ALLEREERST | NENLAND BELONING VOOR BLUNDERENDE OFFICIEREN VAN JUSTITIE SJOEMELEN LOONT De rechthank in Den Bosch let onlangs verdachten vrijuit gaan omdat het OM over de schreef was gegaan. Dat was niet voor het eerst. Uit onderzoek van Vrij Nederland blijke dat offcieren van jusitie vaker willens en wetens fouten maken. Zonder dat er sancties volgen. DOOR MARIAN HUSKEN EN HARRY LENSINK ONDERDAG 23 JU- LIWAS EEN ZWARTE DAG VOOR HET OM. Na ruim tien jaar politi onderzoek kwam ‘Peter uit Eindhoven’ op vrije vvoeten. Volgens justitie ging het om de god. father van een grote Chinese maffaorganisa tie. De betrokken offcier van justtie van het lanidelifk parker, Marjolein Verwiel, had op- zetteljk een processtuk niet aan de verdedi- ging gegeven. Er stond belangrjke informatie in: justitie had een deal gesloten met een ge tuige. En daar zat de pi, want over die deal had het OM gelogen. In tegenstlling to wat ‘ONTLASTEND BEWUIS ACHTEROENOUDEN Kee Bis yin rijlating, ij za ten onvecte vier jaar rast sor de Schiedaramerdammerparkmoord Verwiel op de atting had gezegd, was de ge cuige een verblifovergunning en opname in cen beschermingsprogramma toegezegd Verwielzettede verdediging buiten spel en probeerde de rechtbank in haar oprerje te be- rekken. Ze had de echters els gevraagd om het stuk na ering te vernietigen. Dat hadden cde magisteaten telefonisch ook tocgezegd, be weerde de aanklager, Maar de drie recht ontkenden die ten stelligse Met haar opstelling schond de officier het principe van cen eerljke rechesgang, waarbij alle betrokken partijen recht hebben op de zelfde informatie, De sanctie was navenant je rechtbank verklaarde het OM niet-ont- vankelifk en verweet Verwiel‘gebrek aan in tegrtet’.Pereren zijn medeverdachten kon den gaan Inez Weski, advocaat van Peter ‘Ik ben blij dar de rechtbank duidelij heefe gemaake dat et kan in een strafproces. Die zijn geen blunders meer van zo'n officer, dit is bewust handelen tegen alle regels in. Het OM stelt ichzelF boven de wet en compromitteert de rechtbank. (MILIOENENCLAIMS Binnen de opsporingsinstantie wordt daar an- ders over gedacht. Harm Brouwer, voorziter van het college van procureurs-generaa, let alsnel weten dat het OM in hoger beroep gaat In het VPRO-programma Schuld en Boete ei hei: ‘waarheidsvinding is moeilijk. We gaan heus niet schouderophalend voorbij aan gemaakte fouten. Als iemand het te ont maakt, nemen we maatregelen.’ Klopt dat? Wie zich in het handelen van het OM verdiept, merkt dat de zaak van 'Peter in Eindhoven’ en de wize waarop het OM optreeat, niet op zichzelf staan. Toezeggingen aan getuigen worden vaker met opzet verhuld, verklaringen misbruikt, er wordt mijneed gepleegd of zelfs bewijs- rmateriaal vernietigd (zie kader). Als di zonden boven water komen, is dat overi- gens altiid doordat advocaten ze tijdens het proces naar boven halen en leiden ze tot niet ontvankelijkheid van het OM. Gevolg: zware criminelen belanden op straat en kostbaar poliieonderzoek gaat vertoren. Daarbij ziet de staat zich soms ook nog geconfronteerd met miljoenenclaims. Dat laatste gebeurde vorige week. De Hells Angels eisten genoegdoening voor eerder gemaakte blunders van het OM. In n omvangrike zaak tegen de motorciub hadden de officieren van justitie Ger Old- ekamp en Michel Zwinkels geheim- houdingsgesprekken (gesprekken tussen advocaat en clint) afgeluisterd en niet, zoals de wet voorschrijft, meteen verni- etigd. De zwaarste sanctie volgde: het hof verklaarde het OM niet-ontvankelijk GRENZEN Naruurli, meestal gaat het goed. vooral in ‘gewone’ strafzaken. En als er fouten worden sgemaakc, gebeurt dat vaak uit slordigheid of door cen te hoge werkdruk. Maar bij sommi= {ge cases schiet het OM wit de bocht. Dat zijn ddan wel vaak dossiers waaraan van hogerhand priorieitis toegekend. Daardoor komen offi- cieren van justtie in de veleiding om—al dan. niet met permissie— de grenzen van de wet op tezocken. Het gaat om sprazkmakende zaken zoals moord, mensen- of drugshandel. Dan staan niet alleen de verdachten in de scl ‘werpers, maar moet ook het OM zich waar- maken. Een veroordeling wordt dan van groot belang en dac staat waarheidsvinding — de ba- sis van de rechtspraak — in de weg “De druk die op het OM staat om te sla- gen isgigantisch’ zegr oud-strafrechtadvocaat Cees Dekker: ‘Zo'n officer uit Den Bosch handele in 20'n belangrijke maffiazaak niet cop eigen houtje. Een rechter bruuskeren door hem neer te zetten als leugenaar? Dat denk ik toch niet. Zo'n vervolging gaat in overleg met cen hoofdofficier van justtie. Ook het colle- ge van procureurs-generaal vindt het van het grootste belang dat mensensmokkelaars wor- VERZWIJGEN EN VERHULLEN IGLO-ZAAK CIE-Officier ROLF DE GROOT overtrad de regels in de lglo-zaak, een grote drug- ‘scasus. De conclusie van de rechtbank in 1999: "Hij heeft gezwegen, c.q. verhuld ‘waar waarheid gesproken en openbaar- heid betracht had moeten worden.’ Dat had hij eerder in een grote zak ook ‘gedaan. De Groot is tegenwoordig raad- sheer bij het hof in Arnhem. VALS GELD ZAAK Oficier van justitie LEX MOOY misleidde in 2002 de rechtbank in een vals geld zaak. Hij zorgde ervoor dat een politie- infitrant niet ter ziting verscheen en zweeg vervolgens over zijn eigen rol. De rechtbank verklaardde het OM niet ont- vankelijk. Later bleek dat hij nog meer ‘onoorbare opsporingsmethoden had verz- wegen. Uiteindelik werd het bewijsmateri- aal uitgesloten en werden de verdachten vriigesproken. Mooy is nu raadsheer in Den Bosch, IGLO-ZAAK It Officier ANNEMIEKE ZWANEVELD gaf end jaren negentig in de Iglo-zaak bevel ‘om een advocaat afte luisteren die geen verdachte was. Dat is verboden. Het OM werd niet-ontvankelik verklaard, Ze is nu rechter in Rotterdam. in die rol oordeelde e in 2008 samen met collega-rechters pnieuw curieus: ze legde het OM geen ssancties op toen bleek dar geheim- houdingsgesprekken niet waren ver- nietigd. HELLS ANGELS-ZAAK Officieren van justitie MICHIEL ZWINKELS. ‘on GER OLDEKAMP lulsterden gesprek- kon af tusson advoeaton on clinton on ver nletigden deze niet. Ze hielden hun faux pas stil voor de rechtor. Het Amsterdam bof verklearde in 2007 het OM nilet-ont- vankelij. De Hella Angols kwamen veil on Oldokamp kroog de zwarte piet toebedeeld. ij ie inmiddels advocant-generaa! bij hot Amsterdamse parket. den aangepakt en stele dus prioriteiten. De Bossche rechtbank is dus met deze uitspraak over de integriteit van de officier ook op de te- nen van de top van het OM gaan staan.’ Veaag een willekeurige strafpleiter naar een cordee! over het Openbaar Ministerie en er LANCEE-ZAAK De Schiermonnikoogee politiechet Rens Lancee werd sind jaron negontig ton onroch- to beachuldigd van incest. In deze zaak vol blunders on gerommel met getuigenverkla- ‘ingen was MONTE VAN CAPELLE de aankla- 90 Hij is togenwoordig hoofdotficier van Justitie in Assen. Officier van justitie CEES SPIERENBURG ‘ontkeride In 1997 voor de rechtor een ge- imaakte kroongetuigendea! in oon grote ‘drugezaak. Door zijn ‘moineed’ moest de landoliik officier voor synthetische drugs. POWER-ZAAK Prostigiouze drugeztak. Officior van justitio SASKIA DE VRIES hiiold belangrik bewijsma- teriaal voor de verdediging achter. Daarover oog ze In hoger beroep, odrdeelds'het hot. De Vries Is nog altijd aanklager namens hot landelifcperket. In 2008 deed zo dé zaak ‘tegen drugehandelaar Mink Kok. Ook daar z0 informatie achter. In twee recen- dor en eon Joegoslavische’ jvocaten op- BALPEN-MOORD Officior van justitie CHARLES VAN DER VOORT tiet in deze moordzaak ult 1991 be- wijemateriaal verdwijnen. Hij is sinds vorig jaar landeliik hootd advocaat-generasl. SCHIEDAMMERPARK-MOORD Kees B. word in 2004 ton onrochte veroor ddeeld voor moord op het moisje Nienke. Officior was BERNADETTE EDELHAUSER; (MARIETTE RENCKENS dood noraal het hoger beraep. Door tunnel word bowijs achtergehouden. Beide aan! ‘gore 2 inmiddels rechter. volgtcen litanie. Dat hikteen naruurlijke ver- houding tussen de partjen in de rechtszaal. Toch is er meer aan de hand, blijkt uit een rondgang langs advocaten in geruchtmakende serafeaken: 2¢ krijgen somsgelijkvan de rechter ‘Advocate Weski: ‘Heel veel OM’ers doen IsaucUALLEREERST | Bi goed en integer hun werk, Maar ik constacet bij sommige vertegenwoordigers van het OM cen grociende minachting voor het rechtss seccm. Die ageste kere ch steeds meer ook tegen rechtrs, Daar stan vaak geen suncties op. Ik kom offcieren di zich hebben misda- gen nog steeds tegen. Die hebben promocie sgemaakt, Sommigen zijn zs rechter gewor den. Onbegrijpelik. Door gebrek aan sanc tics verdwijnt het vertrouwen in het OM. En als tcapleitrs het schaamtelozeoptreden van cen aanldagee aan de kaak stellen, word hun weten datz op de man spelen Offciren hebben soms regelrecht lak aan derechter, stele Wesk. Ze geeft cen voorbeeld De advocate stat de hoofdverdachte bij van de diamanttoaf op Schiphol (2005). Weski wilde seulkken waar 2e als verdediging recht op had, Het OM weigerde de stubken te geven, zelfs nadat de Hestlemse rechtbank daartoe bevel had gegeven. kore geding aan tegen de staat. De preside van de Haagse rechtbank gaf haa gel: op staffe van een dwangsom van 20.000 euro per dag reg de officer van justi t horen dat hij per ommegaande de sukken mes yp spande Weski e De dwangsom is veelzeggend, volg Weski. ‘De president gaat er kennelijk niet voetstoots vanuit dat het OM kan worden vertrouwd in de witvoering van het vonnis.” Inez Weski is niet de enige strafpleicer die dit overkome, Uie meer vonnissen blijke dat ‘ook andere advocaten noodgedwangen een. kort geding aanspanden om scukken te ki gen waar ze volgens de rechbank recht op hebben, Het OM motiveert zijn weigerachtige hou- ding met een beroep op her onderzoeksbe- lang: hoe minder de verdachte weet, hoe be- ter dat is voor de ‘waarheidsvinding’ in een. zaak. Dat gaat blikbaar boven het bevel van. cen rechter. DEMOTIE? NEE War gebeurt er met aanklagers die en tik op de vingers hebben gekregen van de rechter? Gaat het OM ever tot sancties? Volge er de motic? Nee. Blunderende en ook mogelif strafbaar handelende officieren worden ge- promoveerd en schoppen het, zoals In ‘Weski al ze, soms zlfs tor rechter. Bénedicte Ficq (Balpenzaak, Hells Angels) vinde het ‘verbijsterend” dat ontsporende of ficieten carrigre kunnen maken binnen het OM.'Het wegmaken van bewijs is cen stra haar feit. lemand die dat doct, hoort niet thuis bij hec OM. De hoogste baas van het ‘OM-2au dat ook behoren te vinden. Zijn me- ddewerkets mocten net als rechters honderd BLUNDERENDE OFFICIEREN WORDEN GEPROMOVEERD EN SCHOPPEN HET SOMS ZELFS TOT RECHTER N ef Wh ‘ONBERISPELUKE REPUTATIE? Oficieren wa juste Koos Plot Saskia de Ves procent integer ai Dacis in her belang van het handhaven van de rechtsstaat.” ok sdvocaat Jacq Taekema vindt derge- like promories veeemd. Hijstond Kees B. bij die ten onrechte werd veroordeeld voor de ‘Schiedammerparkmoord. De aanklagers in deze zaak hadden ontlastend bewijs achterge houden. Hij verwoord ain kritiek voorzich tiger dan Fir ‘Ikheb Kees B. geadviseerd om een artikel 12-procedure aan te spannen. Dat doe je als je vinde dat het OM zich schuldig heeft gemaake aan strafbaar gedrag. Je kunt daar niet zomaa (OM kan niet 2ichzelf vervolgen. Kees B. had erechter geen behoefte meer aan. Maar dat ik ime er sterk voor wilde maken, geeft aan hoe ilcover het optreden van deze offcieren denk. En nu 2ijn ze beiden rechter!” ngifte van doen, want het MESTKAR Harm Brouwer, de hoogst baa van het OM, ziet het anders. ‘Welk rechtsgevoel is ermee gediend als cen officier van justte publieke Ik worde gestrafe? stelde de super rich toen hij in hc radioprogramma Schuld or Br greg ong of gen zijn mensen de regels overteden, ‘Zo iemand PG reto- hoeft niet op cen mestkar te worden rondge- reden, Daar ben ik het mee oneens. Sterker nog: strafrechtadvocaten die in de ‘media kritick uiten op het optreden van off- cieren van justitie, werden vorige week door Brouwer vermanend toegesproken. In De Pers stond in juni een portiet van Koos Plooij (tr seurzaken, Holleeder) In het artikel plaatsten verschillende strafpleiters kanctekeningen bij Plooijs onberispelike reputatie. ‘Plooij doet niet aan waarheidsvindingen maar aan ver- ‘ordelingen,’luidde kritiek. Twee advocaten beschuldigen de officier van justitie zlfs van smeineed Zulke negatievekritek van de advocaten in dde media past niet, schreef Brouwers in een brief aan de Orde van Advocaten, "Die beeld- vorming geeft zorgen omdat daarmee het ver trouwen dat de samenleving moet hebben in goede rechtspleging en daarmee in het func: tioneren van de rechesstaar, kan worden on. dermijnd De baas stele ich voor ijn troepen, de ad- vocatuur krijgt de schuld. Maar in historisch perspectief is het verzack van Brouwer sleches cen p per te onthoof- den. Terwijl introspectie van zijn eigen orga 1g om de boodscha nisatie meer op zijn plaats like