ta ang . Tri thc tr thnh nh kho thng tin, v chng ta ng xa khi n. Kho bu ca chng ta c ngy mt ln hn, nhng n n thun l tch tr mc du chng ta tuyn b n l tri thc. V bt k ai coi iu ny l tri thc s sm phi lang thang trong hon cnh v hi vng. y l dt nt. Chp nhn tri thc thc khng phi l ci thm vo cho bn m l ci lm bin i bn. Ci l tri thc thc khng i hi bt k vic ghi nh no m l ci tr thnh bn thn cuc sng ca bn; ci m l tri thc thc th khng bin thnh tr nh m l ci c hp thu vo trong bn thn cuc sng ca bn. y khng phi l vn v vic bit mt cch tr tu rng gin d l xu, m l hnh vi ca bn phn x khm ph ca bn rng gin d l xu. Khng phi l bn treo bin ni rng Tham lam l ti li! trn tng nh mnh, m l mt bn, tay bn v mt bn phn x hiu bit ca bn rng tham lam l ti li. N tr thnh tri thc thc ch khi ton b c tnh ca bn biu l ra rng tham lam l ti li. Upanishad ca ngi vidya tht nhiu. N c nh gi cao. N c coi nh thut gi kim bin i cuc sng. iu chng ta hiu nh tri thc n gin ch l vic thu xp kim k
194

193

| sinh nhai. Ngi ny l bc s, ngi kia l k s, ngi n l ch ca hng. Tt c chng ta u c tri thc ca ring mnh, nhng n khng lm bin i cuc sng, n n gin gip chng ta mang cuc sng ca mnh. Cc nhnh tri thc c bit khc nhau ny khng em bc ngot mi cho cuc sng, chng n gin lm cho cuc sng c an ton. Khng hoa no n ra bi chng, chng n gin ngn cn gc r ca cuc sng khi kh ho. Khng cc lc no i vo trong cuc sng bi v chng, ch c vic bo v, lp k hoch v thu xp trnh nhng vt v v bt tin trong cuc sng. iu chng ta gi l tri thc n gin l phng tin kim sng theo mt cch hiu qu v thun tin. Upanishad gi iu ny l avidya. Ci l vidya, theo Upanishad, l ci khng n gin ko l cuc sng ra thm cht na, nhng nng cuc sng ln mc cao hn. Nh ly, avidya l theo chiu ngang. Vidya l theo chiu ng - n hng ln tri. Avidya ta nh chic xe b ko ln bnh trn mt t. Khng c vic ct cnh trong n, nh c trong my bay. N khng th ct cnh v bay cao trong bu tri. Trong cuc hnh trnh ca n t sinh ti t, n khng bao gi ri khi mc mt t, v chng ta cht i ti chnh mc chng ta c sinh ra. Ni chung, ci ni l nm m. Kh c c bt k khc bit no gia cc mc sinh v t. Lin tc bc i theo chiu ngang tt c chng ta chung cuc u tm thy nm m mnh bi v chng cng khng xa xi g my vi chic ni: v cho d nu nh chng c xa, mc vn cn nh nhau. Vidya l chiu ng, i ln. Mc c thay i. Bn khng l ci bn l trc y. Ngay khi bn t ti tri thc thc th bn l con ngi khc ri. Pht hay Mahavira hay Krishna u ang ng rt gn chng ta, trong nh hng xm, chm vai ta, vy m h khng cng chng ta - h khng u gn chng ta. H xa tt trn nh no . Thn th h dng nh
|

gn chng ta, nhng tm linh ca h khng cng chng ta. H i qua vidya. H hc theo ngha thc ca t ny. Li kinh ny ca Upanishad bo chng ta rng avidya c gi tr ring ca n cng nh vidya c phm cht ring ca n. Avidya c ci v dng ring ca n. Upanishad khng ni rng, Git avidya; n ch ni, ng coi avidya nh vidya. N khng ng rng bn khng nn sng vi chn t trn mnh t ca th gii ny m ch nn ni ln cao hn cao hn na trn bu tri. Thc s, ngi m mun i ln cao hng ti bu tri phi gi chn vng chi trn mt t. Nietzshe ni u rng cy mun chm ti bu tri phi cm r su vo trong t pha di. Cy cng phi i su xung khi n cng vn cao thm. Cy m t ti cc v sao trn tri phi c r cm su trong lng t. Cy ch c th vn cao khi r ca n cm su. Upanishad khng i lp vi avidya. Nim tin rng chng i lp, lm ny sinh o tng ln. Ti s gii thch iu cho bn, bi v khng ai c th bit ti bao nhiu kh v au n m phng ng phi chu bi nim tin sai lm ny. Upanishad khng c hiu ng. Chng ta phm sai lm v vic ngh avidya l vidya. Upanishad i lp vi iu ny. H bo chng ta avidya khng phi l vidya v phn bit ny nn c hiu cho ng. Th ri chng ta to ra sai lm khc. Chn l n gin l ch chng ta bng bnh c chp vo vic b sai lm, v chng ta lm ra ht sai lm ny n sai lm khc. Theo Upanishad, cc i hc ngy nay ca chng ta nn c gi l cc trung tm avidya, bi v chng khng bn tm g ti, v khng c quan h g vi bt k ci g l vidya. Cc i hc ca chng ta l nhng trung tm v avidya, v nhng hiu trng ca chng l hiu trng v avidya. Ch avidya l lan rng ra t nhng trung tm ny. Nhng Upanishad khng chng avidya. H
196

195

| n gin ni, ng ngh avidya ny l vidya; ng phm sai lm ny. Hiu phn bit gia chng cho r rng. Avidya c ci tin dng ring ca n. Khng phi bc s l khng cn thit, khng phi cuc sng s tt hn khi khng c ch ca hng. Khng, ch ca hng, bc s, k s, ngi qut rc v ngi lao ng - tt c h u cn thit, h c ch cho x hi. Nhng sai lm l coi vic gio dc ny kim sng l gio dc cho cuc sng. Mt ngi nh th s ch kim cm v cht. Jesus ni, ng khng th sng ch bng bnh m. iu ny khng c ngha l bn c th sng m khng c bnh m; nhng mt mnh bnh m c th l cuc sng c khng? Bnh m l cn thit cho cuc sng, nhng n khng phi l bn thn cuc sng. Khng ai c th sng st v hay lm tin b m khng c bnh m, v vy m n khng phi l cuc sng. Chng ta trt vo mng ca to nh, v to nh khng th c dng ln m thiu chng, nhng nh ly, nhng hn trong mng khng phi l to nh. ng sng trong o tng rng to nh c xy dng khi nn mng c lp y. Khng phi l to nh c th c xy dng nu khng t mng. Phi t mng : l iu cn phi chp nhn. Upanishad ni avidya c ci tin dng ca n - c ngha l n cung cp phng tin kim sng. N l thuc tnh bn ngoi cho cuc sng; n lin quan ti cuc sng vt l, n l s thu xp duy tr cuc sng. Nhng ng coi n l mi th. N l cn thit nhng cha . Mi th s khng c hon thnh bi ring mt mnh n. Cc nc phng ng, c bit l n , phm phi sai lm th hai. H ni, Khi cc hin nhn ca Upanishad - nhng ngi tr hu v c hc - ni iu g l avidya, chng ta nn dng dng vi n. Chng ta ch nn bm vo vidya. Cho nn khoa hc khng th c tin trin no phng ng c.
|

Chng ta b qua bt k ci g chng ta coi l avidya. Do phng ng tr thnh khng t lo liu c, ngho nn v b n l. Gi m chng ta say m theo ui avidya chng ta s tr thnh v linh hn, nhng chng ta tr nn nn nng b qua n n mc chng ta tr thnh khng t lo liu c v ngho nn trong cuc sng vt l. Upanisad ni c hai u hu dng. C hai u hu dng theo cc chiu hng khc nhau. Avidya c v tr ca n. N khng phi l b i. iu duy nht cn phi nh l ch n khng phi l mi th. N khng phi l ci ti thng. Vidya cng c v tr ca n na. Hin nhn ny ni mt iu na trong li kinh ny: Chng ta nghe iu ny t nhng ngi bit. Cn phi i vo trong pht biu ny thm mt cht na hiu n. N c ni l: Vy chng ta nghe t ngi tr hu, ngi gii thch n cho chng ta. Hin nhn ny, ngi ni iu ny, bn thn ng y khng bit n sao? ng y c ni cho chng ta iu ng y nghe khng? Bn thn ng y khng bit n sao? ng y c lp li cho chng ta tri thc nghe li y khng? Khng, im ny cn c hiu cho ng, bi v rt nhiu ln ln c to ra bi n. Cn phi hiu hnh thc din t trong nhng ngy xa xa y khi Upanishad c vit ra. Khng ai tng ni ti bit. C l do cho iu . L do khng phi l ch ng y khng bit. L do l ch bn ng - ci ti - bin mt sau vic bit. Nu hin nhn ca Upanishad ni, Ti ni iu ny sau vic bit, th th nhng ngi thi y s ci v ni, Th th ng ni nh th! ng khng th bit c, v ci ti ca ng vn cn . Do nh ly iu ny: hin nhn bit iu y r lm, nhng ni, Ti nghe iu t nhng ngi bit. iu ng quan tm l ch nhng ngi m ng y nghe ni cng ni, "Chng ti nghe iu ny
198

197

| t nhng ngi bit." C b mt no ng sau iu ny. Khng c c nhn no tuyn b, khng c bn ng no tuyn b ng sau iu , bi v tm u ra ci ti ca ngi bit y? Do h ni, Chng ti nghe t ngi gii thch n cho chng ti. V ti mun k cho bn bit mt iu ng quan tm khc v iu ny: rng bn thn c nhn cng c bao hm trong chng ti , nhng ngi nghe. Pht biu ny c hi cht kh hiu thu. Nh ti ni vi cc bn sng nay, khi ti ni iu g cho bn, ti nghe n nh bn nghe n. Chng ta nghe n ng thi. Ngi ni khng bit g v ai khng phi l ngi nghe iu m ngi ni. Chn l l khng c lm sn; chng khng c lm trc. Chng c to ra, c biu l, chng c sinh ra mt cch t nhin, chng l t pht. Chng xut hin nh hoa xut hin - n bung ra t cy ci v trn y hng thm. Khi ti mun ni iu g cho bn, iu c th c lm theo hai cch. Cch th nht l ngh v n ri chun b trao n cho bn. iu bn cui cng nhn c s l ci c rch v c l; n s khng ti tn v sng ng, n s cht. Nhng khi ti bt u tht ra iu ti t bn trong ti, th th ti nghe n, nh bn nghe n, ln u tin. Th th ti na cng l ngi nghe. Cc bn khng phi l ngi nghe duy nht; ti cng l ngi nghe. Cho nn hin nhn ny ni, Chng ti nghe t nhng ngi gii thch n cho chng ti. ng y nghe, ng y ni, t nhng ngi bit; nhng n l t bn thn ng ta ngi ang nghe n - ng y na cng lng nghe vic gii thch n t bn thn ng y. Do hin nhn ny gi mnh l ngi nghe. Cn c l do khc na. Khi mt ngi t ti chn l cao nht, iu khng xut hin cho ngi nh l ngi t ti. N xut hin c nh l n ging xung ngi .
|

Chn l ti cao khng xut hin dng nh l s sng to ca ti, thnh tu ca ti; n xut hin nh l s khi l trc ti, nh s m ra, nh mt hng khi. Nu ai c ti hi Mohammed, C phi ng vit Koran khng?, Mohammed s tr li, Xin ng ni nhng iu ti li nh th vi ti. Ti nghe thy Koran, ti thy Koran, v khi nghe n ti t n vo vic vit ra. Ti khng vit n - ti khng phi l tc gi ca n. y l l do ti sao Mohammed l s gi ca Thng ngi chuyn giao thng ip c trao cho ng y. Chn l c khi l trc ng y, v ng y n trc bn v ni iu nh th l chn l. Chn l khng phi l sng to ca ng y. y l l do ti sao chng ta gi cc hin nhn l ngi thy v khng phi l tc gi hay ngi sng to. Chng ta khng ni h to ra chn l, m ni rng h thy chn l. l l do ti sao chng ta gi iu h thy l darshan - linh nh, ci c thy. Chng ta c th gi n l bt k ci g chng ta mun gi n, d l darshan hay shruti - ci c nghe thy. Hin nhn ny thc ra ang cho ta bit rng chn l l hon ton tch ri v phn tch khi chng ta. Chng ta khng to ra n. Chng ta ch nghe n, bit n, thy n. Chng ta n gin l nhn chng. Bn c th gi ng y l nhn chng, ngi thy hay ngi nghe - nhng nh tng th ng ng sau n. Hin nhn ny ni, Chng ti th ng, khng tch cc. Khi bn xy dng ci g , bn l tch cc. Khi mt ngh s ang v hoa, ngi l mt tc nhn tch cc. Nhng khi ngi ng gn mt bng hng v nhn vo n, ngi l mt tc nhn th ng. Vo lc ngi khng lm g c, ngi ch tip nhn. Ngi n gin m cnh ca v ca s ca bn th mnh. Ngi mi hoa vo, ngi dng hin tri tim mnh cho hoa, ngi n cho n, v ng tnh lng. Ngi c tnh tip nhn. Th th hoa i vo tim ngi v chm
200

199

| cnh hoa vo n. Hng thm ca hoa di trong ton b bn th ca ngi ; v bi v ngi cho php n vo bn trong bn thn mnh nh mt nhn chng, nh mt tc nhn cm nhn, nn n s n bung trong mi gc bn th ngi . Nhng bn thn ngi nhn l th ng, ngi n thun nhn. Hin nhn ny ca Upanishad ni, Ti nghe vy. Trong khi ni nh th, ng y mun cho chng ta bit rng ch ngi th ng t ti chn l. Th ng l cnh ca. Mt tri chiu sng trong bu tri. Chng ta khng th em c nh sng ca n vo trong nh, nhng chng ta ch phi m ca ra v nh mt tri s i vo. Nhng tia sng ca n s dn dn nhy ma trong mi gc nh. Nhng chng ta khng th ni rng chng ta mang mt tri vo trong nh mnh c. Ni Chng ti em n vo l qu nhiu ri. y l khoc lc. Chng ta c th ni nhiu nht cng ch th ny, rng chng ta khng dng bt k chng ngi no ngn cn mt tri ti. Chng ta ca m. Vic mt tri ln khng cn chng ta phi c ca m, nhng chnh s kin l mt tri s khng bao gi c kh nng i vo trong nh nu ca b ng. V nu ca c m ra v nu mt tri khng ln, chng ta khng lm c g, chng ta bt lc. Bn c hiu iu ti nh ni khng? Mt tri khng b buc phi ti bi v cnh ca ca bn m ra. Chnh t do ca n l ti hay khng. Nhng hon ton dt khot rng mt tri khng th vo c nu cnh ca b ng kn. Cho d nu mt tri c mun ti, n khng th vo c. iu ny c ngha l nu chng ta mun th chng ta c th vn cn m vi chn l, th th chn l khng th lm g c. Nu chng ta mun th ta c th m rng s thc tnh vi chn l; nhng th th chng ta khng to ra chn l, chng ta n gin ci m cho s khi l ca n.
|

Bt k ci g c gi tr, bt k ci g p , bt k ci g tt nht, bt k ci g ng n, bt k ci g tt lnh cho cuc sng, u c tm thy ch bi tm tr cm nhn. Ngi cho cnh ca m tm thy n. Do hin nhn ny khng ni, Ti c iu , m ni, Ti nghe iu t nhng ngi bit. Ti nghe thy n, ti nhn n t ni c tr hu. Trong pht biu ny c mt ham mun thit tha th tiu ci ti. l l do ti sao khng Upanishad no mang ch k ca tc gi ca n. Chng ta khng bit ai ni ra iu ny, ai k iu ny, y l li ca ai. Ai tuyn b nhng chn l v gi nh th m khng lm l ra tc quyn ca mnh. Thc ra, nhng chn l v i phi c cng b m khng c li i v tc quyn, bi v tc gi cht trc khi sinh thnh ra chn l v i. Nhng hin nhn ny loi b hon ton bn thn mnh ra khi li yu cu v tc quyn. Khng ai bit ai ang ni nhng cu ny, khng ai hay liu nhng cu ny l do mt hay nhiu ngi vit ra. Trong Upanishad c th l nhng li kinh khc nhau l nhng khi l ca cc hin nhn khc nhau, v vy m vn c mt quan st th v c thc hin. Nhng li ny c th l li ca nhng ngi khc nhau, nh c mt s hi ho, mt m nhc trong chng. C th c mt s ngi, c th c cc tc gi khc nhau cho tng li kinh, nhng h phi tuyt i ging nh mt ngi u su bn trong bn thn h. Nu bn c ln ti n th Jaina th bn s thy hai mi bn thn tng ca cc tirthankara - nhng bc thy chng ng ca o Jaina. Khng c phn bit g gia cc bc tng ny, ngoi tr mt du hiu rt nh ti bn chn lm phn bit h vi nhau. Nhng du hiu ny c gi chng ta nhn ra, bng khng s rt kh bit c tng no l Mahavira, tng no l Parshvanath, tng no l Neminath. Nu nhng du hiu b xo i, mi tng u ging ht nhau. Ngay c khun mt cng ng nht. iu ny khng th l s kin lch s c.
202

201

| Khun mt ca Mahavira khng th ging ht khun mt ca Parshvanath. Tht kh m tin rng tt c hai mi bn tirthankara ging ht nhau v hnh dng v nt mt. Ngay c hai ngi ging nhau v hnh dng v nt mt cng khng th tm c na l. Tng tng kh khn lm sao tm ra hai mi bn ngi nh th! C th l nhng ngi lm ra cc tng khng c tng no v mt ngy no mt ai s ci khi nhn tt c nhng hnh nh ging nhau ny v ni, iu ny khng th l s kin lch s sao? Khng, h khc ho bng tr hu y. Khng n s ng nht bn ngoi, h to ra hnh nh v cc hnh dng bn trong. C thiu vng khc bit bn trong. Phi c nhiu khc bit th cht gia Mahavira v Parshvanath, nhng h n mt giai on trong cuc sng ni ci ti tan bin. Th th khng c phn bit bn trong; th th h i ti mt loi ngi khng c mt. Ngi ta c t do vi khun mt bn ngoi, c tnh. Th th khun mt bn ngoi khng c gi tr no. Do chng ta khng lm ra cc thn tng cho thn th bn ngoi. Nhng thn tng ny biu hin s ging nhau c bn trong, ci ging nhau bn trong. y l l do ti sao h tt c ging nhau. Nhng li kinh ny caUpanishad c nhng ngi khc nhau son ra, v s khng c g ng ngc nhin khi tm ra rng dng ny ca cp cu do hin nhn ny son cn dng kia do hin nhn khc son. iu nh vy xy ra. Bn mi nghn bi th khng y c tm ra trong ngi nh ca Coleridge, nh th Anh v i, sau ci cht ca ng y. Trc khi ng y cht, bn b ng y thng hay hi ti sao nhng vn th tuyt diu nh vy b b li khng y . H thc gic ng y hon chnh chng. H ni, S khng c nh th no v i hn ng trong th gii ny. ng bn mi
|

nghn bi th khng y . Xin ng suy ngh v hon chnh chng. Mt s bi c ba dng thi, dng th t khng c y. Mt s bi c by dng, dng th tm khng c y. Mt s bi c mi mt dng, dng th mi hai khng c y. Chng khng hon chnh ch bi mi mt dng. Sao ng khng hon thnh tip chng? Coleridge tr li, Mi mt dng ti, v ti ang ch i dng th mi hai. Mi nm tri qua, vy m n vn cha ti. Th th lm sao ti hon thnh c n? Nu ai tm thy dng ny, ngi c th hon thnh n. N cn cha ti vi ti. Nu ti mun, ti c th son ra mt dng, nhng th th n s ging nh gi to. N s ging nh mt chn g. N s ging nh mt chn g trn mt ngi hon chnh khc v th cht. Mi mt dng ny ang sng: chng ging xung ti, chng khng do ti son ra. Chng ti ti trong khonh khc tip nhn, trong tm trng tip nhn, v ti vit chng ra. Dng th mi hai cn cha ging xung. Cho nn ti vn ang i n. Nu n ti trong cuc i ti, ti s thm n vo; nu khng, ti s cho bi th khng y . Nhng dng ny c th ti trong cuc i ca ai khc. C th l mt ai khc s ti cnh ca ca dng th mi hai, th th ngi s hon chnh bi th ny. iu khng bn cht l cc cu i ca Upanishad c do mt c nhn lm ra khng. Chng l nhng th ca nhng ngi m bn thn h khng son ra chng, nhng h ghi ra iu ging xung h. Cho nn pht biu ca cc hin nhn rng h nghe thy n t nhng ngi bit n gin l vic tha nhn tnh v ng ca h. l mt tuyn b rng ti khng c , ti ch l cnh ca.

203

204

| Ngi bit c avidya v vidya, khi vt qua ci cht, s bit ci bt t. y l i cu th rt hn hu. N ni vi bn rng Upanishad l khng i lp vi avidya. H thin v vidya nhng khng i lp cht no vi avidya. N c ni, Ngi bit avidya s vt qua ci cht. Ton th xung t ca avidya l chng li ci cht. Bc s ang tranh u vi ci cht, cc k s ang tranh u vi ci cht. Ton b n lc ca khoa hc, mi hot ng ca n, u hng vo vic chng li ci cht - chng li bnh tt, chng li bt an, chng li nhng nguy him tng lai. Vic bo m rng cuc sng khng kt thc, vic bo m cho n c bo ton, l ton b n lc ca avidya - ca tri thc khoa hc. Ton th avidya l cuc tranh u thng xuyn vi ci cht. Cho nn ngi thnh tho trong avidya thnh cng dn ci cht vo ng cng. Tc l, ngi sng mt cch thoi mi. Theo ngha ny, qua avidya ngi vt qua ci cht nhng ngi khng th t ti ci bt t. Ngi n gin kim sot ci cht hon ton thoi mi. Vi s tr gip ca avidya chng ta c th tn ti, nhng chng ta khng th nm tri thc cht ca cuc sng. Chng ta c th n thun tn ti. iu ny nn c gi l sng v v. Chng ta s chy theo qu trnh ca cuc sng. Mi th - thc n, nh ca, thuc thang v vn vn - s c sn cho chng ta. Chng ta s c tt c n, v cuc sng s tri qua d chu, thoi mi. Nhng ci bt t s khng c sn cho chng ta. V cho d avidya c thnh cng trong vic ngn cn ci cht, ci bt t vn s khng sn c. Khoa hc hin i bn rn tm kim cc cch thc v phng tin chinh phc ci cht. Ton th n lc ca khoa hc thc s cu con ngi khi ci cht. l l do ti sao khoa hc snh tm ra cch thc ci cht c th c trnh, cch thc n c th c trnh mi mi. Tnh hung ny c th ny sinh
|

12 Ti khng l thn th

Ngi bit c vidya v avidya vt qua ci cht qua avidya v kinh nghim ci bt t qua vidya.

205

206

| trong tng lai xa khi chng ta c th, nu chng ta mun, trnh ci cht mi mi. Nu chng ta hiu ng tin b ca khoa hc trong ba nghn nm qua chng ta s thy rng iu ny l ton b hot ng ca n. Ton b xung t ca n l chng li ci cht, v n thnh cng ti mt mc ln. Mt nghn nm trc y, chn trong mi a tr mi sinh thng cht, cn ngy nay, trong nhng nc m khoa hc c tin b ni bt, thm ch khng n mt trong mi a tr mi sinh ra b cht. Trong nhng ci xng m cc nh khoa hc tm ra v nhng ngi sng mi nghn nm trc y, khng my ngi c coi nh sng qu hai mi nhm tui. Khng ngi no sng lu hn bn mi nhm tui. Khng mt b xng no c tm thy vo thi y trn tri t ny ca ngi mi nghn nm trc y ch ra rng ngi sng lu hn bn mi nhm tui. Vy m ngy nay c hn mt nghn ngi trn mt trm nm mi tui nc Nga X vit. Vic sng mt trm tui by gi tr thnh chuyn bnh thng. Bn c th ngc nhin m c trong bo rng mt ng gi chn mi tui ngi Nga mi ly v. Chng ta ngh ngi gi phi l ln lm. Nhng nh rng ng gi vn cha l gi u, v rng ng y khng lm bt k ci g khng thng thng. Khi ng gi chn mi tui ly v Nga, ng so snh ng y vi ngi gi nc chng ta. Ngi gi nc chng ta s cht hai mi nm trc khi t ti tui y. ng gi chn mi tui thuc vo mt cng ng ni tui ti a l mt trm nm mi tui. n tui no mt ngi vn cn l tr khi khong i ca ngi m ti mt trm nm mi tui? Bn s khng n nh tui l t nht mt trm ch? Bt k khi no khoa hc thnh cng, ci cht li b y li xa thm mt cht, v trong nhng thi gn y khoa hc thc
|

hin thm nhiu tin b na. Rt c c may l dng nh n cui th k ny chng ta s c th gi cho con ngi sng v hn nh nu chng ta mun lm iu . S khng c chng ngi cn li ngn cn khoa hc hon thnh iu . Con ngi c th c lm cho sng v tn. l l do ti sao mt s nh t tng phng Ty, v c bit l M, bt u phn i kch lit rng trc khi khoa hc thnh cng trong vic ko di cuc sng ca con ngi, chng ta phi b sung thm qui tc ny vo hin php ca t nc - rng mi ngi c sinh ra u c quyn c cht. Bng khng mt tnh hung rt kh khn s ny sinh; bi v nu chnh ph khng cho php mt ngi c cht, ngi s khng c quyn c lm nh vy. Cho ti tn by gi chng ta t ra cc qui tc trn ton th gii rng khng ai c quyn c git ngi khc. Nhng by gi, trn ton th gii - c bit l cc nc nh Thu s, Thu in v Na uy, ni khoa hc thnh cng trong vic ko di cuc sng con ngi - mi ngi bt u khuy ln vic kt thc cuc sng. Nhng ngi thng minh khi xng nhng chin dch tuyn truyn xc nhn rng khng bc s no c quyn cu mng cho ngi mun c cht, v nu bc s cu mng cho ngi nh th, phi coi l s lm dng chng quyn c bn ca ngi , quyn c bn ca ngi i vi cuc sng ca ring mnh. Chng ta ang trong mt v th nguy him. Gi s mt ngi mt trm nm mi tui. By gi, ngi s l ng ngn nu ngi mun sng lu hn, ngi mun c ngh ngi mi mi, c cht. Nhng cc bc s phi gi ngi bnh vin cha chy v c gng gi ngi sng, bi v hin ti cc bc s khng c quyn gip cho ngi ta cht. Cho nn h s c gng ti a cu ngi ny. Nu mc cho nhng c gng ca bc s, ngi bnh vn cht, y l vn khc. Cho nn s

207

208

| khuy ng c tip tc i cho con ngi ci quyn c cht nu ngi chn la ci cht. Vn ny khng my chc ang tr thnh rt c ngha, bi v khng mt c ch no tm ra trong thn th con ngi m thc t c th xua ui c ci cht. L do duy nht cho ci cht xy ra l ch cho ti nay vn khng th thay th c cc c quan vt l ca thn th. Chng ta khng c kh nng thay th c nhng b phn no ca thn th, v l kh khn. Khi chng ta tip tc t tin b trong vic thay th cc b phn con ngi, ci cht s khng cn l mt hin tng khng th trnh khi cho con ngi na. N s tr thnh mt hnh ng ca ch ring ca ngi ta. Nh trong tm tr, khng bao lu na iu s xy ra l vic khng ngi no, ngoi tr b tai nn, s cht trong tin trnh thi gian. Cho nn s c ngy cng t ci cht t nhin v nhiu t t hn trn th gii. Chc chn y s l t t nu mt ngi yu cu bc s chm dt cuc i h mnh. Th th t t s l mt phng tin cht thng thng. Ngay t thi rt c i, con ngi tuyn b rng ci cht c th vt qua c nh c avidya. iu m y hc ca phng Ty ni ngy nay, c tuyn b trong Upanishad. H ni ci cht c th b hn ch nhiu n mc n thc s b avidya vt qua. Ci bn trong vnh hng khng bao gi c th cht. Ci cht ch l ca thn th; th th ci bn trong vnh hng ca chng ta chp nhn mt thn th mi. Tuy nhin, nu chng ta c th gi thn th c mnh kho v tch cc, th th khng c nhu cu chp nhn thn th mi, v vic chp nhn thn th mi dng nh tuyt i khng kinh t. Dng nh l t nhin khng c kinh nghim v bt k ci g ca khoa hc kinh t. N cho ra i tr con v git cht ngi gi. Ngi gi ca chng ta u c hun luyn v c kinh nghim, rt nhiu n lc vo vic hun luyn cho h, trong khi tr
|

con, nhng ngi thay th h cha c hun luyn g, v dng ton b. T nhin chm dt cuc sng ca nhng ngi lao ng by mi nm v cho sinh ra nhng a tr khng c tri thc g, cho nn chng phi c nui nng dy d. iu ny rt khng kinh t. Nn kinh t s khng cho php ngi by mi tui, vi tt c kinh nghim ca mnh, c cht. Mt ngi by mi tui hay cho rng s c cuc sng mi sau ci cht ca ngi - v s phi mt t hai mi cho ti hai mi nhm nm trong gio dc v o to bn thn mnh, ch thu li mt cch kh khn v tr m ngi c vo lc cht. iu ny tht l v gi tr. Cho nn khoa hc bn rn theo chiu hng ny, v lm mi n lc chm dt ph hoi ny. Nu chng ta c th tit kim cuc sng ca Einstein, ph hoi ln lao c trnh khi. Nu ng y ly ba ln sinh, s tng trng v tri thc gy ra bi iu ny s khng ln nh ng y sng lin ba trm nm, bi v iu ny s l trng thnh lin tc. S khng c gin on thng xuyn gia. S khng c nhng l hng hai mi nhm hay ba mi nm gii hn trng thnh . Cho nn nu chng ta gi cho Einstein sng c ba trm nm, chng ta khng th hnh dung ni ng y s cng hin thm bao nhiu na cho ton b kho tri thc. V tri thc l v tn. C v s triu t bo trong b no nh b ca con ngi, v cc nh khoa hc ni rng mi t bo u c kh nng lu gi tri thc n mc thng tin cha trong mi th vin ca th gii c th c ct gi trong b no con ngi. C nhiu triu t bo l mt tim nng bao la n mc tng c nhn c th l ngi ch ca mi tri thc hin c trn th gii ngy nay. iu chng ta cha xy dng ra c thit b m qua chng ta c th rt nhiu tri thc vo b no con ngi l vn khc. Cch thc truyn t tri thc ca chng ta cn rt s cp. Mt a tr chc chn s hc c iu g sau khi c dy trong hai mi
210

209

| nm - nhng khng ci g thc s c t ti. Sau khi cho ai hai mi nm gio dc, phn ln iu chng ta c th ni l ch ngi khng c gio dc. Ch ngn ny l c th. Khng iu g t bit l c t ti. Cho d chng ta c cung cp vic gio dc cho c by mi nm, khng my iu c t ti. Kho tri thc l khng l v chng ta khng c thit b ln h thng chng ta s cn rt tri thc vo trong b no con ngi. Do nhiu cch thc v phng php ang c thm d sau khi lin tc pht trin cc k thut tin tin v gio dc. Cng trnh ln v vic dy hc trong khi ng hin ang c tin hnh ti nc Nga. Tr con thng c dy hc trong ngy, v dnh ban m cho vic ng; mi hai gi ban m b ph hoi. Cho nn Nga ngi ta cho bt bng ghi m vo tai tr nh khi chng ang ng cho chng nhn c vic dy hc trong c thi gian m na. Vy nhng n lc ln ang c tin hnh lm gic ng thnh trung gian, cng c, ca vic truyn t dy d, v h thnh cng trong vic ny mc ln. Hi vng ca h l trong tng lai gn h c kh nng truyn t vic nhiu vic dy trong by nm nh by gi c dy trong mi lm nm, thng qua c vic dng thi gian ban m na. Cng cn c mt thun tin khc cho thc nghim mi ny. Khi gio vin ang dy cho tr con trong nhng gi thc ca chng, c pht sinh xung t gia bn ng ca thy v bn ng ca tr em, v iu ny to ra cn tr ln cho tin b ca a tr. Khng c xung t khi tr ang ng v vic dy c hp thu trc tip. Gio vin khng c y v tr con cng khng c y. Hc sinh ang ng, thy khng hin din, ch c bng ghi m l chy. Bng chm chm a li dy vo no tr nh trong c m, v chng nhn c li dy mt cch trc tip. Tuyn b ca Upanishad rng ci cht c th b vt qua nh c avidya, khoa hc, nn c chuyn thnh bi vit cho mi
|

i hc. Hin nhn ca Upanishad ni iu ny l nh vy bi v ci cht ch n thun l thm kch th cht, iu ngu nhin. Nu chng ta c th pht trin nhng cng c v cng ngh thch hp, ci cht c th b y li ra xa thm cht t. Khng c kh khn g v vic ny . Cho ti nay khoa hc thiu cc phng tin phc hi ngi cht v cuc sng, nhng cc nh khoa hc hi vng c kh nng em cuc sng mi cho ngi cht vo cui th k ny. Mt ngi cht mi lm nm trc y lm mt chc th mi triu la dnh cho mc ch gn gi thn th cht ca ng y theo cch an ton nht t nht ti lc ng y c th c lm sng li. Mt s tin qung hng trm nghn ru pi mi ngy ang c tiu ra gn gi ci xc cht ca ng y theo cch tt nht cho thm ch khng c cht xu phn hu trong n. nh l bn qun ci xc cht ca ng y trong cng mt iu kin nh n th, khi ng y cht, cho nu chng ta c th pht hin ra cha kho khoa hc cho vn ny th chng ta c th lm sng li xc ca ng y v cho ng y mt cuc sng c lm mi. Nhng ngi duy linh rt s hi v nhng nghin cu ny. H ni, Nu nhng thc nghim thnh cng, ci g s l v tr ca linh hn? Xc cht ca ngi ny c th c em ti sng li ch vi mt iu kin - rng khoa hc c kh nng bo tn xc ca ngi trong iu kin tt. y l phn cn ca thc nghim ny, nhng n khng phi l tt c. Nu linh hn ca ngi ang lang thang v cn cha i vo mt thn th khc, th th n s i vo thn th cht ny; v ti cm thy rng linh hn ca ngi ny s vn cn lang thang v ch i. Ngi ny t gi ci i sau khi lm mt bn di chc rt c gi tr. Mi triu la khng phi l s tin nh. Ngi chc chn s ch i. Ngi s ch i thm mi nm na, v nu thn th ngi c th c lm sng, ngi s vo li n. iu y

211

212

| s ging nh vic vo li ngi nh c xy dng li sau khi sp . Ci cht c th b vt qua bi avidya - khoa hc - nhng ci bt t th khng th c kinh nghim qua n. Phn th hai ca li kinh ny l quan trng hn, v l iu kin cn. C th l khoa hc c kh nng nh bi ci cht, v c th lm cho con ngi gn nh bt t, nhng th th lm sao con ngi c ch li bi thay i ny? Ngay c sau khi tr thnh gn nh bt t ngi khng th c kinh nghim v bt t. Ngay c nh th chng ta s khng bit ti ci l bt t trong chng ta. Chng ta c th c by mi nm tri thc, hay by trm nm tri thc; chng ta thm ch c th sng ti by nghn nm. Nhng chng ta khng c kinh nghim cht no v ci c trc cuc sng chng ta, ci tn ti trc vic sinh ca chng ta v cng s tn ti sau ci cht ca chng ta. Nu chng ta mun bit kinh nghim - ci bt t, ch vidya, tri thc thc, l c ch. Upanishad rt knh trng avidya, khoa hc. l cch thc tranh u chng ci cht, mc du n bt lc t ti ci bt t. Xung t vi ci cht l n lc tiu cc; kinh nghim ci bt t l thnh tu tch cc. C gng kinh nghim ci bt t l n lc bit ci tn ti trc vic sinh ra ca chng ta v cng s tn ti sau ci cht ca chng ta; ci ang trong hin ti, ci c trong qu kh v ci s c trong tng lai na. N c trc khi thn th ny tn ti, v n s vn cn tn ti khi thn th ny tn li. Bit iu ny l t ti ci bt t. C ko di cuc sng ca thn th ny n thun l trong xung t vi ci cht. N l cuc vt ln m rng khong cch gia sinh v t, trong khi i su vo kinh nghim ny v ci vt ra bn ngoi sinh v t l khm ph ra ci bt t. Upanishad tuyn b rng ci bt t s c kinh
|

nghim thng qua vidya - tri thc thc. Gio hun no v vidya c th hng dn chng ta by gi hng ti ci bt t? im u tin l ch ngi ngh mnh l thn th khng c kh nng hng ti ci bt t. Cho nn li kinh u tin l lt b s ng nht vi thn th ngi ta. Bao gi cng bit ti iu , nh ti n hng ngy. Nhn bit v n thng xuyn, ngh n n thng xuyn - rng, Mnh khng l thn th. Khi bn hiu su v thit lp li kinh ny ngay bn trong bn, ngn y s a bn ti ci bt t. Ngc li, chng no tin tng vng chc rng Mnh l thn th ny cn bt r trong bn, ngn y s a bn ti avidya, hng ti xung t vi ci cht. V cuc sng l mc chng ta thng xuyn c nhc nh hai mi bn ting mt ngy rng Mnh l thn th. Nu chn chng ta b thng mt cht, chng ta lp tc nh ngay, Mnh l thn th. Nu chng ta i, chng ta nh, Mnh l thn th. Nu c mt cht au u l chng ta nh, Mnh l thn th. Nu c cn st chng ta lin nh, Mnh l thn th. Khi tui thanh xun ti chng ta nh, Mnh l thn th. Khi tui gi ti chng ta nh, "Mnh l thn th." Cuc sng thng xuyn nhc nh chng ta t mi pha rng, Mnh l thn th, trong khi chng ta khng nhn c ch dn no t bt k u rng, Mnh khng phi l thn th. V mt im ng l chnh vi chn l khng c sn ch dn, trong khi vi iu phi chn l hng dn c y ry hng ngy. Nhng chng ta phm phi mt sai lm nn tng trong din gii ca mnh v nhng ch dn ang hin din. Khi mt iu c ch ra, chng ta xt n theo nh sng hon ton khc, v hiu lm ln xy ra. Ton th cuc sng do vy tr thnh vic hiu lm ln. Nhng ch dn ng iu ny, nhng chng ta thy chng theo nh sng khc. Khi bng cn thc n, chng ta ni, Ti i. iu ny l khng ng. Chng ta hiu lm gi
214

213

| ny. Gi ch l th ny - rng ti i ti bit rng bng ang i. Nhng chng ta ni, Ti i. Khng ai ch ra cch thc chng ta i ti kt lun ny. Mi mc ni gia bin mt nh th no - rng ti nhn ra l bng ang i? Ti khng bao gi c th cm thy bng i c, v vy m chng ta vn ni, Ti i. Khi c au u, ti i ti bit rng c ci au trn u. Nhng ti ni rng u ti au. Ti bo vi ngi khc rng ti b au u, cn ti t nh mnh rng c ci au bn trong ti. Khng c sai lm g trong nhng ch dn ca thn th c, nhng chng ta phm phi sai lm khi chng ta c gng gii m chng. Sai lm l trong iu chng ta lm vi chng. Swami Ram bao gi cng ni iu ng. ng y bao gi cng t din t mnh mt cch ng n. Kt qu l ch mi ngi coi ng y nh ngi cung trng. Th gii ny y ngi in - v khng kh khn g trong vic phn ngi tr hu l ngi in. Ram cha bao gi ni, Ti i. i khi ng y s ni, Nghe ny, ngi anh em, c cn i y. Khi nghe ng y, mi ngi u t hi liu ng y c tm tr lnh mnh khng, v ri loi kh khn s ny sinh. Ram ti nghip din t bn thn mnh mt cch ng n, nhng mi ngi quen nghi ng v s lnh mnh ca ng y. i khi, tr v nh, ng y s ni, Hm nay vui qu. Khi Ram bc i trn ng mi ngi bt u xc phm ng ta. ng y khng bao gi ni, H bt u xc phm ti. ng y khng ni, Khi ti i qua, ngi ta bt u xc phm ti. ng y hay ni, Hm nay vui qu: mt s ngi trn ng ch giu Ram. Ram cng thy c h na. Ti ni, Nhm Ram ka, h ang ch giu cu y. iu gy ra kh khn ln khi ng y ti M ln u tin v bt u gi bn thn mnh theo ngi th ba. n , bn
|

b ng y bit r ng, h bit rng ng y c hi cht qui d. Nhng M th kh khn ln ny sinh v mi ngi khng th on c iu ng y ang ni. Nhng ng y hon ton ng trong pht biu ca mnh. Bng tr nn i, nhng bn khng bao gi i. iu cha bao gi xy ra cho ti nay. iu l khng th c, bi v ci i l bt lc trc linh hn, trc ci ta. Linh hn khng c c ch cm thy i, n khng c phng tin cm thy ci dy v ca ci i. Khng ci g gim i hay c tng ln trong linh hn; khng ci g ri b linh hn; khng ci g b mt i t n sinh ra s gin vt ca ci i. Ci g bao gi cng gim i trong thn th bi v n cht i hng ngy, v bi qu trnh cht ny m bn cm thy ci i. Bn c th ngc nhin m bit rng ci g bn trong bn cht i hng ngy; cho nn ci phn cht i phi c thay th bi thc n. Khng c l do khc. Mt s phn no bn trong bn cht i, cho nn bn phi thay th nhng phn cht bng nhng phn ang sng sao cho bn vn c th cn sng. Do bn mt mt na cn trng lng khi bn nhn n trong mt ngy. L do l g? Mt na cn cht v bn khng thay th n. Bn s li phi thay th n. Cc nh khoa hc ni mt ngi c th nhn i trong chn mi ngy. n cui cng iu ny s gy ra kh khn ln bi v ngi vn c sng trong chn mi ngy ny bng vic tiu th m tch lu trong thn th; nhng ngy qua ngy, khi vt kit kho m d tr ca mnh, ngi cht dn. Ngi s ngy mt yu i hn, mt trng lng v cm thy kit sc, nhng ngi vn tip tc sng. Chng ta thay th nhng yu t cht ca mnh bng thc n; ci thiu ht c lm ln. Nhng linh hn khng cht. Khng yu t no ca n b km i, cho nn khng c l do cho linh hn cm thy i. C mt iu ng quan tm nn bit v s
216

215

| kin ny. Linh hn khng cm thy i; thn th khng bit cn i. Thn th cm thy i nhng linh hn bit cn i. Ton th hin tng ny l ci g ging nh cu chuyn m bn c th nghe. Ngy xa mt khu rng bc chy. Mt ngi m v mt ngi qu i ngang qua khu rng ny. Ngi m khng th thy c, nhng ngi c th bc; ngi c chn kho. Tht l nguy him m tin bc. May mn l la cn cha lan ti ni h ang ng. Ngi qu th khng th bc i nhng c th thy la ang lan ti. Hai ngi ny phi l nhng ngi khn ngoan, mc du bnh thng nhng ngi nh th khng c nh vy. Lm sao bn c th trng i ngi m khn ngoan khi ngi mt cn khng khn ngoan? Lm sao ngi qu c th khn ngoan khi ngi chn khng khn ngoan? Nhng hai ngi ny qu l khn ngoan v h i ti hiu bit. Ngi qu ni, Nu chng ta mun cu mng mnh ch cn mi mt cch. ti ngi ln vai bc. Chng ta s dng mt ca ti v chn ca bc. Ti s hng dn v bc s bc theo. Do h cu c tnh mng mnh. Hnh trnh cuc sng cng l mt loi hiu bit su sc gia thn th v linh hn vy. l cuc hnh trnh ca ngi m v ngi qu. Linh hn c kinh nghim - n kinh nghim - nhng khng ci g xy ra c; vic xy ra l trong thn th, nhng thn th khng kinh nghim. Tt c mi kinh nghim u do linh hn cm nhn; v mi iu xy ra u din ra trong thn th, nhng thn th khng kinh nghim chng. Do tt c nhng iu ny l rc ri! Ngy cng rc ri no phi ny sinh, nhng Aesop, ngi vit ra cu chuyn ngi m v ngi qu ny, khng nhc g n iu . iu cn i vi hai ngi ny l vi v, cho nn khi ngi m chy tht nhanh cn ngi qu nhn
|

tht chng, rt c th l ngi m cm thy, Ti c th thy, cn ngi qu cm thy, Ti ang chy. iu ny ch xc l iu xy ra vi chng ta. Chnh iu xy ra ny cn phi b ph v. C hai nn c phn bit cho r rng. C hai nn tch bch ra, bng khng dy d ca chng ta s b bt cho. Mi vic xy ra u din ra trong thn th, v linh hn kinh nghim chng. Bn s bt u hiu thu li kinh v vidya khi bn tch bch hai phn ny ra. Th th cuc hnh trnh ca bn hng ti iu bt t s bt u. cho hm nay. Chng ta s li ni vo sng mai. By gi chng ta bt u cuc hnh trnh hng ti iu bt t.

217

218

| Ci biu hin ra ngoi ca s tn ti c gi l prakriti bn tnh vt cht ca v tr - thy c bng mt, chm c bng tay, bit c qua cc gic quan; tt c nhng ci m gic quan ca chng ta tr nn thng tho. C th ni rng Thng thy c l prakriti; nhng y l kinh nghim ca nhng ngi bit Thng . H c th xc nhn rng prakriti l thn th ca Thng . Nhng chng ta ch bit c thn th, chng ta khng bit rng n l thn th ca Thng . Prakriti l hnh dng ca tm thc v hnh, n kn , n l dng thy c ca ci . S kin ny ch c bit ti bi nhng ngi bit ti c ci v hnh na. Bng khng chng ta ch bit ngn ny thi - l ci thy c tt c l ci c . Upanishad ni rng nhng ngi b cun ht vo tn th prakriti - thin nhin thy c - i vo bng ti. Tt c chng ta u b cun ht vo theo cch ny. Mt mnh nhng ngi t b cun ht l nhng ngi a ra li cu nguyn v tn th trong cc n i. Nhng chng ta, nhng ngi b cun ht vo trong prakriti, a ra li cu nguyn trong cc ngi n ca gic quan. Upasana - tn th - cng c ngha l ngi gn. Khi bn b cun ht vo vic nm mt th, tc l bn ang ngi gn vi v gic. Khi bn ang b cun ht vo trong ham mun dc, tc l bn ang ngi gn c quan sinh dc; vic tn th c quan sinh dc tip din vo lc . Nhng ngi t gi mnh l v thn cng b cun ht, khng phi vo vic tn th Thng , m l vo vic tn th thin nhin biu hin. Rt kh gi cho bn thn mnh khi ngi gn. Chng ta phi ngi gn ci g - chng ta khng th trnh c iu . Nu chng ta khng ngi gn Thng chng ta s ngi gn thin nhin biu hin. Nu chng ta khng ngi gn linh hn chng ta s ngi gn thn th. Nu chng ta khng ngi gn tm linh v iu siu vit th chng ta s ngi gn th gian v iu
|

13 Con vt, cy c hay Thng ?

Nhng ngi b cun ht vo s hon thnh ca prakriti - to ho biu hin th i vo bng ti, cn nhng ngi b hp thu vo s hon thnh ca prakriti giu kn - to ho khng biu hin th i vo bng ti cn ln hn

219

220

| trn tc. Chc chn chng ta s ngi u . Hnh ng ngi gn s tip din trong mi hon cnh ch vi mt ngoi l. Ti s ni v iu ny v sau. Li kinh ny ca Upanishad ni rng ngi i vo bng ti l nhng ngi b cun ht vo tn th thin nhin biu hin. H i vo bng ti bi v h c th khng thit lp mi lin h no vi nh sng. Tn th v ngng m thin nhin biu hin ch yu l do bng ti, do dt nt. Ni thc, bng ti l c s trn vic b cun ht vo thin nhin biu hin l thuc vo. Nu bn mun p ng cho bt k ham mun hay am m no, s rt d dng ch chnh xc mc m tm tr bn c rt y vi bng ti v dt nt. S kh ngi gn ham mun nu c nh sng - tri thc thc - trong tm tr. Vic chy ui, tm theo ham mun, s ch xc nhp nhng khi tm tr c cht y vi khng nhy cm. Ham mun lin quan ti mi gic quan dn chng ta vo gic ng su. Nu bn tnh thc bn s vt qua cc gic quan; v nu bn ng v khng nhy cm bn s thy bn thn mnh ngi gn cc gic quan. V thc cng ln bn s cng ngi gn hn vi gic quan. Do ngi tn th thin nhin biu hin s cn trong v thc. Nhng ngi sudng knh gic quan s phi khm ph ra nhiu cch thc v phng tin vn cn trong v thc. Do h bao gi cng phi, dn dn, tm ra nhng cht say mi. Khng c g ang ngc nhin l h phi la c cc qun ru mnh hay nh. Thc ti, ngi sng knh cc gic quan khng th xa ri khi cht say trong thi gian lu c. V bt k khi no s nhng ngi tn th nh th tng ln, cng nhiu cch thc v phng tin mi s c khm ph duy tr v thc. c cun ht trong tn hng ca gic quan, ngi gn hn vi gic quan, iu tt l gi cho tm tr v thc v thiu suy xt sng sut. Cn phi gi cho tm tr trong trng thi m, trong khng nhy cm, nu bn mun tr nn gin d hay tham lam
|

hay trn y ham mun dc. Ch trong trng thi v thc nh vy ca tm tr bn c th ngi gn v tn th, thin nhin biu hin. Cho nn bn thy li kinh ny ca Upanishad l rt c ngha. N ni, nhng ngi i vo bng ti l nhng ngi b cun ht trong s tn th ci biu hin, ci thy c. N cng ni iu g khc na - rng nhng ngi i vo bng ti ln hn l nhng ngi b cun ht vo tn th bn ng. Vic tn th gic quan l t nhin. N l mt loi tn th c ngay c loi vt thc hnh, nhng khng con vt no b cun ht vo tn th karma upasana - tc l, trong vic tho mn cho bn ng. Cn hiu iu ny thm mt cht. Vic tn th karma upasana l duy nht cho con ngi. Gi s mt ngi ang tm kim danh vng. Khng c kh nng trc tip no tho mn cho bt k gic quan c bit no bi vic thu c mt a v chuyn nghip no . Bi vic thu c mt a v no ngi ta c th lm d dng cho bn thn mnh tho mn gin tip nhng gic quan no , nhng khng c kh nng trc tip no cho vic tho mn. Cc gic quan ny khng c mi lin h trc tip no vi a v. Mi quan tm hay ham mun tm kim a v khng thuc vo cc gic quan, n i i vi bn ng - vi Ti l ai . ng l vic l mt ai s em nhng tin nghi ln tho mn cc gic quan hn mt ngi l khng ai c, nhng Ti l ai c s cun ht v thch th ring ca n. Chnh mi quan tm ny - vic tho mn cho bn ng ngi ta - c ng bi karma upasana. Upanishad ni mt ngi nh vy i vo trong bng ti ln hn. Ngi i vo trong bng ti ln hn bng ti ca loi vt bi v mi quan tm m loi vt c l t nhin v vt l. Mt ngi quan tm vo n ung: y l ta loi vt. Theo mt ngha no , ngi l mt con vt. Nhng gi s mt ngi quan
222

221

| tm ti chnh tr v c i tm kim ht a v n n a v kia; mt ngi nh th l ti hn con vt. Mi quan tm ca ngi khng t nhin cht no, n b h hng. Mi quan tm c dn t vic nm gi mt v tr c bit khng tho mn cho bt k gic quan no, bt k c quan t nhin no. N l pht trin rt phi t nhin. Ci nt, khi u, ca bn ng bn trong c tng dn v cho ngi s thch th ca cm gic, Mnh l ai v ngi khc l khng l ai c. y l mi quan tm v vic chi phi, thch th v quyn lc trn ngi khc. y l mi quan tm v vic ch nt ngi khc di chn mnh. y l thch th ca vic chn hng ngi khc. Do ngha ca vic tn th karma prakriti nm nhiu cch thc v phng tin khc nhau c by t ra tho mn bn ng. Chng c th c hng trc tip ti danh vng, ti a v, ti ca ci. ng, ngi ta thu c nhiu tin nghi hn tho mn nhng ham mun trn tc ca mnh nu ngi c tin. Nu ngi khng c tin, ngi phi ng u vi nhiu kh khn; nhng c mt s ngi tn th tin bc ch v tin bc. H khng tn th n bi v vi tin bc h c th mua c gi p hay n ngon. H tn th n ch vi mt tng rng h s l ai nu h c tin. Vn v vic c kh nng mua ci g khng lm h bn khon. y khng phi l vn i vi h. Trong khi theo ui vic tch lu ca ci iu thng xy ra l ngi ta mt nng lc tn hng nhng vui th ca gic quan. Th th tt c nhng iu cn li ngi lm ch l ct vo kho ci giu c ca mnh - thy v kim tra s d ngn hng ca mnh, chung cuc iu ny tr thnh mi quan tm duy nht ca ngi . Ngi nh vy vn cn b cun ht v trong hot ng ny t sng ti ti. Ngi khng ng yn trong m cng khng tnh thc trong ngy. Ngi ui theo tin v cht n thnh n. Ngi khc ui theo danh vng v c theo ui
|

n ngy cng nhiu. Ngi khc ui theo ci gi l tri thc, t mnh thu thp tht nhiu thng tin nht c th c. Mi mng li to ln cc hot ng ca chng ta bt u t ham mun ca chng ta tho mn cho bn ng ca mnh - cm gic ca chng l ai . Nhn bit v t ri lon hay hn lon bit bao c trong cuc sng ca loi vt so vi th gii con ngi, bi v cc con vt u l k tn th nng nhit v thin nhin biu hin. Chng l nhng k sng knh chc chn v khng th b li ko sang bt k dng tn th no khc. Chng mun thc n, chng mun bo v, chng mun tho mn ham mun dc ca chng, chng mun ng, v th ri cuc hnh trnh cuc i ca chng qua i. Con vt khng mun g nhiu hn nhng iu ny. Theo mt ngha no th nhu cu ca chng l t v c gii hn. Theo mt ngha no chng l rt c chng mc - ham mun ca chng l rt t. Chng khng bao gi lo ngh v bt k ci g khc khi nhu cu ca cc gic quan ca chng c tho mn. Con vt khng c ham mun lm tng thng. N c ngh ngi sau khi n thc n, v ngay c nhu cu hoan lc dc ca n cng rt hn ch v b kim sot. Ngoi tr trong th gii loi ngi, nhu cu v tn hng dc trong ton th th gii loi vt l theo chu k. C thi k khi con vt i hi tn hng dc, v sau khong chu k n mt mi thi thc tho mn dc. Con ngi l con vt duy nht trn tri t m n lc dc bao gi cng tch cc, hai mi bn gi mt ngy v ba trm su mi nhm ngy mt nm. Khng c gii hn no cho thi thc tn hng dc ca con ngi; con ngi vn cn hng hi mi lc. Thm kht hoan lc dc trn y c i con ngi. Khng c con vt no khc hng hi n th v dc. Nu n kim c thc n, vn chm dt - khng c nhu cu thm na. Con vt khng c ham mun ln ngay c thu thp thc n cho ngy mai, hay cho ngy kia, hay cho mt hay hai nm ti. Nu con vt
224

223

| lo lng kim n, nhiu nht y cng ch l cho mt nm - m loi con vt nh th him thi. Con ngi l loi vt duy nht khng ch lao ng tch tr trong c i, m cn lao ng tch tr cho s tn ti sau ci cht, nu nh c mt s tn ti nh th. Ai cp c i, khi mt ngi cht i, ngi Ai cp hay tt c nhng th cn thit trong cuc sng vo trong nm m cng vi ci xc p. Cc th u c theo t l vi mc v i ca ngi cht. Nu mt hong cht, mi hong hu ca ng y u phi b chn theo cng vi ng y v ng y c th cn n h sau khi cht. Tt c ca ci, lng thc v rt nhiu vt dng khc ca ng y cng c gi y. Nhng ngi v cn sng b chn sng cng ngi chng cht bi v h c th c ch sau ci cht! Khng con vt no lo lng v bn thn n sau ci cht. N thm ch khng lo lng g v ci cht ca n. Trng i thi gian ca n rt hn ch. Con ngi lm cc thu xp theo rt nhiu hnh dng v cch thc khc nhau cho th gii tip theo, th gii bn kia. Ngi xy dng n i v lm vic t thin cho ngi c th tm c hnh phc th gii bn kia. Ngi mun c ghi li th gii bn kia rng Ti cho i bit bao th lm t thin, y ti trng i c phn thng. Tn th mt mnh cc gic quan l km tinh t v phc tp; mng li ham mun v tn th karma prakriti l km tinh vi nhng ngi nguyn thu, cho nn khng c nhiu cng thng trong cuc sng ca h. Ti mt mc no , trong cc x hi nguyn thu ch c cc nhu cu ca gic quan, nh c trong cc con vt. Tn th karma prakriti khng tn ti. Khi con ngi c ngy cng tr nn vn minh hn, tho mn cho bn ng thay v cho cc gic quan tr nn c gi tr cao. Chng ta coi trng rt nhiu v ngi bit hi sinh cc nhu cu gic quan ca ngi tho mn bn ng ca ngi . Chng ta gi ngi l
|

ngi v i v qun mnh, ngi vt b lo ngh v thc n, v con ging ni, ch v a v. Ngi ang theo ui a v, ngi ang theo ui danh vng, v chng ta ni, Trng ngi ny! - ngi dng dng bit bao vi thc n, qun o, vi vic gia nh! Nhng khi bn nhn vo ng sau cc hot ng ca ngi , bn s thy rng ngi ang hi sinh cc nhu cu ca cc gic quan tho mn cho bn ng ca mnh. Upanishad ni mt c nhn nh th i vo bng ti ln. Ngi b cun ht ch theo cc gic quan tnh hung tt hn c nhn . Mng nhn, mng li ca ngi khng tht su v tinh t cho lm bi v nhu cu ca cc gic quan khng c nhiu. i hi ca bn ng l v tn. Ci p v nhu cu ca gic quan l ch tt c chng u c t, rt t cc nhu cu, chng b gii hn. Chng l lp li, nhng chng khng phi l v gii hn. Nh khc bit ny trong tr v hiu n. Nhng nhu cu l lp li nhng khng v gii hn. Khng nhu cu ca bt k gic quan no l v gii hn. Cha bao gi xy ra chuyn bn c n mi m m ci i ca bn vn khng c tho mn. Khi bn tho mn ham mun dc ca mnh hm nay, n s xut hin li vo ngy mai - nhng cng khi ham mun hoan lc dc ca bn c tho mn hm nay, bng nhin bn hon ton c t do khi ham mun . Ham mun dc cng khng phi l v gii hn. N chc chn l lp li, nhng n cng b gii hn. Bn ng l v gii hn. N khng yu cu lp li; n yu cu ngy cng nhiu hn na. D bn c th trt y n nhiu n u v tho mn n, n khng bao gi c y, n khng bao gi c tho mn. Bn ng l tham lam v , n khng th c tho mn. Nu n thu c v tr ny, n lp tc bt u mt chin dch c v tr khc tt hn. Ngay khi n chim c mt a v ny n lin chun b cho a v cao hn. Nu bn bo mt ngi, Anh l th trng, th th ngi lp tc 226

225

| ngay m - bt u m tr thnh b trng. Ngi ni, Th l c, mt ham mun c hon thnh. Th ri bn ng ca ngi lp tc bt u cho cuc hnh trnh tip ca n. Bn ng l khng lp li. Ham mun, am m l lp li, nhng bi v cc nhu cu ca chng c gii hn, chng tr nn tnh lng khi chng c tho mn. Khi chng thc tnh ln na, chng lp li cc nhu cu. y l l do ti sao cc con vt khng c khuynh hng lo lng v do vy khng bao gi tr nn thn kinh. Chng khng t t. Chng cha bao gi cn c khm bnh tinh thn, chng khng cn bt k nh phn tm no. Chng khng cn n Freud, khng cn Jung, khng cn Adler; y l nhng ngi v ngha i vi con vt. Nu bn ch n cch thc con vt nh th no th bn s thy chng rt tnh lng. Ngay c nhng con vt d tn nht l tnh lng. Nu bn thy mt con h sau ba n ca n, bn s thy n rt tnh lng, khng mt cht kh chu no. N l k git hi, con vt n tht hon ton, nhng bn tnh git hi ca n c ch chng no n cha kim c thc n. Ngay khi n xong n tr thnh tuyt i bt bo hnh - n tr thnh ngi Gandhi trung thnh. Th th n vn cn dng dng vi thc n by ra trc n. Khi con s t ngh ngi sau ba n, cc con vt nh hn m rt c th tr thnh ba n cho n, t tp quanh n v n nhng thc n cn li ca n. Nhng th th n khng sn sng git chng. Khi n tr nn i vo ngy hm sau n s sn sng sn mi v git hi, nhng trc khi ti lc vic git hi chm dt. Ci i ca bn ng con ngi khng bao gi chm dt c; ngc li, n c tng ln khi bn tho mn n. Hiu phn bit ny gia cc gic quan v bn ng. Tho mn cc gic quan v chng mau chng y. Chng s thnh trng rng ln na v th ri c th c lm y ln na. Nhng bn ng khng bao gi y, n khng bao gi c tho mn. Khi bn c rt y n, n c tng ln thm. Khi bn nm m vo la
|

dp tt n, la cng chy to hn thay v b dp tt i; tng t nh th tt c mi th c nm vo tho mn bn ng u gip lm tng thm n. N bng nhin thi bng ln ngn la v ngn la c ln cao mi. Cho nn bt k ci g c cng tin cho bn ng ch gip cho n pht trin thm. Do , t khonh khc ngi ta b mc vo trong s km kp ca bn ng, ngi b vng vu cn hn c con vt c th b trong kh chu, lo u, cng thng v phin nhiu. Mt phong tro ln quay tr li vi t nhin ang din ra ngy nay phng Ty. Cc nam v n thanh nin m chng ta gi l hippy hay lp d hay bn b hc, hin nay ang tin hnh phong tro rng ln ny. N ang hng v vic quay tr v vi cc gic quan. H ni, Chng ti khng cn gio dc ca cc v, bng cp ca cc v, a v, ca ci, t, nh lu. Chng ti ch cn thc n, tnh yu v dc, th l . Chng ti khng mun tt c nhng th ny ca cc v. V ti tin y l mt s kin rt ln xy ra. Mt phong tro nh th vi qui m rng ln nh th cha tng bao gi xy ra trong lch s loi ngi, khi ngi ta ni, Chng ti sn lng vt b karma prakriti quay tr li vi ci t nhin c sinh ra t cc gic quan, thin nhin biu hin ca cc gic quan, ham mun v am m. Th l cho chng ti, chng ti khng ao c iu nhiu hn th. iu ny chng t rng mng li cc hot ng do bn ng kch ng tr thnh nguy him n mc con ngi mun thot ra khi n v sn lng ging nh con vt. Ngay c th, con ngi cng khng th thot khi bn ng bi vic tr thnh ging nh con vt. Ngi c th thot khi bn ng ch bi vic tr thnh iu thing ling. Bng cch cun ht mnh trong vic theo ui nhng hng th ca gic quan, ngi s thu c gim nh no , nhng mng li cc hot ng s li xut hin ra ln na. Con ngi sng trong cc gic quan ca mnh hai nghn nm trc y, nhng bn ng ny sinh t nhng hon
228

227

| cnh . Nu chng ta quay ngy nay, bn ng chc chn s tr ngy mai. Li kinh ny ni nhng ngi b cun ht vo trong s tn th thin nhin biu hin vn v trong bng ti, cn nhng ngi i lang thang trong bng ti ln hn l nhng ngi b cun ht vo vic tho mn bn ng ca h. Th th ai c th vt ra ngoi bng ti? H l ai? Hai kiu tn th c tin hnh. C nhng ngi tn th gic quan, v ngi tn th bn ng, v ni chung ngi tn th bn ng chng li vic tn th cc gic quan. Gi s mt ngi ang trong t b. By gi nu chng ta c th thm him hon cnh tm tr ngi mt cch k lng, nu chng ta c th thc hin mt chin dch thm him tm tr ngi , chng ta s thy rng b mt ca t b ca ngi l ch n tho mn cho bn ng ngi . Ngi tin hnh nhn n ba mi ngy, cho nn ngi c knh trng vi s tn vinh ln ca nhng ngi trong thnh ph; mt cuc n tip ln lao c b tr cho ngi . Ngi c kh nng ko di c vic nhn n trong ba mi ngy. Chng ta tuyn b iu l mt hnh ng qun mnh ln lao; vic vn c i trong ba mi ngy u c l vic nh! Khng, y khng phi l vic nh u. Nhng chc chn n s l vic nh nu bn ng c tho mn. Nu bn ng ca ngi nhn c s tho mn t vic con ngi s vn cn i khng ch ba mi ngy m ba mi nm! Bn ng s thuyt phc bt k gic quan no i vo qun mnh. Chng ta t lu bit b mt ny - th on ny - cho nn nu chng ta mun vic t b t ai , chng ta bt u nh vo bn ng ngi . Loi ngi rt quen thuc vi phng sch ny. l l do ti sao chng ta knh trng nhng ngi qun mnh. Khng ai sn sng qun mnh nu ngi khng c knh trng. Ngi
|

qun mnh thc s khng trng i vo bt k knh trng v tn knh no v t b ca mnh. Nu bn rt b vic knh trng ca mnh, nu bn dng vic knh trng, bn s thy: chn mi chn trong s mt trm ngi qun mnh s rt khi vic qun mnh. Nu bn mun bit chn l v thc hnh ny, ch cn rt b s knh trng ca bn khi nhng ngi nh vy. Xem iu xy ra. Mt ngi ch n mt ba mi ngy, cho nn mi ngi ti chm chn ngi v ci ly ngi . H em nhiu thc n cho bn ng ngi , v iu l cho ngi . Ngi c th d dng b ba n th hai. Ngi s chu kh trong thn th nhng s bo ra trong bn ng. Vy mi ngi c th b thuyt phc lm bt k ci g v mc ch tn th bn ng, v gn nh mi th u c th thuyt phc mi ngi t b tho mn bn ng ca h. Trong lch s lu di ca nhn loi chng ta thy hng nghn phng sch thuyt phc con ngi lm bt k ci g v mc ch tho mn cho bn ng ca h. Trong thi Trung c Chu u c mt phong tro ln ca nhng ngi sng o, ngi t qut roi vo mnh. Nhng ngi ny c knh trng t l theo s ln h t qut mnh, bi v h o y thn th mnh nhiu n th. Mt s trong h l nhng ngi phi thng. Cng c duy nht ca h l ch h lm chy mu v x rch da tht mnh bng vic qut roi vo mnh. Danh ting ca h lan rng t thnh ph ny sang thnh ph khc. Mi ngi tuyn b, Ngi ny t trng pht mnh bng vic nh nm mi roi vo thn th mnh; ngi kia nh mt trm roi, v c th. iu ny l cng b duy nht ca h c danh ting; h khng c cng c no khc, nhng vi mt mnh iu ny h c t cch c knh trng ln. Mt s ngi tr thnh cc chuyn gia ln trong vic t hnh h mnh.

229

230

| By gi, bn s ngc nhin v ni, y l in khng g th ny? Ci g l l do knh trng mt ngi khng c cng c no khc hn vic t nh mnh? Nhng nu bn ngh thm mt cht v nhng ngi sng o ring ca mnh, bn s bit l do. Mt s v thnh i b ht ch ny n ch n - ng y khng bao gi dng xe c no - v y l phn bit ca ng y, du hiu ca ng y v s knh trng. V thnh khc ly li nguyn ch n mt ba mi ngy; ngi khc ly li nguyn khng bao gi chm ti n b, ngi khc vn cn trn. Liu nhng phm cht phn bit ny c ng cng c khng? Chng c g c bit v chng. Th th b mt l g? Bn c th i b bng chn nhiu tu thch: xt cho cng, con vt no m ch i bng chn! Khng, nhng ngi knh trng mt thnh nhn bi vic i b chnh l nhng ngi khng cn c th lm c ci g t nhin th. Ngi ch t phi ci u trc ngi i b ny. ng ta cm thy bn thn mnh tm thng khi phi ng u vi con ngi ny, ngi i b ti mi ni, ngi ny ph hu quyn lm ch xe ca anh ta, ph hu bn ng li xe hon ton. Bn c th li xe, nhng bn phi chm vo chn ngi ny, ngi bao gi cng i b! ng thnh i b ny c th khng c kh nng mua c xe, c c xe l hon ton kh khn vi ng ta; nhng ng ta c th bc i. C hai cch m ra cho ng ta ra nh vo bn ng ca bn. ng ta hoc c th mua mt chic xe t tin hn xe ca bn, iu ny ngoi vn cho ng ta, hoc ng ta c th i b, iu d dng lm sao. Cho nn ng ta nh vo bn ng ca bn bng vic bc i b. Theo cch ny ng y nu cao bn ng ca ng y. Nhng cng c g c trong vic bc i? Bin i no xy ra trong ngi ny, ngi a thch bc i? D sao i chng na, chng ta ca tng ng ta. Chng ta knh trng ng ta bi v chng ta cm thy ng ta ang lm iu g chng ta thy qu kh khng lm ni. Cho nn chng ta ngh ng y ang
|

thc hin mt hnh ng qun mnh, v i v chng ta tn knh ng ta. Theo ui vic tn knh, ngi ta c chun b i khp th gii bng chn. Ti sao i bng chn? Mi ngi c th i khp th gii bng vic ln trn mnh trn t c knh trng v tn knh. C nhng ngi lm iu y y! H c ln trn trn t trn con ng hnh hng ti Kashi, v hng trm ngi ch xc i b theo h bi v h tr nn ni ting th qua vic ln trn trn t. Khng cn phi hi liu c gi tr no khc bn cnh iu ny khng. Ni chung, nhng ngi qun mnh c b sung thm vo bn ng ca h bi vic hi sinh s thoi mi th cht ca cc gic quan ca h. Ti gi ngi qun mnh l ngi gii thot bn thn mnh khi gn b vi cc gic quan ca ngi v khng cn quan tm ti vic tho mn bn ng ca ngi . l t b tht; bng khng khng c ngha g trong tt c nhng hnh ng ph din . Upanishad ang ni v nhng ngi t b c hai iu ny. Ngi nh vy khng b cun ht vo trong vic tn th thin nhin biu hin khng b cun ht vo bn ng. Upanishad ang ni v ngi khng quan tm ti c hai. Nh trong tm tr, vic tn th gic quan l hon ton hin nhin, nhng vic tn th bn ng l rt tinh vi cho nn thng kh pht hin ra vic tn th bn ng. Khi mt ngi quan tm rt nhiu n thc n, iu l hin nhin. Nhng ci g l mi quan tm ca ngi mc qun o p i ln vng quanh thnh ph? Khng phi ham mun ca ngi l mi ngi trong thnh ph s thy b qun o p ca ngi , s bit rng ngi c b qun o nh th, v s coi ngi l mt ai sao? Ci g l ham mun ca ngi n b c i chi mc ci o chong ng gi vi nghn la? Khng cn phi dng ci o chong t nh th. S tin hai nghn la khng mang bt k
232

231

| mi quan h g vi ci o chong. Ci o chong ng gi bn mi hay nm mi la chc s cng c ri. Nhng vic mc ci o chong ng gi hai nghn la c th c ngha g? Hin nhin l khng c ngha g trong n khc hn vic to ra ngn la ghen t trong con mt nhng ngi n b khc. S bt lc v s km ci ca ngi n b khc tr nn r rng trc chic o . l mi quan tm thc s, v n c th c pht hin ra m khng kh khn g my. Chng ta lp tc hiu ra l ci g khi mt ngi mc chic o chong ng gi hai nghn la. Nhng ci g l nh ca ngi ng trn trong bi ch? Khng phi mi quan tm ca ngi cng l ch mi ngi phi thy rng ngi l mt ai ng sao? Th th khng c khc bit g gia ci o chong lng chn v vic trn. Hay, chng ta c th ni, mua chic o chong lng chn ngi ta s phi lm vic vt v trong mt thi gian di kim hai nghn la, trong khi ng trn s em n cng s hi lng t tho mn do chic o lng chn em li, v cn d dng hn nhiu - khng cn kim ra vi nghn la. Vic tn th gic quan l n gin, khng tinh vi, cho nn n l thy c v hin nhin, trong khi tn th bn ng c tr nn ngy mt tinh vi hn. Nhng chc chn v bn thn bn i. ng lo ngh v iu ngi khc lm, hay ti sao ngi lm nh vy. Nu mt ngi ang ng trn bn s khng c kh nng bit c ti sao ngi lm nh th. Ton b vn l tinh vi n mc n phi nn c coi l n tho nu bn thn ngi lm hiu hnh ng ca mnh. C kh nng vic trn ca ngi c th l hn nhin thc. Nu Mahavira ng trn, chc chn ng y khng dng vic trn ca mnh nh cch ngi n b dng chic o chong lng chn, bi v ng y c nhiu o nh vy lm. Mahavira c nhng chic o chong rt gi tr. ng y c phng tin vt cht
|

l ai . Cho nn gn nh khng c kh nng mt ngi nh Mahavira lm va lng bn ng mnh bng vic ng trn. Nhng chng ta khng th phn xt ngay c hnh ng ny ca Mahavira bi dng v bn ngoi; tt nht l cho Mahavira quyt nh. Nu hng xm ca bn ng trn, bn khng th bit ti sao ngi ng trn. Nn cho ngi tm ra. cho ngi tm kim nguyn nhn, bi v y l hin tng rt tinh t v su sc. Chng ta phi i ra ngoi nu chng ta mun tho mn nhng i hi ca cc gic quan. Khng cn phi i ra ngoi nu chng ta mun tho mn bn ng ca mnh. N cng c th c tho mn t bn trong na. Ti tng nghe rng mt nh tu kh hnh ang sng mt mnh trong mt khu rng rt xa xi. ng y khng im o cho ai c. Mt s l hnh i qua ch c ng ca ng y, nhn thy ng y v ni, ng l mt ngi rt khim tn v gin d. ng khng lm ai thnh t ca ng mc d ng l ngi tr hu v v i th. ng l thy cho khng ai c. Ti ang trn ng i ti mt v thnh khc c hng nghn t. Ngi linh thing ny mm ci v ni, Lm sao ng c th so snh ng y vi ti c? Ti l mt ngi hon ton n dt. Ti khng c gn b thuc bt k loi no. Ti khng c ham mun ngay c lm ai thnh t ca ti. Ti khng mun nui dng bt k loi bn ng no, cho nn ti khng nui dng bn ng ca vic tr thnh thy. Ti l tuyt i v ng. L khch ni vi ng y, Ti tng thy mt s khc v ng nh ng vy. Khi nghe thy iu ny, khun mt s ny lin thay i v n ci ca ng ta lp tc tan bin. ng ta thy mt k cnh tranh ngay trc mnh v bn ng ng ta bt u lm cho ng ta kh chu. Ban u ng ta cn hi lng bi v bn ng ng ta cn cha b thch thc bi nh s u m ngi l hnh
234

233

| k. Ngc li, bn ng ca ng ta phng ln vi s tho mn. Nhng li pht biu, Ti tng thy mt s khc v ng nh ng vy, lm cho ng ta khng thoi mi; ng ta kh chu. Tm tr tr nn rt khng vui khi nghe thy, Ai khc nh ng cng tn ti. Ngi tu kh hnh nui dng bn ng mnh ngay c ni c n n th, nui dng n bng cm gic rng, Ta sng mt cuc sng n dt v khng chp nhn bt k ai lm t ca ta. Ngi ny nui dng bn ng ca mnh vi cm gic, Ta c nhiu t, trong khi ngi khc nui dng n qua t ho khng c t no. Ngi ny ni, Khng ai v i hn ta, v ngi kia ni, Ta l ngi khin tn, ngho hn, ch nh ht bi di chn ng. iu ng y ng l, Khng c ht bi no ln hn ta u! ng c ni v bi ln hn ta - ta l ci cui cng v l ci tt nht! Khng c khc bit g trong cch bn chn nui dng bn ng. Nhng hiu nhng cch lm vic ny ca tm tr, bn s phi i su vo bn trong bn thn bn. Vy, hin nhn ny tuyn b, mt mnh ng y i vo nh sng, ci gii thot bn thn ng y khi c hai loi tn th - gic quan v bn ng. ng y phi gii thot bn thn mnh khi tn th thin nhin biu hin cng nh tn th bn ng tinh t. Upanishad ni v mt vn rt su sc khi h ni rng vic tn th gic quan khng dn bn i vo bng ti su sc, bi v s kin ti hu l ch cc gic quan c trao cho bn. Chng l t nhin, bn khng to ra chng. Nhng bn ng l ba t ca bn, bn ng l th c ch to ra. Bn mang cc gic quan theo mnh khi bn c sinh ra. Ri mt ngy bn c th mt quan tm ti hng v v, nhng bn s khng bao gi thot khi ci i; iu s cn mi vi bn cho ti lc bn cht. i l s cn thit. Bn n th gii ny vi cc gic quan v d bn thn bn c t do khi cc
|

gic quan n u, bn vn khng th t do khi nhu cu ca cc gic quan. Bn c th c gii thot khi ham mun ca chng nhng bn khng th t do khi nhu cu ca chng. Bn c th tr nn t do khi ci in khng ca cc gic quan nhng khng t do khi nhu cu ca chng. C Mahavira ln Pht ln bt k ai khc khng th t do khi chng. Bn phi n thc n, y l mt phn khng trnh khi ca cuc sng. Tt nhin, chng ny l c th cho ngi t do khi vic tn th cc gic quan - rng ngi dng b m nh bi chng. Ngn ny xy ra - rng ngi khng lm tng ham mun ca mnh, ngi gi chng ti thiu; tc l, ngi dng khi nhu cu c p ng. Nu thn th ngi cn hai lt bnh m, ngi ch n hai. Ngi khng tng thm nhu cu ca mnh. Nu thn th ngi c th c che ph bng mt mnh vi ngi s mc mt mnh vi thi. Ngi khng c ham mun t im cho bn thn mnh. Nu tp lu tranh cung cp cho ngi ch ngh ngi v ch tr ng m ngi cn, th l cho ngi ; ngi s khng i hi lu i. Mi ngi phi quyt nh cho bn thn mnh v bn tnh ca nhu cu c bn ca mnh; iu l khc nhau vi mi ngi. Ngi ny cn hai lt bnh m, ngi kia cn nm lt. Vi ngi trc, nm lt s l am m. Cho nn ng tm cch bt chc mu hnh ca ngi khc. Mi ngi phi tm bn trong bn thn mnh, v mt hng dn n gin tun theo l ch vic p ng cho nhu cu c bn ca cc gic quan khng bao gi to ra lo ngh trong ngi ta. Nhng ngay khi ngi ta vt qu nhu cu c s ca thn th mnh v a ra nhng yu cu qu ng th lo ngh bt u. Cho nn xem xt lo u nh mt n v o ca bn. Ngay khi lo u bt u lm cho bn khng thoi mi th th lp tc lu rng bn ang i hi nhiu hn l s cn thit - bi v chnh
236

235

| ham mun v ci khng thc cht to ra lo u. Ci cn thit khng to ra lo u cht no. Ci khng thc cht - m khng c n chng ta vn c th tin hnh c nhng khng sn lng lm nh th - chnh l nguyn nhn cho lo lng v lo u ca chng ta. Cho nn khi tm tr tr nn lo ngh, quan st cch thc bn bn bu tho mn nhng i hi vt ra ngoi nhu cu ca cc gic quan. Lo ngh l triu chng; n l ngi bo tin. Chng hn, bn i v bn bt u n thc n. Khi no bn s bit rng bn n qu mc? Ngay khi bn cm thy d dy tr nn nng n, khng cho cm gic tho mn na, m ngc li, cn gy rc ri, th th bn nn nhn ra rng bn vt ra ngoi nhu cu ca thn th. D dy tr nn b quy ry. Ti ni vi bn iu ny nh mt minh ho. Tng t tng gic quan b ri lon khi n c cung cp cho qu mc cn thit. N vn cn khng b ri lon, tnh lng v tho mn nu n c cung cp theo nhu cu ca n. Ngay khi n nhn c nhiu hn mc cn thit n tr nn b ri lon, m au, bnh tt v phin nhiu. Chng ta tr nn rt hi lng khi cn i ca chng ta c tho mn, nhng n nhiu hn mc cn thit l mi tt bnh v m yu ti. Nh ai c ln ni, mt na thc n chng ta n lm y bng chng ta; cn na kia l cho vo bng bc s ca chng ta. Mt na l cn thit cho chng ta v na kia mi au m. Ngi ta vn cn tnh to v tch cc nu bit gi cho bn thn mnh hi i mt cht, nhng n qu mc to ra u oi; mt loi bng ti trm ln k hu n ny. Mi ngi u phi t quyt nh cho bn thn mnh ci g l cn thit, tng ng vi cu trc t chc ring ca mnh. Cc gic quan rt nhanh chng a ra cnh bo v nhng rc ri v bnh tt sp xy n. Cc gic quan rt nhy cm v s nhanh chng cnh bo cho bn rng bn ang vt qu nhu cu ca
|

mnh. Loi b ci khng cn thit i; loi b ci khng bn cht i. Th th cc gic quan l ng hnh vi bn ti cui i bn; cuc sng ca bn chy trn nhng bnh xe ca gic quan. Nhng bn ng khng phi l th bn cht. N l ba t ca chng ta, v khng hoi nghi g chng ta c th sng m khng c n - v ng. Bn ng dn chng ta i vo bng ti ln hn bi v n do con ngi to ra. N l tuyt i khng bn cht. C ci g cn thit trong cc gic quan m vi n chng ta b sung thm ci khng bn cht, v ci l ci rc ri ca chng ta. Cc gic quan dn chng ta i vo trong bng ti do hiu ng ca phn khng bn cht, trong khi bn ng l khng bn cht ton b cho nn n dn chng ta vo trong bng ti ln hn. Chn l l ch cng t bn ng ngi ta cng sng su sc hn, bn ng cng ln ngi ta cng sng cuc sng mt cch ng thng v hi ht hn, bi v bn ng khng cho php ngi ta i su vo bn trong. N gi bn trn b mt. Ti sao? iu ny cn c hiu cho ng. S kin n gin l ch bn ng ly hi lng t con mt ca ngi khc. Nu bn b b li mt mnh trong rng su, bn ng ca bn s mt tt c hi lng ca n. Th th vic eo vng c kim cng s thnh v ngha: v nu bn c eo n vo, cc con vt s ci bn! Cho d n c l kim cng i chng na bn s cm thy n nh mt vt nng quanh c m bn s vui sng b n i. Bn c th lm g cho bn ng ca mnh trong rng rm? Khng, ton b quan tm ca bn ng l trong nhng phn x c to ra trong con mt ca ngi khc, v ging nh mi phn x khc, chng xy ra trn b mt. Nhng phn x ny bao quanh chng ta mi pha. Bn ng ging nh hng ro trang tr quanh to nh. N c th th v, n c th p, nhng n c to ra bi con mt ca ngi khc.

237

238

| Bn ng khng bao gi c th c to ra m khng c s hin din ca ngi khc - n tu thuc vo ngi khc. l l do ti sao chng ta bao gi cng vn cn s v ngi khc, bi v vic tho mn cho bn ng chng ta l trong tay ca ngi khc v ngi c th rt tay mnh vo bt k lc no. Gi s A chc mng B sng nay, ri khng lm nh th vo sng ngy hm sau. Bc tng bn ng ca B sp , bn ng ca ngi b tn thng. Tm tr ngi tr nn b khuy ng v ngi bn tm vi iu ngi phi lm by gi. Gi s hiu bit ca ngi quyt nh l qun B i. Ngi ra ngoi i do v h khng nhn ra ngi ; h khng ch g n s hin din ca ngi . Th th B s hu nh l cht ri. Mi quan tm v s hi lng ca bn ng l trong mt ca ngi khc, v mt ca ngi khc di khi ngi ri. Ngi c s hi lng trong nhng con mt ny khng th i su vo bn trong bn thn mnh c. Ngi khng th sng bnh din su sc hn. Ngi sng ch lp v v ci bc b ngoi. Ngi mt mnh c th i vo chiu su ca cuc sng l ngi i vo linh hn, v ngi mt mnh c th i vo linh hn l ngi qun i bn ng. Ngi phi qun i con mt ca ngi khc v bt u bc vo bn trong con mt ring ca mnh. ngi thy bn thn ngi . Ngi phi dng lo ngh v cch thc ngi khc nhn vo ngi . ngi t b suy ngh v kin ca ngi khc c i vi ngi v iu h ni v ngi . Ngi phi lun ghi nh trong tm khm ch iu ny - Ta l ai? Cu hi, Ngi khc ni g v mnh? l tuyt i v ngha. Bn c bn tm g vi ngi khc? S chp thun ca ngi khc s khng hu dng g. Trong cuc sng khng hu dng g c s chp thun ca ngi khc. Ti nghe: Mt v thnh Do thi tn l Josiah ang trn ging cht, v vin gio s Do thi ca thnh ph ti c li cu nguyn cui cng cho ng ta. ng ny yu cu v thnh nh ti Moses, nh tin tri, khi ang trn ng ti Thng . V thnh ang hp hi m mt ra v ni, ng yu cu ta phi nh n Moses, v khi ta ng trc Thng ngi s khng hi ta ti sao ta khng tr thnh ging Moses; ngi s hi ta ti sao ta khng tr thnh Josiah. Ngi chc chn s khng hi ta v Moses u. Ngi s hi ta ti sao ta khng tr thnh ci m v n ta gi con vo th gii ny. Ngi s hi ta, Ti sao con khng tr thnh o hoa ca ht mm tim nng m qua n ta gi con vo th gii ny? Cho nn xin ng yu cu ta nh ti Moses vo khonh khc ny. Vn l v ta by gi. Nghe thy iu ny gio s ni, Xin ng ng lm hi thanh danh ca ng trn ging cht. Mi ngi ang ng khp xung quanh, v h c th nghe thy iu ng ni v Moses. V thnh li m mt ra v ni, Ta sng trong ci in khng ny trong ton b cuc i ta; ta c t do khi n vo nhng hi th cui cng. Ta ang vt b ci thanh danh by gi. cho ta c t do khi ci thanh danh gi ny vo lc cht. ng c lo ngh v nhng ngi ang ng quanh ta. Ta s t do khi h trong khonh khc. H khng l nhn chng ca ta. Thng s khng hi h v kin ca h i vi ta. Thng s thy ta l ci ta ang l, cho nn ta lo ngh v bn thn ta. Thc ra, bn ng bao gi cng lo ngh v iu ngi khc ni v bn. N lo u th v nh gi ca ngi khc. V linh hn l kinh nghim v ci ta ang l. N khng bn tm g ti iu

239

240

| ngi khc ni. Ngi khc c th sai hay c th ng - y l vic ca h. T b vic tn th gic quan l chm dt ti im ca s cn thit, v t b vic tn th bn ng l ti im s khng. Nu hai iu kin ny c hon thnh, th th c nhn ny khng ngi gn cc gic quan khng gn bn ng. Ngi ngi gn linh hn - atman. Th th vic ngi gn mi bt u - ngi gn Thng . Thc s ni gn Thng l khng ng, bi v gn Thng ng l mt vi Thng . Th th chng ta mt cn cc ca mnh. Chng ta khng th l ngi khc vi Thng . Chng no m chng ta cn b cun ht vo tn th hai iu ny - gic quan v bn ng - chng ta cn xa xi vi Thng . Khng ci g khc cn lm c gn ngi, c l mt vi ngi. Ngay khi bn vt b hai tn gio ny th bn l mt vi ngi. iu y ging th ny: nu mt ngi, trc khi nhy, hi, Ti nh nhy xung t, nhng ti phi lm g t ti t? th th ti s bo anh ta, Bn n gin nhy! Phn cn li s c mt t lm - bn khng phi lm ci g khc. Ngi ta nhy khi gc r ca gic quan v bn ng l ; phn cn li Thng s lm. Th th bn khng gn ngi; bn ang i vo ngi. Lc hp dn ca ngi l rt mnh. nc ta, chng ta t tn Krishana cho ho thn hon ho ca Thng . T krishna c ngha l hp dn - ngi thu ht, ngi ko ngi khc v pha bn thn mnh. Lc ht hp dn ca tri t l rt ln, nhng bn c th t dng mnh khi b ht v pha tri t. Ngay c mt nhnh c nh cng c th gi bn thn n chng li lc ht mnh m ny ca tri t. N c th chng c li. Nu bn bm chc vo ci g , th th lc hp dn ca tri t s khng c kh nng hp dn c bn. Nu bn dng nu
|

bm, nu tay bn th ra, khng bm vo vt g, th th tri t s lp tc ko bn v pha n. D c xa bao nhiu cng khng thnh vn , bn s b n ko li. Nhng min l bn bm vo ci g , bn s khng b ht v pha n, cho d bn rt gn n. Thng ang ht v pha ngi nhng ngi bung b hai iu ny - gic quan v bn ng. Ngi nh th i vo nh sng. cho hm nay.

241

242

| Upanishad ni v hai dng ca Brahman, yu t ti cao. Hnh dng l hai, yu t l mt. Nhng s tt hn l ni c hai loi ngi bit, trong khi yu t l mt. Mt l hnh dng nguyn thu khng biu hin ca Brahman; dng kia l dng biu hin ca Brahman. Ht mm l nguyn nhn, cy l hnh ng, hiu qu. Mi th b che giu trong ht mm, mi th c biu l trong cy ci. Cho nn c mt ht mm-Brahman, m chng ta khng thy u c. Ci thy c l cy-Brahman, khng phi ht mm-Brahman. Ci tr thnh biu hin l thy c vi chng ta, ci b n kn, khng biu hin, l v hnh vi chng ta. Vic tn th c th c thc hin cho c Brahman khng biu hin v biu hin, theo nhiu cch a dng. Kt qu ca hai loi tn th ny l hon ton phn bit nhau. Tn th thng rt c hm m khi ngi ta ca ngi Upanishad. Cn phi hiu thu r ngha ca thng . Trong thng c biu hin r rng nht v tc ng ca Thng , ca Brahman khng biu hin. Do vy ngay c hn cng l mt biu hin. Chng ta gi ai l thng nu trong ngi ci khng biu hin to sng, mc du bn thn ngi l s biu hin. Chng ta gi nhng ngi nh th l ho thn ca Thng , hay tirthankara, hay con ca Thng ; chng hn, Jesus, Mohammed, Mahavira, Krishna v Rama. Nhng c nhn nh th ang ng trong khung ca. H l s biu hin v c chng ta thy t bn ngoi cnh ca. Khun mt ca h t pha trc l r rng thy c. Chng rt ging khun mt chng ta, v vy m chng khng ging khun mt chng ta. Tia la no ca ci khng biu hin, tia sng le li ca ht mm-Brahman c n kn, cng l trong h. T mi hot ng trn gian ca h trong cuc sng, s to sng no ca ci khng biu hin sng ln v ch bo v iu thing ling cho chng ta. Tt c nhng linh hn nh vy u thing ling. Ngha ca t iu thing ling l ch n l ci thy c v cng to ra ci khng biu hin.
|

14 Ht mm v ci cy

Ngi ta ch ra rng kt qu thu c bi vic tn th Brahman biu hin l khc vi kt qu thu c t vic tn th Brahman khng biu hin. Chng ti nghe iu ny t nhng ngi tr hu ngi bit v gii thch iu cho chng ti.

243

244

| Upanishad xc nhn rng vic tn th, cu nguyn v sng knh vi cc linh hn thing ling em n kt qu, bi v c ci g trong h vt ra ngoi ci thy c. Vi mt ngi nhn chm ch vo h trong thin su, dng thy c s bin mt v ci khng biu hin s cn li. Xem nh kt qu ca vic ny, mt kh khn ny sinh. Gi s Rama ang ng trc t ca mnh; t ny s khng thy Rama nh mt ngi bi v ng y tr thnh mt vi ci khng biu bin nhiu n mc hnh hi thy c bin i. Nt mt Rama bin mt, v ch Brahman, iu ti cao, cn li. Cho nn khi mt t ca Rama lm nhm tn ng y nh mt cu mt ch - Rama-japa - ngi khng cn bn tm cht no vi ngi l con ca vua Dasharath na. Th th ngi ang suy t ch v Brahman - ht mm. Nhng mt ngi khng phi l t ca Rama khng thy phn ca Rama m l khng biu hin. Ht mm-Brahman l khng thy c; ch c phn c coi nh thn th vt l l thy c bi ngi . Ch con trai ca Dasharath, hoc chng ca Sita, hay k th ca Ravana l thy c. Ngi bn ca ai , hay k th ca ai - phn biu hin duy nht l thy c. Cho nn khi mt t thc ni v Rama v ci gi l mt t khc cng ni v Rama, h ang ni v hai ngi khc nhau. Khng c nhp nhng hay hi ho g trong vic ni ca h. Khng th c bt k giao cm no gia h. H khng hiu ln nhau bi v h ang ni v hai phn tch bit ca cng mt c nhn. Li kinh ny ca Upanishad ni rng vic tn th - ngi gn - dng biu hin ca Brahman ni s to sng no ca dng khng biu hin cng c thy, em li kt qu ring ca n. H s thch th v hi lng, hay tt hn l nn ni h s thy nh trn tri. H s rt phn ph, nhng h s khng chng ng. l l do ti sao chng ta dng ba t cho qu: mt t l a ngc, t na l ci tri v t th ba l chng ng. Ngi ta c th i xa nh ci tri bi vic ngi gn - tc l, tn th - thng . Ngi
|

ta c th kinh nghim nhng vui th v hnh phc tuyt vi, nhng ngi ta khng th vn ti chng ng; ngi ta khng th vn ti phc lc. Ci g l khc bit gia hnh phc v phc lc? D hnh phc su sc v ln lao n u, n chc chn s tri qua. D n ko di n u khng thnh vn , n chc chn i ti kt thc. Cho nn hiu phn bit ny cho hon ho. Chng ng - phc lc bt u, nhng khng c kt thc. Ci tri - hnh phc - bt u, v cng kt thc. a ngc khng bt u; n ch c kt thc. ti nhc li iu ny sao cho n c th c hon ton hiu thu. a ngc khng c bt u - kh khng c bt u. C th khng c hnh phc, nhng n c th c bt u. a ngc khng c bt u nhng n c th c kt thc. Ci tri c bt u v cng c kt thc. N s bt u v cng s kt thc. Chng ng ch c bt u v khng kt thc. Mt khi c bt u, n l v tn. Bt k khi no ngn la thing ling xut hin di dng thy c, Brahman biu hin, vic tn th v cu nguyn ca n c th a ngi ta ln ci tri, ti hnh phc. Do nhng ngi c ham mun hnh phc ang chim ht trong vic tn th thng . Nhng ngi kht khao chng ng khng b cun ht n th vo trong vic tn th thng ; h quay mt khi thng . H khng cu nguyn hnh phc bi v hnh phc khng bao gi xy ra ni chng ng. Hnh phc, mc du l thch th, bao gi cng s l n l, v nhng ngi khao kht chng ng c ao t ti hnh thi cao nht ca gii thot. H khao kht v phc lc cao nht khng c gii hn, h ham mun rng nc cam l l v hn, h mong c t ti im m l

245

246

| im khng quay li, ch vt ra ngoi khng cn g tm kin na. Nhng ngi kht khao im vt ra ngoi ny, ni khng cn ch no i na, s phi i tm ht mm-Brahman. H s phi i tm Brahman khng biu hin v khng i tm Brahman biu hin. H s c chng ng bi s sng knh ca h; t ti Brahman h s t ti gii thot cao nht. C nhng kt qu khc nhau phn bit i vi hai loi tn th ny, v ci p v i ca Upanishad l ch h khng bc b loi no. Kt qu, qu, ca c hai loi c qui nh r rt. H khng bc b loi no nhng h ni nhng ngi mun tn th thng nn lm iu vi hiu bit rng l cuc hnh trnh ti hnh phc, v khng vt ra ngoi iu . Trong phn cui ca li kinh ny c tuyn b rng Chng ti c c nhng iu ny t nhng ngi bit. C mt im quan trng cn nh trong tr ti y. Tri thc l v tn. D bn c thu thp tri thc nhiu n u, n bao gi cng khng y . Vn ta th ny: t mt bn b ny bn xung su trong i dng, nhng cho d bn thm d c chiu su ca n, bn khng bao gi bit c ton th i dng. C th l i dng bit bn tng tn, nhng bn khng th bit c ton b i dng. Cng cn c cc bn b khc na, v trn chng c v s v v tn l khch. V s ngi hnh hng i vo trong i dng t v s ni, v cng l mt iu tt nu tri thc ca bn v tri thc ca h c thu thp v trn ln vi nhau trong mt phm vi ln nht c th c. l l do ti sao cc hin nhn ca Upanishad bao gi cng tuyn b rng iu h ni h thu thp t nhng ngi bit. H trn ln tri thc ca h vi kho tri thc v gii hn . H ni, Chng ti nghe c iu ny t nhng ngi bit. Ti sao chng ti phi ni v tri thc b nh ca mnh? Chng ti
|

ng gp tri thc nh b ca mnh vo trong kho tri thc bao la, v tn c v s ngi thu thp . Ti sao h phi ni mt cch tch bit v tri thc ca h? H s cm thy ngng khi ni v n. H thm ch khng tham chiu ti n. H ni iu ny c dng nh bn thn h cha thu c n. Trong mt thi khim tn h ni, Chng ti nghe t nhng ngi bit. C v s ngi, v s ho thn, v h ti t v s bn b. Tirtha c ngha l bn b. Cho nn, ngi Jaina gi nhng ngi nh th l tirthankara. T tirthankara c ngha l ngi lm vic trn b, gip thu th qung neo xung bin. Nhng bi v i dng l v hn, ng b bin l v tn. Bi v i dng l v tn, c v s tirthankara. Chng ta khng bit tt c v h. Nu chng ta nhn li qu kh, chng ta khng bit g v nhng hin nhn n hoa trc thi Veda. Cc tham chiu ch ni ti cc hin nhn thi Veda v hu Veda. Khng phi l chn l khng c bit ti bi nhng ngi sng trc cc hin nhn Veda, bi v bn thn cc hin nhn Veda thng ni, Chng ti nghe c t nhng ngi bit. Upanishad l kinh sch c i nht ca chng ta c vit ra v c bin son bi nhng ngi bit. Nhng Upanishad lin tc tuyn b, Chng ti nghe n t nhng ngi bit. Ni dung ca tuyn b ny l ch chn l bao gi cng c bit ti k t thi cn cha c ghi nh, v n c bit ti bi bit bao nhiu ngi, theo s lng nhiu th, v trong v hn cch thc thay i n mc m Ti khng th ni c v tri thc nh b ca ti! Ti thm iu g vo ci kho bao la ny. Cho nn ngi ni, Ti ang ni ci c ni bi nhng ngi bit n. C mt im khc cn ghi nh trong vn ny - rng nhng ngi tr hu c i y, ngi bit y, cha bao gi ho hc v ci ngun. H khng kht khao c l ci ngun. Khng
248

247

| ai ni, iu ti ang ni l chn l nguyn thu; ti ni iu ln u tin, v cha h c ai ni iu trc ti. C khc bit rt ln trong thi thi hin i ca chng ta. Ngy nay mi ngi u mun tuyn b rng iu ngi ni cha tng c ni ra trc y - rng ngi l nguyn gc. iu ny c ngha l g? Liu n c ngha l cc hin nhn c i khng phi l nguyn gc chng? Con ngi ngy nay l nguyn gc chng? Khng, s kin l hon ton i lp. Nhng ngi c i khng hoi nghi, chc chn n mc h khng cn phi cng b v s chc chn ca mnh, trong khi ngy nay mi ngi hoi nghi v tnh nguyn gc, khng thoi mi v n n mc h khng th ng c vic phi to ra tuyn b v n. Con ngi hin i bao gi cng s rng ai c th ni, Anh cho rng anh ang ni iu g mi m sao? iu anh ang ni khng c g mi vi mi ngi. iu ny n gin ch ra rng con ngi hin i khng hiu ngha thc ca nguyn gc. Ngha thc ca t nguyn gc khng phi l ci g mi m l t ngn ngun. Nguyn gc khng c ngha l cha tng xy ra, t ny ngha l t ngn ngun. Ngi bit n gc r l nguyn gc, v nhiu ngi bit n, cho nn t ny khng ni ti bt k ci g mi. Nhng ngy nay mi ngi trn ton th gii u ang tm kim ci g mi. Mi ngi u khng nh: iu ti ang ni l mi, bi v c ni s l khng ci g c bit v ci bit ca ngi nu ngi khc bit ti n. S kin ng quan tm l ch ch c mt c tnh c bit trong th gii ny. Lin h ti iu ny ti nh ti dng truyn tha t nh huyn mn Jakob Boehme: iu duy nht phi thng l thnh bnh thng. Nhng hin nhn ny, thay v cng b rng h bit, li tuyn b rng h nghe thy t nhng ngi bit, l nhng ngi phi thng. H phi l nhng ngi rt khng thng thng bi v
|

h sn lng l bnh thng n th. Thc ra, mt ngi l ngi bnh thng nu ngi p d ch mt khi nim rt nh rng mnh l bt thng. Mi ngi bnh thng u c khi nim ny. Ngay c ngi bnh thng nht cng tin rng mnh l phi thng. y l nim tin rt thng thng. Th th chng ta c th gi ai l phi thng? Chng ta c th gi mt ngi l phi thng nu ngi thm ch khng bit rng mnh l phi thng. Ngi khin tn nh th l phi thng. Pht biu ny ca hin nhn y chc chn l phi thng. Khi ngi bit nhiu th v bit iu su sc th, ni, Chng ti nghe n... th th ngi nh th phi ng - phi l phi thng. H phi ging nh cc s khng, ging nh ci khng. H phi hon ton khim tn. H khng a ra tuyn b cht no, d v chn l hay con ng, v vn c sc nng v bn cht trong pht biu ca nhng ngi a ra li cng b v ci khng. l l do ti sao h thng lp i lp li rng h nghe c t nhng ngi bit. Thi tm tr ny ca vic xo b bn thn mnh, ca vic ph hu bn thn ngi ta hon ton, ca vic chi sch s hin din ca ngi ta, ca vic lm cho bn thn ngi ta dng nh l khng c, c lin quan ti ngn ngun gc r su xa nht ca cuc sng - ti s tn ti thun khit. N vt ra ngoi tm tr, ra ngoi s tng tng hay tnh cm. N l siu vit. cho hm nay. Chng ta s gp li vo bui ti. By gi chng ta i v gc r, chng ta i hng ti s siu vit... Ti s ni cho cc bn i iu m ti nh ngay by gi v thin.

249

250

| V chn mi phn trm trong s cc bn ang thin tt v tin b n mc ti thy hi lng mnh mng vi cc bn. Nhng ti cm thy tic cho mi phn trm kia. ng c ru r trong hon cnh bt hnh ca bn; ng l ngi trong nhm mi phn trm . ng vt i nhng mn qu c gi tr vi gi r ca bn. Mt hng dn na v thin chiu. Mt s trong cc bn ngi y m khng eo khn bt mt. Bn s khng c li lc cht no u. Khng ai nn ngi y m khng c khn che mt. im na cn phi nh l th ny: chm nom v bn thn bn, ng lo ngh v ngi khc. Nhng ngi khng lm g s bt u lo ngh v ngi khc, bi v h nhn ri. Cho nn ng ngi yn , c vui v, nhy ma v ci i! Hm qua ti rt l hnh phc - c nh nhng ln lao, cc bn rt ging tr con. Mt ng gi ht ln nh a tr. ng y rt hn nhin. ng y ku ln, M, M, M! Nh nhng ht a tr. c l hi ln. N nn tip tc tng tin. N s tip tc tng tin khi thin tr nn ngy mt su hn. Nu mt ng gi tr thnh ht nh a tr, iu c ngha l ng y t ti thin. Ngn ny l cho thin chiu. Ti hon ton hnh phc vi thin sng - n din tin tt. By gi ti phi cho mt hng dn i vi thin ti. C hai hay ba ngi bn ang t chc phin thin ny v h l . Nhng nhng ngi cn li, ngi ti a bn thn h vo vic t chc to ra nhiu ln ln. Khng mt ai trong cc bn nn t b nhim y. Cc bn y thin, khng phi t chc cc th. Thc ra chnh nhng ngi ngi rnh ri v vic ny vo cho bn thn h. H ngh, Chng ta i vo vic qun l. Hai hay ba ngi c quyn lm vic qun l ny s lm cng vic ca h - ngi cn li khng phi bn tm v iu .
|

Ti rt bun v nhng ngi ang ngi ng sau bc khi h khng th thin ng c. H b quy nhiu bi nhng ngi lng xng khc. C khc bit g nu ai ng vo ti? iu khng to ra khc bit g! V nhng ngi trong thin khng mt thc ca h, h hon ton tnh to. H khng nh ng xung. ng bt u ngh rng ai c th x vo ti hay tn cng ti. Tt c h u y thc. H yu ti nh ngi qun l yu. Cho nn ng lo ngh v tt c iu ny. H b khuy ng nhiu khi h khng th thy c ti. l khi rc ri bt u, bi v vic thin ny hon ton ph thuc vo vic con ngi ti c thy. Cho nn tng ca ti cho vic thin ti nay l ch tt c nhng ngi ang ng nn trong phng, v nhng ngi thc hnh thin trong t th ngi nn ngi ng sau h. y ch l cch b tr cn thit. Mt s c khng mong mun na xy ra hm qua. Nhiu ngi bn ngoi b buc phi vo ni hp ny. iu ny to ra ri lon ln. Vic hi ho hon ton m c th c to ra trong cuc hp nh th, khng th c to ra khi ngi ngoi vo. Ngay c nu ch c mt ngi sai trong phng, ngi s to ra cc loi rung ng khc. Cho nn khng ngi no nh vy c php i vo. Nhng ngi trong tri, ngi ch mun nghe v khng mun tham gia thin nn lp tc i ra khi phng khi bi ni kt thc. H s ng gp rt ln cho chng ta bi vic lm nh vy. H khng nn lm hi chng ta. Chng ti khng mun d ch mt ngi trong phng m n thun ch l ngi xem. Ngi to ra chng ngi, l hng. Khi bit bao nhiu tm thc ang tun chy trong cng mt kinh nghim, ton th bu khng kh tr nn c tch in, v th th, nu mt ngi khng c tch in nh th trong nhm ny, ngi to ra gin on trong bu khng kh. Mt phn no b ngi x ra. C th khng c vic rt nng
252

251

| lng tm linh qua phn . Bi iu ny, nhng rung ng m c th thm t gc ny sang gc khc s khng c kh nng lm c nh vy. y l l do ti sao hin ti ti khng hnh phc vi phin thin m ca chng ta. Vic thin m nay l quan trng nht v c gi tr, v hai phin thin khc c ng chun b cho cc bn vo vic thin m nay. Khi cc bn c chun b sau hai phin thin ny c th c bng n trong phin thin m, nhng mt s chng ngi ang ti trong chng trnh. N vn cn cha c hon tt. Mt s ngi ngoi vo ch ny ngy hm kia v do vy vic thin khng th c thc hin ng n. C tt hn trc y cht t. Chng ta c th t ti kt qu tt ngy hm qua, nhng mt s ngi khng c php ti ch bc ny v bt u hc i lm qun l. Cc bn phi khng ti y qun l. V ng lo ngh v ti, lo ngh v bn thn bn i. Ti mn nguyn ngay c nu ti cht trong vic gip ai , cho d ch mt ngi, thnh cng trong thin.

253

254

| Chng ta khng th v ra c hnh trn m khng c tm. ng trn c v ra tt c xung quanh tm. Khi ng trn cng ra xa khi trung tm th n tr nn ngy cng ln hn. Nu chng ta nh du hai im trn ng trn, s c khong cch no gia chng, v nu chng ta v hai ng thng t cc im trn hnh trn ni vi tm, khong cch gia hai ng ny s c gim dn khi chng tin ti tm. Khong cch gia cc ng ny s bin mt ngay khi chng t ti tm. C th c khong cch no gia hai ng thng ny ng trn, nhng khi nhng ng ny tin v tm th chng c ti gn nhau hn, v khi t ti tm khong cch bin mt. Ti tm chng l mt. Nu chng ta tip tc v nhng ng ny i ra ngoi ng trn, khong cch gia chng s c tng ln khi ng trn tng ln. Qua vic a ra minh ho hnh hc ny, ti mun ni cho bn hai hay ba iu gii thch li kinh ny. im th nht l th ny; ci yu t vn c gi l Brahman khng biu hin l Brahman trung tm. Ton th s m rng ca s tn ti i ra t n: v cuc sng - ng trn - c m rng ra mi t tm ny. Sau iu tra su sc trong vi nm qua, khoa hc i ti mt l thuyt mi - l thuyt v v tr dn n. Ngi ta bao gi cng tin rng v tr l ci ang c y, khng ci g c thm vo, khng bt i ci g. Nhng khoa hc hin i ni v tr khng ch n gin l ci by gi ang l, m n c m rng hng ngy, ht nh qu bng c phnh mi ra khi ai bm kh vo trong n. S m rng ca v tr ny l nh vy. Nhng n khng ging ht nh n l ngy hm qua. N m rng hng triu dm trong mi hai mi bn gi. N lin tc m rng. Cc ngi sao chng ta thy ban m ang du hnh ra xa khi ln nhau vo mi khonh khc.
|

15 Chng ta cht i

Ngi bit ti Brahman khng biu hin v ng thi bit c Brahman biu hin, vt qua ci cht bi vic tn th Brahman biu hin, t ti ci bt t bi vic tn th Brahman khng biu hin

255

256

| iu ny ng quan tm: phi c mt khonh khc khi v tr ny co li bn trong bn thn n n mc n phi ti tm s khng. Khi bn i ngc li thi gian, v tr ny c thy ngy cng nh i, tr thnh ngy cng co nh li. Nht nh phi n mt khonh khc khi ton b v tr ny b co li vo trong chnh tm ca n. Th ri dn n ca n bt u, v qu trnh vn c din ra k t . ng trn c ln dn hng ngy. Cc nh khoa hc ni chng ta khng th tin on c n s cn tip tc m rng bao lu na. y l s dn n v tn. N s c ln mi ln. Cn phi nh trong tr mt im na. Khoa hc bt u dng thut ng v tr dn n mi gn y thi, nhng ci - ci yu t - c Upanishad gi l Brahman, c ngha l s m rng. l ngha ca t Brahman. Ngha ca Brahman l khng phi Thng , m l yu t thng xuyn m rng. T Brahman v vistala - m rng - c suy dn t cng mt gc. Chng l cc bin th ca cng mt t. Cho nn, ngha ca Brahman l ci c tip tc m rng. Khng phi l n dn n hay tri rng; n khng phi l mt iu kin tnh, nhng n l ci thng xuyn m rng. Hot ng ang din ra. iu xy ra l thng xuyn m rng. Ngay c t quan im khoa hc, Brahaman cng c hai dng - mt dng l khng biu hin, ci c hin nhn ca Upanishad gi l asambhuti. Brahman khng biu hin c ngha l Brahman s khng, ht mm-Brahman. Chng ta tng tng thi gian khi cn cha bt u vic m rng, khi ht mm cn cha b v ra. Th ri tng tng khonh khc tuyt i u tin ca vic m rng - v sau l s mc mm, tip tc m rng, vic ln ln ca cy. T mt ht mm t xu nh th, ci cy xum xu s pht trin ra m hng nghn xe b ko c th ngh ngi di bng ca n. V t cy s rng xung v s ht mm; v t mi ht mm s li mc ra ci cy bao la; v ln na mi cy s pht tn v s ht mm, v t mi ht mm ra cy, v ht mm v cy
|

v ht mm v cy v tn. Vy mt ht mm nh b, qua qu trnh pht trin ca n, cho sinh thnh ra v tn ht mm. Brahman khng biu hin l ht mm-Brahman, Brahman-s khng, im trung tm. Chng ta ch c th tng tng c iu ny, bi v im trung tm ch c th c tng tng ra. Nu chng ta hi Euclid, nh hnh hc v i, ng y s ni im trung tm l ci khng c chiu di khng c chiu rng. Bn khng th thy c mt im nh th. y l nh ngha ca n - n khng c chiu rng khng c chiu di; v n khng th l mt im nu n c chiu rng v chiu di, v th th n tr thnh mt hnh khc, v s phi c s m rng. Ni u c b di v b rng, ni c s m rng. im l ci cn cha c m rng, nhng sp sa m rng. Do , Euclid ni, im ch c th c nh ngha, n khng th c v ra. Khi bn t mt chm nh nht trn giy bng u nhn ca cy bt ch, ngay lp tc c chiu di v chiu rng; im khng bao gi c th c v ln giy. Cho nn im thy c m rng. im khng thy c, nhng ch c nh ngha, l im tht. Ci m c Euclid gi l im y l v hnh - n cha bt u tn ti; vic to ra n cha c biu hin. N l khng biu hin. Cuc sng cha ni ln t n, nhng n c tim nng cho cuc sng; cuc sng vn cn n kn. Cho nn Brahman khng biu hin ny l ta nh im trong nh ngha. y l mt hnh dng ca Brahman. Nhng chng ta khng bit n. Chng ta ch bit Brahman biu hin - ci ngoi. Chng ta bit cy-Brahman, ci l ra. Ci biu hin l cha hon chnh, n ang tr thnh v tr thnh; n ang trong qu trnh tr thnh, n thng xuyn m rng. V tr ca chng ta ang tr nn ngy mt ln hn vo mi khonh khc. M t vic tng ln ca n theo ngy l qu nhiu - y l iu khng th quan nim ni. Cho nn ti ni n ang dn n tng giy. Cc
258

257

| ngi sao ang di chuyn ra xa khi trung tm vi tc nh sng. Tc nh sng l ba trm nghn ki l mt mt giy. Cho nn trong mt pht v tr dn n su mi ln khong cch ; v trong mt gi gp su mi ln na ln. V nhn s nhn ny vi hai mi bn gi ta bit n dn n bao nhiu ki l mt vo cui mi ngy. ng trn ang di chuyn vi tc cc k ln nh th xa khi trung tm, v hot ng ny vn c din ra t thi v tn. Hn na, cc nh khoa hc khng th xc nh c khonh khc thi gian khi cuc hnh trnh ny phi bt u, khi ht mm phi nh chi ra ln u tin trong qu trnh tr thnh ci cy. Chng ta cng khng th ni bt k iu g v kt thc ca cuc hnh trnh ny. Khoa hc ang gp th kh x ln ngy nay, v n khng th quan nim c u v ti sao m hin tng v tr dn n ny s kt thc. Khng c kh nng no cho vic dng ca n, bi v iu s i hi mt s cn tr khc cho s tin trin ca n. Gi s ti nm mt hn ; nu n khng gp bt k chng ngi no n s khng dng u c. Nhng mt cn tr no ti - n c th va vo cy. Nu n khng va vo cy n va vo khng kh, v lc ht ca tri t hp dn n vo mi lc. Khi do tay ti trao cho b yu i, lc hp dn ko n xung. Nhng nu khng c lc ht hp dn v khng c cn tr no trn ng, hn do tay ti nm i, hay ngay c bi mt a nh nm i, s khng dng u c, bi v khng ci g dng n li. V tr ny ca chng ta - Brahman biu hin ny - ci thng xuyn m rng, s dng li u? Nht nh phi c cn tr no , tr ngi no , dng n li. Nhng tr ngi y n t u? Mi th u bn trong n, khng ci g bn ngoi n. Ci g ang c, l mt phn hay mt gi ca Brahman biu hin? Cho nn c th khng c tr ngi. N c th dng li u? Lm sao n c th dng li? N c tip tc m rng khng?
|

C Einstein ln Planck, nhng ngi lm rt nhiu cng trnh nghin cu quanh l thuyt ny, u b n cn tr. V phng k, h chung cuc phi b li iu nh mt b n. Khng nguyn nhn, khng cn tr no l c th quan nim c m c th dng n li, v vy m vic khng dng li ca n dng nh khng th no quan nim ni. Nu n c m rng mi theo cch ny, mt ngy no c th ti khi cc ngi sao s qu xa nhau n mc ngi sao n khng th thy c t ngi sao kia. Nhng Upanishad ni v hin tng ny t mt cnh quan hon ton khc bit v k l, v iu nn c hiu cho ng. Nu khng phi hm nay, th th trong tng lai, cc nh khoa hc s phi lm vic t cnh quan . Nhng mi cho ti nay iu y vn cha tng l cch thc lp lun phng Ty, v c l do cho iu ny: ton th khoa hc phng Ty pht trin t trit hc Hi lp. N ng trn nn tng ca trit hc Hi lp, v mt trong nhng nim tin c s ca trit hc Hi lp l ch thi gian i theo ng thng. Nim tin ny dn khoa hc phng Ty vo kh khn ln. Trit hc n ngh v iu ny theo cch khc hn. Trit hc n ni tt c mi chuyn ng u theo vng trn. Khng chuyn ng no c th theo ng thng c. Hiu iu ny theo mt minh ho. a tr c sinh ra, ln ln ri gi i. Nu chng ta yu cu nh trit hc Hi lp gii thch iu ny, ng y s p rng ng thng c th c v ra gia a tr v ng gi gii thch vic xy ra ny. Nh trit hc n s bc b iu ny v ni vng trn phi c v ra gia a tr v ng gi bi v trong nhng ngy cui ca mnh ng gi t ti iu kin m trong ng y bt u nh mt a tr. y l mt vng trn. Do khng ci g ng ngc nhin nu ngi gi c thy hnh x nh tr th. Khng phi l ng thng m l ng trn ni tui th v tui gi. Tui thanh nin l im gia ca vng trn , n l thin nh. Khi tui thanh nin qua
260

259

| i, hnh trnh cuc sng bt u r sang im bt u ca n. iu ging nh xoay vng ca cc ma. Khi nim n v thi gian l vng trn, ging nh xoay vng ca cc ma. Ma h, ma ma v ma ng, ma n theo sau ma kia trong vng trn. Theo cng cch ny bui sng c tip sau l bui chiu, v bui chiu c tip theo bui sng. N l vng trn. Nhng ngi tr hu ca phng ng tin rng tt c mi chuyn ng u vng trn. Tri t xoay vng, ma v xoay vng, mt tri, mt trng v cc v sao chuyn ng vng trn. Mi chuyn ng u vng trn, khng chuyn ng no i thng. Cuc sng chuyn ng theo vng trn. V v tr m rng na, cng chuyn ng theo vng trn. Gi s mt a tr vn c tr mi; th th kh khn s pht sinh. Tui thanh nin ca n s kt thc u? Cuc sng s dng u nu n c m rng mi v khng tr v im cht? Cho nn t duy n ni rng Brahman biu hin ny, trong qu trnh m rng ca n, s i qua tui th, tui thanh nin v tui gi ri li tr v ri vo trong Brahman khng biu hin. N s li l s khng v trng rng. N s tr li vi ngn ngun nguyn thu m t n bt u cuc hnh trnh ca n. Vng trn ca n s l vng trn khng l. Khong i ca chng ta s l by mi nm. C nhng kip sng ch xoay qua nhng vng trn nh. Con bm c sinh ra bui sng v vng i ca n c hon tt vo bui ti. V cn c nhng vng trn nh hn th ny na. C nhng con vt ch sng c vi khonh khc. Chng c sinh ra lc bt u khonh khc ny v cht i vo cui khonh khc . Nhng ng b n tng rng con vt ny vi mt cuc sng ch mt khonh khc nh th sng mt cuc i km hn mt ngi sng trong by mi nm. ng ngh cuc sng ca n l km bi v n hon tt vng i ca n trong mt khonh khc, trong khi cuc sng ca bn ko di by mi nm. N c tui th ca n, tui thanh nin ca n,
|

n lm tnh, sinh con ci, n c tui gi ca n v n cht. Trong mt vng trn ko di mt khonh khc n hon tt by mi nm ca n mt cch mnh lit. Nhng ci vng by mi nm y khng th c gi l ci vng ln c. Cc nh khoa hc ni rng tri t chng ta c sinh ra qung bn nghn triu nm trc y. Chng ta khng c phng tin no tm ra xem tri t chng ta by gi ang trong giai on no ca cuc sng ca n, nhng t nhng xem xt no dng nh l n ang trong tui gi. Vic sn xut lng thc ang gim i, v dn s th gii ang tng ln. Ci cht dng nh gn. Mi th cn cho cuc sng u trong thiu ht. Than, cht t v lng thc u khng cung cp, mi ho cht ca tri t u khng cung cp. Tri t ang gi i, cho nn khng bao lu n c th cht. Khng bao lu ngha l g? T khng bao lu khng c hiu theo quan im c nhn chng ta; nu tri t mt bn nghn triu nm gi i, bn nghn triu nm na l g? Nhng chng ta khng th lm bt k c lng no v tri t c. C khong by mi triu t bo trong mi thn th con ngi. Nhng t bo khng c tng cht no rng bn cng c y, v mc du by mi triu t bo vi m ny sng trong thn th bn, bn khng bit g v chng. Bn trong thn th bn chng c sinh ra, trng thnh, tr nn gi, li con chu sau chng, v cht, to ra nm m ca chng trong thn th bn - v vy m bn s khng bit g v chng. Trong by mi nm cuc sng bn, hng triu c quan ny s c sinh ra v s cht i. Theo mt cch tng t, tri t khng bit g v chng ta v chng ta khng bit g v cuc sng ca tri t. Cuc sng ca hng triu nm ca n l trn vng trn. Tht kh xc nh tui ca ton b v tr, ton b Brahman biu hin, nhng mt iu l chc chn - khng c vic
262

261

| vi phm vo lut trong th gii ny. Chng chng th chy, lut ny c hon thnh. Do , hin nhn ny ni trong li kinh ny rng c hai pha ca Brahman - giai on biu hin, v giai on khng biu hin m t ton th v tr c to ra, v trong n s li b hp thu vo: Brahman trung tm v Brahman m rng. Ngi bit ti Brahman m rng chinh phc c hai - ngi vt ra ngoi n. V ngi bit ti Brahman trung tm t ti ci bt t. Nhng Brahman m rng l hng ro cha ci cht. Ci cht nht nh xy ra trong n. Vng trn s phi lm y bn thn n. Nu c sinh, t chc chn s theo sau n. Th th ti sao hin nhn ny ni rng mt ngi nh vy chinh phc c ci cht? Vt qua ci cht ngha l g? Hin nhn y khng cht ch? Mi hin nhn u cht. Mi ngi chng ng u cht. Chc chn, vt qua ci cht khng c ngha l khng cht. Hin nhn, ngi ca rng ngi no bit ti Brahman biu hin vt qua ci cht, khng cn na. Cho nn hoc ng y ni iu ny mt cch khng ch hoc l gi - nu pht biu y l ng th ng y phi khng cht ch! Khng, vt qua ci cht ng ci g khc. Ngi bit v kinh nghim su sc rng ci cht l c mc ni vi sinh thnh v l iu khng th trnh c, tr nn thot khi ni s ci cht. Ngi bit rng sinh l bt u ca vng trn v t l kt thc ca n. Cho nn ngi , ngi bit su sc, su lng ti mc ci cht l mt nh mnh khng trnh khi, tr nn t do khi ni s cht. Ti sao ngi ta phi s iu khng trnh khi? Ti sao ngi ta phi lo ngh v iu chc chn s xy ra? Lo ngh ch dnh cho ci c th b thay i hay bin i. Cho nn iu ng quan tm l quan st rng cha bao gi c nhiu lo ngh v ci phng ng nh phng Ty, v c
|

l do xc ng cho iu ny. Phng Ty cm thy rng n c phng thuc chinh phc ci cht; phng ng cha bao gi cm thy n c phng thuc chinh phc ci cht. Nu n cm thy rng ci cht c th b thay i, th th lo ngh nht nh ti. Bao gi cng c lo u v lo ngh v ci m c th b thay i. Khng c nguyn nhn cho lo lng khi mt iu khng th b bin i. Ti sao lo ngh? Nu cht l chc chn, nu n c mc vi sinh, th th tuyt i khng c l do no lo ngh v n. Khi ngi lnh ang trn ng ra chin trng, v chng no h cn cha ti chin trng, h vn cn lo ngh v s st, nhng mt khi trn chin trng ri mi lo ngh u mt i trong mt hay hai ngy. Sau khi ti chin trng, ngay c ngi lnh nht nht nht cng tr thnh ngi bo dn. L do l g? Cc nh tm l ang cn nhc v hin tng ny. Ngi ny s hi n mc ngi khng th ng c trong m khi ngh n vic i vo chin trn vo bui sng. Ngi run ry v hnh x nh ngi in; dng nh l ngi s chy trn khi chin trng. Nhng khi vo trn, chnh con ngi ny li ng ngon lnh. L do l g? Chng no m ngi cn cha ti chin trng ngi cn ngh vic trn chy l c th - ngi c th t cu mnh, cch thc c th c tm ra, ci g c th c thay i. Ai khc c th c c i thay mnh. Nhng khi ngi thy bn thn mnh trn chin trng, thy bom ri t pha, ton th lo ngh bay bin mt. By gi khng c cch no thot ra, v khi khng c cch no thot na, lo ngh bin mt. Khi kh nng thay i qua ri, hi vng v thay i cng tan bin. Chnh ham mun v thay i to ra lo u v lo ngh. Khi hin nhn ny ni, Sau khi bit Brahman biu hin, ngi tr hu chinh phc ci cht, iu ngha l ngi khng cn s

263

264

| hi ci cht. Nu ci cht gn ngi , ngi s khng s hi. C mt cu chuyn nh hay v Panini. ng y l mt trong s nhng hin nhn son ra nhng li kinh ny. ng y ang dy vn phm cho hc tr trong o trng trong rng ca mnh mt hm s t gm g nhy vo. Panini bo hc tr nghe ting s t gm, v c gng vit iu ra di dng vn phm. Con s t ang t th sn sng v bt k ai, l hc tr run ry, cn Panini gii thch v dng vn phm cho ting gm ca s t! Tng truyn rng ngay c khi con s t v ng y, ng y vn tip tc gii thch v dng vn phm ca ting gm ca n. V khi con s t cn x ng y, ng y vn dn gii v dng vn phm ca, Con s t git ngi. Suy ngh tc khc ca chng ta l ch Panini c th chy xa cu bn thn mnh. Ci g c th c lm, nhng ngi nh Panini ngh - rng ci cht l chc chn, d n ti hm nay hay ngy mai; th th c g khc bit nu y l hm nay hay ngy mai? Ngi nh th chp nhn ci cht khng nao nng bi v n l mt iu chc chn - d n ti hm nay hay ngy mai hay ngy kia. y l thng li. Trong chp nhn ny chng ta chp nhn t cng vi sinh. Chng ta chp nhn kh ho cng vi ra hoa, m rng. Vo lc n hoa ca chng ta chng ta bit rng ngy no chng ta s kh ho. Vo ngy pht l ca chng ta, vic sinh ca chng ta, chng ta bit rng mt ngy no chng ta s li b n khut i. Vng trn nht nh s hon tt. Trong chp nhn nh th c t do khi ci cht. Th th ci cht u? Ngi nh vy vt qua ci cht. Ngi t do khi sc ht ca sinh cng nh t ni s cht. Ngi ngoi c hai.
|

Nh trong tm tr, vi phn cn li trong chng ta t v sinh l hai u trong cuc i chng ta, v chng ngoi cuc sng. Sinh l ngoi cuc sng chng ta, bi v trc khi sinh chng ta khng c. Cht l bn ngoi cuc sng chng ta, bi v sau ci cht chng ta s khng c. Cht l ng bin. Nhng n khng phi l ng bin cho ngi bit. Vi ngi , cht v sinh l hai vic xy ra xut hin gia, trong qu trnh cuc i. Ngi s hi, Sinh ca ai? Ta c trc , do ta c th c sinh ra; bng khng lm sao vic sinh c th xy ra c? Ta l khng biu hin, do ta c th l biu hin; bng khng lm sao ta c th biu hin c? Nu cy khng b n trong ht mm, khng c cch no cho n mc ra - c sinh ra. Nu ta cht, ta phi sng trc ; bng khng n s l ci cht ca ai? Vic sinh ca ta c th xy ra bi v ta c trc ci sinh. Ta cng s c sau ci cht; th th v ch th th ci cht mi c th xy ra, bng khng n s l ci cht ca ai? Cht khng phi l kt thc cho ngi bit. N ch l vic xy ra xut hin trong cuc i ngi . Sinh cng l vic xy ra xut hin trong cuc i ca ngi , n khng phi l bt u. Cuc sng bn ngoi vng trn ny l ci khng biu hin. N b giu kn, khng din t. Cuc sng khng biu hin s tn ti - tr thnh biu hin trong sinh v ln na li tr thnh khng biu hin trong cht. Cho nn ngi bit ti chu trnh ny ca th gii biu hin khng ri lon bi n; hnh mu ny khng gy cho ngi bt k bt hnh no. Gi s bn ang trong nh. Bn bit y l bc tng, y l cnh ca. Th th bn c m u vo tng c i ra qua n khng? Bn s khng th i ra qua bc tng. Nu bn mun i ra ngoi bn s dng cnh ca. Bn s khng ngi xung v tic nui v t cu hi ti sao tng khng l cnh ca. Nhng ngi khng bit cnh ca s m u mnh vo tng, v anh chng ti nghip s thng xuyn than thn trch phn v vic
266

265

| l tng khng phi l ca. Nu bn bit ca, th th tng l tng cn ca l ca i vi bn. Vy ngi bit y cch b tr v ng thi tr nn t do khi ng thi . Ngi bit rng ni c sinh, t cng s c tm thy. Nhng ngi bit n mt cch khng y - khng theo ngha y ca n - i vo xung t v kh khn. Tri thc ny r rng dt khot, ti thng n mc khng cn cu hi no v bt k thay i no trong n. iu ny c gi l nh mnh - nh mnh ca ci biu hin. Nhng chng ta khng din gii ng ngha ca nh mnh. Thc ra, bi v chng ta khng r rng bn trong bn thn mnh, chng ta din gii mi th theo cch sai. Ngi r rng bn trong bn thn mnh din gii ng, v ngi khng r rng din gii sai. Bn khng hiu ngha thc ca nh mnh nu bn coi n nh tht vng. Nu mt ngi ngi khoanh tay trong tht vng v chn nn v ku khc, Tt c u l s mnh! th th ngi nh th khng hiu ngha ng ca nh mnh. nh mnh ngha l lc quan ln, hi vng ln. Bn thy rt kh hiu thu cch din gii ny. Ngha ng ca s mnh l ch by gi khng c nguyn nhn cho bt k kh no. By gi khng c ch cho tht vng. Ci cht c y; n l khng trnh khi. Th th kh c th c u trong n c? u l au kh trong iu ? Kh v au kh c ch chng no khng c chp nhn. Pht thng ni, Ci c lm ra s b ph hu, ci c s b mt. Nhn bit i! - trong khonh khc gp g vi ngi yu ca mnh, chng ta to ra phn tch t chng; iu y nht nh theo sau. Chng ta khng mun nghe ni v phn tch. Khi chng ta c nhc nh v phn tch vo lc gp g vi ngi yu, chng ta tr nn bt hnh. Khi chng ta ngh v phn tch ci theo sau rt st, vui v ca gp g cng b ph hu. o tng
|

rng c vui trong gp g vi ngi yu ngay lp tc b mt i vo ngh v phn tch. a tr c sinh ra: c hn hoan trong ngi nh v nu ai ni, Vi sinh ny cht vo, chng ta b sc su sc v bo ngi ng ni nhng iu g nh th vo lc hn hoan ny. Nhng khi Pht ni c khonh khc phn tch trong gp g ngi thng yu, ng y khng ph hu hnh phc ca gp g; ng y ch ph hu ni au ca phn tch. C hiu khc bit gia hai tnh hung ny. Ngi ngu s ph hu hnh phc ca gp g, v ngi tr hu s ct b ci au ca phn tch. Ngi tr hu s ngh, Lm sao c th c au ca phn tch khi n hin din trong bn thn gp g ri? Khi gp g c kht khao trng i, th th phn tch cng c ham mun ri. Khi cht hin din trong sinh, th th lm sao c th c bun no v cht c? Khi vic sinh ra ca a tr c mong c, ci cht cng c bao hm trong c mong . Ngi ngu s ph hu hnh phc ca vic sinh, v ngi tr hu th s ph hu ni au ca vic cht. Khi bit ti Brahman biu hin, Brahman m rng, c nhn vt qua ci cht. Ngi vn cn khng b nh hng bi kh, au n v au kh do ci cht gy ra. Nh trong tm tr, kh, au v lo ngh l ci bng ca ci cht. Vy ngi t mnh c t do khi ci cht khng c kh, khng lo ngh v khng au n. Bn c l cn cha xem xt iu ny - rng khi bn tr nn lo ngh, th th ci cht ang ng u gn bn. Gi s nh ca mt ngi bc chy; ngi s lp tc lo ngh v kh. Ngay khi mt ngi thy mnh b ph sn, ngi tr nn lo u v lo ngh. Ti sao? - bi v by gi, b ph sn, cuc sng ngi tr nn y kh khn, v ci cht tin n gn hn mt cht. Khi ngi nh b ph hu bi ngn la, cuc sng ngi
268

267

| tr nn bt an v khng c bo v - v ci cht n gn hn mt cht. y l cch thc tm tr con ngi vn hnh trong nhng hon cnh nh th, v do vy ngi tr nn bun b v u lo. Ngi ng mt mnh trong bng ti hong s v lo ngh bi v khng ci g thy c trong bng ti , v nu ci cht tn cng ngi , ngi s khng c kh nng thy c n. Cho nn bt k khi no bn tr nn lo ngh, tnh to ngay lp tc i; bn s thy ci cht ng u gn bn. Lo ngh, lo u l ci bng ca ci cht. Bt k khi no v bt k u tm tr bn b cun vo trong kh v au n, nhn ngay ra rng c ngu xun no v phn bn trong din gii Brahman biu hin. Bn tin iu khng trnh c l trnh c; kh ca bn bt u t chnh im ny ca nim tin. Bn hi vng rng ci c nh mnh xy ra c th khng xy ra, v ti im ny lo ngh ca bn bt u; au kh v khng thoi mi c to ra. Khng, ci g phi xy ra s xy ra. Khng c li thot khi n, khng ci g khc c th xy ra. Khi bn chp nhn mt ch ny, khi bn chp nhn thu xp ny v Brahman biu hin mt cch ton b, mi th bn trong bn s tr thnh bnh tnh v yn tnh. Th th khng ci g bn lo ngh . Do hin nhn ny ni rng c gii thot khi ci cht sau khi bit v Brahman biu hin. Nhng y l mt na cu chuyn; li kinh ny vn cn cha y , ch mt na thi. Vn cn mt iu na chng ta bit m cha c ni trong na u, v l phn rt tinh t v su sc. Chng no m chng ta cha th thy c n, chng ta vn cn phn vn v u phin, v trong dt nt ca mnh chng ta long chong, m u vo tng v c gng i qua ni khng c ca. Chng ta c xy nh bng ba v v ng trn nc, v chng ta c than khc khi chng ta thy chng b xo sch v ph hu.
|

Bn bit rng ngay khi nhng ng c v trn nc th chng bt u bin mt. Khi bn v mt ng trn nc v c gng lm cho n thnh vnh cu, y l li ca nc, hay ca ng ny ca bn, m bn khng lm c theo n lc ca mnh? Bn s li cho ai? Cho nc hay cho ng v? Ngi thy li nc hay ng v s kh; ngi hiu c ci ngu xun ca ring mnh s ci. Ngi s bit rng ng c v trn nc nht nh s b xo sch. N phi b xo sch. Nu ng v m cn li th th chng ta thc s trong kh khn y! Lm sao chng ta c th hiu c Brahman khng biu hin khi chng ta thm ch khng c kh nng hiu Brahman biu hin ny? N tuyt i khng biu hin trc chng ta: c ci g biu hin nhiu hn ci cht khng? Vy m chng ta lin tc t la di mnh. Khi ai cht i, chng ta ni mt cch thng cm, Anh bn ng thng cht. iu khng lm lo ln cho chng ta ci nhn v ci cht nh li nhc nh v ci cht ring ca chng ta. Ti nh ti mt dng th do mt nh th Anh lm ra. Khi ai cht, chung nh th im. Nh th ni, ng hi chung im cho ai; n im cho ba ngi. Tc l, khng cn hi g, bit rng y l chung cho bn. Bng vic giu dim mt hin tng ln nh ci cht, chng ta hnh x theo mt cch thc m nu mt l khch t sao Ho ti v lm khch ca chng ta trong hai hay ba ngy, c hai iu m ngi s khng pht hin ra c v chng ta, v hai iu ny c gn vi nhau. L khch s khng bit rng c cht v dc trn hnh tinh ny, bi v chng ta gi hai iu ny trong giu dim. Nh trong tm tr, dc l ci khi thu cho sinh, n l bc u tin; v cht l bc cui cng ca Brahman biu hin.

269

270

| Km nn dc, bc u tin, bt u vi s cht, bc cui cng. Nu chng ta mun km nn ci cht, chng ta s phi lm cho bn thn mnh qun mt qu trnh sinh, bi v cht c mc ni vi sinh. Do chng ta che giu qu trnh sinh trong bng ti. Qu trnh sinh c thc hin sau tm mn. V chng ta y ci cht ra ngoi gii hn ca thn lng chng ta. Ti chng ta dnh ra mt ch lm ngha a, bi v chng ta rt s cht. Chng ta ri hoa ln nhng nm m cho bt k ai tnh c i ngang qua nhng nm m c th khng nhn thy chng. Khi ci xc cht c mang ra ngha a, chng ta ph trn n bng hoa, cho ci xc c th dng nh khng cht m l vic n hoa. Bn c th ph ln xc bng hoa nhiu tu thch, bn c th xy dng lng tm p bao nhiu tu thch, v khc chm tn ln nhng phin cng na - nhng ngi cht l cht vnh vin. Khi ngi nm trong m khng th c gn gi, nhng ci tn khc trn ko di c bao lu? V cng khng thnh vn vic chng ta y cc nm m ra xa thnh ph bao nhiu, ci cht s xy ra trong thnh ph ch khng trong ngha a. Chng ta km nn dc v che giu n bi v n l ci ngun ca sinh. L do v thc ca chng ta gi n b km nn v b che giu l ch n l bc u tin. Nu n b l ra v a ra cng khai, th th ci cht cng s b l ra; s khng cn c th giu dim ci cht. Cho nn cng th v m ch rng nhng x hi m dc khng b km nn th tr nn bn tm v lo ngh v ci cht, cn nhng x hi no m km nn dc hon ton, khng hiu bit v n c nh l n khng tn ti, cng km nn c ci cht. Ti nghe cu chuyn ny. Mt cu b Do Thi mt hm t trng v nh sau khi hc trng v cch thc tr con c sinh ra. N rt hi lng vi thng tin mi ny v rt ho hc
|

ph by tri thc ca mnh. Ngay khi n v nh n lin hi m: n c sinh ra nh th no. M n ni, Thng phi con xung. Th l n hi, Th b con c sinh ra nh th no? M n ni, B con cng do Thng phi xung. a tr hi, Th ng con c sinh ra nh th no? M n by gi i cht bn khon nhng ni rng ng y cng do Thng phi xung. Thng b tip tc hi cho ti khi n ti i th by, v b m tc in ln ni, Nhn y, my khng thy ch c mt cu tr li cho cu hi ca my sao? Th l thng b ku ln, Ci g! M ni rng cho sut n tn by i m khng c dc trong gia nh ta sao? Khng, c mt nhu cu v thc ln km nn dc. N l bc u tin ca sinh. Nu n c cng khai ra v c biu l ra th th ci cht cng s c biu l ra. Chng no a tr khng bit cch thc con ngi c sinh ra, chng c hi mi cu hi ny. Nhng khi chng c thng tin ny chc chn chng s hi con ngi cht nh th no. Cho nn bn giu dim bc u tin ny, v vic sinh, che giu vi tr con, v chng bao gi cng hi cu hi ny; chng cha bao c c hi hi con ngi cht nh th no! Nh trong tm tr, nu vic xy ra ca sinh c hiu r, th th cu hi tip khng th l g khc hn iu lin quan ti ci cht. Cho nn ti u ny dc b km nn, v ti u kia cht b km nn: tm ngha a bn ngoi gii hn thn lng. Do vy chng ta sng trong bng ti gia hai u, v chng ta sng trong s hi ln lao. Phi c s, bi v chng ta khng bit sinh l g, khng bit cht l g. Khi chng ta c gng lm gi di ngay c
272

271

| Brahman biu hin ci cng khai v r rng th, th th ni g v Brahman khng biu hin m b giu kn v khng l ra? Lm sao chng ta c th i vo trong iu c? Hiu hai vic xy ra ny - sinh v t - cho ng. Chng l hai u ca mt hin tng. Sinh l bt u v t l ch kt ca mt v cng mt vng trn. Cht xy ra ti ch sinh xy ra. Vic xy ra ca t v vic xy ra ca sinh l b phn ca mt vic xy ra. Ci g xy ra trong sinh? Thn th c to ra. T bo c v t bo ci t hp li v cho sinh ra mt thn th hp thnh . C hai u c mt na vt cht bn trong chng, do c s hp dn mnh m ca chng ln nhau. Cc na ny ko ln nhau vo mi lc. Chng mun l ci ton th, cho nn c hp dn cc ln gia chng. y l l do ti sao tr con c sinh ra vo mi thi mc cho tt c nhng hun th tn gio, mi qui tc, nguyn l v gio dc chng li dc. Nhng ngi thuyt ging v v dc ti v i, nhng h bao gi cng thuyt ging m khng tc dng g. Sc hp dn mnh n mc tt c nhng thuyt ging v gio l u khng th ng chm ti n c. y l hp dn ca hai na ca mt v cng mt yu t. iu y cng ta nh l b mt vt ra lm hai phn v cc phn ny mun gp li nhau ln na. Khi chng gp nhau mt thn th mi c to ra. Na ny ca cc t bo do n b trao cho cn na kia do n ng trao cho. Cho nn sinh ngha l to ra mt thn th t s gp g ca cc na t bo ca n ng v n b. Ngay khi mt thn th c to ra, mt linh hn i vo thn th - mt linh hn c ham mun s c tho mn bi thn th , v vic i vo ca n trong thn th l t nhin v t nh hng nh nc ma trt y l v to thnh vng vy. Trt t cc th l sao cho linh hn i vo bng m thun tin cho bn thn n.
|

iu g xy ra trong cht? Hai phn hp nht ca yu t y bt u tan ra v v ra. Khng ci g khc ngoi iu ny xy ra. Mc ni bn trong bt u yu i v lng ra. Tui gi c ngha l yu dn mi ni. Thn th hp thnh ny bt u phn r. Cch thc m theo mc ni rn nt c t vo khonh khc thai nghn. iu ny khng c xc nh bi chim tinh hc m bi khoa hc. Thc ra, khi cc t bo ca ngi n ng v n b gp nhau, tt c iu ny u c xc nh. Hin ti tri thc khoa hc ca chng ta v nhng vn ny l khng thch hp, mc du n vn ang tng tin ngy n qua ngy kia. Nu khng phi hm nay, chc chn trong tng lai chng ta s c kh nng d on c qu trnh thn th c hu ca mt a tr s ko di bao lu - liu l by mi nm hay tm mi nm, hay mt trm nm. N s ging nh a ra bo hnh mi nm cho mt ci ng h, bi v vic kim nghim nhng phn khc nhau ca b my ca n s cho ta bit rng chic ng h ny s c kh nng chng li hao mn v tn ph do khng kh, nhit , tc v nhng th khc trong mi nm. Th ri sc mnh ca n chng vic hao mn v tn ph s mt i. Vo ngy a tr c th thai, cc t bo ca n ng v n b hi nhp li vi nhau v xc nh ra a tr s c kh nng chu ng c bao lu cng thng ca khng kh, nc, nhit , ma, kh, au, xung t, gp g, phn tch, bn b, k th, hi vng v tht vng, ngy v m v mi th nh th. Vy chng xc nh khi no th mi ni s nao nng trong qu trnh chu ng v chng li cng thng, v khi no th nhng t bo thng nht ny s tan i. Vo lc phn tch ca chng linh hn s phi ri b thn th . Cht v dc l hai u ca mt v cng mt iu. Mi th c ni qua dc l b tch ra qua cht.

273

274

| Dc l tng hp, cht l phn tch. Dc ni vo, cht tch ra. Vic xy ra l nh nhau, khng c khc bit trong n. Ngi bit y Brahman biu hin ny thnh cng trong vic chp nhn n. Chp nhn l thng li. Bn tr thnh ngi ch ca mt th khi bn chp nhn n. Thm ch nu bn chp nhn cnh n l, th th tr thnh ngi ch v khng cn l n l na. Bn s khng c kh nng lm ti thnh n l c nu ti vn cn hnh phc ngay c qua vic bn cng tay ti, hay nu ti vn c nhy ma ngay c khi bn nht ti sau chn song. Khi thm ch khng c mt ngh tm thi rng Mnh c th vn cn t do nu... nhng thay vo l chp nhn n gin v ci xy ra, th th bn tht bi. Bn khng lm cho ti thnh t nhn c. Ti vn c l ngi ch ring ca mnh. Ngc li, bn s l n l ca ti, bi v bn s phi kho ti v lnh gc cng. Nu ti chp nhn iu kin ny mt cch vui v, nu ti c th ht trong t trong khi bn phi ng v theo di vi khun mt nhn thng v khu sng trong tay, th th ai l b t? Chp nhn ton b, bn vn cn l ngi ch ngay c trong cnh n l; v bn trong cnh n l nu bn khng lm ch ton b bn thn mnh. Chp nhn ton b l gii thot. Chp nhn ton b bt k s kin no l t do. Khi mt ngi bit ng n Brahman biu hin, ngi t ti chp nhn ton b, v do vy c gii thot khi ci cht. By gi chng ta xem xt im th hai, mc du n l kh hiu thu. S l nu im th nht c hiu thu ng. Bit Brahman khng biu hin l vn ca kinh nghim cn su sc hn v tinh t hn. bit n, ngi ta phi hoc i ra trc vic sinh ca mnh hoc i ra bn ngoi ci cht ca mnh. Khng c cch no khc ngoi tr iu ny. l l do ti sao thin s Nht yu cu ngi tm kim, nhng ngi ti ng y, phi thin v tm ra khun mt ca mnh l g trc khi sinh - tm ra khun mt nguyn thu ca mnh - bn lai din mc ca mnh.
|

Khun mt bn c by gi khng khc khun mt nguyn thu ca bn hn l khun mt bn ang mang hm qua. Khun mt c thy by gi khng phi l ca bn; n c nhn t b m bn. Ci mi ny v nhng nt mt khc, ci phc hp ny, c nhn t b m bn; chng khng phi l ca bn. Nu bn c b m da en, bn tha hng mu da en, nu h l ngi Anh th mu s l xam xm. Nhng cht mu ny ca thn th bn l t b m bn, chng khng phi l ca bn; cho nn i v pht hin ra mu ring ca bn i. Khun mt ny ca bn l c b m bn trao cho bn, cho nn th tm khun mt nguyn thu ca bn. Nhng khun mt c vay mn s b ly i. Chng khng l ci g nhiu hn mt n - nhng khun mt gi. Nhng bi v chng ko di by mi nm, chng ta ngh chng l khun mt tht ca chng ta. Nu mt ngi c trao cho chic mt n c nh, lp chc chn n mc n khng th tho ra c, trong vi ngy ngi s bt u coi n nh khun mt ca ring mnh, bi v bt k khi no ngi ng trc gng ngi s thy ci mt n ny. Mt thc nghim rt k l c thc hin gn y M bi mt ngi M da trng. Ngi ny quyt nh tr thnh ngi da en bng vic thay i mu da ca mnh thnh mu en. Sng M, ngi ny mun t mnh thy, kinh nghim thc s, ngi da en phi sng trong nc mnh vt v nh th no. Ngi da trng ny c th khng c tng g v vic ngi da en phi chu ng vt v th no. Lm sao h c th nhn ra c m khng thc t l ngi da en? Bt k ci g c bit khc i s ch l tri thc ca ngi da trng. y l mt thc nghim i hi lng dng cm rt ln. Lc ban u, cc nh khoa hc t chi gip ngi ny bi v y l cng vic nguy him. Nhng ngi ny rt cng rn, cho nn dn dn ngi thuyt phc c ba nh khoa hc gip mnh tin hnh thc nghim. Sau mt s x l lu di su thng trong
276

275

| vic tim mt cht sc t mi vo cho anh ta, mu da ngi chuyn thnh mu da ca ngi da en. Lp da ca ngi by gi en, v tc xon cng c cy nhn to. Ngi vit trong hi k ca mnh: Khi cc nh khoa hc bo ti ln u tin rng hiu qu vt l thnh cng, v by gi ti c th bt u thc nghim ca mnh, ti ngh ti vic ti bung tm xem khun mt mnh. Nhng ti khng liu lnh bt n ln. Ti khng chc v iu ti s thy. Vi mt tay run run ti bt n ln. Ti trng i rng ti vn cn nh ti vn th - tc l, nt mt s khng thay i, ch mu da l khc i. Nhng khi ti nhn vo gng, ti thy rng khng ch mu da thay i m ti na cng thay i. Ti khng th on c iu g xy ra, khng th on c ai ang ng trc gng. Mi th u thay i. Ti ngh, khi tr nn ging ngi da en, rng ti s sng gia nhng ngi da en trong su thng kinh nghim mt cch c nhn iu h phi chu ng; ti bit rng ti s khng l ngi da en mi mi - ti s vn cn nh ti thc s vn l. Nhng ngi vit trong hi k ca mnh rng Sau khi sng gia nhng ngi da en trong bn hay nm ngy, ti bt u qun mt rng mnh l ngi M da trng. Ti bt u qun mt rng mnh l ngi da trng. Hng ngy ti thy khun mt mi ca mnh trong gng. Ti thy nh chp mnh nh mt ngi da en. Nhng ngi da en khc bt u i x vi ti c nh ti l ngi da en vy. Bc i trn ng, nhng ngi M da trng, ngi vn quen cho n ti, i qua ti m khng g n ti. Mt hm ti ti nh ca v ti v ng di ca. V ti nhn ti v b qua ti. Ngi no n mt ngi da en? Bn c ti ngi phc v, hay ngi qut rc ang ng ca nh bn khng? Ai ch ti h? Ai nhn vo h mt cch chm ch? H n thun
|

c nhn; khng ai nhn h chm ch. C ln ngi ti th cha giy, ngi vn thng lm giy v cng nh bng giy cho anh ta. Ngi t i giy ch nh bng. Ngi th giy ngng ln nhn v hi, ng khng c mt hay sao? B chn ng ra khi ch ca ti! Ngi vit, Th l ti khng cm thy rng v ti thc s l ngi da trng ti phi bun ci v thi ca ngi - rng y n gin l cch ngi i x vi ngi da en. Khng, ti cm thy rng cch i x l dnh cho ti, ngi da trng, v ti cm thy b xc phm. Khi vic iu tr nht dn i sau su thng v ln da ngi tr li mu trng, ngi vit trong hi k, Khi ti nh li su thng , ti khng cm thy ti thc s tri qua cuc sng nh th. Ti cm thy dng nh ti thy gic m no . Ngi da en l mt ngi no khc, mt ngi khc; ti l mt ngi khc vi anh ta. Chng ta lin kt qu nhiu vi khun mt mnh. Khun mt khng phi l ca ngi . Ngi mang khun mt ch su thng. Nhng iu ng quan tm l th ny: ngi tin khun mt m ngi mang trong su thng khng phi l ca ngi , m tin rng khun mt ngi mang trc v sau su thng mi l ca ngi . Khun mt cng khng phi l ca ngi nt. Khun mt su thng do cc nh khoa hc trao cho anh ta, cn khun mt nguyn gc ny m ngi c t b m cng khng phi l ca ngi . N khng phi l ca ring ngi . Khun mt ca ring ngi ta ch c th c bt gp hoc trc sinh hoc sau cht. Tm kim trc sinh l rt gian nan; rt kh bit Brahman khng biu hin trc sinh. Ti bo cc bn trc y rng so snh vi Brahman biu hin, rt kh bit Brahman khng biu hin. By gi ti li bo bn, c hai cch.
278

277

| i li li trc khi sinh; i su vo trong thin n mc bn c th quay li li trc khi sinh, cho bn s c th bit Brahman khng biu hin. Cch khc l i xa hn v xa hn trong thin cho bn c th cht v i ra ngoi ci cht; th na bn s kinh nghim Brahman khng biu hin. Trong hai cch ny, thc nghim vi vic cht l d dng, bi v n c lin quan ti s kin tng lai. i li l rt kh, tin ln l d dng. Bn c th nhy v pha trc. i li l rt kh. Mc li qun o tr con l rt kh. Tr li bng m l gian nan phi thng, bi v con ng tr nn ngy cng cht hp hn. Nhng b qun o chng ca ci cht l d mc vo. Con ng tr nn ngy cng rng hn. Nh ly, cnh ca ti vic sinh l rt nh; cnh ca ti ci cht l rt rng. i ra ngoi ci cht l d dng. C th i li li ra ngoi vic sinh. C nhng qu trnh v k thut lm iu , nhng chng rt kh thc hnh v theo ui. Vic thin m ti ang ni ti l thc nghim vi ci cht. N l vic nhy vo trong ci cht. Qua vic i vo trong ci cht mt cch c ch , y l mt bi tp trong vic thy. y l vic thc hnh tn ti dng nh cht. Nu iu ny xy ra v bn i vo ci cht mt cch c thc v tr thnh dng nh bn khng c, th th khun mt ca Brahman khng biu hin s thnh thy c. Khun mt s c thy chnh l khun mt trc sinh v cng l sau cht. Cc qu trnh c th l hai, nhng trung tm l mt v cng mt. Bn c th thy trung tm hoc bng cch i li v sau hoc bng cch tin ln trc. Nhng con ng i ln l d dng, cho nn ti nhn mnh vo con ng ca ci cht. Ti khng khuyn bn i li li trc khi sinh thy khun mt ; ti khuyn bn i ln trc vt ra ngoi ci cht thy khun mt . Mt ch nh th v ci cht c chp nhn tr thnh
|

thin. V nu mt c nhn mun sng trong mt ci cht nh th khng phi ch trong vi giy m cho ton b cuc i mnh, ngi tr thnh mt sannyasin. Tnh cht sanyas c ngha l sng theo cch dng nh cht. C mt thin s tn l Bokoju. ng y i vo trong tnh cht sannyas. C ln khi ng y i qua mt lng, mt ai bt u vng li chi ra ng. ng y ch ng , nghe chi. Mt ch ca hng thy iu ny ni, Sao ng c ng nh tri trng ra th? N ang chi ng y. Bokoju p, Ti l ngi cht. Lm sao by gi ti tr a c? Vin ch ca hng ngc nhin v ni, ng m l ngi cht ? ng trng tuyt i sng. Th ri Bokoju ni, C gi tr g trong ci cht vt l ca ti? Khi ti cht, ti s cht nh tt c mi ngi cht; nhng by gi ti l cht khi cn sng: iu ny c gi tr no . Sinh xy ra mt cch v thc, v by gi khng c cch no i vo trong n. Nhng cht vn cn pha trc trong tng lai, v bn c th i qua n mt cch c ch . C hi bit khun mt nguyn thu ca bn qua sinh nay mt ri, nhng c hi vn cn tn ti bit n qua cht. Nhng nh trong tm tr rng bn c th b l c hi ny na. Nu cht ti nh nh ci sinh ti cho bn mt cch ngu nhin, th th bn s b l c hi ny bit. Nhng nu bn t chun b n cho cht, nu bn c cht i thng xuyn, th th bn s bit. y l ngha ca tnh cht sannyas - cht t nguyn. Tip tc cht, tip tc tr thnh dng nh l cht. Nu ai chi bn, ngh rng bn cht. Bn s lm g nu bn cht v mt vt l v ai ng trn nm m ca bn v chi bn? Bt u by gi i.
280

279

| Bt u lm ci m bn s lm khi s bn ang nm u v ai vo n. y l ngha ng n ca sannyas. Do vy bn s c th i vo Brahman khng biu hin. Bng khng bn cng s b l c hi cht ny. V khng phi l bn ang b l n ln u u; bn b l n nhiu ln ri. Tng t, bn b l c hi sinh nhiu ln. C hi ny by gi b mt i vi bn, v trc n nhiu c hi sinh v cht cng b mt. Bn quen thuc vi qu trnh ny n mc bn m nghin n. Bn i qua mt qu trnh ny lp i lp li. By gi bn cn ra quyt nh v vic liu c i thm na vi qu trnh ny hay khng, v tt c chng ta u c c hi lm li cho bn thn mnh v c hi cht ln na. Ti sao khng nhn c hi ny i vo ci khng biu hin! Hin nhn ny tuyn b, Ngi i vo ci khng biu hin t ti ci bt t. Ngi bit ti ci biu hin chinh phc c ci cht, v ngi i vo ci khng biu hin th t ti ci bt t. Nh ly, ci bt t ch c th c bit ch bi vic i vo ci cht, bi v khi chng ta i vo ci cht mt cch ton b, khi chng ta cht theo mi cch thc v vy m vn thy chng ta khng cht, th th tnh bt t c t ti. Cho nn khi ai chi bn v bn hnh x ht nh xc cht v vn cn c thc v bn thn mnh, th th bn s khng phn ng vi li chi . Nu ai cht tay bn, hay thm ch cht c bn, v trong khi b cht, bn vn cn thc ti bn thn mnh, th th cnh ca ca ci bt t l m ra cho bn. Ngi m c gng cu bn thn mnh khi cht th s khng t ti ci bt t, cn ngi i vo ci cht s nm cam l ca ci bt t. Bit Brahman khng biu hin l tm ra ci bt t, bi v ci khng biu hin l ci bt t. Tn ti trc sinh v sau cht, l ci bt t. N cha h sinh nn n khng h dit. Chng ta cng l cng ci . Ch thn th ly vic sinh; n l ci hp thnh, c nhn t b m. Chng ta ti t thi rt, rt c i. Chng ta c khi thn th cn cha c. Khi i vo thn th, s ng nht vi n xy ra, v khi thn th cht dng nh l, Ti cht. Khi ci cht ti mt cch bt thnh lnh - v ni chung n ti mt cch bt thnh lnh, khng bo trc - n by t cho bn lng tt. Nu n nh bo trc vic ti ca n bn s gp kh khn ln; chnh hnh ng khoan dung v phn ci cht l ch n khng bo trc cho bn. Gi s ci cht nh thng bo cho bn, hai mi bn gi trc, v vic ti ca n: iu g s xy ra? Bt k ci g sp xy ra trong hai mi bn gi chc chn s xy ra, nhng kh m hnh dung ra c bn s kh nh th no trong thi k . Bn s kh v khng thoi mi khi ch i cuc hn h, mc du thc ra by gi bn c c hi i qua ci cht mt cch c thc. Bn s thy vic sng ht giy n sang giy kia l rt kh khn. Bn c th tri qua, bn c th mt cm gic ca mnh. Cng c th xy ra l - c kh nng y - bn tri qua thi im ny m khng mt thc. Nhng kh nng ln hn l ch bn s tri qua thi gian trong cn m, v chung cuc cht trong hon cnh . Cho nn vn c l tr thnh hon ton v ch i vi bn nhn c s bo trc v thi im cht ca bn. Sannyas c ngha l t thng bo cho mnh, t hiu v t nh vi mnh rng, Chung im cho ta y. Ci xc ang c a ti ngha a l thn th ta. Thn th ang chy trn dn thiu l thn th ta. y l l do ti sao u ca sannyasin thng c co trc, nh c lm cho ci u ca ngi cht. Trc y c mt s nghi l v tun th tn gio c qui nh cho vic im o cho mt ngi thnh sannyasin. u ngi phi
|

281

282

| c co trc, v h hng ngi thng khc lc v tm ln cui cho ngi , ht nh h vn lm cho ngi khc sau ci cht ca h. Ngay c by gi mt s trong nhng nghi l ny vn cn c duy tr, bi v ngi i vo tnh cht sannyas l ang lm cht i nhng mi quan h v mi ni trn gian ca mnh. Vic khc lc ca ngi thn s dng li trong mt hay hai ngy, v h thy rng mc du con ngi ny quyt nh lm cht i mi quan h trn th, ngi vn sng. iu ny l tt theo mt cch no . Sannyasin cho php ngi thn ca mnh tri qua au n v kh ca ci cht ca ngi trong s hin din ca ngi ; khi ngi thc s cht th ngi s khng c an i h trong ni kh ca h. Trong nhng ngy c xa y ngi ta quen t mt ngi mi im o ln dn thiu. Nhng ngy y l nhng ngy rt hn nhin. Sau khi t ngi ln dn thiu h chm la dn thiu. Th ri thy s h ln, ng cht! Nh ly, ng cht! Th ri ngi c nng ra khi dn thiu ang chy v c cho mt ci tn mi, v nghi l ny tuyn b rng con ngi c v ci tn c ca ngi tri qua vnh vin. y l nhng ngy rt hn nhin, cho nn ngi tri qua bui l nh ny tin rng ci ta c ca mnh cht v ngi by gi l mt ngi mi. Ngy nay hn nhin khng c . Nu bn b t ln dn thiu, bn s lp tc tro xung ngay. Nu u bn c co trc, bn s cho bn thn mnh c chp nh ri gi chic nh trong an bum cng vi cc nh khc. Bn s duy tr tnh lin tc. Ngy nay con ngi tr nn rt lu lnh v tinh ranh, cho nn t b thc tr thnh him. Nhng khng c cch no khc hn tnh cht sannyas bit ti Brahman khng biu hin. Ngay c
|

mt ngi trn tc cng c th bit ti Brahman biu hin, nhng ch sannyasin mi c th bit Brahman khng biu hin. cho hm nay. Chng ta s gp li vo m nay. By gi chng ta bt u cuc hnh trnh ca mnh ti ci khng biu hin. chng ta cht i.

283

284

| Li kinh ny hi kh hiu, nhng n c ngha phi thng bi nhiu l do. Trc ht, chng ta ni chung vn tin rng nu chn l b che ph, n phi b che ph bi bng ti, nhng li kinh ny ni n b che ph bi nh sng; do c li cu nguyn rng Thng s ci b tm mn nh sng. y l kinh nghim ca ngi tin hnh tm kim su sc v chn l. Nhng ngi ch suy ngh bao gi cng s ni rng chn l b bao ph trong bng ti, nhng nhng ngi bit qua kinh nghim su sc s ni n b che ph trong nh sng; v nu n trng c v ti, y l v ci chi ca nh sng ny. Chng ta b lo mt khi nh sng qu mnh; th th nh sng trng nh bng ti bi v nhc im ca mt chng ta, chng khng th chu ng c qu nhiu nh sng. Nhn vo mt tri vi mt m to, v trong mt vi giy bn s trong bng ti. Mt tri chi li n mc mt khng th chu ng ni n. Cho nn nhng ngi bit t mt khong cch v khng trc tip - ngi ch ngh v n - s ni rng ngi n ca Thng b giu trong bng ti. Nhng nhng ngi bit n kinh nghim v n s ni n b giu trong nh sng, v h s cu nguyn Thng b tm mn . o tng c to ra bi v mt chng ta qu yu khng tr ni trc d tha nh sng. Con ngi chng ta khng thch hp n nhn n. Khi ngi ta tin ti chn l, nh sng bt u tng ln, tr nn ngy cng chi li hn. Nhng ngi ang i xa thm vo trong thin dn dn i ti bit vic to sng tng ln khi vic thin ca h tr nn ngy cng su hn. Mt sannyasin ngi Italia tn l Veet Sandeh hm nay bo ti rng c qu nhiu nh sng bn trong c y n mc c y kinh nghim cc tia sng lo ra t c y, v ton b thn th c y bng chy c nh mt tri ang chiu sng bn trong c y. Sc nng khng n t bn ngoi m t bn trong, v nh sng chi li n mc c y
|

16 Ch vic bit cn li

Khun mt ca Brahman , ngi gia s trn tr nh sng, b che ph bi tm mn vng. Xin Thng ci b tm mn ra cho con, ngi tm kim chn l, c th t ti iu ti cao.

285

286

| kh ng c trong m. Khi ti l m, c y ni, ton nh sng l nh sng khp xung quanh. Khi ngi ta i ngy cng su hn vo thin, nh sng ny tr nn cng mnh, tp trung v xuyn thu, v mt khonh khc s ti khi cng nh sng ln n mc ngi kinh nghim bng ti su sc. Ch cc v thnh Ki t gio t tn ng cho khonh khc ny. H gi n l, m ti ca linh hn. Nhng m ti nh hc n ny l do nh sng qu mc, s trn tr nh sng. Chnh trong khonh khc ny m con ngi cu nguyn Thng b i tm mn nh sng, cho con c th thy khun mt ca chn l n ng sau n. iu duy nht c trng i l s c qu nhiu nh sng bao quanh chn l n mc n lm m mt chng ta. iu khp v tt l chn l c che giu bn trong vng trn nh sng . Ch o tng ca chng ta l chn l b che giu trong bng ti. Lm sao c th c bng ti bao quanh chn l c? Nu bng ti bao quanh chn l, th th chng ta s tm ra nh sng u trong th gii ny? Lm sao bng ti c th bao quanh chn l c? Khng c kh nng no, khng cch no, bng ti tn ti gn nh sng c. Ni c chn l chc chn s c nh sng; n ch trng nh bng ti i vi chng ta. Nu chng ta hi nh huyn mn Sufi, h s bo chng ta rng khi chng ta i su vo thin khng ch c mt mt tri, c c nghn mt tri. Cho nn vic trn tr nh sng th dng nh l c v s mt tri ang chiu sng ng thi bn trong. Mt cch t nhin, chng ta s b lo mt nh m. Chn l c n trong nh sng. V bn c khng? - tht d dng cho chng ta m mt trong bng ti, nhng rt kh m mt trong s trn tr nh sng. C g kh khn trong vic mt m, hay trong vic m chng, vo m khng trng? Nhng nu mt tri chiu vo mt chng ta thy rt kh m mt ra.
|

Xung t cui cng ca nhng ngi tin ti chn l l vi nh sng, khng phi vi bng ti. Li kinh ny ni v thi k ca xung t. Trong khonh khc ngi tm kim cu nguyn, Xin Thng b tm mn ra cho con c th thy c khun mt nguyn thu, thc s ca ngi. C v hon ton t nhin nu ai cu nguyn, Xin a chng con ra xa khi bng ti; xin dn dt chng con ra khi bng ti, nhng, Xin b nh sng ny... l sao? V mt im ng quan tm na l t vng c dng m t nh sng - y l mt t rt d chu. nh sng ny ging nh vng. N l nh sng m chng ta s khng c c ao no b n i. Rt kh yu cu n c b i, nhng chn l khng th c thy cho ti khi nh sng c loi b. Cho nn chng ta hiu im ny. Rt d dng t b ci xu, nhng kh khn thc ny sinh khi thi im ti t b ci tt. u l kh khn khi t b xing xch st? Kh khn ny sinh khi xing xch vng b t b, bi v kh m coi xing xch vng l xing xch. Chng trng nh trang sc. Rt d dng vt b ci khng thnh thin, nhng ngay c ci thnh thin cng tr thnh cnh n l trong giai on cui cng. Khi iu y na cng phi t b, kh khn ln ny sinh. Trong giai on cui cng ci tt cng phi b t b, bi v ngay c gn b ngn y tr thnh cnh n l, v ngay c cnh n l ngy y l ro chn trong vic tm kim chn l. Ch tuyt i khng gn b, tuyt i t do mi c tc dng. Cho nn ngi tm kim ny, ngi phi tranh u vi bng ti v chinh phc c n, by gi cu nguyn Thng rt b tm mn vng. Khng kh khn tranh u chng li bng ti, nhng s c nhiu kh khn khi khonh khc ti tranh u chng li nh sng.

287

288

| nh sng - v tranh u chng li n sao? iu ny tht ng ngc nhin. nh sng d chu th, tuyt trn th, em li an bnh th, hng hi, y nc cam l ca cuc sng n mc tht au n phi ni ti vic loi b n. V do hin nhn ny cu nguyn Thng rt b n: T con khng th lm c iu . Tm tr con s thuyt phc con rng hi nhp vo vi n l hn, Nh ly, bn s phi t cu bn thn mnh ngay c vi nh sng khi thin ca bn em bn ti s chi li ti thng ca n. Cuc hnh trnh ca bn phi i ra ngoi c iu . Bn phi vt qua n, bn phi siu vit ln n. Bn phi vt ra ngoi bng ti, v vt ra ngoi nh sng na. Khi tm thc i ra ngoi bng ti v nh sng, nh nguyn chm dt v bt nh bt u. Th th ci mt c thy, ci khng nh sng khng bng ti, khng m khng ngy, khng sng khng cht, ci bao gi cng c , v vt ra ngoi tt c mi nh nguyn. Bn i din vi xung t cui cng vi nh sng trc khi ci bt nh c t ti. Cch khc hiu iu y l th ny: bao gi cng d dng t b bt hnh; ci m chng ta c th tranh u chng li. Nhng nu hnh phc ti trn con ng ca chng ta, rt kh tranh u chng li n - gn nh khng th c. Lm sao chng ta c th tranh u chng li n c? Nhng gii thot l khng th c c nu chng ta b mc v b gn vo hnh phc. Nh ti ni vi cc bn sng nay, hnh phc s to ra ci tri cho bn, v trong ci tri bn s thy mnh li trong cnh n l, b cm d vo trong hoan lc v tnh yu; khng c gii thot y. Li cu nguyn ny, ham mun ny ca hin nhn rt b tm mn nh sng v thy khun mt ca Brahman b bao ph bi nh sng lo mt , lm l ra ci bt lc cui cng ca tm tr con ngi. Tm tr con ngi khng c ao c c t do khi nh sng hay hnh phc hay ci tri. Nhng ngi ta phi t do khi chng. Hin nhn ny ang ng ngng ca. Mt
|

bn l bn tnh con ngi ca ng y, ci thc gic ng y nhy ma vi vui th trong nh sng , ng nht bn thn mnh vi nh sng v c hp thu vo trong n; trong khi bn kia l khao kht su xa bn trong v chn l, ci thi thc ng y vt ra ngoi. Chnh trong khonh khc kh khn v quyt nh m ng y tht ra li kinh ny, li cu nguyn ny, Xin Thng ci b tm mn nh sng qu mc ra. ng y cu nguyn, Xin ci b vui thch ny, dng tuyt trn ny cho con c th thy chn l hon ton, trn tri, m chnh l ngi! Nhng ngi sng trong kh khng bit rng hnh phc c ci kh ca n. Nhng ngi sng gia k th khng bit rng bn b cng c nhng xung t ring ca h. Nhng ngi sng trong a ngc khng bit rng ci tri c nhng rc ri ca ring n. Lm sao nhng ngi sng trong bng ti hnh dung c rng nh sng tr thnh nh t? Chng no c nh nguyn khng c gii thot, c cnh n l. Th th ci g s cn li khi nh sng b loi b i, khi bng ti b loi b i? Ci g l khun mt ca chn l? Ci g c thy? Hin ti, nh tr tung tng ca chng ta c th vn ti, ci xa nht ngh ca chng ta c th bay ti, ci xa nht tm tr chng ta c th t ti, cc im chng ta c th hnh dung ra l ch nu chn l c khun mt n s l nh sng - nh sng chi li. Ti sao chng ta ngh nh vy? Hiu mt hay hai im. Chng ta vn cha thy nh sng u. Bn c th p, Thy ng g, chng ti khng thy nh sng sao? Chng ti c thy nh sng y. Chng ti thy nh sng khi mt tri ln vo bui sng. Chng ti thy nh sng vo ban m khi trng chiu sng v c nh trng mi ni. Khng, ti nhc li, bn cha thy nh sng u. Bn ch thy cc vt c chiu sng. Khi mt tri ln bn thy mi vt c chiu sng - ni, sng, sui, cy, ngi. Bng in by gi ang cho
290

289

| bn nh sng. Bn s ni, Chng ti thy nh sng. Nhng khng, bn khng thy nh sng. Bn thy bng in chiu sng. Bn thy mi ngi ang ng trong nh sng ca n. Bn thy cc i tng, khng phi l nh sng. Khng th c bt k kinh nghim no v nh sng trong th gii bn ngoi. Ch nhng i tng pht sng c thy, v khi chng khng c thy chng ta ni l bng ti. Khi no c bng ti trong phng ny? Khi khng g c th c thy trong phng ny chng ta ni c bng ti, v khi cc i tng l thy c th chng ta ni c nh sng. Chng ta khng thy nh sng trc tip. Nu khng c vt no trong phng ny bn s khng c kh nng thy c nh sng. nh sng chm vo mt vt; hnh dng ca vt ny c bn thy v bn ngh bn ang thy nh sng. Nu vt ny c thy rt r rng bn ni c nhiu nh sng, nu n khng c r rng lm bn ni nh sng khng , v nu n khng c thy cht no bn ni c bng ti. Nu bn khng th bit c ci g v hnh dng v i tng bn ni tri ti en nh hc n. Nhng bn d khng thy nh sng ln bng ti. Chnh s phng on ca chng ta l c nh sng bt k khi no ta c th thy cc i tng. Thc ra, bn thn nh sng l mt nng lng chc lt n mc n khng th c thy t bn ngoi. nh sng l thy c bn trong bi v khng c i tng no bn trong m c th c chiu sng. Khng c cc i tng bn trong m c th pht sng v chng ta c th thy c, cho nn khi chng ta kinh nghim nh sng bn trong, y l nh sng thun tu, n l trc tip, n khng c bt k trung gian no. Chng ta thy hai th bn ngoi - i tng c chiu sng v ngun nh sng; v nh sng gia hai iu ny chng ta khng bao gi thy c. Mt tri l thy c hay bng in l thy c, v cc vt c chiu sng y l thy c; nhng nh sng gia c hai l khng thy c.
|

Khi nh sng c thy bn trong khng c cc i tng, khng c ngun no c - n l nh sng v ngun. Khng c mt tri m t nh sng to ra. Khng c n pht ra nh sng. Ch c nh sng v ngun. Khi nh sng c thy ln u tin trong th gii v vt y, th th Kabir, Mohammed, cc nh huyn mn Sufi, cc nh huyn mn Baul, cc nh huyn mn Jaina, bt u nhy ma, tuyn b iu chng ta gi l nh sng th ch l bng ti. Aurobindo vit, Mt ln ti thy bn trong, vn tr nn r rng rng ci m ti vn hiu l nh sng l bng ti. Khi ti nhn vo bn trong ti thy rng ci m ti coi l sng thc t l cht. Qu thc rt kh nhn ra v chu ng nh sng, v ngun, v vt v v hnh dng c sinh ra bn trong. Kh khn ln nht l ch tm tr chng ta c khuynh hng ngh, Mnh t ti ch kt thc ca cuc hnh trnh ca mnh, mnh t ti ch n ca mnh. Gic quan khng phi l chng ngi ln trn con ng ca ngi tm kim chn l; ngi vt qua chng. ngh cng khng phi l cn tr ln; ngi vt ra ngoi chng. Nhng chn chng ta t chi di chuyn khi o hoa ca vui mng v vui v ca thnh t bt u hin l bn trong. Chng ta cm thy khng thch t b chng v loi b chng. Chng ta thy thiu dng cm v bo dn trong mnh vt ra ngoi chng, v chng ta ngh chng ta t ti ch. y l khonh khc hin nhn ny cu nguyn, Xin Thng ci b nh sng chi li ny na. Con c ao bit ci nm ngoi nh sng y. Con i qua bng ti - by gi xin a con vt ra ngoi nh sng. Nh ly iu ny. ch v quyt tm c th gip chng ta vt ra ngoi bng ti, nhng ch bung xui gip chng ta vt ra ngoi nh sng. Chng ta phi i vo trong xung t vt ra ngoi bng ti; chng ta phi vt ln v tranh u vt v. V con
292

291

| ngi tm thy sc mnh trong tranh u vi bng ti, nhng con ngi tuyt i yu ui khi c hi ny sinh tranh u chng li nh sng. Con ngi gn nh l khng c. Quyt tm v ch mnh m s khng c tc dng y; chng l v hiu qu. Ch bung xui c hiu lc. Li kinh ny ni cho chng ta v bung xui. Hin nhn ny ti ch nh sng c sinh ra. By gi ng y b tht bi. Cho ti lc ny ng y khng cu nguyn c gip . Cho ti lc ny ng y khng yu cu Thng lm bt k iu g cho mnh. Vi t tin trong bn thn mnh, ng y lm ra con ng ca mnh cho ti im ny. Con ngi c th i xa ti im ny, nhng nhng ngi ph thuc vo quyt tm khng bao gi c th vt ra ngoi iu ny. Ch nhng ngi c chun b bung xui ton b mi c th vt qua bin gii ny. iu ny s d hiu nu chng ta din t n theo cch ny: thin a chng ta ti kinh nghim ln v nh sng. Sau iu ny, thin khng cn hu dng. Cho nn nhng ngi cha bao gi thc hnh thin m ch cng dng li cu nguyn l ngu xun - khng c nhu cu v li cu nguyn ni h ang . V nhng ngi thc hnh thin v coi li cu nguyn l khng cn thit cng l ngu xun, bi v thin s em chng ta ti cnh ca nh sng, nhng mt khi y ri, ch li cu nguyn chn thnh su sc mi c th c ch. n cui bn s phi cu nguyn, Con ang trong tay ngi, xin dn con i! Con ti im ny, by gi xin dn con vt ra ngoi iu ny. V nh ly, ngi du hnh ti nhng gii hn ca thin ginh c quyn yu cu Thng dn mnh vt ra ngoi. By gi, khi n hu ca Thng bt u ging xung ngi , ngi c chun b. Ngi t ti ni xa nht con ngi c th ti, v ngay c Thng cng khng
|

th trng i nhiu hn iu ny t ngi . y l gii hn tt bc ca kh nng con ngi. Nu by gi Thng cng i hi thm t con ngi, y l bo cha, y l qu ng. Khng cn vn no hn vn ny ny sinh. By gi, ch li cu nguyn c th gip ch, v li cu nguyn l, Con bung xui theo tay ngi: Xin Thng ci b tm mn ny. Li cu nguyn l bc a thin ti s hon tt ca n, v bung xui ton b l bc cui cng trn con ng ca ch v quyt tm. Bn phi n lc nhiu nht c th c, nhng khonh khc bn cm thy, Mnh khng th i xa hn th ny, phi vin ti li cu nguyn. Vo khonh khc , ku to xin n hu ca Thng i; ni vi ngi, Con i xa nht c th c trn i chn yu ui ca mnh, nhng iu nm ngoi kh nng con i xa hn. By gi xin ngi chm nom cho con! y l khonh khc khi hin nhn cu nguyn rng tm mn c th c ci b v khun mt tht c l ra. Chn l s ging ci g? N s ging ci g khi nh sng cng b b i? Cn phi hiu thu iu ny. S rt kh, rt tinh t v su sc, nhng cn phi hiu n mt cht sao cho n c th hu dng cho chng ta. Ti bo cc bn rng trong th gii bn ngoi c cc i tng c chiu sng v c ngun sng. Khng c kinh nghim v bn thn nh sng trong th gii bn ngoi. N ch c kinh nghim bn trong, ni khng c i tng ln ngun sng. V th th, chung cuc, nh sng cng bin mt. Chng ta ngh s c bng ti khi nh sng bin mt, l kinh nghim ca chng ta; v chng ta c th coi li cu nguyn ca hin nhn ny l ngu xun, bi v lm sao ng y c th thy khun mt ca Thng trong bng ti m s c khi tm mn nh sng c ci b ra? Nh ly, ng y chinh phc bng ti; by gi, khi nh sng bin mt, s khng c bng ti.

293

294

| Bng ti bin mt t lu trc ri. i mt vi ng y by gi l tm mn nh sng. Ci g s cn li khi nh sng bin mt? Khi mt tri ln y l bui ti; m cn cha ti. l thi k m ngun sng bin mt v bng ti cha trm xung. Khonh khc chng ta ang tm kim m t l lc chng vng nm gia ngy v m. l l do ti sao li cu nguyn v lc chng vng c m t bi cng mt t Hindu - sandhya - chng l ng ngha. Ngi ta bt u gi li cu nguyn l sandhya, v ly lc mt tri ln lm thi gian cu nguyn. C hai sandhya mt trc khi mt tri mc v mt sau khi mt tri ln. Chng l cc im gia; ngy qua ri nhng m cn cha ti, hoc m qua ri v ngy cn cha ti. L hng nh gia c hai c bit l sandhya, v chng ta ly thi k lm thi gian tn th v cu nguyn. Nhng s kin thc l khc. Sandhya n thun l biu tng cho khonh khc ca sandhya bn trong, khi c hai bng ti v nh sng bin mt. Sandhya ti khi khng c bng ti khng nh sng, ch c mt loi nh sng c bit c bit l alok. ngha t in ca t ny l nh sng. iu y l khng ng. Alok c ngha l khonh khc khng bng ti khng nh sng. Vo lc bnh minh mt tri cn cha ln nhng m tri qua ri. Khonh khc ca alok l bnh minh. Ti tham chiu iu ny nh mt minh ho cho bn c th hiu thu tng, bi v khng c cch no khc cho bn mt tng v vic xy ra bn trong. Khng c bng ti khng c nh sng. Ch c alok. Nh ti ni vi bn, c i tng v ngun sng bin mt khi bn quay vo trong v ch c nh sng cn li. Mt khi nh sng , v c bng ti na, mt i th ch cn li alok, th th c hai ngi bit v ci c bit cng bin mt. Ngi thy v ci c thy c hai u mt. Th th khng phi l hin nhn ny ang ng nhn vo chn l, khng; th th bn thn hin nhn
|

tr thnh chn l. Th th chn l tr thnh hin nhn. Th th khng c ngi bit khng c ci c bit - c hai bin mt. Trong alok, bng ti v nh sng, ngi bit v ci c bit khng cn na. Khng c ngi kinh nghim khng c kinh nghim, ch c vic kinh nghim. Ni c kinh nghim, kinh nghim c y v ci c kinh nghim c y. Khng, y khng c ngi kinh nghim khng c ci c kinh nghim. Ch vic kinh nghim cn li. Hin nhn ang kinh nghim khng cn na, Thng khng cn na. Khc bit, phn bit bin mt. Ngi yu v i tng ca tnh yu khng cn na. l khonh khc ca gii thot ti cao. Khng phi l trong khonh khc ny chng ta i ti bit ci g . Ngc li, chng ta bit rng chng ta khng c; v chng ta cng bit rng khng ci g cn li bit. Ch c vic bit cn li. Cho nn thut ng ny c Mahavira dng l tht tuyt diu. ng y gi n ch l vic bit. Ngi bit khng c, ci c bit khng c - ch c vic bit. C hai u mt. N cng ging nh th ny: mt tri, ci ngun nguyn thu, mt i v cc i tng nhn nh sng cng mt i. Tng t ngi bit - ngun gc - mt i, v cc i tng c bit cng mt i; ch vic bit cn li. Trong cuc hnh trnh hng ti vic bit ny, nh ti bo cc bn, bc u tin l quyt tm - ch mnh m - v bc th hai l bung xui. Bc th nht l v thin, bc th hai l v li cu nguyn. Vi ngi i c hai bc khng ci g cn li c bit hay c t ti hay c kinh nghim. cho hm nay.

295

296

| Chng ta quen thuc vi mt mt tri chng ta vn thy trn bu tri, nhng c v s mt tri nh mt tri ca chng ta. Khi m ti bu tri y sao. Mc du chng ta gi chng l sao nhng chng tt c u l mt tri, nhng bi v qu xa chng trng nh b. Mt tri ca chng ta khng ln lm u. Trong v s mt tri n c kch c trung bnh. C nhng mt tri ln hn nhiu trong v tr. Mt tnh ton ca cc nh khoa hc c lng rng c qung bn mi triu mt tri. Kinh nghim ca cc hin nhn l ch c v s mt tri, nhng mt tri c tham chiu ti trong li kinh ny l mt tri ti cao m t mi mt tri khc nhn nh sng. Tham chiu ny l ti mt tri ti cao m l gc r v l ngun nh sng nguyn thu - v t to ra tt c nhng tia sng ho trn vo nhau trong v tr. Ton th s tn ti l vic biu l ca mt tri ny. Nh ly, cuc sng, s tn ti, khng trnh khi c mc ni vi cc tia sng ca mt tri ny. Hin ti cc nh khoa hc ang rt lo ngh bi v h s rng mt tri ca chng ta s lnh dn i trong ba hay bn triu nm na. N phng ra cc tia sng ca n lu ri v ang mt vic pht sng ca n. N by gi l mt ngi sao vng vt c cc tia sng ang gim bt mi ngy. Nhiu nht, h ni, n s to sng trong bn triu nm na, v ri mt ngy no n s hon ton lnh i v cuc sng trn tri t s tr nn tt ngm, bi v ton th s tn ti ph thuc vo cc tia sng ca mt tri. Ton th s tn ti - hoa n, chim ht, s rn rng ca cuc sng con ngi - u ph thuc vo tia sng mt tri. Trong li kinh ny m t v mt tri v i m vi n s tn ti ca mi mt tri khc u c ni li. Mt tri v i ny khng bao gi c th c t ti bi cuc hnh trnh v tm kim bn ngoi ca chng ta. Nh ti ni vi cc bn sng nay, mt tri ca chng ta l Brahman biu hin. Mt tri v i
|

17 Ci nhy ti thng

Hi mt tri, ngi nui dng v ngi h tr cho th gii, Hi l khch n c trn bu tri, Hi Yama, hi mt tri, hi mt tri ca Brahman, Con xin cu khn ngi rt li cc tia sng. Con thy hnh ngi, trn y n hu v ho hip. Con l ngi ang ngi trong vng trn ca cc mt tri.

297

298

| c m t y l Brahman khng biu hin. N l ht mmBrahman. Ton th s tn ti ny l s m rng ca ci ngun khng biu hin . T n ton th v tr ny vi cc phm cht v hnh dng ang m rng v c to ra. Hin nhn ny cu nguyn y, Hi mt tri, xin rt v mng li cc tia sng ca ngi. Nhiu iu c hm trong vic thu v cc tia sng ca mt tri, bi v ton th s m rng ca s tn ti c mc ni vi chng. Hin nhn ny ni y, Con vt qua ci cht, hi mt tri; by gi xin ngi thu v chnh s tri rng ca s tn ti ca ngi. Cng ht nh ti bo cc bn: Ti vt qua bng ti, by gi xin thu nh sng na! Trong li kinh ny, hin nhn cu nguyn mt tri v i rt v tt c s m rng ca cuc sng vo trong bn thn n. Con siu vit ln trn ci cht, by gi con c ao siu vit ln trn s sng na. y thc s l khao kht siu vit ln mi nh nguyn, bi v chng no nh nguyn cn dai dng ci khc bao gi cng hin din, d chng ta t c bt k ci g. D chng ta c th tm thy sng nhiu n u, cht bao gi cng s i km n. y l nh nguyn, y l pha bn kia ca cng mt ng tin. Khng th gi mt ny ca ng tin v vt i mt kia. Mi iu chng ta c th lm l gi cho mt ny p xung v mt kia l ra. Nhng mt b n kn y vn ang i lt ln, ch bi v n c y - n khng i u mt . Khng ai c th vt mt ny v gi mt kia ng thi, nhng qua cuc i mnh con ngi hnh x ngc nghch dng nh iu ny c th c. Ngi cu nguyn, Xin Thng cu con khi kh v cho con hnh phc. Chng l hai mt ca cng mt ng tin. Ngi mun gi li hnh phc nhng khng hiu r rng bt hnh chc chn s theo sau n. Ngi cu nguyn c tn knh v trng vng, khng thy rng bt
|

knh c theo sau. Ngi cu nguyn, Con khng mun cht, con mun sng, v trong cu nguyn cho sng, ngi qun mt rng cht chc chn theo sau n. Trong th gii ny khi mt ngi i hi ci ny, ngi nhn c ci khc m khng hi xin v n. Bn phi sn lng chp nhn c hai hoc khng ci no. Bt k ai sn lng chp nhn c hai u tr nn t do vi c hai; v bt k ai c chun b b c hai cng tr thnh t do vi c hai. Sn sng chp nhn c sng v cht l khng nm gi a thch sng v khng ght cht. Khng nm gi a thch sng, ngi ta c gii thot. Sng no c trong sng v kh no c trong kh i vi ngi chp nhn c sng v kh? C hai ph nh ln nhau khi c hai c sn lng chp nhn v ci trng rng c to ra. Ngi ni, Ti sn lng t b c hnh phc v bt hnh, cng vt ra ngoi chng. Nhng tm tr thuyt phc chng ta b bt hnh v gi hnh phc. C nhiu cch ph v hnh mu ny ca tm tr: hoc l c chun b chp nhn c hai, hoc tr nn dng dng vi c hai. Tnh phn cc ca chng, s i lp ln nhau ca chng l ng thi; chng l cc kha cnh ca mt v cng mt s tn ti. Cho nn hin nhn ny ni, Xin rt cc tia sng ca ngi li, hi mt tri, cho tt c cuc sng c th c ko vo v co vo trong. Mi th i ra t mt tri v i ny. Cho nn nu chng ta hiu ng kht khao ca hin nhn ny, n l th ny: Con kht khao thy ci m t mi th i ra, v ci m mi th b ko vo. Con ham mun thy ci gc r, ci nguyn thu. Con khao kht thy ci m t ton th v tr ny c to ra v ci m v tr ny, trong trit tiu ti hu ca n, b hp thu vo; ci m t s m rng mnh mng ca s tn ti ny tri ra v ci m vic hu dit v i ko tt c n li.
300

299

| Chnh bi l do ny m mt tri cng cn c coi l Yama thn cht. Nh iu ny trong tr: Yama l thn ca cht v mt tri l thn ca sng. Nhng nh ly, cht n t cng ch m sng ti. Cht khng n t bt k ch no khc, bi v hai iu ny khng th b tch ri. Khng phi l sng ti t ch ny v cht n t ch khc. Nu m nh th chng ta s gi sng v b cht. Cho nn mt tri cng c gi l Yama na. T yama l hu dng theo cc ngha khc na. Nhng ngi t tn ci cht l Yama u l nhng ngi xut sc. T yama c ngha l ngi kim sot. H gi ci cht l ngi kim sot s sng. Nu ci cht khng phi l kim sot s sng, th th s c hn lon v ln ln ln. Ci cht ti v lm yn tnh mi mi bt ho. Cht l ngh ngi. Ht nh mt ngi ng v ngh ban m sau lao ng ban ngy vt v, cho nn cht cho chng ta ngh ngi. S c hn n ln trong cuc sng ca bn nu bn khng ng nm hay mi ngy. B no bn s b bi ri, khuy ng, mt trt t. Ng ban m cu bn khi au kh v khuy ng ny. N cho bn trt t v lm bn ti tnh vo bui sng. Khi nhn su hn vo ci cht, ngi ta thy rng n ging nh vic ngh ban m vo cui cuc i ln xn v bt n - vic gii lao t cuc sng lao ng vt v lm bn ti tn cho vic bng ln mt cuc sng mi. Do thn cht c gi l Yama. Thn kim sot v em trt t cho cuc sng. Nu thn khng c , cuc sng s l iu thch v ln ln. Cht khng phi l k th ca sng. Yama tuyn b cht l bn ca sng. Nu cht khng c , cuc sng ca chng ta s in khng v hn n. Bn s rt ngc nhin nu bn nhn vo hin tng ny t nhng cnh quan khc, bi v ng ln hn ca n nhiu hoa n ra - nhiu hng dn c gi tr. Nu mt ngi thy tha thi sng v khng c kh cht no, ngi s pht in. Pht biu ny c v k l, kh hiu thu iu y. Nu bn c sng khng trn ln vi kh, th th sng s hng bn thnh mt tr.
|

iu ng quan tm l quan st rng c vi ngi trn cung trng trong cc x hi ngho v kh. C nhiu ngi trn cung trng hn trong cc x hi sung sng v giu c. Hin ti, nc M c s lng ngi trn cung trng ln nht trn tri t. iu g xy ra? Kh l tc ng gi cn bng, mt b iu chnh. Chng ta cm thy gai nhn trong hoa hng nh k th, nhng chng ch l bo v hoa hng, chng l mt loi b iu chnh. Cuc sng kim sot, iu chnh bn thn n thng qua cc ci i lp; qua cc ci i lp cn bng c duy tr. Nu bn quan st mt ngi i trn dy, bn c th thy s kin siu hnh trong th thut ca anh ta. Chng ta theo di, nhng chng ta khng thy. Khi ngi i trn dy, bn s thy ngi gi cn bng bn thn mnh bng mt cy so di trong tay. Khi ngi ung a cy so v bn tri, y l trnh ng v bn phi, v khi ngi c th b ng v bn phi, ngi ung a cy so v bn tri. Do vy ngi gi cn bng, ngn mnh khi b ng bng vic ung a sang pha i din. duy tr cn bng ngi phi ung a sang pha i din. Cht l nhn t cn bng ca sng. Bt hnh l nhn t cn bng ca hnh phc. Bng ti l nhn t cn bng ca nh sng. Cc i tng vt cht l nhn t cn bng ca tm thc. y l iu lm cho nhng ngi gi ci cht l Yama thnh phi thng. Chc chn l h khng c th ch g vi cht. H bit ci thc cht, chn l ca ci cht. H ni, Chng con bit rng ngi, ci cht, l ngi kim sot sng; nu ngi khng tn ti s c hn lon ln. Ngh mt cht m xem. Gi s khng ai cht trong mt ngi nh trong vi trm nm; s khng cn a ai vo nh thng in, bi v bn thn ngi nh y s tr thnh nh in ri. Mt ng ngi gi qua i v ng kia tr con c sinh ra; vic cn bng ging nh ngi i trn dy ang tip din, v s tip tc vo mi thi.
302

301

| Do hin nhn ny ni, Hi mt tri v i, hi Yama, ngi l ngi em cho cuc sng, ngi l ngi kim sot cn bng ca sng v cht. Xin ngi rt li mi tia sng ca ngi. Xin rt li cuc sng ca ngi. Xin rt li c ci cht ca ngi na. Con mun bit yu t nm ngoi c sng v cht, ci cha bao gi sinh, cha bao gi cht. Con khao kht bit ci ngun nguyn thu . Con khao kht bit khonh khc u tin khi khng c g - khi c ci trng rng ton b, t ci khng ca n m mi th c to ra. Con khao kht bit khonh khc ti thng khi mi th s li b hp thu v ci khng s cn li. Con khao kht bit ci trng rng m t mi th c sinh ra. Con khao kht bit ci trng rng m trong mi th c hp thu vo. Con cu nguyn ngi, xin rt tt c s tha thi tia sng ca ngi. Chc chn y khng phi l li cu nguyn gi ti bt k mt tri no c thy bn ngoi. y l li cu nguyn c a ra sau khi t ti ch bn trong, bn ngoi ci nm ch cui cng m t cn phi tin hnh ci nhy vo v thu v v chung. Li cu nguyn ny, Hi mt tri, xin rt li mi th ca ngi, thuc v khonh khc ny. Dng cm ln lao, mt s to bo cui cng c cn ti lm ra li cu nguyn nh th, bi v ngi ta c th ngh, Liu mnh c th c cu khng, ni sng v cht b co li v mi tia sng ca mt tri v i b rt ht? Mnh cng s b dit vong. Nhng kht khao ca hin nhn l th ny: Mnh c th c cu hay mnh c th b dit vong; iu ny khng cn l vn . Vn ch l khao kht ca mnh bit ngi bao gi cng c . Mnh khao kht bit ngi ang c y, ngay c khi mi th u b mt i v b hu dit. Mnh cng s b mt i, nhng mnh mun bit ci khng mt i. V s ngi trong v s thi i i tm chn l trong th gii ny, nhng khng u trong th gii ny vic tm kim nh th c tin hnh nh ngi ta lm qua mnh t bn trong ny. Khng c th d song song bt k u trong th gii ny v vic tm kim ti hu nh th v vic kim tra cui cng nh th v lng dng cm nh mt s nh thm him mnh t bn trong ny dm lm. Ngay c sau khi tin hnh vic iu tra lu di ti khng c kh nng tm ra nhng ngi sn lng tr nn b trit tiu trong cuc truy tm chn l ca h. c nhiu ngi tm kim chn l trn th gii ny nu ra mt iu kin, Bng vic cu bn thn mnh, ti mun bit chn l. Nhng chng no ti cn c cu, bn s ch bit th gii ny - lun hi - v ti l mt phn v mt gi ca th gii. Nu ai bo nhng ngi tm kim nh Aristotle, Hegel v Kant, ng s c kh nng bit chn l nu ng tm bn trong bn thn ng, nhng ngi nh th s p, Mc ch g c trong vic bit chn l nh th? u l ci dng ca vic bit chn l m trit tiu chng ta? Tm kim ca h l vi mt iu kin ny: Chng ti mun cu bn thn chng ti v bit chn l. Nhng ngi, khi i tm chn l, cng thm d bo ton bn thn h, khng bao gi bit chn l; thay v th h ba t ra n. H ch to ra chn l. l l do ti sao Hegel vit nhng cun sch di cn Kant ngh nhng l thuyt v nguyn l su sc v tinh vi v chn l. Nhng tuyt i khng c gi tr g, khng quan trng g, trong bi vit v cc nguyn tc ca nhng ngi khng c chun b tm kim ci ta. Nu bn hi Kant hay Hegel v kin ca h i vi hin nhn ny ca Upanishad, h s ni, ng ta l ngi cung trng. Gi tr no c nu ng mt bn thn mnh khi t ti chn l?

303

304

| Nhng hiu bit ca hin nhn ny l su lng v su sc. ng y ni, Ti l mt phn v mt mnh ca ci phi chn l, mt phn ca th gii, ca lun hi. Nu con ham mun rng s tn ti trn tc ny mt i, rng chn l ti vi con, v rng ci ti ca con bn trong vn cn khng b ng chm ti, th th con ang c gng lm iu khng th c. Nu s tn ti trn tc ny m mt i, n phi i mt hon ton - t bn trong cng nh t bn ngoi. Mt mt, cc i tng bn ngoi phi bin mt, v mt khc, ci ti bn trong phi bin mt. Hnh dng bn ngoi v hnh dng bn trong phi tri mt, li ci trng rng bn trong v bn ngoi. Do nu chn l c tm thy, iu kin khng trnh khi cho vic l lm mt bn thn ngi ta. Con cu nguyn ngi, hi mt tri v i, thiu t mi th ca ngi mt cch v iu kin. Xin rt lai ton th s m rng ca ngi. Tr v ht mm nguyn thu ca ngi. Tr v ch khng c g, cho con c th c kh nng bit c ci m t mi th tin trin! y l bc nhy ti thng. Khi mt ngi thu c dng cm cho bc nhy ny, ngi tr thnh mt vi chn l ti cao. Khng th tr thnh mt vi chn l ti cao m khng lm mt bn thn mnh. Do cc nh trit hc phng Ty, trong n lc ca h tm kim chn l, khng c kh nng vt ra ngoi chn l vt cht, con ngi. Chn l ca h l vic tm kim v con ngi; y khng phi l v s tn ti, n ch ni n con ngi. Vic tm kim ca hin nhn phng ng khng phi v chn l con ngi, vt cht m l v chn l mang tnh tn ti. Ngi ni, ng c bao gi bit c v i dng ch bng vic ng trn b ca n khng? Ti s bit n bng vic chm vo trong n. Nhng ngay c khi chm vo trong n chng ta cng khng hi nhp vo trong n hon ton - chng ta v i dng vn cn tch bit.
|

Cho nn hin nhn ny ni, V y l trng hp, nn ti s tr thnh mt hnh nm lm bng mui cho ti c th tan bin vo trong n. Ti s bit i dng bng cch hi nhp vo trong n - bi vic l bn thn i dng. Ti s l mt vi i dng. Ti s mn nh n mn. Ti s l nc nh n l nc. Ti s l mt con sng trong nhng con sng ca n. Ti s l chiu su v tn trong cc chiu su v tn ca n. Th th v ch th th ti s c kh nng bit n. Khng th bit c n trc tt c nhng iu ny. Trc iu ny, chng ta c th c quen bit no vi n nhng khng phi l tri thc mang tnh tn ti. ng trn b, chng ta ch tr nn quen bit vi i dng. bit n, chng ta phi tan bin vo trong n. cho hm nay. By gi chng ta t chun b tan bin.

305

306

| cho cuc sng hi nhp vo trong ci m t n c sinh ra. cho hnh dng t mt i trong ci v hnh dng m t n c to ra. cho chng l mt trong tm thc thun khit ca con ngi. thn th c trn ln vi ct bi, cho n c hi nhp trong t. Trong khonh khc nh th v c hai khonh khc nh vy - hin nhn ny cp ti tm tr bn ng ca mnh y nhng ham mun: Ny tm tr ta y bn ng v ham mun, t nh v hnh vi qu kh ca mi. C hai khonh khc khi li cu nguyn ny c th thc s c nu ra. Mt l khonh khc ca ci cht v khonh khc kia l khonh khc ca samadhi, i nh, thin su. Mt khonh khc l khi mt ngi ang trn ngng ca ci cht, v khonh khc kia l khi ngi ang ti ci cht ln hn - samadhi sn sng hi nhp bn thn mnh ta nh mt git nc vo trong i dng. Phn ln mi ngi gii thch li kinh ny u din gii n theo khonh khc th nht - khonh khc ca ci cht vt l. H gi s rng hin nhn ang ni iu ny ti khonh khc cht, khi ton th kinh nghim ca ngi sp c hi nhp vo trong ci m t ngi ti. Nhng nh ti thy iu , vic nh ny khng c thc hin cht no vo khonh khc cht, m vo khonh khc ca i nh. N l khng thch hp vi khonh khc cht, bi v khng c nhn bit trc v ci cht. Bn cha bao gi bit vo khonh khc no ci cht s ti. Bn bit v n khi n ti, nhng vo lc bn cht. Chng no ci cht cha ti ngi ta khng bit v n; v khi n ti, ngi phi bit qua i ri. Khi Socrates sp cht, bn b ng y hi ng y l do ti sao ng y dng nh khng s, kh hay lo ngh. Th ri Socrates ni, Ti ngh theo cch ny: chng no m ci cht cn cha ti, ti vn cn sng; khi ti cn sng, ti sao ti phi lo ngh v ci cht? V ai s cn li lo ngh v ci cht khi n
|

18 Ti cnh ca ca samadhi

By gi xin tm hn ta gp ci tuyt i ang trn ngp tt c qua sinh kh, v cho thn th ta c thu thnh tro. Ny tm tr y bn ng v ham mun, by gi nh hnh ng qu kh ca mi i, nh hnh vi qu kh ca mi i.

307

308

| thc ti v ti khng cn na? Ti s hon ton mt i trong ci cht, khng ci g s c li sau, v nu khng ci g ca ti cn li sau ci cht, th th khng c l do g m s bt k ci g. Mt khc, nu, nh ai ni, ti s khng cht ngay c sau ci cht, th th khng c cht l do no lo ngh v ci cht. Nh ti ni, li kinh ny l c ngha trong hai khonh khc, hoc vo khonh khc cht hoc vo khonh khc ca samadhi i nh. Nhng chng ta khng c tng cht no v khonh khc cht - n l khng d on trc c, n khng th ni trc c. N ti bt thnh lnh, vo bt k khonh khc no. N c th xy ra vo bt k khonh khc no, khng c tri thc bit trc v khonh khc , v li cu nguyn ny ch c th a ra khi c tri thc bit trc; tc l, khi hin nhn ny bit, Ti sp cht, ti ang ngng ca ci cht. Khng, y khng phi l li cu nguyn a ra vo khonh khc cht. N c a ra vo thi im ca ci cht ln samadhi c ngha l ci cht ln. Ti coi ci cht ca con ngi l ci cht bnh thng bi v th th ch c thn th cht thi; tm tr khng cht. Ti coi thin, samadhi, l ci cht v i bi v khng c tng, khng c nh v thn th cht no trong hon cnh ; tm tr cng cht. Do ti ni rng li cu nguyn ny c a ra vo lc ca samadhi, bi v hin nhn ny ang yu cu tm tr bn ng v ham mun ca mnh nh nhng hnh ng qu kh ca n. Phn th hai ca li kinh ny b hiu sai nhiu. S kin l ch nhng iu nh th ny thng c din gii cho chng ta qua cc k s - bi nhng ngi khn ngoan t nhn. D din gii v gii thch ca h c th thng minh n u, h vn phm phi mt li lm nn tng. H hiu ch ngha v cc nguyn l ca kinh sch ng n, nhng h khng hiu cht no v ci c n kn khng c ni ti ng sau ch ngha v nguyn l.
|

Ci tinh tu n kn cha bao gi c cha trong li thc ti ca cc tn gio. N l c hiu qua l hng gia tng li. Ngha khng c trong tng dng m l khong trng gia cc dng. Cho nn nhng ngi khng c kh nng hiu c khong trng, nhng ngi ch c c ch in, khng th din gii ng n li kinh v i ny. C mt phong tro c gi l Tm thc Krishna phng Ty. Ti va c mt cun sch v Ishavanya Upanishad do Swami Bhakti Vedant Prabhupad vit - ngi lnh o phong tro ny. Ti rt ngc nhin khi c din gii ca ng y v bn kinh ny. Cch thc ng y gii thch n l: Con ti im cht, con ang ng ti cnh ca ci cht. Do , xin Thng vui lng chp nhn s hi sinh v t b m con lm cho ngi: xin nh ly nhng hnh ng con thc hin cho ngi. ng y khng ch khng c kh nng c c khong cch gia cc ch m dng nh l ng y khng th hiu c ngay c bn thn cc t, tm ra cc t khc th vo. Hin nhn ny ang cp ti tm tr bn ng v ham mun ca mnh - khng c vn cht no y em Thng vo. Hin nhn ny khng ni, Xin nh nhng hnh ng con thc hin cho ngi, xin nh nhng hi sinh con lm cho ngi. Nhng tm tr kinh doanh ca chng ta thch din gii iu theo cch ny. N s ni vo khonh khc cht, Hi Thng , xin nh cho, con em rt nhiu tin bc i lm t thin, con xy dng n i cho ngi, con xy p cho thn lng v vn vn. Hi Thng , thi gian ca con ht, by gi cho con phn thng xng ng vi tt c nhng hnh ng v s hi sinh m con lm v ngi. Tm tr bn ng v ham mun... ch l knh dn cho ham mun ca chng ta, cho kht khao ca tm tr. Cn phi hiu ch l g cho vic tho lun c th d theo di. Ham mun
310

309

| ny sinh trong tm tr ca tt c chng ta, nhng ham mun khng tr thnh ch chng no m bn ng cn cha c mc ni vi n. Ham mun mang tnh bn ng tr thnh ch. Mi ngi u c ham mun, nhng nhng ham mun ny vn cn n thun l m c chng no chng cn cha c mc ni vi bn ng, chng no chng cn cha tr thnh hnh ng. c chuyn thnh hnh ng, ham mun phi c mc ni vi bn ng. Th th n tr thnh ch. T kiu - bn ng - c sinh ra thc hin, hin hu. Ham mun l ngi lm ny sinh. Bn tr thnh ngi lm ngay khi bn ng c thng nht vi ham mun. Hin nhn ny ni, Ny tm tr ta y bn ng v ham mun, nh nhng hnh ng do mi lm. Ti sao ng y ni iu ny, khng ch mt ln m l hai ln? Ti sao? Nhu cu g c y nh iu ny vo khonh khc ca samadhi hay vo khonh khc cht? Hin nhn ny ang lm tr a. ng y ang ci vo bn thn mnh. Ti cnh ca ca samadhi mi th u mt i: tm tr bay hi, thn th mt i, hn ang bin i - mi th u b hp thu ht. Ny tm tr ta, iu g xy ra cho tt c nhng ci mi ngh ti? Ta lm iu ny - ta lm iu n. u l tt c nhng tng m mi b cun ht vo, tt c nhng ng mi v trn nc? Qua ht ri! Nh ly, tt c nhng iu bn lm u mt i - ngay c bn cng ang mt i. Nhn li qu kh, v nh li vi t ho, t cao lm sao bn ngh, Ta lm c iu ny! Bn lp k hoch lm iu vi c m lm sao! Nh li tt c nhng du n ca v s ln sinh thnh v du hnh ca bn. Khng du vt no v chng c thy hm nay, v hm nay bn cng s thnh ci khng; khng du vt no ca bn s cn li.
|

Hm nay mi yu t s b hp thu vo trong bn thn chng. Hm nay ton b cuc hnh trnh ca bn s kt thc. Cho nn c mt ci nhn hi tng i, ch mt ln thi, v hiu bn sng trong o tng ln n u, bn tng m nhng gic m no trong ci in khng ca mnh, bn tri qua nhng nhc nhn no vi chng, v lm sao, mt ht trong lo u, bn sng v nhng gic m ny. V khi bt k mt gic m ca bn khng c toi nguyn, ngh v au kh v tht vng bn tri qua. V nh bn tr nn vui mng bit bao khi m gic m ca bn c hon thnh. Hm nay mi gic m v mi thnh tu bin mt, v bn na cng sp qua i. Khi nhn d vng, nh ly tt c nhng iu ny mt ln na. Trong ch nho v a ct ln hin nhn ny vy cp ti ch bn ng ring ca mnh, tm tr ho huyn ca mnh. l l do ti sao, ti bo cc bn, iu ny khng c ni vo lc cht m vo lc samadhi, bi v ch thn th b tn li i vo lc cht; tm tr bn ng th khng. Bn du hnh vi tm tr mnh ngay c c sau ci cht. Tm tr l dng sinh thnh v s ca bn. Thn th ng xung y, tm tr du hnh cng bn. Ham mun i cng bn. Bn ng i cng bn. K c v cc hnh ng qu kh i vi bn. Ham mun hon thnh nhng iu m bn khng th lm c vn i cng bn. Ton th tm tr bn i vi bn. Ch thn th vt l cht. Tm tr ri khi thn th v bt gi mt thn th mi - tm tr ny ci nm gi v s thn th trong qu kh v s tip tc lm nh vy. y l l do ti sao nhng ngi bit khng coi ci cht l ci cht tht - bi v khng ci g tn li trong n c, chng ta n thun thay qun o ca mnh. Hiu iu ny cho r: thn th khng nhiu hn qun o, khng nhiu hn lp che ph bn ngoi. Thng thng chng ta ngh rng thn th c sinh ra trc v th ri tm tr c sinh ra trong n. iu ny l sai.
312

311

| Trong hai trm nm va qua t duy v nim tin phng Ty lm lan rng o tng rng thn th c to ra trc ht, v rng th ri tm tr c sinh ra trong n, nh mt sn phm ph, mt hin tng ph, n gin nh mt phm cht, mt thuc tnh ca thn th. iu y cng tng t nh iu ngi Charvakas c i hay ni - rng nu bn tch cc cht c trn ln lm ra ru, v n hay ung chng mt cch ring bit, s khng b say. Cht say l mt sn phm ph ca cc ni dung c trn ln vi nhau. N khng n t u theo ring ca n, n khng c s tn ti tch bch. N c to ra bi vic trn ln mt s th vi nhau. Nu cc cht c tch ra n bin mt. Cho nn ngi Charvakas c i hay bin minh rng thn th c hp thnh t nm yu t cn tm tr th c to ra bi vic hp nht nm yu t ny. Tm tr l sn phm ph. Khoa hc phng Ty hin ti cng ang trng thi dt nt trong vn ny, khi tin rng tm tr ti sau thn th, nh mt ci bng. Nhng phng ng, nhng ngi tm kim su sc trong ch ny vn coi tm tr l c trc ri thn th ti nh ci bng sau n. chng ta hiu iu theo cch ny: ci g ti trc nht trong cuc sng ca bn, hnh ng hay ham mun? Trc ht ham mun ti trong tm tr bn, v th ri n c bin thnh hnh ng - hnh ng theo sau. Nhng bt k ai nhn n t bn ngoi, ngi s thy hnh ng trc v s phi on ra ham mun ng sau hnh ng ny. Gi s gin d pht sinh bn trong ti v ti tt bn: gin d ti trc, tm tr ti trc, th ri tay c nng ln v thn th thc hin hnh ng ny. Nhng bn s thy tay ti v hnh ng tt trc ht. Ngay c nh vy, bn s khng hoi nghi l do m ti phi c trc khi tr nn gin d. Hnh ng thn th c thy trc ht, v xem nh kt qu bn bt u on iu ang xy ra trong tm tr ti. Nhng du vy nhng cng vic y ca tm tr ti n trc, v hnh ng ca thn th theo sau.
|

Khi mt a tr c sinh ra chng ta cng thy thn th trc ht, nhng nhng ngi bit su sc ni chnh tm tr n trc. Chnh tm tr to ra thn th c th thai v c sinh ra. Tm tr to ra hnh dng, hnh hi ca thn th ny. y l mt loi bn thit k tng th, y l mt chng trnh lm sn. Khi mt ngi cht i, tm tr ngi tip tc cuc hnh trnh ca n vi bn thit k tng th, v bn thit k tng th t bn thn n vo mt bng m mi. V bn s ngc nhin m bit iu ny: chng ta thng thng tin rng mt thn th c to ra khi mt ngi n ng v mt ngi n b lm tnh, v th ri linh hn i vo trong thn th, nhng khi nhn su vo trong hin tng ny vn tr thnh hin nhin l khi mt linh hn mong mun i vo bng m, th th c hai ngi n ng v n b tr nn ho hc hot ng dc tnh. Ln na, chnh thn th c thy trc, v chng ta phi on v tm tr. Tuy nhin, nhng ngi nhn su vo vn ny u ni rng khi mt linh hn mong mun i vo bng m, n bt u vn v quanh bn, th th c pht sinh khao kht hng lc dc. Tm tr bn bu ly mt thn th sn sng cho chnh n. Bn c th khng ngh v s kin ny. Khi bn nm xung ng vo ban m - khi gic ng bt u trm xung bn v gn nh bt ly bn - a tm thc ca bn v ngh cui cng trong tm tr bn, th ri i vo trong gic ng; v khi bn thc dy vo bui sng v sn sng ri khi ging, nhn li v tm ra ngh u tin ca bn khi thc dy m xem. Bn s rt ngc nhin vi kt qu. ngh cui cng m trc tr thnh ngh u tin vo bui sng. Theo cng cch ny, ham mun cui cng vo lc cht tr thnh ham mun u tin vo lc sinh. Trong ci cht, thn th tan r nhng tm tr vn tip tc cuc hnh trnh ca n. tui ca thn th bn c th l nm mi nm nhng tui ca tm tr bn c th nm triu nm.
314

313

| Tng s mi tm tr c sinh ra trong mi ln sinh thnh ca bn vn c trong bn ngay c cho ti ngy nay. Pht t mt ci tn rt c ngha cho s kin ny. ng y l ngi u tin lm nh vy. ng y t tn n l nh kho tm thc (tng thc). Ging nh mt nh kho, tm tr bn ct gi mi k c v tt c nhng sinh thnh qu kh ca bn - cho nn tm tr bn rt gi. V khng phi l tm tr bn l nh kho ch cho s sinh thnh con ngi: nu bn tng c sinh ra nh con vt, cy ci, v trng hp ny cng l chc chn, cc k c ca tt c nhng ln sinh thnh y cng hin din bn trong bn. Nhng ngi tin hnh cc cuc iu tra su sc vo trong qu trnh ca nh kho tm thc ny u ni rng nu bt thnh lnh mt cm gic yu mn trn ngp trong tm tr ca bt k ngi no khi ngm bng hng, l do l ch c mt k c su bn trong ngi v bn thn ngi tng l hoa hng trong qu kh, iu c nhen nhm li thnh vic cm thy s cng hng ca n trong hoa hng. Khng phi ngu nhin m mt ngi yu ch lm. C nhng k c trong nh kho tm thc ca ngi lm cho ngi nhn bit v quan h h hng ln lao ca ngi vi ch. Bt k ci g xy ra trong cc kip sng ca chng ta u khng ngu nhin. Mt qu trnh nhn qu tinh vi ang vn hnh ng sau nhng vic xy ra ny. Mc du thn th tn li trong ci cht, tm tr vn tip tc cuc hnh trnh ca n v c thu thp cc k c. y l l do ti sao i khi bn thy nhng hnh dng trong tm tr mnh m v n bn s ni, Chng khng phi l ca ti. i khi bn lm nhng iu no gy cho bn cm gic k l v ni, iu ny c lm bt chp ti. Gi s mt ngi ci nhau vi ai v cn ngi . Sau ngi ny ngh, Tht l lm sao mnh c th cn c ngi ! Khng l mnh l con th hoang di sao? Ngi khng phi l con th hm nay, nhng c thi ngi l con th; v mt khonh khc c th ti khi k c n kn ca ngi tr
|

nn kch hot n mc ngi hnh x ht nh con th. Tt c chng ta u hnh x ging nh con vt trong nhiu trng hp. Hnh vi khng ging xung t bu tri, n ti t ci kho bn trong tm tr chng ta. Ci cht ca chng ta ch l ci cht ca thn th ta thi. Tm tr chng ta, trn y bn ng v ham mun, khng cht, cho nn s khng c c hi no cho hin nhn nay a theo cch ny nu ngi n gin ang i din vi ci cht vt l. Li kinh ny c ni vo thi im ca samadhi. C mt c im ni bt v samadhi: vic ti ca n c th c cng b trc. Ci cht n bt ng, samadhi c mi ti. Ci cht xy ra, samadhi c lp k hoch. Tin b dn tng bc trong thin, con ngi t ti trng thi ca samadhi. Hiu ngha ln lao ca t samadhi i. Nhiu lc t samadhi cng c dng ch nm m. Nm m ca mt hin nhn c gi l samadhi. N c gi ng nh vy. Samadhi l mt loi ci cht, nhng l mt ci cht su sc v ni bt. Thn th vn cn y sau ci cht, nhng tm tr bn trong b ph hu. Vo khonh khc ny ca ph hu tm tr hin nhn ny ni, Ny tm tr y bn ng v ham mun, nh v nhng hnh ng mi lm trong qu kh. ng y ang ni iu ny bi v tm tr la di ng y trong qu kh lp i lp li; nhng hm nay chnh tm tr ny b ph hu. Tu thuc v da dm vo tm tr mnh, ta sng cuc i mnh. Qua nhng thng v thua, hnh phc v bt hnh, thnh cng v tht bi, hi vng v tht vng, ta tin n bao gi cng cng ta; nhng by gi ta thy n ang la di ta. Hc v n da dm, ta lm cuc hnh trnh di th, nhng hm nay ta thy rng h tr cho ta ang tn li i - tan r mi mi. Ta c tng n l chic thuyn cng cp, nhng hm nay ta thy rng chnh bn thn nc ang hi nhp vo trong dng sng.
316

315

| Trong khonh khc ny hin nhn ang cp ti tm tr ca mnh: Ny tm tr bn ng, nh li nhng hnh ng mi lm, nhng hnh ng mi ham mun v d nh. Nh n nhng ha hn mi ni, nhng an i mi a ra. Nh ta tin cy vo mi bit bao nhiu. Nh iu mi xui khin ta lm. Nh nhng o tng mi to ra trong ta. Nh nhng gic m mi cho ta. Nh nhng iu xun ngc mi dn ta vo. By gi bn thn mi ang mt i, cn ta ang i vo mt vng ni mi s khng c. Mi cho n by gi mi bao gi cng thuyt phc ta rng ni khng c bn ng, ni khng c ch, khng c bn th. Nhng ta thy hm nay l mi ang mt i, v vy m bn th ta cn li. Tm tr bao gi cng ni, Nu khng c ch mnh s tn li. Mnh s khng th ng dy chng li xung t ca cuc i. Nu khng c bn ng trong mnh, mnh s ho tn; mnh s khng sng st! Tm tr bao gi cng xi by hnh ng, quyt tm v tranh u. Nu mnh khng tranh u mnh s b qut i. Chc chn, iu t nhin duy nht cho hin nhn ny vo ngy ny a ct tm tr mnh, ni vi tm tr, Bn thn mi ang ho tn hm nay trong khi ta khng h b ng chm. Mi ang ra i, ta khng. Cho ti nay mi la di ta, bo ta rng ta s khng c cu nu khng c mi. Nhng hm nay mi ang b i v ta khng. Hin nhn dng khonh khc ny a ct v ch nho vi hai l do: mt l v tm tr ring ca mnh, v hai l v tm tr ca nhng ngi cn cha t ti cnh ca ca samadhi v ang bn rn trong c nghn l mt hot ng, tm tr ca h ang xui khin h lm iu ny v lm iu n, tm tr ca h vn ang bo h, Cuc i mnh b ph hoi nu mnh khng hon thnh vic ny, nu mnh khng xy dng lu i ny, tm tr ca h bo h, Mnh khng ng gi g nu mnh khng hon thnh s mnh ny, cuc phiu lu ny.
|

Vi nhng ngi nh th hin nhn ny ang ni ti vic a ca mnh. ng y cnh bo h phi ngh li i, bi v tm tr l k la di ln nht. Tt c mi la di ca chng ta do tm tr to ra. Mi ngi v mi ngi trong chng ta sng trong th gii m, v tm tr lu c n mc n khng cho php chng ta nhn su lm l ra la di ca n. Tm tr sn sng vi la di mi trc khi chng ta c kh nng thy la di trc. Trc khi la di trc b ph hu th tm tr ba ra cu trc la di khc v cm d chng ta, ni rng, Li y i, ngh y ny. Nu mt ham mun c p ng v tm tr nh cho php bn mt khong thi gian, bn s c kh nng thy rng khng ci g thc s c t ti qua hon thnh ham mun u tin ca bn, vi n bn chu ng bit bao nhiu rc ri v lo u. Bn thc s thu c ci g? Cn km hn c rc ri! Nhng tm tr khng cho php ngay c c khong h , c hi . Tm tr bt u trng ht mm ca ham mun tip ca bn trc khi ham mun trc c hon thnh. Khi mt ham mun c hon thnh, n c thy l v dng v mi quan tm b mt, nhng tm tr lp tc a ra mm mng ca ham mun mi. Cuc ua bt u: tm tr cha bao gi cho bn mt c hi ngh ngi, dng li bn c th thy bn ang trong la di no. Khi mt t bin mt di chn bn, tm tr khng cho php bn thy l hng ti ch ca n, nhng thay vo a cho bn mt mnh t ng. Ti s k cho cc bn mt cu chuyn ngn nhng th v m Pht thng k. Bn c th nghe n, nhng bn c th khng din gii n theo cch ny. Mt ngi ang chy qua khu rng. By gi, ngi ny chy bi mt trong hai l do: hoc l ci g pha trc hp dn ngi , hoc l ci g khc pha sau ang thc y ngi . Ngi ny ang chy bi c hai l do. Ngi chy tm kim
318

317

| cng, bi v ai bo ngi c m kim cng trong khu rng. Nhng ngi chy rt nhanh vo lc ny bi v mt con s t ang ui theo. Ngi qun mt kim cng vo khonh khc v ch ngh v cch cu mnh khi s t. Ngi chy m khng mt ht can m, nhng cui cng th cng ti ch li ct. Khng cn ng pha trc, ch c h by su v nguy him, v khng c ng quay li - khng c cch no quay li, d i qua rng hay trn ng. y chnh l cch thc bn chy, trong khi ui theo kim cng hay cu mng mnh, v khng c ng lui! Mi thi qu kh u tri qua vnh vin. Bn khng th bc li d mt li vo trong qu kh. Ngi ny, b s t ui theo, khng th quay li, v con ng pha trc l li ct. S hi v khng thy ng ra, ngi lm iu m ngi tht vng s lm. Bm ly r cy, ngi ung a mnh trn b h, ngh ti vic tro ln khi s t b i. Nhng con s t, ng gn ngay ming h, bt u i ngi . Con s t cng c ham mun ca n! N ngh, Ngi ny cui cng cng phi tro ln. Khi ngi ny thy s t ngi i mnh, ngi nhn xung di tm cch thot thn, v pha di kia, vng ting go trong h by pha di, l mt con voi in. Chng ta c th hnh dung hon cnh ca ngi ny tht kh v ng thng lm sao - nhng vn cha ng thng u. Kh cc v phin phc ca cuc i l khng bit bao nhiu. Khng mt xung t hay ri lon no c th vt cn tim nng cuc sng to ra nhiu xung t ri lon hn. Bng nhin ngi nhn ra rng ci r cy mnh ang bm vo cng dn dn mt i. Ngi nhn ln v thy hai con chut ang mit mi gm nhm vo ci r cy. Mt con chut trng v mt con chut en. Pht hay so snh chng vi ngy v m c lm ngn dn cuc sng con ngi. Chng ta c th hiu tnh mng ngi ny hin nay ang trong nguy him n u, khng c kh nng
|

trn thot. Nhng khng, ham mun ca ngi ny tht ng ngc nhin lm sao, v th on la di ca tm tr ngi l tuyt vi. Vo khonh khc ngi thy mt t ong pha trn chic r, t tng git mt ri xung, tng git mt. Ngi th li ra, v mt git mt ri vo li. Ngi nhm mt trong vui v ln, v t nh mnh, Mnh c n hu lm sao, ngt lm sao. Vo khonh khc khng c s t trn, khng c voi in di, khng c chut ang gm nhm r cy khng c s cht no. Trong khonh khc ngi mt ht mi s hi, v ch c th cm thy, Ngt lm sao! Pht thng ni rng tng ngi u trong tnh th kh khn ny, nhng tm tr th c th ra tng git mt ht git n n git kia. Con ngi nhm mt v ni, Ngt lm sao! y l tnh hung cho mi thi. C ci cht trn v c ci cht di. Ni c cuc sng, ci cht bao quanh tt c. Cuc sng b bao bc bi ci cht, v gc r ca bn thn cuc sng ang b cht i vo mi khonh khc. Mi ngy, mi khonh khc, cuc sng ang b lm rng i. Ging nh ct trong chic ng h ct c tri dn t khonh khc ny sang khonh khc tip, cuc sng ca chng ta cng tut i. Nhng cho d vy, nu mt git mt ri xung chng ta nhm mt li v bt u m c v hi vng. Tm tr bo chng ta, Nhn ny, mt ngt lm sao! Khi mt git kt thc git khc sn sng ri xung. Tm tr tip tc chng chng ta vi s la di, tng git mt. Cho nn hin nhn ny ni, Ny tm tr bn ng v ham mun ca ta, ngh v nhng la di mi thc hnh trn ta. By gi nh iu ny: tt c nhng hnh ng qu kh ca mi v tt c nhng k hoch tng lai ca mi - mi l k xi by cho nhng hnh ng , nhng hm nay mi ti s cng ca mi ri. Mi ang cnh cng hu dit, mi s b th tiu. Ti cng ca samadhi tm tr tr thnh trng rng; ngh dng ti, hoi nghi v khng chc chn ca tm tr bin mt, nhng con sng ca
320

319

| tm tr tr nn m m. Tuyt i khng c tm tr. Khi khng c tm tr, c samadhi. Ti k cho cc bn rng mt ngha ca samadhi l nm m - nm m ca v thnh. ngha th hai ca samadhi l iu kin v khng hoi nghi, ni hoi nghi khng tn ti Cng ng bit rng ni c tm tr, c hoi nghi, hoi nghi v hoi nghi; khng bao gi c th khng hoi nghi. Tm tr l nh gi kim ln nht ca hoi nghi. Nh l nh ra t cy, hoi nghi l ra trong tm tr; khng hoi nghi khng bao gi l ra , n c ch khi tm tr khng c . Cho nn khi mt ngi ti ti vi mt yu cu lm cho tm tr ngi thot khi hoi nghi, ti bo ngi , ng bn tm v iu ; bn s khng bao gi c kh nng lm cho tm tr thot khi hoi nghi u. Gt tm tr bn sang bn v bn s c khng hoi nghi. Mt ngi hi ti ti nay, Lm sao ti c th thot khi tham? Ti bo ngi , Bn khng bao gi thot c u, bi v bn thn bn l tham lam. Chng no bn c , bn khng bao gi c th khng tham lam. Nu bn khng c , tham lam s khng c . Khng hoi nghi trong tm tr l khng bao gi c th c c; n ch ti khi tm tr khng c . l l do ti sao v tr c gi l samadhi - khng c hoi nghi cht no. Chng no tm tr c , n s c to ra ht hoi nghi n n hoi nghi kia. Nu bn gii quyt c hoi nghi ny, n s pht sinh ra hoi nghi khc, v nu ai cho bn mt gii php, tm tr s to ra mi hoi nghi t gii php . Mt ngi bn thng bo cho ti qua th rng anh y sp ti d tri thin. Anh y gp ti hai ngy trc y. Anh y vit th cho ti rng tm tr anh y trn y nhng bt n. Sau ba
|

ngy trong tri ci bt n ca anh y bin mt. Sau ba ngy, anh y bo ti, bt n ca ti bin mt, nhng liu ci yn bnh ti ang cm thy y khng phi l la di ch? Ti bo anh ta, Tm tr bn bao gi bo bn rng bt n l la di khng? Ngi ni, Tm tr cha bao gi ni th. Ti hi, Bn bt n trong bao lu ri? Ngi p, Ti bao gi cng bt n. Tm tr ngi cha bao gi hi liu bt n ny khng phi l s la di chng. V by gi khi ngi tr nn yn bnh trong ba ngy qua, tm tr li hi, C phi l yn bnh tht khng nh? N khng phi l la di ch? Tm tr tht ng ngc nhin! Ngay c nu Thng gp bn, tm tr s a ra hoi nghi: Mnh khng th ni dt khot liu ngi l thc hay nhn to. Chng no tm tr c , hoi nghi chc chn ny sinh. Cho nn chng no m bn cn gi tm tr mnh bn s vn cn trong kh khn ln. Ngay c nu phc lc n, tm tr tr thnh nghi ng v hoi nghi v s hin din ca n. Tm tr to ra hoi nghi, a ra nghi ng v khng chc chn, v cho sinh ra lo ngh v lo u. Mc cho tt c nhng iu ny, ti sao chng ta m gi tm tr cht th? Nu tm tr l gc r ca tt c nhng m yu ny nh nhng ngi bit ni cho chng ta - th th ci g l l do cho nu bm cht th vo n? V cu tr li, nhn vo lu thch thc ca hin nhn ny. L do chng ta nu bm vo n cht th l ch chng ta s rng nu tm tr khng c th th chng ta cng s khng c . Thc ra, d c ch hay khng ch , chng ta ng nht bn thn chng ta vi n. Chng ta i ti tin, Mnh l tm tr. Chng no m y l hiu bit ca

321

322

| chng ta th chng ta s tip tc nu bm ly tt c nhng ci m yu ny. Bn khng phi l tm tr! Bn l ci bit n tm tr, ci thy n v ci quen bit hon ton vi n. nhn ra iu ny bn s phi i xa cht t khi n, bn s phi ng xa mt cht khi n, bn s phi nng bn thn mnh ln trn n mt cht. Bn s phi ng trn b xem lung tm tr v nhn ra n. Lm sao bn c th ri b n khi m bn ng nht bn thn mnh vi n? iu s l t t. Ri b tm tr ngha l cht. Cho nn bn s khng c kh nng ri b n. Mt mnh ngi ni, Ta khng phi l tm tr, c th t b c n. Bc u tin i vo samadhi l kinh nghim ny: Ta khng l tm tr. Kinh nghim ny tr nn ngy mt su sc hn cho ti khi n tr thnh r rng v chc chn n mc tm tr bin mt hon ton. N bin mt ta nh ngn la ca chic n ht du. Ngay c khi du trong n ht ri nhng bc vn cn tip tc chy lu thm v cn c cht t du trong bc - nhng by gi n khng chy lu na. Hin nhn ny ang trong hon cnh tng t. ng y nhn ra, Ta khng phi l tm tr, nhng ngn la vn cn tip tc chy t by gi t cht t du cn li trong bc. Hin nhn ny ang cp ti ngn la ny trong nhng khonh khc chy cui cng ca n, Ny tm tr bn ng ca ta, mi ha hn vi ta l bao gi cng cng ta v cho ta nh sng. Nhng mi ang im sp tt ngm. By gi ta thy rng du ht, cho nn ta hi mi by gi liu mi cn ko di c bao lu? Mi hon ton chm dt, th m ta cn. Cho nn ngi ang ni vi tm tr sp cht ca mnh, Ta bao gi cng tch bit vi mi, nhng ta bao gi cng b ng nht vi mi. y l o tng ca ta - lun hi, o vng maya - o tng ln! Hin nhn ny ang cp ti bn thn mnh, v nh ti ni vi cc bn, ng y cng ang cp ti bn na. C l bn
|

cng c th nhn ra iu . Quay li vi thi nin thiu ca bn v nh bn lo u th no khi ng u lp: bn mt ng ban m th no, bao nhiu ti trng ca k thi ln tm tr bn, bn tin nh th no vo mi th b ph thuc vo chng! Nhng hm nay khng cn k thi no, khng cn lp hc. Quay li v kim tra xem: Bn nht lp hay nh hay th ba trong lp - hay ngay c trt - c g khc bit no? Hm nay bn nh chng ci g trong nhng vic xy ra . C quay li m xem. Bn kim chuyn ci nhau vi ai : bn ngh y l vn sng cht. Hm nay, sau mi nm, cuc ci ln trng ta nh nhng ng v trn nc. Ai xc phm bn trn ph v bn vt ln vi vn lm sao bo v bn thn mnh khi s lng m ca ngi . Nhn xem: bn u c b ph hu. Vic lng m by gi khng c . Hm nay bn khng nh g v n c. Quay li v xem bn gn cho n tm quan trng n u. Hm nay n c quan trng na khng? Khng, n khng cn quan trng cht no by gi. Nh ly, ci m bn coi l c gi tr hm nay s thnh v gi tr ngy mai, cho nn ng cho n quan trng lm vo hm nay. Hc t kinh nghim ca bn v ngy hm qua, v rt ra tt c nhng gi tr m bn t vo nhng th bn lm by gi. Hin nhn ny ang k li tm tr bn ng ca mnh, v sc mnh ca tt c nhng kinh nghim ca mnh trong cuc sng, Ta coi mi l rt quan trng, nhng ta ni rt dt khot vi mi, ti khonh khc ny ni cho mi li cho vnh bit, rng mi tin hnh la di sut t u n cui. Chnh ci ngu xun ca ta l khng thy ra rng ta v ang tch bit vi mi. Khi tm tr tiu tan mi th tiu tan, bi v n l ht nhn mi th c mc vo. Bnh xe ca ton b cuc sng chng ta quay quanh n. Do hin nhn ny tuyn b rng nm yu t trong thn th s hp thu bn thn chng vo ngn ngun ca

323

324

| chng v mi th s tiu tan, bi v tm tr - ht nhn kt ni tt c - hm nay ang bin mt i. Khi Pht t ti tri thc ti thng ng y ni mt iu tuyt diu. Khi tm tr ng y b ph hu ln u tin v ng y i vo trng thi trng rng, ng y ni ng ci iu m hin nhn ca Upanishad ni. ng y ni, Ny tm tr, by gi ta ni li vnh bit mi. Mi cho n gi mi l c cn cho ta, v ta mun c dng thn ngi. Nhng by gi ta khng cn thn ngi cho nn mi c th ra i. Mi cho n by gi, vi vic cn thn ngi, ta cn kin trc s ca n, tm tr, na. Khng ai c th c to ra m khng c n. By gi ta c ch tr ng ti cao ca mnh. By gi ta t ti ch ca mnh. By gi ta t ti ngi nh khng c to ra, ni c ng trong ci ta ca ta. By gi mi c th ra i. Nhng li kinh nh vy l rt quan trng cho ngi tm kim chn l. Khng c li g trong vic giao ph chng cho k c. Chng c li ch nu c gi trong tim. Nu chng c ghi nh v lp li hng ngy chng tr thnh c rch. Dn dn ngha ca chng b mt i, v ch c t cht cn li. Nhng nu s kin ny - rng tm tr khng l ci g ngoi s la di - c bn hiu r rng, th th cuc cch mng mi s i vo cuc sng ca bn. Ti khng ni v nhng li kinh ny vi quan im bn ghi nh iu ti ni v tr thnh k s. Khng, bn l k s ngay t trc khi nghe ti: khng cn lm tng thm m tri thc ca bn. Ti ni v chng cho bn bc tranh ng n v cc thc ti ca cuc sng. Nu vic ghi nh xy ra, cho n i qua nhn bit rng nhng li kinh ny em n vic soi sng trn con ng m bn sng. Trang T l mt thy Trung quc. Mt bui chiu ti ng y cng t ca mnh i qua mt vng ngha a. Mt ci s b
|

chn ng y phi. ng y nht n ln, chm u mnh vo v xin chic s tha th. t ca ng y hi, Sao thy lm iu ny? Chng ti bao gi cng ngh thy l con ngi ca tr hu. Ci g l ci in khng ang din ra trong thy by gi? Trang T p, Cc ng khng hiu. Vng ngha a ny l dnh ring cho nhng ngi rt quan trng (VIP). Ch nhng ngi quan trng nht ca thnh mi c mai tng y. H ni, D h l ai i chng na, cao hay thp, ci cht vn l k san bng v i. Ci cht mang tnh cng sn ln - n t mi ngi theo cng mc . Nhng Trang T ni, Khng, ta phi xin tha th ca n. Gi s ngi ny cn sng by gi, v tr ca ta s th no? t ni, Ngi ny by gi khng cn sng, vy ti sao thy phi lo ngh v ng y? Nhng Trang T mang chic s v nh v n gn ging mnh. Bt k ai n gp ng u t hi ti sao chic s c t y. Trang T s ni, Mt cch v tnh chn ta phi n. V ngi ny khng cn na, nn ta khng cn c hi no xin tha th, cho nn ta gp kh khn. gii quyt vn ny ta phi mang chic s v nh, v ta c xin tha th trong hi vng rng mt ngy no li ta c th c nghe thy. Nghe thy iu ny, mi ngi thng ni vi ng, ng ni iu v ngha lm sao! Th ri ng y s ni, L do khc ta em n v y l v n l li nhc nh thng xuyn cho ta rng sm hay mun s ta cng s nm trong mnh t chn vi v ngi ta s n i y . Ta khng bn tm v iu , nhng ta ly lm tic l ta s khng th v tr tha th cho bt k ai xin ta tha th. Cho nn
326

325

| mt hiu bit ln v s ca ta ti vi ta t khi ta mang chic s ny v nh. Nhn vo n ta s vn cn bnh thn v khng b khuy ng cho d ai vo s ta! y l hiu bit mang tnh tn ti, n khng phi l tr tu. Hiu bit ny mang li kt qu, ngi ny c bin i. Theo cng cch , nu li kinh ny t ti tim bn n s mang li kt qu khi bn lm iu g v tm tr bn thi thc bn theo cch ny hay cch khc. Chng hn, li kinh ny nn trao cho nhng ngi nh Morarji Desai, ngi c tm tr thng xuyn lp k hoch lm ci ny lm ci n. Tm tr c lm vic nh th ny cho n lc cht, mc du n khng thu c ci g t hot ng ca n. Bt u ngh nghip ca mnh t tr l thu thu, ng y ln n a v th trng, nhng ng y chng t c ci g. Cho d ng y c ln hn na, khng kt qu g, khng ng gi g, s thu c t vic . Tm tr bao gi cng gi bn trong kh khn, d n c hay thua. Tm tr ging nh k nh bc. Nu n thua, n ngh, Mnh chi thm ln na - mnh c th thng. V nu n thng, n ngh, By gi vn may ca mnh ang ti, mnh phi khng b l n; mnh phi chi thm na. Nu ngi thng, k nh bc tr nn hi vng nhiu hn, v tip tc chi. Nu ngi thua, tm tr ngi ngn ngi trc vin cnh sp thua: Chi thm ln na, mnh c th thng. Th ln na xem sao! Cho nn nh ly li kinh ny khi tm tr, ging nh k nh bc, thc gic bn tip tc, d thng hay thua! V ni vi n: Ny tm tr y nhng bn ng v ham mun ca ta... nh hnh ng qu kh ca mi. Kt qu ca vic ghi nh ny s l ch s hp dn ln hn ca bn vo mt hnh ng c bit s yu i. Ci ngu xun ca bn trong vic ngh v bn thn mnh l
|

ngi lm s b p v tan, v bn s i ti gn samadhi hn. Bn s lm su sc hn tnh mnh m ca vic thin ca bn. Nh trong tm tr, v thc hay v nhn bit s khng c tc dng. Nu bn c cn v nhn bit v khng nhy cm vi cch lm vic ca tm tr, th th tm tr ca bn s lp li iu n lm hm qua. C l bn khng bit iu ny, nhng tm tr bn cha bao gi lm bt k iu g mi hay ti tn. N n gin c lp li iu n lm trc y. Bn gin d ngy hm qua, bn gin d ngy hm kia; v sau cn gin d ngy hm ka bn n nn v th khng bao gi gin d na. Hm qua bn lm ht nh c, v y bn li ang lm cng vic hm nay. Cn gin d ca bn c k, v vic n nn ca bn cng c k. Ngy n tip ngy kia bn c lp li ci loi hnh vi ny. Nu bn khng c kh nng loi b gin d, t nht gt sang bn vic n nn v n; ph v t nht mt trong nhng thi quen c ca bn! Nhng bn s khng lm iu ny; cn gin ca bn v n nn ca bn c i i vi nhau. Ton b cuc i con ngi l s lp li. N khng khc g vi s lp li ca con tru ko my nghin ma. Con tru c th ngh n ang bc mt khong cch rt xa bi v mt n vn cn nhm khi n tip tc bc vng quanh. N c th ngh n i khp tri t v phi gn ch ri. Ging nh con tru ny, tm tr i theo vng trn. Nu mt ngi vit nht k hng ngy, ngi s phi xt xem liu mnh c l ci g khc hn l ci my khng: cng nhng hot ng, cng vic thng l hng ngy, lp i lp li. Sau hai mi nm sng vi nhau, v bit chng mnh s ni g khi anh ta v nh mun bui ti; c y c kinh nghim hai mi nm. Chng cng bit v mnh s phn ng ra sao vi ci c ca mnh. Cho d th, c hai vn c tri qua cng cu hi v cng cu tr li.

327

328

| Vy b cun ht vo qu trnh my mc ca tm tr, ngi sng trong v nhn bit b l mi c hi m ngi gp trong cuc i mnh - v cc c hi khng t u, nhng chng ta lu c th trong vic b l tng c hi . C mi ngy li c mt c hi ti tn ti, mi m v khng nhc li ci c - nhng chng ta lp li ci c. iu ny xy ra bi v chng ta khng nh trong tm tr li kinh ny... nh hnh ng qu kh ca mnh.Trc khi bn gin d vo ngy mai, bo vi tm tr bn, Ny tm tr, nh tt c nhng c hi mnh tr nn gin d trc y. Trc ht, dng li mt vi pht v nh li nhng c hi gin d trc y, v th ri hy gin. V ti bo cc bn, th th bn s khng c kh nng gin c u. Bt k khi no tm tr tr nn trn y nhng ham mun v am m, vy ni vi tm tr bn: Ny tm tr y nhng bn ng v ham mun, nh ti nhng ham mun m mi p trong qu kh. Gi cc kinh nghim c ca bn trong tr trc khi bc vo cuc hnh trnh mi, th th bn s khng bt u cuc hnh trnh khc qua cch c na. Ham mun ca bn s b ngc nhin v phn vn! Nhn bit ngn ny l ph v cch thc lm vic my mc ca tm tr. Gurdjieff ghi li trong hi c ca mnh rng li khuyn cui cng ca b ng lm thay i ton b qu trnh cuc i ng y. ng y l mt cu nh, em t trong nh. B ng y, ang nm trn ging cht, gi tt c con ci n v ni iu g cho tng ngi trong h. Khi cu em t c gi ti ngi b ni, Li gn b v nghing u v pha b, b mun ni cho con mt iu m con phi nh nh in trong u trong ton b cuc i con. B khng c g khc cho con. B mun con ha vi b mt iu - rng bt k khi no mt c hi ny sinh phm vo mt hnh vi xu con s i hai mi bn gi. Tt nhin, con c th lm n, nhng i hai mi bn gi trc khi cn lm n. Con ha vi b v iu ny i. Nu con mun gin d, c gin
|

d hon ton; b khng cm con, nhng lm vic sau hai mi bn gi. Nu con mun git ai , lm vic vi ton b tri tim con, nhng i hai mi bn gi. Gurdjieff hi, Mc ch ca vic ny l g? B ng y ni, Bng cch tun theo li khuyn ny con s c kh nng lm hnh vi theo cch tt hn. Con s c kh nng lp k hoch tt cho n, v chnh kinh nghim ca i b l ch s khng c sai lm no trong vic lp k hoch ca con. Mn qu ca b cho con l kinh nghim ny. Gurdjieff vit, Mt phn ca li khuyn ny lm thay i qu trnh cuc i ti, bi v khng ai c th lm hnh vi c nu ngi i ngay c hai mi bn giy, cha ni n hai mi bn gi. Khi bn tr nn gin d, nhn vo ng h ca bn v t nh, Mnh s gin d sau mt pht. Khi kim giy hon thnh mt vng, t ng h xung v bt u gin d. Bn s khng c kh nng gin d c bi ci thong nhn v suy ngh v mi c hi qu kh s tr tm tr bn trong khong su mi giy. Tt c nhng n nn qu kh, tt c nhng li th bn a ra, tt c nhng quyt nh ca bn khng lm li iu , tt c nhng iu ny s xut hin pha trc bn, v bn s khng c kh nng tr nn gin d. Nhng chng ta khng ch i khi phm phi hnh vi c; chng ta ch i trong khi lm hnh vi thin. Mt ngi bn hm nay ti v by t ham mun ca anh y c im o thnh sannyas trong ngy sinh ca anh ta, khong hai hay ba thng na. Khng ai i cho ti ngy sinh ca mnh nu ngi mun gin d! Ti hi anh ta, C chc khng y? Lm sao bn bit bn s u vo ngy sinh ca bn? N thm ch c th l ngy cht ca bn y!
330

329

| Ngay c khonh khc tip bn cng khng th tin cy c, ni g n thi gian hai hay ba thng! Chng ta tr hon hnh ng tt, nhng hnh ng xu chng ta lm ngay lp tc nu chng ta sut c c hi lm n. Khng, tr hon ci c, v lm ci thin ngay lp tc. Bn khng th tin cy khonh khc tip; n c th ti, n c th khng ti. Nu bn b l khonh khc lm vic thin, c hi ny c th khng ti na, v nu bn i - cho d mt khonh khc - lm mt hnh vi c, ti bo bn, bn s khng c kh nng lm n. Mt ngi mnh m ch i mt khonh khc s khng c kh nng lm mt hnh vi c. Ch i mt khonh khc i hi sc mnh ln. Chnh sc mnh ln nht trn th gii ny l ch i mt giy khi i mt bt u mu v nm tay bt u sit li trong gin d. Hin nhn ny to ra li kinh ny lm mnh thnh tr a - ci vo bn thn mnh cng nh vo tt c chng ta. cho hm nay. C hiu mt vi im v thin trc khi chng ta bt u. iu th nht l ng bao gi tr hon n, thm ch mt giy. ng ngh, Mnh s bt u vo ngy mai. N cn phi c thc hnh by gi. Ti phi ni iu g v nhng ngi ang ngi sau ti. Ti yu cu h ngi; dng nh l h ngh h n gin ngi . Khi ti quay v nhn, ti thy rng ch c tm hay mi ngi ang thc hnh thin; s cn li vn ang ngi khng lm g. Bn s khng c g bi vic ngi khng. Ti phn vn khi thy h nhiu lc ngi khng, khng lm g, khi bit bao nhiu ngi xung quanh h ang ton b trong thin, hng khi bi n, nhy v ma. Bn c tng thay v tri tim khng, m khng ci g lm bn chuyn ng? Bn khng ng y cht no, trong khi thy bit bao nhiu ngi ang say m, ang trong cc lc?
|

Bn rt thng minh - bn kim sot cm gic ca mnh cho chng khng th b nh hng. Xin cho bn thn bn hot ng! ng ngi y cng nhc nh tng , ni m bit bao nhiu ngi ang nhy ma vi tri tim v tm tr ci m v tr thnh hn nhin nh tr con. cho ci cng nhc ca bn ra i; ng y i! Mt im na cn phi nh: mt s trong cc bn ngh, Chng ti s lm iu khi n tr thnh c th cho chng ti. Chn mi phn trm lm iu theo ring ca h, mi phn trm khng lm. Nhng bn thn h s phi ph v ro chn. Cho nn ti bo bn, nhng ngi ngh h khng th t mnh lm iu nn bt u lm iu . H s phi n lc ch trong i giy; n s tr thnh t pht t khonh khc th ba. Mt khi dng sui nc bung ra, th th nc bt u chy ra theo cch t nhin. By gi ch cn li mt ngy, cho nn ti mun khng ai vn cn khng b nh hng . Tt c chng ta cng tham gia!

331

332

| Chng ta thy lch v sui chy t ni xung. Chng ta bit rng sng chy ra i dng. Nc bao gi cng chy v mc cng ngy cng thp hn trong vic tm ti mc thp nht, v cuc hnh trnh ca n kt thc trong rnh. Chy xung l con ng ca n; bn tnh ca n l i xung mi. La c bn tnh hon ton i lp: n bao gi cng i ln. i ln trn l con ng ca n, ngy cng hng ln trn tri. Bn c th t ln ngn la bt k u, bn c th gi n mi v tr, bn c th treo ngn n ln ngc - ngn la ca n s vn bt u bc ln. T thi c i cc linh hn cao hn, cc nh huyn mn, hiu r rng v bn tnh i ln, bc ln ca la. Tm thc c th tun chy theo hai cch, ging nh nc hoc ging nh la. Ni chung, chng ta chy nh nc, tm rnh thp hn. Nu tm thc chng ta gp c hi trn xung, chng ta lp tc b ng i ln. Thng thng chng ta hnh x ging nh nc; nhng chng ta nn hnh x ging nh la, b mc thp ngay khi c mt c hi nh bc ln cao hn ti trc chng ta. Chng ta nn sn sng ly d ch c hi nh nht giang rng i cnh v bay ln tri. Vi nhng ngi tm kim con ng i ln, vi nhng ngi c hi vng i vo chiu hng cao hn, la tr thnh l tng, thnh biu tng, thnh hnh vi ca h; iu c coi nh thin thn. Cn c l do khc ti sao la c coi nh biu tng v thng . Khi mt c nhn bt u du hnh i ln, ng thi ngi bt u cuc hnh trnh vo trong. y ch xc l ci i lp ca cuc hnh trnh m ng thi i xung v i ra ngoi. Khi nhn vo ngha rng ca chng, i ra v i xung l ng ngha; v i vo v i ln l ng ngha na. Bn s i xa ln cao khi bn i vo trong, v bn s i xa xung thp khi bn i ra ngoi. Hay, bn i nhiu ra ngoi khi bn i xung thp, v
|

19 Bin i l php th

Hi ngn la, xin dn chng con theo ng ng. Hi Thng , ngi bit tt c tri thc v hnh ng, ph hu ti li di tr ca chng con. Chng con ci ly ngi v hn ln.

333

334

| bn i nhiu vo trong khi bn i ln. Theo quan im ca s tn ti, ln trn v vo trong c cng ngha. Ging th, t quan im ca kinh nghim, mc du khng theo ng ngha t, i ra v i xung c cng ngha. Nhng ngi quyt nh tin hnh cuc hnh trnh i ln cng phi tin hnh cuc hnh trnh vo trong na, v khi h i xa hn vo trong, bng ti bt u gim i v nh sng tng ln. Cho nn la tr thnh biu tng cho cuc hnh trnh bn trong. Cng c l do khc ti sao la tr thnh biu tng v bt u c tn th. N c ci p v i ca ring n; n gi li ci thun khit v ph hu ci khng thun khit. Nu vng c nm vo trong la, cc cht khng thun khit b thiu chy v ph hu, v vng thun khit a ra sng hn. iu ny c bit ti nh vic th la - vic kim tra ph hu ci khng thun khit v gi li ci thun khit. Th la tr thnh biu tng cho s kin rng la s ph hu ci khng thun khit v s gi li v bo v ci thun khit. y l phm cht t nhin ca n. N nng n bo v ci thun khit v thiu chy ci khng thun khit. C rt nhiu ci khng thun khit bn trong chng ta nhiu n mc khng du vt no ca vng c thy, mc du n c th nm n kn u bn trong chng ta. i khi mt hin nhn no ni v vng, nhng chng ta ch bit ti bi v rc ri bn trong nm ln n. Linh hn hiu ra no , ngi tr hu no , bo chng ta c vng, vng rng, bn trong chng ta, nhng khi chng ta i tm n chng ta khng tm thy g ngoi . Cho nn chng ta phi nm ngay c vng vo la. Ngha ca n nn l nm vng vo la. T tapa, n nn, c xut pht t tapa - la. Tapa khng ch c ngha l mt ngi ng trong nhit ca mt tri m thc hnh n nn. n nn ngha l ngi ta nn tri qua tht nhiu la bn trong n mc tt c nhng ci
|

khng thun khit u c th b thiu chy, b ph hu - v tt c nhng ci thun khit c th cn li. Cn phi nh trong tm tr mt hay hai im khc v la cho s d dng nh dng thing ling ca n, tnh thn thnh ca n. S c ch hiu li cu nguyn ca hin nhn ny, Hi ngn la, xin dn con theo con ng ng, v nhn ra ti sao li cu nguyn nh vy c dng ln cho la. Bn thy la, bn cng thy nc. D n c th chm thp n u, nc vn cn li. Chy xung t ni non n i vo thung lng, nhng n khng mt i, n khng tan bin. La bc ln tri, nhng tan bin sau khi bc ln ch mt khong cch nh. Ni cho ng, ngi lm cuc hnh trnh i ln s tan bin. Khi ngi i ln v i ln mi ngi tan bin vo mi khonh khc; khng my chc ngi s mt bn ng v dng hin hu. Ngi s l mt vi bu tri. La vn cn thy c trong mt khong cch ngn v th ri bin mt - mt i trong trng rng, trong ci khng. Nc cn li, d n c th chy xung thp n u. Bn ng chc chn s cn dai dng trn cuc hnh trnh i xung ca n, v nu n i xung rt thp n s c bin i. Khi bn ng chm rt thp n tr thnh cng rn, ta nh . Mang iu ny trong u; bn ng tr thnh mnh m, ng cng, cng rn v kt tinh khi bn i xung ngy cng thp hn, v tr thnh mng, yu v v hnh khi bn ln ngy cng cao hn. C nhn ngn la bn s thy - trong mt thong chc n i mt. N i u? Khi Pht sp sa i vo gii thot cui cng ca mnh, ng y ni, Trong vi giy na ta s dng hin hu. Th ri mt ai hi, Th th thy s u, khi thy khng c ?

335

336

| Pht p, Quan st chic n, v hi n ngn la ca n i u, khi bin mt vo trong khng kh. Ta cng s bin mt theo cch trong mt thi gian ngn. Khonh khc ti khi ngn la ca ta s b hp thu vo trong bu tri bao la. C mt b mt na, mt b n na, v la: n t chy mi th v cui cng t ph hu bn thn n na. Sau khi tiu th du, la khng gi li bn thn n. Ngay khi du cn la cng tt. Mi th u cn kit, v cui cng khng la no l cn li sau; n cng tan bin. S l bo hnh nu n gi li bn thn mnh sau khi t chy mi th khc, n l tnh yu l khi ci ny bin mt sau khi lm cho ci khc bin mt. Cho nn la khng phi l k th ca du; n l bn, l ngi yu ca du. Nu n khng phi l nh vy, chc chn n s gi li bn thn n sau khi tiu th du. N khng tiu th ci khc gn gi bn thn n; y khng phi l bn tnh ca la. Sau khi t ht du, n t bn thn n v tr nn yn tnh. Cng ng rng du c gn gi di dng tro sau khi n b tiu th ht, trong khi la khng c gi li trong bt k hnh dng no. N thun khit n n khng li tro ca ring n ng sau. Trong s kin thc t, tro c to thnh do ci khng thun khit. La n gin l s tn ti thun khit nht. N khng li bt k du vt no ng sau n. Chnh vic tm kim rt gay go i vi ngi tm kim l tm ra mt biu tng l tng v ci bn ngoi cho iu xy ra bn trong. Biu tng tt nht c tm thy cho ti nay l la. D bng chy thng xuyn trong cc n Parsi hay trong cc bui t l tn gio hay trong cc bui t la hay trong cc ngn n n th, la cho n ngy hm nay vn c gi l biu tng tt nht, gn gi nht cho iu xy ra bn trong - nhng vic xy ra siu vit bn trong. y l l do ti sao ngi ta coi n l thng . Ci g c coi l thng ? N khng n gin ci no l iu thing ling, bi v mi th v mi ngi u thing ling. Mi th l thing ling bi v mi th u ti t iu thing ling. Ngha t in ca t devata l ngi l thing ling, nhng mi ngi u thing ling. Mt s ngi bit s kin ny v mt s ngi khng bit, nhng ci g c y m khng phi l thing ling? Tng , cy ci, dng sng, ni non, bu tri - tt c u thing ling. Tng nguyn t l thing ling. Cho nn t devata khng c ngha ci l thing ling. Ti sao mt th c mnh danh l thng theo mt ngha ph c bit? N c ngha l th ny: n khng ch l thing ling, m n cn dn ngi khc ti iu thing ling. Mt ngi bin ngi khc thnh thing ling, ngi ch ra iu thing ling, ngi bin khao kht ca chng ta hng ti iu thing ling, l thng . l l do ti sao hin nhn ny c th ni thy l Thng . Khg c l do no khc ngoi iu ny. Nu ngi ta c nhc nh bi vic nhn ln tri ca ci khng hnh dng, th th bu tri l Thng . Nhng chng ta c kh khn trong vic hiu iu ny. Nhng ngi c Veda ngy nay thy kh hiu c nhng khng nh ca n rng bu tri l Thng , Indra l Thng , mt tri l Thng , v vn vn. H ngh, Ci g l tt c nhng ci in khng ny, tt c nhng iu v ngha ny? Khi nhng ngi phng Ty u tin c Veda, h na cng thy chng kh hiu. H ni, y l ch ngha a thn - mt tn gio ca nhiu thn. Nhng ngi ny c khuynh hng thy Thng trong mi th. Nhng khng, n khng phi l iu . Bt k ci g l thng , qua ngi tnh thing ling c ghi nh, bi ngi m ngi ta b ngc nhin vi tnh thing ling, qua ngi m dy ca chic n veena ca tri tim c gy ra rung ng, qua ngi m ngi ta bt u cuc hnh trnh hng ti iu thing ling.
|

337

338

| Nhn ln tri m xem. Nu bn tip tc nhn trong mt chc, hnh dng s tan bin v khi l ca ci v dng s bt u. Vy bu tri ang ch ti ci v hnh dng. Th th chng ta s l v n khi khng cm n hin tng , khi ni, Hi Thng , ngi nhc nh con v ci v hnh dng; con xin cm n? C nhn vo la - l mc ch v ngha ca cc cuc t la tn gio. Bn thn vic cng dng l khng quan trng lm trong t la; iu quan trng l tr thnh mt vi cuc hnh trnh siu vit ca la, qua vic ngi gn n. Bn thy la bp bng i ln, ngn la ca n tan bin trong ci khng ln lao, v nu vo khonh khc bn tr thnh mt vi ngn la vi mt tm tr tp trung v thin v lm mt bn thn mnh trong ci trng rng , th th la tr thnh thng ca bn. l Thng m qua ngi bn nghe thy iu thing ling, qua bn c cm hng bn trong i ti iu thing ling, qua ht mm ang ng ca bn v iu thing ling b p v m ra, a bn ti iu thing ling. l l do ti sao hin nhn ny ni, Hi Thng , hi ngn la, xin dt con theo ng ng. Con khng bit con ng. Con thm ch khng bit rng ci no l c ngha t ci ci no l v ngha. Con dt nt. Xin dn dt con. C mt im y nn c hiu tht su sc, v n l th ny: ngi xin c dn dt ti ng ng khng a ra li xin thng thng; n l phi thng, bi v bn thn li xin l c s cho s gip m ngi ta cn tin ln theo ng ng. Li xin ny l phi thng bi v mi nh ca chng ta, mi am m ca chng ta, mi ham mun ca chng ta, u dn chng ta ti ng sai - khng cn phi cu nguyn, xin v n. T nhin cho chng ta phng tin v iu ; bn thn t nhin dn chng ta ti . Nu bn mun i xung, h cp bn thn mnh, bn khng cn li cu nguyn gip bn. Nu bn mun i ti
|

bng ti, t nhin ang gip bn ri. Hnh ng ring ca bn dn bn ti con ng . Thi quen ring ca bn v cc n tng qu kh ang dn bn hng ti n. iu th v ch l khng ai bao gi cu nguyn Thng dn ngi ti con ng bt chnh. Ti y Thng khng c cn ti; bn thn con ngi mnh v c nng lc i sai ng. Khng cn s gip ca Thng trong vic lm nh th. Ngc li, con ngi c nng lc dn Thng theo con ng bt chnh. Ci in khng l ch chnh con ng bt chnh y nguy him, vy m khng ai cu nguyn s gip ca Thng ly con ng . ng phi lm nh th ny: Hi Thng , xin gip con i theo ng bt chnh, v n y nhng him nguy! i trn con ng ny l i vo trong nhiu au kh, kh s v in khng. N l vic mi rc ri trn ngp ln chng ta. Trong nhng hon cnh nh vy s gip ca Thng nn c tm kim, nhng khng ai tm kim n bi v mi ngi u ngh mnh c kh nng gp g vi thch thc. Con ngi mnh i theo con ng bt chnh, nhng khi cu hi v vic i theo con ng ng ti, t nhin ngi thy mnh khng c kh nng lm nh vy! L do cho yu km ca con ngi l ch tt c nhng ham mun v am m ca ngi ko ngi i xung, v khng c nhng am m nh th do t nhin ban cho nng ngi ln. Nu ngi khng lm g v ng im, ngi s t ng trt xung, trn xung v vp ng trong ci dc ca mnh. Lc trng trng ca t nhin l ko ngi xung, v vi mi bc ngi s ngh ti vic i xung thp hn na. Ton th lc cuc sng s thc y ngi i xung ngy mt nhiu. Ngi tng tng c hnh phc pha di, v nu ngi gp bt hnh trong n lc ca mnh, ngi bin minh, y l v mnh cn cha i xa.

339

340

| Khi ci gi l ngi tht th gp ti h bo ti, Thy c thy ngi khng tht th tr nn hnh phc th no trong th gii ny khng? Ti gi nhng ngi nh vy l ci gi l ngi tht th bi v h khng th cn tht th lu c, v h thy hnh phc trong khng tht th. H khng th l tht th t chiu su tri tim h, v nu h c v tht th n l t s hi. L tht th i hi dng cm v bo dn. H yu ui v hn nht; h khng dm thc hnh khng tht th hay ph bc. Nhng nim tin ca h rng k ph bc ang tr nn hnh phc v thnh vng l ra s tht - ting ni ca ham mun ca h ang cnh bo cho h rng h ang phm sai lm trong vic l tht th. Cng t bn trong na, t nhin thi thc bn i xung mi. Ti sao? - bi v trong khi i xung bn ngy cng tr thnh mt phn ca t nhin. Vi cng du hiu , khi bn vn ln ngy cng cao hn bn vt ra ngoi t nhin. Tht d dng cho t nhin khuyn nh bn i xung thm na bi v c nhiu ch ngh ngi , v nu bn tr thnh ging nh tng c vic ngh ngi hon ton. i xung i, gt sang bn thc ca bn, ham mun v am m ca bn ni. T b thc; n l nguyn nhn cho bt hnh ca bn, cho nn vn cn trong cn m i trong v thc. l l do ti sao con ngi ung ru, say ma tu v hng nghn th on khc nh vy - cho ngi c th i xung d dng v vn cn dng nh trong cn m. C ton th h thng cc thu xp gip cho bn i xung, nhng khng c s gip no bn i ln. V khng c phc lc, khng c yn bnh, nu khng vn ln. y l th tin thoi lng nan ca con ngi, y l ri lon ca con ngi - cuc sc m con ngi phi tranh u, vi mi loi phng tin v cch thc i xung nhng khng c cch no c vch ra gip cho con ngi i ln. V khng mc ch no c phc v m khng c vic i ln; khng c cuc hnh trnh i ln khng ci g c t ti ngoi
|

vic lang thang. Trong bt lc nh th, li cu nguyn ti t bn trong. Khi con ngi nhn ra bt lc trong hon cnh ca mnh, ngi cu nguyn Thng . Cho nn hin nhn ny cu nguyn, Hi Thng , xin dt con theo con ng ng. iu ny khng c ngha l mt Thng no s a bn ti con ng ; loi din gii ny to ra nhiu nim tin gi. Khng Thng no s gip bn u. Bn thn bn s phi i ti con ng ; nhng li cu nguyn ny s cho bn sc mnh, s ng vin bn, i tip. Nu li cu nguyn ny tr thnh vng chi v c tp trung trong bn, nu n tr thnh nim khao kht, ting ku t mi th tht trong con ngi bn, nu n tr thnh bn thn hi th ca bn khi ku ln, Hi Thng , hi ngn la, xin a con n ni mi th u tan bin v ch cn li ci khng phi l con, v ci c v ci s c khi con khng cn! th th li cu nguyn s ph v m tung mt cnh ca bn trong bn. N s l phng tin a bn sang con ng ng, bi v ni chng ta mong mi su sc ti, chng ta i. Chnh ngh ca chng ta tr thnh hnh ng ca chng ta. Eddington vit mt cu rt tuyt diu, tuyt diu hn na bi v n c vit ra bi mt ngi nh Eddington. ng y l ngi c gii thng Nobel, v l mt trong nhng nh khoa hc gii nht ca nm mi nm qua. Trong nhng ngy cui ca cuc i mnh ng y vit trong hi k: Ti bt u nghin cu khoa hc t thi thanh nin. Th ri ti ngh v th gii, v tr, nh tuyn tp cc vt. Nhng ngy cng i su hn vo cng trnh nghin cu ca ti v kinh nghim nhng b n ca t nhin, ti i ti nhn ra rng v tr ging nhiu vi ngh hn l vt. y l di chc v li chng nhn cui cng ca ti vi th gii.

341

342

| Cng pht biu nh th l cu u tin ca Pht trong Kinh php c. ng s l ci ng ngh, cho nn cho cn nhc v suy xt ng n cho cc ngh ca ng, bi v ng khng th trch nhim cho bt k ai khc v nhng hnh ng ca ng; iu ng lm hm nay l kt qu ca iu ng ngh hm qua. Ci ngu xun v nhng khi nim sai lm ca chng ta tr thnh rn chc v chuyn vo trong hnh ng. Nhng suy ngh ca ring chng ta tr nn cng rn v ch o cuc sng ca ta. Mt con sng nh ca ngh, gi ln, bt u cuc hnh trnh ca n, v nu khng phi hm nay, th th ngy mai, tr thnh mt th vng chc. Mi vt thc s l nhng suy ngh m c. iu chng ta ang l chnh l kt qu ca ngh ca chng ta. Cho nn nu bt k li cu nguyn no tr nn c tp trung n mc n lm xc ng mi ht ca cuc sng ca bn, khuy ng tri tim bn p rn rng, tc ng n gic m ca bn trong m, bao bc gic m ban ngy ca bn, thm vo gic ng ca bn v tr thnh s m nh cuc sng ca bn, th th li cu nguyn c tr li. Khng Thng no s ti gip bn c; nhng li cu nguyn ti iu thing ling, d chng ta thy n bt k u, u to ra trong chng ta s xc ng. Phn bit ny nn c hiu cho ng. Nu bn ngh, Cuc i mnh by gi s l v t. Mnh cu nguyn Thng , by gi ngi s chm nom mnh, th th bn lm. Nhiu ngi ngh ging th ny. H ngh, Chng con cm t Thng ri bi vic cng dng li cu nguyn; chng con bit n ngi ri, by gi trch nhim ca ngi l phi chm nom rng li cu nguyn ca chng con c p ng. V nu Thng khng p ng h phn nn v ngi v tuyn b, Khng c Thng , tt c l tr bp bm. Khng, li cu nguyn khng c ngha l dch chuyn trch nhim ca chng ta sang ngi khc. Li cu nguyn l mt loi phng cch qua n chng ta em s xc ng vo trong ton b cuc i mnh, chng ta xc ng n tng ht ca thn th mnh. V nh ly, n l phng cch m c th i vo su nht trong tri tim v thn th ta. Nu bt k ai tr nn b hp thu hon ton vo trong li cu nguyn, vi tt c tri tim ngi , th th mi ht ca thn th ngi tr nn tch cc. Khng ngh no i su nh li cu nguyn, khng ham mun no i su nh li cu nguyn, ch vi iu kin l ngi ta phi c nng lc cu nguyn thc s. Khng c mt ham mun no m bn khng th c t do khi n. Bn c th t do ngay c vi dc, ci vn c coi nh ham mun ko di nht. Bn khng b cun ht ton b ngay c trong , bn b tch ri ngay c t . Mt phn tm thc n kn vn cn bn ngoi n. Nhiu nht chnh thn th b cun ht vo hot ng dc; ch mt phn rt nh ca tm tr ca ngi b khuy ng dc i vo hnh ng, nhng tm thc v linh hn vn cn tuyt i ngoi n. Bn khng th ton b trong dc, v l l do cho rc ri v tht vng trong ham mun dc. Tm tr y dc vng ni, Ta s chm vo trong n ton b v s nhn c hoan lc y t n. Nhng n khng bao gi c kh nng chm mt cch ton b c. N bao gi cng thy bn thn n dng nh b chm hon ton, nhng thc ra khng c kh nng lm c nh vy - n i ti mt gii hn no v th ri quay li. Ngay khi n t ti khonh khc chm th khonh khc n em n tr li. Li cu nguyn l vic xy ra duy nht trong con ngi chm ton b, trong khng ci g b b ra ngoi. Li cu nguyn tr thnh ton b khi khng ci g ca ngi a ra li cu nguyn b b ra ngoi. Trong khi cu nguyn, nu bn khng ton b trong th th n tr thnh hnh ng hi ht. N s khng nh hng ti bn, bn s vn cn khng b ng chm.
|

343

344

| Nhng li cu nguyn c th su lng n mc - n tr thnh nh th - ngi a ra n b mt i v ch li cu nguyn cn li. Th th, b mt i trong lung cu nguyn ton b, s vic xy ra, v cuc hnh trnh ti con ng ng bt u. Ton th hng thay i. Mt quay mt trm tm mi , t cuc hnh trnh i xung thnh cuc hnh trnh i ln. y l l do ti sao cc hin nhn cu nguyn la - n l hin tng bc ln, n t chy nhng ci khng thun khit, n khng c bn ng, v n b hp thu ngay vo trong bu tri. Khi mt ai l ton b trong li cu nguyn, l mt vi n, ngi tr thnh ngn la trong khng c khi. Khi c trc khi ai bt u thc s cu nguyn. Khng c la ngay lp tc. C rt nhiu khi lc bt u bi v cht t ca chng ta rt t. Thc ra, cht t t v ham mun ca chng ta c nhiu. N cng ta nh l khi cun cun bc ln khi chng ta t cht t t. ng s iu ny. Ngi bt u trn cuc hnh trnh ca li cu nguyn khng chng kin ngn la lc u; ngi ch thy khi dy c lc ban u, bi v chng ta c nhiu cht t t cng mnh. y l l do ti sao hin nhn ny yu cu la t chy c cc hnh ng qu kh ca mnh - v nhng hnh ng ny l cht t t th. Khi no mt hnh ng l kh v khi no n l t? Hnh ng no c th c coi l t v hnh ng no c th c coi l kh? Nu hnh ng l kh cuc hnh trnh i ln l d dng, bi v hnh ng kh l cht t tt; v nu n t cuc hnh trnh i ln tr thnh gay go, bi v cht t khng chy nhng to ra nhiu khi. Khi bn vn cn hon ton tch ri khi hnh ng trong khi lm n, th th hnh ng l kh. Hnh ng l t nu bn vn cn b mc ni vi n trong khi lm n, v ngay c sau khi lm n. Nu bn c th l nhn chng trong khi lm mt hnh ng, th th hnh ng tr thnh kh. Nu bn khng c kh nng l nhn chng cho hnh ng trong khi lm
|

n, nhng tr thnh ngi lm ca n, hnh ng s l t. Nu, trong khi thc hin mt hnh ng, bn y bn ng v ni, Ti ang lm iu , th th hnh ng tr thnh t. Nu thay v th bn ni, Thng xui khin ti lm iu ny, t nhin lm iu c lm qua ti, ti n gin chng kin n, v tt nhin nu bn khng ch ni iu m nhn ra iu v cng sng theo tinh thn ny, th th hnh ng tr thnh kh. V ngn la ca cuc sng ca nhng ngi c nhin liu hnh ng kh lp tc nhy vo trong Brahman - linh hn vnh hng. Nhng nhng ngi c cht t ca hnh ng t gp kh khn. Hin nhn ny bit rng vi tt c chng ta, phn ln hnh ng ca chng ta u t. Cho nn c lm cho hnh ng ca bn thnh kh i, bi v mt mnh li cu nguyn, khng c hnh ng kh, s khng t c ci g. Tc b bn ng ca bn ra khi hnh ng ca qu kh v khng cho hnh ng hin ti v tng lai ca bn b gn vi bn ng. Nhng bao gi cng nh iu ny trong tm tr, rng khng ai s ti p ng li cu nguyn ca bn u; bn s c bin i ch bi li cu nguyn ring ca bn. Li cu nguyn l bin i. Bin i khng i theo li cu nguyn, n xy ra trong bn thn li cu nguyn. Cho nn ng trng i kt qu ca n ti trong tng lai, bi v bn thn li cu nguyn l kt qu; v qun n mt cch yn tnh sau khi bn cu nguyn, bi v bn thn n l kt qu. Vic cu nguyn theo tm hn ng l thnh tu ln. Nhng chng ta c kh nim sai lm, trng i ai khc s p ng li cu nguyn ca chng ta, c ngh rng by gi chng ta cu nguyn th chng ta phi i kt qu. Ging nh la, li cu nguyn l mt hin tng sng mnh m. Li cu nguyn c ba kha cnh m ti s gii thch cho bn cho bn c th hiu thu ngha ca chng mt cch ng n. Kha cnh th nht l ch khi bn a ra li cu nguyn
346

345

| bn ang ni li chia tay vi bn ng ca bn; khng th c li cu nguyn nu bn ng vn cn. Khi hin nhn ny ni, Hi ngn la, hi Thng , xin ch cho con con ng ng, con khng bit g, ng y ni li vnh bit vi bn ng mnh. Li cu nguyn l s chp nhn ton b v tnh khim tn ca chng ta. Bn khng th a ra li cu nguyn chng no bn cn cha tr thnh ci khng. Cho nn im u tin l ch vic a ra li cu nguyn l chng t vic chp nhn ca chng ta v tnh khim tn, s bt lc hon ton ca chng ta. Ti tuyn b rng ti khng th lm c bt k ci g. Ti tha nhn rng bt k ci g ti lm ch em ti i xung, bt k ci g ti lm ch lm cho ti thm vng mc v bi ri. Hnh ng ca ti tr thnh a ngc cho mnh. Vng mc ca hnh ng ca ti tr thnh gnh nng, mt hn tru ln ngc ti. Ti khng th chu ng lu hn na. By gi ti cu nguyn, Hi Thng , by gi ngi l ngi lm, by gi xin dn dt con i. ti nhc : iu ny khng c ngha l Thng s dn dt bn - chnh li cu nguyn ny s dn dt bn. Nu n c lm vi ton b tri tim, vi chn thnh hon ton, v nu c tnh v ng ton b, th th n chc chc s dn dt bn. Cho nn li kinh u tin l : Khng bn ng. Li kinh th hai: Chng ta ph thuc qu nhiu vo bn thn mnh. Mt ln mt ngi ti gp thnh Eckhart v ni, Ti l mt ngi t thnh t. Eckhart nghe anh ta, nhn ln tri vi hai tay khoanh li, v ni, Hi Thng , ngi c t do khi nhiu trch nhim ri. Cng tt l ngi ny t thnh t, bi v con t hi ngi xoay x th no chm nom mi kiu ngi khc nhau m ngi ang
|

to ra. Th ri, nhn vo ngi ny, ng ni, V anh l ngi t thnh t, nn anh phi bit n Thng lm. t nht Thng c cu khi phm ti l c trch nhim cho anh. Chng ta c tin tng ln vo bn thn mnh. Phn ln trong chng ta ngh chng ta t thnh t. iu ny ging nh tin rng chng ta l b ca ring mnh. Mi ngi u ngh ging th ny. Tt c hnh vi ca chng ta ph by ra chng minh rng chng ta l b ca ring mnh. Ngi ngh rng mnh l b ca bn thn mnh c gng ko mnh ln bng dy giy ca ring mnh. Tt c chng ta u hnh x theo cch ny, v trong khi lm nh th chng ta ch lm mnh kit sc, lm t dy giy v lm mnh b thng. Khng ai c kh nng nng bn thn mnh ln. T b ph thuc vo bn thn mnh l cu nguyn. Cho nn t b nim tin v ch rng, Ta s t nng mnh ln. T b t tin rng, Ta s lm theo cch ring ca mnh v t mnh t ti ch ca cuc hnh trnh ca mnh. Ti nhc li, bn s phi lm cuc hnh trnh ny, khng ai khc c th lm iu thay cho bn c. Nhng cuc hnh trnh ch bt u khi vic t tin ny b loi b. Ci gi l t tin ny l cn tr. Ngay khi n b t b nng lng ca bn c gii thot v tr thnh c cng dng cho Thng . Bn thn bn tr thnh thng . Khng c ngn la no khc s dn bn; ch ngn la bn trong bn l c kh nng lm iu . Bn c iu thing ling trong mnh bt u cuc hnh trnh, nhng iu thing ling s b lm cht hp ti mc bn c bn ng. Bn ng s khng c kh nng tm ra cch ca n, n s tm ra cnh ca khp kn. Mc cho nhng c gng cc k ln m iu thing ling vn khng c kh nng ct ln, bi v bn ng ta nh mt hn bao quanh c bn s nhn bn cht chm

347

348

| trong dng sng. Nhng t b t tin t sai ch ny vo bn thn bn i v bn s c kh nng i qua sng. Bn bao gi quan st mt vic xy ra tuyt diu c trong sng cha?... Nhng chng ta khng quan st, chng ta m. Ngi sng b chm, nhng xc cht bit b mt no ca vic bi, ca vic ni trn nc, ca vic khng b chm, m ngi sng khng bit. Khng dng sng no, ngay c khng i dng ln no, c th nhn chm mt xc cht; n lp tc ni ln mt nc. B mt l g? Xc cht khng bit g, n n gin l mt xc cht, v l b mt. Nu ngi sng hnh x nh xc cht, th th vic chm l khng th c c - bn ni. Khng Thng no gip bn ni c, bn n gin tr thnh v trng lng. Bn tr thnh nh ngay khi bn tng bn ng ca bn b loi b. Th th, cho d ai c gng nhn chm bn xung, lm sao ngi c th lm c iu ? Chng ta b chm bi ci ta ring ca chng ta. T tin vo bn thn mnh nhn chm chng ta. Nu bm ly bn ng nhn chm chng ta. ngh, Ta s lm mi th, y chng ta vo cuc hnh trnh ti a ngc. l l do ti sao nhng li cu nguyn ny l tuyt diu th. Nh trong tm tr, ti c kh khn ca ring mnh khi ti ni li cu nguyn ca hin nhn ny l tuyt diu, bi v ti khng coi nhng li cu nguyn m bn tin hnh nh bn l tuyt diu, ngay c nhng li bn bt u cu nguyn sau khi c xong Ishavanya. Chng tuyt i h huyn. Ngi trc ngn la t nm vo la nhng cng dng v tng nhng bi ca tn gio - tt c nhng iu ny l v ngha nu khng c bin i g trong bn. Bin i l php kim tra thc s. Nu mt ngi thc hin cc t l tn gio trong bn mi nm, trong c i mnh, v khng c bin i g trong ngi , th th thc ra khng t l no c thc hin . Nu mt ngi
|

ti thm ngi n hay tu vin hng ngy v vn khng c bin i g trong ngi , ngi vn ch ngi - th th ngi cha bao gi vo n th hay tu vin no. n i c th b h hi cht t bi vic ving thm ca ngi , nhng khng h hi no c lm cho anh ta, khng bin i no xy ra trong anh ta. Ngi vn ch ngi . n th c th s ngi , c ngh, Ngi ny gy rc ri cho ta trong sut bn mi nm qua, nhng bn thn ngi khng b rc ri cht no. Khng, y khng phi l li cu nguyn cht no. Vic ving thm ti ngi n ch l mt c ch. Ti thy li cu nguyn ca hin nhn ny trn y ngha. N rt khim tn, rt hn nhin, rt t nhin: Hi ngn la, xin dn dt con theo ng ng, bi v con khng bit g v n, con dt nt. Nu bn c th ni vi tt c s chn thnh, Hi bu tri, xin dn dt con ti ci v dng, bi v con khng bit g c, bt thn bn s thy rng con ng m ra cho bn. Con ng ca tri thc m ra cho bt k ai ni, Ti khng bit. Ngi nh th bc bc u tin hng ti tri thc thc. Cn ngi ni, Ti bit, ti l ngi c hc, bt kn nt ngay c vi ci l m c th cho php ngi i vo trong ngi n bn trong. Li cu nguyn l s chp nhn khng ch ci dt nt m c s bt lc na. Khng bn, khng thuyn no c thy, ch i dng v bin l thy c, v chiu su ca n l khng th d c. Lng dng cm ca chng ta lm chng ta tht bi. Chng ta nhm mt v tng tng, c ngh mnh ang trn thuyn, nhng thc s mi thuyn u l thuyn giy. y l hon cnh ca chng ta - tuyt i bt lc. Trong li cu nguyn ng n c s chp nhn v ci bt lc cng nh ci dt nt. V ngi tuyn b, Ti bt lc, tm thy phng thuc, gii php. Chnh tuyn b ny v ci bt lc
350

349

| l gii php. Chp nhn ton b ny v ci bt lc bn thn n l gip ln nht v duy nht ca chng ta. Ngi bung xui bn thn mnh gp Thng . Ngi ni, T gi tr i con s bc nu ngi bo con bc, con s vn dy nu ngi nng con ln, con s i theo ngi ti bt k u ngi i - ngi ny thy nhng cnh ca ca mnh m ra bn trong, bi v ngi lin lc vi ci v hn mt cch hn nhin th v vi bung xui khng iu kin n mc ngi thy bn thn mnh trc Thng . Nhng li cu nguyn ny l cha kho m cnh ca. Nhng li cu nguyn ngn ngi ny l rt su sc trong ngha v mang chng ta i rt xa. Gi nhng li cu nguyn ny trong tm tr trong khi thc hin cng vic thng l hng ngy ca bn, v bt k khi no bn c c hi, t nhc bn thn mnh, Con khng bit g c, con bt lc. Hi Thng , xin dn dt con. Ln na ti nhn mnh s kin l khng ai khc s ti dn dt bn n con ng ng. Bn thn li cu nguyn ny s a bn i. Vu trong vic cu nguyn, bn s c kh nng t dn dt mnh. Li cu nguyn l quyn nng, quyn nng rt ln. C nng lng cc ln n trong mt nguyn t nh, nhng nng lng n kn trong nhng li cu nguyn nh ny l nhiu ln mnh hn nng lng trong v s nguyn t. Cu nguyn v xem; th n i! Kt qu l tc khc. Bn s nh nhng khng mt thi gian no. Bn s pht trin cnh v sn sng bay cao. Gnh nng tan bin khi bn ng nng tru ca chng ta ri rng i. Nhng chng ta lu c n mc chng ta thm ch cht y li cu nguyn bng bn ng ca mnh. Nhn ngi ang ra khi ngi n sau khi a ra li cu nguyn. Ngi nhn quanh y v t mn, dng nh cng b cho cc ti nhn khp xung quanh ngi v lng m o ring ca mnh khi a ra li cu nguyn trong ngi n.
|

C ln Mohammed yu cu mt thanh nin i cng ng y cu nguyn. Chng thanh nin khng th thoi thc iu , bi v Mohammed yu cu ngi - cng ht nh bn khng th trnh c iu g nu ti yu cu bn lm vic ! Vo bui sng ngi ti vi Mohammed. Mohammed ng v cu nguyn, v chng thanh nin ny cng ng v bt u lm bm iu g . Anh ta ch c th lm bm thi. Mohammed tr nn rt khng thoi mi v ngh, Ta sai lm m em cu ny ti y. Nhng by gi khng c cch no thot khi iu . Sau khi cu nguyn, h ra i. Lc l bui sng v mi ngi vn cn trn ging. Chng thanh nin ni vi Mohammed, Tha ngi, iu g s xy ra cho nhng ngi ny? Mc du by gi l lc cu nguyn th m h vn ang trn ging. Ngi ngh g v h? H s phi xung a ngc ch? Mohammed p, Ta khng bit h s i u, nhng ta s phi quay li nh th. Ngi ny hi, iu g xy ra cho ngi? Mohammed ni, Li cu nguyn u tin ca ta tr thnh v dng - ta lm hi cu. Trc khi a ra li cu nguyn sng nay t nht cu cng nn khim tn; cu ng coi nhng ngi l ti li. y l mt ci hi na c lm. Ta xin li, v ng ti nh th ln na. By gi ta phi quay li cu nguyn, bi v by gi li cu nguyn th nht ca ta l v dng. Ta lm hi cu bi vic mang cu ti nh th bi v by gi cu tr nn nhiu bn ng v v ch hn. Bn ng phi b ph tan bi li cu nguyn, nhng bn ng ca cu tr nn mnh hn!

351

352

| Bn bao gi thy mt ngi t mn bc i vi du hiu mu vng ngh v quai dp dn trn trn cha? ng ta hnh x c nh Thng trao cho ng ta giy php c bit. Nhng ngi nh th ngh h l h hng ca Thng , gia nh ca Thng , ngi c chn ca Thng . By gi h s khng cn bng lng chng no h cn cha kt n ton th gii xung a ngc. Con ngi phi c xem nh mt con vt rt k l khi con ngi c th tr thnh y bn ng ngay c qua li cu nguyn. Khng c gii hn no cho s xo tr ca con ngi. Phm cht tinh tu ca li cu nguyn l vic bung b, ci cht ca bn ng. Mt ngi tn gio thc s thm ch khng th ni, Ti l ngi tn gio. Ngi nhn bit v ci bt chnh ca mnh n mc ngi thay v th s ni, Ai l ngi phi tn gio hn ti? Ngi s khng c kh nng cng b bn thn mnh l ngi c hnh bi v ngi s thy mt vt ti li trong c hnh; ngi s thy bn ng ang ni nh th. Do hin nhn ny ni, Ti khng bit ti phm phi bao nhiu ti li lm nng ti trong tin b ca mnh. Ti hon ton khng ph hp, ti khng th i quyn t ti mc ch. Ti n gin c th cu nguyn. Cho nn nh li kinh ny na, rng li cu nguyn khng phi l li tuyn b. N khng phi l vic cng b v quyn c php m l s chp nhn vic khng ph hp. Nu bn cm thy mt cht rng, Ti l ngi i hi chn chnh, th th li cu nguyn ca bn tr thnh b nhim v u c. Ngi a ra li cu nguyn tm thy ci g khi ngi cu nguyn, Hi Thng , y l n hu ca ngi, con khng xng ng vi n. Do mi ngi ngh ra t n hu ca Thng . l n hu thing ling. H ni, Khi no chng ti ph hp? Tht kh tm ra ngi khng ph hp hn chng ti.
|

V vy m ti nhc li, bn t ti thng qua s ph hp ca bn - v khng phi thng qua ci khng ph hp ca bn. Nhng nhn bit v ci khng ph hp ca bn l li cu nguyn ph hp. Nhn bit v vic l ci khng l tuyn b v li cu nguyn. Vic tuyn b ci khng l bn cht ca li cu nguyn. Li cu nguyn ban cho kt qu, nhng nu n khng n chng ta s ni, Chng ti khng ph hp nhn n; nu n ti chng ta ni, y l n hu ca ngi. Vy m n khng c t ti c bng n hu ca ngi bi v ngi l n hu bnh ng cho tt c! Nu n c t ti bi n hu ca ngi, iu c ngha l thi gia nh tr cng ang trn ngp y. Mt ngi i ti mt ngi n, rung chung v cu nguyn, Hi Thng , ngi l ngi lm thun khit ti li, ngi l ng ton nng, vi ch nh rng Thng s c hi lng v s hon thnh ham mun ca ngi . iu ny cng ht nh mt ngi c c ci mnh ham mun bng vic cu nguyn trc vua v lm hi lng vua. l l do ti sao mi li cu nguyn ca chng ta u l li ni theo ngn ng triu nh. Li cu nguyn hong gia nh vy tt c u l tng bc. T khc cho tng bc trong ting Phn l stuti - cu nguyn! Khng, bn khng phi ni, Thng v i. y ch l tng bc. Con l ci khng - cu ny l . Khng phi: Ngi v i. Lm sao con - mt ngi khim tn - c th ngh v tnh v i ca ngi c? Bao nhiu s v i c trong vic dng t v i ca con? Lm sao con c th o c ngi? Lm sao con c th tnh ton c s v i ca ngi? Khng, con khng c tiu chun no o c ci v i ca ngi. o s khim tn ring ca con l . Th l nu con c kh nng ni trong li cu nguyn ca con, Con l ci khng. Ti mun bo bn ln na rng ci khng, ci thu c do n hu ca ngi, v vy m khi ai t ti, ngi bit n l
354

353

| n hu ca Thng . Bt k khi no ai t ti iu ti thng ngi nhy ma trong cc lc v tuyn b mt cch chn thnh nht trc th gii rng mnh t ti qua n hu ca Thng . V vy m khng ai t c bt k ci g qua n hu ca ngi, bi v bn ch c th biu l n hu v c n nu bn cng c th biu l s ght b. Nhng n hu ca ngi l lin min, n lin tc ma xung. Pht hay ni, Nc cam l ang ma xung, nhng mt s ngi bnh ng nc chng ngc ln. Khng phi l nc cam l s bt u ma xung vo ngy bn lt bnh ng nc thng dy. N vn ma ngay c khi bn bnh p xung, n vn rt ra ngay c khi khng c bnh ng nc cht no. S khng c n hu c bit rt vo bnh ca bn khi bn gi bnh thng ng. Nc cam l lin tc ma xung: biu l n hu l bn tnh ca ngi - nc cam l ca s tn ti l bn tnh ca ngi. N vn lin tc ma xung, nhng chng ta thng cha ca mnh ln ngc xung. Bn ng gi thng cha ln ngc v ng thi c gng lm y n. Gi cho thng cha ng thng dy ngha l tha nhn, ti l ci khng. Khi thng cha c dng thng ci trng rng ca n tr thnh biu l. N c th biu l ci g khc c? Khi n ln ngc, ci trng rng ca n b giu gim. Mt thng cha ln ngc to ra mt o tng ca vic trn y, v ci trng rng khng c thy, n b km nn. l l do ti sao chng ta gi n ln ngc. Bng vic dng thng dy, thng cha i ti bit rng n khng l g ngoi ci trng rng. C mt ch m m c th c rt y bng ci g . Ci thng cha ca con ngi quay thng ln khi ngi bit rng ngi l ci khng, v khi ngi gi cho n thng ln th ngi i vo li cu nguyn. n hu ca Thng
|

ang ma xung v n s trt y bnh cha ca ngi , v khi n y ngi ny s ni, y l n hu ca ngi. Nu bn khng gi cho bnh cha ca mnh thng ln, ngi khng th by t n hu c. Chnh l bi n hu ca bn m bn gi cho n thng ln. By t n hu vi bn thn mnh l li cu nguyn. C t bi vi bn thn mnh l li cu nguyn. c c vi bn thn mnh l bn ng. Thnh bo cha vi bn thn mnh l bn ng. Thnh bo hnh chng li bn thn mnh l bn ng. y l cho sng nay. By gi chng ta gii tn. V xin gi thng cha ca cc bn thng ln.

355

356

| y l lut vnh hng ca s tn ti, rng ci kt thc l c tm thy ci bt u. Kt thc l ni bt u c. Theo lut vnh hng ny, Ishavanya kt thc li kinh m n bt u. Khng c cch no khc ngoi iu ny. Mi cuc hnh trnh u l vng trn - bc u tin cng l bc cui cng. Nhng ngi hiu lut ny - rng bc u tin cng l bc cui cng - c cu khi ri lon v dng v xung t ca cc xc ng ca tm tr; h c cu khi nhng lo ngh v lo u v tch s ca cuc sng. Chng ta t ti ch m chng ta bt u. Trm u tin ca cuc hnh trnh ca chng ta cng l trm cui cng. Do chng ta c th du hnh gia rt vui v, bi v khng c cch khc. Chng ta s khng bao gi ti ch m chng ta khng c. D chng ta c th lm n lc ln n u cng khng thnh vn , chng ta khng th t ti ni chng ta khng c. Chng ta hiu iu theo cch ny: chng ta ch c th l ci m chng ta l. Khng c phng n no khc. Ci c n kn trong chng ta s c l ra, v ci c l ra s li c giu kn. Ht mm s mc thnh cy, v cy s li tr thnh ht mm. y l lut vnh cu ca cuc sng. Lo u v lo ngh ca nhng ngi hiu thu lut ny tiu tan hon ton. Nhng au n tinh thn gp ba ca h tr thnh m v im lng. Th th khng cn li l do g cho hnh phc - khng c nguyn nhn bt hnh khi chng ta du hnh ti ch ca mnh, v khng c nguyn nhn hnh phc bi v chng ta khng thu c ci g cht no, ci khng c cng chng ta t lc bt u. nu ra mt ch dn, mt hng dn, v lut v i ny, Ishavanya kt thc vi li kinh m n bt u. Cuc hnh trnh m chng ta tin hnh gia hai u ny l nhng cnh ca tch bch khc nhau lm cho chng ta c kh nng hiu c li kinh ny, i ti li kinh ny. Mi li
|

20 S tn ti l mt

Om. Ci l hon ho v ci ny cng l hon ho. V ch ci hon ho c sinh ra t ci hon ho; v khi ci hon ho c ly i t ci hon ho, ch , ci cn li l hon ho. Om. An bnh, an bnh, an bnh

357

358

| kinh u l mt hng dn khuy ng vic nh li ca chng ta v i dng v i , v mi bn b v mi ni thing ling l mt li mi, mt li gi, con thuyn ta ging bum ln. Nu bn gi li kinh ny trong tm tr, bn c th quan st rng li kinh ny c n kn su trong ngha ca mi li kinh. l l do ti sao n c cng b ngay t u v by gi cng b vo lc cui. Ti ni vi bn ngha ca n t ngay ngy u tin. Hm nay ti s gii thch ngha bn trong ca n - ci bn cht ca n. Bn c th hi, Ci g l khc bit gia ngha v iu bn cht? Ngha l dng v bn ngoi, dng biu hin, mt vt, trong khi bn cht l th giu kn. Ngha l thn th bn ngoi, bn cht l linh hn bn trong. Ngha cng c th c hiu bi tr tu, nhng bn cht ch c th c hiu thu bi tri tim. Ni chung, ngha c gii thch lc bt u v khng phi l bn cht. Cn by gi, ti giai on ny, chng ta nhn qua nhiu cnh ca vo trong ngi n m vi n li kinh ny c ng . Khng ch chng ta i ti hiu n v mt tr tu, m chng ta cn c gng hiu thu ngha ca n bng vic cng i vo trong thin. y l iu xy ra duy nht. Nhiu li bnh lun c a ra v Upanishad ny, nhng y l c hi u tin trn tri t ny khi li bnh lun c i km vi thin. Cho nn mt tm kim su xa v ngha biu hin ca n v v ngha bn trong ca n c tin hnh ng thi. Nhng li ca Upanishad c gii thch trc y, nhng y l c hi ln u tin m qua mt n lc tch cc c thc hin nhy vo ngha bn trong ca n - linh hn ca n. Bt k iu g ti ni cho cc bn u vi mc ch lm thnh bn nhy cho bn: mc ch l vic nhy. y l l do ti sao ti i vo trong thin vo cui mi li kinh, cho bn c th kinh nghim ngha ca n bng vic ly ci nhy vo trong n.
|

Cho nn by gi ti c th ni cho bn ngha bn trong ca n. Bn cn cha xem xt ngha ca nhng li ny tht ; nhng bn lm c iu g khc - bn t ti im lng, bnh thn. Nhng ngi hiu nhng li ny u c kh nng bit c ngha, nhng ch nhng ngi bit im lng l c kh nng bit ngha bn trong ca n, bn cht ca n. Nu bn t ti d ch cht xu hng v ca im lng, bn s c kh nng hiu ngha bn trong m ti ang nh i vo. iu u tin ti s bo bn v ngha bn trong ca li kinh ny l ch n tuyn b rng cuc sng l phi logic. iu ny khng c ni bt k u trong bao nhiu t ca kinh ny, ch c hng dn v n thi. By gi ti s ni cho bn iu khng c ni ra, iu ch c hng dn ti. Wittgenstein vit mt cun sch, Tractacus, m c l l cun sch quan trng nht ca th k ny. Trong ng y ni, Ci khng th c ni ra phi khng c ni ra: n phi c b li khng ni. ng y ni thm, Ci khng th c ni ra c th c ch ra. Ngha ca ng y l ch mt hng dn, mt ch dn, c th c a ra cho ci khng th c ni ra. Ci khng th c ni ra v ci khng nn c ni ra l ngha bn trong ca kinh ny. iu ti ang lm by gi ch l cho bn mt s ch dn hng v n. Ch dn th nht: Cuc sng l phi l, cho nn nhng ngi c gng tm kim cuc sng l g s lang thang quanh ci cht. Nhng ngi nh th khng bao gi c th pht hin ra b mt ca cuc sng. Lm sao bn c c ch dn v ci phi l t li kinh ny? N ni, Ci hon ho c ly ra t ci hon ho. iu phi l u tin l trong cu hi, Lm sao ci hon ho c th ni ln t ci hon ho? V khng c khng gian ph bn ngoi ci hon ho, ci hon ho c th i u c? Purna ngha l tuyt i, bn ngoi ci khng c ci g khc na; nu c bt k ci g khc, th th hon ho s l khng hon ho ngn
360

359

| y. Cha bao gi c bt k ci g bn ngoi ci hon ho, thm ch khng c c khng gian, cho nn lm sao ci g c th i ra t ci hon ho c? V gi s n c i ra, n s i u? Khng c li ra. Nhng li kinh ny khng nh rng ci hon ho c ly ra t ci hon ho. Khng ch iu ny, nhng n thm ci phi l na: Sau khi ci hon ho c ly ra khi ci hon ho, ci cn li l hon ho. Nu bt k ai nhn vo cu ny theo quan im logic ngi s tuyn b l pht biu ca ngi in. V nu ai xem xt n theo quan im ton hc, n s c thy l khng ng ton b. Ngi s ngh n c ai vit ra, m ngi vit mt tr. y s l kin ca bt k ai xem xt n theo quan im logic hay ton hc. Nhng nhng ngi xem xt v suy ngh theo cch ny s phm phi sai lm m mt thi mc trong vn. Mt ngi lm vn no mi bn mnh ti thm hoa hng p ra hoa trong vn mnh. Ngi bn l th kim hon, v ngi n vi mt hn th. Khi thy hoa hng ngi ni vi bn mnh, T khng tin pht biu ca cu n gin bng vic nhn hoa hng. Cu khng th la t c, t khng phi l tr con. T kim tra vng, cho nn vic kim tra hoa hng ch l tr chi tr con. T s kim tra chng. Ngi lm vn hi, Cu kim tra hoa hng th no? Anh bn tr li, T mang hn th i theo y. Ngi lm vn tr nn bn chn v ngh, Mnh tht sai lm th i mi thng cha ny! Nhng vo lc anh th kim hon ngt mt o hoa v kim tra n bng cch c xt n vo vin th. Ngi nm o hoa xung t v ni, Hn th chng t rng khng c ci g trong hoa ny c; n l gi. Hin nhn ca li kinh ny s cm thy ht nh ngi lm vn phi cm thy nu ai c hiu li kinh ny theo quan im logic. Hoa khng c th bng th cho vng, v nu ai c lm nh th, hoa khng c li; n n thun chng t ci ngu xun ca ngi ny. V tt c nhng li kinh ca Ishavanya, iu ny c bit c hng v ca t nhn ra. iu ny khng th c kim tra bng hn th ca logic, v iu c p dng hon ton trong li kinh ny l khng nn c th nh th. Li kinh ang bo chng ta rng n sp sa ni mt iu g phi l, vt ra ngoi logic, iu khng th xy ra v vy m vn xy ra, iu khng nn xy ra v vy m vn c xy ra, iu khng c c s no cho vic xy ra ca n, iu khng c cch no c chng minh - v vy m n xy ra, v vy m n hin hu! Cuc sng l phi l: pht biu ny c ngha g? N c ngha l nhng ngi c gng tm ra ngha, tm ra b mt ca cuc sng theo quan im ton hc, logic, cng l, qui c, quy nh v lut l, s vn tip tc tm m khng bit g v n. Ngi th kim hon kim tra hoa bng hn th. Nu bn ly o hoa vo phng th nghim khoa hc v ni, y l mt o hoa rt p, th th nh khoa hc na s m x mi phn ca n v ni, Ci p y u ri? ng y s trch rt tng yu t mt v ri rc chng ra. Mi ho cht s c phn tch v ri ng y s hi, Ci p u ri? N c nha hoa, khong cht, ho cht v tt c nhng th nh th, nhng khng c ci p trong u c. Nu ci p khng c tm thy trong phng th nghim ca nh khoa hc, y khng phi l li ca hoa; khng phi li ca nh khoa hc, v phng th nghim ca ng y khng c pht hin ra ci p. Chiu
|

361

362

| hng m trong ci p c th c thm d v o c l hon ton khc. Cho nn nhng ngi ngh v cuc sng theo quan im ton hc c th khng bao gi o c n, bi v cuc sng v c bn l b mt. Tt c tri thc ca chng ta, d n c th ln n u, u da trn dt nt; n n gin hng dn vo ci vn cn c bit ti. V khi chng ta i n bit ngy cng nhiu hn, chng ta hiu chiu su ca ci dt nt ca chng ta. Chng ta khng c kh nng by t cuc sng, v nu chng ta c gng, chng ta tr thnh ngy cng b vng vu. Tt c n lc ca chng ta lm l n ra cng ging nh nhng c gng trong cu chuyn ca Aesop m ti nghe. Cu chuyn k v con rt ang bc i trn ng. Mt con th thy n v rt ly lm phn vn. Con th c l c dy trong mt trng phi logic. Phn vn ca n l th ny: chn no trong mt trm chn ca con rt gi ln trc nht? Ri chn no l chn th hai ct ln? Chn no th ba? vn vn. Lm sao con rt c th nh c trt t cho c trm chn ca n? N s khng vp ng khi bc ch? iu ny chc chn l phi b ln ln. Con th bo con rt dng li v tr li cu hi ca n. N ni, T l sinh vin logic v t rt phn vn khi ngm nhn cu. Chng t bc trn bn chn cho nn d dng nh trt t gi tng chn ln khi bc. Nhng lm sao cu nh c trt t gi cho c trm chn th vy? Con rt p, T trc ti nay t bc i rt d dng; t cha bao gi thy cn phi nh n trt t gi chn, v t trc ti nay t cng cha bao gi ngh n cch thc . Nhng by gi khi cu hi t, t s ngh v n v gii quyt vn ca cu. Con th ngi nhn. Con rt c gng a chn ln nhng b long chong v ng knh. N by gi gp kh khn. Vi s
|

bun b t trong tim n ni vi con th, Anh bn i, logic ca cu lm cho t gp kh khn ln ri. Xin cu c gi ly ci logic cho cu i, v ng hi cu hi ca cu vi bt k con rt no khc m ngu nhin i qua cu trn ng. Chng t sng thoi mi v hnh phc. Chn t cha bao gi gy kh khn cho chng t - chng cha bao gi t ra nhng cu hi nh th v cha bao gi tranh lun v n. Chng t cha bao gi ngh chn no phi nng ln trc ht ri chn no th hai. Chng t khng bit. Ngn ny l chc chn: cho ti nay t vn c th bc c. Ch t by gi, v cu m t thy mnh gp kh khn! Th tin thoi lng nan ca con ngi l ch con ngi lun trong tnh hung kh x nh tnh hung ca con rt. Con ngi khng cn con th phi t ra cu hi; con ngi t t cu hi cho mnh v to ra hoi nghi v lm mnh lm vo vng vu. Con ngi t hi mnh nhng cu hi v a ra cu tr li ca ring mnh. Cu hi dt khot l sai, cho nn cu tr li tr nn cng khng ng v lc li hn. Mi cu tr li lm ny sinh thm cc cu hi mi. Cu hi v cu tr li c th nhn ln, mt ng ln xn ln c to ra, v con ngi tr nn ngy cng kh x cho ti khi mt khonh khc ti, lc con ngi phn vn n mc khng cn bit ci g l ci g na. Tt c chng ta u trong trng hung kh x ny. Ai ni vi Thnh Augustine, Ti thy rt bi ri bi mt cu hi, v nu ng lm n tr li cu hi cho ti, iu s lm tm tr ti c thnh thi. Ti nghe ni ng l ngi c hc. Thnh Augustine ni, Anh c th nghe ni v iu , nhng v anh ni vi ta cho nn ta gp kh khn.

363

364

| Ngi ny ni, ng gp kh khn g vy? Kh khn ch dnh cho nhng ngi dt nt nh ti thi ch. Th ri Thnh Augustine gii thch, Ta ang gp kh khn v ln u tin ta nghe thy ni rng ta l ngi c hc, bi v by gi ta ang c gng tm ra xem tri thc ny l u trong ta m ta tm khng thy n. Trong sai lm, trong dt nt, ta tin vo iu lc ban u. Nhng by gi tht kh cho ta tin nh vy. Nhng thi c, cho ta bit cu hi ca anh. Anh ti t ni rt xa, cho nn hi cu hi ca anh i. Cho d ta khng c kh nng tr li n, t nht th anh cng c nh bt rng cu hi c hi. Trong trng hp ta c kh nng tr li cu hi ca anh, anh c cho rng cu hi l c tr li ng bi ai a ra cu tr li khng? Nhng hi cu hi ca anh i. Ngi ny hi, Thi gian l g? Thnh Augustine ni, Anh hi mt cu hi m ta s anh c th hi. C mt s cu hi no m chng ta gi thit chng ta bit cu tr li, nhng khi chng c hi ra, chng ta b mt ht v cu tr li. Ta dt khot bit thi gian l g, nhng khi anh hi cu hi ny ta gp kh khn. Chng no ai cn cha hi bn cu hi ny, bn vn bit rt r thi gian l g. Bn n tu ho ng gi, bn n xe but ng gi, bn ti vn phng ng gi v tr v nh ng gi. Cho nn bn bit rt r thi gian l g. Nhng ngay khi ai hi bn cu hi , bn li trong kh x nh con rt. Bn bit ngy thng, bn c ng h, lch ang treo tng, v vy m khng ai c kh nng a ra cu tr li ng cho cu hi . V cc cu tr li c a ra u ging nh vic d dm trong bng ti khng ci g c thit lp . Nu ai hi bn, Linh hn l g? bn khng th tr li ni, v bn vn khng bit, cho d n cng vi bn t ngy
|

bn c sinh ra. Khng ch c iu , nhng ngi bit u ni n c t trc khi bn c sinh ra. Khng c kh khn v n c chng no cha ai hi v n. Nu ai hi, Tnh yu l g? th th cng kh khn y ny sinh. Mi ngi u lm tnh, v cho d h khng lm tnh, h hnh ng dng nh h lm. C bit bao chuyn tnh y! Mi cu chuyn u l chuyn tnh, v chng l v tnh yu bi v con ngi vn cn cha c kh nng lm tnh thc s cho nn ngi la di tm tr mnh bng vic vit ra chuyn v n. Mi bi th u l th tnh, v ngi khng c tnh yu trong cuc i mnh bt u vit th tnh. Vit th l rt d, lm tnh l rt gay go. Th c th c son theo cc dng vn iu, nhng tnh yu ch c th c lm ra bng vic x b mi dng. Th c cch o v qui tc ca ring n, tnh yu hon ton khng c thc o hay qui tc. Th c th c hc v c th c son. Nhng khng c cch no, khng th on no hc hay lm tnh yu. Chng ta thng xuyn ni v tnh yu, v vy m nu ai hi chng ta, Tnh yu l g? th l chng ta gp kh x lin. G.E. Moore l mt nh t tng v i, c l l v i nht trong th k ny. Theo suy ngh logic ca mnh, ng y gy n tng ln nht ln tm tr con ngi trong nm mi nm qua. ng y vit mt cun sch gi l Principa Ethica - nguyn l v o c. ng y rt au n khi vit cun sch ny, lm vic cn c ch trn mt cu hi: Tt l g? V ng y lao ng vt v chun b cng trnh bt h ny m ti ngh rng khng ngi no khc trong lch s loi ngi c th lm vic vt v n th v mt cun sch. N c chun b sau nhiu nm lao ng vt v trong tng t u c cn nhc v vit ra sau rt nhiu suy ngh. Nh logic hc ca i hc Oxford ny, nh t tng v i nht ny, trong kt lun cui cng ca mnh ni rng tt l khng th nh ngha ni. n cui cng, ng
366

365

| y ni rng vic nh ngha tt cng ging nh nh ngha mu vng. Nu ai hi ti, Mu vng l g? ti s ni g? Ti ch c th ni, Mu vng l mu vng. Ti c th ni ci khc? Nhng y c phi l nh ngha khng? Mi ngi u bit rng mu vng l mu vng. Bn s lm g? Bn c th ngt mt o hoa vng v a n ra, ni rng, y l mu vng - y l o hoa mu vng. Nhng Moore phn i v ni, N khng phi l mu vng. N cng ging nh mt bc tng sn vng. Bc tng vng khng phi l mu vng. C mt mu vi vng nhng n l mu vi nhum vng, n khng phi l mu vng. Mt cu hi l, Ci g l tnh vng c thy trong o hoa vng, bc tng vng hay mu vi vng? By gi bn s ni g? Bn c th ni, N y ny, ng lm nhm thm na. Moore cng ni iu ny. Sau khi tin hnh cng trnh vt v n th v ch ny, ng y ni, Nhiu nht chng ta c th ni rng y l tnh vng. Chng ta c th cho ch dn, hng dn m thi; chng ta khng th a ra nh ngha ca n. Khi m bn khng th nh ngha c mu vng, bn c dm nh ngha Thng khng? Nu ai ti Moore v hi... nhng ci ng Moore ti nghip ny by gi khng cn na! Nu ng y cn sng, ti ngh ti ti s hi ng y - hay nu ti ngu nhin gp ng y trong mt kip khc ti s hi ng y, Thng c th c nh ngha khng khi ng thm ch khng c kh nng nh ngha c mu vng l g khng? Ngay c cc s kin v ngha nht ca cuc sng cng khng th c nh ngha ni; cho nn khi ti ni cuc sng l phi l, ti ng n l khng th nh ngha c. Bn c th sng cuc sng, nhng bn khng th nh ngha n c, v nu bn cn c gng nh ngha n, bn s phm phi cng sai lm m hin nhn ca li kinh ny phm phi. ng y ni, Ci hon ho n t ci hon ho v phn cn li l hon ho.
|

y l mt loi thch , kiu nh cng n m thin s Rinzai hay to ra. Nhng thy ny rt thch pht minh ra cng n, v c th trao hng dn qua chng. Khi ai ti h tm kim chn l, h s ni, Tm ci v sau i - ngay by gi ta c hi cht kh khn, v anh c mun gii quyt vn cho ta trc ht khng. Ngi tm kim s hi, Vn ca thy l g ? Ngi ti trong vic tm kim chn l qun mt rng, Bn thn mnh ti tm kim chn l, lm sao mnh c th gii quyt vn ca ngi khc c? Khi Rinzai ni, Hi cu hi ca anh sau, gii quyt vn ca ta trc i, ngi ny lp tc s hi, Vn ca thy l g ? Ngi ti l mt hc tr c gng thnh thy gio. Ngi qun mt ngi ti hc. Ngi ng phi ni, Ti ti hc t thy. Lm sao ti c th gii quyt vn ca thy c? Bn thn ti ang trong kh khn. Nhng Rinzai vit, Ta gi th on ny vi c nghn ngi m ln no ngi ta cng ni, Vn ca thy l g? Xin ni cho ti. Rinzai to ra nhng vn nh th m khng th c gii. Trong s kin thc t cc vn l mc chng khng th c gii. Khng vn no s c gii quyt, bi v n khng phi l nhn to. N mang tnh tn ti, n c trong s tn ti. Nu n l nhn to chng ta c th gii quyt c n. Cu l nhn to cho nn chng ta c th gii chng. Sch s hc ca tr con c cu hi bn trang ny v cu tr li bn trang kia. Khng th on no nh th l c th c trong cuc sng. Chng ta khng th lt trang cuc sng tm cu tr li cho mt trong
368

367

| nhng vn ca cuc sng. Khng bn sao ca cuc sng bt k ai c th hu dng. Bn s bt chc ai? V bng cch no? Tuyt i khng c cch no lt trang cuc sng v tm ra cu tr li cho vn ca bn. Ch c vn , khng c cu tr li no c. Rinzai gi mt vn c bit sn sng. ng y hay ni, Nghe y, nu anh gii quyt c vn ca ta, ta s gii quyt vn ca anh. Ngi hi cm thy hi lng l c mt ngi s gii quyt vn cho mnh, vi iu kin l ngi gii quyt vn ca ngi kia trc. Rinzai s ni, Kh khn ca ta l ch ta qu trng ngng trong mt ci bnh. Mt con ngng con ph v v trng chui ra v bt u ln ln. Ta vn nui n qua ming bnh. By gi ta mun ly n ra, nhng n ln nhiu n mc c bnh thnh qu hp vi n; m ta khng mun p v bnh v n rt gi tr. By gi anh ch cho ta cch gii quyt. Con ngng b mc vo trong bnh, c bnh qu hp n khng chui ra c. Cho nn ng ni, em n ra qua ming bnh. Chng ta th iu ri. Nu n vn cn lu thm na n chc cht - v anh s phi chu trch nhim cho iu ! Khi nghe thy iu ny, phn ln ngi hi u tr nn rt bn chn. H s ni, iu ny l khng th c. Thy ang nh bo chng ti ci g? Nhng trong bin c ny mt ngi ni, Ti s c gng, ti ang ngh ra mt li thot, th ri Rinzai s ni, Sang ngay phng bn v thin v n. ng mt nhiu thi gian, v cuc sng con ngng ang lm nguy. Thin nhanh ln v su vo v con ngng c th cht vo bt k lc no. C mt li ra khc cho ci phng bn , v khi Rinzai m cnh ca sau na gi, ng y bao gi cng thy rng ngi hi chy mt. Th ri Rinzai tr v bo vi bn b anh ta, Ci bnh rng, con ngng ngoi! Ch mt ln ng y nhn c p li t mt ngi, nhng ngi khng n hi iu g t Rinzai. Mt sng ngi ti v ngi gn Rinzai. Rinzai ni, Anh mun hi ta iu g khng? Ngi ny p, Thy mun ch cho ti iu g chng? Ti khng mun hi bt k iu g. Nu ai ho hc ph by iu g , cho ngi ph by iu ! Rinzai sng st bi li p v ngh, Tay ny tht nguy him. N hoc s git cht con ngng hoc p v ci bnh! Nhng by gi khng c li ra no. Bi v iu ny tr thnh mt thc hnh kh lu, Rinzai khng th ng m khng hi ngi ny v cu ca mnh. ng y ni, Khng, ta khng ci g ph by c. Thc ra, bn thn ta ang trong kh khn. Ngi l yu cu Rinzai k li cho mnh kh khn ca ng y. Th l Rinzai k cho anh ta. Khi ng y va kt thc, ngi ny ng dy, tm c Rinzai. Rinzai phn i, Con ngng khng bn trong ta, n trong ci l y. Nhng ngi ny ni, Ta ang em con ngng ra y, v yu cu Rinzai ni, Con ngng bn ngoi ci l! Rinzai ni, ng, n ngoi! Cuc sng khng phi l cu , v nhng ngi c gng lm cho n thnh cu u lm vo kh khn. Cuc sng khng phi l vn ; nhng ngi lm n thnh vn u phi tm kim cu tr li ca n, v mi cu tr li ch lm cho h phn vn nhiu hn na. Cuc sng l b n m - tuyt i m trc mt bn v tt c quanh chng ta. N khng b che giu u c, n khng b khut sau bt k tm rm no, v vy m n l mt b n.
|

369

370

| C khc bit gia b n v cu . Cu c ngha l ci khng m nhng c th c m ra. B n ngha l ci m v vn cn khng m; ci m, qua vic m ra, vn cn su lng n mc mc cho cc cuc hnh trnh v s kip ca bn, bn s thy rng bao gi cng c ci g cn li c bit. Ci ton th n t ci ton th, v vy m ci ton th cn li, v khi ci ton th b hp thu vo trong ci ton th, n vn cn nhiu nh n trc . Li kinh ny hng dn vo s kin l ngi ng vi n c th i vo b n ny. V ngi khng ng vi n, ni iu y l khng th c, s vn cn bn ngoi cnh ca. Ngi khng th i vo c. Cuc sng l b n; n nm ngoi logic v hp l. Qui tc ca logic do tr tu con ngi lp ra. Chng khng c vit u trong t nhin. T nhin khng h tr cho cc qui tc logic. Chng l nhn to v tm thi, mc du chng ta qun mt rng chng l th. Mi qui tc ca chng ta u ging th ny, ging qui tc ca tr chi. Chng hn, trong tr chi c vua, c qun u nga v qun c thp v vn vn. C cc qui tc qui nh nc i ca chng, v ngi chi c chi vi s nghim chnh ln. S kin l, ngi ta dng nh khng nghim chnh trong cuc sng nh h nghim chnh khi chi c. Nu ci c ny sinh gia nhng ngi chi, c khi h cn nh ln nhau, kim lm lm trong tay. Qun c tt c u lm bng g, v vy m ngi chi qun mt v hnh x nh tr con. Thc t th khng c qun u nga, qun c thp, qun vua; ton b tr chi ch l gi v. Mi qui tc ca logic trong cuc sng u ging nh qui tc ca c vua - chng u l gi. Khng c qui tc no c cuc sng hay t nhin trao cho. Tt c u l vic chng ta bt chng ta phi theo. Cc qui tc ca chng ta ging nh lut giao thng. n mi ngi i bn tri, M ngi ta i bn phi. Nu bn ph lut ny hoc n hoc M, bn s b a v
|

n cnh st. Mi ngi rt k l. Nhng mt iu l chc chn: bn phi li xe hoc bn tri hoc bn phi, bng khng s c hn n trn ng. V trong khi li xe bn tri, dn dn chng ta bt u ngh rng c mt nguyn tc nn tng no , ti thng no trong n. Khng c ci g thuc loi . N n thun ch l s thu xp nhn to. Mi qui tc logic ca chng ta u l phng sch, cn cho vic iu chnh cuc sng chng ta; nhng dn dn chng ta tr nn b mc by bi chng n mc chng ta c gng p dng chng cho ton th b n ca cuc sng. Chng ta c gng m bo rng cuc sng ca chng ta tun theo chng. Mt ngi tr nn lp d khi ngi lm cho cuc sng ca mnh phi tun theo qui tc ca ring mnh. y l c trng chnh ca ngi in. Ti gi mt ngi l lnh mnh khi ngi c x vi bn thn mnh theo iu b n ca cuc sng, v ti gi mt ngi l in khi ngi c gng p buc cc qui tc ca ring mnh ln cuc sng ca mnh. l khi kh khn i vo cuc sng ngi ; v chng ta cht y cc qui tc quanh cc kip sng ca mnh. S d dng hiu c li kinh ny nu chng ta hiu mt hoc hai qui tc ca logic. Mt trong nhng qui tc c bn ca logic l ch A l A v khng th l B. Nh th cng c, tuyt i ng, nhng khng c ci g trong cuc sng m s khng i thnh ci g khc. Khng c g trong cuc sng m s khng i thnh ci i lp ca n. Mi th trong cuc sng u l lung, mi th u thay i. m i thnh ngy v ngy i thnh m. Tui th i sang tui thanh nin v tui thanh nin i sang tui gi. Sng i vo trong cht. i khi cht c i thnh nc cam l. Tt c thuc u l cht c, nhng chng l nc cam l cho ngi m. C tnh lung chy trong cuc sng, nhng c tnh cng nhc trong cc qui tc bi v chng khng sng.
372

371

| C bit bao nhiu ngi ngi trong phng ny. Gi s ti ri i, quay tr li sau mt gi, v ti trng i bn vn c ngi ti cng ch v trong cng v tr khi ti ri i; th th hoc ti l lp d hoc bn l lp d. Nu ti thy bn vn l bn nh lc ti ri i, th th bn hin hu! Chc chn phi c mt thay i no , bng khng xc cht phi ang ngi . Ngi sng chc chn phi thay i v tr v t th. Mt tnh hung kh x kh ging tnh hung ny c thi xut hin trong mt th trn no . Mt nh logic - v cng kh m nh c s nhng iu kh x ca nh logic - n mt ca hiu ct tc vo sng sm ct tc. ng y ct tc xong. Tin ct tc l nm mi xu, v nh logic a cho ng th ct tc mt ng ru pi. Khng c tin tr li, ng th ct tc bo khch hm sau quay li ly tin tha. Lm sao mnh c th chc chn c rng cho ti mai g ny s khng i li ha hay i ngh y? nh logic ngh thm. Ni chung cc nh logic u i hi bng chng. ng ta bin lun vi bn thn mnh, Th nh g ny i ngh vo ngy mai th sao? Th nh g ng ca hng ct tc v m ca hng ko th sao? Ngi ta s ci mnh nu mnh ni g ny ct tc cho mnh. H s ni, Nhng ng y l ngi bn ko c m! Cho nn ta phi ngh ra mt th on no cho g khng th la c mnh. ng ta ngh rt lu, th ri ng ta thy mt con tru ang nm i din vi ca hng ct tc. ng ta ngh, iu ny tht hon ho! Rt kh m di chuyn c con tru. N l con vt bnh thn v im tnh - ging ht cc qui tc ca logic. N nm kin quyt trn ng, pht l mi qui tc giao thng. ng th ct tc khng bao gi c th thuyt phc c n di chuyn. Lm
|

sao ng th ct tc c th thuyt phc c n khi m ngay c nh logic cn khng lm c na l? ng ta v nh sau khi thit lp chc chn rng con tru vn nm i din vi ca hng ct tc ny. Hm sau ng ta tr v thy con tru vn nm . Nhn sang pha i din, ng ta thy rng mi phin lu m ng nghi ng din ra. Pha i lp con tru l ca hng ko. ng ta chy vo, tm c ngi bn ko v ni, Ta nghi ng iu ny t hm qua ri, cho nn ta ngh ra mt k hoch lm tht bi ci mo vt ca mi. Th ny th qu lm! Mi thay i c ngh nghip ca mnh ch gi ly vi ng xu! Nh logic ti nghip khng bit rng con tru khng tun theo qui tc ca logic. N khng phi l con vt c nh, ng im; trong m n di chuyn v nm i din vi ca hng ca ngi bn ko. Cc qui tc ca logic l phi cuc sng. Cuc sng l lung sng ng, lung chy. Nhng ngi coi cc qui tc ca logic l c gi tr v c gng sng tng ng theo chng u kt thc vi vic gi nhng th cht trong tay h, nhng nhng ngi thot khi mng li logic v nhy vo trong cuc sng c kh nng bit ti iu b n ca cuc sng. l l do ti sao li kinh ny ni ti vic ph v mi mng li logic. Ti ang ni cho bn v iu hng dn, iu ch dn bn trong li kinh ny, khng phi v cu ch thc ti ca n. Ti gii thch ngha ca n cho bn vo ngy u tin. y l ngha bn trong ca n. Ph v mi qui tc ca logic i, bi v nu bn tun theo chng s kh khn cho bn i vo cuc sng. Plato l mt nh logic rt v i sng Hi lp hai nghn nm trm nm trc. ng y ng c gi l l cha ca logic.
374

373

| ng y c mt hn lm vin rt ni ting ti ng y dy logic cho sinh vin. Mt nh huyn mn lang thang tn l Diogenes c ln ti hn lm vin ny. ng y l mt nh huyn mn tinh qui v vui a; c rt t ngi ging ng y. Ging nh Mahavira, ng y thm ch vt b qun o ca mnh. Khi ng y ti Plato ang dy trong lp, gii thch cc nguyn l ca logic. Plato c bit ti trong nc chng ta nh Afalatoon. Do , nu mt ai lm phin nhiu mi ngi vi nhng bin lun v qui tc logic, ngi b ch nho bi ci tn Afalatoon. Plato l mt nh logic lng dang n mc nu ai bt u tranh lun mt cch logic, cho d trong mt lng nh, mi ngi u s ni, ng ta l mt Afalatoon ln, cho d ngi ta khng bit Afalatoon l ai. Diogenes ti hn lm vin ni Plato ang dy hc. Vo khonh khc mt sinh vin ng dy v yu cu Plato nh ngha v con ngi. Plato ni, Con ngi l mt con vt hai chn khng c lng v. ng sau ngi thy, Diogenes lng nghe, v ng y ci to khi nghe thy nh ngha ny. Plato nhn quanh, ri hi ng ta, Sao ng ci? ng y p, Ti ang nh i tm cu tr li cho nh ngha ny. ng y i ra ngoi, bt ly mt con g, con g trng, nh ht lng. ng y em con g trng vo lp v ni, y l nh ngha ca ng v con ngi. N khng c lng v, v c hai chn. Th ri ng y yu cu Plato a ra mt nh ngha khc, V khi ng nu ra nh ngha, xin cho ti bit, v ti s em cho ng cu tr li khc! Tng truyn rng Plato khng bao gi a ra nh ngha khc. ng ta bit Diogenes l mt tay chuyn gy ri. Bn thn ng ta tng thy cch thc ng ny vt lng con g ri em n vo cho ng, v ng ta ngh, Ai m bit tay ny s lm ci g tip na y? Diogenes n hn lm vin nhiu ln tm xem
|

liu Plato c a ra nh ngha no khc khng. Cui cng Plato tr nn bn chn v ni, Ny ng bn, xin li ng, ti phm phi sai lm trong vic nh ngha con ngi theo cch ny. ng cn nh quy ri ti bao lu na? Diogenes p, Ti mun nghe ng th nhn v sai lm ca ng. Ti sao ni v con ngi? Ngay c mt mu cng khng th c nh ngha. Cuc sng l khng nh ngha c, khng nh ngha no l c th c cho bt k ci g. Ti mun ng th nhn sai lm ca ng. By gi ti s i. Ti cng pht chn v cch nh ngha ca ng. Cc qui tc ca logic l c nh, trong khi cuc sng tun chy. Con sng ny i thnh con sng khc. Trong khi bn ang nh ngha th ny, ci g khc ang xy ra cho n trong cng lc. Trc khi bn kt thc coi mt ngi l gin d, ngi bt u yu cu bn tha th. Th th bn s lm g? S kin l ch cn gin d rt c th bin mt trc khi bn kt thc vic ni rng ngi ny ang gin d - ci g ko di mi trong cuc sng ny? - cho nn nh ngha ca bn s khng ng. Cc nh ngha bao gi cng l v qu kh, trong khi cuc sng bao gi cng l hin ti. Cuc sng l thay i thng xuyn, mi th u ang thay i tng khonh khc, nhng cc nh ngha vn cn c nh, vn cn nh thit lp. Khng c trng thnh, khng c thay i trong chng. Chng ging nh nh chp ca chng ta vy. Gi s ai chp nh ti; by gi n s vn cn li c nh v tnh ti, trong khi ti ang tr nn gi hn vo mi khonh khc. Cuc sng ging nh mt ngi ang sng; cc nh ngha l cng nhc v khng sng. Li kinh ny ni khng c tnh hp l, khng c logic v cuc sng. Cuc sng l b n.

375

376

| C mt nh huyn mn Ki t gio tn l Tertullian. Ai hi ng y, Ti sao ng tin vo Thng ? Ci g l l do cho nim tin ca ng? ng y ni, ng mun bit l do sao? Khi ti nhn vo cuc sng, ti thy rng khng c l do no cho bt k ci g. Th ri ti ngh, By gi chng hi g trong vic tin vo Thng . Khi m ton th cuc sng bn thn n l khng c l do g, Thng cng c th c tin m khng c l do g. V nu ng khng tin vo Thng vy m vn hi ti cu hi y, ti s bo ng, ti tin vo Thng bi v ngi l ng ngn ton b - ng y dng t ng ngn... ti ngh n l t ng - bi v ti xem xt mi qui tc, phn tch chng, v thy chng khng ng. Ti kim nghim mi lp lun logic v thy n sai. Mi nh ngha ti kim th u b chng t l sai. Bt k iu g ti xem xt ng v mt tr tu, ti cng li b chng t l sai. By gi ti b s tr gip ca tr tu v lp lun v tr thnh ngi v lp lun. Ti tin vo Thng . y l ngha ng n ca tin cy. N c ngha l nhy vo trong ci khng bit. Li kinh ny gii thch tin cy l g. Li kinh ny l v tin cy. Khi gt sang bn mi qui tc, mi nh ngha v mi tnh ton, vic nhy vo trong ci khng o c chnh l ngha ca tin cy. B lp lun nhy vo trong ci v lp lun. Bn nn nh rng cc trit gia l nhng ngi c gng tm kim chn l ca cuc sng vi s gip ca tr tu. Cho n gi h vn khng c kh nng pht hin ra c ci g. H vit hng nghn cun sch, nhng sch ca h n thun ch l tr chi ch. H l ngi thnh tho trong din gii li ni v h tri rng tm li li ni ca mnh mt cch ranh mnh v rng n mc kh m tm c li ra. Nhng h khng bit g c, khng bit cht no. Nhng ngi bit ti chn l ca cuc sng
|

l cc nh huyn mn v cc hin nhn. y l nhng ngi, thay v thc hnh tung hng li, chm vo trong s tn ti. Ti sao chng ta phi c gng hc trong sch v sng Hng l g? Khi sng Hng ang chy, ti sao chng ta khng chm mnh vo trong n bit n l ci g? C th ngi ta vit trong sch v, trong th vin, sng Hng l g, nhng chng ta c nn vin ti sch v bit n l g khng? Ti sao chng ta khng nn bit n bng cch thc t i vo n? C hai cch bit. Nu ti mun bit v tnh yu, ti c th ti th vin v c sch v n v hc tt c v n. Cch khc l vi ti ri mt cch c nhn vo trong n tht su sc. Cch th nht dt khot d dng hn, cho nn ngi yu ui vin ti con ng ; ngay c tr con cng c th c v n. Nhng thc s bit yu l tri qua th la ln, qua n nn ln, qua th thch ln bng la. Bit yu v bit v yu l hai iu khc nhau. Khng c mi lin h g gia chng. Tng t, bit chn l v bit v n l hai iu khc nhau. Bt k ci g c bit v chn l tt c u l tri thc vay mn, n tt c u l c rch. Ngi mun bit chn l s phi nhy ra khi tr tu ca mnh. Mt ngi bn ti gp ti hai hm trc y. Ngi ni, Ti nghi ng tt c nhng g ti nghe thy. Ti nghi ng ngay c iu thy ni, v con s tip tc nghi ng iu thy s ni. Nhng ti c vi cu hi, xin thy tr li chng. Ti bo anh ta, Bn s lm g vi cu tr li bn nhn c t ti? Ti sao bn mun gy rc ri v dng cho ti khi bn khng c chun b di chuyn d ch cht xu t lp trng hoi nghi ca bn? Bn nn sng trong hoi nghi ca mnh. Ti sao bn n hi ti? ng hi bt k ai nu bn quyt tm hoi nghi, bi v bt k ci g ngi ni u s l tri thc ca ngi , n khng th l ca bn c, v bn s hoi nghi n. S tn ti tri rng mi b - hoa n, chim chc nhy ma, my
378

377

| di trn tri, mt tri ln, cuc sng rn rng bn trong bn. S tn ti c vic m rng v tn! Nhy vo trong n i, bit t ! Hi ngi khc l v tch s - ng no bn cng s hoi nghi. Nhng ti mun hi bn mt iu: Khi no th ci ngy ti, ci ngy m bn hoi nghi v s hoi nghi ca bn? Khi mt ngi quyt tm hoi nghi, ngi nn hoi nghi bn thn s hoi nghi; theo cch ngi c th t ti ci g qua hoi nghi ca mnh. T trc ti gi vic hoi nghi ca bn t c ci g? Nu khng, y l bi v bn khng hoi nghi v bn thn hoi nghi. Bn khng hoi nghi mt cch ton b. Nh trong tm tr, tin cy ti t hai ngun. Hoc khng c hoi nghi no ht c v ly c nhy, hoc lm cho vic hoi nghi ca bn thnh su sc n bn hoi nghi bn thn s hoi nghi. Vy hoi nghi ca bn s hu b vic hoi nghi thm na v bn s thnh trng rng hoi nghi, v thot ra khi nh hng ca tr tu. Khng phi l tr tu bn to ra hoi nghi; tr tu bn l hoi nghi ca bn. Sau khi hiu li kinh ny, nhng ngi hn nhin v trung thc khng nn hoi nghi v n; cn nhng ngi tinh t v phc tp v bn cht th nn hoi nghi n mt cch ton b. Tin cy s c sinh ra t c hai iu kin ny v bn s c kh nng thc hin c nhy. Nhng ngi bit tin cy l g s hiu thu ngha ca li kinh ny, v nhng ngi c tin cy trong lp lun s khng c kh nng hiu thu ngha ca n, bi v lp lun khng c ch trong n. Logic s khng ng vi pht biu rng ci hon ho i ra t ci hon ho, v ci cn li cng l hon ho. Nhng tin cy s ng vi n, bi v iu l rt hn nhin v trung thc. l tin cy - nim tin - trong s tn ti. N ni, Khng l mnh khng c nim tin no vo s tn ti ny, ci cho mnh nng lc suy ngh, ci cho mnh tnh yu, ci cho mnh tri
|

tim sao? Khng l mnh khng th trao mt cht t tin cy bn b cho s tn ti ny, ci cho mnh cuc sng, nhn bit v tm thc sao? Nu mnh khng th lm c, y thc s l v n lm. Li kinh ny i hi s tin cy v c tin t chng ta. N hng dn rng duy nht tin cy s m ra cnh ca cuc sng, mt mnh tin cy s gip bn t ti nh ca cuc sng. y l ngha giu kn ca n. Cui cng bn nn hiu y iu n ang ni v ci ton th, ti cui cng nh ti u. Mi th trong cuc sng u dng nh khng hon ho. C th Ishavasya nn ni v ci khng hon ho, bi v th th n s ni v cc s kin. Khng c nhn no dng nh hon ho, khng tnh yu no dng nh hon ho; khng quyn nng no khng hnh dng no dng nh hon ho. Mi th trong cuc sng u khng hon ho. Th th ti sao hin nhn ny ca Ishavasya ngh v bt u v kt thc trong tho lun ca ng y v ci ton th? Nhng ngi tin vo ch ngha hin thc s ln n iu ny l phi hin thc. H s ch trch n nh s gi v ng bng ca nhng tay m. Bt k ci g ton th hay hon ho trong th gii ny u? iu li kinh ny ch dn l s kin rng bt k ch no ci khng hon ho c bn thy, y l do ci khng hon ho ca nng lc ca bn thy, bi v bng khng, khng c s khng hon ho bt k u c. Thc ti ci khng hon ho nm cch nhn ca chng ta. Hon cnh ca chng ta ging nh mt ngi nhn ln tri t ca s nh mnh. Tt c chng ta u lm iu . Mt cch t nhin ngi s thy bu tri b ct theo hnh ca s. ng bin ca ca s cng s l ng bin ca bu tri. Liu c phi l sai lm khng nu mt ngi, cha bao gi thy bu tri rng m t bn ngoi to nh mnh, ni rng bu tri l hnh ch nht? Khng, khng c sai lm g c, bi v bu tri bao gi trng cng

379

380

| nh th nu c nhn t ca s. S kh khn cho ngi nh th quan nim rng khng c ci khung nh th trn bu tri. Ci khung ny l ca s ca ring bn, khng c khung no quanh bu tri. N c bn dng ln. Bu tri tuyt i khng c khung v khng c dng. Nhng khng u n dng nh v dng c, ngay c khi chng ta i ra ngoi nh. Ci khung tr thnh ln hn mt cht, n gi nh c dng tri t. Bu tri dng nh bao quanh ton b qu t, ging nh mi vm - vm ca cc ngi n cng c xy dng theo m hnh ny. Ngay c gia ngoi tri bn vn ang ng bn trong ca s - tri t l ca s - cho nn n khng to ra khc bit g. Tin xa thm na, i vng quanh c tri t. Bn s thy rng bu tri khng chm vo t u c: khng c ng chn tri, n l gi nh khung ca s bao quanh bu tri vy. Nhng ngay c khi bn bay trong mt con tu khng gian bn s thy bu tri theo mt quan im c bit, v iu s dng nh l bin gii ca n. D n m rng n mc no cng khng thnh vn , n vn l bin gii ca n. Th th chng ta c th i u ni chng ta s c kh nng thy c ci v dng? Cc hin nhn ca Upanishad ni, Ch c mt ch, v l bn trong ng, ni khng c ca s cht no. Gt sang bn vic dng cc gic quan bi v chng to ra cc khung. Cc gic quan ca chng ta l nhng ca s. Nu chng ta nhn bt k u vi s gip ca cc ca s ny, hnh dng s c to ra. Nhm mt li v i vo bn trong; khng c mt, khng c tai, khng c tay v chn, khng c thn th, v chm ngy cng su hn vo bn trong ni mi th u v dng. Ti bn s kinh nghim ci ton th. Sau khi kinh nghim ci ton th bn trong, hin nhn ny khng nh rng n l nh vy, v rng ngi bit n ci ton th bao gi cng s thy ci ton th, d ngi i u
|

cng khng thnh vn , d ngi c nhn qua ca s no cng khng thnh vn . Cho d ngi nhn ln bu tri khi ng sau mt khung ca s rt nh, ngi vn bit r rng ci khung l ci khung ca s ca mnh v khng phi l ca bu tri. Bt k ai c ln thy ci ton th bn trong cng u s bt u thy n mi ni. Ngi c th b bao bc quanh mnh bi bt k ca s no, ngi c th b nht trong bao nhiu nh t, vy m ngi bit rng cc nh t b p t bn ngoi; ci v dng vn ngi tnh lng bn trong. Do hin nhn ny bt u v kt thc bi ni ca mnh bng ci ton th. S khng c hi ho, khng ng iu gia li kinh ny v bn thn chng ta nu chng ta ng quay lng li n. Chng ta v hin nhn ca Upanishad ang ng quay lng nhau. Chng ta nghe thy li ca ng y, nh chng vo k c, lp li chng mi sng; nhng nu ch lng chng ta chm ti, th th ngha m chng ta nhn c t chng tr thnh v dng. iu cui cng ti mun ni vi cc bn l ch ci ton th ny l chn l duy nht. N mi pha; mi th u l ci ton th. Khng c vn cht no v ci khng hon ho. Lm sao c th c ci khng hon ho? Ai s to ra n? Mt mnh Thng hin hu; khng c ai khc c th lm ra ci khng hon ho. Mt mnh Thng hin hu, cho nn ai s v ra bin gii? Bin gii bao gi cng c to nn bi s hin din ca ci khc. Nu bn ngh bin gii ca nh bn c lm bng nh bn, th th bn sai lm. N c lm bng nh ca hng xm y. N khng c lm bng nh ca bn theo ring ca n u, n bao gi cng c lm bng s hin din ca nh khc. Thng bao gi cng mt mnh, s tn ti bao gi cng l mt, lung chy ca s tn ti bao gi cng l mt. Khng c ci khc cht no. Ai s lm ra bin gii? Ai s lm ra ci khng
382

381

| hon ho? Khng, iu l khng th c; s tn ti l v gii hn, s tn ti l tuyt i. Nhng chng ta s ch bit n khi chng ta c kh nng bt c thong nhn v n bn trong. Ngi nm d ch mt git ca i dng bn trong l c kh nng bit n ci b n ca i dng v bin. Ci ton th n t ci ton th, v cng b hp thu vo trong ci ton th; v gia ci khng hon ho n, ci c to ra bi khun kh ca tr tu chng ta, bi gic quan chng ta. T b cc khun kh ny, i cht t ra ngoi chng i. Th th bn s c thit lp trong ci ton th, v ngi c thit lp nh vy trong ci ton th s c kh nng hiu c ngha n kn ca Ishavasya. By gi, ch cui, chng ta bt u cuc hnh trnh ca chng ta vo bn trong. V y l ngy cui cng, ti mun ni vi cc bn hai hay ba iu. Th nht, trong thc nghim su ngy ny ti a cc bn ti im m by gi ti yu cu bn b sung thm mt vic nh vo n. S c bng n ln nu iu c thm vo, cho nn c chun b v n i. Khi bn nhn vo ti, nhn chm ch c nh, ng nhy mt, v ng thi, vi tng hi th ra lm ra m thanh Hu, Hu! m thanh ny ca Hu, Hu s p mnh vo kundalini ang ng ca bn. Ngi Sufi nghin cu su vo trong m thanh Allah Hu! H bt u vi m Allah Hu, ri dn dn t Allah b b i v ch cn li Hu. H m Hu tht mnh, v khi bn lm nh vy, rn bn s co li. cho Hu ca bn p mnh vo pha di rn. iu ny s lm cho rn bn co li hon ton v p vo kundalini. y l ch kundalini ang . N s b p mnh vo. Chn mi phn trm trong chng ta by gi ang trong iu kin khi m Hu p vo mnh n mc nng lng bn trong s bt u dng ln ging nh ngn la. Khi n dng ln ti s a
|

ra mt du hiu bng tay vi bn. Ri hy pht r ln! Khi ti nng tay a ln bn s kinh nghim nng lng bn trong dng ln - dng ln nh ngn la. Bn s cm thy rng tt c sinh lc ca bn ang dng ln; bn s cm thy siu vit. Th ri bt u h ht to, nhy, ma, vi tt c kh nng ca bn.

383

384

V Osho
Osho sinh ra ti Kuchwada, Madhya Pradesh, n , vo ngy 11 thng 12 nm 1931. T thiu thi ng l mt tinh thn c lp v ni dy, nhn mnh ti chng nghim chn l cho chnh mnh thay v thu nhn tri thc v nim tin do ngi khc trao li. Sau khi chng ng tui hai mi mt, Osho hon thnh hc tp hn lm v dnh nhiu nm ging dy trit hc ti i hc Jabalpur. ng thi, ng du hnh trong ton n ni chuyn, thch thc cc nh lnh o tn gio chnh thng trong cc cuc tranh lun cng khai, t cu hi v nhng nim tin truyn thng v gp g mi ngi t mi no ng cuc sng. ng c rt nhiu, mi th ng c th tm thy m rng hiu bit ca mnh v h thng nim tin v tm l ca con ngi hin i. n cui nhng nm 1960 Osho bt u pht trin cc k thut thin ng duy nht ca mnh. Con ngi hin i, ng ni, b qu nng gnh vi nhng truyn thng lc hu ca qu kh v nhng lo u ca cuc sng hin i n mc ngi phi tri qua qu trnh ty ra su sc trc khi ngi c th hi vng khm ph ra trng thi thnh thi, v suy ngh ca thin. Trong qu trnh lm vic ca mnh, Osho ni v mi kha cnh thc ca vic pht trin tm thc con ngi. ng c ng tinh hoa ca iu c ngha cho vic truy tm tm linh ca con ngi hin i, da trn khng ch hiu bit tr tu m c kim nghim li theo kinh nghim sng ca ring ng.
|

ng khng thuc v tn ngng no c - Ti l ngi bt u cho tm thc tn gio hon ton mi, ng ni. Xin ng gn ti vi qu kh - iu thm ch chng ng nh. Bi ni ca ng cho cc t v ngi tm kim tm linh c xut bn trong hn su trm nm mi tp, v c dch sang hn bn mi ba th ting. V ng ni, Thng ip ca ti khng phi l hc thuyt, khng phi l trit l. Thng ip ca ti l gi kim thut no , khoa hc v bin i, cho nn ch nhng ai sn sng cht nh h hin ti v c sinh ra ln na trong ci g mi n mc h khng th no hnh dung ra c iu ngay by gi... ch vi ngi dng cm mi sn sng lng nghe, v lng nghe l sp nguy him. Lng nghe, bn bc i bc u tin hng ti ti sinh. Cho nn y khng phi l trit l m bn c th ch chong vo ngi v i khoc lc v n. y khng phi l hc thuyt m bn c th tm ra khuy kho cho nhng cu hi phin nhiu. Khng, thng ip ca ti khng phi l truyn giao bng li no . N cn nguy him hn th nhiu. N khng g khc hn l cht v ti sinh. Osho ri khi thn th ngy 19 thng 01 nm 1990. Cng x khng l ca ng n tip tc l trung tm trng thnh tm linh ln nht trn th gii hp dn hng nghn khch thm quc t, ngi ti tham d vo thin, tr liu, cc chng trnh sng to, hay ch chng nghim bn th trong pht trng.

385

386

Cng x Osho quc t

Pune, n Cng x ny l trng phi k diu cho vic thm him bn trong. l phiu lu ln lao nht c , v cng l l hi ln nht. Con ng bn phi i qua, bn s phi i mt mnh; nhng bit rng bao nhiu ngi cng ang du hnh mt mnh s em li cho bn ng vin ln lao. Mt c o nh m trong cuc sng ang din ra vi tm nhn hon ton khc; ni cuc sng din ra c mc ch, ngha, ni cuc sng din ra c phng php, ni cuc sng din ra trong tnh to, nhn bit, tnh thc; ni cuc sng khng phi ch l iu ngu nhin, ni cuc sng bt u tr thnh ngy mt trng thnh hn theo chiu hng no . V y khng phi l tu vin n ; y l cng x quc t, ni gp g ca ng v Ty. Cng x ny i din cho ton b loi ngi, khng phi v qu kh m l v tng lai. N lc ca chng ti l lm cho thin tr thnh c sn cho tng ngi v mi ngi; bt k ai mun thin, thin u sn c tng ng vi kiu ca ngi . Nu ngi cn ngh ngi, ngh ngi cng nn l thin ca ngi . Ngi im lng khng lm g, ri xun ti v c t n mc ln - s l thin ca ngi . Chng ta phi tm ra tht nhiu chiu hng cho thin, nhiu nh s ngi trn th gian ny. V khun mu phi ng qu cng nhc, v chng c hai c nhn no ging nhau c. y l cuc cch mng. C nhn phi khng b g kht vo khun
|

mu; nhng khun mu th phi va vn vi c nhn. l l do ti sao bn thy c nhiu cch thin th ang din ra y. Cch thc th c th l tch cc hay th ng, cng chng thnh vn g, mc tiu l mt: lm sao lm cho bn thnh im lng n mc tt c mi suy ngh u bin mt v bn ch cn l tm gng, phn chiu ci ang y. a i hc Osho Trong cng x ny c t nht nm mi nhm tr liu ang tin hnh, bi nhng l do no . y ch l cch lm cn bng li hng nghn nm km nn. y ch l em li nh nhng cho tt c nhng ci bn km nn - nh ngi Ki t gio, ngi Hindu gio, Pht t. N ch hon tc li ci hi ca hng th k c k gy cho bn. Cc nhm tr liu ny khng phi l cu cnh; chng ch chun b cho bn thin, chng kin th ng v cc ngh, tnh cm v hnh ng m khng nh gi hay ng nht. S bng sng ca mi ngy l vic gp g vo bui ti: mt bui l hai gi vi m nhc, nhy ma v thin im lng theo di mt trong nhng bi ni ca Osho. y khng phi l bi hc; y ch n thun l phng tin lm cho bn thnh im lng, v nu yu cu bn phi im lng khng n lc g, bn s thy rt kh khn. Ti ang lm cho bn im lng m khng phi n lc g v phn bn c. Vic ni ca ti trc ht l dng nh mt chin lc to ra im lng trong bn.

387

388

bit thm thng tin

http://www.osho.com Osho Commune International 17 Koregaon Park Pune 411 011 (MS) India Tel: + 91 (212) 628 562 Fax: + 91 (212) 624 181 Email: osho-commune@osho.com Osho International 410 Park Avenue, 15th Floor, New York, NY 10022 Tel. +1 212 231 8437 Fax. +1 212 658 9508 http://www.osho.com/oshointernational Klau Steeg: klau.steeg@oshointernational.com Montse Cortazar: montse.cortazar@oshointernational.com Agent for Vietnam is Tuttle Mori Agency, Managing Dirrector Pimolporn Yutisri : pimolporn@tuttlemori.co.th Office email: oshointernational@oshointernational.com Royalties: OshoOffice@oshointernational.com xem tin tc, trao i ni chuyn, xem cc trch on v ton vn bi ni ca Osho, cc bn c th gh thm trang web http://oshovietnam.net xem mt s bn dch ting Vit ca sch Osho, cc bn c th vo trang web: http://oshovietnam.wordpress.com/

Li thy hm cha im lng quanh , li thy khng phi l ting ng. Li thy c giai iu, c nhp iu, c m nhc v ti chnh ct li ca li thy l im lng hon ton. Nu bn c th hiu thu li thy, bn s i xuyn vo im lng v hn ny. Nhng hiu thu li ca Pht, cch thc khng phi l phn tch, cch thc khng phi l bin lun, cch thc khng phi l tranh lun. Cch thc l chm vo quan h vi thy, tr thnh ho hp vi thy, ng b vi thy. Trong ho hp , trong s chn thnh , ngi ta i vo trong chnh ct li li thy. V bn s khng tm thy bt k m thanh no, bt k ting ng no; bn s thy im lng tuyt i. V nm tri n l hiu thy. Osho, Dhammapada: Con ng ca Pht, 5 T li ti bn c th bng chy, nhng bn s khng th no tm ra bt k l thuyt, hc thuyt no. Bn c th tm ra cch sng, nhng khng tm ra c gio l thuyt gio. Bn c th tm ra tnh cch ni dy hay tim nhim nhng bn s khng tm thy ch cch mng no c t chc. Li ti khng ch l ngn la. Ti ang t thuc n y , chng s n tung trong nhiu th k. Ti ang t nhiu hn l s cn thit - ti cha bao gi tnh ht c hi. Gn nh tng cu u d nh to ra rc ri cho bt k ai mun t chc tn gio quanh ti. Osho, T c tnh ti c nhn

389

390

Sch Osho dch sang ting Vit

1. Con ng ti con ng ca my trng 2. Bin chuyn Mt tng 3. Ngn tay ch trng 4. Thin l g? 5. i tm iu huyn b, tp 2 6. Thin: T do u tin v cui cng 7. Kinh Kim Cng 8. Ti l li cng 9. Nhp p ca tuyt i 10. Tm Kinh 11. Ma ro khng my 12. Nhc c trong rng thng 13. Dhammapada: Con ng ca Pht, t. 1 14. Con thuyn rng 15. Tn Tm Minh: Sch v ci khng 16. T dc ti Siu tm thc 17. T Thuc ti Thin 18. Cng lnh Thin: T do vi chnh mnh 19. V tr: Hoa ca vnh hng 20. B t ma: Thin s v i nht 21. V hoa ma xung 22. o: Ba kho bu, tp 1 23. Kinh nghim Mt tng 24. Bn kinh cui cng, tp 6 25. Chiu bn kia ci bit 26. K lut ca siu vit, tp 3 27. Con ng bn ngoi mi con ng 28. Khng nc khng trng 29. Om Mani Padme Hum
391

1997 1997 1997 1997 1998 1998 1998 1998 1998 1998 1999 1999 1999 1999 1999 1999 1999 2000 2000 2000 2000 2001 2001 2001 2001 2002 2002 2002 2002
|

30. Nansen: im khi hnh 31. Joshu: Ting gm ca s t 32. M T: Tm gng trng rng 33. Rinzai: Bc thy ca iu phi l 34. Hyakujo: nh Everst ca Thin 35. Isan: Khng du chn trn tri xanh 36. Kyozan: Con ngi thc ca Thin 37. Dogen Thin s: Tm kim v hon thnh 38. Yakusan: Thng ti im chng ng 39. i tm iu huyn b, tp 1 40. Dhammapada: Con ng ca Pht, t. 2 41. T Thuc ti Thin (chnh l) 42. Trng thnh: Trch nhim l chnh mnh 43. Sng to: Khi ngun sc mnh bn trong 44. Dng cm: Vui sng him nguy 45. Dc khoa cho linh hn 46. Cn bng thn tm 47. Ta l ci 48. Tnh yu, t do, mt mnh 49. Dhammapada: Con ng ca Pht, t.3 50. K lut ca siu vit - tp 1 51. K lut ca siu vit - tp 2 52. K lut ca siu vit - tp 4 53. Vui v: Hnh phc t bn trong 54. Chuyn bay ca mt mnh ti mt mnh 55. Nhn bit: Cha kho sng trong cn bng 56. T do: Dng cm l bn thn mnh 57. Dhammapada: Con ng ca Pht, t.4 58. Trc gic: Vic bit bn ngoi logic 59. Dhammapada: Con ng ca Pht, t.5 60. Dhammapada: Con ng ca Pht, t.6

2003 2003 2003 2003 2003 2003 2004 2004 2004 2004 2004 2004 2005 2005 2005 2005 2005 2006 2006 2006 2006 2006 2007 2007 2007 2007 2007 2007 2007 2008 2008

392

| 61. Thn thit: Tin cy bn thn mnh v ngi khc 62. Dhammapada: Con ng ca Pht, t.7 63. T bi: Vic n hoa ti thng ca tnh yu 64. o: lch s v gio hun 65. Dhammapada: Con ng ca Pht, t.8 66. Dhammapada: Con ng ca Pht, t.9 67. Cuc sng, tnh yu, ting ci 68. Dhammapada: Con ng ca Pht, t.10 69. Dhammapada: Con ng ca Pht, t.11 70. Dhammapada: Con ng ca Pht, t.12 71. o - Ba kho bu - tp 2 72. o - Ba kho bu - tp 3 73. o - Ba kho bu - tp 4 2008 2008 2008 2008 2009 2009 2009 2009 2009 2009 2010 2010 2010

393

394